I
Tentoonstelling Abdij van Egmond
Weer een auto te
water
Brand in de Cunera-kerk te Rhenen
Onrijp fruit
gegeten
ir
SCHADE TOT DE KAP
BEPERKT
VAN ZEER BIJZONDERE
BETEEKENIS
DINSDAG 4 SEPTEMBER 193*
HET AUTO-ONGELUK TE SCHALKWIJK
Rede van minister Marchant
Kerkf orten weer noodig
Kleuren der seinen
Partijbestuurders van de O.S.P.
ONTVANGST SPOORWEGEN
Met mes en revolver
Roofoverval op ouden
man
890 gulden buitgemaakt
Weinig bewaard
VIJF ARBEIDERS TE WATER
Alle* liep echten goed af
Nationale saamhoorigheid
Kostbaar bezit
FRIESCHE ZEEHELD GEËERD
VERBODEN AUTOBUSDIENST
Over den afsluitdijk
in
Restauratie mogelijk
Historische bijzonderheden
I
I
Definitief geroyeerd
1
Maandag 10 September te
Amsterdam terug verwacht
Koningin en Prinses in
Noorwegen
De kunstschatten konden tijdig
veiligheid worden gebracht
Een dame verdronken; van een
andere is de toestand
zorgwekkend
De verandering bij de spoorwegen
is een volledig succes gebleken
GOUDCLAUSULE DOLLAR-
LEENfNGEN
MAEKUBEE IN LIQUIDATIE
By twist in woonwagenkamp
werden vier personen
ernstig gewond
De verongelukte auto in de Wetering, waarbij de 58-jarige
mevr. v. d. Kruyf uit Baarn om het leven kwam
NED. KUNSTZIJDEFABRIEK
Deze middeleeuwsche aangelegen
heid van historischen aard
wordt als een nationaal
feit erkend
Over de eerste vijf maanden van
dit jaar f 3% millioen minder
dan over hetzelfde tijdvak
in 1933
Twee jonge kinderen gestorven,
een derde in levensgevaar
STEUN MANDENMAKERS-
BEDRIJF
De tentoonstelling
Abdy en Gravenhuis
ft»
nlngen betreffende den voorgenomen wederop
bouw.
te
(Van onzen redacteur)
X
n
r*
Maar overigens heeft het tentoonstellings
comité zijn belangstelling uitsluitend gericht op
de AbdU. die in de jaren 1572 en 1573 Is ten
gronde gegaan. Het comité heeft zich ten doel
gesteld, zooveel mogelijk voorwerpen te ver
zamelen, die op de oude Abdij betrekking heb
ben, en de tentoonstelling zoo in te richten,
dat de bezoekers een eenigszlns sprekend beeld
krijgen van de Abdij, van haar geschiedenis en
van haar beteekenis voor de oude historie van
ons vaderland.
Het bevat het oudste getuigenis Voor de Hol-
landsche historie, het oudste monument der
Nederlandsche schilderkunst en de oudste por
tretten van Nederlanders, die wjj bezitten De
schenking wordt in de kronieken vermeld en
daar is ook sprake van een rijken band met
gouden beslag en kostbare steenen. Deze band
is in den tijd der verwoesting verdwenen, maar*
men kan er zich toch een voorstelling van ma
ken met behulp van een paar middeleeuwsche
banden, die ter tentoonstelling aanwezig zijn.
In de kerk staande, de gewelven nog ongeschon
den boven zijn hoofd ziet.
Gistermorgen te ongev. 11 uur is te Schalk
wijk (Utr.) een ernstig ongeluk gebeurd.
Om dien tijd naderde uit de richting Amster
dam een luxe-auto, waarin behalve den chauf
feur. vier bejaarde dames waren gezeten. Bij de
gevaarlijke bocht, ter hoogte van het raadhuis,
geraakte de auto, door tot nu toe nog onbekende
oorzaak in de Wetering en verdween onmiddel
lijk in de diepte.
Van alle zijden schoot direct hulp toe en stelde
men alle pogingen in het werk om de inzittenden
uit hun benarde positie te bevrijden.
in be-
panta-
schi]
te n
Na eenlgen tijd van hard werken mocht het
gelukken allen op den wal te brengen. Van een
der dames waren echter de levensgeesten reeds
geweken.
De toestand van een der andere dames Is
zorgwekkend.
Haar zijn de laatste H.H. Sacramenten toege
diend.
Nadat de onverlaat weer door het raam ont
vlucht was heeft de oude man zich aangekleed
en de buren gewaarschuwd, die terstond de poli
tie met het gebeurde in kennis stelden.
In de gemeente Princenhage zijn drie kinde
ren van de familie L. aldaar ernstig ziek gewor
den. na het eten van onrijp fruit. Er deden
zich verschijnselen van diphterie voor, waarom
geneeskundige hulp werd Ingeroepen
Onder hevige pijnen zijn twee kinderen, reap,
vier en vijf jaar oud, gestorven, terwijl het der
de, dat tien jaar oud is, nog zeer ernstig ziek is,
zoodat men voor het leven vreest.
laatste rustplaats gezocht. De Abten waren hun
raadgevers en afgevaardigden, de monniken van
hun kant waren niet alleen de trouwe bewa
kers der vorstelijke grafstede. Wie zal zeggen,
hoeveel zij daarenboven hebben bijgedragen tot
de geschiedenls-beschrijving. om het aanzien
der Hollandsche graven te verhoogen?
Moge de tentoonstelling te meer de gedachte
wakker roepen aan de geestelijke rijkdommen
der cultureele beschaving in de middeleeuwen,
waarvan de Abdjj van Egmond de meest be
kende en meest Nederlandsche draagster was.
Namens het R. K. Comité tot inzameling
van gelden voor den bouw van een BenedlctU-
nerklooster te Egmond dankte spr. allen voor
hun medewerking, den minister van Onderwijs,
het gemeentebestuur van Den Haag en het
tentoonstellingscomité afzonderlijk noemende.
Te Arnhem is de algemeene vergadering van
aandeelhouders gehouden van de N. V. Mae-
kubee in liquidatie. De liquidatle-balans werd
goedgekeurd. Volgens deze balans zal op ieder
gewoon aandeel worden uitgekeerd een bedrag
van 411. over welk bedrag aandeelhouders zul
len kunnen beschikken ten kantore der Ven
nootschap. Velperweg 60. Arnhem, na afloop
van den wettelljken termijn, dus vanaf 15 No
vember 1934.
De verschillende kunstschatten zijn tijdig uit
de kerk gevoerd of met zeildoek bedekt. Zoodat
de schade tot de kap beperkt blijft. Onher
stelbaar is het verlies niet. Een niet al te uit
gebreide restauratie zal het gebouw in zyn
ouden luister kunnen herstellen.
De Hooge Raad behandelde Maandag
cassatieberoep van W. V. te Leeuwarden.
<0
Niet minder dan zeven stralen werden aange
sloten op de waterleiding. Om den druk te ver
hoogen. verminderde men dit aantal later met
twee. Hulp werd gevraagd aan de brandweer te
Wagenlngen. Veenendaal en Arnhem. De brand
weer van Wageningen verscheen na een half
uur met motorspuit en gaf terstond water van
de tweede omloop van den toren, om zoo het
vuur te beletten van het dak van de kerk af het
houten stelgerwerk in te klimmen. De brand
weer van Veenendaal verscheen daarna met
twee spuiten, zoodat men ten slotte met acht
krachtige stralen de vlammen bestreed.
Van de oude Abdij is slechts bitter weinig
bewaard gebleven. Afbeeldingen uit den tijd
van haar welstand bezitten wjj alleen op zeer
kleine schaal op enkele kaarten. De afbeeldin
gen van grooter formaat zijn reconstructies of
zij vertoonen ons de ruïnes van het gebouw en
het voortdurende verval tot den tijd, dat er
niets meer over was. Ook van de kostbare voor
werpen, die in enkele inventarissen worden
opgesomd, is slechts uiterst weinig bewaard
gebleven. Uit de eertijds zoo vermaarde boekerij
bezitten wjj nog maar een luttel aantal werken.
Hierop liet spr. volgen, dat desondanks de
tentoonstelling inderdaad in staat is, een beeld
van de oude Abdij en van haar beteekenis op
te roepen.
Gistermorgen te acht uur is aan de te Lage
Zwaluwe in aanbouw zijnde brug over het Hol
la ndsch Diep een 35 M. lange morisonpaal af
gebroken en in het water gevallen. Vijf arbei
ders. die daar aan het werk waren, geraakten
te water. Allen konden met behulp van red
dingsboeien weer op het droge gebracht wor
den. De machinist, die aan de brug werkzaam
was, werd bewusteloos opgehaald.
Jhr. mr. Ch. J. M. Ruys de Beerenbrouck
hield dan een korte toespraak, waarin hU o.m.
zeide: „Ten tweeden male in een kort tijds
bestek mag ons land zich verheugen in een
krachtige uiting van nationale saamhoorigheid.
Verleden jaar toch gold het voor ons volk in
nationaal verband te herdenken den stichter
der Nederlandsche onafhankelijkheid, te eeren
Willem van Oranje..., En thans heeft Ne
derland zich opnieuw opgemaakt om het be
wijs te leveren, dat het zich bewust is van
Te Arnhem is de algemeene vergadering van
aandeelhouders gehouden van de N. V. Ge
meenschappelijk Bezit van Aandeelen Neder
landsche Kunstzijde Fabriek te Arnhem.
Balans en jaarverslag 1933 en llquidatiebalans
werden goedgekeurd. De nog in omloop zijnde
aandeelen kunnen ten kantore der Vennoot
schap, Velperweg 60, Arnhem, worden ingewis
seld tegen aandeelen der Algemeene Kunstzijde
Unie N.V.
Een voorbeeld is het Evangeliarium, dat ter
tentoonstelling aanwezig Is. het geschenk van
den Hollandschen graaf Dirk n en zijn gema
lin Hildegarde. Te zamen met den Abtsstaf,
voor de tentoonstelling afgestaan door den bis
schop van Haarlem, en het kruis van Aartsbis
schop Egberd, thans in de Sint Gudulakerk te
Brussel, behoorde het Evangeliarium tot de
kostbaarste voorwerpen in de abdij. Het Is
tevens één der belangrijkste gedenkstukken van
de oude geschiedenis van Holland.
Het vuur woedde vooral in de houten kap
van de kerk, bedekt met lel. Onder die kap be
vond zich een kleine ruimte, waaronder zich de
steenen gewelven van het schip bevonden, steu
nend op gothlsche spitsbogen. Men slaagde er in
om via den toren met een straal door te drin
gen in de ruimte tusschen kap en gewelf.
De gewelven toonden zich zeer stevig. Waren
ze van minder soiled maaksel geweest, dan sou
het Interieur van de kerk verloren zijn geweest.
De bogen hielden uitstekend stand, zoodat ten
slotte slechts de kap verloren ging en men thans
en gezaaid; hier
wijsheid gekweekt
straks
Ojn. merkten we op het R. K. Comité tot in
zameling van gelden voor den bouw van het
Benedictljnerklooster te Egmond, H.H Exc. Mi
nisters H. P. Marchant en J. Kalff, de burge
meester en wethouders en verschillende raads
leden van de residentie, de burgemeesters van
Rijswijk en Wassenaar jhr. mr. H. A. v. Kame-
beek. Commissaris der Koningin in Zuid-Hol-
land, prof. dr. G. A. van Poelje, dlrecteur-gene-
rasl van het departement van Onderwijs, den
heer P. Visser chef van de afdeeling Kunsten en
Wetenschappen van het departement van On
derwijs, Z. D. H. Mgr. H. J. M. Taskin, president
van het Groot-Seminarie te Warmond, baron C.
R. Th. Krayenhoff, voorzitter van de Alg. ver-
eeniging voor Vreemdelingenverkeer, architect
A. J. Kropholler, burgemeester Bos en wethou
der Bekker van Egmond Binnen, het dames-co-
mlté „Vrienden van Egmond" en het comité
dat de tentoonstelling organiseerde.
De voorzitter van het tentoonstellingscomité,
prof. dr. A. W. Byvanck, heeft de aanwezigen
welkom geheeten en dank betuigd aan den
Minister van Waterstaat, die de Trèveszaa)
voor de opening van de tentoonstelling heeft
beschikbaar gesteld.
Spr. verklaarde, dat het belang, dat de Xbdij
van Egmond heeft voor de oudste geschiedenis
van Holland, algemeen bekend is. In dit gewest
is de Abdij gedurende de middeleeuwen het
geestelijke en cultureele centrum geweest. Het
is dus zeer begrijpelijk, dat al lang van vele
zijden de wensch is geuit, dat de Abdij zou
herrijzen.
De toren dateert van 1492, werd volbouwd
in 1531. Onlangs werd hij nog gerestaureerd.
De kerk zelf is veel ouder, en heeft een merk
waardige historie St. Cunera, de vroegere pa
troonheilige, is een der oudste Nederlandsche
heiligen. Volgens de overlevering was zij een
Engelsche prinses, die met St. Ursula op de
thuisreis van een bedevaart naar Rome, bij
Keulen door barbaren werden overvallen. Haar
gezellinnen werden gedood, doch Cunera werd
door een konlng, Radboud, die te Rhenen zijn
residentie had. gered en meegevoerd naar zijn
landgoed. ZIJ won door haar voorbeeldig leven
aller sympathie, tot ergernis van de koningin,
die, toen de konlng eens afwezig was, Cunera
met haar eigen sluier worgde. Door een won
derlijk toeval ontdekte de konlng bet lijk. De
koningin werd zwaar gestraft en stortte zich in
wanhoop van den heuvelrand. 8t. WlUlbrord
zou later ter eere van Sunera een kapel hebben
glsticht, op welke plaats thans de2gothlsche kerk
Is gebouwd, waarvan het oudste deel dateert
van 1300.
Hierna volgde een rede van den sub-prior van
de Abdij van Oosterhqut, dom. J. Huyben O.S.B.
.Het waren de Benedictijnen, aldus spr., die
aan Nederland het Christelijk geloof en de
Christelijke beschaving brachten, een weldaad,
die onschatbare gevolgen had. Egmond was in
vroegere middeleeuwen de haard van hooger le
ven voor Holland, de cultuurwaarde daarvan is
moeilijk in cijfers uit te drukken.
De Benedictijnen waren door hun studie en
leven In dien tijd de dragers der cultuur, om
dat zij voor alles Godzoekers waren en wilden
«Un.
Wat bovenal een natlonalen klank heeft ge
geven aan den naam van Egmond is het feit,
dat de Abdij onverbrekelijk is verbonden aan
de geschiedenis van het oude gravenhuis van
Holland. Dit is niet denkbaar zonder Egmond
zoomin als het omgekeerde het geval is. Beider
bestaan was ten nauwste saamgeweven.
De vechtersbazen haalden messen en revol
vers voor den dag en begonnen elkander daar
mede te bewerken.
Opnieuw viel een slachtoffer. De 26-jarige
Chr. R. werd door een diepen messteek in den
rechterbovenarm getroffen en hierdoor buiten
gevecht gesteld. De nestor der familie R., die
zich evenmin onbetuigd had gelaten, bekwam
een schampschot uit een revolver.
Inmiddels waren eenige marechaussees op
het gehoor van de knallende schoten en het
helsch spectakel toegesneld. De woonwagen
bewoners achtten het thans geraden om het
terrein van den strijd te verlaten en zich in
hun wagens terug te trekken.
De gewonden werden naar het St. Catharina-
zlekenhuis ter plaatse vervoerd, waar dr. Ran
ters eerste hulp verleende. De toestand van de
slachtoffers is ernstig, hoewel niet levensge
vaarlijk.
De marechaussee stelde na afloop van de
vechtpartij een nauwkeurig onderzoek In. De
beide vermoedelijke hoofddaders, een zoon en
een dochter van de familie van E. werden ge
arresteerd en in de marechausseekazerne inge
sloten. BIJ het doorzoeken van de woonwagens
heeft de politie twee jachtgeweren en twee
revolvers in beslag genomen.
Spr. eindigde met een woord van dank aan
de velen, die door hun medewerking deze ten
toonstelling tot een feit hebben helpen maken,
aan de Inzenders, in de eerste plaats aan H. M.
de Koningin, aan den Aartsbisschop van
Utrecht en den Bisschop van aHarlem, die kost
bare voorwerpen hebben beschikbaar gesteld
Het comité, dat, met den eerevoorzitter. ’hr
mr. Ch. Ruys de Beerenbrouck. zich ten doel
stelt, gelden te verzamelen voor den bouw van
een Benedictljnerklooster te Egmond. heeft
ook het initiatief voor deze tentoonstelling ge
nomen. Het denkbeeld hiertoe was gekomen
van Mgr. dr. Van Gils. Ter tentoonstelling zal
men de plannen van den architect Kropholler
voor een nieuwe Abdij kunnen bestudeeren
Zooals Indertijd is medegedeeld uterd 16 gull
j.l. de beteekenis der kleuren van de seinen der
spoorwegen gewijzigd: langzaam rijden werd
geel in plaats van groen en veilig werd groen
in plaats van wit.
Thans vernemen wij, dat deze wijziging een
volledig succes is gebleken.
Ook uit de ingekomen rapporten van het per
soneel dat dagelijks op de treinen dienst doet
en uit die van het statlonspersoneel blijkt dat
men met de wijziging is ingenomen en dat deze
algemeen als een verbetering beschouwd wordt.
Behalve de bekende voordeelen, die zich in
de praktijk hebben bevestigd, zou nog gebleken
zijn (ofschoon men in dit opzicht nog weinig
ervaring kan hebben) dat geel licht (langzaam
rijden) bij mist beter zichtbaar zou zijn dan
groen licht. Indien dit juist Is, hetgeen bij de
komende mistperlode weldra zal blijken, is dit
te beschouwen als een belangrijk voordeel
Over en weer werd van vuurwapenen ge
bruik gemaakt. Twee personen, de 15-jarige A.
R. en de 41-jarige J. B. S. werden door schoten
hagel uit een jachtgeweer getroffen. A. R. be
kwam een schot hagel In de borst en in het
aangezicht, terwijl J. B. S. door hagelkoirels
werd getroffen In de rechterzijde van de borst
en de rechterarm.
Ongeveer te kwart voor drie was men het
vuur meester. Omstreeks alen tijd verscheen de
kleine spuit van de Arnhemsche brandweer. De
groote motorspuit had onderweg motorpech ge
had en moest naar Arnhem worden versleept.
Het kleine Arnhemsche materiaal heeft zich
verdienstMijk gemaakt bij het nablusschen, een
werk, dat nog anderhalf uur in beslag nam.
Rhenen zou zichzelf niet zijn zonder dit ju
weel van laat-miodeleeuwsche bouwkunst. Wijd
en zijd kent men den toren. Bouwmeesters en
schilders kwamen naar Rhenen om van zijn
aanblik te genieten. Onder de vele schilderach
tige stadsgezichten is Rhenen wel eenlg: de ri
vier, de heuvelrand, en daartusschen stad en
toren.
De schrik sloeg ons dan ook om t hart, toen
zijn plicht, zijn vaderlandsche geschiedenis te
kennen in al de rijke uitingen van de vooraf
gegane eeuwen.”
BU het opnemen der schade bleek, dat
het maar weinig gescheeld had of het stel
gerwerk om den toren was in vlam geraakt.
Het hout is zwaar geblakerd. Men heeft bU-
Hjds ingegrepen. Anders was het gegaan als
in 1897 toen een felle brand den toren zwaar
beschadigde.
Thans is het weer zoo geloopen,
dat de behoefte aan kerkforten te
gen het gevaar van heidenen weer
is gaan nijpen. Nieuwe stomen zijn
tegen het Christendom opgestoken.
De taak van de Noormannen en
West-Friezen is door anderen over
genomen. Het is zaak, i de
Christenen uit de gevolgen on
derlinge vernietiging leering trek
ken.”
moet
thans,
Christe-
verschil van
moe-
en
In een partij vergadering van de O.S.P. is na
ampele discussie met 168 tegen 14 stemmen
besloten tot royement van de reeds geschorste
partijbestuurders J. de Kadt (secretaris), S.
Tas en H. de Boer, bericht het „Volk”.
Voorts werd met 134 tegen 22 stemmen be
sloten tot bevestiging van het royement van
den Rotterdamschen federatievoorzltter G van
Oorschot.
Zaterdagavond is het woonwagenkamp
Grave, het tooneel geweest van een hevigen
twist, welke Zondagmorgen Is ontaard in een
schietpartij, waarbij vier personen ernstig wer
den verwond.
Reeds gerulmen tijd, aldus de „Maandagmor
gen”, zou er een veete bestaan tusschen de
families Van E. en R., die in het woonwapen-
kamp ter plaatse verblijf houden. Zaterdag
avond kwam het tusschen deze families tot on-
eenigheid. Ditmaal bleef het echter niet bij
woorden.
Er werden rake klappen uitgedeeld, waarbij
de 46-jarige S. van E. met een stuk hout zoo
danig op het hoofd werd geslagen, dat een diepe
wonde op het schedeldek ontstond.
Van het gebeurde werd aan de marechaussee
door een buitenstaander mededeellng gedaan.
Zondagmorgen bleek dat de gemoederen nog
niet tot rust waren gekomen.
In de vroegte laaide de twist opnieuw met
groote hevigheid op. Onmiddellijk vormden er
zich twee partijen. Er ontstond een verwoed
gevecht.
Zaterdagavond is een brutale roofoverval ge
pleegd op een 70-jarigen man, den heer W. H.,
landbouwer, Zeglis 213 te Alkmaar.
Deze had zich om half 10 ter ruste begeven,
nadat zijn zoon en zijn knecht ter kermis wa
ren gegaan.
Om kwart over 11 werd de man door rui ten-
gerinkel opgeschrikt; een onbekend gebleven
persoon had met een stuk hout het raam ver
brijzeld van de kamer, waar de oude man sliep.
Door het gebroken raam kroop de man naar
blnen, om vervolgens onder de peluw, waarop
de heer H. sliep, diens pantalon weg te ne
men, waar zich twee portemonnaies in bevon
den met totaal f 890.Met medeneming van
de broek en het geld is de onbekende dader
daarop weer door het raam gevlucht.
De politie doet Ijverig nasporlngen naar den
dader.
Hier ia gebouwd
zijn liefde en
hier is vernield en hier zal
weer worden opgebouwd.
Dat is de geest, die ons
bezielen. Wij zien het
wie één waren als
nen, hadden niet, om
meening, opgelaaid tot haat,
ten gaan dooden en branden
vernietigen. Zij hadden het hoogste
doel, door allen in samenwerking te
dienen, niet uit het oog moeten ver
liezen. Hadden moeten” zijn
vreeselijke woorden. Maar het be
sluit, waartoe zij dwingen, is inleef
en herstel”.
Op desbetreffende vragen van het Kamer
lid Weltkamp heeft Minister Steenberghe ge
antwoord. dat naar zijn meening als bekend
mag worden verondersteld, dat bjj verschillen
de steunbeschikklngen reeds aanzienlijke be
dragen voor steun aan de griend- en rietcul-
tuur beschikbaar zijn gesteld, terwijl meer spe
ciaal voor de mandenmakers maatregelen ge
troffen Zijn ten aanzien van hun export. Een
onderzoek is nog aanhangig naar de vraag,
of. met inachtneming van de beschikbare mid
delen, meerdere steunmaatregelen mogelijk zijn.
Minister Marchant, dan het woord nemende,
verklaarde, dat de regeering het verzoek, om
haar belangstelling te toonen in wat hlgr wordt
oondernomen, door de tentoonstelling te
openen, met ingenomenheid heeft begroet.
Spr. merkte op, dat wij bij de lectuur van
de historische gegevens, ons geboden door hen,
die voor de Abdij van Egmond de belangstel
ling hebben gewekt, toen zij na de belangrijke
ontdekkingen van dr. Holwerda aan den her
bouw de hand gingen leggen, treffend ervaren,
dat er niets nieuws onder de zon is.
De minister herinnerde er aan, dat de pre
sident der bijeenkomst heeft geschreven, dat
het het kerkfort was, symbool van de strijdende
kerk, dat bij giftbrief van den Franklschen ko-
ning Karei den Eenvoudige, van 15 Juni 922
als Christelijk bolwerk tegen de invallen der
Noormannen en West-Friezen aan den grond
vester van onzen staat. Dirk I, geschonken
werd. De bewindsman vervolgde: „Zeshonderd
jaren later scheen men het gevaar, van hei-
densche barbaren dreigende, voorgoed over
wonnen te achten. De Christenen meenden, dat
het Christendom wat onderlinge vernietiging
wel kon lijden. In 1574 werd het kerkfort. tegen
de heidensche barbaren gebouwd, vernield en
aan zjjn inkomsten werd een andere bestem
ming gegeven.
Maandagmiddag is te Harlingen een gedenk-
teeken onthuld, gewijd aan de nagedachtenis y
van den Frieschen zeeheld Tjerk Hlddes ae
Vries.
Hierbij waren tegenwoordig de commissaris
der Koningin In Friesland, P. A. V. Baron
van Harlnxma thoe Slooten, officieren en be
manning van de torpedobooten Z 6 en Z 8,
welke de Nederlandsche Marine vertegenwoor
digden. het gemeentebestuur van Harlingen,
de ontwerper van het monument, de heer
Boeyenga. de beeldhouwer Valk, die het borst
beeld vervaardigde, en tal van genoodlgden.
Na een welkomstwoord van den voorzitter
van het Tjerk Hiddes-monumént, wethouder
A. E. Hannema. hield de secretaris van het
comité, de heer S. Ferwerda. een historische
rede over het leven van Tjerk Hlddes de Vries,
die, geboren In het Friesche dorpje Sexbierum
in 1622, op jeugdigen leeftijd het zeemansleven
koos en zich opwerkte tot Luitenant-admlraaL
HU werd In óen vierdaagschen zeeslag ernstig
gewond en overleed 6 Augustus 1666. Het lijk
werd 8 Augustus in den Dom van Almenum,
thans Harlingen, met veel eerbetoon begraven.
Wanneer men reist in den trein van Reste
ren naar Amersfoort rijdt men uit de vlakke
landen van de Betuwe over de RUnbrug bij
Rhenen plotseling binnen in een ander land
schep. De rechter-oever van de rivier rijst plot
seling hoog op. Hier nadert de boschrUke Velu-
wezoom zeer dicht bU de rivier. En tusschen den
stellen heuvelrand en den Rijn ligt een plaatsje,
waar ieder reiziger even naar uitziet. Daar wijst
men elkaar op een schiloerachtige huizengroep,
met al de bekoring van een klein oud stadje, en
als bUzondere bekoring op ’n rijzigen reus, die t
heele beeld domineert, den 85 M. hoogen toren
van de St. Cunera-kerk.
Spr. merkte op, dat de tentoon
stelling en de voordrachten, welke
een keur van deskundigen in den
loop dezer maand zal houden, een
middeleeuwsche aangelegenheid
van historischen aard als een natio
naal feit erkennen. Hij uitte o.a. den
wensch, dat in alle deelen des lands
de belangstelling in het verleden en
heden van Egmond zou worden
verhoogd.
De minister voegde erbU, dat de Abdij van
Egmond is als de omgehouwen boom, die fris-
sche loten schiet; zij zal opnieuw in kracht
verrijzen.
..Het Is een historische kringloop, leer
rijk In onze dagen. Adelbertus kwam en be
schaafde de Nederlanders. HU deed haat ver-
keeren In liefde. Maar wat hü in GoddelUke
Inspiratie had opgebouwd, werd door andere
Nederlanders vernield. Alleen de bron bleef
haar heldere water geven....
Op de rol van de eerste kamer van het
Haagsche Gerechtshof kwamen Maandag weer
voor de zaken tusschen de Vereeniglng Avoor
den Effectenhandel en de KoninklUke en de
Bataafsche Petroleum Maatschappijen betref
fende de uitbetaling op goudbasis van de ver
vallen coupons van de door bovengenoemde
maatschappijen in Amerika uitgegeven dol-
larleenlngen. In eerste Instantie heeft de
Rechtbank de vordering tegen de KoninklUke
betreffende uitbetaling op goudbasis toegewe-
sen, terwijl de Vereeniglng in haar elsch te
gen de Betaafsche niet ontvankelijk werd ver
klaard.
Belde zaken zijn 14 dagen aangehouden.
wU Maandagmiddag vernamen, dat deze toren
gevaar liep. Er was brand uitgebroken in het
van de kerk. De toren, oie men bezig was
tapreeren, stond rondom in het stelger
werk. Als daar de brand in was geslagen, was er
geen spaan meer gered. De situatie was hache-
lUk. Het is evenwel nog goed afgeloopen.
Tegen twaalf uur had een loodgieter, bezig
met het repareeren van een dakgoot ter hoogte
van het voormalig priesterkoor (de kerk is
thans in handen der Ned. Herv. Kerk), zUn
werk verlaten, niet bemerkend, dat hU er smeu
lend vuur achterliet. Ongeveer half een zagen
spelende kinderen rookwalmen opstUgen bU het
dak. Politie qp brandweer werden gewaar
schuwd. Onder commandant Sauerbrem ver
scheen de Rhenensche vrijwillige brandweer
reeds na vUf minuten ter plaatse.
een
die
IndertUd door de rechtbank aldaar Is vrijge
sproken van de hem ten laste gelegde exploi
tatie van een verboden autobusdienst over den
afsluitdUk van Leeuwarden naar Amsterdam.
De Hooge Raad vernietigde toen de vrUspraak
en verwees de zaak naar het Hof te Leeuwarden,
dat, In aanmerking genomen, dat de „dienst”
destUds van bescheiden omvang was, V. ver
oordeelde tot 5 boete, van welk arrest cas
satie werd aangeteekend. De requlrant had een
schriftuur bU den Hoogen Raad ingezonden
De advocaat-generaal, mr. v. Lier, zal op 17
September concludeeren.
Gistermorgen is in de Trèves-
zaal van ’t departement van Water
staat de, in het gemeentemuseum
aan den Korte Vijverberg ingerich
te tentoonstelling ,,De Abdjj van
Egmond” geopend, in tegenwoor
digheid van vele autoriteiten.
Het allerbelangrijkste op de tentoonstelling
is wel een vitrine met een vUftal merkwaar
dige voorwerpen, waarvan In de eerste plaats
worde genoemd het Evangeliarium, dat door
Graaf Dirk II van Holland en zUn gemalin
Hildegarde aan de AbdU werd geschonken, een
respectabel en kunstzinnig vervaardigd boek
werk. waarvan de 2e bladzUde is opengelegd,
vermeldende en In beeld brengende de aanbie
ding van dit Evangeliarium. Een bUzonder
kostbaar document, dat door de Kon. Biblio
theek voor deze expositie werd afgestaan.
Het tweede belangrijke document uit deze
vitrine Is de staf, midden 14e eeuw, die Is ge
bruikt door de Abten van Egmond en die sedert
In het bezit Is van den Bisschop van Haarlem,
door wlen deze staf heden ten dage nog bij
zeer plechtige gebeurtenissen wordt gebezigd.
Het is een massief gouden staf, versierd met
kunstvolle inlegbeelden, diverse heiligen voor
stellende.
Een derde stuk van deze vitrine bestaat uit
een boek van Pharsalia (1470); voorts nog een
paar kostbare documenten.
Belangwekkend zijn verder een aantal
schrifturen uit de Abdij, oa. een brief, waarbij
Dirk V van Holland de schenkingen, door zjjn
voorgangers aan de Abdij gedaan, bevestigt.
Hierbij zijn tevens de zegels van de onderschei
dene abten tentoongesteld, die alle varieerden
door de verschillende familiewapens, met dien
verstande, dat er één algemeen (Convents)
zegel was.
Een ander deel van de expositie wordt ge
vormd door afbeeldingen van de Abdij zooals
latere teekenaars die op grond van de over
gebleven documenten hebben gereconstrueerd,
doch waarbij blijkens later gevonden documen
ten de werkelijkheid nog wel eens in het ge
drang Is gekomen.
Interessant is ook een vitrine, bevattende ver
schillende boeken, als ook een brief van Willem
van Oranje, die daarin de bescherming van de
Abdjj belooft; portretten van abten en rent
meesters van Egmond en tenslotte planteeke-
De graven hebben de AbdU gestlaht, be
schermd en verrijkt en aldaar hebben *U hun
Omtrent het bezoek, dat H. M. de Ko
ningin en Prinses Juliana aan konlng
Haakon hebben gebracht, vernemen wU
nader, dat Koningin en Prinses geheel
en familie de gast zUn geweest van H H.
M. M. den Konlng en de Koningin van
Noorwegen, waar het noenmaal op de ,Byg-
doe” bU Oslo gebruikt werd. Daarna werd
een bezoek gebracht aan de Kroonprinses
Skaugum, waarna teruggekeerd werd naar
Aasgaarstrand.
Maandag 10 September worden H. M de
Koningin en de Prinses in den loop van
den ochtend te Amsterdam terug verwacht.
Nader vernemen we nog, dat de dader bU
zUn brntalen overval geweld heeft gebruikt.
HU heeft den ouden man, die ziekelijk is,
bU de keel gegrepen en hem zoo
dwang gehouden, totdat hij de
Ion gevonden had.
De definitieve ontvangsten over de maand
Mei 1934 bedroegen (de tusschen haakjes ge
plaatste cUfers zijn die van het vorig jaar):
Reizigers f 3.425.920 (3.009.246), Bagage t 85.314
(f 84.104), Brief- en pakketpost f 250.000
(f 275.000), Goederen f 3.866.191 (f 4.326.035),
Levende dieren en lUken f 56.434 (f 50.918),
Diversen t 145.693 (f 186.854). Totaal generaal
f 9.351.537 f 9.550.575). Totale ontvangsten
van 1 Januari tot 1 Juni f 46.164.149.82
f 49.510.904.99).
De bewindsman eindigde met den wensch uit
te spreken, dat de tentoonstelling, welke bij ge
opend verklaarde, en al wat zal opbloeien uit
het hier ondernomen inltatief, materieel en
geestelijk, zal doen herwinnen, wat miskend en
neergeslagen was.
