Pastoor Hlinka zeventig
u&fiaal van den dag
jaar
H
QVQNTI
PER VLIEGMACHINE DE WERELD ROND
I
I
STRIJDBAAR PRIESTER
NE II
LYNDON
ONTSNAPT
GEEN SPRAKE VAN!
3
I
ZATERDAG 29 SEPTEMBER 1934
De verloren
Geheimzinnige klok
Dieven stelen een brug
E
Alle abonné’s
Merkwaardigheden van
onzen kalender
Economische toestand
van zijn volk
Joodsche scheepvaart
maatschappij
Engelsche jubileum
postzegels
Postverbinding door de
Sahara
Koninklijk valkenier
overleden
St eedt heeft hy op de bret gestaan
voor de autonomie der
Slowaken
DOOR
VICTOR
BRIDGES
Een nieuwe naam voor
Angora?
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIE MAAL'VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
1
f i
p-'iI
handig
fer-
i.
HOOFDSTUK I
HOE IK LOSBRAK
Wordt vervolgd.
klonk de ruwe stem van den
boven bet geschuifel der
we zoo stijf, dat we door flinke lichaamsbewe
gingen als springen en craven het bloed in onze
ledematen weer eenlgszlns in circulatie moes
ten brengen.
Ter gelegenheid van het vUf-en-twlntlgjarig
Jubileum van de troonbestijging van het Engel
sche koningspaar, dat volgend jaar herdacht zal
warden, zal voor de eerste maal ook de beel
denaar van koningin Mary op de Engelsche.
postzegels prükten.Voor iedere dominion en kolo
nie zal een aparte postzegel gemaakt worden,
met het onderschrift „zilveren jubileum”. Daar
het aantal Engelsche bezittingen en koloniën
over de geheele wereld zeer groot is, zullen on
geveer tweehonderd nieuwe soorten postzegels
In omloop gebracht worden. Voor philatellsten
om te watertanden, maar voor de Engelsche
P.T.T. echter een onverwachte bron van Inkom
sten.
Een advertentie behoeft geen „kapitalen* te
kosten. Plaats maar eens een Omroeper! Rubri-
seering en gelUkvormige zetwijze. Billijk han-
delstarle'
De Fransche posterijen zullen per 5 October
a.s. een nieuwen postdienst openen naar het
Niger-gebled en den Franschen Soedan door
de Sahara. Aanvankelijk zal deze dienst be
perkt zijn tot brieven en briefkaarten, zoowel
gewoon als aangeteekend verzonden. Een veer-
tlendaagsche auto-dienst zal worden onderhou
den tusschen Colomb-Bechar, bet begin van
den woestijnweg in het Zuiden van Algiers en
de Niger-havens van Oa en Niamey. De dienst
zal omstreeks 31 Mei 1935 gestaakt worden,
wanneer in deze streek de hitte al te groot
wordt.
MARTIN BERDEN j
(Nadruk verboden)
Hnumuiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
te ontdekken. Onze benzinevoorraad begon nu
geleidelijk minder te worden.
De hindernissen in den vorm van talrijke ijs
blokken werden nu steeds grooter en met de
meest mogelijke voorzichtigheid moesten we ons
een weg banen over de met aderlel obstakels
bezaaide ijsvlakte. Somtijds moesten we zelfs
groote blokken ijs eerst opruimen voor we ver
der konden gaan.
Oom Sydney had thans het stuurwiel weer
genomen. Ik had den verrekijker gepakt en
daarmede tuurde ik maar geregeld den omtrek
af, In de hoop een of ander menschelijk wezen
waarheen ik liep; mijn eenige zorg was, zoover
mogelijk van de karabijn verwijderd te zijn
voor de eigenaar mü als doel voor een tweeden
kogel nemen kon.
Terwijl ik in zig-zag-liln tusschen de boomen
voortrende met mijn hoofd zoo laag mogelük,
hoorde ik achter mij een verward rumoer onder
mijn medegevangenen, die thans blijkbaar op
roerig werden, des te minder gelegenheid had de
oppasser om zich met mij bezig te houden Wat
den soldaat betreft deze bad waarschijnlijk
zijn handen al vol genoeg.
Mijn grootste gevaar was. dat er andere
bewakers in de nabijheid konden zijn. Wanneer
dit het geval was, zouden zij ongetwijfeld het
schieten hebben gehoord en op het eerste
alarm zijn komen toesnellen.Toen Ik het
hooogste punt van de aanplanting dat ongeveer
honderd meter van den weg verwijderd was,
bereikt had, keek ik om over mijn schouder,
maar tot dusverre achtervolgde mü niemand.
Mijn eenige kans was. het groote boech, dat
aan den weg naar Tavistock grensde, te be
reiken. vóór de bereden wacht zou zijn aan
gekomen Tusschen dit beech en de aanplanting
strekte zich een lange, onen heuvelhelling uit,
ongeveer tweehonderd meter breed, die nauwe
lijks dekking kon bieden aan een konijn. Dat
was niet bepaald een aanlokkelijk vooruitzicht,
maar erover moest ik en ik won er niets bij
door er naar te blijven kijken. Ik aette dus mijn
tanden op elkaar en stak over, zoo hard als ik
loopen kon.
Ik was ongeveer half weg toen er plotseling
een kreet geslaakt werd, aan mijn rechter
Ik herinnerde mij nu een verhaal dat mijn
moeder mij vroeger vertelde wanneer ik mijn
eten niet lustte. Een boerenknecht die een he
kel aan grauwe'erwten had zette op een keer
zijn lepel in ben bord met erwten en zei „zit
of wilt nalt”. Later kwam hij zonder werk, kon
ook geen werk meer krijgen en was aan den
hongerdood ten prooi. Bij zijn vroegeren baas
kreeg hij nu een bord met grauwe erwten en
vol schaamte herinnerde hij zich thans hoe hij
vol verachting over het hem thans zoo heerlijk
smakende eten had gesproken.
Onze tocht werd weer voortgezet en gelei
delijk naderden we de bergen van het vasteland.
Na een vermoeiende dagreis legden we ons weer
ter ruste, waarbij we een gretig gebruik maak
ten van de pelzen der Ijsberen. Toen we echter
den volgenden morgen wakker werden, waren
het met prachtige onverwachtheid.
Een vierkante, forsche figuur schoot plotse
ling vooraan uit den troep vandaan, wierp zich
zelf letterlijk over de muur en kwam onder
luid gekraak temidden van het struikgewas
beneden terecht.
Een tweede schreeuw van den bewaker volgde
en onmiddelHjk daarna het oevel:
„Halt!** Intusscben had de soldaat zijn ge
weer in aanslag gebracht.
De vluchteling gaf even weinig gehoor aan
het bevel, als een tijger aan een hondenfluitje.
In een oogenbllk was hij weer op zijn voeten
en brak, bijna dubbelgebogen, door de struiken
met verwonderlijke vlugheid.
Pang!
De kogel floot hem na, met een kwaadaardig
Den volgenden dag las Ed van den gestolen
ruto: donkergrijs.... bijna nog geheel nieuw.,
nummer P. D. 44554.
„Dat wis het nummer.” zei Jos, toen z’n
vriend het hem vertelde. „Ik weet het beel po
sitief: 44558.... een erg gemakkelUk nummer.,
en danhèhet signalement van den
vermoedelijkeM dief klopt ook
„Voor detective zijn we niet in de wieg ge
legd," zuchtte Ed, „dat is zeker....” en lang
zaam stak hij z’n sigaret aan. terwijl hij na
denkend de blauwe rookkringetjes met de oogen
volgde.
hem met mijn rechter juist onder de kin
stootte. Werelden van geconcentreerde bitter
heid lagen achter dezen stoot en hij sloeg
acherover alsof hij door een voorhamer ge
troffen was.
Hij deed mij goed, deze stoot, die mij mijn
zelfrespect terug gaf zooals niets anders dat
had kunnen doen. Men moet zslf in de gevan
genis gezeten en onder bevel gestaan hebben
en toegeschreeuwd zijn als een hond drie trage
jaren lang, om het genoegen, weer eens iemand
zulk een klap te kunnen geven, naar volle
waarde te kunnen schatten. Op dat oogenbllk
echter had ik geen tijd, mijn gevoel te analy-
seeren. Bijna voor die man met zijn roode ge-
zlch den grond met zijn schouders had bereikt,
was ik bij het bek, dat het boech afsloot, zette
een hand boven op een paal en sprong erover
in de aanlokkelijke duisternis.
Een oogenbllk bleef ik staan en wierp als
Lot’s huisvrouw een haastigen blik achter mij:
op den bewegingloosen vorm na van mijn tegen
stander die den hemel scheen te bestudeeren,
lag het heideveld, dat ik Juist overgestoken had,
nog geruststellend verlaten. Zelfs geen ver
volgende bewaker was nog uit de aanplanting
opgedoken. Met een zucht van verlichting
wendde ik mij om en liep het dichtste gedoe'te
in van het verwarde struikgewas voor mij uit.
In de nabijheid van Venetië is onlangs een
geheele brug gestolen, waarvan het materiaal
bestond uit Amèrlkaansch larikshout en on
geveer drie meter lang was. Het is den dieven
gelukt deze brug in een nacht los te krijgen en
mede te voeren. Ook de pijlers, waarop de brug
rustte, zijn ontvreemd.
Merkwaardig is het evenwel, dat niemand
der Inwoners van het kleine plaatsje den dief
stal heeft bemerkt. En dat men hier met een
diefstal te doen heeft, laat geen twijfel, daar
de brug onmogelijk met pijlers en al in het
water kan zijn verdwenen, omdat zij pas ge
bouwd was en dus hecht en sterk.
In Sandwich in Ontario heeft men een ge
heimzinnige klok gevonden, welke door brand
weerlieden uit een brandend huls is gehaald.
De klok, welke een achtdaagsch uurwerk be
vat, loopt nu al eenige maanden geregeld door,
zonder dat ze opgewonden behoeft te worden.
Het afgebrande huls was vroeger een her
berg. maar werd sinds eenigen tijd slechts als
woonhuis gebruikt.
De laatste bewoonster was mrs. Clark, een
oude dame, die drie maanden geleden stierf.
Toen nam de gemeente het huis over en werd
het geheele meubilair, op enkele waardelooze
stukken en de bewuste acht-daagsche klok na,
eruit verwijderd.
Toen de brandweerlieden de klok uit het huls
haalden, liep ze nog en tot op heden is ze
niet stil blijven staan. Men is er nog niet ach
ter wat de oorzaak hiervan is.
Een Turksch schrijver heeft aan den ge
meenteraad van Angora voorgesteld, den naam
van de hoofdstad te veranderen in „Ghasi”.
„Ghazl, dat „Overwinnaar” beteekent. is de
titel, waarmede men Moestafa Pasja, den pre
sident der Republiek, aanduidt.
De gemeenteraad heeft het voorstel in over
weging genomen.
waaksche probleem een Europeesch. Hlinka
werd nationale held en martelaar.
Rome nam de partij op voor Hlinka. De bis
schep van Zyps moest de suspendeerlng van
Hlinka opheffen. Hij werd pastoor van Rosen
berg.
Tijdens den wereldoorlog rustte de Slowaak
sche politiek. Bjj de omwenteling in 1918 bleef
Hlinka In Rosenberg. Hij volgde niet het voor
beeld van andere Slowaaksche politici, die met
Boedapest en Praag onderhandelden, om
twee ijzers tégelijk in het vuur te hebben.
Gewichtiger dan een ministerzetel leek het
hem, den polltleken wil van zijn volk vaster te
vormen. Hij poogde de Hongaarschgezlnde gees
telijkheid voor den nieuwen staat Tsjecho-
Blowaklje te winnen. Aan zijn activiteit ia het
te danken, dat de Hussitlsche beweging niet
van Bohemen naar Slowakije oversloeg.
Hlinka werkte koortsachtig voor een eigen
Slowaaksche hiërarchie. Hij stiet daarbij op den
kortzlchtigen onwil der Tsjechen, met wie hij
voor de politieke vrijheid samen had gestreden.
Er bleek een diepe klove te bestaan tusschen de
cultureels en religieuze Idealen beider volken,
een klove zóó diep, dat de gezamenlijke strijd
voor de nationale vrijheid haar niet kon over
bruggen. De Tsjechen zijn nationalistisch-Hus-
sitlsch, liberaal-vrijzinnig en houden scherpen
koers op scheiding van Kerk en Staat. VOtx den
oorlog had Hlinka zich de samenwerking bei
der volken zóó voorgesteld, dat de Slowaken
de Tsjechen religieus zouden vernieuwen en de
Tsjechen den Slowaken de helpende hand zou
den bieden bij de economische vernieuwing. In
plaats daarvan kwam na den oorlog de cultuur-
kamp. In de revolutlonnalre constitueerende
vergadering werden 40 Slowaken beroepen.
Daarvan waren slechts 4 van de partij-Hlinka,
dertig waren Evangelisch en in het geheel maar
10 katholiek, Zo° kortzichtig was Praag. Bjj de
verkiezingen van 1925 verwierf de partij-Hllnka
alléén reeds drie-en-twintig mandaten. Nog
versch in het geheugen ligt de strijd van Hlinka
tegen het Tsjechische Praag verleden Jaar, toen
dit trachtte het feit, dat de Slowaken zeven
honderd Jaar katholiek waren tot een Tsje
chisch staatsfeest te maken. Hlinka mocht niet
spreken. Deed het toch en maakte, onder den
jubel van zijn volk, het feest tot een zuiver Slo-
waaksch hoogtij. De Slowaken willen niet van
Praag los, maar strijden voor autonomie in het
kader van het Tsjechisch-Slowaaksche staats
wezen. Zij wenschen een eigen Landdag en eigen
administratie. Praag wijst deze elschen als se
paratisme van de hand. Hlinka laat zich ech
ter niet intlmldeeren en is onverbiddelijk. HIJ
is niet bang voor gevangenis of voor attentaten
zijner tegenstanders. Praag moet met hem reke
ning houden en houdt ook rekening met hem,
al is ijij dan reeds een grijsaard van zeven
tig. De Slowaaksche Jeugd volgt hem geestdrif
tig. Zij ziet in den grijzen Herder en in zijn
werk de fiere trotsche woorden tot werkelijk
heid geworden die hij eenmaal sprak voor een
Hongaarsch gerecht: JSlowaak was ik, Slowaak
ben ik gebleven, altijd, zonder onderbreking en
Slowaak zal ik altijd zijn.”
Op zjjn landgoed is de hertog van St. Alban,
die den titel van Koninklijk valkenier had.
overleden. Weliswaar wordt de valkenjacht,
een sport uit de middeleeuwen, heden ten
dage zelden meer beoefend, omdat er weinig
valken zijn, maar de man, die den titel
valkenier van zijn voorvaderen had geërfd, is
in Engeland altijd populair geweest. Hij ging
namelijk voor den sterksten edelman van bet
Britsche rijk door.
geluid door de twijgen, en enkele stoutmoedige
geesten uit de afdeeling hieven een half ge
durfd geroep van „Moord!” aan.
„Monden dicht!’’ schreeuwde de bewaker
boos en om zijn woorden kracht bij te zetten,
verhaastte hij zijn schreden, tot hU in de on-
mlddellüke nabijheid van de spotters was.
Terwijl hij dit deed, zag ik olotseling met
buitengewone duidelijkheid, dat ik nooit weer
zulk een goede kans zou krijgen, om te ont
snappen. Op dat oogenbllk waren de anderen
tusschen mij en den oppasser in, terwijl de
soldaat met zijn leege karabijn ter vervolging
van den vluchteling tusschen de boomen door
rende.
Voor aarzeling was geen tijd bovendien
behoort aarzeling niet tot mijn sonde. Ik herin
ner mi), dat ik lang en diep inademde en het
volgende, wat ik mij herinner, is dat ik mijn
voet boven op den muur kreeg en tegelijk de
meest onzalige tuimeling maakte midden in een
doornig braambosch.
Deze onhandigheid redde waarschijnlijk mijn
leven. De bewaker, die blijkbaar minder
zenuwen had, dan ik hem had toevertouwd,
moet op mij hebben geschoten "anwaar hij
stond, recht tusschen de hoofden der andere
gevangenen door en slechts mijn onverwacht
plotselinge verdwijning van den muur be
waarde mijn lichaam voor een plombeerlng met
lood.
Ik wachtte niet tot hij opnieuw zou hebben
geladen en was dat braambosch uit en den
heuvel op In minder tijd dan noodlg is om
deae woorden te lezen, Ik bedacht nauwelijka.
waarschuwend toeken was geweest, bezwijmde
een der bewakers. Hij het zijn karabijn vallen
en terwijl hi) zijn hand naar net hoofd bracht,
waggelde hjj met zijn volle gewicht tegen den
lagen muur, die ons van het bosch gescheiden
hield. Het gekletter van zjjn geweer, dat op
den weg viel, deed natuurlijk ons allen in die
richting kijken en toen wij zagen, wat er ge
beurd was, bleven wij alle achttien Instinct
matig staan.
Tegelijkertijd
anderen oppasser
voeten uit:
.Waarom blijven Jullie staan? Loop door!”
Vanuit de hoeken van mijn oogen zag ik
hoe de soldaat toesnelde op de liggende ge
daante bij den muur cn Juist toen de geheele
ploeg zich weer in beweging zette, gebeurde
Onze kalender heeft eenige eigenaardighe
den en gehoorzaamt aan eenige wetten, het
geen nauwelijks meer opvalt. Zoo kan een
eeuw nooit op Woensdag, Vrijdag of Zondag
beginnen. Voorts valt de eerste October steedr
op denselfden dag als de eerste Januari. Een
dergelüke overeenkomst bestaat ook tusschen
April en Juli, alsmede tusschen September en
December, terwijl de eerste dag van de maan
den Februari. Maart en November ook op den-
zelfden dag van de week vallen. Een uitzon
dering hierop vormen juni en Augustus. Bo
venstaande regeling geldt niet voor schrikkel
jaren.
Een gewoon jaar begint en eindigt op den-
zelfden dag van de week. Schotten en andere
spaarzame lieden maken wij er op attent, dat
de kalender na acht en twintig Jaar weer te
gebruiken is, daar deze dan weer actueel is.
Op 1 September J.l. heeft de ..Palestine Mari
time Loyd Ltd." to Haifa met twee stoomsche
pen haar werkzaamheden aangevangen. De
beide schepen, die deel uitmaken van de vloot
van de ItaliëPalestina-Hjn varen onder Jood
sche vlag en Joodsch commando. Zij zullen den
dienst onderhouden tusschen Constanza, Stam
boel, Rhooes. Haifa en Port Said. De stoom
schepen meten 5400 bruto register ton en kun
nen een snelheid van dertien knoopen per
uur ontwikkelen.
Mlllllllllllllll DE TELEFOON
Tijdens een verblijf in Nleuw-Zeeland ging
de lord een weddenschap aan. dat hij een af
stand van 450 KM. zonder onderbreking zou
afleggen. Hij hield woord en steeg onderweg
alleen af om een nieuw paard te beklimmen.
Hoewel zijn weg pver de steilste bergpaden
ging, bereikte hij Oakland zonder oponthoud.
et was op den groeten weg van Sandrlg-
ham naar West-End. dat de sierlijke
grijze wagen hen j?asseerde. „Nou,” zei Ed,
„die schijnt haast te hebben. Anders een
prachtkan”
Jos knikte gedachteloos en gaf gas met het
onbewuste doel, den anderen wagen bij te hou
den In snelheid. Het was nu eenmaal een
stokpaardje van hem, géén auto voor zich te
kunnen zien en het volgende oogenbllk suisden
de beide vrienden met een stevig gangetje over
oen asfaltweg.
„Hè!” riep Ed eensklaps, „wat nou?"
Uit den anderen auto scheen iets te vallen
te worden verloren Het was niet groot, maar
de vrienden konden door den afstand niet on
derscheiden wél het was
Het bleef liggen, midden op den weg, terwijl
de auto s'n rit vervolgde, zonder van het ge
beurde iets te bemerken. Het volgend oogen
bllk hadden ze de plek bereikt en
zwenkte Jos den wagen aan den kant.
Ed sprong cr uit en snelde naar het midden
van den weg. Dan raapte hij het voorwerp
op.... een nummerplaat. HU liet het aan zijn
vriend zien, die zachtjes tusschen de tanden
floot.
„Dat is leelUk voor hen. kerel.’’ meenda hü
„Als ze West-End bereiken, zullen ze daar veel
misère mee hebben. Een auto zonder nummer
plaat Is een kwaad ding
Ed keek naar den wagen voor hen. Het ge-
l’eele oponthoud had wellicht slecnts een paar
minuten geduurd, doch de afstand was in dat
korte moment geweldig vergroot. Jos raadde de
gedachten van z’n vriend.
„We kunnen het in elk geval probeeren
als we ze Inhalen vóór ze West-End bereiken..
dan zijn ze van een boel narigheid gered.”
„Vlug dan!”
Ed zei liet kort en sprong behendig In den
auto, waarna Jos met een enkele beweging der.'1
motor deed aanslaan.... Eenige seconden later
vlogen ze met razende snelheid over den weg,
terwijl de boomen aan weerskanten één lange
streep schenen....
„We halen in,” knikte Bd bemoedigend
maar toch niet veel. Als Je ze vóór West-End
wilt hebben, moeten we nóg harder."
Jos antwoordde niet. HU lette de tanden op
elkaar en drukte het pedaal nog even naar be
neden
Het scheen of de auto een sprong nam Klei
ner en kleiner werd de afstand tusschen de
beide wagens en langzaam maar zeker haalden
ze den voorsten in. toen de bestuurder daar
van plotseling omkeek
En Juist toen Ed meende den anderen wagen
te kunnen passeeren. schoot deze met een ge
luid als van een lulden snauw vooruit....
Grooter werd de afstand.
Jos klemde z’n tanden op elkaar.... gaf vól
gas
„Die kerel is idioot!” onderstelde Ed. „HU
denkt natuurlUk, dat we hem voor de aardig
heid een beetje probeeren bU te houden.”
Jos loeide met den claxon, doch de ander
reageerde niet. Vaag, in de verte, doemden de
torens van West-End op. Ed mopperde en
schold. „De idioot.... de stommeling.... nou
krUgt hU zélf den last er mee.... wat een uil!”
Maar nóg gaf Jos bet niet op. HU haalde uit
den auto, wat er uit te halen was. en waarlUk,
weer werd de afstand kleiner.... nóg kleiner.,
nóg kleiner.... totdat ze tenslotte den man
konden beschreeuwen.
„Stóp,” gilde Ed. de handen als een toeter
voor den mond houdend. De ander reed door.
„Stóppen!” brulden thans de beide vrienden
uit alle macht.
De man scheen nu iets te bemerkenal
thans, bU wuifde met de hand..», beduidde
hen te passeeren.
„HU begrijpt het nóg niet!" meende Ed.
„vooruit dan maar. Jos. d’r langs dan....”
Doch op hetzelfde oogenbllk dat Jos gas gaf,
om den anderen auto in te halen, stond deze
dwars over den weg....
Jos remde uit alle macht en kon op 1 laatste
oogenbllk een botsing vermUden Dén spron
gen ze belden uit den auto, kwamen op den
man af, die rustig was blUven zitten.
Jos toonde hem het nummerbord.
-j—astoor Andreas Hlinka van Rosenberg is
L-J 70 Jaar oud geworden. Het Slowaaksche
A volk viert geestdriftig feest ter eere van
zUn leider, dien het „beste vader” noemt. Het
Tsjechische blad „Vlast" schrUft: „De^<
schUidng van Hlinka, den Slowaakscherr pries
ter. groot en machtig, ascetisch uiterlUk. met
lange naar achter gekamde grUze haren, de
gestalte van een prediker met een rustige,
weeke stom, met overtuigende geste alsof ‘n
profeet uit het Oude Testament voor u staat.”
Hlinka heeft zich zelf met den adelaar ver
geleken. Niet met onrecht. De onbedwongen
kracht van zün leven bU succes en vervolging
is bewonderenswaardlg.
De Praagsche correspondent van de „Germa
nia” heeft, den strUdbaren priester kennende,
een portret van hem ten voeten ultgeteekend.
Hlinka is geboren in 1884 in het dorp Cernova,
Zuld-WestelUk van het Tatragebergto ZUn
ouders waren arm. ZU betaalden de gymnasiale
studiën van hun zoon met 11 gulden, twee wa-
genladingen hout en een gans. HU werd theo
loog en studeerde theologie te Zyps. Dit bisdom
ligt bU de Tatra. Drie volken wonen er: Dult-
scherè? Hongaren, Slowaken. De Duitsche cul
tuur stamt er uit de middeleeuwen, de Hon
gaarsche beperkt zich tot den adel, de Slo
waaksche is van recenter datum Het Slowaak
sche volk telt heden twee en "n half mlllioen zie
len. Meer dan duizend jaren woont het op den
bodem van ’t Tsjecho-Slowakjje van heden.
In de 19e eeuw schiep het zich pas een geschre
ven taal. Heden ten dage strUdt het voor zün
politiek zelfbepalingsrecht. Die strUd is de in
houd van Hllnka’s leven. Reeds op het semi
narie, waar maar twee dagen van de week
Slowaaksch mocht worden gesproken.
Als Jong pastoor van Trla leerde hU den eco-
notnischen toestand van zUn volk kennen. Dit
volk van boeren, herders en houthakkers was in
de handen der Joden geraakt, die zUn alko-
hollsche neigingen ten eigen bate misbruikten.
Hlinka schreef eens: „Dan komt er zoo een
halfnaakte dranlchandelaar met een heel gezin
in het dorp. En ziet: in tien Jaren is uit hem
een „Slowaak” geworden. Na een tweede tien
tal jaren zUn zUn zonen dokter, rechter of amb
tenaar. Na het derde is hU reeds heer der om
geving en in het vierde is hU baron. Hoe kan.
dat? Door de zonden van mUn volk.” Hlinka
bond den strUd aan. Door onthoudingsvereenl-
gingen bevrUdde hU bet volk uit de klauwen
van den alkohol en door middel van levensmid
delen- en credietinstituten maakte hU het eco
nomisch vrU. HU voerde voor den oorlog een
harden kamp tegen het liberalisme in HongarUe,
dat geen zin had voor het diep gewortelde ge
loof der Slowaken, die voor meer dan 80 per
cent Katholiek zUn. Een zelfstandige Slowaak
sche partU bleek in die dagen onmogelUk. Hhn-
ka kon niet op tegen de liberale verkiezlngs-
corruptie, die werkte met paprika en worsten
en vooral met stroomen alkohoL
Met eenige getrouwen sloot hU zich'aan bU
de oppositie van graaf Zichy. In den strUd te
gen het liberalisme werden de Slowaken poli
tiek rUp. Toen Zichy zUn beloften op kerke-
lUk en nationaal gebied niet hield, stichtte
Hlinka in 1905 de „Ludova Strana”, de Slowaak
sche VolkspartU- In 1906 veroverde hU zeven
mandaten. De Hongaaische regeering verklaar
de echter den kamp voor de Slowaaksche idea
len voor staatsverraad en’wierp Hlinka in het
gevang.
Twee jaren kreeg hU, plus 1600 kronen boe
te. Erger nog was het, dat Hlinka door zUn ar
beid voor zUn volk ook in conillct kwam met
zUn ordinarius, Mgr. Pardy, bisschop van Zyps.
die aan den kant stond van bet Hongaarsche
nationalisme.
Hlinka werd gesuspendeerd. Allerlei valsche
getuigenissen waren tegen hem ingébracht. Het
Volk kwam in oproer. De Hongaarsche gendar
merie dempte den opstand. Er vielen 15 dooden
en tallooze gewonden. Dit gebeurde in Cernova.
De wereld schrok op. En op slag werd bet Slo-
ongevaUen* vèrwkerd^vooeender vo^genae ultkeeringen f3000.verlies*vai?^^de’aiznen?^>lde beenen* of beide oogen f 750,~ doodelUken* afloop f2S0.- een voet of een oog f 125*“ duim of wijsvinger f of^arm^40»“ anderen* vinger
..Kent u dat?”
De ander knikte.
„U hebt flink „gereden,” grinnikte Jos, „t
was een hééle toer!”
„U hebt d’r dan ook wél succes van!” smaal
de de man van den grUzen auto.
Ed lachte.
..De hoofdzaak is, dat we u hebben.” vond
hU. .Jnaar 't was toch kranig, zooals u reed.”
„En met een vreemden wagen,” vulde de an
der aan. „Anders
hadden Jullie me
nóóit gekregen.
Enfin.” berustte
hU. „het spel is
verlorengaat
uw gang maat
en hU stapte
thans uit den auto.
Ed keek hem verbaasd aan.
„Wel.... alstublieft dan!” sprak hU. terwUl
hU den man het nummerbord overhandigde.
Deze staarde er een oogenbllk verbouwereerd
t.aar.... dan.... begreep hU> HU begréép met
de intuïtie van den geboren misdadiger, hoe
deze beide Jpngemannen, die hU aanvankelUk
voor „politie” had gehouden hem alleen hadden
achtervolgd om hem het verloren nummerbord
terug te geven.... het nummerbord notabene,
c«t hU zélf uit den auto had gesmeten, om
straks even voor Wgst-End het andere, nieuwe
nummer aan den wagen te bevestigen.... den
wagen, dien hjj had gestolen.
En met een zucht van verlichting sprak hU:
O Juist..,, ik dank u wel 't is erg vrien-
relUk van u.... héél erg vriendelUkik zou
waarschijnlijk een massa ellende hebben on
dervonden als u dat nummer niet gevonden
had; t was bar stom van me om dat..., te
’•er liezen....”
De zeer belangrijke dingen in het leven
«ooals liefde en dood komen meestal ge
heel onverwachts. Stellig was dit het geval met
oiUn ontsnapping uit de gevangenis te
Dartmoor.
WU kwamen Juist uit de steengroeven alle
achttien gekleed in die deemoedige kleedU. die
konlng George aan zün minst verkieslijke
onderdanen verschaft «- en gingen lusteloos en
gemelUk terug langs den somberen weg. die
door de aanplanting naar de gevangenis voert.
Aan eiken kant van ons liep een gewapende
bewaker, de karabijn in de hand, terwijl hun
oogen met dof wantrouwen onze ploeg over
taken Een meter of vUfiien terzUde, evenwUdig
toet den weg, vergezelde ons tusschen de
boomen de donkere gestalte van een soldaat.
Plotseling zonder dat er tevoren eenlg
kant. Toen Ik daarheen keek, zag ik door den
dunnen mist een gestalte in kniebroek en
Nortolksche jas. die zich over een laag hek
boog, dat de veenachtige helling van den weg
scheidde. Ik denk dat hU een tourist was, want
hij had een kleine ransel op zijn rug en droeg
een stok.
„Heidaar!’’ gilde hij. met den stok zwaaiend
en kwam mU toen, zonder aarzeling, over het
openveld tegemoet rennen, blijkbaar met de be
doeling, mij den weg naar liet boech af te
snijden.
Voor de eerste maal sinds drie jaren lachte
ik. Het was geen aangename lach en als mün
nieuwe kennis hem gehoord had. zou zUn ijver
in deze Jacht misschien een beetje bekoeld zUn.
Maar hij kwam met onverminderde vaart op
mij toe, blijkbaar volkomen er op vertrouwend,
dat hU alleen mij op den grond sou kunnen
krijgen.
WU bereikten elkander ongeveer tien meter
voor de eerste boomen.
HU liep met een laatsten sprong op mU In
en ik zag toen, dat hU een groote, zwaarge
bouwde kerel was, met een rood gezicht, een
vrU ruw soort van sportman van de brute
soort, wasrun ik mij altUd buitengewoon heb
geërgerd.
..Tegen de vlakte met Jou!” rten hU en de
daad bU het woord voegende, zwaaide hu zUn
stok achterover en' haalde met een woest ge
baar uit naar mUn hoofd.
Maar ik ging niet tegen de vlakte. In plaats
daarvan trad ik snel op hem toe en sloeg met
mUn linker hand zün arm omhoog, terwijl ik
Spreken doen wij altijd gaarne.
Spreken doen wij altijd veel.
Ook de telefoon ie daarvan
Zelfs een sprekend onderdeel!
‘s Morgens als wij gaan ontbijten
Wordt het praten ingezet
En dit blijft zoo heel den dag door
Tot wij opgaan naar ons bed!
Zelden staat ons praatgraag mondje
Enkele minuten stil,
Want dan komt er wel een ander,
Die met óns wat praten wil!
Of wij thuis of in de tram zijn.
Op kantoor of op bureau,
Op bezoek gaan of ter beurze.
Steeds heeft men een apropos!
En bij menschen die ver af zijn
Vallen wij niet uit den toon
Door met hen wat te gaan praten
Langs den draad der telefoon!
Daarom is het een berichtje,
Dat een iedereen behaagt,
Nu de telefoontarieven
Met October zijn verlaagd!
Dus het praten gaat goedkooper,
Ook al heet het zwijgen goud.
Niemand die nu voor de duurte
Af en toe zijn mond dicht houdt!
Dat goedkooper dwingt een ieder,
Zelfs nog veel meer dan gewoon.
Om zijn spreekbuis te verlengen
Met den draad der telefoon!
En het resultaat natuurlijk,
Valt aan Alle kanten mee,
Want dat spréken zilver zijn kan.
Ondervindt de.... P.T.T.