Rust en vertrouwen
T
De film „Malle Gevallen
I
Kruschen Salts
Medische Kroniek
Na den brand te
Hilversum
Derde slachtoffer
I
O,
Bereidt Uw Jus met HONIG’s BOUILLONBLOKJES - 6 voor 10 cent
I
I
WAARSCHUWING.
r
ZATERDAG 29 SEPTEMBER 1934
IDEEËN
•n
Hoofdarbeiders sluiten
zich aaneen
WORSTVERGIFTIGING
Een meisje overleden
I
99
BIJ TUSCHINSKI
y
Veel liefhebbers
Dt».
L
Fascist beleedigt
minister Colijn
De erfelijkheidswetten
van Mendel
Jaap Speyer stelt ook in deze
Nederlandsche film teleur
Groote belangstelling by de ter
aardebestelling van het
eerste slachtoffer
Tot behoud en versterking van
hun positie
Minder plat dan het
boek
g’l
I
Voor boerderijen in pacht in den
W ieringermeerpolder
I
Twee maanden gevangenisstraf
geëischt
Nog een meisje te Hilversum
overleden
Het gebleken, dat hier en daar in het buitenland door opkoopers
met Kruschen Salts geknoeid is. De fabrikanten waarschuwen daarom
het publiek, Kruschen Salts in geen geval te koopen onder buitenlandse!»
etiquet, doch uitsluitend in den alom bekenden poedervorm in onge
schonden Hollandsche verpakking, terwijl de naam N.V. Rowntree
Handels Maatschappij zoowel op de verpakking als op het etiquet
gedrukt moet zijn. Alleen bij dit echte Kruschen Salts zult U baat vinden.
E. GRIFFITHS HUGHES Ltd, MANCHESTER. Opgericht 1756.
9
bloesem in een pa.
H.
Mennen,
de
n
P
even naar de tabel.
XH. K. SCHUCTCING
4
B
nog al wat niet-Ne-
f allen" werkzaam ge
in
in
(geel is dominant)
(geel is dominant)
re
d.
o.
-n
n
le
is
n-
dg
bt
Ü-
n-
in
o-
e-
ll
vele
ge-
Vrijdagavond half 11 is in de R K Zie
kenverpleging te Hilversum een derde
slachtoffer van den catastrophalen prand
aldaar overleden, namelijk de 10-Jartge J.
Magnln. Het meisje was reeds Donderdag
van de laatste H.H. Sacramenten voorzien.
helft af te schrijven. Daartegenover moeten de
werklieden de helft van hun loon laten vallen.
Er werd drie dagen nagedacht en beraadslaagd
en van werknemerszijde werd het voorstel aan
vaard. De fabrikant verlaagde den prijs van zijn
artikel tot op de helft en de plotselinge daling
had tot effect, dat in honderden winkels het
bewuste product in weinige dagen was uitver
kocht. De reusachtige fabriek werkte weer op
volle capaciteit en na eenige maanden hadden de
werklieden niet slechts hun oude maar zelfs een
hooger loon terug.
Zulk een voorbeeld wijst den weg. Wij heb
ben noodlg moed, durf, vertrouwen. Er
is geld genoeg, hoort men lederen dag. Zeker,
de kunst is maar het aan het rollen te brengen.
En dat bereikt veel meer de psycholoog, die het
wantrouwen, den achterdocht, den angst in ver
trouwen weet om te zetten, dan de cijferaar,
de wikker en weger, de afweger van alle risico's.
Eerst wanneer allerwegen, maar vooral bjj de
leiders en voormannen op elk gebied, het besef
doorbreekt, dat het ongeduld en het wantrou
wen de twee kwalen zijn, die aan ons volksbe
staan knaqen en met moed en geestdrift de be
strijding daarvan wordt ter hand genomen kun
nen wjj de toekomst weer hoopvol tegemoet zien.
Het zoeken naar de afdoende geneesmiddelen
is daarbij niet meer noodlg. Ze zijn er, n.m.
door voorlichting, door voorbeeld, door daden,
door initiatief de heerschende onrust wegnemen
en den terugkeer van het vertrouwen bevorde
ren.
een
familie
aan
Na het eten van versche worst, welke te Hel
mond was gekocht, is een driejarig dochtertje
van een schipper uit Made, die te 'sHertogen-
bosch aan den wal lag, ziek geworden en over
leden.
Een zevenjarig dochtertje van den schipper,
dat eveneens ziek werd, hoopt men in het lever,
te houden.
- nu
bouwhoeven in staat zullen zijn gading
De
en
Mannelijk A met vrouwelijk A, resultaat AA
A a. Aa
aA
aa
Nu er neiging blijkt te bestaan om de hoofd
arbeiders, werkzaam in Industrie, handel en
verkeer, uit de schakelen bij den bouw der be
drijfsorganisatie, een neiging, welke, naar net
schijnt, bij deze Regeerlng steun vindt, zal in
nauwe samenwerking er alles op worden gezet
om te voorkomen, dat de hoofdarbelders als
sociaal-economisch onvolwaardlgen worden be
handeld.
van de
stonden
begonnen,
een kleine
Overwegende, dat de hoofdarbeiders, vooral
in dezen tijd zooveel mogelijk één front hebben
te maken tot behoud en versterking van hunne
cultureele en soclaal-economlsche positie, is
besloten in de komende maanden met verschil
lende middelen alle RK hoofdarbeiders met
aandrang op te roepen, toe te treden tot de
voor hen geldende vakbonden.
Er zullen In gezamenlijk overleg propaganda-
vergaderingen worden gehouden te Maastricht,
Eindhoven, Den Haag en Amsterdam.
Alles bij elkaar zijn
derlanders aan ..Malle
weest en wij blijven ons met hardnekkigheid
afvragen, waarom men nog steeds weigert om
Nederlandsche camera-men, Nederlandsche re
gisseurs en Nederlandsche architecten voor
Nederlandsche films te gebruiken. Het raadsel
Is met „Malle Gevallen” niet opgelost. Intus-
schen, al kunnen wij geen bewondering hebben
voor de film als zoodanig, net is althans «enigs
zins verheugend, dat de film de platheden van
het boek heeft achterwege gelaten al beeft slj
de gljnlgheden vrij sterk ultgebpit.
Voor volwassenen kunnen wjj d» iilm
dan ook aanvaardbaar achten.
Dezer dagen kwam de vakgroep hoofdarbei
ders van het R.K. Werkliedenverbond te Utrecht
in vergadering bijeen. Alle besturen van de
aangesloten bonden van hoofdarbeiders waren
vertegen woordigd
De heer R. ter Horst, voorzitter van den Ned.
R.K. Werkmeestersbond.» werd met algemeene
stemmen tot voorzitter van de vakgroep geko
zen: de heer Th. J. v. d. Wijden, Arnoldystraat
25 te Haarlem, voorzitter van den Ned. RK.
Bond van Technici, zal als secretaris, de heer
B. Berendsen. bestuurder van den Ned. R.K.
Bond van Handels-, Kantoor en Winkelbedien
den, als penningmeester van de vakgroep fun-
geeren.
egenover de twee grootste kwalen van
onzen tijd: ongeduld en wantrouwen, moe
ien wjj als geneesmiddelen stellen rust
en vertrouwen, schreven wij den vorigen keer. En
Wij meenen dien raad met volle overtuiging te
kunnen geven, omdat het hier niet geldt een
vermaning met twijfelachtig succes, zooals bijv,
het advies aan een dronkaard om matig of aan
een dief om eerlijk te zijn. Neen, wanneer wij
rust en vertrouwen als geneesmiddelen voor onze
zieke maatschappij aanbevelen dan weten wij,
dat de menschheid zelf er naar smacht om van
haar ongedurigheid en haar wantrouwen bevrijd
te worden. Daarvoor zijn aanwijzingen te over.
Het ongeduld heeft tot allerlei excessen in
het moderne leven gedreven. Het wachtwoord
van deze eeuw: tempo! tempo! voerde tot steeds
grootere snelheid op ieder gebied.
Waar vroeger op de kantoren de „pennelik-
kers” met gebogen ruggen op hooge krukken
aan lessenaars zaten om met geoefende hand
handelsbrleven te schrijven of boeken bij te hou
den, daar ratelen thans de toetsen van schrijf-,
boekhoud- en rekenmachines onder de vlugge
vingers van meisjes en jongemannen en maken
deze lokalen, waar vroeger een sfeer hing van
een rustige werkkamer, tot het verlengstuk van
een rumoerige fabriek.
Zoo werd het kalme handwerk door machines
vervangen; de moderne productie inrichtingen
paste: zonder rumoer geen arbeid, geen ver
keer! Voor een groot deel was dit te wijten aan
ons ongeduld, aan onze onbeheerschtheid, aan
het gemis om snelheid aan zekerheid te paren.
Wij beginnen nu te beseffen, dat wjj niets van
het noodzakelijke moderne tempo behoeven op
te offeren, zonder nochtans in een zenuwsloo-
pende koorts te vervallen.
is nog een andere, zeer belangrijke aan
wijzing, dat de menschheid terug wil van het
Jachtende leven, dat is de trek naar buiten. Er
kan veel kwaad van dezen tijd en van dit ge
slacht gezegd woeden; er is toch ook veel, wat
hoopvol stemt. Daaronder rekenen wij niet het
minst het sterke en steeds meer groeiende ver
langen van de stedelingen om de groote stad
te ontvluchten en in bosch en strand of op de
hei van de vrije natuur te genieten. Zeker, de
weelde van het buitenleven is velen te machtig
gebleken. Er is nog opvoeding noodlg om te lee-
twi, op beschaafde wijze van zee en bosch te
genieten Maar wjj mogen om de schaduw het
licht niet dooven. De jeugd vooral zal opgevoed
gevormd moeten worden: zij zAl leeren, hoe
Gods schepping genoten moet worden. Het stre-
*en zelf is schoon en niets meer Is bevorderlijk
*°or het verkrijgen van een frlsch, gezond ge
dacht, dan het lokken van de stedelingen uit de
huurkazernes naar buiten. De verderfelijke trek
Wa» heb land naar de stad gaat gelukkig in
omgekeerde richting. Duizenden zijn het ru
moerige stadsleven moe en zoeken na gedanen
•rbeld rust in een stille omgeving. Onnoodlg
i* zeggen, dat het nog lang zal duren, eer het
ideaal van de stad als werkgemeenschap over-
^■g en van tientallen tuindorpen rondom als
Woonplaatsen voor het gezin zal zijn bereikt.
*<aar idealen zijn er nu eenmaal om er met
moeite en inspanning heen te streven. En even
««noodlg er op te wijzen, dat de bevordering
Wan deze rust en huiselijkheid, dat terugbrengen
’»n den jachtenden mensch tot zichzelf, ook
het ateieleven ten zeerste ten goede zal kooien.
In dit verband werd met aandrang verzocht
ook aandacht te schenken aan het wetsontwerp
op het bindend verklaren van ondememersover-
eenkomsten. Ook daar hebben de hoofdarbei
ders evenveel belang bij als welke andere groep
van producenten en handelaren ook.
Koster met den deflnitieven vorm van de film
ingenomen zijn. Reeds kort na het begin der
opnamen heeft Koster afscheid genomen van
zijn medewerkers, omdat zij nm weigerden zijn
aangevingen te volgen en de voorkeur gaven
aan een voor Koster's gevoel banale studenten
grapjasserij. Ook Martin schijnt de film eenigs-
zins een aanfluiting te vinden van zijn boek, dat
wij overigens verre van voornaam kunnen vin
den. Zoo was er ook om deze film weer eenlg
rumoer voor het werk was afgeleverd en over
won ook hier tenslotte de commercieele be
zorgdheid den goeden smaak.
Wat nu de film zelf betreft, we kunnen het
bezwaar van Koster volkomen deelen. Er was
van deze film, die het boek slechts rakelings
volgt gelukkig trouwens iets anders te ma
ken geweest, iets luchtigers, Iets in den trant
als het begin, waar we een oogenblik gelooven
willen, dat een lichte geest over de malle ge
vallen vaardig zal warden, wanneer Kaart als
een der drie malle studenten aan den voet var,
Boerhave's standbeeld te Leiden zit te droomer.
en van een aantal schoolmeisjes meer belang
stelling ontvangt dan de groote geleerde, het
geen tot directe conflicten aanleiding geeft. De
wagen met meisjes trekt verder. De student
fietst hem na, een en ander onder gezang en
na korten tijd fietsen de drie vlegels achter de
meisjes aan, waarbij er twee zijn, die tot aan
de verloving door de studs achtervolgd worden.
De derde, door Louis Bord gespeeld, krijgt het
joumalistje Loekle, dat hier «enigszins decenter
wordt uitgebeeld door Jople Koopmans, dan de
Loekle van het boek zou doen verwachten.
Als gezegd, er zit in het begin een oogenbhk
de verwachting, dat men Iets luchtigs en zwe
vends zal te zien krijgen, Iets In den trant als
.Xe Million'’ van René Clalr. zij het dan ook In
zeer betrekkelijke mate. Maar spoedig loopt de
boel vast In een serie onsamenhangende studen
tengrappen. die als even zooveel theaterfrag-
menten aan elkaar zijn geregen, zonder vee)
draad, zonder veel onderling verband en zwaar
van theatrale nadrukkelijkheid, die een film, als
de ondervinding leert, moet vermoorden. De
buurman, die op zijn rust gesteld is en door het
lawaai der studenten en hun geliefden ongeluk
kig wordt gemaakt, wordt met grooten nadruk
gespeeld door Louis de Bree, die hiermede het
bewijs levert, een kundiger regisseur dan Jaap
Speyer noodlg te hebben cm voor de film ver
dienstelijk werk te doen. Dit geldt trouwens voor
alle spelers, ook voor Rolant Varno die zonder
twijfel de meest geroutineerde speler van het
gezelschap wws, maar die niettemin een indlvi-
dueele figuur blijft, roepend om een forachen
Een derde gedeelte van de gelen heeft uitslui
tend den aanleg voor geel; dat derde gedeelte
van de gelen, of wat hetzelfde is, dat vierde
gedeelte van den geheelen oogst blijft steeds
gele nakomelingen voortbrengen Het vierde ge
deelte. dat groen is, blijft steeds groene nako
melingen voortbrengen, als de erwten zich zelf
bevruchten, want zij hebben uitsluitend den
aanleg voor groen. Maar de twee vierden, die
een gemengden aanleg hebben, splitsen zich
weer precies als de eerste hybriden; van de
nakomelingschap dezer twee vierden is weer
driekwart geel, en é'n kwart groen.
Wanneer men nu nog tens het resultaat van
het derde geslacht beziet, de kinderen van de
eerste kruising, dan blijkt dat de helft van hen
weer rassulver Is, een kwart raszuiver geel, en
’een kwart raszuiver groen. In elke volgende
generatie van bastaarden wordt dus telkens
de helft afgesplitst, die weer raszuiver ia. Na
tuurlijk alleen in het geval, dat de twee soorten
slechte In één ding verschillen, want wanneer
ze op meerdere punten verschillen, wordt de
hoeveelheid combinaties veel grooter.
Het Is dan ook één der groote verdiensten
van Mendel geweest, dat hjj het geheele vraag
stuk klaar vóór zich gezien heeft, en begonnen
i< met kruisingen van planten, die slechts in
één opzicht van elkaar verschilden. De onder
zoekers vóór hem hebben dat niet gedaan, en
faalden daarom in hun pogingen, om de wetten
der erfelijkheid te begrijpen. Maar dit ia nog
slechts het begin.
^hst en vertrouwen! Ook dit laatste is noodlg
•n wel in groote mate tegenover het algemeen
beerschende wantrouwen, dat als een kanker
••n onzen volksgeest knaagt. Niemand aal óns
^wijzen vragen voor deze stelling, wanneer wU
«waren, dat het wantrouwen loert naar alle
was verpleegd. Ook het hoofd der school, de
heer J. E. Lenglet, was aanwezig.
De absoute werd verricht door pastoor L. A.
Akkerman, geassisteerd door de paters Kuyper
en Van Laar en de kapelaans der parochie A. M.
Jansen en N. W. van Oost rum.
Te ongeveer elf uur was de zeer eenvoudige,
ontroerende plechtigheid ten einde. Op het
kerkhof was noch van gemeentewege, noch van
de zijde van politie of brandweer een vertegen
woordiging.
zijn vol gestamp, gedreun, gesnor en gesloot van
de stalen gevaarten, die met de regelmaat van
het zlellooze werktuig, nooit vermoeid zoolang de
stroom kracht geeft, samenstemmen tot een oor-
verdoovend lawaai. Zoo is het met het snelver
keer: de motors ronken in de vliegmachines, in
de auto’s en de motorfietsen, die langs de we
gen rennen, luid toeterend om elkander voorbij
te schieten of het verkeer op zijwegen te waar
schuwen. Het ongeduld, dat tot het tempo van
dezen tijd dreef, verstoorde overal de rust en
deed in kantoren en fabrieken, in de steden en
langs de landwegen een helsch rumoer geboren
worden, dat de sterkste zenuwen sloopen moet.
Langzaam begint het tot ons door te dringen,
dat wij het geboortetUdperk van een nieuwen
tjjd hebben doorgemaakt: veel nieuws, veel
grootsch en geweldigs is bereikt, maar het ging
ten koste van onze uiterlijke en ook van onze
innerlijke rust. Wij moeten het behaalde tempo
behouden zonder verzwakking onzer zenuwen,
zonder overprikkeling, zonder verlies van zulk
een kostbare gave als het geduld is.
En er zijn teekenen, die er op wijzen, dat de
menschheid dezen kant uit wil. Nu de machi
nale werktuigen tot het uiterste volmaakt zijn,
legt de concurrentie zich er op toe de geluid-
stoomlssen zooveel mogelijk weg te nemen. Als
een aanbeveling voor een schrijfmachine heet
bet nu, dat ze ..geruischloos” is; bij den bouw
van groote machines komen experts om het
dreunen weg te nemen. Tusschen den open ou
den eendekker met zijn oorverdoovend lawaai in
de lucht en de nieuwste, viermotorige vliegma
chines, die de passagiers in staat stellen met el
kander te converseeren, ligt een lange weg van
altijd nieuwe geluiddempende proeven. En de
reclame van den nleuwsten auto is, dat hij ge
ruischloos voortglijdt.
Er is meer: de overheid begint zelf in het
enerveerende rumoer in te grijpen. De Parijsche
polltieprefect ging voor met een einde te maken
aan de kakophonie der claxons, welke een nacht
in een hotel in de lichtstad ondraaglijk maakten.
En heel Europa volgt thans het voorbeeld: on-
noodig getoeter door chauffeurs wordt strafbaar
gesteld.
We zijn op den goeden weg. Leiders der open
bare meening moeten de publieke opvoeding in
deze richting blijven leiden: wij zijn aan el
kander verplicht de stilte te bevorderen door
Zelfbeheersching Het moderne leven had in ons
allen den lust van den straatjongen gewekt, die
geen hooger genot kent dan een leeg groenten-
bilk langs de steenen voort te schoppen. Wij
waanden, dat het lawaai bjj het moderne tempo
Ter behartiging der sociale en economische
positie van de hoofdarbeiders, zal bij de verdere
gezamenlijke werkzaamheden meer in het oij-
zonder aandacht worden geschonken aan be
strijding van ongemotlveerden loondruk en 1
werkloosheidsvraagstuk. Gaarne zal alle mede
werking worden verleend om het leed, dat de
duizenden Jonge werkloozen te dragen hebben,
zooveel mogelijk te verzachten.
Nauwe vriendschappelijke, eensgezinde samen,
werking tusschen hand- en hoofdarbeloers
het ééne bestaande Verbond werd vooral
dezen tijd onontbeerlijk geacht.
In overleg met het Verbondsbestuur zal
vakgroep hoofdarbeiders de gemeenschappelijke
belangen van de hoofdarbeiders zoo sterk mo
gelijk behartigen.
heerscher, een sterk regisseur. Welnu, een-sterk
regisseur is Jaap Speyer nooit geweest. Niet al
leen in „De Jantjes”, ook in „Malie Gevallen’’
toont hij zich een slappeling, die niet met het
materiaal, dat een scenario hem biedt, weet om
te gaan. Want bij alle banaliteit en alle leegheid
van het gegeven, had een regisseur met fantasie
althans iets van deze film kunnen maken, dat
haar tot een divertissement kon maken Nu
echter zien we behalve de Bree en Kaart, de
meest nadrukkelijke onder de medewerkers, ook
alle andere, vooral de meisjes zielig aan haar
lot overgelaten, zonder dat de regie ingrijpt.
Een eenzijdige kracht als Jople Koopmans heeft
toch wel enkel hoedanigheden, die een goed
vakman zou kunnen uitbuiten, maar die zij zelf
nooit productief zal kunnen maken, zoolang
men in het waandenkbeeld rondloopt, dat het
de spelers zijn, die de film maken. Zij heeft al
thans eenige zekerheid in haar optreden, dat de
twee andere meisjes missen en dat het echt
paar Fle CarelsenLouis Gimberg voorloopt
evenmin zal bezitten.
De man, die zich het best uit de benarde si
tuatie heeft weten te redden, was Han Rust, die
de film coupeerde en nu en dan, zoover het*
materiaal het hem toeliet, een interessanten
overgang van beeld tot beeld wist te bewerken.
Maar deze handigheden meier dan handig
heden zijn bet niet worden door het publiek
vrijwel over het hoofd gezien en kunnen boven
dien niet goed maken, wat een Incompetente
regie aan de film bederft Deze handigheden,
die tenslotte alleen den technlschen kant van
de montage raken, kunnen deze montage niet
verbeteren, van het oogenolik. dat er geen ver
beteren aan is.
Ako Farkas, kundig cameraman als hij is. wist
meermalen een helderheid en een enkele maal
een suggestie in zijn shots te legen, die aan
betere onderwerpen beter besteed waren ge
weest. En wat de binnennuls-archltectuur be
treft, hoe verzorgd deze ook was, zU deed niet
heelemaal Nederlandsch aan en stempelde den
man, die er verantwoordelijk voor is, tot *n ras
echten Dultscher.
Naar wjj vernemen, belooft de uitgifte van
boerderijen in pacht in den Wierlngermeerpol-
der een succes te worden. Voor de eerste vijf
tien weide-bedrijven hebben zich niet minder
dan 140 liefhebbers aangemeld, zoodat slechts
een klein gedeelte der gegadigden zal kunnen
worden bevredigd.
Thans wordt de tweede serie voor verpach
ting aangeboden, bestaande un een aantal ak
kerbouw- en gemengde bedrijven, zoodat
ook de
naar een hun passend bedrijf te maken,
groote der bedrijven varieert tusschen 54
75 H.A. en de pachtprijs tusschen f 40 in het
1ste en f 75 per HA. in het 6e pachtjaar. De lage
pachtsom in de eerste Jaren houdt niet alleen
rekening met den cultuurtoestand van thans,
maar sluit ook in een steun aan den komenden
boer. De pachtprijzen zijn zoo gesteld, dat alleen
flinke landbouwers met ijver, toewijding en
kennis er kunnen komen, mits zij over vol
doende bedrijfskapitaal beschikken.
Het streven is er op gericht den landbouw-
stsnd tn den nieuwen polder op zoo hoog mo
gelijk peil te houden.
De aangifte om voor een bedrijf in aanmer
king te komen, moet geschieden vóór 15 Oc-
Itober bij het domeln-kantoor te EUootdorp,
jwaarook proapectua la te verkrijgen.
-j—v e première der geluidsfilms, die de Neder-
1 landsche filmindustrie op haar gewet»»
heeft, wordt bij voorkeur gegeven op bet
late nachtelijk uur en de filmpaleizen, die deze
vertooningen entameeren, konden tot dusver
steeds op volle zalen rekenen
Donderdagavond was het de beurt van „Malie
Gevallen”, de komische speelfilm, die onder
auspicies van Loet Barnstijn en onder regie van
Jaap Speyer werd gemaakt naar het boek van
Hans Martin. Het liep tegen half drie, toen de
film begon te draaien, het was over vieren, toen
we de straat op mochten. Voordien kregen we
eenige journalen te zien, een verrukkelijk ge
kleurd teekenfilmpje van Fleischer met Betty
Boop als Asschepoes, waarna M>x Tak zijn or
kest opzweepte tot een hartstochtelijke muzikale
show, besloten met *n korte pauze, die gelegen
heid tot verfrlssching bood. Toen kreeg dan de
film een beurt, verwelkomd met applaus en
meerdere malen met applaus begeleid. Hieruit
.blijkt reeds, dat de film met éen zekere geest
drift werd ontvangen, die nog groeide, toen de
medewerkenden aan „Malie Gevallen” na afloop
voor het voetlicht kwamen om door Max Tak en
Henry Wallig met woorden en bloemen te wor
den gehuldigd. Dat hierbij woorden als „onmis
bare talenten”, „echt Hollandsche filmkunst” en
dergelijke niet van de lucht waren, spreekt van
zelf. En dat de heer Tuschinskl den heer Bam-
stün aanmoedlgde om het Nederlandsche pu
bliek Nederlandsche films te blijven geven
spreekt ook vanzelf, en kan zelfs aller instem
ming wekken, mits de films, die nog komen
gaan, de reeds gemaakte aanzienlijk overtreffen
Bij de huldiging werden twee namen niet ge
noemd, n.l. die van Hans Martin, naar wiens
boek de film werd gemaakt, en Simon Koster,
die het scenario voor de film schreef, zijn we
goed ingelicht, dan gouden noch Martin, noch
Indrukwekkend was de stilte
honderden, die langs den weg
schaard en een laatsten groet brachten aan het
jeugdige slachtoffer, dat door den catastro
phalen brand zoo vroeg uit het leven is ge
rukt.
Aangrijpend was ook het oogenblik, toen de
korte, eenvoudige stoet langs het afgebrande
vereenigingsgebouw trok. De muren stonden
nog en in het dak gaapten groote zwarte
plekken.
Op het kerkhof was de publieke belangstel
ling zeer groot. Er waren om. ook vier diaco
nessen van het ziekenhuis, waar het patiëntje
r zijn erwten, die in niets verschillen dan
in de kleur van hun zaden. Bjj de eene
soort zijn deze groen, bij de andere geel.
Wanneer ge nu op vroege lentemorgens in de
jaren voor en na 1860 in een kleinen langwer
pig entuin van het Augustijnenklooster te Alt-
brUnn had gekeken, dan zoudt ge daar een
dikken pater met een mooi hoog voorhoofd en
ccnkerblonde lokken gezien hebben, die de bloe
sems van erwten openmaakte, het stuifmeel er
uit veegde en met een penseeltje er ander stuif
meel in bracht, en vervolgens den geheelen
huls sloot. Deze man
was Gregor Mendel, die de wetten van de er
felijkheid ontdekt heeft, door zijn proeven over
kruisingen. Vóór hem bestond er nauwelijks één
heldere idee over de erfelijkheid.
Mendel had, voordat hjj deze proeven begon,
eerst zijn erwten twee jaar lang nauwkeurig
waargenomen, en had slechts die erwten uit
gekozen, die van het ééne op het andere ge
slacht constant en gelijkvormig bleven. Daa>-
om had hij er speciaal op gelet, dat de erwten
zich zelf bevruchtten, en dat er geen stuifmeel
van andere bloesems door Insecten op zijn
proefplanten werd overgebracht. HU meende
dan, toen hU begon, met raszuivere planten te
doen te hebben.
De erwten bevatten mannelUk en vrouweUjk
zaad. Het eene is het stuifmeel, het andere zit
op den stamper. Mendel begon nu systematisch
groene erwten (d. w. s. erwten met groene
zaden) te bevruchten met het stuifmeel van
gele erwten, d. w. s. van erwten met gele zaden.
Daardoor kreeg hU kruisingen, bastaarden, of,
zooals men ze noemt, hybriden.
In werkelUkheid waren zUn proeven veel ult-
gebreider. Erwten met ronde vruchten werden
bevrucht met het stuifmeel van erwten met
kantige vruchten; ten tweede werden gekruist
exemplaren met groene klembladen en zulke
met gele klembladen; ten derde werden krui
singen verricht van planten, die alleen maar
tn de kleur van de zaaddoos verschilden; ten
vierde met planten die verschilden in vorm
van de huls, verder in de kleur van de onrUpe
huls; ten zesde in de positie der bloesems; ten
zevende in de grootte van de plant.
Laten wjj als voorbeeld nemen bet verschil
in kleur van de zaadschaal.
Welnu, wat was het resultaat van die krui
singen? Alle producten van de eerste kruisin
gen waren geel (van zaaddoos).
Nu werden die kruisingsproducten verder
aan zich zelf overgelaten. Het volgende Jaar be
vruchtten ze dus zichzelf; alleen moest er na
tuurlijk worden opgepast dat er geen insecten
bU kwamen, vooral niet de erwtenkever.
Het volgend jaar kwam er dan weer een
nieuw geslacht erwten; de kleur der zaadschaal
werd waargenomen, de zaden nauwkeurig ge
teld; er waren 8023 zaden, waarvan 6032 geel
en 2001 groen; dat is dus een verhouding van
ongeveer 3 op 1.
Deze werden nu weer aan zichzelf overge
laten, om zich zelf te bestuiven; uit de groene
zaden kwamen uitsluitend groene zaden; onge
veer 2000 van de 600 bleven in alle verdere jaren
de proeven duurden 8 jaar steeds uitslui
tend gele zaden voortbrengen; maar de overige
400 gedroegen zich juist als de eerste kruisin
gen. d. w. z. hun nakomelingen waren voor
gróen, voor geel.
Wat beteekent nu dit alles?
De geheele plant ontwikkelt zich uit de zaad
cel; de zaadcel zelf ontstaat uit de versmelting
van een mannelijke en een vrouwelUke zaadcel.
«En laten wjj nu «tevens aannemen, dat er
niets in de natuur verloren gaat, zoodat elke
aanleg van de mannelUke, zoowel ab elke aan
leg voor de vrouwelUke zaadcel in het nieuwe,
bevruchte zaad aanwezig is.
Noemen wU een zaadcel met den aanleg voor
geel A, en die met den aanleg voor groen a.
dan bevat het uitgangsmateriaal, de groene en
de gele erwten, waarna Mendel begem, voor de
helft uitsluitend A. voor de andere helft uit
sluitend a. Nu werden ze gekruist, elke nieuwe
zaadcel bevat dus zoowel A als a. den aanleg
voor geel en den aanleg voor groen, en wordt
genoemd Aa.
WU stellen ons dus voor, dat bU de kruisin
gen evenveel A als a is, evenveel aanleg voor
geel als voor groen. Maar de zaadjes zUn alle
maal geel. De aanleg voor geel is dus in zekeren
zin sterker dan die voor groen, of. zooals men
het noemt, geel is dominant, d.l. overheerschend.
Daarom wordt geel mee een hoofdletter aan
geduld, en groen met een kleinen letter.
Ofschoon dus die kruising in het geheel geen
zuiver ras is. zUn toch alle kruisingen geel. Met
andere hybriden is het evenzoo. Wanneer b.v.
erwten met ronde zaden gekruist worden met
erwten met kantige zaden. zUn alle hybriden
rond van zaad, hoewel ook de aanleg voor kan
tige zaden aanwezig is; maar deze laatste aan
leg is recessie!, d. i. terugwijkend; sU komt niet
naar buiten, de aanleg voor ronde zaden is
dominant, de zaden z U n dus rond.
Maar nu worden die bastaarden weder door
zichzelf bevrucht. In de mannelUke zaden is
zoowel A als a, in de vrouwelUke evenzoo. Nu
zUn er vier combinaties mogelUk;
kanten, in alle richtingen der bevolking en dat
juist dit gebrek aan vertrouwen een der voor
naamste oorzaken van het voortduren der eco-
mische crisis is. Hiervan zijn wU allen overtuigd.
De vraag is maar: hoe verdrUven wU dat wan
trouwen, hoe herstellen wU het vertrouwen? Het
lUkt een hopeloose taak, maar dit juist moet de
sterke geesten aantrekken om haar met kracht
en moed aan te vatten.
Het vraagstuk Is buitengewoon Ingewikkeld en
veelzijdig. Daar zUn op de eerste plaats inter
nationale oorzaken voor dat ondermUnende wan
trouwen: onzekerheid, of niet op het onver
wachts een nieuwe wereldoorlog uitbreekt; on
zekerheid of de nog schaarsche mogeiUkheden
van export morgen niet opnieuw en sterk wor
den verminderd; onzekerheid over de betaling
van schulden en zoo voorts! Tegenover deze
oorzaken van Internationalen aard staan wU
vrUwel machteloos. Maar hoe moeilUker de in
ternationale toestand wordt, des te vaster moet
ons volk zich binnenslands aaneensluiten om
gemeenschappelUk den zwaren tUd door te ko
men. En nu zien wU Juist het tegengestelde
gebeuren. TerwUl ons land, van oudsher voor
zUn welvaart op den internationalen handel en
op den bloei zijner koloniën aangewezen, de eene
brem na de andere ziet verstoppen, groeit onder
het volk het onderlinge wantrouwen met den
dag. De eene groep verwUt de andere, dat zU
onrechtmatig door de regeerlng bevoordeeld
woédt; de kapitaalloozen verwijten den vermo-
genden, dat dezen naar evenredigheid nog on
voldoende in de algemeene lasten bUdragen, ter-
wUl de laatsten het hun restende bezit angst
vallig vasthouden in de overtuiging, dat, bU nog
verdere opvoering in plaats van vermindering
dier vaste lasten het geheele staatshuishouden
spoedig een ruïne zal worden. Zoo loert de eene
bedeelde wantrouwend naar den anderen onder
steunde, dien hU er van verdenkt boven hem be
gunstigd te worden. Men snuffelt rond, wie er
voordeel trekt uit méér dan één functie. De
werknemers verdenken de werkgevers, dat zU de
verliezen op hun balansen vergrooten teneinde
onnoodige loonsverlagingen te kunnen doorvoe
ren en de werkgevers beschuldigen de werkne
mers hun levenseischen onredelUk hoog op te
schroeven om aan noodzakelijke loondalingen te
ontkomen. Er is wantrouwen overal, een wan
trouwen, dat blUkbaar de juist thans zoo noo-
dlge leiders verlamt. Juist nu hebben wü brood-
noodig behoefte aan moedige, onbaatzuchtige
mannen, die zonder aanziens des persoon* de
waarheid durven zeggen, den noodtoestand open
leggen en wegen wijzen om door gemeenschap-
pelUke Inspanning, op een verlaagd levenspeil te
bouwen aan een nieuwe toekomst. Helaas is er
een gebrek aan zulke krachtige en moedige lei
ders; het schUnt, dat de aangewezenen door het
heerschende wantrouwen terugschrikken voor
hun taak; alle woorden en daden worden zorg
vuldig uitgewogen; alle spontaneïteit, alle be
geestering ontbreekt: men wil zien dekken voor
iedere critiek en elke eventualiteit. Dat is niet
de weg om het wantrouwen, ook maar ten deele.
uit te roeien. Integendeel!
Vertrouwen, terugbrengen is goeddeels een
zaak van psychologisch inzicht. Voor eenigen tUd
dreigde een zeer groote fabriek in het buiten
land met eenige duizenden arbeiders ten onder
te gaan, doordat er een wanverhouding tusschen
de productie en den verkoop was ingetreden. Al
vorens de onderneming te sluiten riep de eige
naar de vertegenwoordigers der arbeiders bijeen
en zei: Ik zal alle werklieden moeten ontslaan,
tenzij wij gezamenlUk een uitweg vinden. Ik ben
bereid een zeer groot offer te brengen nm. de
waarde van onzen geheelen voorraad tot op de
Gistermorgen werd in allen eenvoud bet stof
felijk overschot van het eerste slachtoffertje
van den dreevigen bioscoopbrand te Hilversum,
de zes-jarige Beppie Hilhorst. onder groote pu
blieke belangstelling ten grave gedragen.
Het drukke alledaagsche leven van de Gooi-
sche hoofdstad was juist begonnen, toen
te ongeveer half negen, een kleine lUk-
wagen voor het Diaconessenhuis aan den Neu-
weg reed. Slechts enkelen waren er getuigen
van. dat een kleine kist in den wagen werd ge
dragen. Een tweetal bloemstukken sierden de
baar.
Door het drukke Hilversumsche verkeer reed
de wagen via Neuweg en Koningstraat naar de
ouderlijke woning, welke aan den Hllvertsweg
is gelegen.
Onderweg stonden enkele groepjes menschen.
die het gebeurde van ramp en gevolgen nog
maals bespraken.
Voor de ouderlUke woning was een groot aan
tal menschen samengestroomd. De familie voeg
de zich hier achter het rUtulg en schreed een
voudig, doch diepbedroefd, achter de baar naar
de 8t. Clemenskerk, waarvan de klok eentonig
luidde.
Te 9 uur werd in de kerk een gezongen
Requlem-Mis opgedragen. De kleine kerk was
geheel gevuld. terwUl voor het gebouw vele
menschen wachtten. De pastoor der parochie,
de Weleerw. heer L. A. Akkerman, droeg het H.
Misoffer op, terwUl het mannen- en jongens
koor, onder leiding van Hubert Mennen, de
Gregoriaansche Requiem zong.
De burgemeester, de heer J. M. J. H. Lam-
booy, vertegenwoordigde in de kerk het ge
meentebestuur van Hilversum, dat hierdoor van
zUn belangstelling getuigde. Voorts waren in de
kerk een tweetal vertegenwoordigers van de
Eerw. Paters van het GoddelUk Woord te Uden,
die de filmvoorstelling hadden georganiseerd,
nJ. de Weleerw. Paters Kuyper en Van Laar
S.VJJ.
Maar nu hebben we zooeven reeds opgemerkt,
dat het geel het groen overheerscht. Daarom
zUn de planten, die zoowel den aanleg voor geel
als voor groen hebben, inderdaad geel. De
planten, die uitsluitend den aanleg voor geel
hebben. zUn natuurlUk ook geel; de planten,
die uitsluitend den aanleg voor groen hebben.
zUn groen.
Zien we nu nog
AA is geel
Aa is geel
aA is geel
aa is groen
Dat geeft dus drie gelen tegen een groene.
Wat gebeurt er nu verder met deze planten?
Donderdagmiddag heeft voor de Bredasche
Rechtbank terecht gestaan de 29-jarige A. J. M„
algemeen leider van het Nederlandsche Volks-
fasclsme „Zwart Front", wonende te OlsterwUk.
die op 28 Juni te Tilburg, waar dien dag een
tentoonstelling werd geopend door twee per
sonen een aantal biljetten had doen verspreiden,
waarvan de inhoud beieedigend was voor den
tegenwoordlgen minister van Koloniën, tevens
voorzitter van den ministerraad, dr. ColUn.
Verdachte bekende het hem tenlaste gelegde,
doch beweerde dat de inhoud der pamfletten
slechts bedoeld was als propagandamateriaal. HU
beweerde dat de inhoud dier pamfletten niet
ging tegen dr. ColUn als mensch. doch tegen het
systeem waarvan hü in minister Col(|n het pro
totype zag. HU zeide in zUn pamfletten dan ook
slechts dit systeem te hebben aangevallen, al
moest hU desgevraagd toegeven minder goede
woorden voor de samenstelling van zijn als
propagandamiddel bedoelde pamflet te hebben
gebruikt.
De Officier van Justitie achtte een strenge
straf voor dezen verdachte zeer op zijn plaats,
waarom spr. twee maanden gevangenisstraf te
gen M. requlreerde.
Als raadsman voor verdachte trad op rnr. F.
StAhle, advocaat te ’s Gravenhage, die de uiter
ste clementie voor zijn cliënt bepleitte.
De uitspraak van de rechtbank werd hierna
bepaald op 11 October ek.
Toen na de H. Mis de kleine lijkwagen voor
reed. sierden acht bloemstukken de baar, waar-
bU er een was van de schoolkameraadjes, die
tevens in de kerk aanwezig waren. ZU voegden
zich ook bU den stoet onder leiding van
Eerw. Zuster en schreden achter de
naar het R. K. kerkhof, dat iets verder
de Bosch drift is gelegen.
