PALMOLIVE
...de zeep der Jeugd
Gebruik uitsluitend Palmolive,
de zeep die wereld-beroemd-
heid geniet om haar verzach
tenden invloed op de huid.
(2 stuks voor 25 et.)
13 c
I
Doodehand-belasting aanvaard
De nood van de
schoenmakers
Mgr. P. Willekens
1
KATHOLIEK VERZET
ZWANENBERG^
4
EERSTE KAMER
Geen gelijkschakeling
Reed» geruimen tijd lijdende
De 100.000
Al» in een operette
De nieuwe schrijfwijze
Luchtlijn op Liverpool
Dank ir. Roebroek
De wapenhandel
Onderzoek in Nederland gevraagd
Rede James G. McDonald
Duitschland wil tabak
De brand te Hilversum
koopen
Maatregelen gevraagd
De ramp in den raad herdacht
UIT HET BOUWBEDRIJF
Opzichter aangevallen
Denk de Kerk oenj w»g, B* opperde
Stichting Joodsche
Arbeid
Pastoor H. N. Colla gaat
rusten
Officieel geopend door prof.
Jame» G. Mac Donald
Incident bij de werkvertchaffing
te Hoorn
Plechtige bitschoptwyding in de
kathedraal te Batavia
„PANDERJAGER” IN
MELBOURNErRACE
Huldigingsconcert van
het N.C.C.
BOUILLON
BLOKJES
iDe »oclali»ten niet in staat het ver
schil te peilen tustchen een
godsdienstig en ieder
ander bezwaar
Woensdag is de 360ste verjaardag van Le idens Ontzet gevierd. De uitdeeling van
haring en brood in het Waaggebouw, waar de burgemeester van Leiden, mr. 4.
van de Sande Bakhuizen (rechts), zich persoonlijk overtuigt van de goede gaven
aan de burgerij van Leiden
Vlaamsche spelling»commi»»ie
wenscht nu geen ver
anderingen
Objectief criterium
Het werkdorp
Rede G. v. d. Bergh
Contracten een jaar verlengd
Mededeelingen over
dienet
Printe» Juliana kan het wegen»
den rouw niet bijwonen
Drukbezochte vergadering in
Den Haag
Alleen tegen contante of vooruit
betaling?
den zomer-
I
I
JI
DEN HAAG, 3 October 1934.
ir. Alph. Roebroek, lid der
en
afloop
van de
Na
Open-
Het proces tegen pater Buy»
MINISTER OUD
I
iandsch-Indlë
aanwezig
Het overigens theoretisch krachtige argument
van den heer Van Lanschot liet de Minister
wel wat terzijde: h(J vertrouwt blijkbaar,
-jt opvoedend werk der Kerk in onaange-
Met algemeene stemmen werd nierna een
motie aangenomen, waarin oju. werd verklaard,
De commissie zal haar volgende vergadering
houden in April 1935.
Het Dagelijksch Bestuur van den Algemeenen
Raad uit S. D. A. P. en N. V. V. besloot een adres
aan de Regeerlng en aan de Tweede te zen
den, waarin gevraagd wordt, dat ook hier te
lande een gestreng en onpartijdig onderzoek
worde ingesteld naar den handel en in de fa
bricage van wapens, munitie en andere oorlogs-
benoodigdheden en dat van de uitkomsten van
dat onderzoek een volledig verslag zal worden
openbaar gemaakt, op grond waarvan kan wor
den beoordeeld, welke maatregelen met oetrek-
king tot den particulieren handel in en de
particuliere vervaardiging van oorlogstuig aan
beveling verdienen.
De
Eén blokje is voldoende voor
een kop krachtige bouillon.
Hij oordeelde, dat de wetgever niet Iets voor
zijn doeleinden mocht afnemen van bezittin
gen. welke de kerkgenootschappen voor geheel
andere en hoogere doeleinden bestemd hadden.
Hij wraakte het, dat men nu terwille van luttel
financieel gewin een verkeerd begrip omtrent
de verhouding van "kerk en staat deed Ingang
vinden.
En hU wenschte niet mede te werken aan de
„gelUkschakellng" van goederen, welke voor de
Instandhouding van kerkgebouwen en de ver
zorging van den eeredienst bestemd zUn. met
goederen, welke dienen, om b.v. vacantiekolo-
nles, musea of natuurmonumenten op de been
te houden.
hij, en realiseer dan eens, welk een breed
arbeidsterrein dan onmiddellijk op het ge
bied van den strijd voor de openbare
zedelijkheid en de opvoeding tot gesagaeer-
biediging open valt voor den Staat.
De heer ir. Alph. Roebroek, lid der hoofd
directie van de Wierlngermeer, dankt voor de
hartelüke woorden aan de directie van de
Wierlngermeer gewijd Deze directie heeft ge
heel gehandeld In den geest der regeerlng door
dit werk te steunen.
HU herinnert aan de prettige samenwerking
met dr. Lubinsky. Er is hier veel tot stand ge
bracht en spr. hoopt dat deze goede verstand
houding moge blUven bestaan ook in de toe
komst.
Onze menschen hebben geen werk. De mees
ten van ons geen drie dagen In de week. En als
men dan weet, dat de prUs, welken zU voor dat
werk krUgen. In doorsnee 10 tot 20 pCt. bene
den den prUs van vóór den oorlog ligt, dan be
grijpt men, dat een loopjongen vroeger meer
verdiende dan thans een vader voor zUn gezin
Hiertegenover stelde Minister OUD, dat een
zuiver objectief criterium is aangelegd. Niet de
waarde van het door de instellingen der doode
hand gediende belang beslist over de volgorde,
waarin zal worden vrijgesteld, maar beslissend
is zuiver en alleen het feit, dat zU op het
oogenblik de Overheid van allerlei kos
ten ontlasten, doordat zU werk doen, dat ook
de Overheid zich reeds heeft aangetrokken.
De volgende spreker, de heer W. P. van der
Kruk, bestuurslid van de Chr. Schoenmakers-
vereenlglng, het saneerlngswerk der Centrale
behandelend, betoogde, dat de nood der tUden
de schoenmakers heeft bUeengebracht.
De Centrale wenscht den legaten weg te be
wandelen: zU moet echter ageeren om de Re
giering tot handelend optreden te brengen.
De derde inleider, de heer W. Donker Pm.,
voorzitter van den Ned. Schoenmakerspatroons-
bond. sprekend over „de Centrale en de steun
der Regeerlng’', zeide, dat de schoenmakers een
strUd hebben te voeren tegen al wat hen in
hun vak tracht neer te halen.
De minister heeft gezegd, dat hU binnen het
raam van zUn bevoegdheid de saneering zal
steunen.
Het werkdorp Nieuwesluls, gelegen in het
Noordwesten van den Wleringermeerpolder. biedt
op het oogenblik reeds werkgelegenheid voor
135 jongelieden, terwUl de stichting dit aantal
in 1935 tot 350 5 300 hoopt te kunnen opvoeren.
Reeds thans zUn in het werkdorp zeven ver
schillende bedrijven in werking.
De afdeeling landbouw omvat In het najaar
van 1934 37 H.A. bouwland met veeteelt en
hoenderfokkerij.
In het tuinbouwbedrijf worden aardappelen
en groenten geteeld; gedeeltelijk onder glas.
Het is het eerste tuinbouwbedrijf in het droog
gelegde gedeelte van de Zuiderzee.
Het bouwbedrijf bestaande uit een groep
Pastoor H. N. Colla van de H. Maria-Mag-
dalena parochie te Amsterdam, die, zooals be
kend, reeds geruimen tUd lUdende is, heeft op
zUn verzoek eervol ontslag gekregen als zoo
danig.
Per 1 November zal pastoor Colla zich gaan
vestigen in Huize „Duinrust" te Overveen.
BU de werkverschaffing aan den WesterdUk
te Hoorn heeft zich Woensdagmiddag een ern
stig Incident voorgedaan. De opzichter Tas werd
onverhoeds door een der werkloosen aangeval
len, die hem met een mes een snede van on
geveer 3 c.M diep in den rug toebracht. De op
zichter is ns»r het ziekenhuis overgebracht.
ZUn toestand is niet ernstig. De vermoedelüke
dader is gearresteerd.
De redevoeringen der twee Katholieke
tegenstanden waren het belangrijkst, omdat
daarin een standpunt verdedigd werd, dat
afweek van de in de Tweede Kamer door
de KahtoUeke fractie aangenomen howding.
14 -4
Men herinnert zich, dat aan de overzijde van
bet Binnenhof tegenover het Pretostantoch ver
zet de verklaring geplaatst was, dat de Katho
lieken de heffing op de doode hand ttjdelUk
accepteeren wilden als een noodoffer, dat ook
door de Kerk in dezen kommervollen tUd ge
bracht wordt. En dit motief uitspinnend, heeft
MINISTER OUD ook in de Eerste Kamer een
deel meegekregen van die afgevaardigden, van
wie eigenlUk verwacht werd, dat zjj zouden
tegenstemmen.
Naar wU vernemen heeft Prinses Juliana aan
het bestuur van de Haagsche telefoon-radto-
in dezen avond in de gelegenheid te stellen op
nader te bepalen datum het herinnerlngsalbum,
vereeniglng bericht, dat H. K. H. tot Haar leed,
wezen het hufdlglngsconcert ten bate van het
Nationaal Crisis Comité wegens den rouw niet
zal kunnen bUwonen.
Het ligt echter in de bedoeling van H. K.
H.. den voorzitter en den secretaris aer vereenl-
glng als blUk van belangstelling en medeleven
vermeldende de namen van alle vereenlgingen,
corporaties, instellingen en personen die dien
avond aanwezig waren en hebben medegewerkt
tot het welslagen van dit concert, aan H. K. H.
aan te bieden.
De vraag, of de Staat belasting van de Kerk
mag heffen, terzUde latend, vond de heer Van
Lanschot, dat uit hoofde van hun hoogere be
stemming de fondsen der kerken veel eerder in
aanmerking kwamen voor vrijstelling dan de
fondsen (voor musea enz.), welke nu wél zullen
zUn vrijgesteld. En zelfs al legde men het cri
terium van den Minister aan het criterium,
dat alles, wat den Staat van uitgaven ontheft,
vrUstelllng verdiende dan nóg, aldus mr. Van
Lanschot, moesten de kerkelUke fondsen met
tenminste evenveel égards behandeld worden.
Niet zoo principieel als de heer Blomjous
tintte mr. VAN LANSCHOT zUn verzet. HU
legde er den nadruk op, dat de groote moellUk-
beid bU deze belasting altUd de vraag geweest
is, welke goederen men moet vrijstellen.
Het meest principieel heeft zich de heer
BLOMJOUS tegen de belasting op de doode
hand verzet. HU bleek degene geweest té zijn,
het was staatsrechtelUk niet geheel en régie,
dat hU dit uitsprak die reeds in het voor-
loopig verslag het recht van den staat ont
kend haul, om van kerkgenootschappen belas
ting te heffen.
Na een onderzoek van den toestand, ge-
schapen door de invoering van de nieuwe
spelling bij bet onderwijs in Nederland,
beeft de commissie besloten, dat xjj geen
aanleiding kan vinden om thans in de
spelling van de Nederlandsche taal in Bel
gië tets te veranderen.
Er leven op dit oogenblik verschillende ge
voelens in mijn hart, aldus spr. Het gevoel, dat
zich het meest op den voorgrond dringt, is dat
van smart over het feit, dat in deze eeuw de
oprichting van een werkdorp, als dit. noodlg is
gebleken. Naast smart is er echter plaats voor
gevoelens van groote dankbaarheid jegens allen,
die van stonde af hun medewerking hebben
verleend. Allereerst noem ik de Nederlandsche
Regeerlng. En niet alleen de Regeerlng, maar
ook alle andere ambtelijke instanties, waarmee
wU in aanraking kwamen, hebben ons met volle
kracht gesteund en ter zijde gestaan. Een bü-
zonder woord van hulde voor onze onmlddellUke
„chefs”, de directie van de Wierlngermeer. is
hier op zUn plaats. WU mogen dankbaar ver
klaren, dat wU ook van die zUde onvoorwaarde-
lüke, volle medewerking hebben ondervonden.
Dank moeten wij ook uitspreken tegenover het
Nederlandsche volk in al zUn geledingen.
Dank tenslotte aan de Nederlandsche
buitenlandsche Joden, vereenlgingen en particu
lieren, zonder wier materieele en andere hulp
dit werk niet tot stand had kunnen komen.
Spr. richt hierna in het Engelsch dankwoorden
tot de Engelsche en Amerikaansche vrienden,
om in het Duitsch ook de bewoners van het
kamp toe te spreken.
Vervolgens richt hU enkele hartelUke wel
komst- en dankwoorden tot mr. MacDonald, om
dan de kampbewoners op te wekken dit dorp
op te bouwen tot een ware gemeenschap van
vrije menshen. gelukkig door den arbeid, dien
zU hier vinden en geloovend in het nieuwe leven
dat hen wacht.
hier wi
dawhel
tasten omvang voortgang zal vinden.
De redevoeringen van de Protestantsche tegen
standers, die goeddeels met die der Katholieke
parallel liepen, kunnen we gevoeglUk voorbU-
gaan. Daarin kwam opnieuw tot uiting, hoezeer
met name de Nederlandsch Hervormde Kerk
getroffen wordt. ZU zal 3 ton di. 1/5 van de
momenteele opbrengst barer goederen aan den
fiscus moeten afstaan. En de nog vermogende
lidmaten van dit Kerkgenootschap zullen in hun
beurs moeten tasten, willen niet tal van predl-
kantstraktamenten in gevaar komen.
Beperkte de liberaal Gelderman zich tot een
rustig betoog, de sociaal-democraten De Zeeuw
en Mendels brachten politiek geschut in stelling
op een wUze, welke bewees, dat hun het ver
mogen ontbreekt, om het verschil te peilen tus-
schen een godsdienstig en leder ander bezwaar
Vergetend, hoe onnoemelijk veel juist door de
kerkgenootschappen voor de maatschappelijk
misdeelden gedaan wordt de heer Van der
Hoeven noemde juist van de arme Rotterdam-
sche gemeente der Nederlandsch Hervormde
Kerk verschillende voorbeelden speelde de
Rotterdammer De Zeeuw de verlaging van den
werkloozensteun uit. En mr. Mendels hield een
zeer lang betoog, waarin zoo ongeveer alle poli
tieke vraagstukken van dezen rijd betrokken
werden, doch bleek van de zaak zelf weer zeer
slecht op de hoogte, toen hU een verwrongen
beeld gaf van de tegemoetkoming aan de gees
telijken, die de boeken niet kunnen openleggen,
omdat een gewetensplicht tot geheimhouding
hun dit belet. De soclaal-democratische senato
ren hadden wijzer moeten zUn, temeer daar zij
die wUsheid bU deze gelegenheid hadden kunnen
putten uit de van fUn gevoel getuigende rede
voeringen, door hun partUgenoot dr. van den
Tempel over deze belasting in de Tweede Kamer
gehouden.
in de leiding van de Centrale, met grooten na
druk vaststelt, dat alleen een organisatie in
den bestaanden, met medewerking van de Re
geerlng tot stand gebrachten vorm in staat ral
zUn om de beoogde saneering van net Hulden-,
Leder- en Schoenbedrijf met aanverwante
branches, uit te voeren, en verzoekt het Dage-
HJksch Bestuur om met alle ten dienste staan
de geoorloofde middelen, in samenwerking met
den Regeerings-Contact-Commissarls te trach
ten de leden, die hun lidmaatschap thans heb
ben opgezegd, op hun bedanken te doen terug
komen.
Tenslotte wordt het vertrouwen uitgesproken,
dat ten spoedigste de door de Groepscommissle
L. (Schoenmakers) voorgestelde dringend nood
zakelijke maatregelen zullen worden getroffen,
om het schoenmakersvak voor ondergang te
behoeden.
Deze motie werd ter kennis van de regeerlng
gebracht.
De vergadering ging na het zingen van een
groepslled uiteen.
Te Huil is een conferentie gehouden van de
burgerlUke en commercieeje belangen, die bU de
luchtlUnen AmsterdamHuilLiverpool be
trokken zUn en ambtenaren van de K. L. M.,
waar tal van kwesties zUn besproken, die be
trekking hebben op de nieuwe dienstregeling
van het volgende Jaar.
Met Ingang van 1 April 1935 en tot dat de
zomertijd in October eindigt, zal de machine
Liverpool verlaten om 9 uur v.m.; zU arriveert
te Huil om 10 uur, vertrekt vandaar om 10.15 en
komt te Amsterdam aan om 1330 (Greenwich-
tUd).
's Middags vertrekt de machine uit Amsterdam
om 4 uur, arriveert te Huil om 18.05 en te Li
verpool om 19.10 GreenwlchtUd).
Deze regeling zal, naar men aanneemt, ge-
makkelUker zUn voor de zakenlieden en den pas.
sagiers voor Amsterdam gemakkelUke aanslui
tingen verschaffen op de lUnen naar de andere
continentale centra.
De voorzitter van de groep, de heer Theun.'s-
sen uit Rotterdam, opende de bijeenkomst met
woorden van welkom. Spr. zeide, dat thans 17.C00
leden bU de Centrale zUn aangesloten. Met
groote Instemming gewaagde spr van den or-
ganiseerenden arbeid, door den heer L. F. V“r-
woerd, als voorzitter der Centrale, ter hand ge
nomen. De aanwezigheid van 3000 schoen
makers uit alle deelen des lands, terwijl tal-
loozen bericht hebben gezonden, dat zU om fi-
nancieele redenen niet in staat waren naar Den
Haag te komen, doch ten volle met deze actie
sympathiseeren, is voor spr. een bewUs, dat
deze vergadering doel zal treffen.
In de groote, geheel gevülde. tooneelzaal van
het gebouw voor Kunsten en Wetenschappen te
'sGravenhage, is. Woensdag een vergadering ge
houden, welke was uitgeschreven door de groep
Schoenmakers van de Centrale Vereeniglng ter
behartiging van de belangen van de Huiden-,
Leder-, Schoenen- en aanverwante branches.
Voor deze massale vergadering traden als spre
kers op de heeren H. J. Bergers uit Utrecht. W
P. van der Kruk uit pen Haag en W Donker
Pzn. uit Rotterdam, die resp. behandelden: „De
noodtoestand der schoenmakers”, Tiet sanee-
ringswerk der centrale in gevaar georacht”. JJe
Centrale en de steun der Regeerlng'
Volgens het „Handelsblad" heeft een aantal
reeds hier te lande aanwezige Duitsche tabaks
handelaren toestemming van de Duitsche re-
geering verkregen tot het koopen in October
van Nederlandsche koloniale tabak. Naar aan
leiding van het clearingverdrag met Nederland
zal als maatstaf worden aangenomen het to
taal bedrag door hen betaald in den tUd van
September 1933 tot September 1934. De som
die hun in deviezen ter beschikking wordt ge
steld zou 80 pCt. van een twaalfde van dat to
taal beloopen. Hoe de betaling aan den Neder-
landschen tabakshandel zal geschieden, staat
echter nog niet vast en noch de Duitsche, noch
de Nederlandsche handelaren kunnen zich
daarvan een volkomen juist beeld vormen.
Uit tabakskringen vernam het blad nog, dat
de bereidwilligheid tot het verkoopen op cre-
diet door de ervaring in den laatsten tijd ver
worven, zeer gering is en men waarschUnlQk
dan ook grootendeel? tegen contante of voor
uitbetaling zal verkoopen.
De werkgeversbonden in het bouwbedrijf heb
ben aan de organisaties een brief gezonden,
waarin zU verklaren het loopende contract niet
te zullen opzeggen, hoewel zU elgemijk meenen,
dat er reden voor verandering is, aldus meldt
„Het Volk”. Aangezien ook de arbelderaorgani-
saties het contract niet hebben opgezegd, is het
daardoor automatisch tot 1 Maart 1935 ver
lengd.
Het contract in het schlldersbedrUf is even
eens door geen van de betrokken partijen op
gezegd. waardoor het tot einde 1935 is verlengd.
De besturen van de werkgever»- en werkne
mersorganisaties zullen dezer dagen bijeenko
men om over enkele redactloneele wjjiigingen te
beraadslagen.
In verband met de geopende instructie en
het gerechtelük vooronderzoek tegen Pater
Buys en zUn filmoperateur Broeder Duimel
kunnen wij mededeelen, dat mr. J. A. H. Hou-
ben, advocaat en procureur te Breda, zich met
de verdediging van beide beklaagden zal be
lasten.
Degenen, die de doodehandsbelas-
ting al id de Eerste Kamer verwor
pen zagen en zelfs degenen, die een
beslissing op het uiterste nippertje
voorspelden, hebben ongeljjk gehcd
met de royale meerderheid van 30
tegen 18 stemmen heeft Minister
Oud, die weer een zoowel van voor
dracht als van argumentatie zeer
knappe rede hield, het den laatsten
tyd in rechtschen kring heviger dan
vroeger bestreden ontwerp goedge
keurd gezien.
commissie was voorts van meening.
wanneer ooit in de toekomst in de
spelling van het Nederlandsch in België ver
anderingen zullen moeten worden aange
bracht, deze niet alleen voor het onderwijs
zullen moeten gelden, maar ook voor alle
officieele instellingen.
BU het debat had uiteraard weder een uitwis
seling plaats van goeddeels de oude argumenten
pro en contra. Verdedigden de sociaaldemo
craten MENDELS en DE ZEEUW, de vrUzin-
nig-democraten KRANENBURG en SLINGEN-
BERG en de liberaal GELDERMAN deze nieu
we belasting, de bestrijding kwam van den
antl-revolutionnair BRIKT, den ChristelUk-Hls-
toriscben afgevaardigde VAN DER HOEVEN
en de Katholieke senatoren Mr. v. LANSCHOT
en BLOMJOUS.
Alle aanwezige sociaal-democraten, alle libe
ralen. alle vrUzinnlg-democraten, de katholie
ken de Bruyn, Serrarens, Janssen, Janssen de
Limpens en Schoenmaker, de anti-revolutiou-
nairen Anema, Diepenhorst en van Asch van
WUk en de ChristelUk-Historische voorzitter
baron de Vos van SteenwUk stelden zich tegen
over de Katholieken Heerkens ThUssen. An-
driessen. Steger. RuUter, Visser, van Lanschot,
Blomjous, de Jong, van Sasse v. IJsselt. Nivard
en Michiels van Kessenich. den anti-revolution-
nairen Briët en de ChristelUk-Historischen
van der Hoeven, Ter Haar, de Gijselaar Pol-
lema, de Vos van SteenwUk Jr. en de Savornln
Lohman.
De Minister evenwel
heeft daartegenover we
der gesteld, dat hU van
den beginne af de voor
den openbaren eere
dienst bestemde gebou
wen en voorwerpen ge
heel buiten de sfeer
dezer fiscale aange
legenheid gehouden
heeft, omdat de belas-
tingheffer anders op
terrein komt, waar hU
ter vermUding van kwet
sing van hooge en deli
cate gevoelens heeft weg
te blijven, maar dat hU voot de kapitalen der
kerk, de landerijen b.v., welke zU verkoopt of
verpacht, dien plicht van terughoudendheid van
den fiscus niet erkennen kon. Door die goederen
nemen de kerken deel aan het maatschappelUk
verkeer. En daar mocht dus de staat in nood
een deeltje van opeischen.
De PH—OST. de gewezen ..Postjager”, zal
aan de Melboume-race deelnemen oneer den
naam van „Panderjager”.
Dinsdagavond vergaderde de gemeenteraad
van Hilversum onder voorzitterschap van den
heer burgemeester J. M. J. H. Lambooy.
BU het begin der vergadering heeft de bur
gemeester eenlge woorden gewUd aan de groote
ramp, welk Hilversum door een vreeselüken
brand in het R. K. Vereenlglngsgebouw aan de
Boschdrift getroffen heeft, een ramp van zulk
een omvang, dat het aller harte met groote
droefheid heeft vervuld. Het is niet onverklaar
baar aldus spr. dat door het nooit voorval
len van ongelukken als de onderhavige, de maat
regelen voor de veiligheid eenlgzins verslapt
zUn. Natuurlijk zal deze houding in alle opzich-
herzien worden.
De burgemeester heeft vervolgens hulde en
dank gebracht aan de redders.
De raad hoorde de herdenkingsrede staande
aan.
Dit besluit zal aan den Minister van
baar Onderwijs worden medegedeeld.
Voorts werden twee leden van de commissie.
nJ. de Zëereerw. pater dr. J. van Mierlo S.J en
prof. Verdeyen van de Unlversitelt te Luik, als
afgevaardigden aangewezen voor de in Neder
land ingestelde commissie voor het onderzoek
van de bastaard- en samengestelde woorden
der Nederlandsche taal.
De heer L. F. Verwöerd uit Amsterdam, vocr-
zltter van de Centrale, sprak een slotwoord,
waarin hU opmerkte, dat het in eiken tak van
het lederbedrijf thans slecht gaat.
Spr. bracht in herinnering dat ook de ver
tegenwoordigers der Regeerlng heboen erkend,
dat bindende besluiten noodlg waren om tot
saneering van hpt bedrijfsleven te geraken.
Ordening in het hulden- leder- en schoe
nen bedrijf is niet mogelUk zonder bindende
besluiten.
De Centrale zou ook zonder Regeeringsrne-
dewerking haar besluiten kunnen doorzet'en
in zooverre is spr. het niet met den heer
Donker eens maar dan zou zU een Regeerlng
naast de Regeerlng moeten vormen. ZU ver
langt voor haar besluiten evenwel wettelijke
sanctie om de afvalligen te controleeren.
BATAVIA, 3 October (Aneta) Hedenmor
gen is in de kathedraal te Batavia Z. H. Exc.
Mgr. P. Willekens S.J. plechtig tot tltulair-
bisschop van Zorava gewUd.
Als vertegenwoordi
ger van den Gouver-
neur-Oeneraal en van
den Raad van Weder
waren
de heeren
MeUer Ranneft, Har
deman en prof. Van
Kan.
Onder de vele auto
riteiten bevonden zich
de consuls-generaal
van FrankrUk en Bel-
gie.
De wUding werd met
de gebrulkelüke cere
moniën voltrokken.
De aflegging van
den bisschopseed ge
schiedde reeds eerder
De kerk was ge
heel met geloovigen
gevuld.
plechtigheid verliet de
nieuwe bisschop met de assistent-blsschoppen
zegenend het kerkgebouw.
De heer H. J. Bergers, secretaris van den
Katholieken Schoenmakersbond, sprak over
„Den noodtoestand der schoenmakers".
De nood moet wel hoog gestegen zUn. dat wU
in het openbaar onzen toestand gaan blootleg
gen. De in het begin bUna onoverkomehjke be
zwaren voor katholieken om tot de Centrale
toe te treden hebben we intusschen stuk voor
stuk zien verdwünen. De Centrale is gekomen
en zij zal de nijpende armoede van de schoen
makers wegnemen.
De hooge commissaris voor de Duitsche vluch
telingen de heer James G. McDonald voerde
dan het woord.
In deze wereld van wantrouwen, onzekerheid
en onveiligheid is de opening van het werkdorp
een hoopgevend teeken. Daarom betuigde de
heer James McDonald, zoowel namens het be
stuur van de hooge commissie, als namens zich
zelf, der Nederlandsche regeerlng, der Neder
landsche gemeenschap en den particulieren or
ganisaties, zijn groote erkentelUkheid. omdat
zU deze instelling mogelUk gemaakt hebben.
De Hooge Commissaris sprak nog zUn bewon
dering uit voor het werk, vervaardigd door
jonge Joodsche handwerklieden met zes maan
den of nog minder scholing, dat hU te ParUs
had gezien.
Het hoogtepunt van de behulpzaamheid der
Nederlandsche regeerlng vormt het besluit, om
het werkdorp Nieuwesluls en 75 H.A. grond er
omheen, voor tien jaren, zonder rente, ter be
schikking te stellen voor opleiding van Jood
sche vluchtelingen.
Prof. Benham Kahn uit Parjjs, director of
the European Committee for Joint distribution,
sloot zich aan bU de woorden van zUn voor
ganger. Ook hU ultte zUn bewondering voor
hetgeen hier in een klein jaar opgebouwd is.
Uit naam van het comité van bUzondere
Joodsche belangen bood prof. dr. D. Cohen zUn
gelukwenschen aan. Spr. bracht dank aan de
regeerlng. De Hollander is steeds bereid hulp
te verleenen en thans heeft de regeerlng weer
een nieuw bewijs gegeven de verdrukten en ver
jaagden te willen helpen en steunen. Woorden
van dank richtte spr. ook tot prof. MacDonald.
Hierna sprak nog RabbUn Sarlouis, die roem
de de religieuse verdraagzaamheid in dit nieuwe
land en er op wees, dat het symbool van het
Joodsche geloofsleven, de H. Wetsrol, ook hier
aanwezig is.
Mr. v. d. Bergh dankte alle sprekers en ver
zocht den genoodigden tegenwoordig te willen
zUn bU 't inheien van den eersten paal voor het
gemeenschapshuis.
Deze symbolische handeling werd verricht
door mr. MacDonald, waarna de aanwezigen
de stallen, de werkplaatsen enz. gingen bezich
tigen.
Onze Belgische correspondent seinde dd. gis
teren:
Te Brussel is een bUeenkomst gehouden van
de Vlaamsche spellingscommissie. welke was
ingesteld door den Minister van Openbaar On
derwijs.
C-
WU schoenmakers wenschen in ons bedrijf
ordening, saneering en bescherming. WU wen
schen samenwerking met de arbeiders-organl-
saties, vestigingsverbod, verbod van werkplaat
sen op de markten, verbod van schoenmakei s-
werken door RUks- en gemeente-ambtenaren
en personeel, verbod van dergelijke werken door
fabrieksarbeiders, een behoorlUken prijs voor
ons werk, een regeling voor den verkoop van
rubber, geen steunbonnen voor leer, maar wel
voor reparatie.
Spr. eindigde met de opmerking: „Op voor de
Centrale, achter Verwoerdl” (langdurig ap
plaus).
Woensdagmiddag is in tegenwoordigheid van
vele genoodigden een stichting Joodsche Arbeid
officieel geopend. Deze opening zou reeds plaats
hebben gehad in Maart JJ., maar is wegens
den rouw over het overlUden van H. M. Konin-
gin-Moeder tot nu uitgesteld geworden.
Onder de aanwezigen merkten we op: Prof.
James MacDonald, hooge commissaris van den
Volkenbond voor Duitsche vluchtelingen; prof.
Francois van het Dep. v. Buitenlandsche Zaken,
dr. Verwey. directeur van het Bureau voor Ar
beidsbemiddeling, 1
directie van de Wierlngermeer. A. J. Mendes
da Costa, secr. der Port. Israël. Gemeente, B.
I. Ricorda. RabbUn bU deze gemeente; L. H-
Sarlouis. RabbUn der Ned. Isr. Gemeente te
Amsterdam, prof. dr. H. FrUda, prof. dr. D.
Cohen uit Amsterdam, mr. R. Jansma, secr. van
den Zuiderzee raad. mr. A. Simons, voorzitter van
het Haagsche comité. Louis de Vries, dr. Lu
binsky. leider van het werkdorp, pastoor Braak,
van Slootdorp, enz.
In de feestelUk versierde tent kwamen al de
genoodigden bUeen, waarna mr. G. v. d. Bergh,
oud-lld der Tweede Kamer, de openingsrede
hield.
De naakte waarheid kan soms romantischer
zUn dan de fraaistverzonnen roman. Dat blUkt
weer uit het geval van de honderdduizend uit
de StaatsloterU die gisteren gevallen is.
Een der gelukkigen was een bewoner van de
Wittenburgergracht te Amsterdam.
Het was toch reeds een zeer gewichtige dag
voor dezen man, want gisteren zou hU in het
huwelUk treden. Toen hU met zUn bruid op
het stadhuis kwam, werd hem daar medege
deeld, dat een groote zak met dutten op het
dak van zUn pas-gestichte home gevallen waa.
De gevoeleng van het jonge paar bU deze
heugijke boodschap laten zich eerder denken
dan beschrijven.
timmerlieden en een groep betonwerkers en
metselaars bouwt Tiet dorp zelf gedeeltelUk op.
In de werkplaats voor de metaalbewerking
worden alle smids-, loodgieters- en soortgelijke
werkzaamheden, die bU den opbouw noodlg
zUn, uitgevoerd.
De meisjes worden zoo opgeleid, dat zü als
kolonisten in het landbouwbedrUf. b.v. in de
kolonies in Palestina, goede helpsters kunnen
worden. ZU koken en maken het huis schoon,
leeren met de verschillende levensmiddelen en
materialen omgaan, leerenwasschen, naaien en
verstellen, werken in den tuin en in het zuivel-
bedrUf en verzorgen de kippen. De meisjes heb
ben reeds haar eigen woning, een huis, dat op
het vroegere eiland Wleringen door de bouw-
afdeeling werd afgebroken en thans in het
werkdorp weer is opgebouwd.
a
