ONS BLAD
Marxistische opstand
Spanje met geweld onderdrukt
Het
Spanje
De roode 'opstand
Catalonië gevormde
bewind gevallen
I
2000 dooden
en
gewonden?
Het
heden
nieuws van
in
in
N TROUWE KLANT
Zl
I
de Catalaansche
van
Lerroux door het
volk toegejuicht
VECHTEN EN JUICHEN
DE BAROMETER
Zeeliedenstaking
in de V.S.
Luis Companys, de president
generaliteit en zijn voornaamste mede
werkers gevangen genomen
VEREEN!GDE KATHOLIEKE PERS
MAANDAG 8 OCTOBER 1934
L
I
k'
Reeds hedenmorgen begonnen
Luis Companys
de
te
Madrid nog de baas
Lerroux
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
PLATVOETZOLEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
ADVERTENTIEPRIJZEN
Per lossen regel 20c., ingez. med. 40c.
p. regel; idem op pag éen 55c.p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek Telefoonnummer 433
- '■i
NORTH
k Q
STATE
MMXVWWkUUlll UIIIUW//MKM
N00RD-H0LLANDSCE DAGBLAD
X^HT EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 299
o
van
I
iei-
IHU
Diefstal
van
van
van
Zware brand te Leeuwarden.
van
uur
den moordaanslag
van
Motorrijder
met
(Vervolg elders in dit nummer.)
o
wor-
Tien
Verscheidene
Het telegraafagentschap Fabra meldt, dat
minister-president Lerroux naar aanleiding van
de onderdrukking van den opstand der separa-
Azana, de Spaansche eex-premier, die zich
Zondag bij de rebellen aansloot, zag kans
over de Fransche grens te vluchten.
Stakende Spaansche bouwvakari
ders bespreken den toestand.
Sociale Studiedagen te Bergen (N.-H.J.
De kunstschilder Isaac Israëls aan de gevol
gen van een aanrijding overleden.
Kantonnale verkiezingen in Frankrijk leveren
een geringe verschuiving naar rechts op.
Groothandefsprtfzen over September.
Massa-ontslag bij de Ned. Schroef houtenfabriek
te Helmond.
r
CATALAANSCHE OPSTAND NEERGESLAGEN.
DE REGEERING VAN CATALONIë GEVAN
GEN GENOMEN.
Generaal von Blomberg zou volgens de Fransche
bladen van Hitler geëischt hebben, dat hij het
verdrag van Versailles ten aanzien van de mili
taire bepalingen opzegt.
Turkse he motorboot met 31 opvarenden vergaan
Bezuiniging op de Defensie-begrooting in-^België.
Op no. 17368 van de Ned. StaatsieterU is
25.000 gevallen.
Nietwaar, U bent "n trouw lezer van onze ru
briek „Omroepers". O moogt er graag eenS in
grasduinen. De zakenman weet van Uw speur-
lust te profiteered hij plaatst Zaken-Omroepers,
die onze rubriek juist zoo veelzijdig doen zijn en
die Uwe regelmatige belangstelling Inderdaad
motlveeren.
houden en bewezen, dat zy niet van plan is
met zich te laten sollen zooals haar voorgang
ster heeft gedaan. Met vliegtuigen, mitrailleu
ses en geschut is zij ten velde getrokken tegen
de Catalaansche opstandelingen en heeft Com
pany» en zijn revolutionnaire regeeringsgezel-
len tot overgave gedwongen. Alleen Azana, de
oud-premier, die zich door een minister-presi-
dentschap in een onafhankelijk Catalonië had
gehoopt schadeloos te stellen voor het verloren
en prolijtelijke leiderschap van de socialistische
regeering In heel Spanje, heeft zich nog op het
laatste nippertje uit de voeten weien te maken.
-
kerkgebouwen zijn in brand gestoken. Gemo
toriseerde politietroepen nebben de orde her
steld.
Pas in den namiddag hoorde men in de ver
schillende wijken der stad weer schoten. Het
schijnt dus dat de opstandelingen zich nog niet
gewonnen geven.
tlsten in Catalonië door de bevolking luide is
toegejuichd.
Ook de provinciale autoriteiten hebben zich
ten gunste van de regeering uitgesproken
com-
in
De regeering te Madrid verspreidt hier
omtrent het volgende communiqué:
Teneinde nutteloozen tegenstand en noo-
deloos bloedvergieten te voorkomen, heeft
Conipanys zich aan generaal Batet en aan
de regeering der Republiek overgegeven.
De leden van de Iberische Anarchistische Fe
deratie verklaren, dat zij zich nooit over zullen
geven.
Vanaf gisteravond 19 uur tot hedenochtend
7 uur was alle verkeer op straat verboden, ook
mochten de bewoners niet op hun balcon ver
schijnen.
Sluiten de Fransche socialistische vakvereenigen
zich aan bjj de communistische? Heden zal be
slissing worden genomen.
De staking begint Maandagochtend 9
Amerikaansche tijd.
De oorzaak van de staking Is te zoeken In
loonkwesties, arbeidsvoorwaarden. vrijheid van
organisatie en den eisch om -ie bemanning van
de schepen met 1/3 te verrreerderen.
1
NEW YORK, 8 Oct. (Reuter) Oj> een
massa-bueenkomst van het vakverbond van
zeelieden werd besloten een staking uit *e
roepen van het personeel van alle Amert-
kaansche schepen, welke uit Nooru-Atlanti
sche en Golf-havens vertrekken.
BARCELONA, 6 Oct (Reuter) De
president van de Generaliteit
Catalonië, Companys, deelt mede
dat de Catalaansche regeering den
Catalaansche staat, deel uitmakende
van de federale Spaansche repu
bliek, heeft uitgeroepen.
Pelikaan-comitê wordt opgeheven. Hechte basis
gevormd voor het Nationaal Luchtvaartfonds.
Ruim 96.000 voor dit fonds beschikbaar.
De zeventien-jarige dader van den moordaan
slag’ te Zwolle bekent
De linksburgerlijke burgemeester van Madrid
is met eenlge sociaal-democratische gemeen
teraadsleden afgezet wegens sabotage van re-
rgeerlngsmaatregelen.
De minister zondsr portefeuille Martin dl
Lasco Is benoemd tot regeeringscommissaris
voor Madrid.
De regeerlngstroepen hadden In de och
tendschemering een algemeenen aanval onder
nomen op het gebouw der generaliteit en het
gebouw met mortieren beschoten, waarna de
Catalaansche regeering zich overgaf om onnut
bloedvergieten te vermijden.
In verschillende wijken van Barcelona von
den in de morgenuren nog hevige schiet
partijen plaats tusschen de legale troepen en
de gewapende opstandelingen.
Psychiaters verklaren Bruno Hauptmann toere
kenbaar. Merkwaardige verklaringen van een
taxi-chauffeur.
MADRID, 8 Oct. Voorzoo ver
toestand op het oogenblik is
overzien, moet geconstateerd
den, dat het de regeering-Lerroux
gelukt is, zich te handhaven tegen
de opstandige bewegingen in Span
je- Terwfl <le toestand te Madrid
nog niet duidelijk is, is de separa-
tische toestand in Catalonië volko
men onderdrukt.
Te 6.15 Zondagmorgen heeft de
Catalaansche regeering zich overge
geven aan de regeeringstroepen on
der bevel van generaal Batet. De
geheele regeering, de burgemeester
van Barcelona, de leden van het
gemeentebestuur en de opperbe
velhebber der Catalaansche strijd
krachten zjjn gearresteerd.
w De tweede groote haard van verzet tegen de
regeering te Madrid was het steenkolengeb<ed
van Asturië. waar de arbeiders den comir.li-
nistischen staat hadden uitgeroepen.
Volgens de laatste berichten zou ook nier
de opstaridige beweging zijn onderdrukt *Oroo-
te detachementen militairen hebben dit ge
heele gebied bezet. Een voordeel Voor de op
standelingen is evenwel, dat de streek zoo
bergachtig is. Niettemin verwacht men Main-
dag in den loop van den dag de orde te kun
nen herstellen.
Overigens worden uit de provincies oerich-
ten ontvangen, volgens welke hier en daar op
standelingen in ac|ie zijn gekomen. Het be
treft meest afgelegen dorpen. Tien politie
beambten zjjn neergeschoten.
et laat zich op t oogenblik aanzien, dat
de centrale regeering te Madrid, dank zij
haar krachtig optreden de baas zal blij
ven. Het bericht van de overgave en arrestatie
der rebelsche Catalaansche regeering heeft in
Madrid dolle «varies oiftkelend ten gunste van
den grijzen minister-president Lerroux en zijn
ministers. Maar hoe enthousiast duizenden
Spanjaarden voor de regeeringsgebouwen in de
Spaansche hoofdstad ook hebben gejuicht, zij
hebben de knallende geweerschoten en het ra-
elefl dr mitrailleuses in andere stadswijken
niet kunnerr overstemmen. Zoowel In Catalonië
als elders worden nog bloedige gevechten ge
leverd, terwijl de regeering zich Inspant om de
algemeene staking volkomen te breken. Het is
te hopen, dat de roode en separatistische rebel
lie voor eens en voor goed de harde schedel
wordt verpletterd. Dan zullen de menschenle-
vens. die thans onvermijdelijk geofferd moes
ten worden, niet geheel nutteloos verloren zijn
gegaan. Wat zich op het "oogenblik In Spanje
voltrekt, kan worden tot een zuiveringsproces,
een pijnlijke maar niet meer te ontkomen ope
ratie om de eenheid en het leven van Spanje
te redden. Evenals In Oostenrijk komt het
daarbij vergoten bloed neer op de hoofden der
marxistische leiders, die de arbeiders, wier
vrienden en beschermers zij zich noemden, in
De opperbevelhebber van de regee
ringstroepen te Barcelona, generaal
Batet, verklaarde, dat gebruik zal
worden (gemaakt van strijdgassen,
als de opstandelingen zich met over
geven.
Naar verluidt zijn de regeeringstroe
pen te Barcelona vrijwel uitgeput,
zoodat versterking dringend noodig
is.
Als zoodanig wordt een bataillon in
fanterie, een compagnie van het
vreemdelingenlegioen en een esca
drille vliegtuigen verwacht, terwijl
bovendien nog oorlogsschepen in
aantocht zijn.
W eer een uur later waren de Spaansche bat
terijen op de belangrijkste plaatsen opgesteld,
ma chinegeweren werden in stelling gebracht
en de belangrijkste gebouwen, waaronder dat
de r generaliteit, werden door militairen oezet.
Toen de president der z.g. Catalaansche Re-
P ubliek deze onverwachte wending zag en hem
l «jvendien werd gemeld, dat ook de meerderheid
Ier Catalaansche politie gemeene zaak maakte
met de militairen, gaf hij ieder half uur per
radio mededeelingen over den toestand, waarbij
hjj de geheele bevolking te wapen riep. Hij
hoopte daarbij vooral op de hulp der syndica
listische landarbeidersorganlsaties. die reeds
sedert lang door hem zelf bewapend en afge
richt zouden zijn.
Zooals niet anders te verwachten was, heeft
de strijd om Barcelona reeds tal van slacht
offers geëischt.
Het slachtoffer
Gouda overleden.
Corruptieschandaal in China,
paleis-chatten te Peking.
MADRID, 6 Oct. (Reuter) Zater
dagavond hegfA de Spaansche presi-
dent Zamora den w oorlogstoestand
afgekondigd over het'^eheële land
(dus ook over Catalonië).-Hiermede
gaat de macht in heel Sfirfnje ovy
van de burgerlijke fwatoriteiten op de
militaire bevelhebbers.
In een radio-rede verklaarde
minister-president Lerroux vastbeslo
ten te zijn, om met alle ten dienste
•taande middelen het staatsgezag te
herstellen en front te maken tegen
het Catalaansche verraad.
Aan generaal Franco is het
mando over alle strijdkrachten
Spanje toevertrouwd.
BUREAUX^ HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 433, Radactie 633
ABONNEMENTSPRIJS.
Per kwartaal voor Alkmaar f 2.
Voor buiten Alkmaar f 2 85
Met geïllustreerd Zondagsblad 10 60 hooger
Dagblad uitgegeven door de
NV. Drukkerij De Spaarnested - Haarlem
Op talrijke plaatsen wekten de roode
leiders de arbeiders op zich bij de
opstandige beweging aan te sluiten.
het formeel bestaande roode eenheidsfront dei
marxisten in de practijk hiaten ertoonds S».
olallsten, communisten en separatisten zijn niet
In hecht verband gezamenlijk opgetreden. De
revolutionnaire algemeene staking, afgekondiga
als protest tegen de vortnlng van het nieuwe
kabinet-Lerroux, werd door enkele lacunes on
derbroken. Zij vertroebelde evenwel het politie
ke water zoozeer, dat de Catalaansche genera
liteit de kans schoon meende te zien om de
onafhankelijkheid van Catalonië eruit te kun
nen opvlsschen. Haar president Companys kon
digde den autonomischen vrijstaat Catalonië
at. welke een zelfstandig en eigenmachtig gg^
heel zou moeten vormen in een federaal ver
band van Iberische republieken, Madrid beant-
ontkomen. Ook Largo Cabalero is ver
dwenen. Largo Cabalero is. zooals men weet
de voorvechter voor het socialistisch-commu-
nistische gemeenschappelijke front.
et feit, da x sinds Be stichting van de
huidige Spaansche republiek de jonge
Katholiek-en en de héchts georiënteer
de agrariërs vocb- het eerst een werkzaam aan
deel in het betjtuur des lands nemen en mede
de directe reg.eeringsverantwoordedjkheid aan
vaarden, is door de Spaansche socialisten,
communisten en separatisten als een uitdaging
beschouwd. I ii werkelijkheid evenwel is dit feit
een volkome n logisch en normaal gevolg van de
ontwikkelln g der politieke verhoudingen, welke
na de verp -letterende stembusnederlaag der roo-
den zijn csitstaan. Wat in Spanje dezer dagen
gebeurd i s, is een soortgelijk verschijnsel als
zich in Februari in Oostenrijk heeft voorge
daan, toen de rooden een laatste poging waag
den om de verloren machtspositie te heroveren
De vredelievende Dollfuss, door den gewapqpden
opstand der rooden tot tegengeweld gedwongen,
ontter drukte op krachtdadige wijze het revolu-
tlonralre verzet. Ook in Spanje zjjn thans de
uit nationaal oogpunt destructieve marxistische
elen tenten te hoop geloopen om met de wape
nen In de vuist te trachten terug te krijgen
wax hun rechtens niet meer toekomt en wat
zi*, zich door schromelijk wanbeheer onwlaardig
h ebben getoond. Zij begrepen, dat het voor goea
r net hun kansen gedaan zou zijn, indien zij, z»w
het lamlendig geschipper der door rechts in
afwachting van betere tijden gesteunde radicale
overgangsregeerlngen voorbij bleek, niet met
verloofde op onbewaakten
overweg te Stompwjjk tegen sneltrein gereden
en op slag gedood.
Toen d ,u de regeering te Madrid in antwoord
op de v< «rklaring der generaliteit direct den
staat va n oorlog voor geheel Spanje afkondigde,
ontbood, men de bevelhebbers der troepen in
Cataloi nië direct in het gebouw der generaliteit.
Bate ,-t verzocht een uur bedenktijd. Dit uur
benut* x hij om het geheele garnizoen van Bar-
celon i in alarmtoestand te brengen.
Van de voorgeschiedenis van den opstand der
separatisten in Catalonië worden nog de vol
gende bijzonderheden bekend:
Nadat de wettige Catalaansche regeering
(general.dat) Vrijdag, dus den eersten dag van
de in geheel Spanje uitgebroken revolutionnaire
beweging der centrale regeering te Madrid
steeds opnieuw haar loyaliteit had verzekerd en
daarbii niet naliet er steeds weer den nadrui
op te leggen, dat zij onder alle omstandighede n
de orde in Catalonië zou handhaven, w e r d e n
reeds Zaterdagmiddag berichten vxn
andere strekking ontvangen. Volgens deze lye-
richten zou de generaliteit dubbel spel heb* jen
gespeeld.
De betuigingen der generaliteit zouden ten
doel hebben gehad Madrid gerust te sW alen,
ten einde intusschen de volkomen afsche iding
van Catalonië te kunnen voorbereiden.
Van Zaterdagavond tot Zondag was loowel
het spoorwegverkeer als het telefoon- ei i tele
graaf verkeer aan dc grenzen yan Ca talonië
stilgelegd.
Tegelijkertijd hadden de separatist en zich
over de belangrijkste punten verdeeld 1 zoodat
de generaliteit meende de afscheidt hg van
Spanje te kunnen bewerkstelligen.
Volgens e en bericht uit Madrid zijn
by de om wentelingspoging 300 per
sonen gedood en 1000 gewond.
De con -espondent van de „Petit
Journal' schat echter het aantal
dooder i en gewonden alleen reeds te
Bareel ona op 2000.
De regeering te Madrid heeft besloten
dat Companys en zijn gezellen zullen wor
den gevangen gezet en terecht zullen staan
voor de rechtbank der Constitutloneele
waarborgen, opdat zij niet door den krijgs
raad zullen worden geoordeeld.
Onderzocht zal worden welk aandeel
Azana in den opstand heeft gehad.
Auto met twee-en-twintlg hengelaars bij West-
woud tegen een boom gereden. De inzittenden
te water geraakt; enkele lichtgewonden.
De stakingsbeweging duurt on
verminderd voort. De regeering
heeft bevel gegeven, dat Maandag
ochtend overal het werk moet wor
den hervat, omdat de stakers an
ders hun werk zullen verliezen.
J Zoowel de Katholieke organisatie
als de in de Katholieke Volksactie
georganiseerde jeugd is overal te
werk gesteld, waar tengevolge van
de stakingsbeweging arbeidskrachten
ontbreken. Vermoedelijk zullen de
Katholieke arbeiders de communis
tische en sociaal democratische ar-
Op die wijze werd dan ook Zate- .-dagavond
laat bij monde van den president der gene
raliteit de onafhankelükheidsverl Haring
Catalonië afgekondigd en de Vrije Republiek
Catalonië uitgeroepen.
Tegelijkertijd riep men de b'.paansche fe
deratieve republiek uit. Tot f (resident werd
benoemd Azana, die van 193? 7*33 minister
president is geweest.
Deze verklaarde zünsezijd t de MadrHeen- I
sche regeering illegaal en a fgezet.
De generaliteit meende d tarb(j, dat het le
ger, voor zoover dat in t’ atalonië in garni
zoen lag, en de politie as m haar zijde sten-'
den. w
De aanhangers van Azana en Quiroga zijn
uit Barcelona gevlucht. Het Is evenwel zoo
goed als zeker, dat zij niet zullen kunnen
het moorddadige vuur hebben gezonden van het
zichzelf verdedigende offlcleele en rechtmatige
staatsgezag.
woordde deze daad met het afkondigen van den
oorlogstoestand.
De regeering-Lerroux heeft voet bij stuk ge
stand op Maandag 10 uur v.m.: 770
Vorige stand: 7®7
één slag de rechtsche meerderheldsreactle
trachtten neer te slaan. De slag, dien zij wilden
slaan, Is echter gebroken aangekomen, doordat
Te Madrid was het Zondagmiddag op straa't
rustig.
Altijd
Goed
I
