vttAaal den dag
B
PER VLIEGMACHINE DE WERELD ROND
De uniformiteit der Duitsche
pers
KWIEK EN VIEF
EEN GEDWONGEN EEN
ZIJDIGHEID
NEII
LYNDON
ONTSNAPT
ZhollanJ
Alle abonnés
•ll
WOENSDAG 10 OCTOBER 1934
1
y
theorie
L
„Papa” niet Japansch
Wandeling dwars door
Amerika
Boris I
'f
Het mausoleum van
Augustus
Gevolgen van de W.T.B.-
ziekte
DOOR
VICTOR
BRIDGES
1
Er u ««n groot» m»nigt», di» wetr
sceptisch ptaat t»g»nov»r d»
vul» politiek» uitingen van
het D.N.B.
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN J
Merlan’s
I
RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
L.V
MARTIN BERDEN
(Nadruk verboden)
imimiiHiiiiiimiiimtmiMimiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
I
lUn,.
van den
V
10.
keek mü benieuwd
.Word» vervolgd.
handelen in haannlddelen en inferieure nór-
fumeriete.
„Geen verdachte «aken?” onderbrak Merlan
1
I
Toen ik wakker werd lag ik In mün koot Ik
drukte op een bel en weldra verscheen Oom
Sydney, die mü de hand drukte. Ik kleedde mij
spoedig en volgde Oom naar boven en eenige
oogenbllkken later stond ik op het plat vm de
duikboot vol welbehagen de heerlijke frissche
lucht in te ademen.
Ik moest thans mün wedervaren vertellen.
Het bleek nu, dat ik *n dlepeeemonster mee naar
boven had genomen. Door den geringen druk.
begrip van den werfcèlüken toestand
„Binnen,” riep Ik luid.
welke er in de hooge watertogen heerschte, was
het monster, dat altijd onder hoogeu druk had
geleefd, eenvoudig ontploft Door de hevigheid
der ontploffing was de duikboot los geraakt en
met een vaart tegen het i'sdok opgevlogen, dat
daardoor werd stukgeramd. Zoo had dus de
ontmoeting met deaen diepeeevisch gelukkige
gevolgen gehad,
z
Mijn medewerker aan .het lierapparaat ver
telde vervolgens hoe hü eensklaps den kabel snel
zag afrotlen. Voordat dit geheel gebeurd was en
ik dan misschien door den schok losgeraakt aou
kunnen zijn, had hü vlug bet remapparaat tn
werking kunnen stellen, waarna hl) direct was
begonnen met het opwinden van den kabel
Eensklaps was de boot he-ig gaan schommelen
en met de grootste moeite had hü zich staande
kunnen houden en voorkomen, dat de kabel
opnieuw aan 't afrotten was gegaan.
Van één C
op de eene
Ik stond vreemd te kijken Naast mij stond
mijn metgezel. die de Her had bediend met den
staalkabel, ook in duikerpak natuurlijk. Vlug
sloten we thans de opening weer dicht. Daarna
gal hij met een Instrument drie slagen op den
wand cn onmlddeUük werd het water in het
compartiment weggepompt en lucht binnenge
pompt. Daarna gingen de schotten weer open
en weldra was ik uit mijn duikerpak bevrijd. Ik
was echter zoo moe en duizelig, dat ik direct
als een blok lood neerviel.
haat, toen hü mij vroeg, of ik uit Venlo kwam
en daar misschien de „Nieuwe Venloeche Cou
rant” gelezen bad.
Want, wide hü, dat blad loog zóó verschrik
kelijk, dat de redakteur, die vroeger nog al een»
in Kaldenklrchen kwam, daar zeker niet meer
komen kon. Bonder afgeranseld te worden. De
redacteur was er warempel eenmaal geweest,
maar men had hem niets kunnen doen want
hü stond onder bescherming van een paar sol
daten. Die man had ook de Havas- en Reuter-
telegrammen in sün krant durven opnemen,
terwijl uitsluitend Wolff toch de waarheid be
richtte I
totdat de dood
genadig."
werd ik plotoe-
is onze „Omroeper". Eiken avond weer opnieuw
•preekt hü in liJDOO gezinnen, waar hü steeds
een trouw gehoor vindt. Zak en-Omroepers 60
ct. per regel. Particuliere Omroepers 20 ct. per
regel. Betrekkingen (gevraagd en aangeboden)
10 ct. per regel.
De deur werd geopend en het meisje, Sonja,
kwam de kamer in. Zü droeg een blad, dat zü
neerzette op de commode.
„Ik weet niet, hoe Ik u voor dit alles bedan
ken moet,” zei ik.
Zü keerde zich om en
aan.
.Voor wat allear
In verband met de restauratie van de
klassieke bouw-monumenten in Rome, zal ook
het Mausoleum van kaiser Augustus gerestau
reerd worden. Men hoopt de werken voltooid te
hebben tegen 1M1, den 2000en geboortedag van
den keizer. De gebouwen, die rich in de on-
middellüke nabüheid van het Mausoleum be
vinden, zijn onteigend en zullen binnenkort ge-
sloopt worden.
Het geval was typisch en teekenend. Ik polste
de kleine intelligentie, of men dan in Dultsch-
land niets wist van het terugtrekken der Dult-
schers in Frankrijk aan de Marne. Maar daar
was Ik aan het verkeerde kantoor. Beware, dat
was geen terugtocht geweest, maar een elastisch
en strategisch terugwüken. En meteen kwam
er oen heele bundel W.T.B.’» te voorschijn, aie
ik reeds kende als behendig geredigeerde woor
den, om de volle waarheid te verbergen.
Men ontkomt niet aan dat suggestieve en
onevenwichtigmaksnde W-TB. In den trein set
ik met een officier van den Landsturm. In een
ras aangeknoopt gesprek passeerden de feiten
der laatste dagen de revue, sooals ik die in
mün hoofd op grond van veelzijdige ber.chten
uit Nederland geconstrueerd had. De officier
luisterde aandachtig. Toen Ik klaar was met
mün exposé, keek hü mü sens even aan en
zei toen bedachtzaam, dat ik maar sens de
W.TJB."s der laatste weken bestudeeren moest,
dan sou ik wel spoedig genezen zün van de ver
warring, die klaarblükeUjk In mün hoofd was
aangericht door de leugenbertchten van Hava»
en Reuter. Daar zat Ik weer. Ik voelde de pü-
nlgende nabüheid van W.TJI. Dat WIJL is
een evangelie geworden; men geeft voor de
waarheid van W.T3. sün leven, men zweert
er bü- Dat bleek mü. hoe verder ik kwam.
Met eiken nieuwen reiziger steeg een nieuwe
vleeechgeworden W.TJI. in den trein.
Ik kroop in een hoekje en poogde mü te
deslnfecteeren van de omklemmenae riekte Ik
keek naar buiten. Vredig en gelukkig togen er
de bouwlanden en akkers. Veel mannen waren
er aan bet werk, weinig vrouwen. Uit elk dorp
baast trokken ten avond de vrouwen en kin
deren met rosenkraneen In de hand en hielden
bldprocesstes, klaarblükelük met het doel. Gods
zegen over de Duitsche wapenen af te smee-
ken. Het was een ontroerend gericht....
's Avonds sat ik met oude vrienden tesamen.
Begeerig naar nieuws waren zü heelemaal niet.
Men had sün WJ.T.t De krant hoefde je
elgenlük niet meer te lesen. *s Ochtends na hot
ontbüt ging je naar den eersten den besten
sigarenwinkel en je las de nieuwe W.TB en
dan wist je weer genoeg, wat de kranten schre
ven was tenslotte niets anders dan eene om
schrijving en verklaring van de W T B h. Ik zat
met mün hoofd vol nieuws, maar ik kt* net
niet kwüt.
Van alles, wat ik opperde met sekerheld
kon ik al niet meer spreken, want de besmet
ting der W.TJI. *s sat reeds in mün keel ge
loofde men geen woord. Eerst was ik daarom
kwaad, en ik nam wraak, door den terug
tocht der Dultecbers in Frankrijk een beetje
erger af te schilderen, dan bet was. Mün vrien
den, alle intelligente mannen met academische
graden, bleven koud als marmer en onbeweeg
lijk als mummies. Zü begrepen niet, dat ik
niet alle W.T.B.’s voetstoots gelooven kon. en
hoe ik soo kettersch en rebelsch tegenover deze
uitingen der absolute waarheid kon staan.
Ik haalde eenige zorgzaam vergaarde en ge
raffineerd uitgezóchte argumenten tegen de
W.T.B.’s aan, maar het hielp niets. Ik moest
dra mün onmachtig pogen inzien. Ik bemerkte,
dat in de hersens der Duitscbers niet meer het
fünere begrip in te hameren was, dat de waar
heid verswügen of de waarheid niet ten volle
mededeelen ook het karakter van onwaarheid
en daardoor van onvertrouwbaarheid aannemen
kon. Het was en bleef de triomf van WT.B.
En allengs kwam Ik weer onder dien verlam-
menden en ontzenuwenden Indruk. Ik voelde
mün zekerheid vergaan en ik stond weer op
drijfzand.
Voor mün hotelkamer Joelt op straat een
blüde menigte. Er is een nieuw W.TJB uitge
komen met de mededeeling, dat ds Duitscbers
In Frankrijk weer eenige ..Teilerfolge” (alles te
bier systematisch, ook de taal der oorloge
bulletins) behaald hebben. Met mün hoofd nog
vol met de berichten van Engelscbe en Fran-
sche züde, twüfel ik aan de absolute juistheid
van dit W.TJB.
Maar een vriend poogt mü te overtuigen, dat
W T.B. onfeilbaar Is. Ik kük naar de jubelende
menigte en achter mü hamert de stem van
mün vriend in mün oor; „Hebben wü Luik niet
genomen, hebben wü Namen niet veroverc heb
ben wü Maubeuge niet overwonnen, hebben wü
niet.... hebben wü niet.... en hebben de En-
gelsche en Fransche en de neutrale kranten niet
weken lang aan dese feiten getwijfeld en sün
die berichten niet alle waar gebleken? Welnu
dan....”
Ik voel Tiet, nu komt weer het vèrschrikke-
lüke. het verlammende, waar je je niet tegen
verdedigen kunt.... „Nu dan, sün de WTB.’i
niet waar?" Ik geef maar geen antwoord meer,
maar voor mü dansen tegen de avondlucht uit
het licht der lantarens boven het juichende,
van zege dronken volk die drie venchrikkeiüke
letten, die ik nu weer eiken dag eten, drinken
verduwen moot: W.TJI.
op dit blad zijn Ingevolge de verzekerlngsvoorwaarden tegen f bü levenslange gel
ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeerlngen «JVVVe* verlies van belde
*ieerst weer eenlgsrins kalm werd, toen ik
ïru.-airu.
bank en George legde sün getuigenis af
zün leugenachtige getuigenis, met de bedoeling
mü aan de galg te brengen. Ik herinner mü
den knap gespeelden tegenzin, waarmee hü
zich als het ware sün verklaring liet af dwinger.;
de gedachte aan dit verhaal bracht mün bloed
aan het koken.
Maar boven alles uit sag Ik het dikke, roode
gezicht van rechter Owen weer voor mü. met
de zwarte, driehoekige baret op. Hü was er erg
over In de war geweest, de armoe, oude Owen
en ik hoorde weer de gebroken stem, waarmee
hü het vonnis uitstotterde:
gehangen bü den hals,
erop volgt.... God rij uw ziel
In deze vroolüke herinnering
ling gestoord door een scherpen tik op de deur.
HOOFDSTUK V
Een aanbod zonder kens
Slechts met moeite kwam ik weer tot het
Een dollar per mül zal aan Gilbert Mason
tn zün vrouw betaald worden, als zü op 1 Jan.
1935 van Quebec naar California gewandeld
zijn. Mason is een oud-strüder en marathon-
looper uit Sydney in Nova Scotia
De afstand Is 4000 mül. soodat ze er In to*
taal 4000 dollar mee verdienen Mason zegt
dat de premie gegarandeerd wordt door be
kende sportlieden uit Sydney. Onderweg moet
hü in zün onderhoud voorzien door briefkaar
ten te verkoopen.
avonds begon sün gericht op te klaren. Recher
cheur Valette, die hem trouw had bügestaan,
verwonderde er rich over, want volgens hem
was er niets ontdekt dat reden tot tevreden
heid kon geven.
Maar Merlan glimlachte geheimzinnig.
„Ik heb me een theorie gevormd om bet ge-
val-Roberte," zei hü. „en als die theorie juist
is sullen we vanavond weten wie de moorde
naar is.”
Valette keek hem ongeloovlg aan.
Lyndon is een man van buitengewoon krach-
tigen lichaamsbouw. In zün laatste studlejaa^
vertegenwoordigde hü met succes de unlversi-
teit van Oxford in zwaargewicht-bokswedstrij
den en het jaar daarna kwgm hü uit voor het
amateurz-kampioenschap. Eveneens is hü een
uitnemend zwemmer op de lange baan en een
bekend seller.
De beer George Mar wood. wienspijnlüke
positie bü het verhoor algemeen sympathie ver
wekte, heeft na veroordeellng van zün oom-
Pagnon, de zaken selfstandig voortgezet. On
langs werd hü, sooals onze lezers rich zulten
herinneren, het slachtoffer van een merkwaar-
algen roof in zijn kantoor aan de Victoria
Street. Terwül hü *a avonds laat daar aan het
werk was, braken twee gemaskerde mannen
In bet getouw in, bonden hem vast, dywden
hem aen prop tn dan mond en begonnen dc
brandkast te openen en leeg te balen. Men
zegt, dat zü plannen en documenten van aan-
rienlüfcs waarde bult maatton, maar doordat
„Zü sullen u niet verraden,” sei ae tenslotte,
„zoolang u doet, wat zü verlangen.**
Zü zweeg, vroeg dan plotseling:
„Hebt u dien man. Marks, vermoord?”
Ik slikte mün eersten hap eten door en ant
woordde:
„Neen, ik sloeg alleen een beetje onbe-
hoeracht op hem los. Iemand vermoorden is
voor iemand, met mün kracht, laag.”
„Is dat waar?"
„Wel, te oordeelen naar de taal, die hü
uitsloeg, was bü nog springlevend.”
„Maar uw compagnon.... münheer Mar
wood? Waarom zei hü dan, dat u het had
gedaan?”
„Dat is een kwestie, die Ik op den een of an
deren dag nog eens met hem regelen moet,"
zei ik zacht.
„Voor dit hier,” antwoordde ik, met een ge
baar naar het blad. „En voor het warme bad.
gisteravond en zoo bü toeval ook voor mün
leven. Zonder u en dokter McMurtrie zou mün
„loopbaan", zooals de krant het noemt, nu zoo
ongeveer ten einde zijn."
Zü keek mü een oogenblik scherp aan.
„Weet u, waarom wü u helpen?”
Ik schudde het hoofd.
„In de verste verte niet,” antwoordde ik eer
lijk. „Stellig niet om mün Innemend uiterlük.
Ik heb namelük juist in den spiegel gekeken."
Onverschillig haalde zü de schouders op.
„Wat doet Iemands uiterlük er aan toe? Men
kan niet van iemand verwachten, dat hü in
jaquet uit Dartmoor ontsnapt.”
„Neen," antwoordde ik ernstig. „Er achünt
een gebrek aan waardigheid In zoo’n onder
neming te moeten sün. Maar toch, als Iemand
er uitziet als.... nu, als een ontsnapte moor
denaar, blüft het verwonderlük, zoo gaatvrü te
worden ontvangen.”
Zü nam het blad op en bracht het mü op
bed.
„O!” ael ze, ,Jk zou niet te veel op onae gast-
\rtiheid vertrouwen, als ik u was.”
Ik nam het blad van haar over.
„Op de uwe zou Ik in elk geval vertrouwen,
maar wat de belangenloosheid van dokter
McMurtrie betreft, daarover maak ik mü geen
Illusie. Hü en uw vader zullen de zaak me-
mü komen bespreken, aoodra ik gegeten heb.”
Zü stond een oogenblik stil met gefronst
voorhoofd.
in Madrid
zetten.
Eigenaardig is, dat de arrestatie
avonturier en de aanklacht tegen hem gevolgd
te op grond van de wet betreffende de land-
looperü.
Boris I zal dit zeker als een groote spits
vondigheid bejehouwd hebben, anderen zul
len van meenlng zün, dat de Spaansche re-
geering bü dezen maatregel een blük van
humor gegeven heeft.
Zü ging naar de deur, zonder op mün ant
woord te reageeren. Een oogenblik bleef zü
daar staan, keek mü onderzoekend met haar
donkerbruine oogen aan; toen ging zü heen en
sloot de deur achter zich.
Ik beëindigde mün maaltijd en stak met een
zekeren eerbied een van de beide sigaretten op,
die ik op het blad vond. Mün eerste proef, den
vorigen avond, had de mate van mün genot
niets verminderd en enkele minuten lag ik vol
komen tevreden, in aangename onverschillig
heid voor alle dingen der wereld, behalve voor
den geur der tabak.
Toen begon mün' geest weer te werken. Son
ja’s vragen hadden al gedachten, waarmee
mün hersens, sinds mün veroordeellng, met ou
den verteller.
„Voor zoover wü weten niet,” ging Valette
verder. „Het zün kleine handelaartjes en ook
de overigen Jüken mü rechtschapen menschen
toe. Qp de benedenverdieping woont een oude
dame, die in haar onderhoud vóórziet door
schriftelüke toekomstvoorspellingen te leveren.
Niet erg verheffend, maar toch heel onschuldig.
Maar om dan verder te gaan: de concierge
ging naar Robert's kantoor en daar deed ze
plotseling een ontdekking, die haar deed ver
stijven van schrik. Roberts lag In een slapen
de houding over zün schrijfbureau, één arm
onder zün hoofd, de andere neerhangend. Maar
de bloedspatten, die op het bureau en de pa
pieren waren terecht gekomen, duldden er op
dat de man niet sliep. Bü een nader onderzoek
ontdekte de concierge dat Roberts was ver
moord.
Hevig ontdaan rende de goede vrouw naar
het politiebureau en vertelde wat ze gezien had.
Oogenblikkelük ben ik er toen heen gegaan.
Onderweg pikte ik een dokter op en zonder tüd
te verliezen hebben wü samen het onderzoek
geleid.
De dokter stelde vast dat Roberts den avond
te varen, ongeveer om elf uur was doodgestoken
met een voorwerp dat wel een bajonet had
kunnen zün.”
„En wat heb tü ontdekt?” vroeg Merlan.
„Niets! Geen enkel spoor en geen enkele aan
wijzing”
„Heeft niemand het verdacht gevonden dat
heel den nacht het licht heeft gebrand?"
„Het licht heeft niet gebrand. De concierge
heeft verklaard dat den vorigen avond, even
na elven het licht uitging en dst iemand het
gebouw verliet, van wien zü toen vermoedde
aat het Roberts te geweest. De man werkte wel
meer tot iaat In den nacht door. Ze vond er
niets verdachts in.”
,Js het wapen gevonden?"
„Nee, dat moet de moordenaar meegenomen
hebben. Ik moet zeggen, dat het me een koel
bloedige vent lükt. Hü liet geen sporen achter
en dacht er zelfs aan om het licht uit te doen.”
Detective Merlan gromde. Het was niet pret
tig zoo vroeg In den morgen al voor een raad
sel geplaatst te worden. Maar langzamerhand
behaalde het beroepsinstituut de overwinning
op zün zelfzucht en toen de beide mannen het
kantoorgebouw bereikt hadden, was detective
Merlan een en al opmerkzaamheid. Er waren
reeds enkele politie-autorttelten ter plaatse.
Merlan vernam nog eens alles wat er gebeurd
was, stelde een nauwgezet onderzoek in en was
toen nog even wijs als tevoren.
Het geval was inderdaad mysterieus!
En toen Merlan wist dat Roberts een ach-
tenswaardig burger was en geen vijanden had,
vond hü het drama onverklaarbaar. Het was
niet in de eerste plaats de vraag wie de moor
denaar was, die hem bezig hield, maar het
raadsel waarom Roberts vermoord werd. En
hü moest bekennen dat hü geen enkel motief
daarvoor wist aan te voeren.
Geïnteresseerd door de moellükheld van het
geval groeide Merlan'» activiteit. Nog dienself
den dag n»m hü de concierge, de firma Ler-
roux en Co., de waarzegster (die den moorde
naar ook niet kon opsporen!) en nog vele an
dere menschen een zorgvuldig verhoor af. De»
niniiiiiiiiiiieii DE KACHEL -
Heel den zomer ztand zif eenzaam*
Op den zolder tn een hoek,
Want de liefde van de menechen
Was ten eenenmale zoek.
Tuztchen afffedankten rommel
En bermeurd met ztof en rag
Sleet zij haar ellendig leven
Op dien schoenen zomerdag,
Maar de zomer is verdwenen
En daarmee de warmtebron,
Nergens voelt men meer de hitte
Van de veel geprezen zon.
Nu de kilte ons doet rillen.
Nu opeens.... met bit) gelaat
Weten wij dat op den zolder
Nog een trouwe kachel staat.'
Ma stuurt dus de meid naar boven
En een boodschap naar den smid.
Want de kamer die zoo kil is,
Moet natuurlijk weer verhit!
En de kachel, niet haatdragend
Om ons trouweloos gedrag.
Kamt weer schoon en opgetogen
En gepotlood voor den dag!
En om alles goed te maken
Voor hetgeen haar is misdaan.
Komt zij op het mooiste plekje,
Midden In de kamer staan!
Vlug een vuurtje, vlug de kolen,
Vlug wat houtskool en papier.
En de kachel plus wij zelve
Gloeien eensklaps van plezier!
De Japansohe minister van Onderwüs,
Matsuda, heeft voor alle Japansche kinder
tuinen en volksscholen het gebrul^ van de
woorden papa en mama verboden. Als mo
tief voor dit verbod wordt opgegeven, dat
deze beide uit het Westen overgenomen woor
den niet aan de Japansche traditie beant
woorden.
De Ja panache pers publiceert intusschen tal
rijke brieven van vooraanstaande persoon-
Ujkheden, die voor het behoud dezer woorden,
welke den Japanners zoo lief geworden
opkomen.
egeleld door rechecheur Valette. begaf
detective Merlan zich naar het onaan
zienlijke kantoorgebouw in de rue La
martine, waar rich den vorigen avond een
drama had af gespeeld. Onderweg stelde recher
cheur Valette hem op dé hoogte van alle feiten.
Vanmorgen kwam de concierge zooals ge-
woonlük het kantoor van Roberts binnen, om
het lokaaltje schoon te maken. Zooals u weet,
is het heele gebouw verdeeld in kantoorloka
len, die aan verschillende firma's en syndica
ten verhuurd worden. De aard van hun zaken
loopt nogal uiteep, maar over het algemeen
te gebleken dat zü rich met niet wereldschok
kende transactie» berighouden. Robert» zelf bü-
voorbeeld was importeur van züden dassen,
boven hem is Lerroux Co. gevestigd, die
handelen in haannlddelen en Inferieure par
fumerieën.
Een half uur
later werd er een
bezoeker voor de
tective Merlan
aangediend. De
detective gaf re
chercheur Valete
een wenk om te
blüven en daarna liet hü den laten bezoeker bin
nentreden. Het was een man van ongeveer
veertig jaar, blond, stevig gebouwd, het type
van een man die gewend Is alles aan te pakken.
Merlan bood zün bezoeker een rtoel.
„U is Frangols Ponjar?” vroeg hü.
De man knikte.
,Jal” vervolgde hü, u heeft me laten
komen....”
„Juist,” zei Merlan. ,Jk heb u laten komen
om u eenige vragen te stellen, die wel wat in
discreet zün, maar die u me toch wel zult wil
len beantwoorden. Laag ik u van te voren zeg
gen dat het hier een gerechtelük onderzoek be
treft en dat ik verlang de waarheid te hooren."
Weer knikte de man kort.
„U moet me namelük vertellen," vervolgde
Merlan, „wie degene te, met wien u tot voor
drie maanden geleden ruzie hebt gehad en die
u na dien tijd niet meer hebt ontmoet.”
Een trek van verbazing gleed over Ponjar’s
gelaat. Hü staarde den detective ongeloovlg aan
en floot tuBschen zijn tenden.
„Goeie hemel,” zei hü dan. „U bent er wel
achter, moet ik zeggen. Ik mag hangen als ik
weet hoe u aan die wüaheld komt.”
„De naam?" hield Merlan aan.
„Wel, André Ester natuurlijk. Waar hü de
laatste drie maanden gezeten heeft weet ik
niet, maar wel weet ik dat ik hem niet graag
alleen zou ontmoeten.”
.André Ester I” Merlan nam een formulier en
vulde den naam er op in, riaarna reikte bü het
Valette over?
„Zoek dien man,” zei hü, ,jen de moordenaar
is vrüwel zeker ontdekt.”
„Andre Ester?"
„Hü te het!”
„Ik had een theorie," vertelde Merlan, toen
de bezoeker vertrokken was, „en wel deze: De
moord op Roberts is onverklaarbaar. Is het dan
niet mogeiyk dat de moordenaar zich in den
persoon vergist had? Uitgaande van dl» stel
ling begon ik te zoeken en toen ontdekte ik dat
Roberts eerst sinds korten tüd bet kantoor ge
huurd had. De vorige huurder was Francois
Ponjar, onze bezoeker. Was het nu mogelük daX
deze Ponjar een vüand had die hem naar het
leven stond? Je hebt zooeven gehoord dat dit
zoo was. Welnu, dan te de moordenaar het kan
toor van Roberts blnnengedronjen in de ver
onderstelling dat hü bü Ponjar was. Roberts
zat met zün rug naar de deur. De moordenaar
doodde hem, deed 't licht uit en wandelde weg
in de meenlng, dat hü zün vüand Ponjar had
gedood. En zoo is het ook Inderdaad gegaan."
„Maar hoe wist u dan dat Ponjar in drie
maanden zün vüand niet had ontmoet?"
„Wel. drie maanden is het geleden dat Pon
jar verhuisde. Al dien tüd was de moordenaar.
Ester, in de veronderstelling dat hü er nog
woonde. De mmnen moeten dus In drie maan
den geen contact met elkaar gehad hebben. En
dat is Ponjar*» geluk geweest."
iheele ong«schUrth«id t»t werken door 7C/1 bü **n ongeval met OC/Ï bü verllea van een hand f 1 9C oü verlies van een f C/l bü een breuk van t jf El bü verlies van *n
armenToelê» beenan of belde oogen I v doodelüken afloop f een voet of een oog» a a»*»»"" duim of wü» vinger ezt/.“been at arm f Tri/*- andoren ving*
afgebroken hardnekkigheid waren bezig geweest,
weer in werking gebracht. Wanneer ik Marks
niet had gedood, wie had het dan gedaan? Hoe
dikwüls had ik, geheel wanhopig, deze vraag
weer moeten loslaten? Soms was ik er werkelük
büna aan toe, te gelooven, dat de rechtbank
gelük gehad moest hebben dat ik het ge
weest moest sün, die den bruut op het achter
hoofd had geslagen, zonder in mün drift te be
denken wat ik deed. Maar wanneer ik mü her
inner, hoe ik hem had verlaten, hoe hü mü
vloekend was achternageloopen. wist ik. dat
deze gedachte onzinnig was. De wond die enen
aan rijn hoofd gevonden had. moest hem oogen
blikkelük hebben gedood. Iemand die een der-
gelüken slag gekregen had. zou nooit meer heb
ben kunnen spreken of zich bewegen.
Van één ding was ik echter zeker; dat George
op de eene of andere manier m de Baak be
trokken was. Het was niet aan te nemen, dat
hü kon hebben gehandeld, zooate hü voor de
rechtbank deed, zonder grondiger reden dan
zün antipathie voor mü. Dat hü het land aan
mü had, wist ik, maar de zes jaren, dat ik met
hem had samengewerkt, hadden mü wel ge
leerd. dat hü nooit om eenige persoonlüke
reden een kans om geld te verdienen zou Prijs
geven. En door mü aan de galg of in de ge
vangenis te brengen, zou hü zichzelf een groot
verhe» berokkenen, daar ham bü al sün voort
varendheid en zakenkennis alle oorspronkelük
uitvlnderavermogen ontbrak.
Eenigen tüd geleden brachten de bladen
berichten over een man, die aanspraak meen
de te moeten maken op den troon van de re
publiek Andorra. Het betreft bier blükbaar
iemand, die zich blükbaar reeds den titel
Boris I aangematigd en een uitgebreide
agitatie voor zün candidatuur op touw gezet
had. Deze poging was natuurlük van te voren
tot een mislukking gedoemd. Maar er was toch
blükbaar een groep geweest, die het avontuur
begunstigde. Intusschen heeft, zooals reeds be
richt werd de Spaansche Regeering den man
gearresteerd en gevangen laten
-j—r Is een trieste overeenkomst tusechim
H Duitsche pers tüdens den wereldoorlog
en de pers in het Derde Rijk. Politiek
bestond sü toen uit berichten van Wolff’s Tele-
graphen Büro en thans uit berichten van het
Duitsche Nachrichten Bliro Bü het couranten-
lezend publiek in Dultschtand is er echter een
verschil: Tüden» den oorlog zwoer Iedere Dult-
scher, schier zonder uitsondering, bü bet W. T.
B. als iets onfeilbaars, terwül er nu een over-
groote gemeente is, die zeer sceptisch staat te
genover veis politieke uitingen van het DK3.
De uniformiteit in de Duitsche per» is weer,
de mentaliteit der lezers i« veelal anders. Bui-
tentondache couranten waren tüdens den oorlog
zoo goed als allemaal verboden, in het Derde
Rük op seer groote scbaaL
Het W. T. B. beheerechte tüdens den oorlog
onbestreden het heele terrein.
Het is een sekere waarheid, dat, als men
langen tüd in het buitenland vertoeft, men de
juiste stemming van het volk niet in alle nuan
ces me* onderscheidt. Men ondergaat «elf den
invloed van bet nationale gebeuren, en in vele
dingen vangt men aan, de opvattingen te deelen
van het volk, temidden van hetwelk men v«-
blüft. Dese waarheid geldt in büzondere mate
in tüden van oorlog. Dan werken de stemmin
gen en opvattingen van een vreemd volk veel
suggesttevw dan anders. En vooral de eenrijdlg-
held, de gedwongen en wel noodzakelüke een
zijdigheid van de pers van een oorlogvoerend
land stompt af, temeer als men kranten uit het
buitenland maar zelden oqfvangt. Daartegen
bestaat slechts één remedie. Men moet een tijd
je weg; men moet we* een» andere lucht Inade
men; men moet psychlach we* een» pp sün
verhaal komen, zooals dat voor het phyWek ge
stel do* verandering van lucht en omgeving
ook menigmaal noodzakel^k blijkt.
Om een kük te geven op de psyche en psycho
se in t begin van den wereldoorlog, zün de vol
gende oorlogsherinneringen interessant schrij
ver deze», die toen in Duitechland woonde, 'aat
zich zelf aan het woord: Om aan ala bovenbe
doelde Mpzüdlgbeid te ontkomen nad lx mün
koffer gepakt en Was een tijdje na* Nederland
teruggekeerd, en wel, om het meteen ook ma*
eerlük te zeggen, om te genezen van de besmet
te lijke en onontkoombare W(olff) T(elegraphen)
B(iiro)-riekte. Al» men wezen tong niets ander»
genoten heeft dan de telegrammen van Wolff»
Telegraphen Bliro, dan is men geestelijk ziek
en stop, niet omdat dese telegrammen op zich
zelf iemand ziek maken, ma* omdat men do*
die tüdlngen van uitsluitend één kant zün even
wicht kwüt raakt en tenslotte niet meer tn
staat is, de wereld anders te besten dan door de
brilleglasan van Wolff. Men krügt op het laatst
het onaangename gevoel, dat men self ook ho
peloos do* de W.T.B.-riekte is aangetast. Een
reis na* het vaderland genas mü-
En toen ik weer over de grenzen naar Doltoch
tend terugkeerde en ik van die grenzen naar het
eerste grensstation op Duitschen bodem ge
wandeld had. stond in het eerste het beate c?tfé,
wa* ik binnentred, de allee omvademende an
alle» ketenende W T-B.-figuur plotseling weer
vo* mü en wel in ds gedaante van een kellner-
tje van hoogstens vüftlen ja*, dat mü. toen ik
hem let» mededeelde over de berichten in het
buitenland, met prachtige zekerheid »n rots
vaste overtuiging vertelde, dat Hava» en Reuter
de grootste* leugenaar» en dat Wolff en het
Duitsche Hoofdkwartier de eenige wa*heldlle-
venden ter wereld «ün.
V kunt het gelooven of niet, ma* ik kwam
dadelük alweer onder den tndruk an mün in
Nederland soo goed geconsolideerde meenlng,
dat er nog andere waarheid bestond, dan die
komt uit dan mond van Wolff. w*d plots deer
lijk gehavend. Ik voelde den greep van de on
ontkoombare ziekte alweer stevig om müc keel.
Dit droeve proces speelde zal af in Kaldenklr-
ehan. Wel nooit zal ik het vergeten hoe de
oogen van dat kleins kellnertje flitsten van
de dieven nooit zün gearresteerd, zün de bü-
zondertieden niet aan t licht gekomen.”
Zoo eindigde ds IMily Mail. g/
Ik ademde diep en legde het blad weg. Tot
dusserre had ik niets van het nieuws, dat de
laatste bevatte, vernomen. Dit nieuws
bracht mü de groote, welverhohte kamer in
Victoria Street in herinnering, wa* George
en ik zooveel uren tezamen hadden doorge
bracht. flt vro*»g mü af, wat de „waardevohe
plannen en documenten" konden zün, die de
dieven na* men beweerde, hadden buit ge
maakt. In mün tüd sagen wü ar altijd nauw
keurig op toe, wat er in bet kantoor achter
bleef en alle werkelijk belangrijke plannen
sooals büvoorberid de Lyndon-Marwood-torpe-
do werden steeds in de safe deposit aan de
overeüde van.de straat opgeborgen.
Van George en het kantoor dwaalden mijn
gedachten af na* heel dien drukken tüd, die
door de krant vermeld werd. Hoe kort en on
opgesmukt hst verslag was. het bracht mü
talrijke, levendige herinneringen, die zich in
mün geest verdrongen. Ik zag opnieuw het be
traande gericht van Joyce en herinnerde mü
boe zü snikkend ha* verhaal deed. Ik hertn-
n* mü de beheerschte woede, waarin ik mü
na* het huis van M*ks had begeven en dien
eersten ontzettenden klap, dien hü mü onver
wacht gaf. Ik hertnn* mü nog, da^ ik mün
zelfbeheerschlng absoluut verloor en dat ik hem
met alle kracht terugsloeg. Van het verloop
van het gevecht herinner ik mü alleen nog
ma*, dat ik als «m rassnde ds deur uit liep
DAT IS
L ORANJE
Lbootzl
