Beieren
het Duitsche Rijk
H
PER VLIEGMACHINE DE WERELD ROND
wfcfiaal uan den day
en
KWIEK EN VIEF
NEII
LYNDON
ONTSNAPT
HET VERRAAD" VAN
VON KAHR
RECORD
Zeer Oude Genever van Bootz
Alle abonné’s
PittigVol aroma
I Austin Flite
te houden.... hü
DONDERDAG 11 OCTOBER 1934
Het vitamine C.
DOOR
VICTOR
BRIDGES
Duizend jaar oude vuur
toren
PER
LITER
Fl. 3.60
Wie waren de schuldigen, die de
nederlaag van 1918 hebben
veroorzaakt?
Austin Flite
De Putsch te Muenchen
in 1923
Geen scheurbuik meer
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
t>
b
ver-
ah een in een waas, spelende kinderen aan den
lichting
ter dan JU.”
met
,,lk weet er verschel-
Theoretisch
de vuisten balde. Als ik mjjn neef toen bü
mü gehad had. sou ik hem geslagen hebben
Terwijl wU zoo op het dek stonden te pra
ten waren er eensklaps een drietal walvtsschen
In het wak waar wij lagen boven water geko
men en Ik kon op mijn gemak deze dieren eens
van dichtbij bekijken.
ver of walvischvleesch hadden we toch Immers
niet noodlg. Daar zag Ik mü weer voor de klas
staan, terwijl meester mü op het bord wees,
waar stond: behandel de dieren met zachtheid,
spaar de vogels". Neen, zonder noodzaak moes
ten we geen dieren doodmaken.
De commandant gaf thans order den toren te
sluiten, we gingen allen weer naar binnen, want
de tocht moest worden voortgezet. Weldra wa-
Weldra was Ik In mijn nieuwe functie ge
ïnstalleerd. welke bestond uit het opnemen van
temperaturen van het water op verschillende
diepten en het nemen van monsters zeewater.
ren we weer ondergedoken. Ik vroeg aan oom
Sydney of hij eens aan den commandant wilde
vragen of ik niet een kijkje mocht nemen In
de Instrumentenkamer, en Oom beloofde voor
mij een goed woordje te zullen doen.
rijden, f
hem,
■HMeseMeMMgMWMgMMeaMgatMHMNMWMt
De straf van
Opgravingen te Blrka, de vroegere hoofdstad
van Zweden, hebben eer. duizend Jaar oude
sterkte blootgelegd, alsmede de overblijfselen
van een vuurtoren, die vroeger zeelieden den
weg moest wijzen. Blrka, dat op het eiland
BJörkö In het Mklar-meer Jgt, was den eeuwen
geleden een groot handelscentrum voor het
Noorden, en de haven was de ligplaats voor de
Vlklng-schepen.
De bekende oudheidkundige dr. Holgar Arb-
man heeft uitgebeelde opgravingen In deze
stad gedaan en heeft ontdekt, dat het vuur,
dat in het vuurbaken op een hooge rots brand
de, mijlen ver op zee te zien moet geweest zijn.
In de onmlddelljjke nabijheid van dit vuur vond
dr. Arbman een terras, aat waarscnünlük als
uitkijkpost voor de stad diende. Hij vond hier
nog overblijfselen van wapenen en krügsult-
rustlngen. Het vinden van Arablscne n union
bewijst hoe ver de Vikingen met hun schepen
geweest moeten zijn. Een ander geleerde, pro
fessor O. Janse, vond een vierduizend jaar oude
nederzetting aan de Valdemar Baai iets Zui-
delfjker aan de Oostkust van Zweden.
Hier hebben waarschijnlijk jagers en vls-
schers gewoond, te oordrelen naar de groote
hoeveelheden skeletten van vlsschen en dieren,
die daar gevonden wercen. Professor Janse
hoopt nog meer dergelü-e nederzettingen te
vinden m dit gedeelte, dat een van de oudste
cultuur-centra van Zweden is
vruchten; *n stof verkreeg van eenvoudige che
mische samenstelling (C6H8O6), die op de
ademhaling der weefselcellen een Invloed uit
oefende. HJj wist echter niet, dat de door hem
ontdekte stof het vitamine C was. Dit werd
eerst door prof. Tillmans In Frankfurt vermoed
en ten slotte door Szent-Oyörgi met zekerheid
aangetoond. Sindsdien heeft de Hongaarsche
geleerde ontdekt, dat het vitamine in groove
hoeveelheid in de paprica voorkomt. Daardoor
Is het mogelljk de stof, ascorbinezuur genoema
(scorbut of scheurbuik verhinderend zuur) op niet
al te kostbare wjjze te verkrijgen. Verschillende
chemische fabrieken brengen het dan ook
reeds in den handel, waardoor de onderzoekin
gen snellen voortgang kunnen vinden.
is onze „Omroeper". Eiken avond weer opnieuw
spreekt hü in 75.000 gezinnen, waar hij steeds
een trouw gehoor vindt. Zaken-Omroepers 50
ct. per regel. Particuliere Omroepers 20 et. per
regel Betrekkingen (gevraagd en aangeboden)
10 ct. per regel.
die later op zoutgehalte moesten worden onder
zocht. Jammer genoeg wist Ik niet dat dit
karwei eerst was gedaan door een Jongmensch
die thans in de machinekamer was tewerkge
steld en nu mokte dat ik hem uit zijn baantje
had gestooten. Dit was natuurlijk niet waar en
ik besloot dan ook om aan den heer Wood te
vragen mfj weer In de machinekamer te werk
te stellen. *-,
over u zijn. Mijn vriend Savaroff en Ik hebben
groote belangen bij de fabrlkage van explosie-
ven. Wanneer uw uitvinding op de markt
kwam, zou dit een zeer ernstige zaak voor ons
zijn. Maar wanneer wij er, aan den anderen
kant, de beschikking over hadden, zouden wij,
geloof ik, in staat zijn, onze eigen voorwaarden
té stellen.”
.jBtelllgl” antwoordde ik, „dat valt niet te be
twijfelen. Mijn exploeiestof sou niet kostbaar
der te fabriceeren zijn dan cordlet."
„U begrijpt dus, dat het voor mü zeer na
tuurlijk was, om u, toen een buitengewoon wel
willend toeval u door mijn keukenraam voerde,
uit te noodlgen om te blijven en deze zaak met
ons te bespreken. Het toeval wilde, dat u In
staat was, ons van nut te zijn, terwijl wij aan
den anderen kant u misschien zouden kunnen
helpen.”
Hl) leunde achterover en keek mij aan
zijn gewonen, koelen glimlach.
„Wat denkt u er van, mijnheer Lyndon?"
Ik gaf ml) een snelle, doch noodzakelijke
rekenschap. Het was volkomen Juist, dat die
nieuwe explosiestof aan alle tegenwoordige me
thoden hun waarde ontnemen zou en het was
stellig mogelljk, dat McMurtrie’s belang by dese
zaak groot genoeg was, om hem het gevaar
van mü te helpen te doen op zich nemen. Er
scheen geen reden om er aan te twijfelen, dat
hU de waarheid sprak en toch wantrouwde
Ik hem.
„Hoe bent u mijn experimenten te weten ge-
ustin schrok op uit z'n gepeins, terwijl de
ZA vork met het lapje brood er aan op weg
x naar z’n mond leef steken; de stem uit
de radio klonk door de zaal:
..Lang een meter acht en veertig, blond haar,
blauwe oogen, maakt geen onbetrouwbaren In
druk. Bijzondere kenteekenen: een Utteeken op
den linkerpols. Gekleed In een grijs colbert-
ccstuum met dito pet, vermoedelijk voortvluch-
usn naa nu oen auto weer op den weg....
Vlug keek hij om. Hü hoorde krüschende slem-
Dien; van alle kanten kwamen menschen toe-
gfhold. die zich over Iets heen bogen, dat op
den weg scheen te liggen, en plotseling, fel
drong het nu tot hem door.... hl) had iemand
cverreden, een kind vermoedelijk, dat al spe-
Twee uur later telefoneerde bet politiebureau
In de vreemde stad aan z’n buitenlandsche col
lega’s, dat de misdadiger AuMin Flite zoo Juist
was opgesloten In een krankzinnigengesticht.
Heel even ontwaakte mijn jongensnatuur.
„Zullen wü ze even harpoeneeren" stelde Ik voor.
Doch dadelijk daarop had Ik spijt. Wat zouden
we met de dieren moeten beginnen. Traan, le-
oor eenlge Jaren werd In de pers het be
richt verspreid, dat het vitamine C door
een Jong onderzoeker In Noorwegen su_-
ver was bereid en wel uit een oplumalcalolae,
het narcotlne. Het is echter gebleken, dat dit
bericht voorbarig was.
Het vitamine C komt In verschillende voe
dingsmiddelen (versche groenten, aardappelen)
In zeer geringe hoeveelheid voor, in ruime mate
In sinaasappelen en citroen. Bü gebrek aan
dit vitamine treedt een ziekte, de scheurbuik
op, reeds In de 17e eeuw aan zeevaarders be
kend, die zich langen tijd met gedroogde
groenten. Ingepekeld vleesch enz. moesten
voeden. In ons land komt de scheurbuik maar
heel zelden bij zeer eenzijdige onoordeel
kundige voeding voor. Wel zag men vroeger
bü Jonge kinderen nog al eens een eenlgsztns
gelijksoortige aandoening.
Thans geeft men kinderen van een K jaar
reeds wat bijvoeging met vruchten en groenten
en is ook deze aandoening zeldzaam. In hoe
verre vele menschen toch nog te weinig vita
mine C In het voedsel krijgen, Is nog onzeker.
Verschillende feiten wijzen echter zeker in
deze richting en de goede raad der hygiënisten
om ruim fruit en groenten te eten, Is stellig
ook hierop gericht.
De wetenschap heeft niet gerust voor ook dit
vitamine chemisch zuiver bekend werd. Het is
de Hongaarsche geleerae Von SzentGyörzl,
die het eerst uit de bijnieren, later ook uit
Weimar steken zij niet onder stoelen en ban
ken."
En als de profetie, thans letterlijk uitgeko
men, Is de visie van den schrijver van 1923: „Tk
vrees met allergrootste vreeze, dat de Beleren,
die bijna alle katholieken zijn, na verloop van
tjjd met schrik en ontsteltenis zullen zien, dat
z;j de geesten, bijna alle protestantsche, van
het nationalisme, die zij hebben opgewekt, niet
meer van zich zullen kunnen afschudden. Nog
meer, dat zij geheel in de macht dier geesten
zullen komen, als dezen eenmaal de macht
weer hebben In Dultschland. Want dan zullen
zij aan den lijve te voelen krijgen, dat die al-
Dultsche, völklsche elementen met evengrooten
haat sullen vervolgen de Internationale sociaal-
democratie, maar ook de «Internationale" ka
tholieken, de zoogenaamde mannen van „ultra
monies". En dan zal het te laat zijn."
Deze eerste wording van het Hltlerisme langs
.Jegalen” weg stamt van einde October 1923.
In vereenlglng met Ludendorff proclameerde
Hitler op 9 November daarop In het Hofbrku-
haus zich zelf als Rükskanseller en den op-
marsch naar Berlijn, daarbij sprekende de ge
denkwaardige woorden: .Morgen ben ik over
winnaar of een lijk."
Hij werd voorloopig noch het eerste noch
het laatste. Von Kahr’s oogen waren eindelijk
opengegaan. Met dit landsverraad wilde hjj
niet mee doen en hjj liet op Hitler's keur
benden schieten, toen zjj München binnentrok
ken. Hitler vluchtte en kreeg, na zijn arresta
tie, vestingstraf. Hij heeft het „verraad" van
von Kahr nooit vergeven. Elf jaar later, op 3ö
Juni 1934, werd aan heer von Kahr de reke
ning gepresenteerd. De toen tachtigjarige grüs-
aard werd als een hond doodgeslagen.
gekomen, hl) wist het
niet, maar.... hu was erl En zonder kleer
scheuren. De auto, die alleen gediend had als
vervoermiddel en hem niets anders dan last zou
kunnen bezorgen, reed hU midden In den nacht
In een rivier, waar hü hem bleef nakijken tos
hU in de diepte verdwenen was.
Dan wierp hU het hoofd In den nek en stap
te voort in de rlchtig van de stad.... De stad
die hem zou opslokkendie hem zou ont
trekken aan het spiedend oog van de politie,
der rechercheDen volgenden ochtend
stond hU aan 't station waar hü uit nieuws
gierigheid een vaderlandsch dagblad kocht.
Wacht.... dóór.... déar, stond het.... en
.hij zette zich op een der banken en las
,©e voortvluchtige
nabu het
over de grens! 1 Koste wat t koste, en als
HU brak Z’n zin af.... gooide als waanzinnig
z'n stuur om, ten einde de aanrijding te
mUden. die onvermijdelijk scheen. De wagen
slingerde heen en weer en Austin dacht, dat
hU tegen de boomen te pletter aou slaan....
hü voelde, dat hU over iets heen reed.... zag
kant van den weg. têrwül een snerpende gil
door de stilte weerklonk.
Dan had hij den auto weer op den
tig in een gestolen auto."
Daarna volgde een beschrüving van den
sierlüken blauwen wagen, die bulten voor den
ingang van 't café-restaurant stond.
Austin keek vluchtig de gelagkamer door.
Gelukkiger was niemand. Haastig ver-
Voortvluchtig...
misdadiger Austin Flite overleed
dorpje X, z'n eigen dochtertje.”
Het schemerde .voor z’n oogen en als waan
zinnig las hij bet berichtje, waarin werd ver
teld van de aanrUdlng nabij z'n voormalige
woonplaats.... hoe de automobilist tot veront
waardiging van de geheele bevolking was door
gereden, en nee tenslotte de politie er achter
was gekomen, dat de blauwe auto, door velen
gesignaleerd, de gestolen wagen was, waarmee
de inbreker Austin Flite voortvluchtig moest
zUn. Dan kwam het tragische bericht, hoe de
man z'n eigen dochtertje te pletter had ge
reden.... hoe het kind op slag was gedood....
feiten omtrent de begrafenis en tenslotte de
mededeeling, dat van den dader tot nu toe
geen spoor was te ontdekken.
Wanneer er eenlge kans was, mü door dit
optreden te berooven, zou ik het hebben kun
nen begrtjpen Maar de zakenbelangen, die
mijn reedt gedane uitvindingen hadden mee
gebracht, waren veilig In handen van mUn
notaris en ofschoon ik hem het een en ander
had verteld over een nieuwe explosiestof, waar
aan ik werkte, was het hem geheel onmogelUk,
daarvan eenig misbruik te maken.
Neen. George moest een andere reden heb
ben gehad om zün ziel te verkoopen en de
eenlge reden, die ik kon bedenken, was, dat
hU opaetteUJk tegen mü getuigd had om den
werkelUken moordenaar te verbergen. HU had
den vermoorde vrü goed gekend hun smaak
ging ongeveer In dezelfde richting en het
was heel goed mogelljk. dat Wi wle den
moord had bedreven.
Als altüd vervulde de gedachte aan hem
mU van een verbitterde woede. DtkwUls had
ik in mUn cel op en neer geloopen, terwUl ik
et was in het Jaar 1491. In de vrije stad
Neurenberg was de Dultache Rüksdag
bUeen. Op de agenda stond: hervorming
van het RUk. Er zou dndelUk Iets gebeuren
om aan de anarchie In het binnenland en aan
de machteloosheid naar buiten een einde te
maken. De Turk dreigt. De Franschman, voor
*t eerst in zUn geschiedenis bevrUd van den
druk van Engeland en heer over zün vazallen,
staat op den sprong, om het Italiaansche bezit
van het RUk te veroveren. Men wil een RUks-
belastlng scheppen, den .gemelnen Pfennig",
want: zonder geld geen Zwitsers en het RUk
heeft wapens noodlg en soldaten. Aan de spitse
der hervormingspartij staat onbaatzuchtig en
onvermoeibaar de Keurvorst-Aartsbisschop
Berthold. Het geheele plan het was niet
het eerste en aou ook niet het laatste blUven
in de Duitsche historie Is op niets ultgeloo-
pen. Het eenlge wat overbleef was het .Jteichs-
kammergericht”, dat ter schutse van den land
vrede werd gesticht. En hoe kwam het, dat
deze prachtige gelegenheid, tot eenheid te ko
men, werd verzuimd, dat het Duitsche volk
de eeuwen verzuimde, waarin de wereld onder
de volkeren werd verdeeld? Hoffmann schrUft
daarover In zün „Politlsche Geschichte der
Deutscher”: „Het RUk zou ter handhaving van
den landvrede worden verdeeld in een reeks
van districten, welke zouden komen te staan
onder „Hauptleute”. Iedereen, die geen „Haupt
mann” werd zag natuurlUk zijn zelfstandig
heid bedreigd. Iedereen, die tegen den konlng
stond en dat waren toen vooral de Beleren
beschouwde het plan als tegen zich gericht.
Toenmaals stonden de Beleren tegen den
Dultschen konlng. Tijdens het régime van Wei
mar tegen de Duitsche republiek. Toenmaals
tegen de grondwet van Neurenberg. Tijdens
de „Novemberrepubllek" tegen de grondwet van
Weimar. Toenmaals In den hoogsten nood des
RUks. In 1923, toen FrankrUk het Roergebied
bezette, in het uur van het grootste gevaar
voor de RUkseenheid. Beieren „mag i^t".
Wat in 1923 gebeurde, was een catastrofe
voor Dultschland. Het RUk, toen twee en vUf-
tig. jaren geleden, door Bismarck, ook met be
hulp der dappere Belersche troepen gesticht,
knakte in al zUn voegen. Na den RUn was
ook de Roer bezet, vUf jaren na het sluiten
van den wapenstilstand en van den gewapen-
den vrede. In die dagen was minister-president
van Beieren de heer Von Kahr ,de stille bond
genoot van den uit Oostenrijk stammenden
oproermaker Adolf Hitler. Beleren lag tn aller
lei conflicten met het RUk. Von Kahr uitte
allerlei dreigementen en deed ten slotte een
daad, waardoor hU Beieren feltelük van het
RUk loeacheurde, door de benoeming namelijk
van een eigen Beierschen opperbevelhebber der
RUksweer. De autoriteit van het RUk lag ge
broken. Radeloos stond BerlUn voor een berg
scherven. Commandant van de RUksweer te
München was toentertüd generaal von Lossow.
Deze kreeg van zUn BerlUnsche superieuren
bevel, om met wapengeweld het drukken van
den „Völklschen Beobachter” (toen nog' een
„KAseblAttchen", eigendom van den oproeri-
gen heer Hitler) te beletten, wUl het blad door
BerlUn was verboden. In een open telegram
aan zün chefs weigerde de generaal en ver
klaarde, dat hU bevelen, die hem in conflict
konden brengen met de Belersche regeering.
niet sou uitvoeren. De Rljksregeering had toen
moeten doortasten en den muitenden generaal
afzetten. Om wille van den vrede werd er
echter met den generaal onderhandeld. Trots
de Belersche regeering verklaarde, dat zU of
ficieel niets te maken wilde hebben met den
RUksweermlnlster te BerlUn, reist deze naar
Augsburg, ontvangt aldaar generaal von Kresa
en zendt dezen naar von Lossow, om hem voor
te stellen, zelf zUn ontslag in te dienen. Von
Lossow weigert. De van alle zUde hoogste ach
ting bezittende priester-mlnlster Brauns reist
naar München en bezweert bet Belersche ka- j
blnet, om da eenheid des RUks te bewaren
en toch in te zien, dat von Lossow onmogelUk
is geworden. Helpt niets. ïrauns kan onver
richter zake terug gaan. Nu handelt de RUks-
regeerlng, zU set den multer-generaal af. En
Beleren antwoordt daarop door von Lossow tot
commandant te benoemen van een zelfstandige
Belersche RUksweer. Beleren staat op tegen
de grondwet. Beieren breekt de eenheid van
het RUk.
De bodem in Beieren was voorbereid. Beleren
wilde de breuke. De commandant der RUks
weer, generaal von Seeckt richtte *n proclama
tie aan de Belersche troepen en beval hun
trouw te bUJven. Hielp niets.
Een chaos ontstond. De Belersche regeering
verklaarde In hoogdravende proclamaties, dat
zjj de elgenhjke beschermster was der Duitsche
vrijheid. Von Kahr beweerde zelfs, dat de strUd
van den muitenden von Lossow tegen BerlUn
eigenlijk de strUd was der chrlstelUke levens
beschouwing, tegen het Marxisme. Beleren
stond vrij sterk tegenover het schier zieltogen
de RUk. Beleren handelde in overleg met de
Duitsch-Nationale en „völklsche" groepen, In
heel het RUk. Want het was merkwaardig, dat
alle rechtsche bladen, die toch alle geleid
werden door vroegere olflcleren, op allerlei
kromme wegen het optreden van von Lossow
trachtten goed te praten. En daarom was het
zeer verheugenswaard, dat het blad van den
heer von Papen, de „Germanla rulterUJk ver
klaarde. dat de RUksregeerlng met muitende
generaals niet kon onderhandelen, dat het
nooit ken worden toegestaan, dat een lands-
regeering *t RJjksrecht met voeten treedt en
over heel het RUk een dictatuur wil oprichten.
(Wat von Papen later zelf veroorzaakte!)
Men ziet hier *t Hltlerisme reeds naar alle
kanten om de hoeken kUken. En het geheele
Hitler-systeem heeft men reeds in zUn tota
liteit voor oogen, als men het volgende uit een
courant van October 1923 leest:
„Iedereen zal zich afvragen, hoe Beleren zoo
ver kon komen. De verklaring ligt In het feit,
dat de Beieren, evenals alle nationalistische
elementen, met volslagen verkeerden kUk op de
historie, die wU allen hebben medegemaakt, de
aoclaal-democraten aanzien als de schuldigen,
die de nederlaag van 1918 hebben veroorzaakt.
Zij noemen hen Novembermlsdadlgers en Rljks-
verdervers. In deze opvatting is geen spoor
van historische waarheid. NatuurlUk Is het
goed, dat de genoemde elementen het marxis
me als zoodanig willen bestrUden. Genoemde
elementen willen, dat uit alle regeeringen en
leidende posten de sodaal-democraten zullen
worden verwüderd. ZU vereenzelvigen de so
ciaaldemocraten met de Joden. En joden mo
gen, naar hun opvatting, niet medewerken
aan den „teuuchen” opbouw van het Gerrna-
nen-rUk. Lang hebben zU moeten wachten en
alleen ondergronds kunnen woelen. Thans
schUnt hun de tUd rUp. Het RUk beeft op
zUn grondvesten. Nu ‘et- nooit. Nu zullen zU
stichten een nieuw één Dultschland zonder In
ternationale aoclaal-democraten en zonder Jo
den. Het RUk van Witteklnd en Teut zal weer
opstaan. ZU zUn de eigenlUke dragers der Duit
sche eenheid. Daarom keert aldoor weer in de
proclamaties van Von Kahr de verzekering te
rug, dat hU en heel zUn aanhang niets anders
willen dan de eigenlUke eenheid. Dat hun weg
gaat over de scherven van de grondwet van
lend den weg hsd willen oversteken.
Een oogenbllk aarzelde Austin.... zette hü
de remmen aandan kükend naar de men-
schenmassa schrok hU terug. Neen, hü kön
niet, hU mócht niet. Ze zouden hem vaathou-
den.... zou geluk staan met zich zelf aan
geven.
Hu verplaatste z'n voet en gaf gas!
NegenKig.... honderd.... het dorp lag ach
ter hemde rechte weg vóór hem en
geen keus. Austin schold zich voor een ploert.
HU, die de menschen scherp veroordeelde, als
ze als waanzinnig waren doorgereden bU een
aanrUdlng. zools Je toch zoo dlkwUls in de
kranten las.... hü was niets beter.... was óók
over
"t geen achter hem geschiedde. Maar dan suste
hü z'n geweten, hü moest Immert. hU Aon toch
niet anders.... O. niet voor hem zelf, maar
voor z'n vrouw, z'n kind z'n dochtertje, waar
hU zoo Innig veel van hield En misschien was
het kind niet dood, verdoofd alleen. En vóórt
ülde de wagen.... in de richting van de
grens....
Hoe hU er over was
hem gewonnen te hebben, want de afstand was
aanmerkelUk kleiner geworden.
Austin was nu het aardige dorpje genaderd,
maar hü had er geen oog voor. Roerloos zette
hü den voet op het gaspedaal... de auto
schoot vooruit! De wagen schokte slingerde
een oogenbllk, dan suisde hU met razende snel
heid het kleine kerkje voorbü. Zoo.... nu
linksaf’t reed wel even otn, maar hü
mocht nu niets riskeeren.
Suizend nam hl) de bocht.... de buitenste
„Onze vriend Is bescheiden erg beschei
den. Hü verlangt niet naar grooteren roem.”
Hü grinnikte tegen zichzelf, alsof de fün-
held van «Un eigen geestigheid hem groot
genoegen deed. In tegenstelling met zün
orberde hü de laatste resten van z’n bestelde
lunch, terwijl hü met vollen mond nog, tikte
voor de afrekening. Het afgepaste bedrag plus
de fooi had hü reeds klaar gelegd op het tafel
blad, uit angst dat hü misschien bU het te
voorschün halen van z’n portefeuille het llt-
teeken zou kunnen verraden, dat hem bü een
herhaling van het zoo Juist opgevangen politie
bericht noodlottig zou kunnen worden. De suf
fige, oude kellner tikte met z’n wüsvlnger non
chalant In de lucht, streek dan met een ge
woontegebaar het geld op.
Austin schoof z’n stoel achteruit, bleef nog
een moment in gedachten verzonken, bü de
leestafel staan. Drommels.... waar moest hü
nu naar toe? Naar huis had hü gewild, naar
huls om z’n vrouw en dochtertje op te pikken,
ten einde samen naar het buitenland te ver-
dwünen. Maar die ellendige radio maakte hem
dat nu onmogelUk.... Totaal onmogelUk. Hü
had geen seconde meer te verliezen.... regel
recht moest hü de grens over.... z’n papieren
waren in orde, tenminste als zich geen ver
wikkelingen voordeden.
„JammerI" peinsde hü verder.... „verdraaid
jammer, vooral nu hü zoo vlak bü huis zat....
misschien een half uurtje rUden enhü
moest er voorbü, dat was het gekste nog, of
wacht eens, hü zou door het dorpje kunnen
rüden, en dan links af slaan, dan hoefde hü
tenminste niet voorbü z'n woning! Want die
zou natuurlUk bewaakt worden, dat sprak van
zelf! Die vervl.... radio ook, X werd een
mensch tegenwoordig gewoonweg onmogelUk ge
maakt nog eens een goeden slag te slaan, of
schoon hü had hem geslagenen goed
ook! Zat hü daar niet maar eventjes met bUna
vüftlg duizend aan contanten In z’n zak? Was
dat wat of was dat niks? Maar nu zien dat hü
tr zonder kleerscheuren dóórkwam!
Met een ruk richtte hü zich op, liep naar
den uitgang van het kleine buiten-café. ter-
wül de suffige kellner de deur voor hem open
hield. Hu stapte in den auto, sloeg den motor
aan! Dón. met een korten sprong die bewees,
dat hü den wagen nog niet lang kende, schoot
hü voorujt!
In de verte naderden reeds de twee torens
van het dorpje, waar z’n vrouw en dochtertje
wellicht op hem wachtten. Maar hü kon niet,
hü mócht niet! Clara zou het wel begrüpen. --
Vanuit Dultschland zou hü trachten haar be- boorgerederi.^zonder zlch^ te^ bekommeren
r.cht te zenden- konden ze misschien wel
naar hem toekomen, ofschoon uiterste voor
zichtigheid' geraden bleef!
Onwillekeurig keek Austin om Het was of
het bloed in z'n aderen verstüfde van schrik,
scherper keek hü Héél, héél in de verte,
nagenoeg nog aan 'f einde van den langen,
rechten weg kwam een auto aangesuisd. Austin
kon er nog slechts de vage omtrekken van on
derscheiden, maar hü voelde bü intuïtie, den
misdadiger eigen, dat deze voor hem bestemd
was. De snelheid van den anderen wagen wees
er op, dat z’n vrees bewaarheid sou worden.
Zóó reed geen auto of..», hü moest iemand
achtervolgen. Een misdadiger., een dief bü-
voorbeeld. En Austin was een dief!
Maar hü zou zich zoo gauw niet laten van
gen. Als het op strUd aankwam, dan stond
Austin Flite z'n mannetje I Niet dat hü in staat
zou wezen voor een moord! Want ofschoon hü
voor de meest avontuurlüke inbraak of oplich
ting z’n hand niet omdraaide.... voor zoo iets
deinsde Austin terug.
Hü zette z’n tanden op elkaar.... Keek nog
maals achter zich. De andere auto bleek op
als een hond. De lafaard, die mün leven ver
gooid hado! Ik zou hem kunnen ha
ten!
Ik hoorde het geluid van voetstappen in
de gang. De deurknop werd omgedraald en
op den drempel stond McMurtrle, terwUl de
gestalte van Savaroff achter hem oprees. Een
oogenbllk stilte, waarin de dokter mü, aoo
vrlendelük als altüd toelachte.
.Mogen we binnenkomen?" vroeg hü. „WU
storen u niet In uw maaltüd, hopen wü”.
„Neen, Ik ben klaar.”
Waarom weet Ik' niet, maar McMurtrie’s
beleefdheid gaf mU altüd een gevoel van
weerzin. Er lag Iets merkwaardigs onheilspel
lends achter.
HU kwam de kamer binnen, gevolgd door
Bavaroft die de deur achter zich sloot en
daarna naar het venster ging, waar hü in
het kozün plaats nam, terwUl de dokter naast
mün bed bleef staan.
„U hebt de krant gelezen, zie ik", zei hü.
het blad opnemend. „Ik hoop, dat u de groot
te van de hóófdletters bewonderd hebt."
„Dat is een soort van compliment”, ant
woordde Ik, „waarvan ik mln of meer genoeg
begin te krügen."
Savaroff barstte In een korten, heeschen
lach uit en zei:
dochter sprak hü het Engelsch met een dul-
delük vreemd accent.
,4a, dat schünt zoo”, zei dokter Mc. Mur-
trle bemlnnelük. „maar toch Is mUnheer Lyn
don een van die menschen, die wU niet kun
nen missen. Talenten als de züne moeten
worden gebruikt.
Een korte stilte volgde.
„En het Is om mün talenten, dat u zoo
vrlendelük geweest Is, mü te verbergen?” vroeg
Ik botweg.
De dokter zette zich met eenigen omslag
op het voeteinde van het bed.
„Het Instinct om een achtervolgd mede-
menach ter hulp te komen, treft men nage
noeg overal aan”.
Hü zweeg een oogenbllk, vervolgde toen:
,Jk denk mUnheer Lyndon, dat u er niet
büster op gesteld bent, uw vrienden in „Prln-
cetown" weer te zien?'.
Ik schudde mün hoofd.
„Niet wanneer er een aangenamer keus is.”
Savaroff gromde en zei ruw:
„Er zal toch wel geen onaangenamer keus
voor u zün!"
„Toch wel!" zei ik,
dene.”
McMurtrie’s fluweelachtige stem kwam tus-
schen belden.
„Maar ons voorstel, mUnheer Lyndon, zal
u wel büzonder aanstaan, denk ik. Hoe sou
het u lUken uw vrüheid te behouden en te-
gelükertüd uw wetenschappelük werk weer op
te vatten?"
op dit blad zün Ingevolge de versekerlngsvoorwaarden tegen f bU levenslange geheele ongeschiktheid t >t werken door f bU een ongeval met f bU verlies van een hand f 10C oU verlies van sen Z Cff bü een breuk van Z Z/> bü verlies van te
ongevallen verzekerd voor een der volgenae ultkeerlngen f «JVverlies van belas armen, beide beenan of belde oogen f doodelüken afloop J oen voet of een oog f 4 A«Zeduim of wijsvinger f «J</«“been at an&T anderen vinger
twee wielen kwamen één moment los van den
grond en heel even was Austin bang te zullen
omslaan. Dan had hü alweer een stuk rechten
weg voor zich en den auto in z’n macht. Nog
maals voerde hü de snelheid op Negentig
reed hü nu.... en ’t was hier nota bene nog
wel een verkeersweg langs het dorp. Vóór hü
de bocht had genomen, had hü vluchtig nog
even een blik achter zich geworpen en met een
kreet van vreugde had hü gemerkt, dat hü
weer won.... dat de afstand grooter was ge
worden.
Ze zouden hArd
moeten
wilden ze
Austin Flite in- f avc óf r uj ’UUTl
halen, en als ze
reed ze gewoon aan flarden; ’t kon hem nu niets
meer schelen; hü moést ’r door.... hü moést
we stof oneindig veel meer uitwerking heb
ben. dan elk middel, dat nu in gebruik is?"
„Oneindig!”
„Kunt u mü eenig denkbeeld geven van die
kracht?"
Ik aarzelde. Toen zei ik langzaam:
„Volgens mün berekeningen moest de uit
werking twintig maal zoo sterk zün als die
van schietkatoen.”
Savaroff slaakte een kreet en ging rechtop
zitten.
„Spreekt u de waarheid?" vroeg hü ruw.
Ik keek hem recht in het gelaat; zonder hem
te antwoorden, wendde ik mü weer tot Mc.
Murtrle. Deze maakte een gebaar.
„Laat de zaak aan mü over, Savaroff,” zei
hü scherp. „Ik begrüp mUnheer Lyndon be
ter dan JU.”
„Gesteld, dat u al de noodige materialen
had, hoe lang zou het dan duren, wat van
dit poeder of wat het zün mag te mar
ken?"
„Dat Is moelelUk te zeggen”, antwoordde Ik.
„Misschien een week, misschien enkele maan
den. De stof zelf zou Ik onmlddellük kunnen
samenstellen, wanneer Ik de materialen had.
maar de moeleiükheld is, haar zoo samen te
stellen, dat zü veilig voor praktische doelein
den te gebruiken la. Daarvoor nam Ik juist
proeven op het oogenbllk, dat ik werd gear
resteerd.”
McMurtrle knikte langzaam.
„U bent openhartig tegenover ons geweest,”
Ik zag hem scherp aan; voor het eerst was
er geen spoor van spotternü In zün oogen.
„Daar zou ik Inderdaad buitengewoon op ge
steld zün,” antwoordde ik. „Maar hoe is dat
mogelük?”
McMurtrle boog wat voorover.
„Mogelük is het,” zei hü rustig.
Een oogenbllk was het rustig. Savaroff nam
een sigaar en beet er de punt af, die hü in
den haard spuwde. Daarna strekte hü zün arm
uit naar de commode om een lucifer te krü
gen.
„Leg het hem uit," met een hoofdknik in
mün lichting.
McMurtrle zag hem aan. Het scheen mU
dat er even een zeker ongeduld in dien blik
lag.
„EeiUgen tüd voor den dood van mUnheer
Marks", begon hü, „was u bezig met proeven
voor een nieuwe explosiestof."
Ik knikte. Ik begreep In het geheel niet, hoe
hüdit had kunnen te weten komen, want
Geqrge was de eenlge, die iets van mün ge
heim afwist. HU vervolgde:
„U was, meen Ik, Juist op het punt van
slagen, toen u gearresteerd werd?”
was Ik dat. Maar dergelüke
dingen werxen niet altüd dadelük zuiver In
de praktük!"
„Maar u was zelf toch geheel tevreden over
de vooruitzichten?”
Ik knikte opnieuw.