I
den vogeltrek
Het mysterie
van
D
gezinnen
Zoekt, gij betrouwbaar
Personeel?
Plaats dan een „Omroeper”
voor 75.
AFSTANDEN VAN 10.000
KILOMETERS
het
van
Practische crisis-zorg
Nederlandsch bioloog naar Napels
Resultaten
ringenonderzoek
twintig jaar Broeder van
Barmhartigheid
Drievoudig zilveren professie-
feest
ST. JOSEPHS-GEZELLEN TE
DEN HAAG
Kerkenbouwen vóór 180 jaar
en nu!
in het
in
De reizen der trekvogel»
algemeen worden tornt
zeer korten tijd af gelegd
Vijftig jaar in hun gebouw
■^1
Vüf en
DINSDAG 16
OCTOBER 1934
f m
4
1
1
i
i
i
i
i
i
e vogeltrek hee^
belangstelling, v<
van dit stuk werden met goede voordracht uit
gevoerd, onder regie van den heer O. Keeht -n.
Na de pauze werden nog «enige zangnummers
ten gehoore gebracht door de zang-afdeeltng
„St. Caecllla”, waarna een daverende msrvb-
finale het offlcleele gedeelte van den avond
besloot.
I
In het landelijk gelegen Pensionaat „Bij
dorp” (Notre Dame de Lourdes) van de Zus
ters Dominicanessen te Voorschoten, werd JX
Zondag een drievoudig professiefeest gevierd.
Zilveren jubilaressen waren dien dag de Zus
ters Quirina van Lottum, Laetitia Lujjckx en
Coletta Geutjes, voor wie des morgens een ge
zongen H. Mis werd opgedragen door den rec
tor van het pensionaat, mgr. Th. M. P. Bek
kers, Huisprelaat van Z. H. den Paus. In bet
vervolg van den dag werd deze zeldzame ge
beurtenis met een huiselijke viering in bet
klooster herdacht.
ken. De vogeltrek in ons umd begint omtrent
eind October of begin November. Vroeg inval
lende vorst heeft hier wemlg mee te maken.
Zelfs al is het weer nog zonnig en zacht, dit
weerhoudt de vogels niet zich gereed te maken
tot de lange reis.
Dit gereed maken bestaat hierin, dat de die
ren zich als het ware trainen in het lang vlie
gen. Eenige weken vóór den grooten trek ziet
men honderden vogels in groepen langs de
stranden of boven de steden trekken. Uren en
uren trachten zjj rond te vliegen zonder op
onthoud. Eerst tegen het vellen van den avond
dalen zij en in den vroegen morgen, als de zon
nog nauwelijks haar licht over de aarde werpt,
stelgen de vogels weer op om zich in het lang
vliegen te oefenen. Zóodoende worden zij tegen
de aanstaande lange reis gehard. Doch een der
gelijke training komt niet alleen voor bjj onze
vogels, ook de bultenlandsche vogels, die des
winters naar warmere oorden trekken, doen dit.
Zwaluwen bebooren tot die vogelsoort, welke
het grootst aantal kilometers kan afleggen. Aar.
de hand van vele gegevens, oa. gedaan uit het
reeds hierboven genoemd „ringonderzoek” heeft
men kunnen vaststellen, dat de zwaluwen per
Jaar een afstand van 9 A 10.000 km. kunnen
afleggen. Onze zwaluw behoeft voor de bulten
landsche niet onder te doen, doch moet het wel
afleggen tegen de Poolzee-zwaluw, die In het -
hoogste Noorden broedt en in den winter tot komst „het" vogelgebied zal blilven.
Een eenvoudige Broeder zooals thans ook
in de missielanden de kerken door Broeders
worden gebouwd.
Een eenvoudige broeder wordt uitgezonden
door zijn Overste om aalmoezen in te zamelen
voor den bouw van klooster en kerk en moet
meteen toezicht houden bij den bouw.
Zoo gebeurt het thans nog
Maar Broeder Gerardus Is een bevoorrecht
Kind der Voorzienigheid en bezit de gave der
mirakelen.
Wonderbaar is de manie:, waarop hij net be-
noodigde geld krijgt wonderbaar vermenig
vuldigden zich de bouwmaterialen, zijn won
dermacht gebruikte hij om waar de techni
sche middelen ontbraken uit naam der H.
Drievuldigheid zelf een zware kastanjeboom
waar ossen en buffels in kracnt te kort
schoten licht en gemakxcllJk te verplaatsen.
De Kerk behoort aan God en God zal aan
de middelen denken om baar te .voltrekken”.
Dat is zijn woord van bemoediging.
Ook thans nog moet Gerardus kerken bou
wen, juist daar waar de moeilijkheden onover
komelijk schijnen.
De eerste kerk in Limburg ter zijner eere
maar ook met zijne hulp moet gebouwd
worden in de mijnstreek b(, den Heksenberg.
Hij bedelt ook thans om uanmoezen
Zijne vsreerders bedelen om gunsten.
Zijne groote vreugde was en is nog het Huis
Gods te bouwen, te sieren, en vooral de zielen
te redden en te heiligen.
Gerardus vereeren is hem navoigen op de
eerste plaats dat is het zekerste middel om
van zijne hulp en voorspraak verzekerd te zijn.
t Is bekend, dat de oarochie ter zijner eere
gesticht arm is, zeer arm bestaat uit mijn
werkers die lijden onder crisisnood en zielen-
nood.
Laten zijne vereerdsks zorgen voor het geld,
dat onmisbaar is. Hij zorgt ook voor de ver-
hoorlng uwer gebeden.
Hoe zwaarder 't offertje des te meer zegen
zal er op rusten.
Gerardus Majella viert op 16 Oct. ook feest
in den Hemel, met zijne trouwe vereerders op
aarde.
Hjj zal zich zeker niet raten overtreffen in
edelmoedigheid.
jke viering
waarbij des
G. HONéE, Pastoor,
Heksenberg/Meerlerhelde,
Giro No. 85636.
Eigenaardig en zeker interessant is het sterk
ontwikkeld instinct der trekvogels om te gaan
reizen, zoodra de gure herfstdagen den winter
komen aankondigen. Zelfs vogels, die steeds ui
kooien leven, worden tegen den trektjjd on
rustig en trachten de kooi uit te vliegen. Dit
instinct is ook oorzaak, aat de vogels reeds
gaan trekken, nog vóór dat koude en voedsel
gebrek hen hiertoe noodzaakt De trek der vo
gels is natuurlijk verschilleed, dit is afhankelijk
van het soort der vogels.
De reizen der trekvogels in het algemeen
worden soms in zeer korten tijd af gelegd; de
vogels vliegen vaak langen tijd achtereen en
zullen alleen dan hun vlucht breken, wanneer
zij verdwaald zijn of wanneer er eenige hunner
naar omlaag vliegen, hiertoe gedwongen door
dorst. Kleine zandvogels steken in één route de
groote Mlddellandsche Zee over.
De vlucht der verschillende trekvogels ge
schiedt over het algemeen in groote troepen,
waartoe de dieren zich verzamelen. Voor som
mige vogels is de volgorde altijd hetzelfde; an
dere vogels, zooals de zwaluwen en de ooievaars,
vliegen steeds in dezelfde volgorde. Deze laat
ste soorten pinden niet alleen hun eigen land
en dezelfde streek van het vorig jaar terug
doch zoeken ook naar hun eigen nesten, het
geen zij ook meestal vinden. Een ooievaarsnest
vooral is hecht en sterk gebouwd en men heeft
kunnen nagaan, dat een ooievaarsnest meer
dan honderd jaar oud kan worden.
Zooals ieder land in Europa zUn eigen obeer-
vators heeft omtrent het leven van het in-
heemsch gevogelte, zoo heeft men ook in ons
land een grondige studie van de vogels, meer
in het bijzonder onze vogels, gemaakt. In Ne
derland begon men in 1911 met het ringonder
zoek voor trekvogels en sindsdien zijn bjjna
anderhalf tnillloen ringen uitgegeven. Deze rin
gen werden verstrekt aan ae onderzoekers naar
vogeltrek. Men schuift de ringen aan een poot
van den vogel, waardoor men dan, bij den te
rugkeer der vogels, belangrijke studies kon ma
tch altijd in een groote
ral van wetenschappe
lijke zijde, mogen verheugen. Doch niet
alleen de wetenschap interesseert zich voor het
vraagstuk van den vogeltrek, ook vele ondes-
kundigen op dit gebied leggen een groote be
langstelling voor de trekvogels en nun levens
wijze aan den dag.
Reeds vóór eéuwen' trok het jaariyksch terug-
keerend mysterie van den vogeltrek de aan
dacht dér menachheid. Du raadseiachtig ver
schijnsel is vaak aanleiding geweest tot zonder
linge en fantastische verklaringen, welke, om
dat dé menschen nog maar zoo heel weinig
afwisten van hun gevleugelde vrienden, vaak
gemakkelijk werden geloofd.
Vooral in de laatste jnren. waarin de mensch-
heid meer aandacht en zorg is gaan wijden aan
de dieren, staat het trekvo^el-vraagstuk in het
midden der belangstelling, dit bewijzen wel de
aanzienlijke sommen gelds, die vele particu
lieren voor de moderne vogelstations over heb
ben, welke het mogelijk hebben "emaakt de
landverhuizers leder Jaar opnieuw weer een
goed tehuis te geven.
Voor iets te vertellen over den trek van onze
vogels en hetgeen er voor de dieren wordt ge
daan. willen wij u een korte uitlegging geven
omtrent het doen en laten van de trekvogels.
Een trekvogel is een vogel, die na den broei
tijd over wanner streken trekt, waarin het dier
dan ook is té onderscheiden met de standvogel,
die levenslang op dezelfde plaats, zijn geboorte
plaats. verblijft, en de zwerfvogel, die wel niet
zijn geheele leven op dezelfde plek blijft, maar
toch wel in een streek met hetzelfde "klimaat.
Wanneer men geen deskundige is in de vogel-
studle. Is het moeilijk een juist onderscheid te
maken tusschen deze drie soorten. Het komt
nX ook vaak voor, dat een standvogel in het
herfstseizoen zich aansluit bij de trekvogels cn
mét hen de geheele lange reis naar het Zuiden
onderneemt. Een vogelsoort is somtijds in het
eene land trekvogel, in het andere een stand
vogel.
r In ons tand is de trek bijna steeds Zuidwest-
waart». langs de kusten van de Noordzee en
van den Attanttochen Oceaan naar de warmere
streken, waar het den dieren aan voedsel en
zonnewarmte niet ontbreekt. Daarentegen ko
men andere vogels, die de koude in het hooge
Noorden ontvlieden, hier te lande den winter
doorbrengen en blijven hier ook wanneer wij
eenmaal met nachtvorst worden verrast.
Door de St. Josephsgezellen te ’s-Gravenhage
werd JX Zondag het vijftig-jarig gebruik van
hun gebouw aan de Maasstraat aldaar gevierd,
met een feestelijke bijeenkomst van leden, oud-
leden en belangstellenden, nadat les morgens
door den centraal-Praeses. rector van Galen
in de kerk aan den Boschkant een plechtige
H. Mis met liturgische gezangen was opge
dragen, waarbij z.eerw. tevens de feestpredikatie
hield.
Bjj deze gelegenheid werd meteen het 50-Jarig
bestaan van de Liefdebeurs „Vader Kolplhg”
herdacht, waartoe mede een gedenkboekje was
uitgegeven, waarin op frissche wijze de historie
van vereeniglng en gebouw was behandeld.
Aan den avond werkten de onderaf deellngen
van de Haagsche vereeniglng met muziek, zang,
tooneel en gymnastiek mede. Onder de aan
wezigen bevonden zich de praeses van de fees
tende vereeniglng, pater G. Dolle OJ’M.. het
oud-bestuurslid Jhr. J. M. M. Alting van Geu-
sau en verschillende leden van den Raad van
Bestuur. Geopend werd met de Emma-mirsch
van P. G. Ogier, door de Harmonie-afdeeling
..Kunst na Arbeid”, waarna de gymnastiek-
afdeellng „Sport maakt lenig” eenige staaf- en
toesteloefenlngen uitvoerde.
Hierna richtte pater Dolle zich met een kort
woord tot de leden en verdere aanwezigen,
daarbij memoreerende hoe de St. Josepbsgezcl-
len na veel heen en weer zwerven, thans reeds
vijftig jaar waarlijk ingeburgerd zijn in bun
gebouw. De groote beteekenls van bet Gezelten-
werk voor het gezin en voor de jeugd, ligt in
de volle ontwikkeling van den Jongen man.
Aller steun en medewerking is hiervoor blijvend
noodlg.
De rederijkerskamer ,jBt. Catharina" voerde
vervolgens het blijspel op: ,JHJ wilde een groot
sinjeur zijn” naar het stuk van Molière ,.Le
Bourgeois GenXllhomme". De drie bedrijven
Door de Derde Orde-afdeeling van de St.
Joaephs-parochle te Delft is het plan gevormd
om met November aa. een eetgelegenheid te
openen, waar iedereen die dat wenscht tegen
betaling van 10 cent een warmen maalU'd kan
bekomen. Voor groote gezinnen zal op dezen
prjjs nog reductie worden gegeven. Men ver
wacht door steun van nog-nlet-noodlljdenden
de instelling te kunnen handhaven.
Pastoor dr. G. Vrjjmoed O F.M.. die het ini
tiatief tot deze practische crisiszorg n«m,
schrijft bij de aankondiging ervan nog in ..De
Bourdon”; „Men kan het betreuren dat in deze
buitengewone tijden ook buitengewone midde
len noodlg zijn. Maar als de rechtsorde van een
van God afgekeerde maatschappij niet in staat
is om de mooie bede uit het Onze Vader: Geef
ons heden ons dagelljksch brood, voor alle men
schen te verwezenlijken, dan heeft de christe
lijke liefde den heiligen plicht om naar ver
mogen aan te vullen, wat aan die rechtsorde
ontbreekt.”
Nadere bijzonderheden betreffende deze cha
ritatieve onderneming zullen nog wgrden mede
gedeeld.
Wat ar na dan brand ovarblaaf In dan toren van de Nederdulltch Hervormde Kerk
te Noordscharwoude la de bliksem ingeslagen tengevolge waarvan brand ontstond en
het geheele kerkgebouw In de asch werd gelegd. Een kijkje na het blusschingswerk
In het jaar 1935 zal voor een bioloog (in den
rulmsten zin van het woord, dus een moypho-
loog of phyaioloog, een zool oog, botanicus, me
dicus of pharmaloog) de gelegenheid bestaan
met vergoeding van Regeerlngswege gedurende
anderhalve maand gebruik te maken van de
Nederlandsche werktafel In het Zoologisch Sta
tion te Napels, voor het doen van wetenschap
pelijke onderzoekingen.
Zij, die hiervoor in aanmerking wenschen te
komen, gelieven zich voor 20 November 1934
aan te melden bij een der leden der Napeta-
Commlssie, de hoogleraren Jordan, Kluyver,
Nlerstrasz, Van Rijnberk, Van Wljhe of Schoute
(secretaris, Zulderpad 2, na 1 Nov. Schuitendiep
15 b, Groningen) met opgave van den tijd ge
durende welke zjj te Napels zouden wenschen
te werken en van de onderwerpen, die zich
voorstellen te bestudeeren.
de ziekenverpleging „St. Joannes de Deo,
aan de Paleisstraat te ’s-Gravenhage, vierde
JX Maandag Broeder Landollnus zijn zilveren
Jubileum in dienst van de lijdende menschheid.
De jubilaris ontving dezen dag van zijn vele
vrienden telegrammen en bloemen. Door huise
lijke omstandigheden zal de
eerst as. Donderdag plaats hel
morgens door den Zeereerw. heer Th. van der
Lugt, alg. secretaris van de K.J.C„ een gezon
gen H. Mis zal worden opgedragen. Alsdan zul
len de inwonende broeders en afgevaardigden
van de andere vijf broederhuizen den jubilaris
in den hulselljken kring huldigen. Moge het
hem gegeven zijn nog tangen tijd zijn werk tot
troost en verkwikking van lijdenden te kunnen
yoOTtSCtten*
aan de grenzen van het Zeidpool-land trekt, en
die Jaarlijks een weg van 33.000 kst (hemels
breedte) kan aflegegn.
Velen onzer vogelsoorten trekken, zooals reeds
gezegd, over den Atlantiscnen Oceaan en bren
gen den winter door in het warme oord van
Zuid-Amerika. Een der bekendste vogel-obeer-
vators in Nederland is de heer Dr. Jan Verwey,
directeur van het Zoölogisch Station te Den
Helder. De heer Verwey kreeg ook bulten ons
land bekendheid door zijn voordrachten met
lichtbeelden, welke hij o.», hield voor de Ver
eeniglng van Wlrtteravoad-voordrachten te
Londen. Ook in het begin van dit jaar hield
Dr. Verwey voordrachten, welke door talrijke
in de Engelsche hoofdstad wonende Nederlan
ders werden gevolgd.
Nederland dankt zijn mooie resultaten op het
gebied der trekwaarnemlng grootendeels aan
het modem ingericht station ter bestudeering
van den Vogeltrek, gelegen op hét hiertoe zoo
bij uitstek geschikt eiland Texel. Tot de stich
ting van dit station werd in 1931 overgegaan,
doch niet, dan nadat de 'otnmissie van voor
bereiding, welke in October van 1930 middels
een circulaire een dringend beroep had gedaan
op alle, belanghebbenden in den lande om door
financieelen steun het op te richten station in
stand te kunnen houden. Men koos het eiland
Texel, omdat dit zoowel de van Noord naar.
Zuid als de van Oost naar West gaande trek
van de meeste land- en watervogels is. terwijl
bovendien de aard van het terrein aldaar het
waarnemen en vangen de: trekvogels gemak-
kelljk maakt. Doch voor het waarnemings
station was en is ook thans nog veel geld noo
dlg.
De eerste inrichting van station, woon- en
berggelegenheden, vangterrein enz. werden ge
raamd op meer dan f 8000 en de jaarlljksche
kosten voor onderhoud, vernieuwing, salaris
enz. werden geschat op cln-a 5000. In de eer
ste maanden van zijn bestaan heeft het waar
nemingsstation zeker niet te klagen gehad over
gebrek aan belangstelling van zijn landgenoo-
tep. doch toen de crisis op het eind van 1931
zich allengs sterker deed gevoelen, bleven ook
langzaamaan de giften voor het behoud en de
instandhouding van deze instelling uit.
Totdat de Vereeniglng Behoud van Na
tuurmonumenten in Nederland, waarvan het
secretariaat te Amsterdam is gevestigd, een
sterke actie ging voeren tot behoud van een
deel van den polder „Waalenburg” op Texel
Men behoefde een som var. ƒ30.000 en het be
roep, dat de Vereeniglng deed op de Nederland
sche natuurvrienden is gelukkig met vergeefs
geweest. Binnen een tijdperk hetwelk men niet
had durven hopen, was reeds de helft vgn ge
noemd bedrag toegezegd eekregen, terwijl ook
de andere helft langzaamaan volgde „Waalen
burg" op Texel mag het rjkste vogelgebied m
ons land worden genoemd. Alle vogels van de
Nederlandsche bloemenweide nestelen In groo
ten getale in dezen polder. Allerlei watervogels,
zooals eenden, talingen, meerkoeten en water
hoentjes leven hier naast de meeuwen en de
sterntjes. „Waalenburg” wordt, vooral In het
voorjaar, wanneer de vogels weer terugkeeren
van hun „buitentandsche reis”, door vele toe
risten bezocht. Ook leden van vereenlglngen
maken excursies naar het vogeleiland Texel
Vanaf den hoogen dijkweg kan men het lustige
gedoe der vogels in den lagen polder waarne
men. Honderden vogels vliegen af en aan en
fladderen onder luid gesnap over de broedende
vogels heen. „Waalenburg" mag door haar bon
te vogelbevolklng Inderdaad het rijkste vogel-
gebled van Nederland worden genoemd en het
zal aan onze Nederlandsche dierenvrienden
liggen of deze vogelrjjke polder ook In de toe-
FOTOREPORTAGE
V-
vjfcif f 1
