c
I
K
n!
en
Het mysterie
den vogeltrek
van
de
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel?
De „Uiver*’
I Plaats dan een „Omroeper”
gezinnen
1
■I
AFSTANDEN VAN 10.000
KILOMETERS
DINSDAG 16 OCTOBER 1934
99
Practische crisia-zorg
I
1
jv/
Kip.
i
Resultaten van het
ringenonderzoek
Drievoudig zilveren profeaaie-
feeat
ST. JOSEPHS-GEZELLEN TE
DEN HAAG
r
Kerkenbouwen vóór 180 jaar
en nu!
Het sorteerea ven de post welke het vhegtuig .Utver*
hoofdkantoor van
De reizen der trekvogel» in het
algemeen worden »om» in
teer horten tijd af gelegd
Vijftig jaar in hun gebouw
twintig jaar Broeder van
Barmhartigheid
mee zal voeren tijdens de Melbourne-race, op het
de IGLJ4.
Vüf en
ginnnnmiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiniiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiuiiiimniiniiiiiiimiiiiiiiiinniiiiiiiiiiiiiuiiiiiijiiimn
WW:
FOTOREPORTAGE
F”
V
O. HONéE, Pastoor.
r
I
i
J
1
re<
hoi
r«
Heksenberg, Heerlerhetde,
Giro No. «6638.
Zei
ande
herv<
wein
sen.
asen,
daden
prog:
loeslr
G
Hen
de I
alda
rede
1
des
de
als
sol
van dit stuk werden met goede voordracht Uit
gevoerd, onder regie van den heer O. Keehn-n.
Na de pause werden nog eenige zangnummers
ten gehoore gebracht door de zang-afdeedng
„8t Caecilia”. waarna een daverende marv-b-
finale het officieele gedeelte van den avond
besloot.
Du
H)n
Duit;
gééft
het
Wat®
gesoi
H
woor
le. <1
op h
eeon
litiek
met
De
klad
toekc
dan.
een 1
De
al Ujc
ten,
mits
In
land
te a
niet
maai
en oi
tüdei
Int
toes t;
zooal
van
ui tori
van
ultge
hebt»
voon
krete
moge
met
houd
strak
ting
En a
zalig!
loosh
Hoe
ooge:
dit n
het t
in o
word
Oo
houd
tnlscl
kelUl
begrl
De i
econi
voort
druk
bepa
Schei
frafal
►an
de Is
Btaa
in e<
Uek
toko
Ge
Wers<
schU
feldr
gekoi
krijg,
He
hlert
Plan.
Ge
groot
credl
3
lit
pun
ber.
die
wert
held
aan
Al
dat
deze
misc
De
Eigenaardig en zeker interessant is het sterk
ontwikkeld instinct der trekvogels om te gaan
reizen, zoodra de gure hertstdagen den winter
komen aankondigen. Zelfs vogels, die steeds m
kooien leven, worden tegen den trektjjd on
rustig en trachten de kooi uit te vliegen. Dit
Instinct is ook oorzaak, dat de vogels reeds
gaan trekken, nog vóór dnt koude en voedsel
gebrek hen hiertoe noodzaakt De trek der vo
gels is natuurlijk verschilleed, dit is afhankelijk
van het soort der vogels
De reizen der trekvogels in het algemeen
worden soms In zeer korten tyd afgelegd; de
vogels vliegen vaak langen tijd achtereen en
zullen alleen dan hun vlucht breken, wanneer
zjj verdwaald zUn of wanneer er eenige hunner
naar omlaag vliegen, hiertoe gedwongen door
dorst Kleine zandvogels st-ken In één route de
groote Middellandsche Zee over.
De vlucht der verschillende trekvogels ge
schiedt over het algemeen in groote troepen,
waartoe de dieren zich verzamelen. Voor som
mige vogels is de volgorde altijd hetzelfde; an
dere vogels, zooals de zwaluwen en de ooievaars,
vliegen steeds in dezelfde volgorde. Deze laat
ste soorten vinden niet alleen hun eigen land
en dezelfde streek van het vorig jaar terug,
doch zoeken ook naar hun eigen nesten, het
geen zU ook meestal vinden. Een ooievaarsnest
vooral is hecht en sterk gebouwd en men heeft
kunnen nagaan, dat een ooievaarsnest meer
dan honderd Jaar oud kan worden.
Zooals leder land in Europa zijn eigen pbeer-
vators heeft omtrent het leven van het in-
heemsch gevogelte, zoo heeft men ook in ons
land een grondige studie van de vogels, meer
in het bijzonder onze vogels, gemaakt. In Ne
derland begon men In 1911 met het ringonder-
zoek voor trekvogels en sindsdien zjjn bijna
anderhalf mlllioen ringen uitgegeven. Deze rin
gen werden verstrekt aan ae onderzoekers naar
vogeltrek. Men schuift de ringen aan een poot
van den vogel, waardoor men dan. bfj den te
rugkeer der vogels, belangrijke studies kon ma
ken. De vogeltrek in ons .and begint omtrent
eind October of begin November Vroeg inval
lende vorst heeft hier we.nlg mee te maken.
Zelfs al la het weer nog zonnig en zacht, dit
weerhoudt de vogels niet zich gereed te maken
tot de lange reis
Dit gereed maken bestaat hierin, dat de die
ren zich als het ware trainen Ln het lang vlie
gen Eenige weken vóór den grooten trek zie*
men honderden vogels in groepen langs de
stranden of boven de steden trekken Uren en
uren trachten zij rood te vliegen zonder op
onthoud. Eerst tegen het vellen van den avond
dalen zij en in den vroegen morgen, als de zon
nog nauwelijks haar licht over de aarde werpt,
stelgen de vogels weer op om zich in het lang
vliegen te oefenen Zoodoende worden zU tegen
de aanstaande lange reis gehard Doch een der-
geljjke training komt niet alleen voor bf) onze
vogels, ook de bultenlandsche vogels, die des
winters naar warmere oorden trekken, doen dit.
Zwaluwen behooren tot die vogelsoort, welke
het grootst aantal kilometers kan afleggen Aar.
de hand van vele gegevens, os gedaan uit het
reeds hierboven genoemd „ringondersoek" heeft
men kunnen vaststellen, dat de zwaluwen per
Jaar een afstand van 9 h 10.000 k m kunnen
afleggen. Onze zwaluw behoeft voor de buiten-
landsche niet onder te doen, doch moet het wel
Ben eenvoudige Broeder zooals thans ook
m de missielanden de kerken door Broeders
worden gebouwd.
Een eenvoudige broeder wordt uitgezonden
door zyn Overste om aalmoezen in te zamelen
voor den bouw van klooster en kerk en moet
meteen toezicht houden bij den bouw.
Zoo gebeurt bet thans nog
Maar Broeder Gerardus is een bevoorrecht
Kind der Voorzienigheid en bezit de gave der
mirakelen.
Wonderbaar is de manier, waarop hU net be-
noodlgde geld krijgt wonderbaar vermenig
vuldigden zich de bouwmaterialen, zijn won
dermacht gebruikte hij om waar de techni
sche middelen ontbraken uit naam der H.
Drievuldigheid zelf een zware kastanjeboom
waar ossen en buffels in kracht te kort
schoten licht en gemakxelijk te verplaatsen.
De Kerk behoort aan God. en God zal aan
de middelen denken om haar te „voltrekken".
Dat is zijn woord van bemoediging.
Ook thans nog moet Gerardus kerken bou
wen, juist daar waar de moeilijkheden onover
komelijk schijnen.
De eerste kerk in Limburg ter zijner eere
maar ook met zijne huip moet gebouwd
worden in de mijnstreek bi, den Heksenberg.
Hij bedelt ook thans om aanmoezen....
Zyne vereerders bedelen om gunsten.
Zijne groote vreugde war en is nog het Huis
Gods te bouwen, te sieren, en vooral de zielen
te redden en te heiligen.
Gerardus vereeren is hem navoigen op de
eerste plaats dat is het zekerste middel om
van zijne hulp en voorspraak verzekerd te zijn.
t Is bekend, dat de narochie ter zijner eere
gesticht arm is, seer arm bestaat uit mijn
werkers die lijden onder crisisnood en zielen-
nood.
Laten zijne vereerders zorgen voor het geld,
dat onmisbaar is. HU zorgt ook voor de Ver-
hooring uwer gebeden.
Hoe zwaarder 't offertje des te meer zegen
zal er op rusten.
Gerardus Majella viert op 18 Oct. ook feest
in den Hemel, met zijne tiouwe vereerders op
aarde.
HU zal zich aeker niet toten overtreffen in
edelmoedigheid.
In het jaar 1938 zal voor een bioloog (in den
ruimslen zin van het woord, dus een morpho-
loog of physlolóog, een zooloog. botanicus, me
dicus of pharmaloog) de gelegenheid beslaap
met vergoeding van Regeertngswege gedurende
anderhalve maand gebruik te maken van de
Nederlandache werktafel in het Zoologisch Sta
tion te Napels, voor het doen van wetenschap
pelijke onderzoekingen.
Zü, die hiervoor in aanmerking wenachen te
komen, gelieven zich voor 30 November 1934
aan te melden t>U een der leden der Napeta-
Commlssle. de hoogleearen Jordan. Kluyver,
Nlentrasz. Van RUnberk, Van WUhe of Bchoute
(secretaris, Zulderpad 3, na 1 Nov. Bchultendiep
1» b. Groningen) met opgave van den tijd ge
durende welke zU to Napels zouden wenachen
te werken en van de onderwerpen, die zich
voorste lift» ta bwitudearen.
Mevr. Thao Rascha, de bekenda Dudsche
avlatrica, die ais JowmaliHa aan de Mek
boerne-race deelneemt, vertrok heden met
de Doegte. machine naar Engeland
Door de Derde Orde-afdeeling van de 8t
Josephs-parochle te Delft is het plan gevormd
om met November aa. een eetgelegenheid te
openen, waar iedereen die dat wenscht tegen
betaling van 10 cent een warmen maaltijd kan
bekomen. Voor groote gezinnen zal op dezen
prUs nog reductie worden gegeven. Men ver
wacht door steun van nog-niet-noodlU-ienden
de instelling te kunnen handhaven
Pastoor dr. G. VriJmoed O.P.M die het ini
tiatief tot deze practische crlslszorg n-m,
schrUft bU de aankondiging ervan nog in ..De
Bourdon"; „Men kan het betreuren dat in deze
buitengewone tUden ook buitengewone midde
len noodlg zUn. Maar als de rechtsorde van een
van God afgekeerde maatschappU niet ln staat
is om de mooie bede uit het Onze Vader: Geef
ons heden ons dageluksch brood, voor alle men-
achen te verwezenlUken, dan heeft de christe-
lUke liefde den heiligen plicht om naar ver
mogen aan to vullen, wat aan die rechtsorde
ontbreekt."
Nadere bUzonderheden betreffende deze cha
ritatieve onderneming zullen nog worden mede
gedeeld.
De -Pisdirjsgsi «n de .tftver'. de belde
toestellen die deel zullen nemen een do
Melbouene reen zijn hedenmorgen van
Schiphol naar do startplaats Mlldenhall in
Engeland vertrokken De belde bemanningen
voor het viiegtuig .Giver"
Nederlandsch bioloog naar Napels
Door de St. Josephsgezellen te 's-Gravenhage
werd jJ. Zondag het vUftig-jarig gebruik van
hun gebouw aan de Maasstraat aldaar gevierd,
met een feesteluke bijeenkomst van leden, oud-
leden en belangstellenden, nadat des morg-ns
door den centraal-Prae.ses, rector van Galen
ln de kerk aan den Boschkant een plechtige
H. MIs met liturgische gezangen was opge
dragen, waarbU z.eerw. tevens de feestpredikatie
hield.
By deze gelegenheid werd meteen het 50-jarlg
beslaan jan de Llefdebeur* „Vader Kolpliig”
herdacht, waartoe mede een gedenkboekje was
uitgegeven, waarin op frlssche wuze de historie
van vereenlging en gebouw was behandeld.
Aan den avond werkten de onderafdeelingen
van de Haagsche vereenlging met muziek, zang,
tooneel en gymnastiek mede. Onder de aan
wezigen bevonden zich de praeses van de fees
tende vereenlging. pater G Dolle O F M.. het
oud-bestuurslld jhr J M. M Altlng van Geu-
sau en verschillende leden van den Raad van
Bestuur. Geopend werd met de Emma-mamch
van P. G. Ogier, door de Harmonie-afdeeling
„Kunst na Arbeid”, waarna de gymnastic k-
afdeellng .Sport maakt lenig" eenige staaf- en
toesteloefenlngen uitvoerde.
Hierna richtte pater Dolle zich met een kort
woord tot de leden en verdere aanwezigen,
daarbU memoreerende hoe de St. Josephsgetcl-
len na veel heen en weer zwerven, thans re-ds
vUHig jaar waarlUk ingeburgerd zUn ln hun
gebouw. De groote beteekenls van het Gezellen-
werk voor het gezin en voor de jeugd, ligt in
de volle ontwikkeling van den jongen man.
Aller steun en medewerking Is hiervoor blUvend
noodlg.
De rederUkerskamer ,jBt. Catharina" voerde
vervolgens het blUspel op: „HU wilde een grvot
sinjeur zUn” naar het stuk van Molière ..Le
Bourgeois Gentllhomme". De drie bedrijven
In het landelUk gelegen Pensionaat „Bü-
dorp” (Notre Dame de Lourdes) van de Zus
ters Dominicanessen te Voorschoten, werd JX
Zondag een drievoudig profesalefeest gevierd.
Zilveren jubllaressen waren dien dag de Zus
ters Quirina van Lottum, Laetitia Luljckx en
Coletta Geutjes, voor «de des morgens een ge
zongen H. Mis werd opgedragen door den rec
tor van het pensionaat, mgr. Th. M P. Bek
kers, Huisprelaat van Z. H den Paus. In bet
vervolg van den dag werd deze zeldzame ge
beurtenis met een hulselUke viering in het
klooster herdacht.
vogeltrek heeft zich aUUd in een groote
belangstelling, vooral van wetenschappe-
lUke zjjde, mogen verheugen. Doch niet
alleen de wetenschap interesseert zich voor het
vraagstuk van den vogeltrek, ook vele ondes-
kundlgen op dit gebied leggen een groote be
langstelling voor de trekvogels en nun levens-
wUze aan den dag.
Reeds vóór eeuwen trok het jaarlljksch terug-
keerend mysterie van den vogeltrek de aan
dacht der menschheid Dit raadselachtig ver-
aehUnael is vaak aanleiding geweest tot zondei -
linge en fantastische verklaringen, welke, om
dat de menschen nog maar zoo heel weinig
afwisten van hun gevleugelde vrienden, vaak
gemakkelük werden geloofd.
Vooral in de laatste jaren, waarin de mensch-
heid meer aandacht en zorg is gaan wijden aan
de dieren, staat het trekvogel-vraagstuk in het
midden der belangstelling, dit bewijzen wel de
aanzienlijke sommen gelds. die vele particu
lieren voor de moderne vogelstations over heb
ben. welke het tnogelUk hebben gemaakt dc
landverhuizers leder jaar opnieuw weer een
goed tehuis te geven.
Voor lets te vertollen over den trek van onze
vogels en hetgeen er voor de dieren wordt ge
daan. willen wU u een korte uitlegging geven
omtrent het doen en laten van de trekvogels
Een trekvogel is een vogel, die na den broei
tijd over warmer streken trekt, waarin het dier
dan ook is te onderscheiden met de standvogel,
die levenslang op dezelfde plaats. zUn geboorte
plaats, verbluft, en de zwerfvogel, die wel niet
zijn geheele leven op dezelfde plek blUft. maar
toch wel in een streek met hetzelfde klimaat
Wanneer men geen deskundige is in de vogel-
studie. is het moeilijk een juist onderscheid te
maken tusechen deze drie soorten Het komt
n.l ook vaak voor, dat een standv'igel ln het
herfstseizoen zich aansluit bU de trekvogels en
mét hen de geheele lange reis naar het Zuiden
onderneemt. Een vogelsoort is somtuds in het
eene land trekvogel. In het andere een stond-
vogel.
In ons land is de trek bUna steeds Zuidwest-
wasrts. langs de kusten van de Noordzee en
van den Atlandschen Oceaan naar de warmere
streken, waar het den dieren aan voedsel en
tounewarmte niet ontbreekt Daarentegen ko
men andere vogels, die de koude ln het hooge
Noorden ontvlieden, hier M lende den winter
doorbrengen en blUven hier ook wanneer wU afleggen tegen de Poolzee-zwaluw, die ln het
eenmaal met nachtvorst worden verrast hoogste Noorden broedt en in den winter tot
In de ziekenverpleging ,JBt. Joannes de Deo,
aan de Palelsstraat te 's-Gravenhage,
JJ. Maandag Broeder Landollnus zUn
vierde
zilveren
jubileum in dienst vin de lUdende menschheid.
De jubilaris ontving dezen dag van zUn véle
vrienden telegrammen en bloemen Door huise-
lUke omstandigheden zal de eigenlUke viering
eerst as. Donderdag plaats hebben. waarbU des
morgens door den Zeereerw. heer Th van der
Lugt, alg. secretaris van de KJU, een gezon
gen H. MIs zal worden opgedragen Alsdan zul
len de inwonende broeders en afgevaardigden
van de andere vUf broederhuizen den jubilaris
ln den hulselUken kring huldigen. Moge het
hem gegeven zUn nog langen tUd zUn werk tot
troost en verkwikking van lUdenden te kunnen
voortsettsn.
Wst sr na den brand overbleel In den toren vsn de NederduHxh Hervormde Kerk
te Noordscharwoude is de bliksem ingeslagen tengevolge waarvan brand ontstond en
het geheele kerkgebouw In de asch werd gelegd. Een kijkje na het blusschingswerk
aan de grenzen van het Zi'.idpool-land trekt, en
die jaarlijks een weg van 33.000 km. (hemels
breedte) kan aflegegn.
Velen onzer vogelsoorten trekken, zooals reeds
gezegd, over den Atlantlscnen Oceaan en bren
gen den winter door ln het warme oord van
Zuld-Amerlka. Een der becendste vogel-obser-
vators in Nederland is de beer Dr. Jan Verwgy,
directeur van het Zoölogisch Station te Den
Helder. De heer Verwey kreeg ook bulten ons
land bekendheid door zUn voordrachten met
lichtbeelden, welke hj) oa hield voor de Ver
eenlging vkn whnteravond-voordrachten te
Londen Ook In het begin van dit jaar hield
Dr. Verwey voordrachten, welke door talrijke
in de Engelsche hoofdstad wonende Nederlan
ders werden gevolgd.
Nederland dankt zUn mode resultaten op het
gebied der trekwaarnemlng grootendeels aan
het modem ingericht station ter bestudeering
van den Vogeltrek, gelegen op het hiertoe zoo
bij uitstek geschikt eiland Texel Tot de stich
ting van dit station werd ln 1931 overgegaan,
doch niet, dan nadat de -ommissle van voor
bereiding, welke In October van 1930 middels
een circulaire een dringend beroep had gedaan
op alle belanghebbenden ln den lande om door
flnancieelen steun het op te richten station ln
stand te kunnen houden Men koos het eiland
Texel, omdat dit zoowel de van Noord naar
Zuid als de van Oost naar West gaande trek
van de meeste land- en watervogels la, ter wij.'
bovendien de. aard van het terrein aldaar het
waarnemen en vangen de: trekvogels gemak-
kelUk maakt. Doch voor het waarnemings
station was en is ook thans nog veel geld noo
dlg
De eerste Inrichting van station, woon- er.
berggelegenheden, vangterrein enz werden ge
raamd op meer dan 8000 en de jaarlUksche
kosten voor onderhoud, vernieuwing, salaris
enz. werden geschat op circa 5000 In de eer
ste maanden van zUn bestaan heeft het waar
nemingsstation zeker niet te klagen gehad over
gebrek aan belangstelling van zyn landgenoo-
ten, doch toen de crisis op het eind van 1931
zich allengs sterker deed gevoelen, bleven ook
langzaamaan de giften voor bet behoud en de
instandhouding van deze Instelling uit.
Totdat de Vereenlging Behoud van Na
tuurmonumenten ln Nederland, waarvan het
secretariaat te Amsterdam Is gevestigd, een
sterke actie ging voeren tot behoud van een
deel van den polder „Waalenburg" op Texel.
Men behoefde een som var. 30 000 en het be
roep. dat de Vereenlging deed op de Nederland-
sche natuurvrienden is „gelukkig met vergeefs
geweest Binnen een tijdperk hetwelk men niet
had durven hopen, was reeds de helft van ge
noemd bedrag toegezegd eekregen, torwU! ook
de andere helft langzaamaan volgde „Waaten-
burg" op Texel mag het rjkste vogelgebied in
ons land worden genoemd. Alle vogels van de
Nederlandache bloemenweide nestelen in groo
ten getale in dezen polder Allerlei watervogels,
aooals eenden, talingen, meerkoeten en water
hoentjes leven hier naast de meeuwen en de
sterntjes. „Waalenburg" wordt vooral ln het
voorjaar, wanneer de vogels weer 'erugkeeren
van hun „bultenlandsche reis", door vele toe
risten bezocht. Ook leden van vereenlglngen
maken excursies naar het vogeleiland Texel
Vanaf den hoogen dijkweg kan men het lustige
gedoe der vogels In den lagen polder waarne
men Honderden vogels vliegen af en aan en
fladderen onder luid gesnap over de broedende
vogels heen. „Waalenburg" mag door haar bon
te vogelbevolklng inderdaad het rijkste vogel
gebied van Nederland worden genoemd en het
zal aan onze Nederlandache dierenvrienden
liggen of deze vogelrUke polder ook ln de toe
komst „het" vogelgebied aal blUven.
