De muziek in fa: van PER VLIEGMACHINE DE WERELD ROND MIRANI’S I Muziekschool van het Amsterdamsch .Conservatorium gezin| Y A Waarom U niet? Wat de gezinsopvoeding vermag Gustav Mahler NEIL LYNDON ONTSNAPT G. ALSBACH CO. 1 I lilllllllllUIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIi MUZIKALE ZIN VAN DE BABY Alle abonné’s NEDERLANDSCHE MUZIEK VAN NEDERLANDSCHE COMPONISTEN I DELFT ZELF BEOEFENEN VAN DE MUZIEK, EEN LEVENSGELUK MEER! iMtitiwtKLAVARSKRIBO en i Het ontstaan van de mu zikale voorstellingen Zyn jeugdindrukken beslissend voor aard en geest van zyn muziek .PIANO- EN ORGELHANDEL N.V. WESTERMARKT 29 - AMSTERDAM (C) - TELEFOON 49905 BABY-VLEUGELS vanaf f 690. in verschillende houtsoorten WK *1 DOOR VICTOR BRIDGES ■irtA! DONDERDAG 25 OCTOBER 1934 AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN j GESCHIEDEN VIT ERLIJK DRIE MAAL VIER^EN~X]iUN1ii€~tTUT?7lA HET ONGEVAL. GEBRUIKT BIJ UW QNDERRICHT VRAAGT CATALOGUS BIJ AMSTERDAM - VOETBOOGSTRAAT 19 ihhmI Vader en moeder de aangewezen eerete onderwijzers Speelt en zingt en ontwikkelt Uw muzikaal f gevoel. Als U op een goede piano wijt spelen als bij de aanschaffing de prijs bij U ook een woordje meespreekt, stelt dan Uw ver trouwen in de LANGESTRAAT 69 ALKMAAR GRATIS PROEFLES SLIKKERVEER ROHERSAM. V. K S 1 - GUSTAV MAHLER kunnen vergelijken met ’n blanco folloblad- zang- voorby. Kruisen. OeUevp my te ■nóden, "aan gratis proefles voor Sr Zijn een kunst-instelllng Ki te HOOFDSTUK X Mademoiselle Vivien antwoordde zy eenigszlns Ik thuis?" vroeg ik zonder Vivien ;y Wordt vervolgd. slotte verkeerde ik in een hoogst voldane stem ming, toen ik de deur van juffrouw Oldbury’s huls met mijn sleutel onende. Mijn eerste vacan- tledag scheen mij volmaakt besteed. toe, gehoorde tonen en toonreeksen na te boot sen, op zyn manier na te zingen. De in t 2e levensjaar ontluikende zin voor rhythme, die in 13e en 4e levensjaar sterk toe neemt, komt de zucht tot nabootsing ondersteu nen en regelen. In deze periode zien wé ’t kind plano orgel ■-f» if JS MUZIEKONDERRICHT AAN KINDEREN VAN 6 JAAR AF EN AAN VOLWASSENEN Element, o nd. f 15.—, Rhythm, gymn. f 15.—, Plano, viool, cello, enz. beneden 10 J. f70.— en f 130.—boven 10 j. f85.— en f 150.— Inlichtingen op het spreekuur van den directeur: WOENSDAG Ifc3 ft uur en VRIJDAG 4—5 uur. Straat: VA. ipz e> U dan tevena bUv. nog polen. Ik opende de deur van de cabine.... doch sloeg deze direct weer dicht. Groote stoomwol ken sloegen mij in ’t gelaat en benamen me bijna den adem. „Oom,” schreeuwde ik, „het lijkt wel of we in een stoomketel terecht zijn gekomen." Ontzet staarde Oom my aan. .Maar dan zijn we geland in de vallei van tienduizend beginnen uiteen te loopen. Dit uiteraard zeer benopt overzicht van de geleidelijke ontwikkeling der muzikaliteit in de vóór-school-periode moet den opmerkzamen lezer ongetwijfeld overtuigen van de belang rijkheid dezer kinderjaren voor de verdere mu zikale ontwikkeling op lateren leeftijd. Daar de titel van ons onderwerp luidt: .Muziek, in *t gezin", blijft de muzikale ontwikkeling onder invloed van t schoolzangonderwijs bulten be schouwing. Nu denke men allerminst, dat *t hier ge schetste verloop „vanzelf” zich voltrekt, dat dus de ouders in deze niets te doen hebben. Hierover verder de volgende maand. THEO BOSMAN. nillllHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIHIIIIIIIIIIIIIIinHIllHIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIHtlIllllHIIIIIIHIIIIIIUIIIIIIIIlIllililli warm. Vlug sloeg ik de deur weer dicht. Toen nam ik een besluit. Ik deed de deur weer open en sprong evenals Oom Sydney naar bui ten. Ik tuimelde op den grond en kwam met mijn beenen in een plas warm water terecht. Rondom jtuokte en borrelde bet van Je welste, ik kon bijna geen adem halen. tien jaar oud kwam hy op het Conservatorium te Weenen, dat hij met een glansrijk eind examen verliet. Vóór zijn twintigste Jaar zat hij al op den dirigentenstoel van het theater te Hall, waar hij operettes uitvoerde; in de opera kwam hij te Laibach en heeft verder van 1880 tot 1897 de theaters geleid in Olmütz, Kas sei, Praag, Leipzig, Budapest en Hamburg, waarin een stijgende lijn te herkennen is, tot hjj van 1897 tot 1907 de Hofoper te Wee nen, hét instituut van Europa, als directeur be stuurde. rookpluimen,” schreeuwde hij. „Ontsnappen hieruit is haast niet mogelijk. Resoluut opende hij eensklaps de deur en sprong naar buiten. Ik keek door een der ramen van de cabine naar buiten. Zware stoomwolken omringden het toestel. Het glas begon al warm te worden. Hoe zouden we ooit uit dezen heksenketel kunnen Ik had verscheen. stoep af, als gewoonlilk gekleed in een goed zittend jacquet en met een hoogen noed van het soort, dat hjj ook vroeger altijd had ge protegeerd. HU zag het ontbijt zette. Wanneer men in aanmerking neemt, dat ik drie jaar lang gedwongen was geweest tot een pijnljjk-vroeg ópstaan .Ijkt dit een geheel overbodige vertooning van energie, maar ik deed dit niet zonder grondige reden. Om te beginnen: het was mijn bedoeling een ochtend met George door te brengen. Ik wilde in de buurt van zijn huis zijn om zijn gezicht te kunnen zien, zoodra hij uitging. Ik was er van overtuigd dat hy er gekweld en verdrietig zou uitzien, zoolang ik nog op vrije voeten was en dit gezicht van mjjn ergsten kweller wilde ik zien. Vandaar wilde ik hem volgen naar Vic toria Street of waar hij anders mocht Mengaan. Verdere plannen voor dien ochtend had ik niet. Ik wist, dat George in den regel wet voor half tien of tien uur naar het kantoor ging. Maar ik was verlangend zoo spoedig mogelijk van huis te gaan, daar mjjn vermoeden, dat de man met het lltteeken zoo vriendelijk was. al mijn bewegingen gade te slaan, heel goed Juist kon zjjn. In dat geval meende ik er bijna op te kunnen rekenen hem voor te zijn, wanneer ik reeds om half negen weg g'ng. Bovendien had ik er niet veel bezwaar tegen op Geoige te wachten. Het was een zonnige morgen en ik kon een krant koopen en zoo lang op een van de banken aan de Theemskade gaan zitten. Dit deed ik dan ook. Zoo ongemerkt mogelijk verliet ik het huls en kocht een Daily Telegraph en een Sportsman in een klein papier- en tabakswinkeltje om den hoek. Daarna overtuigde Ik mij er van, dat Ik .liet werd gevolgd en begaf mjj in de richting van het Embankment. Mahler werd 7 Juli 1880 geboren In Kalischt, een klein plaatsje bij Iglau, in Duitsch Bohe- men, en als hij later stellig verklaart, dat de Indrukken, van vier- tot elfjarigen leeftijd ont vangen, beslissend zijn geweest voor aard en geest zijner muziek, die haar klem in het volkslied heeft, is het van belang om te weten, boe 4e jonge Gustav opgroeide In een plaats en een streek, waar het volk veel en goed zong en de soldaten der kazernes met hun signalen en marschmuziek zijn rhythmischen en melo- dlschen aanleg bevruchtten. Op 4-Jarigen leef tijd kende hij dan ook circa tweehonderd volksliedjes uit het hoofd en begon hij zijn muzikale loopbaan als zangertje-op-taf el! Vijf- er bleek en afgetobd uit en zijn hoofd hing voorover zooals bij iemand, wiens geest met onaangename gedachten bezwaard is. TA e meeste muzlek-psychologen en -peda ls gogen zijn t er over eens. dat de leeftijd van 913 jaar voor 't normaal-muzikaal- begaafde kind de beste leeftijd is voor 't aan vangen van speciaal muziek- en zangonderwijs. Verschillende vragen dringen dan om ant woord. We noemen vocaal of instrumentaal? Indien dit laatste: welk instrument? In beide gevallen: door wie(n) zullen we dit onderricht laten geven? Hoe belangrijk ieder dezer vragen op zich ook moge geacht worden, van minstens even groote beteekenis is de vraag: Wat kan 't gezin doen ter voorbereiding van eventueel later speciaal muziek- en zangonderwijs? M.a.w.: Wat kan de gezinsopvoeding doen ter bevordering van de muzikaliteit van 't kind? Deze vraag stellen we ons voor In enkele ar tikelen te beantwoorden. De bekende Fransche cr Paul heeft in een zijner geschriften de schijnlijk onjuiste bewering neergeschreven: ..Het kind leert In de eerste drie levensjaren meer dan de jongeling in zijn academische Ja- ren.” Kortelings willen we de bedoeling van dit gezegde voor de geestelijke ontwikkeling in 1 algemeen even toelichten, om ons daarna uit sluitend tot ’t speciaal muzikaal terrein te be perken. De baby komt ter wereld met ’n complex van geesteseigenschappen, die echter voor 'n be langrijk deel in de kiem aanwezljg zijn. Ieder dier eigenschappen zouden we bij de geboorte op dit blad etln ingevolge de vereekeringevoorwaarden tegen f Dflfïfl by levenslange gebeele ongeschiktheid tpt werken door f ”71?fl by een ongeval met f OCfï by verlies van een hand f 1 oy verlies van een f tZfï by een breuk van f A verlies van "n ongevallen veraekerd voor een der volgenae uitkeeringen «J verlies van beide armen, belde beenen Dt belde oogen f uV»" doodeiyken afloop een voet of een oog duim of wysvlngerf «zC/B-fogen of^arm anderen vinger b«P~l<l« to <fe Baatkoreri-relTte Beriljn^te ltev.lo riool (door hri pobltek ói „teuw. SirodU B3. Een óogenbUk meende ik, dat ik my vergist had, want vrouwen waren altijd de eenige achepeels op aarde geweest, waar Tommy niet mee overweg kon. Het stodd daar ecl\ter zoo duidelijk als het maar kon en met een gevoel van levendige belangstelling begaf Ik my naar no. Wie deze Juffrouw Vivien ook moc.it zyn, ik was vast besloten haar een bezoek te brengen^ bet meisje aan wie Tommy de zorg voor zyn meer belangryke correspondentie op droeg, was ongetwyfeld een bezoek waard. Ik belde aan en na een oogenblik werd de deur geopend door een dienstmeisje van de grootte en den leeftyd van Gertie Ugglns, maar met een mutsje op en een katoenen schort voor. „Juffrouw meer. zy schudde haar hoofd. „Niet thuis!” iedere zangtoon, iedere gezongen of gespeelde ™erhKnd de neigingen van jongens en meisjes melodie, kortom iedere gehoorsindruk, muzikaal ”if” of niet muzikaal, laat op de onbeschreven blad zijde der muzikaliteit 'n indruk achter, die be waard, bij herhaling versterkt en als reeds ge hoord herkend wordt. Zoo ontstaan muzikale voorstellingen van geluiden, tonen, toonsafstan- den, toonopeenvolgingen (melodieën), die fun- danacnteele waarde hebben en primaire voor waarde zyn voor de actieve muzikale werk zaamheid van de kleuter. Die muzikale activiteit begint zich te open baren, zoodra de zucht tot nabootsing en de drang naar beweging prikkelen tot 't naprodu- ceeren van 't gehoorde. Dezelfde natuuriyke drang, die 't kind er toe brengt, de spraak der volwassenen aan te leeren, dry ft 't kind er ook gen begeleiden. Dit alles is de kiem van ’t kinderspel, waarin muziek en zang, zooals ieder die kinderen in z’n omgeving heeft, kan constateeren, ’n zeer belangryke plaats Innemen. In ’t muzikaal kinderspel der 3 eerste levens jaren vallen de volgende categorieën waar te nemen: 1. Een spelenderwijze inoefenen der organen. 2. Zang onder ’t nabootsen van van groo- teren afgeziene handelingen. 3. Muziekmaken op geluidgevend en muziek- makend speelgoed. 4. t Stil en aandachtig aanhooren van mu ziek en zang. 5. Spelenderwyze nazingen of naspelen van gehoorde zang- of muziek. 6. 't Zingen van eigen gefantaseerden tekst en melodie. Na *t 3e levensjaar wordt t muzikaal be standdeel van t kinderspel meer bewust, wordt de fantasie werkzamer, tengevolge waarvan niet enkel naar nieuwe combinaties gestreefd, doch ook getracht wordt de muzikale indrukken scherper waar te nemen en zuiverder na te bootsen, ’t Spel wordt meer productief, ’t kind wil Iets doen, Iets maken. Nu komen de kinderspelletjes In trek, waar van de meeste van zang vergezeld gaan. Kring spelletjes en reldansjes, Iri één woord de ge meenschappelijke zangspelen, waarby langza- gedachten verdiept, dat Ik enkele minuten lang voortgeloopen was, eer ik goed tot besef kwam in welke omgeving !k my eigenlijk be vond: met een schok bemerkte ik. dat Ik vlak by de woning van George gekomen was. Het was een groot, roodsteenen huis, met den voorgevel naar de Theems gebouwd. Toen Ik er,«lak voorstond, zag ik licht op de eerste verdieping, In t voor studeerkamer gebruikte. de kamer, die George altyd Met myn rug tegen den kademuur geleund, staarde ik naar dat venster. Ik was opvoedkundige Jean oogen- uiniinniimimnniiiiimiiiNiHiiiiiMiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiHiiiii,!,!- oud* Sh*div*riu*. m*«r owjrol du* k> ul* °Or’rk**n 0* g**stdrdt>9* b*oord**ling*«i vu kunstenaars als Arthus Nikisck Einar Hans*n. Eufl*n L*co<nte *n v*l* and*r*n, sandan wg •awn* rond*r vwplichbn» D* prij, dw Ravalo «tooi kgt ond*r Iwt ,u tedwu kuutenur. Zicht s d I a f <r*rd*n gemaakt aan *?dy r*8*ctenten. Lavaring gaschiadt mal oO9<*al cartdicaat, mat absolute garantte «oor duursumhald van klank an bouw ■"•»»*te9«iwaon»8«r nor Nodartetd ac Utadt: ïHEESsC0 ontsnappen. Waar was Oom Sydney nu? Al deze vragen drongen zich aan mij op. Snel opende ik de deur van de cabme. Een zware stoomwolk sloeg my in *t gelaat. „Oom!,” schreeuwde ik zoo hard ik kon. Geen antwoord. ..Ooooom!!" Weer geen antwoord. De zware stoomwolken vulden de cabine. Het werd Den volgenden ochtend werd ik om zeven uur wakker, of liever: wakker gemaaxt door Gertie, die, te oordeelen naar het lawaai dat zy maakte, biykbaar bezig was een verwoes ting in myn zitkamer aan te richten. Ik keek op myn horloge en riep haar door do deur. Het rumoer hield op en een hoofd, dat over vloedig met krulspelden was gefestonneerd, stak door de deuropening. „Wilt u in het bad?” vroeg bet hoofd. „Zeker, Gertie, en dan wil ik ontbyten. heb het druk vandaag." Het hoofd verdween grinnekentj en even later riep een schrille stem langs de keukentrap naar beneden: „Voorkamer-aan-straat wil zijn warm watër, gauwl" Binnen vyf minuten was aan den wensch van de voorkamer-aan-straat voldaan; juffrouw Oldbury In persoon kwam het brengen In <£n groote kan, die zy In een zitbad plaatste vroeg my met haar droevige stem, of Ik dacht, dat ik wat ,egg> and bacon” zou willen gpbruiken en daar zy een gunstig antwoord ontving, liet zy my myn tollet beginnen Het was kwart over acht, toen ik my aan Kyk, die twee gaan er ook al me* beginnen. Natuurlijk I Iedereen, oud en jong, kan Immers tegenwoordig in 8 maanden al heel aardig leeren apeien, en na een jaar nu. dan is men een amateur-pianist, die er zijn mag Moeilijk? Heelemaal niet! Die tijd te' voorby. Kruteen. mollen, sleutel* en de reet zullen het U niet meer lastig maken. Daar aorgen WIJ voor. In één winter maken wy tegenwoordig van Iemand, die nog nooit een plano of orgel aanraakte, een speler, dia zich kan laten hooren In den hulselyken kring. Klassieke muziek, amusementsmuziek, schlagers, volks liederen. Kerkelyke muziek, noem maar op. allee wat D wiltHet ly kt een wonder, nietwaar? Dat te het ook I Ook in deze eeuw gebeuren er nog wonderen Wilt U er meer van weten? Vraag dan eens een geheel vryblyvend. Ns deze proefles zult TT al een een voudige melodie kunnen spelen. Het zal U dan tevens duldeiyk zyn, hoe bet mogelyk la, dat U byv. nog vóór Kerstmis alle Kerstliederen aoudt kunnen s; En <tet met één kwartiertje studie per dag De kosten zyn van geen beteekenis. Ken complete schrlt- teiyke cursus k<»t #lecht» f 5.— muziek Inbegrepen. Wie al eenlgszlns spelen kan. leert na korte studie muziek jpelen. die andere misschien wel altyd te moeliyk zou zyn. verzuim vooral niet de gratis proefles aan te vragen (s.v.p. opgeven „plano" of „orgel”). Het verplicht TT tot niet* en het zal een verrassing voor U zyn. Schrijf even een brief kaartje of zend onderstaande coupon Ingevuld. In open enveloppe met 1% cte. postzegel, aan: ven en telegrammen hier te bezorgen, zoodat Ik dacht, dat juffrouw Vivien het wel weten zou.” zy nam my van onder tot boven op met een soort van wantrouwen. „Met de schuit weg,” zei ze kort. ,Hy is niet terug voor Donderdag. Tommy zeilde dus nog. Dit was tenminste nieuws, een nieuws dat voor my nog van belang kon zyn. Ik was benieuwd of „de schuit” nog de „Betty” was. het kleine schip, waarin wy zoo menig vrooiyk uur aan de "Crough en Blackwater hadden doorgeoracht. Ik bedankte haar voor de inlichting en vroeg, na een oogenblik te hebben nagedacht: ,A1« ik hier een brief heen stuur, zou die hem dan worden jioorgezonden?” „Natuuriyk,” entwoordds stuursch. Hierop viel verder niets te zeggen; ik wenschte het meisje dus goeden avond en ver liet het gebouw aan den kant van de Em bankment. AI was ik „er dus niet in geslaagd Tommy te treffen, toch was myn avond niet geheel vruchteloos besteed. Ik was erg nieuws gierig naar die Juffrouw Vivien. Vroeger had Tommy deels uit schuwheid, deels omdat ze hem barteiyk verveelden altyd alle aan raking met vropwen vermeden, met sen vast beradenheid, die soms aan ruwheid grensde. En thans was hy biykbaar. tenzy alle- tee- kenen my bedrogen, met rijn buurdame op goeden voet. Ik slenterde de Embankment af in de rich ting van de Chelsea Bridge. Ik was zoo in zyde. De zintuigen zyn de .schryfapperaten”, ^gelulden m6t rhythmlsche bewegin- die van de prikkels der omgeving (voorwerpen. die gezien, geluiden, die gehoord worden enz.) op die blanco pagina's „indrukken” achter laten, die de grondelementen vormen van wat we kennis van wetenschap noemen. By volslagen Idioten blijven de bladzyden vrywel onbeschreven. Zwakzinnigen brengen 1 niet verder dan eenige regels per pagina. Het normale en meer dan normale kind verwerft in de 3 eerste levensjaren zooveel kennis en vaar digheid. dat we dat bezit als ’t fundament van alle later verworven kennis en vaardigheid mo ten beschouwen. Hiermee is de bedoeling van Jean Paul’s bewering tot z’n proportie terugge bracht. Een der geestesetgenschappen, die de pasge borene als blanco-bladzyde meebrengt, is de rtlUiflkale zin oftewel muzikaliteit We zullen ons hier in dit kort bestek niet wa gen aan de omlynlng van t begrip: muzikali teit. Voor het oogenblik volstaan we met 't aan nemen van 'n normalen muzikalen aanleg, door 't kind als natuuriyke gave meegebracht. Even- ate de meeste geesteseigenschappen moet ook de muzikaliteit tot ontwikkeling gebracht wor den en evenals voor 't geheele terrein der gees tesontwikkeling is ook hier het gezin de eerste leerschool. De personen der omgeving, op de eerste plaats vader en moeder, zyn de als door de natuur aangewezen eerste onderwyzers. Dit onderwys wordt grootendeels, in de ongunstig ste gevallen uitsluitend onopzetteiyk, onbewust gegeven. Ieder geluid, iedere toon, iedere spraakklank. ,^oo! Ik wilde vragen, waar mynheer Mor rison is en wanneer hy terugkomt 'Er is een briefje op zyn deur, waarin hy verzoekt brie- Eenlge banken waren reeds bezet door heeren en dames, die daaraan blijkbaar de voorkeur boven een hotel hadden gegeven, maar toevallig was de bank tegenover George’s hals onbezet. Ik zette my op een van de hoeken en maakte my gereed, myn wachten door het lezen van de Telegraph te bekorten Er scheen niet veel bezonders in de wereld gebeurd te zyn, maar ik xan niet zeggen, dat ik hierover teleurgesteld was. Myn eigen leven gaf my tegenwoordig al de sensatie, die de menscheiyke gesteldheid noodig heeft. Het eenige belangryke bericht, dat ik kon vinden was het verslag van een vrij scherpe rede voering van een Russisch minister in verband met het conflict met Engeland. Het was een merkwaardige uitlating voor «en staats- r man van zyn positie en de Telegraph had de zaak nog erger gemaakt door by deze gele genheid een lang artikel te publlceeren over politieke uitdaging. dit juist geëindigd, toen George Hy kwam de voordeur uit en de benieuwd, wat myn neef op dat oogenblik zou uitvoeren. Misschien zat hy het avondblad na te zoeken in de ydele hoop, het bericht van myn gevengenneming te vinden. Ik kon my de rimpels in zyn voorhoofd voor stellen en de senuwachtige manier, waarop hy op zyn vingers zat te byten een gewoonte van hem, waarmee hy my altjjd ontzaggeiyk had verveeld. En hoe hard zou hy Lyten, als hy wist dat ik daar in het donker voor zyn huis stond, geen twintig meter van hem van daanl Ik bleef een oogenblik wachten, in de hbop, dat hy aan het venster zou komen. Dit genoe gen werd my echter ontzegd. „Wel te rusten 1” zei ik zachtjes. „Tot mor genochtend. kerel!” en met een laatsten blik naar zyn venster vervolgde ik myn weg. Ik wist niet goed, hoe ik naar Edith Ter race moest kopien, maar «en vriepdeiyte poli tieagent wees my den weg; het streelde myn gevoel voor humor met een fyn genoegen, dat ik my peraooniyk tot de politie wendde. Ten geweldige arbeid in Weenen hief ook deze wereldberoemde opera op tot een „bedrijf- met-winst” én een kunst-instelllng van den hoogsten rang. Nadien heeft hy gemeend zich in Amerika door dlrigeeren een onbekommerd bestaan te verwerven, waardoor hy zich geheel aan de compositie zou kunnen wyden, doch reeds in 1911 keerde hy te Weenen terug om er te sterven Te vroeg, zegt men.... Wie, weet het? By de Voorzienigheid heeft alles zyn juisten duur en plaats. Mahler werd 7 Juli 1860 geboren in Kalischt. een klein plaatsje bV Iglan, in Duitsch Bohemen. Hij verklaarde, dat de indruk ken van vier- tot elfjarigen leeftijd Ontvangen, beslissend zijn geweest voor aard en geest van zijn muziek.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1934 | | pagina 20