Radio en Pers
GEESTELIJKE VERWARRING
ALS U HOEST
Sensationeele geruchten
Friesland
THERMOGÈNEv
unt - van Dijk
Medische kroniek
Noodlottige twist
in
Nieuwe prijs voor
literatuur
ZATERDAG 3 NOVEMBER 1934
I
IDEEËN
Het somnambulisme
Advertenties in radio-
gidsen
Dader meldt zich aan
Distributie
4
VAN ZIJN BED GELICHT
en
De uitvinder
De motor der toekomst!
construeeren
I
I
Groote mogelijkheden
in de toekomst
VERMISTE STOOM LOGGER
GEPRAAID
Door dr. Wijnaendts Francken
beschikbaar gesteld
35en55
k cent
De omroepvereenigingen kunnen
voor de reportage van zeer
bijzondere gebeurtenis
sen zorgen
Tandarts te Den Haag door een
collega gedood
Zenderbouw
Waar gefabriceerd zal worden
Alles blijft nog een vraag
Miswijnen, Codslempolie,
Kerk, kunst op elk gebied
Na jarenlange experimenten schijnt
het gelukt te zijn een brand
stofloozen motor te
Restaurant DORRIUS
LIBRA.
plaats de
6
was, dat de
I
I
1
I
Laten we voor vandaag een enkel woord zeg
gen over het privaat bezit, den grooten steen des
aanstoots voor velen.
Te veel en te gemakkelük wordt vergeten, dat
het persoonlijk eigendomsrecht een natuurrecht
In zijn Memorie van Antwoord aan de Tweede
Kamer Inzake de Posterüenbegrootlng deelt Mi
nister De Wilde o.m. het volgende mede:
Omtrent het vraagstuk van het plaatsen van
advertenties in de organen der omroepvereeni-
gingen, dat door de vereeniging de Nederland
sche Dagbladpers bij den Minister aanhangig is
gemaakt, heeft hij het advies van den Radlo-
raad gevraagd. Zoodra dit advies door hem Ie
ontvangen, zal de Minister zijn standpunt in
deze aangelegenheid bepalen.
Het vraagstuk van de publicatie van omroep
programma's in de dagbladen is noch door de
persorganisaties, noch door de omroepvereenl-
gingen bij den Minister aanhangig gemaakt
Wel is hem gebleken, dat terzake tusschen belde
partijen onderhandelingen worden gevoerd, ten
einde tot een bevredigende oplossing te gera
ken.
de
De
der
en
het
het ft
r Doozen
Van het tijdstip af, dat de radio-omroep
zijn cultureele taak op meer uitgebrelde
schaal ging vervollen, doet Elch van tijd tot
t(jd een zekere tegenstelling gevoelen tus
schen pen- en nieuwsbureau eenerzijds en
de omroepvereenigingen anderzijds met be
trekking tot het terrein, dat naar leden
meening, met inachtneming van de juiste
grens, door beide groepen van belangheb
benden behoort te worden verzorgd. Dezer
zijds is steeds het standpunt ingenomen
en dit dan ook skn de betrokken instanties
meermalen kenbaar gemaakt dat het tot
de taak der penbureaux behoort, de eigen
lijke pen- en nieuwsberichtgeving te ver
zorgen en dat daarnaast voor de omroep
vereenigingen een taak is weggelegd in de
verzorging van de reportage van gebeurte
nissen, waarvoor bij een keer groot deel van
het Nederlandsche volk belangstelling be
staat.
Een vertrouwd Ingenieur, wie dit is, mogen
we nog niet openbaar maken en zoo zijn er meer
zaken, die nog niet openbaar mogen worden ge
maakt. werd in den arm genomen en met dezen
de heele zaak nog eens doorgenomen. En nu
zes maanden geleden was de zaak gereed en
werden enkele Rljkslngenleurs, na beëedlgd te
zijn, toegelaten tot een onderzoek. Daarop volg
den vele besprekingen en reizen naar fabrieks-
centra in eigen land en daarbuiten.
Op papier klopte de zaak, maar ook in de
practijk moest de juistheid nu blijken en daar
om werd aan verschillende fabrieken opdracht
verstrekt, zonder dat men wist waartoe het
diende, tot het vervaardigen van onderdeelen
op ware grootte. In het geheim werden deze in
elkaar gezet en In een autocarosserie gemon
teerd. Nu kon de proeftocht, waarbij ook een
Te Vlaardingen is Vrijdagavond binnengeko
men de KW 25. schipper J. v. d. Plas, die ver
klaarde Woensdag j.l. bij de vermiste stoom-
logger V.L. 83 langs zijde te hebben gelegen op
52 gr. 50 N. Br.
de radtodlstributie In het leven te roepen.
Evenwel zijn er enkele gemeentebesturen, die
niet zelf in de behoefte aan radlodlstributle
kunnen of willen voorzien en die de verzorging
daarvan ook niet aan particulieren willen over
laten. In die gevallen is het Staatsbedrijf in
staat op verzoek van de gemeente de radio-
aistributle te verzorgen. Reeds heeft een twee
tal gemeenten zich voor zoodanige distributie
uitgesproken. De Minister heeft evenwel ge
meend zijn eindbeslissing over deze aangelegen
heid te moeten opschörten tot er gelegenheid
zou zijn geweest deze in de Kamer ter sprake
te brengen.
Het verschil tusschen een zwaren en lichten
motor is gering. Na een gebruik van drie maan
den moet er „iets” bijgevuld worden, maar de
kosten daarvan zijn al heel gering. Deze motor
is veel lichter dan die we tot nu toe kennen
en het verschil in kracht zit hem niet in het
verschil in cyiinderinhoud. De krachten die op
gewekt kunnen worden zijn bijna ongelimiteerd.
Vrijdagmiddag te ongeveer half vijf heeft
een schokkend drama plaats gehad ten huize
van den tandarts S. aan de Laan van Meer-
dervoort no. 683 te Den Haag.
In verband met het overdoen van zijn prac-
tjjk aan den eveneens daar ter stede wonenden
tandarts H. schijnt een kort hevige oneenigheid
te zijn ontstaan tusschen belde heeren, met als
gevolg dat tandarts H. met een scherp voor
werp aan den hals ernstig werd gewond.
Bloedend vluchtte hij de deur uit, doch stortte
na eenige passen neer en overleed kort daarop
De tandarts 8. was Inmiddels zijn woning
ontvlucht, doch heeft zich eenige uren later
zelf aangemeld aan het politiebureau aan de
Archlmedesstraat. Hij bekende het misdrijf te
hebben gepleegd.
De politie heeft daarop den 46-jarlgen 8., die
in sterk overspannen toestand verkeerde, in be
waring gehouden.
Het HJk van den verslagene is naar het zie
kenhuis aan den Zuidwal overgebracht.
Later zette hij hij zijn zinnen er op om een
anderen meer economischen motor uit te vinden
en gedurende vier jaren heeft hij onafgebroken
daaraan gewerkt. Heel veel proefnemingen
werden gedaan, maar steeds liep het op een
mislukking uit. Toch liet hij zijn idee niet los en
dag en nacht dacht hij er aan. Totdat eindelijk
het principe voor zijn geest kwam, eigenlijk het
ei van Columbus, dat, hoewel nog niet geperfec-
tionneerd natuurlijk, toch reeds teekenen ver
toonde een algeheele omwenteling te zullen
brengen, niet alleen in de constructie van den
motor, maar in het geheele verkeerswezen, ja
misschien wel in de maatschappelijke verhou
dingen. Na nog twee Jaren hard werken was het
einddoel eindelijk bereikt.
Reeds liepen de laatste dagen geruchten dat
er Iets geweldigs stond te gebeuren en de meest
fantastische verhalen gingen reeds rond. Maar
het fijne was tot nu toe nog onbekend.
Maar zoo fantastisch konden de geruchten
toch niet zijn of de werkelijkheid overtreft
alles. Om de zaak in goede banen te lelden en
tot de Juiste proporties te beperken, heeft de
Jeugdige uitvinder, de 33-jarige J. Wardenler
te Wolverga, in bijzijn van ingewijden en onder
leiding van den burgemeester van Weststelling-
werf, enkele gegevens verstrekt aan daartoe ult-
genoodlgde persvertegenwoordiger*.
f
Zoowel de gemeentelijke als de meeste der
particuliere radio-dis. ribuanten beijveren zich
om de machtigingsvoorwaarden zoo stipt moge
lijk na te komen. Blijft dit streven bij de distri-
buanten bestaan, dan zal er geen aanleiding zijn
om na afloop van de voor den tijd van vijf
Jaren verleende machtigingen, die voor het
grootste gedeelte in April 1937 eindigen, een
anderen exploitatievorm voor de verzorging van
Op dit moment zijn een paar motoren in aan
maak, die in enkele autobussen zullen worden
aangebracht en na 1 Januari zullen de persver
tegenwoordigers voor een pfoefrlt worden ult-
genoodlgd. waarna ook meer gegevens zullen
worden verstrekt.
Over de w*ijze waarop dit geschiedt, zullen we
ons niet uitlaten, maar dat het noodzakelijk Is
mag als luce cla^ius worden beschouwd. Zeer
bijzondere maatregelen zijn dan ook reeds ge
troffen.
We wejen het. meer zich opdringende vragen
zijn nog 'Onbeantwoord gelaten, maar meer dan
hier gezegd, mocht nog niet worden losgelaten
Tot zoover het bericht, waarin van deze uit
vinding, zooals de jongeman haar verteld heeft,
sprake Is. Ten raadhulze van Weststelllngwerf
(Wolvega) deelde men on* mede, dat over de
uitvinding nog geen enkele uitspraak van be
voegde zijde Is gedaan. De gemeente wil even
tueel grond beschikbaar stellen voor de te
bouwen fabriek, maar wenscht uit den aard
der zaak eerst meer zekerheid over de uitvin
ding te hebben.
Donderdagmorgen omstreeks zes uur hebben
aldus het Handelsblad, twee rechercheurs den
Slager-propagandist H. Th. R. in zjjn woning
aan den Essenburgslngel te Rotterdam van
z(jn bed gelicht en In hechtenis genomen. Via
het hoofdbureau van politie aan het Haag-
scheveer Is hij naar het huis van bewaring
aan den Noordsingel gebracht, waar hij is op
gesloten, teneinde hem een gerechtelijke straf
te doen ondergaan.
Bij olie
k apothekers
drogisten
b. de regelingen en maatregelen van technl-
schen, juridlschen en financieelen aard, welke
hetzij blijvend, hetzij bij wijze van overgang
ter zake moeten worden getroffen en genomen,
is met haar werkzaamheden gereed gekomen-
het verslag is zoo juist ingediend.
Het ligt tn de bedoeling van den minister na
kennisneming en overweging van dit verslag.
De uitvinder J. Wgrdenler Is, zooals gezegd,
nog slechts 23 jaar oud en heeft alleen Lager
Onderwijs genoten. Op school was hij geen uit
blinker. Integendeel, meermalen moest hij tot
de orde worden geroepen omdat hij zat te
denken en te knutselen. Maar toen de school
jaren achter den rug waren, kon hjj zijn neiging
tot knutselen botvieren en reeds op zestien
jarigen leeftijd vond hij een belangrijke verbe
tering uit voor een beschultlnpakmachlne, welke
uitvinding echter nog niet mag worden vrij
gegeven.
In den geest van de aan de commissie verstrek
te opdracht een oplossing van dit belangrijke
vraagstuk zoo spoedig mogelük te bevorderen.
Daartoe zullen de noodige voorstellen weldra bij
de Staten-Generaal worden Ingediend.
zooals alle krenking der natuur. Daarom moet
aan het onkreukbaar recht op privaat bezit
worden vastgehouden onder alle omstandighe
den. Hoe de tijden ook veranderen; welke
eischen de gemeenschap ook stelt; hoezeer een
economische crisis ook een verschuiving van de
algemeene lasten op de schouders der bezitters
mag eischen, het beginsel van het recht op
privaat bezit moet gehandhaafd blijven. Alleen
de toepassing van dat recht en het gebruik van
het bezit kunnen In discussie komen. Ook de
gemeenschap heeft haar rechten en.-de overheid
heeft den plicht voor haar op komen; zij
heeft het recht met eerbiediging Vtn den pri
vaten eigendom uit te maken hoeveel een ieder,
naar de mate van zijn bezit, In de algemeene
lasten moet bijdragen. Daarnaast heeft de be
zitter nog een strengen plicht der naastenliefde,
den onontkoombaren plicht om van zijn over
vloed aan den behoeftige weg te schenken.
Over die rechten en plichten van overheid,
gemeenschap en bezitter willen wü graag in vol
gende beschouwingen spreken, te meer, daar die
rechten en plichten In onzen tijd van zooveel
beteekenis zjjn. Maar Iedere brspreklng hierover
moet In het zand loopen of tot een valsche
conclusie voeren, wanneer niet wordt uitgegaan
van het groote beginsel, dat het recht op per
soonlijk bezit een natuurrecht van den rnensch
en dus onschendbaar is.
De door den Minister ingestelde commissie
met de opdracht te onderzoeken en omtrent
het gehouden onderzoek verslag uit te brengen
en daarbij uitgewerkte voorstellen te doen met
betrekking tot:
de wijze, waarop door samenwerking tus
schen het Rijk en de omroepvereenigingen eer
met aanleg, beheer en exploitatie belast ge
mengd bedrijf, waarin het Rijk overwegende
zeggenschap heeft, het best georganiseerd, be
heerd en geëxploiteerd kan worden, en
gesteld. naar aanleiding
zekere Oudet iemand pljn-
Ons bereikt het bericht, dat een
jeugdig genie er in geslaagd zou zjjn
een onbrandbaren motor uit te vin
den, die niet door benzine of andere
brandstof zal worden gedreven.
Deze uitvinding, zal, naar de uit
vinder verwacht, een revolutie op
verkeersgebied te weeg brengen en
werk verschaffen aan duizenden.
De plannen voor exploitatie be
vinden zich reeds in een vergevor
derd stadium, terwijl alles in het
werk is gesteld om de uitvinding ge
heim te houden.
Achter deze uitvinding zit reeds een Neder-
landsch kapitaal van 13.000.000 en een tech
nisch bureau ontwierp reeds de teekeningen
voor een fabriek.
Het is de bedoeling dat er een fabriek komt
te Wolvega, waar alleen reeds 13.000 menschen
emplooi zullen kunnen vinden.
F
i.
Wel liet de Jeugdige uitvinder er zich over
uit, dat afstanden nu eigenlijk niet meer zullen
bestaan en zelfs bij de grootste hoogte kan de
snelheid nog zooveel te meer worden opgevoerd
bedek dan de borst met een vel
De watten, die warmte opwekt^
bedoeling is daar een ijzergieterij op te richten.
Op de voorjaarsbeurs In Utrecht zal het
nieuwste snufje worden gedemonstreerd, terwijl
verder enkele groote maatschappijen een motor
In bruikleen zullen krijgen om er mee vertrouwd
te geraken. Een demonstratie-tocht door Euro
pa volgt dan.
Dat hier van een omwenteling op verschil
lend gebied sprake is. Is duidelijk voor ieder die
de feiten even nader beschouwt. Groote belan
gen staan op het spel en dit wordt gelukkig
door de betrokkenen ook wel ingezien, want
alles wordt gedaan om zoowel uitvinding als
uitvinder te beschermen.
De fabrikant verklaarde daarop dat de ma
chine of wat het dan ook Is, geheel bedrijfs
klaar en bedrijfszeker was. Alles gebeurde weer
onder strikte geheimhouding, terwijl de fabri
kant belanghebbende werd door verleende licen
ties. Octrooien in verschillende landen zijn
reeds verleend.
T'v e meeste leerlingen van Mesmer waren In
II t geheel niet zulke geldwolven als hun
meester. Velen van hen waren van plan,
uit zuivere phllantropie het geheele mensch-
dom te gaan genezen.
Wnderbare illusie van die vier hertogen,
acht markiezen, onder wie Lafayette, vele an
dere edellieden, gezanten, officieren, priesters en
doctoren. Want deze vindt men onder de eerste
leden van de nieuwe Bociété d'Harmonle, die
gesticht was om het dierlijk magnetisme tot
heil der menschheld in practijk te brengen.
Een dezer was de markies van Puységur, een
een voortreffelijk num, die uit Parijs vertrok en
op zijn landgoed te Buzancy zijn boeren de
zegeningen van het magnetisme ging brengen.
Geheel gelijk aan zijn leermeester Mesmer,
magnetiseerde hij een boom, en daarheen
spoedden zich al ras de zieke boeren en boe
rinnen uit den omtrek. Tijdens deze behande
ling werd het somnambulisme ontdekt. Een
jonge boer van 35 jaar. Victor genaamd, die
sedert jaren aan een longziekte leed, werd bij
den boom gemagnetiseerd, en ziet, inplaats van
een geweldige crisis te krijgen, viel hij In een
rustlgen slaap. In dien slaap sprak hij luld-op
over zjjn zaken en terwijl hij anders maar dom
was, gaf hi) tijdens zijn slaap teekenen van
hooge Intelligentie.
Het was zeer gemakkelijk zijn gedachten te
veranderen, en bracht men zijn geest tot iets
vroolijks, dan verbeeldde hij zich op een ker
mis te zijn en te dansen. Het was niet eens
noodig tot hem te spreken: hjj begreep reeds
wanneer de magnetiseur Iets dacht; en wan
neer deze aan een bepaald bevel dacht, zonder
het uit te spreken, voerde Victor dit bevel uit.
In dien slaap gaf hij aan welke geneeskundige
behandeling voor hem noodzakelijk was en In
derdaad is hij spoedig genezen.
De thans bekende z.g. slapende dame is, in
figuurlijken zin, geboren in 1784, bij den boom
van den markies van Puységur.
Het somnambulisme,
ontdekt.
ook
Hiermede zou de werkloosheid in deze buurt
reeds zijn weggevaagd. Alleen moet nog een
grondonderzoek geschieden of het terrein vol
doende geschikt Is. Op deze plaats zullen dan
de tractiemotoren en kleine vaste motoren wor
den vervaardigd, evenals de carosserleen. De
zware motoren zullen in de buurt van Amster
dam worden vervaardigd, terwijl het ook de
In de gewone maandelijksche ledenvergadering
van de Maatschappij der Nederlandsche Letter
kunde, welke Vrijdagavond werd gehouden In
het Nutsgebouw te Leiden, deed de voorzitter,
prof. Dr. J. De Vries, mededeellng van de In
stelling van een nieuwen prijs, groot f 500. welke
om de twee jaren lean worden toegekend aan
een uitverkoren voöftPBffelijk werk, afgewisseld
op het gebied van biographle en cultuurge
schiedenis en op dat van essays en litteraire
critlek.
Het Is Dr. C. J. Wijnaendts Francken. die het
Bestuur van de Maatschappij tot die bekro
ningen in staat wil stellen.
Het gaat dus om het beste werk, dat in de
gezegde rubrieken gedurende de laatstverloopen
vier jaren zal zijn verschenen, in boekvorm,
krant of tijdschrift.
Het Bestuur zal zich doen voorlichten door
een door hem aan te wijzen commissie van vijf
leden, welke publicatie met den „Dr. Wijnaendts
Francken-Prüs” ware te bekronen.
Ter jaarvergadering van 1935 zal deze prijs
voor de eerste maal worden toegekend.
Vervolgens sprak prof. dr. Gerlach Royen
O.F.M. over „Pronominale problemen In het
Nederlandsch".
was ontdekt. Vanaf dat
oerde ook de techniek
geneeswijze. De krampen
raakten uit de mode en daarvoor kwam in de
kalme en vreedzame magnetische
slaap, die verwekt werd door een eenvoudige
aanraking of bevel.
Wjj moeten nog enkele bijzonderheden hier
van mededeelen. Puységur merkte op, dat de
gehypnotiseerde uitsluitend staat onder den wil
van den hypnotiseur, niet onder den Invloed van
andere personen. Verder merkte hij op, dat
wanneer de gehypnotiseerde ontwaakt, hij geen
enkele herinnering behoudt aan hetgeen hij
tijdens den slaap waargenomen of gedaan heeft.
Omstreeks denzelfden tijd. In 1787, werd door
dr. Pététin uit Lyon de katalepsie ontdekt; dat
Is de toestand, waarin men aan een gehypno
tiseerd (of ziek) persoon elke lichaamshouding
kan geven, die men wil, zóó dat hij daarin
blijft volharden.
Intusschen, de jaren gingen voorbij, de
Fransche revolutie schiep een nieuwen toe
stand in Europa, Napoleon ging aan zijn oor
logen ten gronde, en toen kwamen de vorsten
en herstelden alles weer, zooals het geweest
was. Of er In dien tijd ook veel aan het dierlijk
magntisme en het somnambulisme is gedaan,
weet ik niet, maar tegen 1830 begon de belang
stelling te herleven en nu waren het reeds na
men met een beteren klank, die aan het hoofd
oer hypnotische onderzoekingen kwamen te
prijken. Daar was de abbé Farla, generaal Nol-
zet en vooral dr. Bertrand, die een geheel leer-
boek schreef. Ook in de ziekenhuizen werden
reeds proeven genomen.
Farla. die door sommigen zeer ongunstig be
oordeeld werd, gaf publieke voorstellingen van
hypnose. Het merkwaardige echter was. dat hij
al deze hypnotische verschijnselen niet toe
schreef aan een rpagnetische vloeistof of welke
vreemde natuurkracht dan ook, maar hij
schreef ze ook niet toe aan den wil van den
magnetiseur, maar wel aan zelf-suggestie van
den proefpersoon zelven. Hij zette dit uiteen in
zijn boek la cause du sammell lucide."
Maar Farla was een man zonder medische
kennis, en zijn idee, waarin een kern van waar
heid stak, werd eerst door den dokter Bertrand
beter doorgrond en publiek gemaakt. Bertrand
schijnselen door suggestie waren te verklaren
en deze verklaring heeft een enorme fortuin
gemaakt. Zelfs nu nog zijn er menschen, die
alles met suggestie verklaren, en de bekende
dr. van der Velden, die de boeken over bet
z.g. volkomen huwelijk heeft geschreven, ver
klaart zelfs de echtelijke liefde door suggestie
en auto-suggestle. Auto-suggestle is een def
tige uitdrukking voor: zich zelf iets wijs maken.
In 1825 wist een zekere dr. Froissac de Aca
démie de médiclne, het hoogste geneeskundige
lichaam er toe te krijgen het hypnotisme te
onderzoeken. Met 35 tegen 25 stemmen besloot
men een commissie te benoemen. Het rapport
van deze commissie was eigenlijk vrij gunstig
voor het magnetisme. Het beroemdste lid ech
ter, Magendie, en nog een ander, vonden de
proefnemingen niet nauwkeurig genoeg en na
men geen deel aan het onderzoek, noch aan
het rapport. De commissie had zich eigenlijk
de vraag gesteld: bestaat het magnetisme of
niet? Zij had enkele buitengewone feiten ge
constateerd. en gaf dan als haar oordeel dat
het magnetisme In de geneeskundige praktijk
diende opgenomen te worden, en de studie er
van aangemoedlgd. Maar had zij Iets gedaan
om de zaak beter te doorgronden? In het ge
heel niet. Bovendien was het onderzoek niet al
te nauwkeurig, en het gevolg van alles was dat
de Academie het niet aandurfden om het rap
port te publlceeren.
De Academie heeft daarin wijs gehandeld.
Want de noodzakelijke voorzorgen, om bedrog
te voorkomen, namen zij niet. Het gaat daar
mee precies als In onze dagen, wanneer een
medium onderzocht wordt Daarbij komen dan
professoren In de verschillende geneeskundige
vakken, maar deze worden er telkens tusschen
genomen.
Wanneer men het rapport leest, wordt men
getroffen door de naïveteit der onderzoekers. Er
was een proefpersoon, die met gesloten oogen
kon lezen. En wat deden ze nu, om dezen per
soon te controleeren. Zij keken nauwlettend
naar zjjn oogen. Welnu, men kan met schijn
baar gesloten oogen door een heel klein
spleetje zeer gemakkelUk lézen. En dergelijke
feiten zUn er meer. In 1837 werd de zaak op
nieuw aan de orde
van het feit dat ee»
loos een kies getrokken had in den magneti-
schen slaap. Er werd opnieuw een commissie
benoemd. Deze onderzocht slechts twee som
nambules. Zij zeide dat de magnetische slaap
wel beweerd, maar niet bewezen
ongevoeligheid voor Pijn in dien slaap niet be
wezen was; dat ook niet bewezen werd, dat de
ongevoeligheid voor pijn in dien slaap niet be
wezen was; dat ook niet bewezen werd, dat de
magnetiseur door zün wil alleen het gevoel aan
ce patiënte terug kon geven; dat evenmin de
gehoorzaamheid aan den magnetiseur, de hel
derziendheid en de verplaatsing der zintuigen
bewezen waren. Het resultaat was dus negatief.
Toen loofde Burdin, lid van de Academie, 3000
francs uit aan dengene, die werkelijk met ge
sloten oogen en zonder licht, iets lezen kon.
Deze prUs werd niet behaald. Toen stelde het
lid Double aan de Académie voor, om zich
nooit meer met het magnetisme te bemoeien
en het als een herschenschlm te beschouwen.
Dit voorstel werd aangenomen. Daarmee was
de zaak echter niet dood.
TH. H. 9CHLICHTING.
Ontstellend Is niet alleen het aantal, maar
vooral de Inhoud van de brieven, door ons in
de laatste weken van lezers dezer wekelUksche
rubriek ontvangen. Wij hebben ons verstout
eenigen tijd terug over „christelijk communis
me" te ach: U ven en daarna over de gevaren
van slechte voorlichting en van gebrek aan
voorlichting. Een groot aantal onzer lezers heeft
daarin aanleiding gevonden zich tot ons te wen
den een krachtiger dan ons Hef is Wérd daar
door onze reeds alng bestaande overtuiging ver
sterkt, dat er In onzen tijd een ontstellende
jgeestesverwaï ring heerscht.
Te verwonderen behoeft dit niemand. De
na-ooilogstUd had reeds ïfrei zün weergalooze
verschuivingen van b,a/t en zijn ongekend
snelle opvoering van de levensbehoeften door
een bedrieglijke schijnwelvaart, groote moreele
verwoestingen aang. richt, Welke onze thans
roemrijk regeerende Paus In zijn eersten om
zendbrief aan de wereld ,,ubi arcano" In 1923
kernachtig In vier punten samen vatte: le. de
internationale verhoudingen zijn ontredderd; 2e.
binnen de staten heerscht overal strijd en wel
tusschen de verschillende standen en tusschen
de politieke partijen; 3e. het huisgezin is aan
getast en ten 4e.: ook de Individuen zUn mo
reel achteruitgegaan. Omtrent dit laatste punt
zei de Paus toen al zoo Juist: „Zoo Is het aan
iedereen bekend, dat de menschen van lederen
leeftijd en stand b.zield zijn met een geest van
ontevredenheid; dat zü mokken en lastig zün;
vervolgens hoe moellUk zU gehoorzamen en hoe
groot de tegenzin voor den arbJd is; bovendien
hoezeer de lichtzinnigheid van vrouwen en
meisjes de grenzen der eerbaarheid overschrUdt.
vooral In kleedlng en dansen, Urwijl door haar
weelderden opschik de afgunst der minderbe
deelden gewekt wordt; en tenslotte hoe het ge
tal der behoeftigen aanwast, tengevolge waar
van voortdurend groote scharen het leger der
oproeiigen komt vermeerdeen.”
Dit werd geschreven In Decemoer 1932. Twaalf
Jaar later is ieder woord nog dubbel waar. Ja,
de toestand is sinds dien veel verergerd. Er
woedt al vUf jaar lang een economische crisis,
die steeds dieper invreet, steeds meer de sa-
menie ving verarmt en het leg-sr der werkloozen
doet aangroelen. En het ergste daarbU Is, dat,
terwijl men In den oorlog, ook In de meest ho-
peiooze periode zeggen kon: er moet en wel snel
een einde aan komen, zoo Is deze economische
Inzinking zonder perspectief. Geen wonder dat
de materieele ellende en het ontoreken van uit
zicht ook het moreel der bevolking aantast; dat
ook bU de besten die beginselen beginnen te
wankelen, welke onschokbaar leken; dat twijfel
opkomt omtreiy waarheden, welke eeuwen vast
staan, op de duidelijkste manier en door den
meest gezaghebbenden mond zUn verklaard; dat
het oor wordt geleend aan valsche leuzen
en misleidende d vaalleeraars, van wie men zich
vroege» verre hield.
De getstesverwarring heeft niet enkel de on-
ontwikkelden overmeesterd; uit de bovenbedoel
de correspondentie blUkt ons helaas, dat ook
menigeen Is aangetast, van wiens geestelUke ont-
wlkk ling men anders mocht verwachten.
Het ligt voor de hand, dat het voornamelUk
de princiepen omtrent privaat bezit, verdeellng
van goederen, bestaansrecht der verschillende
standen, waarde, bete kenis en verhouding van
kapitaal en arbeid zUn, welke het meest en het
eerst in het gedrang komen. En hoewel sinds de
Fransche revolutie de kathol!, ke leer daarom
trent herhaaldelUk en steeds duidelUker is ver
klaard en vastgelegd, blUkt het dagelijks, dat
omtrent deze punten de meest hop.looze wan
begrippen bestaan en dat niet alleen bü domme
en onontwikkelde menschen, maar zelfs bü ve
len, die zich onder de Intellectueelen scharen.
Ook dat behoeft alweer ge:n verwondering te
wekken. Zoolang het leven zUn normalen gang
gaat, een ieder kans ziet naar behooren In zijn
onderhoud te voorzleA en elk gezin voor het
opgroelende geslacht een toekomst In de opgaan
de lijn verzekerd acht, voelt men geen behoefte
om over vraagstukken, als boven genoemd, te
piekeren. Een onbewust streven naar zelfbehoud
brengt er den gemiddelden man onder zulke ge
lukkige omstandigheden zelfs toe, om niet aan
bestaande te nikken. „Men weet wat men
en niet wat men krUgt”, heet het dan.
Maar wanneer alles verdwUnt, wat ons jaren
lang Hef Is geweest, wanneer aan het leven be
haaglijkheid en comfort worden ontnomen;
wanneer de welvaart krimpt en soberheid het
wachtwoord wordt; vooral wanneer het leven Ja
ren lang een dalende lUn bluft volgen en aan
een opwaartsche beweging gewanhoopt wordt,
dan komen de tegenstellingen tusschen de wei
nigen die, althans oogenschijnlük, nog In goe
den doen bleven, en de massa, die al maar meer
wegzakt, scherper naar voren. En de oude vraag,
welke al sinds Adams val alle gedachten heeft
bezig gehouden, komt opnieuw bü tienduizenden
op: voor God zijn toch alle menschen geluk,
waarom moet dan de een weelde en de ander
armoede hebben? De aarde Is aan allen gege
ven; waarom moet dan de een honger luden en
de ander In overvloed levep? Hebben In den
grond niet zij geluk, die eigendom diefstal noe
men? Waarom kan niet alles gelijk worden ge
maakt?
Nadat de Pausen in de laatste halve eeuw
herhaaldelUk en overduiflelUk de valschheid van
deze stellingen hebben aangetoond en in hun
spoor talrUke sprekers en schrijvers de katho
lieke beginselen te dezen opzichte hebben ver
klaard, moest het niet noodig zijn,' nogmaals
over dit onderwerp uit te welden. Juist In de
laatste weken hebben wü evenwel ervaren, dat,
ook onder onze geloofsgenooten, er zeer velen
*Un, die óf wel de encyclieken toejuichen zon
der ze te lezen, óf wel er alleen die gedeelten
van ter harte nemen, welke hun aangenaam
*Un; terwUl wU bu het Jongere geslacht hier
omtrent een ontstellende onwetendheid en on
verschilligheid waarnemen.
de hypnotische slaap,
oogenblik veran-
magnetlsche
de stuipen
De ontworpen motor loopt zonder benzine,
zonder water, zonder afkoeling (Immers de
„motor" is geen explosiemotor. Ja zonder
eenige brandstof. Alleen een weinig olie
voor smering is noodig. maar het is reeds
zeker dat als de motor per jaar dag en
nacht loopt, de onderhoudskosten niet meer
dan 25 zullen bedragen.
Wat zal de toekomst brengen? Zelfs een
kleine motor kan ongekende krachten vóórt
brengen. Hebben de stoombooten hun kolen
ruimten niet meer noodig, krUgen de meest ult-
gebrelde lagen der bevolking hun eigen auto’s,
zooals de jonge uitvinder zeide te voorzien? Zul
len de auto's veel grootere snelheid krUgen; wat
zal de snelheid van een vliegmachine worden?
Vragen, niets dan vragen, maar waarop hope-
lUk binnenkort de practUk het antwoord zal
geven.
We stelden den uitvinder deze vragen. Ik kan
dat alles niet overzien, zoo zei hU. maar Ik kan
mU er nu ook niet In verdiepen. Wat ik wel
«V-et. dat Is dat mun uitvinding klaar Is en
daar ben Ik o zoo blU mee. Ik kan nu tenminste
even tot rust komenI
Of hU daarop zoo zgker kan zyn gelooven we
nog niet.
Is; dat dus, ook al zouden alle menschen al hun
bezittingen op een bepaald oogenblik ten bate
van een gemeenschappelUk doel willen afstaan,
dit recht toch zou blijven bestaan. Schending
van dit recht, aantasting van dat privaat bezit
door geweld of dwang, is dus een overtreding
van de natuurwet, evengoed als opstand tegen
het wettig gezag, het geven van valsche getui
genis, moord of echtbreuk.
Er valt dus over de vraag, of het recht op
privaat bezit bestaat, niet te dlscussleeren. Het
Is geen geloofspunt voor katholieken alleen, geen
uitvinding der katholieke kerk, maar een wet
voor alle menschen, welke door de kerk alleen
wordt verklaard.
In zUn eersten grooten omzendbrief „Quod
Apostolic! muneris” sprak Paus Leo zich hier
over reeds overduldelUk uit, waar hU omtrent
het eigendomsrecht aldus schreef: ,,Ook in de
openbare en hulselUke rust heeft de wUsheld
der katholieke kerk, door de geboden der na
tuurlijke en goddelUke wet gesteund, met het
grootste overleg voorzien door hetgeen zU houdt
en leert omtrent het eigendomsrecht en de ver-
deeling der goederen, welke voor het leven noo
dig en nuttig zUn. TerwUl toch de socialisten
het eigendomsrecht als een menschelUke uitvin
ding, strUdlg met de natuurlUke geHjkheld der
menschen voorstellen; terwUl aü de gemeen
schap der goederen opeischen en van meening
zün, dat de armoede niet met geduld moet ge
dragen worden en dat de bezittingen en rechten
der rijken straffeloos kunnen geschonden wor
den gaat de Kerk, veel verstandiger en prac-
tlscher, van de bestaande ongelijkheid der men
schen uit, die van nature In lichaams- en gees
teskrachten verschillen, ook In het bezit van
goederen. ZU beveelt daarom het recht van bezit
en eigendom, dat uit de natuur zelf voortkomt
aan een ieder ongekrenkt en ongeschonden te
laten; Immers zU weet, dat diefstal en roof door
God, den oorsprong en wreker van alle recht,
zóó verboden zUn. dat men het goed van an
deren niet eens mag begeeren en dat dieven en
roevers, niet minder dan echtbrekers en afgo
dendienaars, van het Hemelsche rtjk worden uit
gesloten.”
Deze uitspraak is duidelUk genoeg. ZU moet
voor de niet bezlttenden des te klemmender
zUn, omdat Leo XIII de Paus der sociale ver
betering, de Paus der onderdrukten, de Paus
der arbeiders terecht wordt genoemd. HU heeft
zUn machtige stem tegen de onderdrukking der
armen, tegen de loonslavemU, tegen de uitbui
ting van den werkman door het kapitaal, ver
heven. HU heeft den arbeider omnoog gestuwd
en hem door de organisatie den weg naar een
beter lot gewezen. Des te meer waarde moet
men hechten aan de woorden van de eerste
encycliek van 1878, waarin Paus Leo In het
groot de beginselen vastlegde van net program,
dat hU in zUn latere omzendbrieven op zoo on-
sterfelUke wUze zou ontwikkelen.
Ook al zou deze Paus met zün gevoelig hart
voor de noodlüdenden anders gewild hebben, hü
kon niet anders spreken, omdat Iedere afwüklng
van deze leer in strüd zou komen met de na
tuurwet en met de rede.
De Schepper heeft de menschen In de grootste
verscheidenheid geschapen: zwak en sterk; döm
en verstandig; groot en klein; slim en argeloos.
En bü dat groote verschil In llchamslüke en
geestelUke talenten sluit zich vanzelf een on-
gelükheid In bezit van stoffelüke goederen tuin.
Het recht op bezit van wat de rnensch door
overerving ontvangt of zich langs rechtmatigen
weg zelf verwerft, volgt uit zün natuur. Alle
pogingen om zulks te ontkennen, strüden te
gen het gezond verstand en alles wat beproefd
werd om tegen dat natuurrecht In te gaan, is
steeds op schromelüke mislukking ultgeloopen.
Het Staatsbedrijf der P.T.T. heeft geenszins
hei voornemen de radfo-distribntle, welke thans
door gemeenten of particulieren wordt ver-
sorgd. kW Ier hand te nemen.
N.Z Voorburgwal b h. Spui, A dam
PLATS DU JOUR EN LA CARTE
groot-fabrikant In auto’s aanwezig was, en
welke gehouden werd in de omgeving van
Zwolle beginnen.
