GEVEN IS PLICHT
H
H. Verbunt - van Dijk
Miswijnen, Codslampolie,
Kerk, kunst op elk gebied
Rijksmiddelen
Medische kroniek
Opheldering in
moorddrama
p
r
voor Ragout
6 voor 10 cent
HONIG’s -BOUILLONBLOKJES
ZATERDAG 17 NOVEMBER 193^
IDEEËN
Dader is gedetineerd
lAlléén de naam
I
L
In omgeving van Hout hem
Pater B. Klumper f
Werkverschaffing
NEDERLAND EN JAPAN
De Indische leening
Zeer belangrijke reductie noodig
De
Burgemeester beleedigd
De aangehoudene niet da
schuldige?
Ean raad did van Laren
da rechtbank
a
tn
Betalingsverkeer met
Duitschland
Als broeder verkleede
oplichter gepakt
HULDE AAN HET R. K. WERK
LIEDENVERBOND
De bloei van het hyp
notisme
Audiëntie
„uitvinder** uit het
ziekenhuis
Het Stoffelijk overschot van den
overleden generaal naar
Napel» overgebracht
Da vardagane tvae mat Sê ma»
•taken doorkerfd
Telef 348, Tilburg, Cesthuisstr 64
mede
De
opge-
jaar
t
and
SS
voor
te
te
van
bet Evangelie
L
L
Naar het einde der
onderhandelingen
Drooglegging der Wadden boven
Groningen?
Weruchen der Kamer van Koop
handel en Fabrieken voor
Rotterdam
oriike
"dor-
id
U
rt
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem zal de
volgende week Donderdag geen audiëntie ver-
leenen.
Von Ribbentrop, de gevolmachtigde van Hitler inzake de ontwapening»-
kwettie, tchijnt verheugd over zijn bezoek op het foreign office te
Lon den
BATAVIA., 18 Nov. (Aneta) De ontwikke
ling van de ondertiandellngen tusachen Neder
land en Japan ia thans aoodanig dat bet prak
tisch aeker is dat voor het einde van het jaar
de besprekingen sullen zyn beëindigd
Het te Horst legast«M« ondersoek inzake
In Noord-Llmburg door een pseudo-broeder ver
richte oplichtingen, aou. naar de burgemeester
van deze gemeente ons Vrijdags vond mede
deelde. hebben uiig) wa—i. dat de tn het FoUtie-
blad gesignaleerde en als verdacht aangehouden
J. A. niet de persoon soa zyn, die zich te Horst
aan de bewuste practyken aou hebben schuldig
gemaakt.
Do jeugdige J. Wardenler. uit Woivega. die
zooveel stof heeft doen opwaaien door zUn .uit
vinding- is Vrijdagmiddag utt bet Academisch
Ziekenhuis te Groningen ontslagen
ml
1»
a-
rste tien maanden
20.078.600
te
ers
rk-
ker
Bou
ds
en.
>ct.
rft.
de
les
jor-
ken
»!ko
om
len,
ten.
te
als
i is
r te
dat
bU
Ftl-
OOg
ren
rsr-
absr
ring
ons-
rug
Mar
len-
aaar
wen
laar
nld-
tcn
nu
rens
wol
I.
r.
twint
meer
niet bang waren voor charlatans gehouden te
worden Maar nu kwam de groote Charcot lel-
ve met een schoon rapport bij de Franache aca
demie. en deed een groot verslag van 4Jn be
vindingen b(J patiënten, die aan hysterie leden
In t kort waren de verschbnselen dese Er
deden rich bU dese patiënten achtereenvolgens
drie toestanden voor, die tezamen het groote
hypnotisme werden genoemd.
Men sloot de patiënte de oogen. zU viel dan
in een toestand van versuffing (lethargie)
waarin «U niets waarnam, en op niets rea-
In October ruim 3% ton boven de
ranting en f 3.4 millioen meer
dan in October 1933
De Katholieke Arbeiders Part#, afdeeliiw Don
Haag, heeft in haar openbare vervadering. ge
houden op 11 donor, de navolgende motto asm-
genomen
Jle Katholteke Arbeiders Partij, afitaMIng
Dsn Haag, in openbare vergadering bijeen op
U November 1M4 brengt door deae hulde aan
de leiding van hst RJC. Werkliedenverbond en
in hot bijaonder aan stjn leider den heer A a
de Bruyn, voor ds groote bsmnsHngni, verricht
tan opzichte van bot brengen van «enige ver-
lichting voor de groote lijdende volksmassa, als
mede voor ds taaie volharding, dl
Wtj vernemen thans dat mr. Dubois er
in geslaagd te. een gedetineerde in bet
Hute van Bewaring te Den Bosch, aan
het praten te krijgen, tegen wlen de
vermoede lijke dader, de verdachte neef,
over den moord gesproken heeft
Hij had hem medegedeeld, dat hij
sljn neef vermoord beeft.
Thans te er naar de meenlng van bet
O. M voldoende bewijs tegen den man,
die uit anderen hoofde reeds gedeti
neerd te. De Instructie tegen hem te
thans geopend.
Naar wtj vernemen te de inschrijving voor
de nieuwe Indische ConsoUdaUeleening der
mate geslaagd, dat een aeer belangrijke reductie
zal moeten worden toegepast.
Men te er in geslaagd in de omgeving van
Houthem de M-jarige A te arrest eeren. 7 nou te
men weet, heeft A door slch voor Os de Bros
der utt te geven in een aantal plaaterti ia Mid
den- en Noord-Llmburg, een groot aantal per
sonen weten op te lichten, in totaal voor on
geveer 4000.
De arrestant wordt naar Horst overgebracht,
waar men bet ondersoek het beet kan beginnen.
In verband met bot groot aantal slachtoffers,
dat A. daar heeft geqsaakt
De wegen- en rijwielbelasting heb
ben over de ee:
van dit jaar S
bracht.
Ruim een jaar geleden werd in een weide
nabij Om bet afschuweiyk verminkte ÜJk ge
vonden van zekeren De Ble. De veratagene
was doorkerfd met M meest eken.
Verdacht van desen verachteltjken moord,
werd een jongeman aangehouden, een neef van
den veratagene.
Daar er echter geen voldoende bewijs tegen
den man was geleverd, moest de justitie te
Den Bosch hem eenige maanden later op vrije
voeten stellen.
Intusecben beeft de maréchaussee te Oes,
die bet ondersoek in banden had. dit niet op
gegeven. In voortdurend nauw contact met den
substituut-officier van justitie te Den Bosch,
mr. Dubois, werd steeds sesneurd.
Groote geldelijke belooningen werden uitge
loofd voor inlichtingen
Woensdag X November sa moet het raads
lid P van F. te Laren voor de Vierde Kamer
der Arrondissements-Rechtbank te Amsterdam
terecht staan, wegens beleedlglng van den bur
gemeester van Laren, jhr. HUM». Wiepen
tot Sevenaer. tijdens de raadszitting van X
Februari
Er zyn in dese snak see getuigen gedagvaard.
O W. de burgemeester
Onze Romeinsche correspondent seinde ons
d.d. 18 deser:
Nadat de Nederlandsche consul-generaal te
Rome, dr. D. Pennington de Jongh, de noodlge
formaliteiten had verricht, la heden het stof
felijk overschot van den generaal der Fran
ciscanen. pater Klumper. naar Napels overge
bracht. Prof. J. v. d. Velden heeft bet lichaam
van den overleden generaal op dese reis bege
leid Talrijke leden der orde en Nederlanders
waren op het station aanwezig.
De „Osservatore" «rijdt, naar aanleiding hier
van. een beschouwing aan de nagedachtenis
fkn generaal Klumper en herinnert oa aan
het woord van Kardinaal Bincero. die getuigde,
dat alle leden van de Oostersche congregatie,
waarvan pater Klumper consultor was ..zijn
groote nederigheid en goedheid, zyn groote
kennis van recht en moraal, zijn toewijding en
zijn rustig oordeel hadden bewonderd
Nader vernemen wij. dat Wardenler aaar
Woivega is teruggegaan. Men achtte het voor
zijn gewond hsidsirwwta nd bet beste, dat hy
weer in bot gewone leven terugkoerde
b onderzoeklngs-
>1 het groote pro-
fin het 'hgpnotismwzbestudeeren. Reeds
al had de Pftiii.wTie geneeskundige Aca-
gezegd. dat zij met desen bedrieglijken
1 niets te doen wilde hebben. Reeds
i laren en langer durfde niemand zich
hiermee bezig houden behalve zy. die
dus het bevel, dat aan den patiënt gegeven
wordt, met de neigingen van den patiënt over
eenkomen. of althans strooken met sommige
neigingen En zóó begrijpt men de geneeskun
dige werkingen. Want een patiënt, die «ener
zijds wil genesen worden van sommige zenuw
achtigheden en anderzijds te zwak is. om zich
zelf daarvan te bevrijden kan door de hypno
tische suggestie een stuk geholpen worden, om
dat deze suggestie overeenkomt met zijn wer
kelijke begeerten
De school van Bernheim, genaamd de schooi
van Nancy, kwam in botsing met de school van
Charcot In de zaak had Bernheim gelijk; al
deze verschijnselen van hypnotisme van cata-
lepsle enz. waren niet eenvoudige uitingen van
de ziekte der hysterie, maar dit alles berustte
voor het grootste gedeelte op suggestie; en de
groote dwaltng van Charcot was. dat hij dit niet
had gemerkt. De patiënten, die door zijn as
sistenten werden gehypnotiseerd en toegeleid,
wat van hen verwacht werd; en deze hysteri
sche personen waren maar al te geneigd om
het populair te Zeggen zich zelve voor de
artsen en de honderden studenten interessant
te maken. Maar zouden zij ongevoeligheid ver
toond hebben, als hun niet gesuggereerd was,
ongevoelig te wordenT (leen sprake van! Men
versta mij wel: zij waren werkelijk ongevoelig,
het was geen simulatie; doch deae werkelijke
ongevoeligheid werd te voorschijn geroepen door
de suggestie. Daar kwamen nog andere dingen
hu Sommige van deae patiënten waren slechts
aan één kant gevoelig, asm den anderen kant
gevoelloos. Het lukte nu. met behulp van pen
grooten magneet de gevoelloosheid van de ééne
naar de andere zijde over te brengen Dit was
de beroemde metallotherapie De leerlingen van
Charcot gingen zoo ver. dat H) patiënten aan
een hysterisch persoon vastbonden, rug aan
rug. en met de magneet de ziekte van den één
op den ander overbrachten Het heeft niet lang
geduurd, voordat men algemeen inzag, dat de
groote Charcot er In gevlogen was. Dus nu,
zult ge denken, triomfeerde de school van Bern
heim O neen. Ook Bernheim had overdreven;
hij meende, dat bijna iedereen te hypnotlaee-
ren was. dat de suggestie zoo sterk was. dat
men In hypnose misdaden kon commandeeren
hij overachatte ook de geneeskundige kracht van
de hypnose Maar dit alles gaf den doorstag
niet. Chgrcot. het groote licht, had zich ver
gist Daardoor kwam de geheele hypnose weer
in een slechten reuk In enkele jaren kwijnden
alle wetenschappelijke vereenlglngen voor hyp
nose. en verdwenen de tijdschriften Langs
hoevele dwaalwegen komt de menscheliJke ken
nis iets verder; wanneer de menachen tenmin
ste niet, ontmoedigd door de dwalingen de ge
heele zaak laten nieten Zoo is het ook hier
gegaan.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor Rotterdam heeft het volgende telegram
aan den Minister van Economische Zaken ver
zonden
'HWP^Ïeeri koker
f /ZENUW-TABLETTEN
waarborgt
dat man U geen waardelpoze
of schadelijke namaak verkoop*.
nu een patiënt hypnotiseert, zegt Bernheim,
dan gaat dit toch eigenlijk zeer eenvoudig „Ik
zeg hem: zie my goed aan. en denk alleen asm
slapen, gij zult uwe oogleden zwaar voelen wor
den, een vermoeidheid in uwe oogen.... uw
oogen gaan knipperen, zij worden vochtig, het
gezicht wordt troebel.... uwe oogen sluiten
zich, gij kunt ze niet meer openengij voelt
niets meer, uwe handen blijven onbeweeglijk,
gü ziet niets meer, nu komt de slaap; en dan
zeg ik op een eenigszlns bevelenden toon;
slaap! en dikwijls geeft dit woord den door
slag; de oogen gaan dicht, de patiënt slaapt
Dan is de patiënt buitengewoon gevoelig voor
suggestie. Wanneer men zijn ledematen In een
bepaalde houding brengt, blijven zij ^aarln;
wanneer men dit tenminste maar suggereert;
de patiënt maakt verschillende bewegingen,
loopt, danst enz., wanneer men dit omar sug-
geieert; hij ziet en boort alle dingen, die men
hem wil laten hooren en zien, als men hem
maar suggereert, ook is do patiënt ongevoelig
voor pijn of aanraking, wanneer men dat
wenscht, en wanneer de patiënt weet, dat men
zulks wenscht.
Er zijn dus zoowel positieve suggesties, als
negatieve suggesties Maar daarbij blijft het niet
Men kan den patient zelfs commandeeien. om
iets te doen, nadat de hypnotische slaap ge
ëindigd la.
De heer van Bemhelm is dus duidelijk. Door
de suggestie raakt de „patiënt’’ in een eigen*
aardlgen geestestoestand waarm elke voorstel
ling dadelijk en automatisch door de daad ge
volgd wordt, zonder dat de vrije wil zich daar
in mengt.
Ik herinner mij nog gelezen te hebben toen
Ik jong waai over bet vraagstuk, of men Iemand
misdaden kon suggereeren Welnu, deze kwestie
was in de jaren tusschen 1880 en 1800 zeer ac
tueel Bernhelm zelf had er proeven mee geno
men Hjj zelde tot iemand, die In hypnoee waa.
dat deze in enkele minuten een zeker persoon
zou zien binnenkomen, en hy gelastte den pa
tiënt om dezen persoon met een mes te dopden.
HU gaf den patiënt een mes het was een
stomp vouwbeen, en hü wees hem het slacht
offer aan. dat was een groot stuk wtt papier.
De gehypnotiseerde wierp zich op zijn slacht
offer en hieuw en kerfde, dat bet een lust was.
In Parijs, zelde Bemhelm. zUn minstens 100.008
personen, die in enkele minuten gehypnotiseerd
kunnen worden, en tn dien toestand met uiterst
Geinig moeite er toe gebracht kunnen worden,
om duizenden moorden te plegen.
Maar vraagt men nu, of er ooit een misdaad
in hypnoee gepleegd is. dan moet het ant
woord ontkennend lulden Men heeft ook deae
proef genomen en den gehypnotiseerd" een wer
kelijke misdaad gesuggereerd maar zie. met een
echt mes op een echten mensch toegaan, dat
deed de gehypnotiseerde niet. Blijkbaar moet
Js-..---S
eeds vóór een half jaar heb ik enkele
IV woorden gezegd over de behandeling van
hysterie door Charcot, den beroemden
professor in de zenuwziekten van de Salpëtrlère
te Parijs Toch is dit hoofdstuk zoo Interessant,
dat wU er hier nog wel eens op terug willen
komen. Charcot, een van de groote Franache
beroemdheden, had zooals weinigen vóór hem
de ziekten van hersenen en ruggemerg bestu
deerd. De ziekten van het ruggemerg hebben
als voornaamste verschynseleu veranderingen
in de spierbeweging, zooals verlamming, kramp,
verslapping en voortdurende kramp, die con
tractuur genoemd wordt. Verder komen daarby
voor veranderingen in het gevoel, n.l. het tast
gevoel, het gevoel voor warmte en koude, het
gevoel voor pUn en het diepe gevoel. Ten derde
zyn ook de reflexen zeer belangryk. om' den
aard van deze ruggemergzlekten vast te stellen.
Algemeen bekend Is b.v. de kniepeesreflex; wan
neer men iemand een tikje geeft vlak onder
de knleachyf, dan wordt het onderbeen ge
strekt. Welnu, Charcot was een meester In de
kennis der ruggemergzlekten: de methode om
deze te onderkennen, was nauwkeurig door hem
uitgewerkt, en bovendien was deze methode
wetenschappeiyk en precies, de veranderingen
In de spierbeweging. In het gevoel, en In de
reflexen waren voor een leder nauwkeurig te
controleeren. en op elk oogenbllk van dag en
nacht na te gaan.
Op deze manier en met
methode»» wlldg. nu Charcot
bleei
drlei
dem:
geerde, behalve dat sommige huidprikkels eigen
aardige spierbewegingen konden teweegbrengen.
Wanneer men nu de patiënte <bet waren by na
steeds vrouwen) plotseling de oogen opende, dan
gng de patiënte over in 'n toestand van kata-
lepeie Dan kon men aan elk der ledematen
elke willekeurige houding geven en daarin bleet
het dan volharden, zoolang men wilde. Maar
de eigenaardige prikkelbaarheid der spieren was
dan verdwenen. De patiënten vertoonden geen
krampen meer of sterke spiersamentrekklngen
alléén maar bleven zy precies in de houding,
die men hun gaf
Daarna kon men de patiënte Bi een derden
toestand brengen, byvoorbeeld door haar duim
te wrUven, en dit was de toestand van som
nambulisme. In dezen toestand was de patiënte
bUzonder vatbaar voor suggestie en vertoonde
ook eigenaardige contracturen.
Welnu, dit alles werd door Charcot voorge
steld als eenvoudige verachynselen van hysterie,
duideiyke, wetenschappeiyk waar te nemen ver
se hynse len; en het woord magnetisme of iets
dergelUks werd niet genoemd.
Nu was het hypnotisme .gered, officieel er
kend door de wetenschap; Allswaar in een heel
vreemden vorm, als een zuiver hysterisch ver-
schynsel; maar het gevolg was dat nu ieder
een weer met studiën en boeken voor den dag
durfde te komen. Dat was in 1880 Van alle
kanten werd er nu weer over dese zaken ge
schreven.
De voornaamste schrijver was Bernhelm utt
Nancy. In 18M verscheen van zijn hand een
klein boekje, slechts 110 pagina's, waarin hy
een geheel andere beschouwing gaf over het
hypnotisme dan Charcot. Bernhelm heeft school
gemaakt. Zyne ideeën waren de volgende.
Het hypnotisme is volgens hem in "t geheel
niet iets, dat alleen by hysterie voorkomt en
dus ziekeiyk ia: het hypnotiame is slechts een
versterking van een normalen toestand. In nor
male omstandigheden bestaat by «en leder
min of meer neiging om. aoodra een zekere
voorstelling in den geest oprijst, tegeiyk ook
deze voorstelling te uiten, d w z tot de daad
over te gaan Wanneer Iemand aan pUn denkt,
trekt hy vaak al een pUniyk gezicht, zonder
dat hij dit ultdrukkeiyk wil; wanneer Iemand
een ander ziet gapen, gaapt hy onwillekeurig
zelf ook.
Het komt voor, dat iemand Is morgens wak
ker in bed ligt, en er aan denkt. Ik zeg niet,
zich voorneemt, maar alleen er aan denkt, om
op te staan ZUn gedachten wyken een oogen
bllk. en plotseling staat hU op Alléén al de
voorstelling van het opataan doet hem oprUaen.
een ultdrukkelUk wilsbesluit Is hiervoor niet
noodlg
Men aou deze handelingen wel automatismen
kunnen noemen, omdat deze handelingen auto
matisch op de voorstelling volgen. Wanneer men
,J3e Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor Rotterdam, vernemende dat binnenkort
nieuwe besprekingen met Duitschland over het
betalingsverkeer zullen plaats vinden, veroor
looft zich de daarby betrokken Rotterdamsche
belangen in de bUzondere aandacht van Uwe
Excellentie aan te bevelen, zy denkt daarby
met name aan den doorvoerhandel en de daar
mede gepaard gaande vorderingen wegens Rijn,
vrachten en andere bewezen diensten.
Voorts aan de liquidatie van de oude vorde
ringen binnen een niet te tangen termyn tegen
een gega rendeerden koen, alsmede aan de
noodzakeiykheid van uitvoering van vroeger af
gesloten handelstransactles zonder discrimi
natie ten aanzien van de betaling. Zy dringt
voorts aan op raadpleging van deskundigen utt
het bedryfsleven gedurende den geheelen duur
van de onderhandelingen Tenslotte veroorlooft
zy zich te wUaen op de wenschelykheid om na
eventueele afsluiting van een nieuw clearing-
verdrag van regeerlngswege zoodanige contróle
op den uitvoer te houden, dat de bU goede
funcOoneering van de clearing betrokken Ne-
derlandache belangen alle gewaarborgd sullen
syn.”
Rijkamiddelen hebben over
October f 33.040.132 opgebracht
of ruim 8H ton meer dan de raming
tegen f 29.639. 34 7 in October 1933.
Over de eerste tien maanden
van dit jaar was de opbrengst
f293.306.788 tegen f 267.5 15.256
in hetzelfde tijdvak van het vorige
De raming voor de tien maanden
bétroeg echter f 322.097.916, zoo-
dat de opbrengst daar f 28. 79 II 28
beneden gebleven is.
et zUn de groote dwalingen, die telkens
weer duizenden van kerk en geloof af
trekken en ten verderve voeren. Nu eens
zUn het ketterijen op godsdienstig gebied, val-
sche leerstellingen omtrent den uitleg der Evan
geliën, omtrent gezag en onfeilbaarheid van
Kerk en Paus, omtrent eenheid en onverbreek
baarheid van het huwelUk; dan weer dwalin
gen omtrent het karakter van het wereldsche
gezag, of wel ten opzichte van plichten en
rechten van individu, staat en gemeenschap
die groote geesteiyke beroeringen verwekken en
duizenden den rug doen toekeeren aan de kerk
en hun eeuwig heil, omdat de zuivere leer hun
te hard is. Een der groote moderne dwalingen
Is de valsche opvatting, als zou de maatschap-
pU in een gelukkige samenleving veranderd wor
den, wanneer het privaat bezit maar werd op
geheven en alle bestaande rijkdom gelUkeiyk
over de menachen werd verdeeld. Socialisme en
communisme hebben deze leer zoo lang gepre
dikt, dat ook ontelbare christenen er mede zyn
besmet, op de eerste plaats tot hun eigen na
deel.
Het te zoo jammer, dat van huls uit goed
godsdienstige menachen in eigenzinnigheid zich
vastbyten op een valsche stelling, hoe langer
hoe meer het oor aan den vyand leenen en
ten leste heel hun geloof en zaligheld op het
spel zetten. Dit te geen overdryvlng. De weg
van geloofsafval van ontelbaren is langs deze
scheeve helling gegaan: het leven brengt mate-
neelen tegenspoed; er komt een verklaarbare
menscheiyke opstandigheid op, die zegt: „waar
om heeft uw broer, uw neef, uw buurman het
zooveel beter dan gy? Oe zyt toch kinderen
van één vader, althans van één hemetechen
Vader!” Eigenaardig: menschen, die zich blin
delings aan honderd geloofspunten onderwer
pen. kunnen over dit ééne toch zoo logische en
gezonde punt niet heen: God heeft heel de
zchepplng. ook den mensch verschillend en In
oneindige verscheidenheid geschapen, ook in
fortuin. Zoo goed gy uw naaste zyn gezond
heid, zyn verstand, zUn vrouw en kinderen niet
moogt benyden, evenmin moogt ge hem zyn
geld en goed misgunnen Evenmin als de Kerk
ooit aan iemand kan toestaan te liegen, te
moorden of echtbreuk te plegen, evenmin kan
zy goedkeuren, dat de rechten van den mensch
op privaat bezit hetzy individueel, hetzy col
lectief door een of ander zoogenaamd maat-
«chappelyk stelsel worden verkracht. En om
dat de Kerk en allen die naar haar richtiynen
voorlichting en leiding geven, dit beginsel hand
haven. daarom laten duizenden zich verlokken
door valsche profeten, die beweren dat er wel
een maatachappy is te vormen, waarin alle
menachen gelyk zyn en evenveel bezitten. En
die valsche theorie wordt de brug, waarover
ontelbaren naar het communisme overloopen
WU weten wel. dat bet in de practyk zoo
«Impel am gaat, als wf) hier neerschrijven Het
conflict duurt b|j zulk een overlooper soms ja
ren. Met woorden zal zulk een ontevreden chris
ten tang volhouden, dat hy geen diefstal of
onteigening van andermans goed wil Maar hU
redeneert aldus: er zUn zoovele groote kapita
len op onrechtvaardige wyae byeen gezameld;
er zyn sooveel rijke nletanutters, die groote in
komens hebben en daarop parasiteeren. Er
moet een macht zyn die hier ingrypt; de pro
ductiemiddelen moeten geleidelUk in handen der
gemeenschap komen en het teren op Inkomsten
zonder arbeid moet verboden worden. Zoo zal
er langzaam aan een betere verhouding in het
bezit komen.
Er te maar weinig nadenken voor noodlg om
in te zien, dat het recht op persoonlUk eigen
dom in weinig tyds verloren gaat, wanneer door
de gemeenschap zou worden uitgemaakt, hoe
Iemand zyn fortuin moet besteden. Immers
wat la de gemeenschap in de practyk? Een
Maateorgaan of een dictatuur, die door een wis
selvallige en toevallige meerderheid naar boven
wordt gestuwd En zulk een orgaan zal hier
oordeelen, dat priesters overbodig zijn, omdat
«U niet „werken"/ elders zal men kunstenaars
•n geleerden als parasieten beschouwen; de een
zal meenen. dat alleen industrie en landbouw
als nuttige arbeid lean worden aangewend, een
ander zal het vervaardigen van genotmiddelen
en het aanmaken van zelfs perverse, godlooze
of revolutlonnalre films daaronder betrekken.
Men ziet hoe men, door het laten wegvallen
van een gezond beginsel, tot de grootste ver
warring komt. Plus XI schreef daarom zoo Juist
in zyn Quadrageslmo Anno: ..Daarom verkon
digen ten onrechte sommigen de stelling, dat
eigendomsrecht en de gepaste uitoefening daar
van door dezelfde grenzen worden omschreven;
en het te nog veel verder bezyden de waarheid,
dat door misbruik ot niet gebruiken (van zyn
bezit vanzelf het eigendomsrecht vernietigd
*ou worden of verloren gaan." Daarna zegt de
Paus verder, bedriegen en vergissen zy zich,
die hun best doen het individueel karakter van
het eigendomsrecht aoodanig te verzwakken,
dat zy het practlsch wegnemen. Wie dus chris
ten wil zUn en biUven houdt ook vast aan het
beginsel van de rechtmatigheid van privaat be
zit
Wanneer wy nu «enerzijds zoo duldeiyk en
Uitvoerig mogeiyk hebben vastgesteld. dat bet
eigendomsrecht ongeschonden moet biUven en
lat niemand het recht heeft aanspraak te ma
ken op het goed van een ander, zelfs niet, vran-
neer die ander zyn eigendom misbruikt, dan
dient verder de vraag beantwoord te worden:
boe dient nu de bezitter zyn geld en goed te
besteden? In het algemeen gaven wy de vorige
■zaal de opvatting van de Kerk daaromtrent
reeds aan De moeliykheld biyft schreven wy.
dat er voor ieder individueel geen maatstaf Is
aan te geven.
Dit staat voorop: het recht op bezit te alge
meen. Is een natuurrecht; de plicht om
■tjn overvloed te geven aan anderen is per-
■ooniyk; een teder behoort, voorgelicht door
en de vermaningen der Kerk.
▼oor eigen geweten uit te maken, hoeveel hy
▼an zyn bezit aan andoren moet afstaan
WU zeggen: moet afslaan Het is n.l niet
de vraag óf wy wel moeten geven; dit te een
voudig plicht; de vraag te alleen: boeveaL De
Er ligt kans, naar -De Telegraaf" weet mee
te deelen. een plan ter visie van de hooge auto
riteiten in den lande, dat alle kans heeft, uit
gevoerd te zuilen worden.
Dat plan is met een grooten naam te noe
men: „Drooglegging van de Waddenzee tus-
schen de Groninger kust en de eilanden Schier
monnikoog en Rottumeroog
Het plan te in groote trekken bekend.
Beteugeling van de verschillende stroomsnel
heden in de geulen van de Waddenzee door het
aanleggen van dyken ter bevordering van de
sllb-afaettlng Dyken. die misschien zullen too-
pen van de kust naar de twee eilanden: het
Friesche Schiermonnikoog en bet Groningse!»
Rottum En dan tusschen die dyken een sy
steem van landwinning als gebrulkelyk la aan
de Sleeswyk-Hotetelr^che Noordzeekusten
Bekend te ook. dat men er in Den Haag veel
voor gevoelt Minister Kalff heeft enkele weken
geleden persoonlUk den toestand ter plaatse In
oogenschouw genomen. Het plan gaat natuur-
lyk den Groninger landbouw, vertegenwoordigd
door de Groninger MaatschappU van Land
bouw, byzonder ter harte.
(talen, anders verliest men zyn crediet; betas
ting ontduiken te gevaariyk: echter het aan
giftebiljet grijnst de strafrechter. De liefdadig
heid echter kan men op dese wereld straffeloos
ontloopen! En toch, wie zyn budget vaststelt,
zonder daarop een zeer behooriyken post voor
den noodlydenden mensch uit te trekken, be
driegt zich self en zal eenmaal een Rechter
tegenover zich vinden, wiens gestrengheid on-
verbiddeiyk te. omdat HU de rechtvaardigheid
zelf is. En op géén punt beeft Christus zich
duideiyker uitgesproken dan juist ten opzichte
van de aalmoes.
Juist in dezen tyd. nu er geen twUfel meer
te of er wordt rondom ons heen heel veel ge
brek geleden, juist nü spreekt de plicht om te
geven, om mee te deelen van hetgeen wy over
hebben, allerdringendst, t Is gewetensplicht I
En al wordt er dan noch In het Evangelie,
noch in den catechismus aangegeven, welk per
centage van ons Inkomen wU moeten weg
schenken: er staat geschreven, dat we moeten
geven van wat wU over hebben en dat wU ge-
makkeiyk, dat te zonder morren, met royale
hand en biymoedig, moeten geven.
Hebben wy niets over? Tel eens op, hoeveel
wy per dag ultgrven voor luxe, dat is, voor
alles, wat niet strikt noodlg is voor ons levens
onderhoud en voor onze passende verschUnlng
naar bulten. Al wat wy aan genotmiddelen, aan
vermaak, aan ontspanning besteden hebben wy
over, weinu, net is dure plicnt om een ruim
deel daarvan aan den arme te schenken. Oe-
beurde dit. wat aou er minder ellende geleden
borden; wat zou de maatachappU er. ondanks
alle malaise, nog veel beter uitzien.
Laten wy daarover, dat is over onzen plicht
tot geven eens nadenken en nog liever daar
naar handelen. Wanneer we er een beweging
van konden maken, zouden we de crisis voor
een aanmerkeiyk deel hebben opgelost.
LIBRA
vorige maal trokken «ry reeds aan de hand
van Paus Leo’s uitspraak deze grens: zie eerst
wat gy zelf en de uwen, wat dus het gezin noo
dlg heeft om passend te leven. En dan zegt 8t.
Lucas: „Hetgeen over te, geeft bet als aal
moes.”
Op het eerste oog zal menigeen geneigd zyn
te zeggen: wanneer dit waar te, zijn er maar
weinig vermogenden, die hun plicht doen. Men
zy met deze conclusie echter voorzichtig. Im
mers, het te niet gemakkeiyk te zeggen, althans
by de meesten niet, wat over te. Wanneer Ieder
een het recht en zelfs den plicht heeft om al
lereerst voor de zijnen, dus ook voor de toe
komst van zyn gezin te zorgen. dan te voor een
derde niet zoo Ijcht uit te maken, hoeveel hier
voor op zy moet worden gelegd. Het kan zyn
dat iemand te dien opzichte te voorzichtig te
en te veel voor de toekomst zorgt; dan te hier
geen sprake van schuld doch alleen van over
dreven bezorgdheid. Men wachte zich dus wel
heel byzonder voor een lichtvaardig oordeel In
dtt opzicht.
Een ander punt, waaromtrent veel gezondigd
wordt, is de overdreven schatting van wat als
een „passende levenswyze" moet worden be
schouwd. „Beveel aan de ryken dezer wereld
gemakkeiyk te geven en mede te deelen"
schreef St. Paulus. En St. Thomas heeft ons
geleerd, dat onze plicht van naastenliefde ten
opzichte van de aalmoes eerst begint by het
geen er overschiet, wanneer wy de uitgaven
voor den ons passenden staat en stand hebben
bepaald. Zeer velen denken hierover wel niet
na, maar practlsch beredeneeren zy de zaak
toch zóó, dat er voor den behoeftlgen mede-
menach weinig of niets overschiet.
Het leven boven zyn stand is een oude kwaal
waaraan aeker ons geslacht nog niet ontgroeid
is. IntegendeelI De meesten zyn geneigd om
hun zoogenaamden stand reeds vóór het berei
ken van het daarvoor benoodigde Inkomen
hoog op te voeren; ja, bet komt dagelyks voor,
dat men schulden maakt om wat men meent
„z'n stand op te houden."
Leven naar z’n stand wordt meestal zóó op
gevat, dat men boven anderen wil uitsteken,
terwyi het biet anders «ril zeggen, dan zich ge
dragen en inrichten naar den gemiddelden
staat van degenen, met wie men uit den aard
zyner maatschappelyke positie moet verkee-
ren.
Dat opschroeven van de standseiseben heeft
al heel wat ellende veroorzaakt en doet dit nog
dagelyks. Voor heden bekyken wy er alleen
dezen kant van: hoeveel doen zy. die boven
hun stand leven, aan de armen te kort? Dit is
zeker niet weinig! Er te niet veel scherpzinnig
heid voor noodlg om te ontwaren, dat menschen
die zomers honderden guldens voor buitentand-
sche reizen over hebben, die geregeld schouw
burgen. bioscopen, feestavonden bezoeken, met
al de kosten ook voot extra kleedtfig daarsdh
verbonden; menschen die partijen en .avond
jes’’ geven, dat juist zy In de voorste ry staan
van de mopperaars over „die eeuwige Hef-
dadigheldspreeken in de kerk", over dat „on-
ophoudeiyk gebedel aan de deur" over dien
vloed van aanvragen van liefdadige instellingen
enz. BU hen behoeft men nooit iets te vragen:
zy „doen al zoo veel”; zy durven de Uveraars
en yveraarsters voor de armen de deur voor
den neus dicht gooien; zy schamen zich niet
een cent of een dubbeltje op een open schaal
te werpen, zelfs als het gaat om hulp voor ge-
loofsgeneoten, die honger lyden. Volgens den
staat, waarnaar zy leven, zouden zy zeker bet
honderdvoudige móeten geven; maar juist die
opgeschroefde stand maakt, dat zy altyd te
kort komen, wanneer het om de liefdadigheid
gaat.
Ziedaar een ernstige misrekening van zeer
velen. ZUn schulden moet men tenslotte be-
