ONS BLAD
elgrado
en
De strijd tusschen
Boedapest
8
Het nieuws van heden
Collectief vredes-
stelsel
Rede van Goebbels
Tsjechoslowakije
het Vaticaan
en
De Kerkstrijd in
Duitschland
HONGAARSCHE NOTA
TE GENÈVE
Mijnramp in Japan
NAAR EEN HERSTEL DER
BETREKKINGEN?
DE BAROMETER
Hf
VEREEN IG DE KATHOLIEKE PERS
Nazi’s achten kloosterorden
staatsgevaarlijk
Groote brand te Luik
Rome steunt de Hongaren
Millioen franken schade
het leven
Volkenbond en Chaco
Goemboes te Weenen
Z. H. Ex. Mgr. L. Schioppa
Ook Moskou ontkent
VOOR LEKKERBEKKEN
Kasteelbranden in
Frankrijk
Naar
Studenten-onlusten te
Zagreb
Een Weensch démenti
Het gebed van den
hoovaardige
Regeling der geschil
punten
Hongarye eischt behandeling der
aangelegenheid in de zitting
van 3 December
Met koelbloedige be
zonnenheid
MAANDAG 26 NOVEMBER 1934
Allen zijn het eens, behalve de.
strijdenden
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
BREUKBANDEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
De stad Melbourne liet ter gelegenheid
van het eeuwfeest deze koek bakken,
bestaande uit 630 stukken, ieder van 35
pónd. Het gebak is 5 meter hoog en
bereid met 30.000 eieren.
„vrijen” verkoop
in Rusland
Contröle op wapentabri-
cage noodzakelijk
Veertig arbeiders om
gekomen
ADVERTENTIEPRIJZEN:
Per lossen regel 20 c., ingez. med. 40 a
p. regel; idem op pag. één 55 cp. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
Een „blok” in wording der katho
lieken van Slowakije, Moravië
en Bohemen
Volgens Baldwin is het zonder de
V. S., Duitschland en Japan
onmogelijk
Brandstichters aan het werk?
N00RD-H0LL ANDSCH DAGBLAD
naar
„Uiver”-bemanning te Den Haag gehuldigd.
van
O o
„Heer,
buitenlandsche
I
ACHT EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 46
De overblijfselen van den Vrijdagmiddag op den Apeldoornschen weg bij Arnhem verbranden vrachtauto, waarbij twee men-
schenlevens waren te betreuren.
Aan de Geheime Staatspolitie van het
Rege^kingsdistrict Miinster (Westfalen).
in Recklinghausen.
München, 3 Nov. 1934
Nummer O.II. 1405 '6.
Joego-
jpoli-
In verband met loopende geruchten omtrent
den minder gunstigen gezondheidstoestand van
Z. H. Excell. Mgr. Schioppa, hebben wij ons tot
de intemuntlatuur om inlichtingen gewend.
Inderdaad, zoo werd ons meegedeeld, heeft de
Internuntius enkele minder goede dagen gehad,
doch er is een keer ten goede gekomen en op
het oogenblik is Zijn Hoogw. Excellentie geluk
kig herstellende.
In de nota wordt verklaard, dat ernstige ge
volgen voor den vrede zouden kunnen ontstaan,
wanneer Hongarije en zijn regeering blootge
steld blijven aan de ophitsingen en lasterlijke
beschuldigingen, welke reeds weken lang tegen
hen worden gericht.
Hongarije zulk een gevreesd strijd'
revisiegedachte.
Onze Romeinsche correspondent schrijft ons
dd. 22 Nov.:
LONDEN, 24 Nov. (Reuter) Tijdens
gisteravond te Glasgow gehouden rede
klaarde
LUIK. 25 Nov. Een zware brand is Zondag
uitgebroken in de afdeeling stoffen en weefsels
van de socialistische coöperatie. Toen voorbij
gangers het vuur bemerkten had dit reeds een
groote uitbreiding genomen.
De geheele brandweer van Luik kwam met
volledig materiaal ter plaatse. O'zlen het drei
gend gevaar voor uitbreiding heeft de pplitie de
belendende woningen doen ontruimen. De schade
bedraagt verscheidene millloenen franken.
H. M. de Koningin heeft haar intrek weer ge
nomen in Huis Ten Bosch te Den Haag.
Hongarije verlangt behandeling der Joego-Sla-
vische bschuldiging in de zitting van 2 Decem
ber a.s. Steun van Italië.
Stand op Maandag 9 uur v.m.: 77»
Vorige stand: 774J
Rijkspartijleiding
Cultureele Politieke Afdeeling
der N.S.D.A.P.
OnderwerpOrdenscholen.
Betreft: Retraite en onderwijs.
Streng geheim.
MOSKOU, 24 Nov. (Reuter). Het Volkscom
missariaat voor buitenlandsche zaken heeft ver
klaard. dat omtrent de afsluiting van een mili
tair verdrag tusschen Frankrijk en Sovjet-Rus-
land niets bekend is.
Minister Kalff handhaaft de vjjf procent loons
verlaging vooi bet spoorwegpersoneel met in
gang van i Januari a.s.
Rede en gebed van Goebbels in het Sportpalast
te Berlijn.
Baldwin acht een collectief vredesstelsel zonder
de Ver. Staten, Duitschland en Japan ónmoge
lijk.
Begroetingen van het
ingediend.
De regeeringscotnmissaris irT Louwes over „De
positie van het landbouwbedrijf in verband met
de crisismaatregelen”.
gere nuntius, mgr. Clriacl, intusschen tot nua/
tlus te Lissabon i* benoemd. f
Inderdaad wordt hedenavond uit \d
Slavische hoofdstad gemeld, dat metf
tieke kringen aldaar verklaart, dat de houding
van Joego-Slavlë, ondanks den scherpen toon
van de aanklacht, het beste bewijs is voor de
wijsheid der Joego-Slavische. want zij wil Bel
grado niet alleen volledige genoegdoening ver
schaffen. maar ook speciaal afrekenen met oe
revisionistische politiek van Hongarije. In dezen
geest schrijven de seml-offlcieele’ „Wreme" en
de „Prawda”, die bovendien verklaart, dat de
Volkenbond moet inzien, dat het revisionisme
een gevaar voor zijn eigen bestaan is.
Ingesteld is thans een afzonderlijk Crisis-Uit
voerbureau in verband met het toenemei.de be
lang der regeering op controle van den uitvoer.
Nederlandsch schip aan de Engelsche kust aan
den grond geloopen.
Slavië te Genève gedanen stap. Oi
Berzeviczy verklaart in de ..Pester
men Hongarije vogelvrij wil verklare
grensdlocesen en de kerkelijke
het land betreft.
Aartsbisschop
Door een bijzondere relatie zijn wij in staat
de volgende geheime circulaire te publiceeren.
waaruit voor de zooveelste maal de mentaliteit
blijkt van het Nationaal-Socialisme en van de
partijleiding, die zich na de Saarabstimmung
met volle heftigheid tegen de katholieke kerk zal
keeren.
Wij laten den tekst hieronder volgen:
De kerkstrijd in Duitschland. De Nazi’s achten
de kloosterorden een groot gevaar voor hun
staatsordening.
WEENEN. 24 Nov. De Hongaarsche minister
president Goemboes en de Hongaarsche minis
ter van landbouw Kallay zijn hedenmorgen te
Weenen aangekomen. Zij begaven zich onmid
dellijk naar de bondskanselarij, waar zij een
langdurig onderhoud hadden met bondskanse
lier dr. Schuschnigg en den Oostenrijkschen
minister van buitenlandsche zaken. Berger
Waldenegg.
Daarna begaven zjj zich in gezelschap van
Vice-kanselier Starhemberg en den Oostenrijk-
■chen minister van Handel, Stocklnger, naar
het jachtgebied in Stiermarken tusschen Som
mering en MariazelL
Voor afschrift
w.g. KOESTER.
Hell Hitler!
w.g. GENNER.
MOSKOU, 23 Nov. (Reuter). Besloten is om
nog vóór 1 Januari 1935 in 175 8ovjet-Rus-
sische steden te beginnen met den „commer-
cieelen verkoop”, dwz. den verkoop zonder
ran tsoenkaarten
Ingevolge een besluit van het Ministerie van
Blnncnlandsche zaken mogen Retraitehuizen niet
door de Politie gecontroleerd worden. Het is
echter gebleken dat de religieuze orden en con
gregaties beschouwd moeten worden als centra-
len van waaruit reactionnairen het programma
der Natlonaal-Socialistische Wereldbeschouwing
ondermijnen. Hun werk is nog des te gevaar-
Hjker, daar de kloosterorden hun vernietigend
werk in alle stilte en zonder dat men het merkt
TOKIO. 26 Nov. Volgens een officieus be
richt heeft in de provincie Nagasaki in dc mijn
Matsjisima een ontzettend ongeluk plaats ge
vonden. waarbij, naar reeds is komen vast te
staan, meer den veertig personen om het leven
zijn gekomen. Bij het graven van een nieuwen
mijngang maakten de mijnwerkers een gat,
waardoorzeewater binnenstroomde. De onge
lukkige lieden zijn verdronken. Op het laatste
oogenblik zag men nog kans 15 personen, die in
een lift zouden afdalen, te laten terugkeeren.
WEENEN, 24 Nov. De „Polltteche Korres-
pondens” verneemt, dat het bericht van de
„Daily Herald”, waarin sprake is van een mon
delinge militaire overeenkomst tusschen Italië
en Oostenrijk, uit de lucht te gegrepen.
Vrijdagavond heeft Dr. Goebbels in het Sport -
palast te Berlijn een redevoering gehouden,
waarin hij t.av de buitenlandsche politiek op
nieuw wees op den cerli||cen wil naar vrede van
het Dultsche volk. Wij willen met ernst en
hartstocht alles doen om tot een definitieve
verzoenuing te komen met Frankrijk. Wij ver
klaren dat uit de eerlijkste overtuiging en niet
uit pacifistische weekelijkheid.
Wie ons evenwel aanvalt en ons met geweld
het recht te leven bestrijdt, zal weten, dat hij
te doen heeft met een volk, dat bereid is zijn
zelfbehoud en zijn bestaanswil met de uiterste
vastbeslotenheid te verdedigen.
Wij zeggen de wereld openlijk, wat wij te zeg
gen hebben. Voor ons is het geen oneer te wer
ken voor den vrede en evenmin is het een
schande voor ons concessies te doen. Wij weten
toch immers, dat de vrede slechts mogelijk is,
wanneer allen concessies doen, maar wij wil
len ook niet, dat w ij het alleen moeten doen.
De Führer zelf heeft er op gewezen, dat het
Duitsche leger geen aanleiding heeft zijn wa-
peneer te herstellen, omdat het deze wapeneer
nimmer heeft verloren.
WIJ moeten met het volk de lawines, stormen
en crisis doorkomen. Doch is dat een reden
moede te worden?
Duitschland is arm geworden aan materieele
goederen, doch wie onzer zou een kind van een
ander volk willen zijn?
verrichten. Voor iedereen die het begrijpt is het
duidelijk dat deze congregaties de grootste bron
van gevaar vormen voor ons ‘cultureel opbou
wend werk.
Vooral daar deze Orden heel vaak verbonden
zijn aan scholen, die soms ook in het buitenland
gelegen zijn. De Geheime Staatspolitie wordt
tflans opgedragen om de Rijkspartijleiding (Cul
tureel Politieke Afdeeling) zoo sjioedig mogelijk
een volledig overzicht te geven over hetgeen de
Orden en Congregaties in Uw district op cul
tureel gebied verrichten: van alles wat er zich
in deze congregaties afspeelt moet een uitvoerig
rapport worden opgemaakt, terwijl vooral in
lichtingen moeten worden verschaft over hun re
laties met hun kloosters in het buitenland. Een
juiste samenvatting van hun leerplan. Inhoud
en politieke opvatting en levensbeschrijving van
hun leeraren is onmisbaar. Wij verzoeken deze
inlichtingen zoo spoedig mogelijk te verstrekken
zonder dat het de aandacht trekt. In begin Ja
nuari moet de Rijkspartijleiding al het materiaal
in handen hebben.
Voorloopig Verslag der Tweede Kamer over de
OnderwUsbegrooting.
Huldiging van de Uiver-bemanning te Rotter
dam.
ROME. 24 Nov. Officieel wordt medegedeeld:
In verantwoordelijke Itallaansche kringen
volgt men met groote opmerkzaamheid de ont
wikkeling, die ontstaan is door het overhandi
gen van de Joego-Slavische nota en de ver
klaringen der Kleine Entente. In deze kringen
erkent men ten volle het recht van Hongarije,
om een onmiddellijke behandeling van de
aanklaoht in derT Volkenbondsraad te verlan
gen, en dit Hongaarsche standpunt zal door
de Itallaansche vertegenwoordigers bjj den
Volkenbond duidelijk ondersteund worden. De
verantwoordelijke Itallaansche kringen zijn
van meening, dat een natie niet kan blijven
rusten onder een zoo ernstige aanklacht als
jegens Hongarije is Ingediend. De Itallaansche
kringen beschouwen de ontstane situatië als
netelig, maar zij gelooven niet, dat zij onmid
dellijk tot ernstiger verwikkelingen kan leiden.
Na het constateeren van het feit, dat
Duitschland gebukt gaat onder lawines van zor
gen ep een arm volk is geworden, begon Dr.
Goebbels, ojider groote aandoening van zijn
gehoor, volgens het D. N. B.. als volgt te bid
den:
BELGRADO, 23 Nov. (V.D.). Een 300-tal stu
denten van de Universiteit van Zagreb, leden
van de Joego-Slavische Actie, hielden gisteren
een protest-demonstratie tegen den rector der
universiteit omdat deze onlangs de Kroatische
petitie aan den Regentschapsraad had getee-
kend. Kroatische autonomistische en commu
nistische studenten belegden een tegen démon
stratie.
Verschillende betoogers werden gearresteerd.
De universiteit is voor dagen gesloten.
GENèVE, 23 Nov. De gedele
geerde van Hongarije bij den Vol
kenbond, Tibor von Eckhardt,
heeft vanavond den secretaris-ge-
neraal van den Volkenbond een
nota overhandigd, waarin de Hon
gaarsche regeering verlangt, dat de
door Joego-Slavië opgeworpen
kwestie der politieke verantwoorde
lijkheid voor den aanslag te Mar
seille op de agenda van de eerst
volgende buitengewone Raadszit
ting zal worden geplaatst, welke 3
December bijeenkomt.
Vrsgen van het Eerste Kamerlid Van Citters
over de Joodsche Stichting in de Wieringer-
meer.
PARIJS. 26 Nov. De „Aml du Peuple” vestigt
de aandacht op de branden, welke den laatsten
tijd plaats hebben gevonden in historische
Fransche kasteelen.
Het blad is van meening, dat het geen twijfel
lijdt, dat eën georganiseerde bende hier aan
het werk is, aangezien in de laatste drie weken
zes bekende kasteelen door brand zijn verwoest
of ernstig beschadigd.
De Parijsche politie heeft Zaterdag een
grootsch opgezette razzia gehouden. Meer dan
100 personen zijn gearresteerd.
Van 168 personen, wier papieren niet in orde
waren, zijn 29 in hechtenis gesteld wegens land-
looperi) e.d.. 20 buitenlanders zijn ter beschik
king van de vreemdelingenpolitie gesteld.
Propaganda-vergadering van St. Christoff el te
Utrecht.
Dr. Schuschnigg zal eveneens deelnemen aan
de jacht, die waarschijnlijk drie dagen zal
duren en gelegenheid zal bieden tot bespreking
van de urgente politieke vraagstukken.
Te Boedapest concludeert men uit de deel
name van den Hongaarschen minister van
landbouw aan de reis, dat de aanzienlijke
moeilijkheden van economischen aard tusschen
Oostenrijk en Hongarije nu eindelijk eens zullen
worden opgelost. Naar verluidt, zou de Oosten-
rijkijsche regeering, tegen de bepalingen van
het pact van Rome in, opnieuw groote hoeveel
heden tarwe in Argentinië en Frankrijk hebben
gekocht in plaats van in Hongarije.
Goemboes keert Maandag as. weder
Boedapest terug.
Het manifest van het parlement tegen de
Joego-Slavische beschuldigingen, waartoe gis
teravond besloten was, is voorloopig op verlan
gen van de regeeringspartlj uitgesteld.
De bladen blijven zich inmiddels op zeer
scherpen toon richten tegen den door Joego-
ï-minlster
loyd”. dat
en over
leveren aan de woede van Joego-flavië. daar
is voor de
Rede van minister Marchant in den Vrljz.-
Dem. Bond over het kabinet.
Nederlagen van Sunderland en Steke City in
de Engelsche League.
Kunstijsbaan te Amsterdam officieel geopend.
Landbouw Crisisfonds
De volgende week zullen te Den Haag bespre
kingen tusschen betreffende organisaties ge
houden worden in zake huurverlaging.
Gisteren heeft de Paus den aartsbisschop van
Olmütz. mgr. Precan. in audiëntie ontvangen.
Het bezoek van den Tsjechischen aartsbis
schop, dat een regelmatig bezoek „ad llmina"
is. wordt nochtans in verband gebracht met een
streven van de Tsjechische regeering. haar be
trekkingen tot den H. Stoel wederom in gere
gelde en vriendschappelijke banen te lelden.
Zooals men zich herinnert, is de toenmalige
pauselijke nuntius te Praag, Mgr. Ciriaci, in
dertijd van zijn standplaats vertrokken na een
felle perscampagne en verschillende moeilijk
heden met de regeering. Een groote rol speelde
in die dramatische uiteenzettingen een schrij
ven van den nuntius aan den leider der katho
lieke Slowaaksche oppositie, pastoor Mgr. Hlln-
ka, waarin de nuntius te kennen gaf, dat hü
slechts op uitdrukkelijk verlangen van den Paus
te Praag bleef, waar tallooze beleediglngen zijn
deel waren.
De Tsjechoslowaaksche republiek droeg van
meet af aan 'n rationalistisch en in *t bijzonder
ook anti-katholiek karakter, deels door het on-
geloovige rationalisme van de Tsjechische lei
ders als Masaryk, deels door een min of meer
gewild verband van den nieuwen staat met des dert een Jaar zonder titularis, terwijl de vroe-
geschiedenis van de Boheemsche Hussieten Zoo
Uet Masaryk op den burcht van Praag het roo-
Baron von Eckhardt verklaarde aan een
verslaggever van de Parijsche „Figaro”, dat
Hongarije niet voornemens is iets te onderne
men. waardoor de toestand nog toegespitst zou
kunnen worden. Het ligt niet In de bedoeling
van Hongarije, andere landen te beschuldigen,
doch men wenscht de zaak zoo eng mogelijk
te begrenzen en met koelbloedige bezonnenheid
te behandelen.
sitle-blok aanmerkelijk zou verzwakken. Dit zuo
dan ook de aanleiding zijn, waarom van Tsje
chische zijde naar een regeling van de geschil
punten wordt gestreefd, die afgezien van de
antl-katholleke atmosfeer, welke door geïnte
resseerde perscampagnes geschapen is vooral
de staatsrechtelijke en kerkrechtrtfjke positie
der grensdlocesen en de kerkelKjke\|njJeellng
van
Aartsbisschop Precan. die nauwe betrek
kingen met de regeering onderhoudt, zou nu.
naar veruid, de taak hebben, het Vaticaan te
polsen omtrent de mogelijkheid van aanvaar
ding van verzoenende voorstellen, die de Tsje
chische regeering bereid is te doen. Binnenkort
zou OaTi de Tsjechische vice-minister van bui
tenlandsche zaken, Krofta, die vroeger gezant
bij den H. Stoel was, naar Rome komen om
desbetreffende onderhandellngen te voeren.
Van Vatlcaansche zijde wenscht men zeker
niet anders dan een herstel van de goede be
trekkingen tot den Tsjechoslowaklschen staat
die niet ddfcr haar toedoen verstoord werden.
Naar men wfet. is de Praagschc nuntiatuur *e-
wjj zelf zullen met inspanning
onzer beste krachten er voor zorgen, dat
WÜ niet ten gronde gaan. Wjj vragen U
slechts, dat Gij onze inspanning eegent en
ons niet zult verlaten. Als Gjj ons niet wilt
helpen, help dan ook onze vijanden niet!”
Na deze rede en dit ..gebed” juichten de
hoorders Goebbels minutenlang stormachtig toe.
GENèVE. 24 Nov. De buitengewone Volken
bondsvergadering voor de bjjlegging van het
Chacoconflict heeft vanmorgen haar slotzitting
gehouden. De voorstellen tot bjjlegging van bet
conflict werden eenstemmig aangenomen. Alleen
de oorlogvoerende partijen Bolivia en Paraguay
onthielden zich van stemming. Tegelijkertijd
is de commissie geïnstalleerd, die namens de
Volkenbondsvergadering de zorg op zich zal
nemen voor de uitvoering der besluiten
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 4330, Redactie 4220
ABONNEMENTSPRIJS
Per kwartaal voor Alkmaar f 2.
Voor buiten Alkmaarf 2.85
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
Dagblad uitgegeven door de
N.V. Drukkerij De Spaarnestad Haarlem
een
ver-
de plaatsvervangende minister-presi
dent Baldwin, dat zonder de Vereenigde Staten.
Duitschland en Japan nooit een „collectieve
vrede” mogeljjk zou zijn.
Het is een zeldzaam iets, zoo zeide hij verder,
dat in de arbeiderspartij het begrip ..collectief
vredessysteem” ingang vindt. Naar zijn mee
ning is een dergeljjk systeem moeilijk door te
voeren, aangezien de Vereenigde Staten nog
geer, lid zjjn van den Volkenbond, en Duitsch
land en Japan zich hebben teruggetrokken.
Zoolang hjj in de regeering ook maar de
minste verantwoordelijkheid draagt, zal hij
nooit dulden, dat Groot-Brittannië tot een der-
gelijk verdrag toetreedt en een land met zijn
vloot blokkeert, zonder te weten, wat de Ver
eenigde Staten zullen doen.
Engeland moet niet slechts trachten, de uit
getreden landen weer in den Volkenbond terug
te brengen, doch er tevens naar streven, dat de
Vereenigde Staten eveneens in den kring wor
den betrokken.
Ten aanzien van de wapenfabrlcage ver
klaarde Baldwin, ervan overtuigd te zijn, dat
een staatsmonopolie voor de fabricage van wa
nenen noch een vermindering der wereldbewa-
pening ten gevolge zou hebben, noch den vrede
zou kunnen bevorderen.
De eenige methode om misbruiken tegen te
gaan, is controle van de wajjenfabricage.
Baldwin besloot met de verklaring, dat. in
dien men ’.erkent, dat nationale verdediging
noodzakelijk is ter bescherming van den staat,
deze verdediging ook voldoende moet zijn.
de vaandel met de witte kelk hijschen. dat een
maal het symbool van de Boheemsche gods
dienstoorlogen was. Maar terwijl de leiders van
de Tsjechische onafhankelijkheidsbeweging voor
het meerendeel rationalistisch georiënteerde
onderwijsmannen waren, werd de onafhanke-
Ifl^heidsbeweging onder de katholieke Slowaken
grootendeels geleid door katholieke priesters.
De tegenwoordige nationale Slowaaksche partij,
wier leider Hlinka is, verdedigt dan ook tegelijk
met een zelfbestuur voor de Slowaken binnen
het verband der Tsechoslowaaksche republiek,
óók de katholieke gevoelens der Slowaken en
hun kerkelijke belangen.
Het schijnt nu, zoo schrijft de Praagsche cor
respondent van den „Lavoro Fascista", dat de
politiek van Hlinka in den laatsten tijd sterker
geworden Is en ook in andere gebieden van de
republiek instemming vindt, zoodat er spra
ke is van de vorming van een „blok”, dat de
katholieken van Slowakije en die van Mora
vië zou vereenlgen en waarbij ook de katholieke
Bohemers zich zouden kunnen aansluiten.
Het ligt voor de hand, dat de slechte toestand
der betrekkingen tot den H Stoel de positie van
de regeering tegenover zulk een katholiek opjjp-
ll