De
die Frankrijk
was
T
Pleidooi voor wijziging van
Volkenbondshandvest
man,
ONS BLAD
|L\
Het nieuws van heden
voor
Theunis
Kamer
- I
•I
PHILIPPE BERTHELOT
N
Het proces-Bonny
I
DE BAROMETER
Het verdrag van
Washington
OPZIENBARE REDE VAN
LOCKER-LAMPSON
GESTORVEN
Mislukte aanslag
op Poe Yi
- J
s
VEREEN IG DE KATHOLIEKE PERS
een
Vader van Locarno
er
Bel-
0
u
De eerste debatten
Algiers
Vele kleine apaardera gedupeerd
Een derde deel van de luchtvloot
wordt vernieuwd
Onlusten te Zürich
Met zeer modern materiaal
Revhlutionnair
com
plot in Peru
Bytijda ontdekt
HET DRAMA TE MARSEILLE
Joego-Slaaf te Metz gearresteerd
Financieel schandaal in
Belgische socialisten be
wapend
Frankrijks militaire-
voorbereidingen
(inz.t,
werd
vrouw
Vier wolven te Danzig
losgebroken
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
AP
De Italiaan Francesco Agello, die het
wereldrecord snelvliegen heeft gebroken,
is thans in het huwelijk getreden. De
bruid had deze prestatie als voorwaarde
gesteld
Volkenbond geen-
vredes-instrument
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
ENKELSTUKKEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER -
1
I»
Naar aanleiding van de opvoering
van het tooneelatuh
„Prof. Mannheim”
Braziliaansch schip
gebombardeerd
Sensationeele verklaringen eener
vrouw die den inapecteur van
chantage beachuldigt
WOENSDAG 28 NOVEMBER 1934
„Tegelijk met iederen ateen waar
mee het Volkenbondapaleia te
Genève wordt opgetrokken’
wordt een kanon
gegoten”
Overtuigd, dat zijn program
gië door de criaia heen
zal helpen
ADVERTENTIEPRIJZEN i
Per lossen regel 20 a, ingez. med. 40 c.
p. regel; idem op pag. één 55 c p. regel
V Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie dé rubriek. Telefoonnummer 4330
Japan apoort Frankrijk en Italië
aan, het verdrag eveneens
op te zeggen
Een man van veratand en cultuur,
van Gallische gratie en harta-
tocht, diplomaat, ge
leerde, dichter
Het auto-ongeluk te
Göirle in den nacht van
Zondag op Maandag. Het
echtpaar Oerlemans—
de Laat, Tilburg
waarvan de man
yedood en de
zwaar gewond.
■.w
ii
V:
i
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
Kr
•AM
r
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Bedrijfsraad voor het mijnbedrijf?
B 1
hebben. U maakt een grap, mün-
1
o o
t
seint
ons
Boli-
4
van
van
van
tel-
ter
PARIJS, 27 Nov. De Kamer heelt heden de
begrooting van marine en luchtvaart aangeno
men.
de
en
Het Lagerhuis verwierp het Labour-amende-
ment op het adres van antwoord op de troon
rede met 400 legen 46 stemmen.
In het amendement werd oa. gezegd, dat het
Lagerhuis betreurt, dat de regeering de werk
loosheid beschouwt als iets onvermijdelijks, dat
zij doorgaat met het kapitalistische systeem te
steunen en dat zij geen constructieve politiek
voert voor het herstel van een collectie! vredes-
systeem.
Spreker zeide geen verschil te zien tusschen
de z.g. Europeesche regionale verdragen en de
bondgenootschappen van voor den oorlog. Na
gewezen te hebben op de reusachtig toenemende
bewapening in Europa ging Locker-Lampson
voort:
Werkloosheid in de eerste week van November
nog gestegen.
Frankrijks militaire voorbereidingen. Een derde
deel der luchtvloot wordt vernieuwd.
Regeling inzake de verstrekking van goedkoope
groenten aan ondersteunde werkloosen.
Visscher verdronken b(j een aanvaring op den
Nieuwen Waterweg.
Joego slaaf te Mets gearresteerd in verband
met het drama te Marseille.
Hevige ontploffing te Gouda; alleen materieele
schade.
elke
met
ath.
tmis
van
ter
PB-
id«
de
gewezen
zaken.
Pander jager-bemanning Donderdagochtend In
het vaderland terug.
Regeeringssteun
364 H.A.
Stand op Woensdag 9 uur vjm.: 7744
Vorige stand 7744
huis
ook
bi
de
de
Onze Brusselsche correspondent
d.d. 27 dezer:
Op verschillende plaatsen van ons land heeft
de justitie vandaag een inval gedaan In socia
listische locallteiten en vastgesteld, dat er vuur,
wapenen verborgen waren en wel zeer geper-
fectionneerde van het nieuwste model, die hier
te lande onbekend waren.
Deze huiszoekingen hadden o.a. plaats in het
socialistische Transporthuls te Antwerpen, te
Dentermulden, Gent, Gerardsbergen, Bruggen-
hout, en Luik.
De justitie zou de overtuiging gekregen heb
ben, dat niet slechts de z.g. socialistische ar-
beidersmllities van vuurwapens zijn voorzien,
maar ook talrijke syndicalistische socialistische
instellingen.
Aanhoudingen schijnen te kunnen worden
verwacht.
Regeeringsverklaring van het nieuwe Belgische
kabinet-Theunia. Energieke criuiapoiitiek aaa-
gekondigd.
invloed gehad op presidents Wilson 'en hem er
toe gebracht, actief aan FrankrükS, zijde aan
den oorlog deel te nemen. Men kan dus wel
zonder overdrijving zeggen, dat Berthelot uit-
slaggevend heeft medegewerkt aan de beslis
sing van den wereldoorlog.
BRUSSEL. 27 Nov. (Reuter). De regeerings
verklaring, welke hedenmiddag in de Kamer
door minister-president Theunis werd voorge
lezen, zegt dat de regeering dé overtuiging heeft
dat de economische en financieele toestand des
lands door energieke en snelle maatregelen kan
worden hersteld. De regeering vraagt de ver
lenging der speciale volmachten met één maand
en is voornemens de stabiliteit van de munt,
welke In technisch oogpdnt door niets wordt
bedreigd, te verzekeren.
justitie zich
moeid. doch
komen. Hjj
openen.
Het schijnt dat Bonny, die reeds terecht moet
staan wegens omkooperij van een ambtenaar
in functie, thans ook in'staat van beschuldi
ging zal worden gesteld wegens chantage.
Vergadering van den Raad van Afgevaardigden
van „St. Raphael” te Roosendaal.
ACHT EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 48
4
De oorzaak daarvan ligt In het Volkenbonds
handvest zelf. n.l. tn de clausule, welke de be
staande grenzen van Europa garandeert, en
welke ingevoegd is In de vredesverdragen. Zoo
lang het Volkenbondshandvest verbonden is
met de vredesverdragen, kan men nooit deze
laatste wijzigen. Dit zal Duitschland altijd ver
hinderen bereidwillig met den Volkenbond sa
men te werken. Dit zal de Vereenlgde Staten
altijd ervan weerhouden, toe te treden tot den
Volkenbond. Het Is, aldus spreker, dringend
noodig, dat een wijziging van het Volkenbonds
handvest onverwijld overwogen wordt. De ban
den. welke het handvest bindt aan de vredes
verdragen moeten verbroken worden.
De Volkenbond Is op het oogenblik geen In
strument voor den vrede.
Begrooting van Economische Zaken door
Tweede Kamer met 64 tegen 7 stemmen goed
gekeurd.
SJANGHAI. 27 Nov. (Reuter) Volgens be
richten in de Chlneesche bladen hebben vijf
Chlneesche leden der „Vaderlandsche vereeni-
glng voor nationale redding"’ een bomaanslag
gepleegd op Keizer Poe Y1 van Mandsjoekwo,
toen deze bij de graven der Mandsjoe-vorsten
vertoefde, om aldaar een offer te brengen aan
zjjn voorvaderen.
Japansche en Mandsjoertjsche bewakers heb
ben tijdig d everdachte Ohlrieezen weten aan
te houden, die echter terstond twee bommen
wegwierpen, Welke ontploften en waardoor
eenigc bewakers werden gewond.
Keizer Poe Y1 bleef ongedeerd De daders zijn
gearresteerd. Zij zullen worden opgehangen.
PARIJS. 27 Nov. (Reuter.) Heden ha<T
tweede zitting plaats van het proces dat
inspecteur der recherche „Gringoire” aandeed
naar aanleiding der publicaties van dit bekende
weekblad over Bonny’s optreden In het schan
daal-Stavisky en den moord op rechter Prince.
Groote sensatie verwekten de verklaringen
eener vrouw, die ondanks de felle protesten van
Bonny volhield dat de inspecteur haar belang
rijke sommen had afgeperst, door middel van
chantage. De advocaat-generaal zeide dat de
al eens met deze zaak had be-
tot een proces was het niet ge-
gaf last de Instructie weer te
Zeer moderne vuurwapenen ontdekt in socialis
tische locallteiten in verschillende Belgische
gemeenten.
De Minister van Marine, Plétri, verklaardt.
dat de Fransche marine sjjoedig over de beste
zware watervliegtuigen zal beschikken. Het
♦llegtulgmoederschlp „Béam” zal worden uit
gerust met toestellen, die een -snelheid kunnen
ontwikkelen van meer dan 300 KM per uur.
Bjj de debatten noemde een afgev. het be-
treurenswaardig, dat op de Internationale
luchtvaarttentoonstelling te Parijs de nieuwste
Fransche strijdvliegtulgen ten toon zijn gesteld
Spreker verklaarde dat de macht van den
Volkenbond ondanks de toetreding van Sovjet-
Rusland verzwakt Is. Belangrijke internationale
overeenkomsten worden gesloten buiten den
Volkenbond om.
Karakteristiek voor het wezen van dezer
merkwaardlgen man Is de manier, waarop hij
het feest van den wapenstilstand vierde. Hij
vertelt: „Op den dag van den wapenstilstand
kreeg Ik opeens de onweerstaanbare behoefte,
den gruwel van den oorlog even heelemaal te
vergeten. Ik Inviteerde eenige bevriende kun
stenaars In een café, om met hen over heel
andere dingen te spreken. Wjj praatten over
verzen. Heusch. over de schoonheid Wan het
vers. En wij hielden een wie de
meeste Fransche verzen uit het hoofd kende."
Berthelot zelf was te gereserveerd, om het re
sultaat van den wedstrijd mede te deelen. Maar
zjjn vrienden vertelden, dat Berthelot zelf als
overwinnaar uit den strijd kwam, door alle
meedingende beroepsliteratoren te kloppen met
duizenden voor de vuist weg geciteerde verzen.
Zijn enorm geheugen is in de geheele Interna
tionale politiek beroemd geworden. Bij onder-
handelingen verscheen hij bijna altijd zonder
acten. Dit was geen lichtvaardigheid. HU had
zUn acten, inplaats van in zUn tasch, in zUn
hoofd.
Buiten de politiek gaf hU de voorkeur aan
den omgang met dichters en schruvers.
Mallarmé. Paul Cloudet, Tristan Bernard en
Girandeaux waren zün vrienden. Op de vraag
van een verbaaasden bezoeker, waar hU den
tUd vandaan haalde, om zicht naakt de politiek,
nog met kunst te bemoeien, antwoordde hU
verwonderd: „Een Franschman en geen tüd
voor kunst
heer!"
PARIJS. 27 Nov. Reuter.) Te Metz is een
Joego-Slaaf gearresteerd, genaamd Tomjeno-
witsj, die bekende op den dag van den aanslag
in Marseille te z(jn geweest.
GENèVE, 27 Nov. In welingelichte Volken-
bondskrlngen verluidt, dat de notamet het
Joego-Slavlsche bewijsmateriaal over tftn Ko
ningsmoord te Marseille Woensdag a.s. aan net
Volkenbondssecretariaat zal worden overhan
digd.
Locker-Lampson bepleit in het Lagerhuis 4o
wijziging van het Volkenbondshandvest.
Mislukte aanslag up Keiser Pee TL
Op de Paraguay-rivier is een Brasiliaanseh
schip bij vergissing gebombardeerd. Er zijn vele
dooden.
Revoluttonnair complot in Peru bUtUds ont
dekt.
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 4330, Redactie 4220
ABONNEMENTSPRIJS:
Per kwartaal voor Alkmaar s f 2
Voor guiten ^Ikmaarf 2.85
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
Dagblad uitgegeven door de
N.V. Drukkerij De Spaarnestad Haarlem
en dat de buitenlandsche waarnemers daar
belangruke conclusies uit kunnen trekken.
De Minister van* Luchtvaart. Denain, zegde
dat wanneer de Fransche luchtvaartindustrie
in 'haar huldigen vorm niets presteert, men
andere firma’s zal moeten steunen. De kwestie
van mobiliseering van de Industrie heeft een
wüziging ondergaan. Tot dusverre heeft men
groote depóts gereed materiaal onderhouden,
teneinde de omzetting van de industrie in ge
val van oortog te kunnen afwachten. Daardoor
komt het. dat Frankrijk beschikt oVer een bui
tengewoon omvangrijk materiaal, dat echter
voor het grootste gedeelte verouderd Is. Vol
gens het driejarenplan wordt thans een derde
gedeelte van het materiaal vernieuwd, de beide
overige derden zullen later door nog moderner
modellen worden vervangen.
TOKIO, 27 Nov. (Reuter.) De Japansche mi
nister van Buitenlandsche Zaken. Hirota. heeft
den Italiaanschen gezant en den Franschen
zaakgelastigde vandaag een uiteenzetting ge
geven van de Japansche vlootpolltlek en er
daarbU op gewezen, dat de Japansche voorstel
len het noodig maken, dat het vlootverdrag
van Washington wordt opgezegd. HU noodig-
de FrankrUk en Italië uit evenals Japan tot
opzegging over te gaan.
De gezant en de zaakgelastigde hebben ge
antwoord. dat zU hun respectieve regeeringen
van deze ultnoodiging op de hoogte zouden
stellen.
In bevoegde kringen te ParUs toont men zich
zeer gereserveerd ten opzichte van de Japan
sche démarche. Het voorstel van Tokio zal
echter met de noodige aandacht worden be
studeerd.
LIMA, 27 Nov. De Peruaansche regeering
deelt mede, een uitgebreid revolutionnalr com
plot te hetiben ontdekt en onschadelük ge
maakt. Ongeveer 300 gewapende revolution-
nalren hadden zich Maandagochtend vroeg
verzameld om te trachten het arsenaal en de
kazernes van de bewakingstroepen van het
paleis van den president te bestormen. ZU wer
den echter verrast door de regeeringstroepen
en de meesten hunner konden gevangen wor
den genomen, zonder dat veel verzet werd ge
boden. In totaal werden 203 samenzweerders
gearresteerd.
„Het leggen van eiken steen welke toege
voegd wordt aan die waaruit het reusachtige
Vredespaleis te Genève wordt opgetrokken, valt
samen met het gieten van een kanon waarmede
de bewapening van Europa wordt vermeer
derd."
PARIJS. 37 Nov. (Reuter). De voorzitter van
den raad van beheer der te Algiers gevestigde
„Maatschappij voor beheer van landgoederen",
is gearresteerd.
Op verzoek van aandeelhouders ia de balans
onderzocht en geconstateerd, dat tengevolge
van valsche boekingen drie mtllioen francs van
het kapitaal der onderneming zjjn verduisterd.
Bovendien bleek, dat de onderneming hypo
thecaire leenlngen ter grootte van twee mlllioen
francs op niet bestaande landerijen had uitge
geven. Vele kleine spaarders in Algerië zUn
hierdoor geruïneerd.
De salarieering van het provinciaal personeel
te Utrecht in overeen temming met de
schen der regeering gebracht.
De Amsterdamache Paleis-Raadhuisconunimie
oordeelt het Paleis nog geschikt voor represen
tatief Stadhui».
RIO DE JANEIRO. 27 Nov. (Reuter). De Ar-
gentUnsche regeering ontving bericht, dat een
Braziliaansch vaartuig op de rivier Paraguay
bU vergissing door een Paragueesch of
vlaansch vliegtuig zou zUn gebombardeerd
Er zün vele dooden.
Het budgetair evenwicht blUtt een van de
voornaamste zorgen der regeering. Uit dit even
wicht en uit de volledige verwezqplüking van
het program van economisch herstel zal bet
vertrouwen in alle lagen der bevolking worden
herboren, hetgeen zal blUken In de snelle ver
betering der staatsfondsenmarkt en hetwelk net
voort? mogelijk zal maken de conversie der
openbare leeningen onder het oog te zien. De
regeering bestudeert de situatie nauwkeurig en
is er van overtuigd dat het programma, dat
zU beeft opgesteld, het'dand in staat zal stellen
door de moellUke tijden heen te komen.
Nader seint onze correspondent:
Het debat over de regeeringsverklaring heeft
In de Kamer ongeveer 3 uren geduurd. Morgen
echter zal desnoods een nachtzitting worden
gehouden om het mogelUk te maken, dat de
Kamer Donderdag zich zal uitspreken over de
vertrouwensmotie.
TUdens de debatten werd het woord gevoerd
door den heer Vandervelde (Soc.i, die alleen
ten aanzien van de handhaving van de huidige
goudwaardé van den franc met het aangekon-
digde regeeringsbeleld zich accoord verklaarde.
De heer Max beloofde namens de liberalen
steun aan de regeering.
Verrassing bracht de bittere opf>ositie-rede
van den Katholieken Waalschen mlddenstands-
vertegenwoordlger Michaux.
Verder sprak nog de Vlaamsche nationalist
Borglnon, die protesteerde tegen het feit, dat
de regeeringsverklaring niets bevatte omtrent de
voltooiing van het Vlaamsche rechtsherstel, een
d protest, dat op de Katholieke Vlaamsche ban-
,ken instemming vond.
Tenslotte sprak onder de gewone onverschil
ligheid de communist Jacquemotte.
In den senaat werd het debat verdaagd tot
na de stemming over de vertrouwensmotie in
de Kamer.
LONDEN. 27 Nov. (Reuter). In het Lager
huis werden Maandag de debatten voort
gezet over het amendement van de Labour-
oppositie op het adres van antwoord op
de troonrede.
DaarbU hield de conservatief Godfrey
Locker-Lampson, gewezen onderminister
van buitenlandsche zaken, een opzien
barende rede over de door hem gewenschte
wijziging van het Volkenbondshandvest.
wee tientallen jaren lang heeft Philippe
Berthelot, die verleden week is gestor
ven, de Fransche diplomatie der „Quai
dOrsay” geleld. HU was de belichaming der
Fransche buitenlandsche politiek. Als er in de
wereld werd gezegd: FrankrUk wü iets, eischt
iets, is lets van plan, dan was het deze man,
die dit wilde, eischte of van plan was. En
wanneer de grooten van FrankrUk, Léon Bour
geois, Delcassé. Millerand, Poincaré. Clemen
ceau en Briand, hun wereldnaam onder docu
menten zetten, die beslissend waren voor
kwesties van vrede en oorlog In Europa, dan
had Berthelot deze documenten opgesteld.
Een medewerker van het „N. Wlen. Journ.”
is langen tüd In de gelegenheid geweest. Ber
thelot van nabU gade te slaan. Deze teekent
hem: uiterlUk leek hU meer op een geleerde
dan op een politicus. ZUn grUze krullebol en
het kleine, verzorgde snorretje deden aan Ein
stein denken.
ZURICH. 27 Nov. (Reuter). Naar aanleiding
van de opvoering van het tendentieuze tooneel-
stuk „Prof. Mannheim”, dat geschreven is door
den emigrant Dr. Wolf, hadden zich In de na-
bUheld van den schouwburg eenige honderden
demonstranten verzameld; toen ’n papieren bom
voor den schouwburg ontplofte, greep de politie
in en arresteerde 110 personen, die, nadat hun
Identiteit was vastgesteld, echter weer vrU wer
den gelaten. Ook de leider van het Nationale
Front Rudolf Henne, werd, gearresteerd maar
later niet vrUgelaten.
Tegen de opvoering van het stuk was in het
tUdschrift „Die Front” krachtig geprotesteerd.
In een gesprek te Genève zeide Berthelot
eens: „Tusschen mU en Briand is één ver
schil: voor hem is de politiek kunst, voor mU
wetenschap.” Maar dat verschil was niet hin-
derlUk, Integendeel aanvullend. In de diplo
matie. die FrankrUk na den oorlog voerde,
kwam het subtiele samenspel beider mannen
tot de schoonste volmaaktheid. Het zichtbaar
ste resultaat van dit duospel was Locarno. De
geschledschrUvtng het valt moeilijk te ont
kennen, dat Locarno reeds historie Is en niet
meer behoort tot de actueele politiek schrUft
het vaderschap van dit historische pact aan
verschillende personen toe. De eigenlUke vader
was Berthelot Hij geloofde aan een vreedzame
samenwerking met Duitschland en wUl hU toen
te doen had met het Duitschland van Strese-
mann, was dlë-geloof allerminst vermetel.
NatuurlUk had Berthelot In zijn eigen land
Zware aanvallen te doorstaan. Juist om zUn ver
zoenende houding. ZUn ergste vUand was door
gaans Poincaré, die hem zelfs eenmaal een
„afvallige” noemde. Maar de üzeren man uit
Lotharingen oordeelde niet altUd zoo over hem.
In 1914, vlak voor het uitbreken van den we
reldoorlog, das Berthelot zelfs de man. die
zUn bUzonder vertrouwen genoot. HU was toen
leider der afdeellng voor Europeesche politiek
aan Buitenlandsche Zaken. Poincaré, toen pre
sident der republiek, vertrouwde hem In die
dagen een buitengewoon gewichtige zending
toe. HU zond hem naar baron von Schoen,
den laatsten ambassadeur van het Duitsfche
KelzerrUk te ParUs. om een gesprek met dezen
te houden, hetwelk het laatste Dultsch-Fran-
sche onderhoud zou zUn voor het uitbreken
der wereldcatastrophe. Berthelot heeft dit ge
sprek nooit kunnen vergeten. HU vertelde: „Het
was het vreeselUkste gesprek van mUn leven.
IJt wist, dat de tragedie niet meer was te
vermUden en toch deed ik nog een laatste
poging. De baron en ik spraken rustig en
zakelUk, maar wü zagen beiden In, dat het
ontzettende niet meer viel te vermUden, dat
het onafwendbaar was. De houding van den
ambassadeur was waardig. Wü namen afscheid.
Het was het afscheid van een gelukkige we-
reld
TUdens den wereldoorlog was Berthelot de
tusschenpersoon van den Generalen Staf en
der diplomatie. HU werkte vooral Intiem sa
men met Clémenceau op het gebied der bond-
genootschappenpolltiek, wier resultaat was, dat
de eene staat na den anderen zich bü de En
tente aansloot. HU heeft ook den grootsten
DANZIO, 27 Nov. (Reuter) Uit een die
rentuin, alhier zün vanmorgen vroeg vier wol
ven uitgebroken. De autoriteiten hebben aan
de politie order gegeven, het tn de nabUhein
gelegen bosch af te zoeken. Bovendien heeft
de vice-president van den Senaat. Qrelsler, In
zUn hoedanigheid van landsjagermeester ult-
noodlgingen verzonden voor deelname aan eer
jachtpartü om prUzen.
De bevolking heeft men voor het betreden I
van de bosschen gewaarschuwd.
aan eichorie voor hoogstens
Wl
