ONS BLAD
overvaren
Onze vliegers naar Oost
en Wést-Indië
Mailschip „Orania”
1
Vlootconferentie
verdaagd
Het nieuws van heden
EEN NIEUWE KOERS IN
ONZE LUCHTVAART
ALLE OPVARENDEN
Parijs—Moskou
GERED
De Koningsmoord
DE BAROMETER
Kerstvlucht van
de „Uiver”
DONDERDAG 20 DECEMBER 1934
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
„Zuid-Zuid-West!”
r
Het schip vrij snel
gezonken
Roofoverval in spoor
wegcoupé
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
De salaris verlaging in
België
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
BUIKBANDEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
ADVERTENTIEPRIJZEN»
Per lossen regel 20 c, ingez. med. 40 c.
p. regel; idem op peg. één 55 a p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
I
ACHT EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 66
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
I
De Snip passeert de K XVIII
l
RJL
onzer zjjn
ver-
Aan wie de schuld?
van
1
f
1
t
l
r
De Londensche vlootbesprekingen «osxler v««i
resultaat verdaagd.
r
1
MacDonald betreurt de beperkt
heid der resultaten. Een breed
voerig communiqué
stand op Donderdag ld aar T.aau ItU
Vorige stand: 748.7
Koningin Maria, als civiele partij,
wenscht Paul Boncoar
als advocaat
De inhoud van het nieuwe han-
delsprotocol openbaar
gemaakt
i
i
t
I
De Snip stond, aldus meldt de K. L. M„ spoe
dig in verbinding met de K XVHI en bedankte
den commandant voor de tot dusver bewezen
diensten.
dit een zeer kleine haven is met twee steenen
pieren, die in de zee zijn uitgebouwd. Een schip,
dat deze haven binnenloopt, moet in verband
met het tij volle kracht varen, doch reeds weer
volle kracht achteruitslaan, als het nog maar
gedeeltelijk binnen de haven is, wil het niet
vast loopen.
Ofschoon uit de eerste berichten in geen ge
val een vaste conclusie valt te trekken, blijft
de mogelijkheid bestaan, dat de „Orania” niet
verloren is en drijvende gemaakt zal kunnen
worden.
De „Orania" en de „Flandria" zijn twee ge-
JfJke schepen, die in hetzelfde vaarplan dienst
doen. Mocht eerstgenoemd schip verloren zjjn,
dan zouden daardoor aan dat vaarplan groote
moeilijkheden in den weg worden gelegd.
van de
algemeen
1
r
t
liet eerste gedeelte van de Engeteche troepen
In het Saargebied aangekomen.
„Uiver" en „Snip” snellen door het Inchtrwim
naar Oost en West.
De onderhandeilngen met Dnitschland over een
nieuw handelsverdrag worden te Berlijn voort
gezet
Te Venlo Is vrij plotseling overleden de heer
Th. Derfcs, directeur der Coöp. VeUlngvereeni-
ging, aldaar.
De kerk te St. Michielsgestel, waarvan een deel
van het gewelf Zondag is tngestort, blijft voer-
loopig gesloten.
Bewoner van landhuisje bfj brand te Dubbel
dam omgekomen.
1
C
t
s
t
1
f
Kort, zeer kort was de ontmoeting, want de
„Snip" heeft haast; zij vliegt met een snel
heid van ongeveer 200 KM. en ijlt naar hadr
doet
De „Snip” kwam de K XVin zag haar
eenlge oogenblikkenToen verdween de
snelle vogel uit het gezicht.
Naar het Zuiden.... snel naar het Zuiden
met haar kostbaren last.
De kabinetscrisis te Belgrade. Jeftltsj wil «en
concentratie-regeering vormen
Het stoutmoedig-avontuurlijke
element in de pioniersvlucht
van de „Snip”
De hooge zee belette het schip
de moeilijke haven van
Leixous binnen te
loopen
Commissie ingesteld voor de samenstellinj
een offlcieele woordenlijst voor de schrjjl
van bastaard- en samengestelde woorden.
De „Snip” Woensdagavond
gestart
Het K. L. M.-vliegtuig de „Snip”
is Woensdag om 19.15 uur G. M.
T. van Porto Praya gestart met be
stemming Paramaribo.
Een vreugdevol oogenblik was het toen
de „Snip” te 1.10 (A.T.) hedennacht In den
grooten Oceaan de K XVIII passeerde Daar,
te midden van het elndelooze water en de
elndelocue luchten, waar In geen velden of
wegen land te bekennen was, vonden de
stoere verdedigers van onzen vaderland-
schen roem elkaar weer.
KEULEN, 19 Dec. Hedenmorgen werd In een
tweede klasse coupé van den trein Keulen
Coblenz, een 2S-jarige landbouwer uit West-
phalen gevonden met een schotwond In de
hartstreek. De ernstig gewonde werd naar een
ziekenhuis overgebracht. Tijdens een kort ver
hoor, dat men hem kon afnemen, verklaarde
hij overvallen te zjjn, waarbij hem een bedrag
van ruim 2000 Mark was ontroofd
Terstond na de aanvaring liet de kapitein
van de „Orania” om een ontploffing te voor
komen alle ketels leeg maken.
Aan boord bleef men de grootste koelbloedig
heid bewaren.
Het aanvarende schip mat 5910 ton tegen de
„Orania” 10.000 ton.
Volgens de meening van deskundigen zou de
verantwoordelijkheid van het gebeurde berusten
bij den kapitein van het Portugeesche schip,
die zonder loods voer en geen acht geslagen
bad op de teekenen, die aanduldden, dat de
„Orania” voor anker lag.
Minister Oud heeft in de Tweede Kamer ver
dedigd de wetsontwerpen tot nadere regeling
der financieele verhouding tusschen Rijk en
gemeenten en tot instelling van een werkloos-
heidssubsidiefonds.
en wordt
meer verleend voor het eerste
kind. Verder worden nog allerei vergoedingen
van het staatspersoneel afgeschaft. In totaal
zal de loonsverlaging nochtans niet meer dan
tien procent mogen bedragen.
De regeerlng, heeft echter te kennen gegeven,
dat nog een extra-verlaging van .salarissen zal
worden toegepast in den loop van *t jaar 1935.
indien de regeerlng slaagt in de deflatie van
de prijzen der levensmiddelen
De „Uiver”, die gisternacht half vier
Schiphol gestart Is voor een kerstvlucht naar
Oost-Indlë, is vanmorgen te 7.50 uur Ned. tijd
te Marseille geland.
Gistermorgen te 10.58 A.T. Is de „Uiver” te
Rome geland.
Om 11.25 is het KLM.-vliegtuig de „Uiver”
weer uit Rome vertrokken.
De „Utver” is Woensdag om 1532 uur (Am-
sterdamache tijd) te Athene aangekomen.
Te 1537 (G.M.T.) is de „Uiver” weer uit
Athene vertrokken; te 2035 is bet vliegtuig te
Cairo aangekomen.
Ware het ongeluk niet in de nabijheid
van de haven geschied, dan sou de redding
van de opvarenden bjj de zware see die er
stond bijna onoverkomelijke moeilijkheden
hebben opgeleverd.
Ts Belgrado is de e enigste kettingbrug van den Balkan feestelijk in gebruik
genomen
Motordetachement voor hel- Saargebied bij het
vertrek uit Haarlem door minister Deckers
toegesproken.
Opzegging vlootverdrag
TOKIO, 19 Dec. (V. D.) Ten aanzien van
het besluit van den geheimen raad over de op
zegging van het verdrag van Washington door
Japan wordt medegedeeld, dat ambassadeur
Salto op 26 December staatssecretaris Hull de
nota zal overhandigen, waarin de opzegging
van het verdrag een feit wordt.
Op 21 December komt het Japansche kabinet
bijeen. Het zal een boodschap aan het Japan
sche volk publiceeren, waarin de redenen voor
de opzegging bekend zullen worden gemaakt.
Veler gedachten zullen hedennacht ongetwijfel zijn uitgegaan naar de
vier kranige mannen, Hondong, Van Balkom, v. d. Molen en Stolk, die het Kerst-
postvliegtuig de „Snip" in ’t nachtelijk uuur over den Oceaan zouden brengen, waar
de ,JC lt" en de .jStuyvesant” gereed liggen om met alle beschikbare technische
hulpmiddelen de vier aviateurs op het moeilijk traject van Porto Praya naar
Paramaribo, een afstand van m eer dan 3600 KM. bij te staan
dat het geleverde voorbereidende werk de zaak
zoover vooruit heeft gebracht, dat nieuwe on-
derhandelingen kunnen worden aangeknoopt,
zoodra het oogenblik daarvoor gunstig schijnt.
Voor dat geval zal de Britsche regeerlng alle
noodige maatregelen nemen.
De Koningsmoord van Marseille. Koningin
Maria van Joego-SIavië als civiele part*.
In de pioniersvlucht van de .Snip” vormt
het traject van heden, de 3000 K.M. Oceaan
met nog onbekende omstandigheden, met on
verwachte moeilijkheden wellicht, het stout
moedig-avontuurlijke element. Want al zjjn
door de getroffen voorzieningen de risico’s tot
het uiterste beperkt, er blijven tocji niet te be
rekenen factoren, die aan dezen sprong een
bijzonder karakter verleenen.
De luchtweg van Afrika naar Zuid-Amerika
is intusschen reeds verkend. In 1922 vlogen de
Portugeezen Cabral en Contlnho met een
Pairey-landvllegtuig gemonteerd op drijvers als
eersten over de Zuidelijke Atlantic en na tal
van moeilijkheden en langdurig oponthoud be
reikten zij hun doel. In hun voetspoor volgden
de Spanjaard Franco in 1926 en later o.m. de
Franschman Mermoz in 1930 en Balbo’s eska
der In 1931. In de richting West-Oost vloog als
MARSEILLE, 19 Dec. (Reuter.) Koningin
Maria van Joego-Slavlë heeft zich civiele partij
gesteld bij het voorlooplg onderzoek, dat ge
opend Is tegen de medeplichtigen van den
moordenaar van koning Alexander.
Koningin Maria heeft oud-minlster Paul
Boncour verzocht, voor haar als advocaat in
deze zaak te willen optreden.
Een en ander heeft gisteren op het bureau
van den rechter van instructie plaats gehad
door de zorgen van mr. Delamotte, procureur
bij de rechtbank te Marseille.
Nsjaarsverbondsvergadering van het
Werkliedenverbond te Utrecht begonnen.
PARRIJS, 19 Dec. (Router.) Hedenavond
werd het Fransch-Russisch handelsprotocol
gepubliceerd, dat 9 December te Moskou is oo-
derteekend door Rosengoltz aan Russische, en
Marchandeau aan Fransche zijde.
Blijkens dit protocol zijn beide landen over
eengekomen om terstond besprekingen te ope
nen voor een handels-, kolonisatie- en scheep-
vaartverdrag. Het voorlooplg handelsaccoord
van Januari 1934 zal door een overeenkomstig
verdrag worden vervangen. Als basis van dit
verdrag worden verschillende voorstellen over-
wogen, met name:
1) de opening van een credlet voor Sovjet-
Rusland op de Fransche markt ter regeling van
de gedurende eeè jaar bjj de Fransche Indus
trie te plaatsen bestellingen;
2) het verleenen van een credletverzekering
aan de Fransche exporteurs.
Te Parijs werden heden de besprekingen
over het te sluiten verdrag voortgezet.
In de geschiedenis der Nederlandsche lucht
vaart wordt de dag van heden een belangrijke
datum. Weer volgen wij met spanning van uur
tot uur de vlucht van een Nederlandsch toestel,
een vlucht, zooals onze luchtvaart nog niet
heeft gekend: 3600 KM. tusschen water en
lucht boven den Atlantlschen Oceaan.
Voor het eerst richt onze luchtvaart den
blik naar het Westen. De luchtweg naar het
Oosten is In een reeks wakkere plonlersvluch-
ten gebaand. Ongedachte mogelijkheden zijn
hier geopend, ten deele reeds verwezenlijkt.
Nederland en de Aziatische deelen des Rijks
zijn dichter dan ooit tot elkaar gebracht. Re
gelmatig vliegen de vogels van Schiphol, de
kop vooruit, naar het Zuid-Oosten, regelmatig
keeren zij weer, sinds jaar en dag.
Thans ligt een nieuwe kbers vóór: Zuid-Zuld-
West. Het overzeesche Rijksgebied in Zuid-
Amerika. in de Caraïbischp Zee. Is het doelwit.
Ook Suriname en Curacao moeten dichter wor
den gebracht tot het Moederland. De luchtweg
Is daartoe de ideale verbinding èn om de on
geweten mogelijkheden èn om de wijze, waarop
hij spreekt tot de verbeelding en den onderne
mingslust stimuleert. Want wie Suriname zegt
of Curacao, zegt Amerika. Ook Nederland heeft
hier zijn groote kansen.
Een zoo dóór-georganlseerd bedrijf als de K.
L. M. gaat met deze vlucht niet „Ins Blaue
hinein”. Het wéét wat het zoekt In de West.
De voornaamste conclusie waartoe de heeren
Dellaert en de Vries voor enkele jaren na een
Studiereis kwamen, luidde, dat de Inrichting
van een Nederlandschen vltegdienst tusschen
Curacao en Aruba en Maracaibo en la Ovaria
perspectieven biedt. Curacao als commercieele
luchtbasis zou zich gunstig- kunnen ontwikke
len, als Nederland hier tijdig zijn roeping ver
staat. Het lenden van de „Snip", niet alleen
voor een vlucht NederlandWest Indië, maar
voor een verdere taak in de West, is daarom
verantwoord geacht.
Nieuw protest van Abeminië bij den Volken
bond, Itaüaanacbe voorstelling van zaken af
gewezen.
Over de haven van Leixous in Portugal, waar
het van Zuid-Amerika naar Amsterdam op weg
zijnde mailschip „Orania” van den Kon. Holl.
Lloyd na de aanvaring met een Portugeesch
schip is binnengeloopen, deelde de Inspecteur
voor de Scheepvaart te Amsterdam, de heer
C. A. O. vr d. Boom, tot wlen wij ons om
enkele inlichtingen gewend hebben, mede, dat
historische punt, dat geen
leven lang zal vergeten was- op 12 gr. N B. en
33 gr. WL
Locomotief te Zaandam op goederentrein ge-
loopen en ontspoord.
Smokkelauto beschoten te Maastricht; een dsa
de, een zwaargewonde.
Moeder in hooger beroep door het Bossche Ge
rechtshof van kinderdoodslag vrijgesproken.
Het vliegtuig vordert goed
De radioberichten van de „Snip" blijven gun
stig luiden en toonen aan, dat het vliegtuig
goed vordert.
Te 3.40 uur G.M.T. (4 uur Amsterd. tijd) be
vond de „Snip” zich op 10 graden N3., 30 gra
den WX.
Het vliegtuig was toen in geregelde verbin
ding met het Nederlandsche stoomschip „Stuy-
vesant”, dat voor de weerberichten van het
vliegtuig zou zorgen. Behalve op de scheeps-
golf werkte de „Snip” toen ook op 26.8 Meter.
Gedurende den nacht drong deze golf slecht tot
Nederland door.
Volgens later in den nacht ontvangen be
richten wikkelde de „Snip” haar draadloos ver
keer op de lange golf af. Te kwart over vijf
Amsterd. tijd hedenochtend werkte Van der
Molen met het radiostation Natal.
Blijkens de berekeningen van de „Stuyve-
eerete de Australiër Winkler in 1931 met een sant" moert bet vliegtuig hedenmorgen om
streeks half zeven in de nabijheid van dit schip
kunnen zijn. De positie van de „Stuyvesant”
was te half vjjf hedenochtend 9 graden 50 min.
N B. en 42 gr. 44 min. WX„ dit is op ongeveer
700 mijlen afstand van Paramaribo.
Te kwart over zeven hedenmorgen werd vla
Paramaribo Radio een bericht van de „Stuy
vesant” ontvangen, dat de „Snip” het stoom
schip reeds, vliegende met een snelheid van
ongeveer 200 K.M. per uur, gepasseerd moet
zjjn.
Radiogrammen van gelukwensch en begroe
ting werden met elkaar gewisseld, op een wijze
zoo harteljjk alsof men elkaar na jarenlange
scheiding weder de hand drukte en in de oogen
zag.
Dit
schijnen van dezen eersten Hollandschen vogel In
deze zóne tegemoet gezien. De „Snip” kiest een
Noordeljjker route dan de Duitschers en Fran
se hen. Het traject over den Oceaan is daarbij
langer, maar de metereologlsche omstandig
heden zijn gunstiger dan op den Zuidelijken
weg.
Gedragen door het medeleven en de beste
wenschen van geheel ons volk, zal de „Snip”
den grooten oversteek Porto Praja—Paramaribo
met succes volbrengen en daarmee een nieuwen
koers in de Nederlandsche luchtvaart hebben
uitgezet: Zuid-Zuid-West!
Hoe het gebeurde
Een Reuter-telegram meldt omtrent de aan
varing, tengevolge waarvan de „Orania” zonk
het volgende.
Na omstreeks zes uur voor de haven van
Leixous te hebben gekruist wegens de hooge
zee, wierp de „Orania” 200 Meter van den
haveningang het anker uit. In Leixous moesten
gg passagiers nan wal; toen zij bezig waren
zich te ontschepen dook de Portugeesche vracht
boot „Luanda” op, die vanwege den sterken
golfslag op volle kracht voer.
De opvarenden van de „Orania” zagen de
boot op hen aankomen en moesten wel voelen
dat een aanvaring onvermijdelijk was.
Terstond daarop voer de .Luanda” met den
voorsteven recht op het middenschip van de
„Orania" in. hetgeen een groote scheur veroor
zaakte, waardoor het water met geweldige
kracht naar binnen stroomde.
De passagiers, die welhaast door een paniek
werden bevangen moesten in allerijl het schip
verlaten, vrijwel zonder eenlge bagage. Zij wer
den, door van allen kant toesnellende scheep
jes opgenomen.
Van het schip, dat vrij snel zonk waren spoe
dig niet meer dan de pijpen te zien.
Debat in de Tweede Kamer over het Lager
Onderwijs.
Pater J. Kleyntjens SJ-, belast met de histo
rische werkzaamheden aan het archief van het
Generalaat der Jezuïeten-orde te Rome.
Na de vergadering werd een officieel com
muniqué uitgegeven, waarin gezegd wordt, dat
de conferentie naar de meening der drie de
legaties een nuttig doel dient en in het kader
der uitgewerkte ontwerpen moet worden uit
gebreid. Alle zijden van het vlootprobleem zijn
met groote openhartigheid en in volkomen
vrlendschappelijken geest behandeld. Het is
nooit het doel der besprekingen geweest, defi
nitieve besluiten, van welken aard ook, te ne
men; het ging er veeleer uitsluitend om. den
bodem voor latere onderhandeilngen en over
eenkomsten rijp te maken. De Fransche en
Italiaansche regeeringen zijn over alle bijzon
derheden op de hoogte gehouden. De drie deel
nemende regeeringen zijn voorstanders van een
begrenzing der vlootsterkten met iedere aan
vaardbare vermindering, doch de toe te passen
beginselen en methoden moeten nog vastge
steld worden. De drie regeeringen zullen In
nauw contact blijven, zoowel onderling als met
de andere mogendheden, die betrokken zijn bjj
de verdragen van Londen en Washington.
De verdaging zal verder Engeland de gele
genheid geven, in gedachtenwisseling te treden
met de regeeringen der Dominions. Men hoopt
éénmotorig Puss Moth-vUegtuig.
De jongste tijd bracht een regelmatige
luchtdienst van de Deutsche Lufthansa, welke
twee landlngsschepen, „Westphalen" en ,Bchwa.
benland", in den Oceaan als steunpunten voor
anker legde. De „Graf Zeppelin" volvoerde zijn
fraaie vluchten en eindelijk pogen ook de
Franschen met hun nieuwste vliegtuigtype de
Oceaanroute In regelmatig verkeer te over
bruggen.
Met des te grooter belangstelling is het
Ook de gezinstoeslag wat omlaag
Onze Brusselsche correspondent seint ons
d.d. 19 Dec.:
De Belgische regeerlng heeft Woensdag
namiddag besloten, dat de verlaging
salarissen van het staatspersoneel
vijf procent zal bedragen. Echter wordt ook
de gezinstoeslag lichtelijk verlaagd
geen toeslag
Volgens bij de directie van de Koninklijke
Hollandschen Lloyd te Amsterdam ontvanger
telegram is het stoomschip „Orania” van deze
maatschappij, dat op weg was van Lissabon
naar Leixoes (Portugal), door het Portugeesche
stoomschip „Ioanda” midscheeps aangevaren
De „Orania" heeft de haven van Leixoes nog
kunnen bereiken, doch Is in deze haven gezon
ken.
Alle opvarenden, zoowel bemanning als pas
sagiers, 'konden worden gered. Kapitein van
ss. „Orapia" was de heer Maars.
De „Orania" van den Koninkl. Hollandschen
Lloyd is 9763 bruto ton groot en is in 1921 ge
bouwd. Het was een der grootste passagiers
vrachtschepen van den Koninkl. Hollandschen.
Lloyd.
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 4330, Redactie 4220
ABONNEMENTSPRIJS:
Per kwartaal voor Alkmev f 2.
Voor buiten AlkmaarJ 2.85
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
Dagblad uitgegeven door de
N.V. Drukkerij De Spaamestad Haarlem
LONDEN, 19 Dec. De te Londen aan
wezige delegaties van Engeland. Amerika
en Japan voor de voorbereidende vlootbe-
spreklngen hebben heden een vergadering
gehouden onder voorzitterschap van Mac
Donald, waarop Is besloten, de besprekin
gen te verdagen. Macdonald betreurde dat
de vorderingen beperkt zjjn. Engeland zou
echter blijven streven naar beperking der
oorlogsvloten.
j»i
