K
I
Een poging tot ordening
TOOM
voor
Plaats dan een „Omroeper”
Het proces Hauptmann. Buziau veertig jaar revue-komiek.
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel?
DE GESCHIEDENIS DER
CENTRALE H.L.S.
J
BOEK EN BLAD
Rumor in caaa
De Centrale aan het werk
De Centrale H.L.S.
eene
- 'M
ZATERDAG S JANUARI IMS
r;
a-'
V
FOTOREPORTAGE
do autoriteiten zuilen volgen, af
I.
(Slot volgt)
niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii|iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinT
In
niet
twee
Zoo nam op 19 Maart het bestuur een bin
dend besluit inzake uitverkoopen en opruimin
gen.
al* burgemeester ven Hu;
vele autoriteiten ge
Het pas opgetreden i
ook een forsch geluid
landingswielen met li
is voor het lesgeven
..HET OBJECT DER PSYCHOLO
GIE". door Dr. J. Brederveld.
Uitg.: J, B. Wolters, Groningen.
boek
naar
het
De bijeenkomst van de DuHtche R
leidende Instanties der Rijksweer,
Troepen zetten den weg dien Hitler
Men weet, dat uit mMdenstandskringen reeds
lang aangedrongen wordt op wetteiyke rege
ling van het uitverkoopwezen. Er schijnt dan
ook een wetsontwerp te zijn, maar dat ligt nog
altijd bedolven onder paperassen in een of an
dere papleriade ten departements. De Centrale
In den zomer van 1933'sag het er uit alsof
wtrwteli.ik ernstig begonnen sou worden met een
ordening van het bedrijfsleven. Langzamer
hand was men in alle kringen gaan begrijpen,
dat een strijd van allen tegen allen niet het
meest geschikte middel is om uit de crisis te
geraken. De economie maakt geen uitzonde
ring op den algemeenen regel, dat samenwer
king beter is dan strijd on dat samenwerking
slechts mogelijk is onder bevoegde en vooruit
ziende leiding.
kon er zelf een maken en doorvoeren en heeft
daarmede aan den schoenhandel ui de afge-
loopen zomer uitstekende diensten bewezen.
Dienzelfden datum trad een besluit in wer
king. dat voor de onderscheiden soorten schoe
nen en pantoffels minimumprijzen vaststelde
De goedkoopste heerenschoenen werden geno
teerd op 2.95. Geen overdreven orijs.
Een ander bindend besluit, dezen zomer ge
nomen. betrof de vrijheid om in alle betreffende
branches nieuwe zaken te openen. Speciaal de
schoenmakers zagen zich vaak bedreigd door
beunhazen, die om een of andere reden zonder
middelen van bestaan geraakt, een schoenma
kerij t je begonnen, omdat daar al heel weinig
kapitaal voor noodig is.
Het is trouwens een euvel, dat den geheelen
middenstand bedreigt en niet zonder reden
heeft de N. R. K. M. in zijn urgentie-program
een lijdelijk vestigingsverbod en een concessie-
stelsel aan de regeering gevraagd. Mogelyk Eg
gen ook desbetreflende ontwerpen in een de
partementale lade te vergelen. Doch de Cen
trale-H. L. S. trachtte zelf Iets tot stand te
brengen.
Met de ordening van deze industrie was dan
ook reeds een begin gemaakt. De toestanden
in die branche leenden zich dan ook bijzonder
voor, een saneerlng in dien ztn, dat een wilde
concurrentie alle prijzen zoover omlaag gedre
ven had Hat o» geen droog brood meer te ver
dienen viel.
Interieurfoto van de beroemde Oostenrijksche Admont-btbliotheek, waar zeer waarde
volle boeken, o.a. eenige zeer oude Bijbeluitgaven, worden bewaard. De bibliotheek
heeft toestemming gekregen, eenige honderden boeken aan het buitenland te verkoopen
Op 23 April 1934 benoemde de Minister van
Eccn. Zaken prof. H. A. Kaag te Tilburg iot
„regeeringscontactcommissaris." Tot nem wend
den zich de opposanten met hun klachten. An
derzijds deden sommigen hun best, de beslui
ten te ontduiken en handel te drijven met nlet-
aangeslotenen. Zij vielen daarbij hun Centrale
in den rug aan en bemoeilijkten de saneerlng
van bun eigen bedrijf.
Siam Hoyden, du bekende Nederlendsche
schaatsenrijder, vertrok Vrijdag uit Rotter
dam naar Daves, am deal te nemen aan
de Internationale schaatswedstrijden aldaar.
Hel afscheid van vrouw en kind
„HET GEZONDHEIDSKOLON1E-
WEZEN VOOR KINDEREN IN
NEDERLAND." Een sociaal-pae-
diatrische bijdrage door Dr. A. A.
Koopal. Uitg.: Wolters, Gro
ningen.
„NIEUWE NORMEN. De Bronnen
van de productiviteit en van de
vreugde", door H. Dubreuü, ver
taald door E. Stoffel Uitg.:
X. Kluwer, Deventer.
n
r
desen
aan t
ten e
ding
kenls
schel!
dat ei
om, r
me. t
van d
af gei
Wij
moetei
begins
daarte
veelal
enkele
schrev
wat er
ook h<
eens w
de, mo
van os
gij. En
gekomi
en de
belicht
len wjj
zoover
been e
Wjj j
ren me
recht
reeks t
zy dus
barig z
gemakt
van ovi
len dez
digen.
Wie 1
kundig,
gram v
de heei
maakte
ieder t<
voldoen,
dacht, d
in de Ei
maakte
lijke ene
een niet
den in
soonlyke
du naar
leving v
beginsel!
plaats ei
lijnen, v
schappei
Iets an
verlangt
de sart
Pauseljjk
Immer
en voor
«elfde st
systeem
menschhi
ven, die
en van d
denis too
nu, want
voor deze
schuwing
bijzonden
ven, gen
meene ri
Zich het
onbevredl
dan rekei
onvoldaan
bezing.
Doen w
van maat
ah een k
•telt en i
den veria
lamp als 1
brandt he
by den et
den ander
Ut de lui
mynheer
Ziet gij
king van c
de zwaarti
de ongeljj 1
verschillen
Wk nletl
•éggen, da
•Hes zal v
biet kan
•elf, dat
W hfl t
Wy doei
lei onbegri
en af doen
aal men t!
vredlgd wi
voldoende
kan men
Pen! Toch
k|nd grooti
«en, die w
»y willen
•an een vi
Laten w
•chledenis.
«ildewezen.
•ante dlng<
•mbachtsgi
den groeld
bachtsgllde
den sterke
hielden
«loten beur
door het si
hielden
leerden am
van meeste
Dit en re
Untrent he
t-Oohjn liet dan
In de memorie
van antwoord opbet voorloopig verslag omtrent
hoofdstuk I beet het:
„anders staat zij (de regeering) tegenover
de ontwikkel Ine der maatschappij In corpo-
ratieven zin. Hieraan wil de regeering mede
werken. Zjj wenscht echter te waarschuwen,
zich niet te spoedig gevangen te geven tuin
de leuzen van den dag. Voor moreel de re
geering zou oordeelen, dat wijzigingen in de
Grondwet noodzakelijk zijn, zal zy niet aar
zelen daarover te zijner tijd voorstellen in
te dienen.”
En in de Memorie van Antwoord op hoofd
stuk X dier begrootlng schreef Minister Ver
schuur, waar hy het over regelmatig contact
tusschen regeering en bedrijfsleven had:
„een bedrijf, dat wellicht voor een stap als
hier bedoeld rijp ia, sou kunnen zyn de schoe
nen- en lederindustrie."
sluit". Den fabrikanten van schoenen werd te
kennen gegeven, dat verlenging der contlngen-
teering van hun artikel gevaar liep, wanneer
ook niet zy lid werden van de Centrale. De
winkeliers en schoenmakers sloten zich voor
het meerendeel aan op aanraden van hun bon
den. Deze zagen in de Centrale een middel
ter beveiliging tegen een nieuwen, machtigen
concurrent, Bata, van wien men vreesde, dat
hy na de oprichting van zyne fabriek in Best
zijn veikoops-organisatlo zou uitbeelden.
Als Kerstbrief heeft de firma Meulenhoff djt
sprookje, dat verhaalt hoe Maria met het kind
je in den Kerstnacht op aarde rondwandelt
door niemand wordt herkend. Integendeel over
al wordt verstoeten tot aan het einde van
Haar aardsch verblfjf twee oude vromezielen
zich over Haar ontfermen.
Overal kraakt het in de socialistische partijen.
De golf van nationale strevingen, van afkeer
tegen de klassenstrydgedachte In haar scherpsten
vorm heeft den rechtervleugel geraakt en den
blik eenlgszins verruimd. Men wil, om de leiding
over de massa te behouden, zich thans ook tot
boeren en middenstanders wenden, het eenzij
dig standpunt van het arbeidersbelang alleen
laten varen. Van den anderen kant dringt de
groeiende macht van t fascisme, dat voor hen
verlies van al hun practlsche resultaten betee-
kent, de socialistische leiders in de reactie. Hun
aanhangers zien achter het fascisme den grijns
van het liberalisme en vragen ongeduldig hun
leiders waarom zy niet „naar de macht grijpen"
wat zy al zoo lang hebben beloofd. Doo groeit er
een conflict, een spanning, die tenslotte tot
scheuring voert. Dat is de achtergrond vanHllt
boekje, waarin de redevoeringen der scheur
makers van het Fransche socialisme op het
congres waar de splitsing een feit werd, staan
opgenomen. Een byzonder interessant boekje
voor wie de hedendaagsche ontwikkeling van
het socialisme volgt»
Natuurlijk waren er leden der Centrale, die
het met de besluiten niet eens waren. Het is
nu eenmaal onmogelijk om het in een organi
satie In een geheelen bedrijfstak het een leder
naar den zin te maken. Daar waren er ook.
die de wijze waarop de besluiten werden ge
nomen te „tyrannlek" vonden. Deze werden
volgens de statuten „in spoedelschende geval
len” door het dageiyksche bestuur genomen
traden soms dienzelfden dag nog in werking
en vervolgens naar het algemeen bestuur door
gezonden, dat de betreffende groepscommlssies
hoorde en dan de genomen maatregelen kon
bekrachtigen of vernietigen. Ook lokte de vorm
der Centrale, waarin alle groepen onder één
„toporganisatie”. eén algemeen bestuur veree-
nlgd waren, van sqmmlge zyden eritlek uit. Er
werd geroepen om meer decentralisatie, on.
meerdere vrijheid der afzonderiyke groepen, die
dan op voet van gelykheid konden samenwer
ken.
HANDENARBEID 11. door H. El-
stnga. Uitg.: J B. Wolters,
GroningenBatavia.
..EEN KERSTVERHAAL", door
Jeanna Oterdahl. Uitg.: J. M.
Meulenhoff, Amsterdam.
Den geheelen winter door werkten de organi
satoren otn de Öentrale al-omvattend te ma
ken. Daarpy hadden zy allen steun van minis
ter Verschuu’. De leerfabrikanten in ons land
koesterden reeds lang den wensch, d»t de In
voer van hun artikel beperkt sou worden. „Ooc-
ttngenteering kunt ge krijgen,” zei men op het
departement, .mits ge U bti de Centrale aan
gun. bij welke gelegenheid Mj doer
ipllmenteerd werd
Maar in het midden van den zomer had het
bestuur goede hoop dat de eenheid bewaard
en versterkt zou worden. Want op 23 Juni had
minister Colyn Ingediend het Wetsontwerp tot
verbindendverklaring van ondememers-over-
eenkomsten.
De schrijver noemt de psychologie het moel-
lyke kind In het gezin der wetenschappen.
Eenerzljds beleeft zy een tydperk van grooten
bloei, aan den anderen kant vertoont zy een
beeld van chaotische verwarring, die reeds aan
vangt In het stellen van haar object. De .psy
che” Is een voorwerp, dat met met den vinger
kan worden aangewezen, waarvan men wezen
en eigenschappen moet afleiden uit de ver-
schunselen. waarin het zich openbaart. En
zelfs over de vraag welke die verschynselen zyn
neerscht geen eenstemmigheid. Het proefschrift
van Dr. Brederveld nu geeft een voortreffeiyke
uiteenzetting van de verschillende pieenlngen
dienaangaande en tracht eenige ordening in
den chaos te brengen. Al wyken zyn wysgeerige
inzichten op meerdere punten van de onze af.
wy kunnen zijn arbeid ten volle waardeeren en
juichen het toe. dat hy zyn geschrift voor bree-
dere kringen van beoefenaars der psychologie
toegankeiyk maakte.
De geestigheid is van dezelfde soort als in
..De Notenkraker", de poëzie is flauw, maar het
is interesant om te hooren. boe de fascisten
over elkanders groepeeringen denken.
Op 26 Mei 1933 was de Öentrale H. L. 8. op
gericht, waarin niet alleen alle ondernemers
in de hulden-, leer- en schoenenbranche, maar
ook de fabrikanten en handelaars in bet ne
venartikel rubber zouden worden samenge
tracht en waarin stj met elkaar overleg zouden
kunnen plegen.
wy zyn de N. 8. B.-juweelen
Wy hebben hartjes om te stelen
Hoort, hoe wy lieflyk: „Vova" kweelen
Wie wil met mee met Mussert spelen?
wy zyn nét engten uit den hooge
En w' hebben onze schaapjes op het droge
wy zyn fatsoendelyke leeuwen
Hoort ons beschaafd: .Jlouzee-zAg”schreeuwen
De bedoeling ligt voor de hand. Wilde de
Öentrale iets kunnen uitrichten dan moest zy
de leden ook aan zich binden. Geen Poolsche
landdag, waar iedereen uit kan loopen. die het
er niet mee eens is. De bindende besluiten
maakten het uittreden van een enkeling on-
mogeiyk.
Maar nog voordat zy haar positie door de
„bindende besluiten betreffende daden van
koophandel” zooveel als maar mogelyk was had
versterkt, had de Centrale reeds een aanvang
gemaakt met de saneerlng van de branche. Aan
een regeling der productie viel nog niet te den
ken. Maar tegen enkele der meest funeste
misstanden kon men toch reeds optreden.
Met de by bedoeling de volksgezondheid te be
vorderen via de kinderen, stelde Dr. Koopal dit
proefschrift ook in den handel verkrijgbaar. Dit
teekent de maatschappelyke naast de we-
tenschappeiyke instelling van zyn heele
boek, dat geheel In de lyn der sociale genees
kunde van Prof. Scheltema het koloniewezen
voor kinderen in den thans bestaanden vorm
schetst en wegen aanwijst om het nog méér
dan tot dusver aan zyn doel te doen beantwoor
den. Voor leder, die met het gezondheidskolo-
nle-wezen te maken heeft, zal het practise!)
onmisbaar biyken.
In het voorjaar van 1934 waren wel haast
alle Nederlandsche belanghebbenden by de
Centrale aangesloten. Toen werd het voorbe-
reldlr.gsstadlum afgesloten met een daad, die
ten doel had, de organisatie te consolideeren.
Het bestuur nam een tweetal bindende beslui
ten, waarby het aan leden verboden werd da
den van koophandel, betreffende leder en
schoenen, te verrichten met personen of Instel
lingen, die geen lid van de Centrale waren.
.JiEO-SOCIALISME? Orde, ge
zag, natie", door B. Montagnon,
Adrien Marquet, Marcel Déat en
Max Bonnafous, vertaald en inge
leid door E. Boekman. Uitg.:
Em. Querido, Amsterdam.
.JEUGD IN OPSTAND", door
Dum-Dum. Uitgeverij „Oister-
wtfk", in opdracht van het Neder -
landsch Volksfascisme „Zwart
Front.”
Wij hebben voor ons liggen het tweede deeltje
van „Handenarbeid", dat speciaal over hout-
arbeld gaat.
„In de serie houunodellen, die in dit
voorkomen”, aldus in de inleiding, is er
gestreefd, de modellen zoo te kiezen, dat
meerendeel zoowel door jongens als door meis
jes kan worden gemaakt."
Daar het boekje bedoeld is als een beknopt
leerboek ten dienste van hen die zich bekwa
men voor het examen handenarbeid. Is dit na-
tuuriyk van groot belang. Dat er enkele werk
stukken in het boekje voorkomen, die voor
meisjes misschien minder geschikt zyn, doet
aan dezen algemeenen regel niet af.
Alle in het boekje voorkomende teekeningen
zyn volledig, zoodat de werkstukken dus geheel
naar die werkteiekenlngen uitgevoerd kunnen
worden.
Het boekje beoogt slechts het beperkte gebied
van het examen-progranuna voor de akte han
denarbeid te bestryken.
Daarin lykt ons de schry ver ten volle geslaagd
te zyn
jyilllllllllllllllllllllllllMlIllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllim
In het begin van dit faar stond de
poging tot ordening in de huiden-, B
g leer- en schoenenindustrie in het
middelpunt der belangstelling. Moet
H men deze poging thans als mislukt
2 beschouwen? In een tweetal artikelen E
s zullen wij het ontstaan, het werk en 2
2 de moeilijkheden der organisatie
B schetsen, waarbij de vraag onder het
B oog gezien zal worden, of de sanee- B
B ring nog te redden is.
Fascistische poëzie van een jongen zonder
dlchteriyk talent, die veel verwacht van het
zg. „Zwart Front", als een der tallooze fascisti
sche beweginkjes In ons vaderland. Hoe de
dichteriyke vertegenwoordiger van „Zwart
Front” oordeelt over de beweging van Ir. Mus
sert kan biyken uit het volgende versje, door
den schrijver aangediend als een gedicht:
Frankrijk staat het technisch kunnen
reeds van ouds in goede faam. Wel te ver
staan: de Franschman bewondert bet ratio-
neele, dat er in ligt, niet zoozeer de energie tot
zelf uit voeren en aan pakken, die den Dultscher
kenmerkt. Wanneer hy naar Amerika kyfct,
trekken de hersenconstructies In dat land hem
meer dan de prestaties in staal en beton. Hy
waardeert den geest van den Ingenieur meer
dan zyn arbeid.
De boeken van Dubreull vertoonen die men
taliteit duldeiyk. zy bevatten een consequent
doorgeredeneerde lofprijzing op de techniek
niet op haar producten, maar op den geest die
haar draagt, den geest van door en door ver-
standeiyke inzichten, met uitsluiting van alle
gevoelsfactoren of irrationeele momenten. De
geest van cyters en cirkels, van taylorisme en
psychometrische Instrumenten.
Tot welke eigenaardige gevolgtrekkingen men
in deze mentaliteit komt, toont b.v. 'n uitlating
van den schrijver op blz. 92 van dit boek, waar
hy naast elkaar stelt de kosten van de oneer-
lykheden der lezers, die boeken verduisteren uit
de openbare leeszalen en de kosten van contróle
en opsporing van op deze wyze verdonkere
maande werken. De laatste zyn hooger, dus de
cyfers wyzen uit dat een dergeiyke contróle
niet moet bestaan. Van daar naar het afschaf
fen der dure gevangenissen omdat een moord
minder „kost” is slechts één stap.
Het doet niet beschaafd meer aan zulke din
gen te lezen. Dat beeft met cultuur niets meer
te maken. Dat Is ’t vleesch geworden rentabill-
teltsrekenen. de ergste uitvinding, waar
mee Satan het menschdöHi heeft bezocht.
D« beklaagd* Hauptmann (midden)
met «ijn verdediger (link») tijdens de
behandeling van het proces Ie Fle
mington, waarbij tegen Hauptmann
wegen* ontvoering van Lindbergh's
baby de doodstraf is geéi*cht
