H
Nieuwjaarsreceptie ten hove.
Een poging tot ordening
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel?
Plaats dan een „Omroeper”
voor 75.000 gezinnen
r f
1
s
TELEURSTELLINGEN
i 1V-
n
BOEK EN BLAD
De organisatie der Centrale
De uittocht der veertien
ir.
-
5&1
r
““‘AND AG 7 JANUARI 1935
1
ver
bet
die de
O. L.
van
Het standpunt der Regeering
HERDRUKKEN
En als het bedrijfsleven nu een» niet over de
ONTWIKKELING
In
verlaat
Het da.ptchlp .Nooedgeul', dat a.blj Merkea kwam ta rlnkaa. b than, g.Ueht aa naar het Bulten Y
verslaapt, alwaar da lading vardar wordt gelost
et wetsontwerp tot verbindendverklaring
van ondememersovereenkomsten vond in
de kringen der Centrale H L S levendige
belangstelling. Hier opende zich een weg, die
nader sou kunnen voeren tot de corporatie.
Daar zette prof.
De hoogleeraar
Hiermede ia de Centrale tot vegeteeren ge
doemd
De vraag rijst; wat nut
BU J. J Romen en Zonen te Roermond ver
scheen de vierde druk van ..Het voortplantlngs-
leven van den Mensch" door H. J. Schim van
der Loeft.
In de memorie van antwoord op Hoofdstuk I
dei Rijksbegrootlng wijst de regeering het ver
wijt van zich af, „dat zij practlsch blei
zou doen dan het herstel afwachten."
E*n Chtneatcha Patar Capucijn he«ft Zondag to Gllze zijn eerste plechtige H. Mis opgedragen. Muzikale
hulde voor het huls van de familie G. Kusters, waar de neomist thuis had
let anders
Zjj er
kent dat zjj de taak heeft, te leiden en te be
sturen. Zjj erkent ook dat ordening van het
bedrijfsleven noodzakelijk is. Maar dan zegt ae
weer ta hetzelfde stuk:
Ui
gl
H
te
ot
in
te
de
tu
ni
1
we
wc
tei
scl
iec
of
kri
1
gei
dig
1
zot
gee
ver
ze
I
din
n
ven
cor
rini
een
Dr.
van
28ü(
1002
Mai
Het
daa
niet
kert
K
ütn
daai
voor
laag
waa
15 g
4300
aan
heet
de g
Er
quêt
zopd
gerei
hebt
mem
Ik u
van
het 1
»ete
wani
grem
De
Dr. i
waar
»tt)
hoe
ernst
„leerplicht en leerplicht
wet”, door Mr G. Sterrinoa.
Uitg.: J. B. Wolters, Groningen.
autonomie
zuiver interne
zoolang het Algemeen
heeft ge-
Indlen wij goed üen, ligt de oorzaak van alle
oneenlgheld In de organisatie der Centrale.
Volgens de statuten worden bindende besluiten
genomen door het Algemeen Bestuur, ook in
dien zij slechts belangen van een groep betref
fen. De vertegenwoordigers van die groep heb
ben dus niet meer Invloed op de totstandko
ming van zulk een besluit dan de vertegen
woordigers van de niet-geïntereaseerde groepen.
Zelfs zouden deze laatsten aan één groep een
besluit kunnen opdringen, dat door deze self
riet gewenscht wordt, maar dan aouden zij een
meerderheid van vijf-zesden vormen, terwijl dan
nog de arbitragecommissie het besluit kan ver
nietigen.
Tegen dese mogelijkheid richtten zldh vooral
de klachten van de uitgetreden leerfabrikanten.
Maar da bitterste ontgoocheling kwam, totm
naar aanleiding van bet ontwerp duidelijk werd
dat de regeering niet meer achter het bestuur
der Centrale stond, sooals dat bij de oprichting
bet geval was geweest. Het bestuur bad steeds
sün besluiten genomen in de meenlng, dat bet
daarbij handelde in den geest der Regeering.
Maar toen na de indiening van het wetsont
werp eens gepraat werd over de algemeene ver
bindendverklaring van die besluiten, bleek uit
de woerden van prof. Kaag, dat de regeering
daar niets voor voelde. Het was dus niet toeval
lig,. dat in de memorie van toelichting op het
wetsontwerp van de Centrale met geen woord
gerept werd.
Economisch streven de fascistische, natlonaal-
soclallstlsche en communistische bewegingen In
de verschillende landen alle naar een nieuwe er
kenning, een eerherstel van de gemeenschap,
van het algemeen welzijn als tegenstelling tot
het welzijn der individuen, waar het Individua
lisme en liberalisme zich op richtten. Het Itall-
aansche stelsel onderscheidt zich van de andere
door de groots mate, waarin het ruimte laat
aan het particulier intistlef, door zijn meer In
direct dan direct Ingrijpen, door zijn, in verge
lijking met de belde andere, betrekkelijk zachte
hand. Elnzlg. een Engelschman, die volstrekt
zonder fascistische sympathieën naar Italic
ging, zag bü nadere kennismaking zooveel goeds
Wel liet de Inhoud van bet wetsontwerp nog
veie verlangens onvervuld. Ook was de wijze
waarop de behandeling vertraagd werd, een
groote teleurstelling.
et;.-
De moderne paedogogen van de laatste vijftig
ja ren hebben in de problemen van onderwijs en
opvoeding onze oogen geopend voor tal van ge
zichtspunten. die geheel nieuw zijn in vergelij
king met wat van oudsher als paedagoglsche
en leven komt niet voldoende tot zijn recht.
Met dat al blijft het boek echter zeer Interes
sant.
In de Libellenserie, uitgegeven door Bosch en
Keunlng te Baam. verschenen van de hand van
D. J. van der Ven een drietal bijdragen; ..Dank
voor stank bjj dominee", typische gebruiken uit
den Achterhoek. „Drlekonlngen-avond en Keu-
nlnkje spelen", de viering van de folklore hier
en elders en „Neder landsche Luilakken", de
feestmorgen van de Jeugd op Pinkster Zaterdag.
De aankomst van de -Snip' te Parama
tte Zegetocht van de vliegeniers door
Nu achten w(j het bestaan van een toporga-
msatle. een bqyen de groepen staand bestuur,
absoluut noodsakelük. Het is mogelUk. dat er
aangelegenheden zijn, die alleen van belang
zltn voor één enkele groep. Daarom aouden wU
het wel wenscheltjk achten, als de mogelijkheid
werd geschapen, dat de groepscommlsales meer I
zelfstandig zaken kunnen regelen, die zuiver in
terne aangelegenheden der groep betreffen.
Het is niet noodlg, overal het heele bestuur
bj) te halen. Maar waar een zaak meer dan
één groep betreft, daar moet het mogelijk zijn
oat bet bestuur besluit en de groepen sich ten
Te 's Hertogenboseh heeft Zsterdsgmld-
dgg een ontmoeting plaat* gehad tusschen
het Zuidelijk hockeyeHtal on H D M.
Spannend moment voor het Zuidelijk doel
Zoo stonden de anken, toen In September
véértien leerfabrikanten den knoop doorbakten
en alt de Centrale traden. Dat zette de heele
organlaatie op losse schroeven. Er waren an
dere bedrUfsgenooten. die in relatie stonden
met de veertien, die geld aan hen verschuldigd
waren, geld te vorderen hadden of vreesden een
klant aan ben te verliezen. ZU durfden de re
laties niet verbreken en gaven, liever de Cen
trale op.
In het geheel verlieten 500 leden, waaronder
enkele grootere ondernemers, bet verband, zulks
op een totaal van 18.000 leden. BU andere groe
pen, by de schoenmakers vooral, Wekte de uit
tocht groote verontwaardiging. Fel protesteer
den zü in hun vakbladen tegen dit gemis aan
gemeenschapszin en dreigden met een boycot
van de uitgetredenen.
Op 4 October Heek op een conferentie van
1
„MODERNE PAEDAGOGEN EN
RICHTINGEN”, door Dr. S. O. Los
M A. Uitg.Drukker^ de Stan
daard, Amsterdam.
middelen beschikt om zelf te ordenen? Ais en
kele dwarsdrijvers nu eens niet mee willen
dcen? Is dan de Regeering verantwoord om de
goed willenden te laten tobben? Is dit iets an
ders dan een welwillend „laissez faire”?
„PRODUCTIE EN CONSUMPTIE
Voorspel en hoofdbedrijf", door
Ir. G. Fergusson. Uitg.: J.
Noorduyn Zn., Gorinchem.
Om bü dit concrete geval te blijven: waar
om stett de Regeering het lidmaatschap der
Centrale niet verplicht? Waar organisatie
noodzakelijk is voor saneering. is organlsatie-
dwang verantwoord. Tegen misbruik van de
aldus aan het bestuur toevertrouwde macht kan
zij door haar Commissaris optreden. ZU kan
aan de groepen ook een beperkte
toekennen, waar het betreft
aangelegenheden, en
Bestuur geen algemeene regeling
troffen.
Wanneer de Regeering aldus actief mede
werkt aan de saneering van een bedrijfstak, zal
de verantwoordeUJkheid die zij daarbU op zich
neemt, haar tot eer strekken.
Dit meenlngsverschll vulde bet meerendeel
der besprekingen qp een bestuursvergadering,
die op 31 Augustus JJ. in het Jaarbeursgebouw
te Utrecht gehouden werd.
Kaag zUn standpunt uiteen,
vond het niet zóo jammer, dat de regeering
geen haast maakte met het wetsontwerp. Zoo
had men tijd om dp regelingen nog eens te her
zien. Vooral de organisatorische besluiten kon
den geen genade vinden in de oogen van den
ngeeringscommissarls. Zelfs sprak hU er van
o» ae aan de regeering voor te dragen.... ter
vernietiging. De organisatoren voelden deh den
grond onder de voeten wegzakken.
..Verder dan stlmuleeren en controleeren
van hetgeen het bedrijfsleven self op het
terrein der ordening voorbereidt en regelt,
wenscht de regeering op dit oogenblik niet
te gaan.”
gazant Wunu
het paleis
„DE ECONOMISCHE GROND
SLAGEN VAN HET FASCISME",
door Paul Einzig, vertaald door
Dr. J. F. Otten. Uitg.: Leopold,
Den Haag.
FOTOREPORTAGE
in Mussolini's economische politiek, dat hij met
al het enthousiasme, waartoe een Brit ziph kan
opwerken. zUn bevindingen te boek stelt.
En het moet worden gezegd. hU weet de kern
punten in de sociale, monetaire, corporatieve,
indusrieéele en bancaire politiek op e enaange-
name manier naar voren te brengen, zoo. dat
men, zonder met een massa onverdouwbaar fei
tenmateriaal te worden lastig gevallen, een ruim
overzicht van het systeem in zijn groote trekken
krijgt.
ZUn betoog als geheel wekt echter, voor ons
geweten, iets te veel den Indruk alsof het fas
cisme elgenlUk heelemaal steunt op zUn econo
mie. Het wekken van nationale gevoelens en
verschillende andere uitingen, die op een hoo-
ger-dan-stoffelük plan staan, vlecht hjj te een
zijdig in als factoren die de economische poli
tiek slechts te hulp komen. Hun eigen-waarde
het dagclUksch bestuur met den Minister van
Economische Zaken, dat de regeering sedert het
voorjaar van zienswijze veranderd was. Bin-
Cendverklanng der organisatorische besluiten
durfde de regeering niet aan. Zulks om de vrü-
held van de bedrUfsgenooten niet te na te ko
men. Zelfs geen verplicht lidmaatschap.
Minister Steen be rghe verklaarde geen
anlwoordelükheid voor het doen en laten der
Centrale op zich te willen nemen.
Nóg een dag later poogde prof. Kaag
bestuur der Centrale en de veertien éérstult-
getreden leerfabrikanten tot elkaar te brengen
cp een vergadering, die te Tilburg gehouden
werd in de Kamer van Koophandel. Men 1/ am
geen stap verder. De opposanten vonden aan
de organisatie der Centrale niets goeds, maar
wat zu wél wilden behalve hun dierbare vrU-
held is zeer onduidelijk.
Het voorlooptg slot van den lUdensweg kwam
op een vergadering -van alle groepsconunlssies
te Utrecht op Woensdag 17 October. Dasu- bleek
men algemeen prijs te stellen op het voortbe
staan der Ont rale en bleek het bestuur nog
het algemeen vertrouwen te bezitten.
De besluUen bleven bestaan, maar aan hen
die daarom vragen, wordt voortaan dispensatie
verleend.
Enkele uitzonderingen werden in stand ge
houden. Met Bata b.v. mocht men nog steeds
geen zaken doen.
In haar formuleertngen, overzichtelUk en rUk
van inhoud. Achtereenvolgens behandelt hU
Dewey, Ketachensteiner, Natorp. Spranger.
Münsterberg, Meumann. Montemori, KUnkel.
Rein. Wlllmann. Foerster en Bavinck
Ook onzen katholieken kweekeUngen bevelen
wU dit boek gaarne aan om naast hun eigen
studieboeken bU gelegenheid te consulteeren.
Wat meerbelangstelling naar buiten, eens een
andere kUk op eenzelfde onderwerp kunnen
nooit kwaad. Integendeel.
BU de ultgeversmU. A. E. Kluwer te Deventer
verscheen de derde door de Vereenlglng Kracht-
werktulgen samengestelde handleiding „Electro-
techniek."
Met inachtneming van de nieuwste gezichts
punten der electrotechnlek en de theoretische
vraagstukken zooveel mogelUk terzijde latend ot
beredeneerend uiteengezet, wordt in deze hand
leiding den koopman-fabrikant. den hedrüfs-
rnrp j cerNn van ns ra leider, den uitvoerder van groote installaties en
TOEPASSING VAN DE RA- Bllen dle electnsche kracht- en lichtinstal
laties te doen hebben, het voornaamste dien
aangaande verklaard, getoetst aan de praktijk.
Door samenwerking van overheidstoezicht, le
verancier en adviseur van den afn^lncr. zal ook
„Electrotechnlek" dat pl.m. 440 bladzijden be
slaat en met ruim 400 afbeeldingen is verlucht,
welkom zUn In breede kringen, zoowel voor de
practici, die daarin gegevens en verklaringen
zullen vinden aansluitend aan hun ervaringen
en getoetst aan de nieuwste voorschriften, als
voor de technische scholen, waarvan de leerlin
gen behoefte hebben aan een boek over electro
technlek. dat uit de praktUk to voortgekomen.
king met wat van oudsher als paedagoglsche
traditie gold. Met dankbaarheid erkent Dr. La
in deze verzamelde artikelen het juiste en ge
nlade in hun gedachten zonder nochtans met de
protestantsch-chrlstelUke beginselen in conflict
te geraken. ZUn uiteenzettingen van de diverse
systemen bezitten al de verdiensten van 'n be
wust schoolsch gehouden betoog. ZU «Un helder
BU de toezending van dit boekje aan de bla
den verzocht de uitgever het niet nan een
klassiek economist ter beoordeellng te zenden.
Waarom? Omdat hier een Ingenieur, een be
drijfsleider aan het woord komt, die beter dan
de theorie van de schrijftafel de problemen die
practUk kent en gangbare wegen tot hun op
lossing weet aan te wijzen.
Eerlijk gezegd. wU hebben het verschil tus
schen den meest verstarden theoreticus en den
auteur van dit boek niet kunnen ontdekken.
HU mag honderdmaal meer een man van de
praktUk zUn de werkelUkhetd van het leven,
waarin de economische een ander of neven
geschikte plaats moet innemen evenals alle
andere functies ontgaat hem zoo mogelUk nog
meer dan den klassieken economisten. Men mag
zich „practicus” wanen, wanneer men meent
alles in cUfers, schema’s en voor elkaar in wis
selbare eenheden tracht uit te drukken. Een
realist is men daarmee niet. Hetgeen al duldelUk
blUkt uit het feit, dat de schrUver voorbeel
den van onbewoonde eilanden, verhalen van
Robinson Crusoe’s noodlg beeft om zUn stellin
gen waar te maken.
HU wil de leiding van het economisch leven
niet meer in de hand der economisten, maar in
die der ingenieurs. Na leztng van zUn boek zal
men tot de conclusie komen, dat het lood is
om oud User.
.ZIE, HIER BEN IK,- Kerstbood
schap door Dr. Stegenga. Uitg.:
Bosch en Kenning, Baam.
WU gelooven dat er in onzen kring voor dese
zeer-algemeen-chrlstelUke boodschap geen,be
hoefte bestaat, evenmin als aan de versjes van
Willem de Merode. die de boodschap voorafgaan
en daarop volgen.
„WERKING,
U
DIO”, door R. Swierstra. Uitg.:
P. Noordhoff N. V„ Groningen
Batavia.
verschillende plaatsen van ons land heef*
de heer Bwlerstraat radibvoordrachten gehou
den. De hierin verhandelde stof heeft hU. in wat
meer ultgebrelden vorm, verwerkt, vooral ten
dienste van hen, die bU het onderwijs betrokken
zUn en die een groote Interesse blUken te heb-
eens eenvoudig kap lesen. Er to gezorgd voor
een rijke illustratie; de technische teekenlngen
werden verzorgd door den heer P. Visser*, ter-
wUl de heer Rien Gerto de portretten toekende.
slotte onderwerpen. Dat is het essentieele van
iedere organisatie. En de saneering van een
bedrUfstak is de aangelegenheid van alle groe
pen te urnen. Vele groepen hebben tegenge
stelde belangen, die gecoördineerd moeten wor
den. WU noemen slechts fabrikanten en impor
teurs. lederhandel en rubberhandel. Aft deze
groepen het door onderhandelen eens moeten
worden, zal de saneering nog wel even op zich
laten wachten. Eén bestuur moet er zUn. waarin
alle bedrUfsgenooten zijn vertegenwoordigd, dat
de belangen kan afwegen en ieders terrein af
bakenen. Maar die besluiten moeten dzn ook
bindend zUn voor alle partUen.
Dat de groepen daarbU hun zelfstandigheid
Ir. boeten is juist, maar iedere vereenlglng
brengt nu eenmaal mee dat men zich aan ge
nomen besluiten dient te onderwerpen, ook
wanneer men het zelf er niet mee eens is. Die
waarheid hebben een aantal ondernemers niet
kunnen of niet willen begrijpen. ZU *Un uit de
Centrale geloopen en hebben haar feltelljk
verlamd. Het „zUn of niet zUn" van een grooten
bedrUfstak. van een onzer belangrUkste in
dustrieën staat op het spel. Ligt hier niet een
taak voor de Regeering?
Veel is er destijds gestreden over de vraag,
of de leerplichtwet al dan niet een ongeoor
loofde bemoeiing van den staat met de taak
van het gezin beteekende. Thans, nu langs den
weg der finaneieele gelijkstelling de band van
de school met het gezin werd gelegd, betwisten
slechte weinigen meer de waarlUk heilzame
gevolgen, die deze wet in onze geestelUke volks
welvaart afwierp, en zullen velen met instem
mende belangstelling kennis nemen van Mr.
Sterrlnga's historische studies omtrent de leer
plicht in vroeger Jaren en haar gevolgen in de
verschillende cultuurlanden van thans, terwijl
het tweede gedeelte van zUn boek, dat een wer-
kelUk voortreffelijk prettig geschreven en breed
voerig commentaar op de wet en zUn jurispru
dentie bevat, belangrijke diensten kan bewU-
zen aan schoolbesturen en geïnteresseerden bü
ons onderwijs. f
Merkwaardig is echter, dat de schrUver'zelf
de samenhang niet schUnt te zien,
diepste oorzaak is van het feit, dat de inhoud
zün boek In breeden kring waardeering
zal vinden: de samenhang tusschen gelUkstel-
ling en leerplichtwet. HU schrüft breedvoerig
over het feit, dat de leerplicht dé criminaliteit
overal ta alle landen heeft verminderd,
doch verzuimt naast dit negatieve resultaat
melding te maken van het vele positieve goed,
dat bereikt werd doordat de kinderen vla de
leerplicht de beginselen van godsdienst en
christelUke moraal in hun leven meekregen.
En dat ware toen heusch. zonder de menta
liteit van de Nederlandsche wet te schenden,
mogelUk geweest.
1
i
d
n
v
o
n
b
ei
t<
la
ta
t
c
i
Z..
