1
H
m
ïnfci
V
F
r
fi
k
iV
Een poging tot ordening
te Paramaribo.
Nieuwjaarsreceptie ten hove.
R.
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel?
M
ga
'I
Plaats dan een „Omroeper”
gezinnen
De aankomst van de „Snip"
1
r
L
SSr
Ifi]
TELEURSTELLINGEN
ti®
voor 75.
WH
■H
I
W-'--
fel
MAANDAG 7 JANUARI 1935
luuuniiiniuiiiHiinaiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiuiniii
LX
z
I
gt
2'
i
r?
r'
F
n
Het et and punt der Regeering
BOEK EN BLAD
De organisatie der Centrale
i
De uittocht der veertien
ft
K
.7^
11'
ze
te
ge
^WÖP***^
-
Hü
--
FOTOREPORTAGE
m
t
j.
1
a
O
f
§g
XSS
J
Mar het Bulten Y
I
i
ver-
O.U
i
HERDRUKKEN
En als het bedrijfsleven nu eens niet over de
V.'
/-wee
r aan hen
dispensatie
Het •laapachlp .Noordgeul*. dat nabij Mar kan kwam te rlnkan. la thana gelicht
versleept, alwaar de lading verder wordt gelost
et wetsontwerp tot verbindendverklaring
van ondernemersovereenkomsten vond in
de kringen der Centrale H L S. levendige
belangstelling. Hier opende zich een weg. die
nader sou kunnen voeren tot de corporatie.
Daar zette prof.
De hoogleeraar
Hiermede Is de Centrale tot vegeteeren ge
doemd.
De vraag rijst: wat nu?
l.
In de memorie van antwoord op Hoofdstuk I
dei Rüksbegrootlng wijst de regeering het ver
wijt van zich af. ..dat sü practisch niet anders
zou doen dan het herstel afwachten." ZU er
kent dat zjj de taak heeft, te leiden en te be
sturen. Zjj erkent ook dat ordening van het
bedrijfsleven noodzakelfjk is. Maar dan zegt ze
weer In hetzelfde stuk:
Bjj J. J. Romen en Zonen te Roermond ver
scheen de vierde druk van „Het voortplantlngs-
leven van den Mensch” door H. J. Schim van
der Loeff
VI
sc
di
D
tr
te
01
d
h
d
n
8]
U
1
1
f
J
x
J
ee
te
oo
m:
T v'<
De etovwjaarsreceptie bij M. M de Koningin.
--gezant Wunu King verlaat
het paleis
Een Chineesche Peter Cepucijn heeft Zondag te Gilze zijn eerste plechtige H. Mis opgedragen. Muzikale
hulde voor het huls van de familie G. Kuiter», waar de neomist thuis had
<*£T**.
r->.
u «rj» -
middelen beschikt om zelf te ordenen? Als en
kele dwarsdrijvers nu eens niet mee willen
dcen’ Is dan de Regeering verantwoord om de
goed willenden te laten tobben? Is dit iets an
ders dan een welwillend „laissez faire”?
Maar de bitterste ontgoocheling kwam, toen
naar aanleiding van het ontwerp duidelijk werd
dat de regeering niet meer achter het bestuur
der Centrale stond, sooals dat bU de oprichting
bet geval was geweest. Het bestuur had steeds
rijn besluiten genomen in de meenlng. dat het
daarbij handelde in den geest der Regeering
Maar toen na de Indiening van het wetsont
werp eens gepraat werd over de algemeene ver
bindendverklaring van die besluiten, bleek uit
de woorden van prof. Kaag, dat de regeering
daar niets voor voelde. Het was dus niet toeval
lig., dat in de memorie van toelichting op bet
wetsontwerp van de Centrale met geen woord
gerept werd.
Dit meenlngsverschll vulde het meerendeel
der besprekingen op een bestuursvergadering,
die op 31 Augustus JJ. in het Jaarbeursgebouw
te Utrecht gehouden werd.
Kaag zijn standpunt uiteen,
vond het niet zoo Jammer, dat de regeering
geen haast maakte met het wetsontwerp. Zoo
had men tijd om de regelingen nog eens te her
zien. Vooral de organisatorische besluiten kon
den geen genade vinden In de oogen van den
regeeringscommlssaris. Zelfs sprak hij er van
om ae aan de regeering voor te dragen.... ter
vernietiging. De organisatoren voelden zich den
grond onder de voeten wegzakken.
In
de heer Swlerstraat radiovoordrachten gehou
den. De hierin verhandelde stof heeft hij. in wat
meer ultgebreiden vorm, verwerkt, vooral ten
dienste van hen, die bjj het onderwijs betrokken
zijn en die een groote Interesse blijken te heb-
eens eenvoudig kan lezen. Er is geaorgd voor
een rijke illustratie; de technische teekenlngen
werden venorgd door den heer P. Vissers, ter
wijl de heer Rien Qorls de portretten teekende.
„Verder dan stimuleeren en controleeren
van hetgeen het bedrijfsleven zelf op het
terrein der ordening voorbereidt en regelt,
wenscht de regeering op dit oogenblik niet
te gaan.”
1
gei
grt
dei
nle
vo<
öm
na
hij
en
teg
tan
ma
E
lijk
grlj
Hej
ten
ond
In
tere
deri
tuui
niet
Et
wet<
wor<
tens
ache
lede:
of h
killg
Vo
geva
dig.
En
zooal
geest
▼ersc
ze te
Da
ding,
nj.
ven,
const
ringe
een f
Dr. I
van J
2800
loozei
Maar
Het 1
daarb
niet
iteren
Kor
Utrecl
daaroj
voor e
laag 1
waard
15 get
4300 c
aan h
hechte
de gei
En c
Quêtes
aonde
geregel
hebber
rnensci
Ik wil
van d<
het is
wetensi
wankel
grensgt
De st
Dr Hej
waarop
nier) v
hoe dit
•matig,
Wel Met de inhoud van het wetsontwerp nog
vele verlangens onvervuld. Ook was de wijze
waarop de behandeling vertraagd werd, een
groote teleurstelling.
I
Economisch streven de fascistische, natlonaal-
sociallstlsche en communistische bewegingen in
de verschillende landen alle naar een nieuwe er
kenning, een eerherstel van de gemeenschap,
van het algemeen welzijn als tegenstelling tot
het welzijn der individuen, waar het individua
lisme en liberalisme zich op richtten. Het Itall-
aansche stelsel onderscheidt zich van de andere
door de groote mate, waarin het ruimte laat
aan het particulier intlatief, door zijn meer in
direct dan direct ingrijpen, door zijn, in verge
lijking met de beide andere, betrekkelijk zachte
hand. Elnzig. een Engelschman, die volstrekt
zonder fascistische sympathieën naar Italië
ging, zagf U nadere kennismaking zooveel goeds
Nu achten wij het bestaan van een toporga-
nisatie. een boven de groepen staand bestuur
sbcoluut noodzakelijk. Het is mogelijk, dat er
aangelegenheden zijn, die alleen van belang
zijn voor één enkele groep. Daarom zouden wij
het wel wenschelljk achten, als de mogelijkheid
werd geschapen, dat de groepscommissies meer
zelfstandig zaken kunnen regelen, die zuiver in
terne aangelegenheden der groep betreffen.
Het is niet noodig, overal het heele bestuur
bb te halen. Maar waar een zaak meer dan
één groep betreft, daar moet het mogeljjk zijn
oat het bestuur besluit en de groepen zich ten
„LEERPLICHT EN LEERPLICHT
WET’’, door Mr G. Sterringa.
Uitg.: J. B. Wolters, Groningen.
Da aankomst van da .Snip* la Parama-
4*0 Zegetocht van de vliegeniers door
de stad (In auto op voorgrond)
„PRODUCTIE EN CONSUMPTIE.
Voorspel en hoofdbedrijf", door
Ir. G. Fergusson. Uitg.: J.
Noorduyn dk Zn., Gorinchem.
Om bij dit concrete geval te blijven: waar
om stelt de Regeering het lidmaatschap der
Centrale niet verplicht? Waar organisatie
noodzakelijk is voor saneering, is organlsatie-
dwang verantwoord. Tegen misbruik van de
a'dus aan het bestuur toevertrouwde macht kan
zij door haar Commissaris optreden. Zjj kan
aan de groepen ook een beperkte autonomie
toekennen, waar hét betreft zuiver Interne
aangelegenheden, en zoolang het Algemeen
Bestuur geen algemeene regeling heeft ge
troffen.
Wanneer de Regeering aldus actief mede
werkt aan de saneering van een bedrijfstak, zal
de verantwoordelijkheid die zjj daarbij op zich
neemt, haar tot eer strekken.
Bjj de ultgeversmlj. A. E. Kluwer te Deventer
verscheen de derde door de Vereeniglng Kracht-
werktulgen samengestelde handleiding „Electro-
techniek.”
Met inachtneming van de nieuwste gezichts
punten der electrotechnlek en de theoretische
vraagstukken zooveel mogelijk terzijde latend of
beredeneerend uiteengezet, wordt in deze hand
leiding den koopman-fabrikant, den bedrijfs
leider. den uitvoerder van groote installaties en
allen, die met electrische kracht- en lichtinstal
laties te doen hebben, het voornaamste dien
aangaande verklaard, getoetst aan de praktijk.
Door samenwerking van overheidstoezicht, le
verancier en adviseur van den afnemer, zal ook
.Jbectrotechniek” dat pijn. 440 bladzijden be
slaat en met ruim 400 afbeeldingen Is verlucht,
welkom zijn In breede kringen, zoowel voor de
practici, die daarin gegevens en verklaringen
zullen vinden aansluitend aan hun ervaringen
en getoetst aan de nieuwste voorschriften, als
voor de technische scholen, waarvan de leerlin
gen behoefte hebben aan een boek over electro-
techniek, dat uit de praktijk is voortgekomen.
Indien wl) goed zien, ligt de oorzaak van alle
oneenlgheid in de organisatie der Centrale.
Volgens de statuten worden bindende besluiten
genomen door het Algemeen Bestuur, ook in
dien zij slechts belangen van een groep betref
fen. De vertegenwoordigers van die groep heb
ben dus niet meer Invloed op de totstandko
ming van zulk een besluit dan de vertegen
woordigers van de niet-geïnteresseerde groepen.
Zelfs zouden deze laatsten aan één groep een
besluit kunnen opdringen, dat door deze self
i.let gewensent wordt, maar dan zouden zij een
meerderheid van vijf-zesden vormen, terwijl dan
nog de arbitragecommissie het besluit kan ver-
idetlgen.
Tegen deze mogelijkheid richtten zich vooral
de klachten van de uitgetreden leerfabrlkanten.
-fJHT J 2»
Veel is er destijds gestreden over de vraag,
of de leerplichtwet al dan niet een ongeoor
loofde bemoeiing van den staat met de taak
van het gezin beteekende. Thans, nu langs den
weg der finandeele gelijkstelling de band van
de school met bet gezin werd gelegd, betwisten
slechts weinigen meer de waarlijk heilzame
gevolgen, die deze wet in onze geestelijke volks
welvaart afwierp, en zullen velen met instem
mende belangstelling kennis nemen van Mr.
Sterringa’s historische studies omtrent de leer
plicht in vroeger jaren en haar gevolgen in de
verschillende cultuurlanden van thans, terwijl
het tweede gedeelte van zijn boek, dat een wer
kelijk voortreffelijk prettig geschreven en breed
voerig commentaar op de wet en zijn jurispru
dentie bevat, belangrijke diensten kan bewij
zen aan schoolbesturen en geïnteresseerden bfj
ons onderwijs.
Merkwaardig Is echter, dat de schrijver zelf
de samenhang niet schijnt te zien, die de
diepste oorzaak is van het feit, dat de inhoud
van zijn boek in breeden kring waardeering
zal vinden: de samenhang tusschen gelijkstel
ling en leerplichtwet. HU schrijft breedvoerig
over het feit, dat de leerplicht de criminaliteit
overal in alle landen heeft verminderd,
doch verzuimt naast dit negatieve resultaat
melding te maken van het vele positieve goed,
dat bereikt werd doordat de kinderen via de
leerplicht de beginselen van godsdienst en
christelijke moraal in hun leven meekregen.
En dat ware toen heusch. zonder de menta
liteit van de Nederlandsche wet te schenden,
mogelijk geweest.
in Mussolini's economische politiek, dat hij met
al het enthousiasme, waartoe een Brit zich kan
opwerken, zijn bevindingen te boek stelt.
En het moet worden gezegd, hij weet de kern
punten in de sociale, monetaire, corporatieve,
indusrleëele en bancaire politiek op e enaange-
name manier naar voren te brengen, zoo. dat
men. zonder met een massa onverdouwbaar fei
tenmateriaal te worden lastig gevallen, een ruim
overzicht van het systeem in zjjn groote trekken
krijgt.
Zijn betoog als geheel wekt echter, voor ons
geweten, iets te veel den indruk alsof het fas
cisme eigenlijk heelemaal steunt op zijn econo
mie. Het wekken van nationale gevoelens en
verschillende andere uitingen, die op een hoo-
ger-dan-stoffelljk plan staan, vlecht hjj te een
zijdig in als factoren die de economische poli
tiek slechts te hulp komen. Hun elgen-waarde
en leven komt niet voldoende tot zijn recht.
Met dat al blijft het boek echter zeer interes
sant.
Zoo atooden de zaken, toen In September
veertien leerfabrlkanten den knoop doorhakten
en uit de Centrale traden. Dat zette de heele
organisatie op losse schroeven. Er waren an
dere bedriffsgenooten, die in relatie stonden
met de veertien, die geld aan hen verschuldigd
waren, geld te vorderen hadden of vreesden een
klant aan hen te verliezen. Zij durfden de re
laties niet verbreken en gaven liever de Cen
trale op.
In het geheel verlieten 500 leden, waaronder
enkele grootere ondernemers, het verband, zulks
op een totaal van 16.000 leden. Bjj andere groe
pen, bij de schoenmakers vooral, (rekte de uit
tocht groote verontwaardiging. Fel protesteer
den zU in hun vakbladen tegen dit gemis aan
gemeenschaparin en dreigden met een boycot
van de ultgetredenen.
Op 4 October bleek op een conferentie van
Te Hsrioganbotch hsaft Zaterdagmid
dag aan ontmoeting plaats gahad tusschan
I’M Zuldalijk hockayalftal an H D M.
Spannend moment voor het Zuidelijk doel
het dageltjksch bestuur met den Minriter van
Economische Zaken, dat de regeering sedert het
voorjaar van zienswijze veranderd was. Btn-
ciendverklaring der organisatorische besluiten
durfde de regeering niet aan. Zulks om de vrij
heid van de bedrjjfsgenooten niet te na te ko
men. Zelfs geen verplicht lidmaatschap.
Minister Steenberghe verklaarde geen
antwoordeltjkheld voor het doen en laten der
Centrale op rich te willen nemen.
Nóg een dag later poogde prof. Kaag bet
bestuur der Centrale en de veertien éérstult-
getreden leerfabrlkanten tot. elkaar te brengen
op een vergadering, die te Tilburg gehouden
werd in de Kamer van Koophandel. Men i/.'am
geen stap verder. De opposanten vonden aan
de organisatie der Centrale niets goeds, maar
wat zij wél wilden behalve hun dierbare vrij
heid is aeer onduidelijk.
Het voorloopig slot van den lijdensweg kwam
op een vergadering van alle groepscommissies
te Utrecht op Woensdag 17 October Daar bleek
men algemeen prijs te stellen op het voortbe
staan der Centrale en bleek het bestuur nog
het algemeen vertrouwen te bezitten.
De beslui'en bleven bestaan,
die daarom vragen, woédt voor
verleend.
Enkele uitzonderingen werder^ln stand ge
houden Met Bata b.v, mocht men nog steeds
geen zaken doen.
„MODERNE PAEDAGOGEN EN
RICHTINGEN’’, door Dr S. O. Los
M.A. Uitg.Drukkerij de Stan
daard, Amsterdam.
De moderne paedogogen van de laatste vijftig
jaren hebben in de problemen van onderwijs en
opvoeding onze oogen geopend voor tal van ge
zichtspunten. die geheel nieuw zijn In vergelij
king met wat van oudsher als paedagogische
traditie gold. Met dankbaarheid erkent Dr. Los
in deze verzamelde artikelen het juiste en ge
niale In hun gedachten zonder nochtans met de
protestantsch-christelijke beginselen in conflict
te geraken. Zijn uiteenzettingen van de diverse
systemen bezitten al de verdiensten van 'n be
wust schoolsch gehouden betoog. ZU zijn helder
in haar formuleeringen. overzlchtelijk en rijk
van inhoud. Achtereenvolgens behandelt hjj
Dewey, Keischenstelner. Natorp. Spranger,
Münsterberg, Meumann, Montessori. Kilnkel.
Rein, Willmann, Foerster en Bavinck
Ook onzen katholieken kweekelingen bevelen
wij dit boek gaarne aan om naast hun eigen
studieboeken bij gelegenheid te consulteeren.
Wat meer belangstelling naar bulten, eens een
andere kijk op eenzelfde onderwerp kunnen
nooit kwaad. Integendeel.
y
,J)E ECONOMISCHE GROND
SLAGEN VAN HET FASCISME",
door Paul Einzig, vertaald door
Dr. J. F. Otten. Uitg.: Leopold,
Den Haag.
c-'&r
Bjj de toezending van dit boekje aan de bla
den verzocht de uitgever het niet aan een
klassiek economist ter beoordeeUng te zenden.
Waarom? Omdat hier een ingenieur, een be
drijfsleider aan het woord komt, die beter dan
de theorie van de schrijftafel de problemen die
practljk kent en gangbare wegen tot hun op
lossing weet aan te wijzen.
Eerlijk gezegd, wij hebben het verschil tus
schen den meest verstarden theoreticus en den
auteur van dit boek niet kunnen ontdekken
Hij mag honderdmaal meer een man van de
praktUk zün de werkelUkheld van het leven,
waarin de economische een ander of neven
geschikte plaats moet Innemen evenals alle
andere functies ontgaat hem zoo mogelijk nog
meer dan den klassieken economisten. Men mag
zich „practicus” wanen, wanneer men meent
alles in cijfers, schema’s en voor elkaar in wis
selbare eenheden tracht uit te drukken. Een
realist is men daarmee niet. Hetgeen al duidelUk
blUkt uit het feit, dat de schrijver voorbeel
den van onbewoonde eilanden, verhalen van
Robinson Crusoe’s noodig heeft om zUn stellin
gen waar te maken.
HU wil de leiding van het economisch leven
niet meer in de hand der economisten, maar In
die der ingenieurs. Na lezing van zijn boek zal
men tot de conclusie komen, dat het lood is
om oud User
,^1E, HIER BEN IK." Kerstbood
schap door Dr. Stegenga. Uitg.:
Bosch en Kenning, Baam.
WU gelooven dat er In onzen kring voor deze
zeer-algemeen-christelijke boodschap geen be
hoefte bestaat, evenmin als aan de versjes van
Willem de Merode, die de boodschap voorafgaan
en daarop volgen.
„WERKING, ONTWIKKELING
EN TOEPASSING VAN DE RA
DIO", door R. Swierstra. Uitg.:
P. Noordhoff N. V., Groningen
Batavia.
verschillende plaatsen van ons land heeft
r
I
slotte onderwerpen. Dat is bet essentleele van
iedere organisatie. En de saneering van een
bedrijfstak is de aangelegenheid van alle groe
pen te zamen. Vele groepen hebben tegenge
stelde belangen, die gecoördineerd moeten wor
den. WU noemen slechts fabrikanten en impor
teurs. lederhandel en rubberhandel. Als deze
groepen het door onderhandelen eens moeten
worden, zal de saneering nog wel even op zich
laten wachten. Eén bestuur moet er zUn. waarin
alle bedrUfsgenoolen zijn vertegenwoordigd, dat
de belangen kan afwegen en ieders terrein af
bakenen. Maar die besluiten moeten dzn ook
bindend zjjn voor alle partUen.
Dat de groepen daarbij hun zelfstandigheid
Ir.boeten is juist, maar iedere vereeniglng
brengt nu eenmaal mee dat men zich aan ge
nomen besluiten dient te onderwerpen, ook
wanneer men het zelf er niet mee eens is. Die
waarheid hebben een aantal ondernemers niet
kunnen of niet willen begrüpen. ZU zün uit de
Centrale geloopen en hebben haar teitelUk
verlamd. Het Jdjn of niet zün” van een grooten
bedrijfstak, van een onzer belangrijkste in
dustrieën staat op het spel. Ligt hier niet een
taak voor de Regeering?
In de Libellenserie, uitgegeven door Bosch en
Keunlng te Baarn, verschenen van de hand van
D. J. van der Ven een drietal büdragen; .Dank
voor stank bU dominee”, typische gebruiken uit
den Achterhoek, „Driekonlngen-avond en Keu-
nlnkje spelen", de viering van de folklore hier
en elders en „Nederlandsche Luilakken”, de
feestmorgen van de jeugd op Pinkster Zaterdag-
I
