Meestersgarven en Tiendrecht
jCducïfiaal
wm
DE ENGELSCHE KAPERS
I
I
I
I
I
den Aaq
I
V
HET GEHEIM VAN
DE 7 WIJZERPLATEN
---Hu jg
Biiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiih
JSrtS JW -
Maar Ik moest komen. Ik zal hét saiiotonds uit-
Jeggen. Dit BUeen Brent."
Hengelo rechtshistorisch in
opspraak
gllllllllllllllhllllllhlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllw
DONDERDAG 10 JANUARI 1935
•W.
De snelste mensch
Koninginnen en boter
Autoverkeer in 1934
De kattenfuga
De kleinste machine
s
Papaververbod
DOOR AGATHA CHRISTIE
Chineesch nieuwjaar
heeft afgedaan
De val op
de rotsen
hU
bleef
hulpmiddelen
16.86
(Henne
240.069
KM.
per
197 meter.
Hk«KJl£ESteORF.
4
fa
f
,1
Y/z/77
b
al
H
,Jk
U
prikkel gedreven
en hy was vreeseiyk bezorgd
zullen
i belangrijkste. 8. zegt nJ. <en hij
-ede den heer van der Ven), dat
overgelaten aan eenlge oudere matrozen en Tom, den
stuurman. De kapitein gaf voor het laatst zijn orders
om goed wacht te houden, daar een overval uit zee
altijd mogelijk was, en Het zich In de laatste boot
naar de kust roeien, waar zijn mannen hem met on.
geduld opwachtten.
s er iets sensationeels gebeurd In het lande
lijke Hengelo (O.) Hadt gU er behoefte
aan, lezer? Dan spijt het ons voor u, maar
xnen van opzettelijke benadeelt»?
de drijfveer bij de toekenning van
WÖzlngsrecht aan den tiendheffer. Dat
wel In de rede. In Hengelo (O.) is d*
Vlug liep kapitein Gay naar het dek, gevolgd door
Hal en Mary. Opgewonden maakte de bemanning de
booten gereed. Een koortsachtige drukte heerschte
aan dek. Angst kenden de manschappen niet. Br was
rijke buit te behalen.
Hal mocht met de troepen mee en opgewonden wees
had
paar
H
S
r^Twe
f aan-
•n wat
zi
b
8
9
K
Ir
w
d
tl
Vl
O|
121.8 meter.
Watervliegtuig (Agello 709.202 KM. per uur)
De vraag werpt zich op of de maximum snel
heid reeds is bereikt. In verscheidene takken
van sport schijnt zulks het geval te zijn; daar
bestaan de records reeds jarenlang. In andere
daarentegen worden zy voortdurend opgevoerd.
Met behulp van de techniek, die tenslotte ook
(door schoenen, loopbaan enz.) de snelheid van
het hardloopen kan vergrooten. En daar de
techniek voortschrijdt zijn er ook geen gren
zen. Reeds heeft men in Parijs een prijs be
schikbaar gesteld voor den vlieger, die er in zal
slagen als eerste een gemiddelde uursnelheld
te bereiken van 1000 KMI
BB.416 meter.
Motorrijden
uur) 68 33 meter.
Autorijden (Campbell 438.496 KM per uur)
Koningin Alexandra van Engeland, die van
geboorte een Deensche was, bezocht eens een
landbouwtentoonstelling in Devonshire. Nadat
zjj verschillende zalen bezichtigd had, wendde
zij zich tot den voorzitter van de tentoonstel
ling en zelde:-
„Niet waar, mijnheer de voorzitter, de beste
boter komt uit Denemarken?"
„Majesteit," antwoordde de voorzitter met
een elegante buiging: „Denemarken levert de
beste koninginnen, maar Devonshire de beste
boter."
hij zjjn zusje de plek, waar de eerste boot het land
naderde. Angstig keek Mary toe. Ze begreep het
groote gevaar, dat allen liepen, maar als een flink
meisje, opgevoed in een ruwen tijd, door een vader
die geen vrees of angst kende, hield se zich kordaat.
Veilig voor anker bleef het groote schip achter,
..Bundle word fk gewooniyk genoemd. U
hebt Bill Everslelgh waarschijnlijk wel eens over
me hooren spreken."
Ja natuurlijk," zei Jimmy, terwijl hy
Hoezeer de auto nog steeds het internatio
naal toerisme beheerscht en tot ontwikkeling
brengt, blijkt uit de jaarcijfers van den A. N.
W. B. Toeristenbond voor Nederland. Deze
bond is, zooals bekend, de grootste autbmobl-
s,
waren door het te laten paradeeren in oen
keurslijf, dat rechtshistorisch overal wringt en
klemt. Dat is een vergrijp tegen de geschiede
nis van het recht en onwaardig voor de folk
lore.
Er is nog een tweede merkwaardigheid, mis
schien wel <te belangrijkste. 8. zegt nl. (en hij
citeert nog at*
de „tlendpllchtlge" boeren persoonlijk de mees
tersgarven aanwijzen en daarin ziet de folklorist
(bedoeld zal zijn: de heer vam der Ven) een
laatste herinnering aan vroegere contact-ma
gie Immers eerst dan mogen de schoven opge
laden worden, wanneer de eigenaar of eigena
res van 1 veld deze met den vinger aangeraakt
heeft. Magie is goed op weg een slagwoord
te worden, niet enkel In de folklore, doch ook
In de rechtsgeschiedenis. We ontkennen aller
minst de beteekenis van het magische, dat zoo
vaak uit den brand kan helpen waar andere
verklaringen te kort schieten. Overschatting
daarentegen '-an het begrip magie kan er
slechts toe lelden, dat het vroegtijdig In dis-
creel let raakt. Er ligt zeer zeker iets aantrek
kelijks to, het geheimzinnige binnen te halen in
de spheer van -* J--
’k Geheimzinnige
gaat om nuchten
de tiendheffer (1
tlendpllchtlge zj
persoonlijk
wijst wel)
eerste bes
wijzen g<
wjjze dajfl
ken?
zijn,
van
doeg
.Durft u dat te zeggen! Denkt u dat Ik zelfs
maar een minuut tevreden zou zijn als tk er
buiten bleef terwijl ze Gerry vermoord heb
ben. Mijn eigen, lieve Gerry, de beste, liefste,
vriendelijkste broer, dien een meisje ooit bad.
De eenlge in de heele wereld, die hoorde bü
mij."
Jimmy hoestte; niet op zijn pemak Loraine,
dacht hij, was wonderlijk, eenvoudig wonderlijk.
„Luister eens." zei hy onhandig. .Dat moet u
niet zeggen. Dat u alleen op de wereld staat.
al dien onzin. U hebt massa’s vrienden....
die maar al te blij zijn alles te doen wat ze kun.
nen. Besrtfpt u wat Ik bedoel?"
Mogelyk begreep Loraine het, want plotse
ling bloosde ze en om haar verwarring te ver
bergen. begon ze zenuwachtig te praten.
.Dat is afgesproken,” zei ze. ..Ik zal helpen.
Niemand kan me daarvan afhouden."
En my ook niet,” zei Bundle.
Zy keken belden Jimmy aan.
Ja," zei hij langzaam. „In orde dan."
Ze zagen beiden onderzoekend naar hem.
„Ik vraag me af," zei Jimmy, „waarmee we
moeten beginnen."
4 Te Szekesfehvar (Hongarije) heeft een werk
loos Jongeman zijn vrijen tijd gebruikt om de
nietigste machine ter wereld te vervaardigen,
nJ. een electromotor van vier mjn lengte en
twee mm. hoogte, dus niet grooter dan een
hulsvlieg.
HIJ heeft vier maanden aan #e machine ge
werkt met behulp van een eigen gemaakte mi
croscoop die 500 maal vergrootte.
NEGENDE HOOFDSTUK
PLANNEN
Door Jimmy’s woorden werd het gesprek
meer vsn praotischen aard.
„Allee te samen genomen," zei hij. ..hebben
we niet veel uitgangspunten. Fe telltk alleen de
woorden Zeven Wijzerplaten En eerlijk gezegd
weet ik niet eens waar Zeven Wijzerplaten 3a
Bundle keerde zich naar Lorains.
bü wilde me juist vertellen."
„O Ja, eerst over den brtef.”
Ze sprak tegen Jimmy.
„Gerry heeft een brief achtergelaten. X*dy
Eileen...."
„Bundle."
Dundie heeft hem gevonden."
zy legde de omstandigheden in eenlge woorden
uit.
jimmy luisterde ten zeerste geïnteresseerd.
HIJ hoorde voor het eerst van dien bnef.
Loraine nam hem uit haar taschje en gaf hem
aan Jimmy. Hjj las hem en keek haar toen
aan.
„U kunt ons hier helpen. Wat wilde Gerry
dat u vergat?"
Loraine’s voorhoofd rimpelde aich van ver
warring.
,Het ts aoo moeilijk om me dat nu precies
te herinneren. Ik opende by vergissing een brief
vzft Gerry. HIJ was op goedkoop papier ge
schreven, herinner tk me. met zeer onduidelijk
schrift. Bovenaan stond een adres in Zeven
Wijzerplaten. Ik bemerkte dat hy met voor my
bestemd was dus stak ik hem terug in M
enveloppe zonder hem te lezen."
„Heusch?” vroeg Jimmy heel voorzichtig. Voor
bet eerst lachte Loraine.
„D weet wat u denkt en Ik geef toe. dat
vrouwen inderdaad nleuwsg ertg zijn Maar weet
Ja. hy sag er heelemaal niet Interessant ulU
bet was een iyst van namen en datums."
„Namen en datums,” zei Jimmy Deinzend.
(Wordt vervolgd)
Met de Intrede van het nieuwe Jaar heeft
China een nieuwen kalender op Westerschen
grondslag aanvaard. Na hiertoe vele jaren
vruchteloost pogingen te hebben aangewend, Is
de Chlneesche regeering er tenslotte in ge
slaagd de bevolking er toe over te halen, om
den Westerschen Nieuwjaarsdag In acht te ne
men in plaats van het oude Chlneesche Nieuw
jaar.
Dit was afhankelijk van de maan en dus ver
anderlijk. De rustdag kon vallen op een wllle-
keurigen dag tusschen eind Januari en laat
in Februari.
Eet Chlneesche Nleuwejaar was de eenlge
vacantledag die de lieden, die seven dagen
per week werken, kenden. Groote zakenlieden
hielden dan 10 of 14 dagen vacantle en zelfs
de kleine werkman hield 2 of 3 dagen rust.
Men nam aan dat met het Chlneesche Nieu
we jaar alle schulden vereffend waren; men
droeg zijn beste kleeren en maakte feest, voor
al met vuurwerk. Heel spoedig na de revolutie
van 1911, heeft bet Jonge China getracht den
kalender te wyzigen, maar de conservatieven
wilden daar niet aan. Sinds 1928 heeft de re
geering van Nanking getracht het Chlneesche
Nieuwe Jaar te doen plaats maken voor het
Gregorlaansche en strenge orders werden uit
gevaardigd dat het eerste niet meer In acht
mocht worden genomen.
Maar toen generaal Tsjang Kal SJek In 1929
met het Chlneesehe Nieuwe Jaar op de regee-
ringsbureaux te Nanking controleerde of aan
de bepalingen de hand werd gehouden, be
merkte hy, dat er niemand aan het werk was
en dat de oude traditie gehandhaafd bleef.
Thans hebben de hervormers elndeiyk ge
wonnen en schijnt het Chlneesche Nieuwe Jaar
dood te syn.
Als onderdeel van de campagne ter beat lijding
van den clandesiienen oplumhandel heeft de
provinciale regeeriBg van Foetsjau een decreet
uitgevaardigd, waarbij het planten van papavers
met den dood strafbaar wordt gesteld.
Deze drastische maatregel is door de autoritei
ten noodlg geacht, teneinde een einde te maken
aan het planten van papavers, -lat den laataten
tyd zulk een omvang heeft aangenomen, dat de
rljstproductie er ernstig onder HjdL
De regeering heeft een mlllioen exemplaren
van ’t decreet laten drukken en deze zullen door
middel van vliegtuigen over de geheele provin
cie worden verspreid.
Het duurde een uur, vóór de polltle-auto ver
der ging, maar Piels was rustig gebleven waar
hy was. Geduld en list hadden hem een heel
eind gebracht. List had hem er toe gebracht,
een vluggen wagen te koopen en Dudley Hoy»
te lokken naar de boot voor Boston en Nleuw-
Schotland; geduld had hem eindeiyk de ge
legenheid gegeven, z’n achtervolger te bedwel
men en mee te nemen voor een ritje.
De mist was dik, toen hy terug reed naar de
kust. Het was gevaarlijk voor iemand, die doof
was. maar hy beklaagde er zich niet over. Zoo*n
mist was voor hem een groote bof.
Het leek hem een eeuwigheid toe, vóór hy
den veldweg weer bereikte, en toen hy er was.
t-x oove Plels reed hard, maar niet té hard.
II De motorpolitie in Nleuw-Schotland zou
allicht nieuwsgierig worden, als ze bin
nen in z’n wagen keek. Toen hy stopte, om
benzine by te vullen, keek hy op z’n polshor
loge. ‘t Liep tegen twaalven. Hy moest ergens
iets eten.
Een paar mijlen verder stopte hy voor een
karretje, waar een Jongeman eetwaren en kof
fie verkocht.
„Mooi weer,” sprak het Jongmensch, toen hy
Piels bediende, ..maar er komt mist op. Bent
u uit New-York? Wel eens in zoo’n mist ge
weest, hier?”
„Neen," zei doove Plels kortaf. Hy wilde niet
praten, hy wilde eten en hy kon niet alle twee
tegeiyk doen. Hy kon niet hooren, als hy den
spreker niet in t gezicht keek.
Ja, die mist,” zei de Jongeman weer: „tls
air. een goróyn, dat voor je oogen getrokken
wordt en t komt vlug op.”
Plels kwam een beetje los.
„Hoe vlug?” vroeg hy.
.Dy de kust in een paar uur en dien kant
gaat u op. Voor uw plezier op reis?”
„Ja.” zei Plels.
Mist’ Net wat hy hebben moest. Hy had er
niet eerder aan gedacht. De maan verlichtte de
nachten en iedereen scheen *s nachts te rijden
in Nleuw-Schotland. MIst had hy Juist noodlg.
De jongeman praatte maar door, nog over
Nleuw-Schotland, maar Piel» lette niet meer
op z’n lippen.
„Ik ken genoeg aardrijkskunde.” zei hy en
reed weg.
Hy reed om een heuvel heen en de zee lag
vóór hem, een wyde blauwgrijze uitgestrektheid.
Er waasde een lichte mist over, en terwyi hjj
keek, kon hy dien dichter zien worden. De Jon
gen van 1 eetkarretje wist het wel.
Plels minderde vaart en keek achter zich.
Er was niemand te zien. Hy reed een veldweg
op en parkeerde tegen een haag De kustlijn
Isg daar nog geen honderd meter achter en ’t
was er rotsachtig.
Vóór hy uit den wagen staj>te, keek hy naar
de roerlooze ineengedoken gedaante, die tegen
de achterbank lag. Het was Dudley Hovz. de
kamploen-zwemmer, die by de politie was ge
gaan en die achter hem en een belooning van
5000 dollar had heengereten. Dacht die kerel
dat hy op kon tegen dooven Plels. specialist in
't vervalschen van handschriften en zoo noodlg
moordenaar?
Op z’n gemak klom Piels over de haag heen en
wandelde naar den rand van de klip, een
steilte van wel 20 meter, en een rota daaronder.
Een mensch, die daar op neerkwam, werd ver
morzeld.
Hy slenterde terug over 1 veld, rookte een
sigaret, stapte in z’n wagen, ging achteruit
naar den weg en reed voort. De nevel was heel
wat dikker geworden, de mist kwam op. Heer
lijk die mist! Een duivelsche lach krulde de
dppen van dooven Plels. Hy kon er wel twee
aan, zooals dien Dudley Hoys. Hy ging watmak-
l eiyker zitten en toen hy by .een klein restau
rant kwam, ging hy daar tonnen om te eten
Later in don middag kwam hy in een stad,
waar hy liever uit was gebleven. Maar hy had
een polltle-auto achter zich gehad en wilde
geen argwaan wekken door een omweg te ma
ken. Hy was dus maar doorgereden en stond
nu in een zijstraat, wachtte en keek, welken
kant de polltle-auto opging. Die bleef voor een
restaurant staan.
A T f A T> M F op dit blad zijn ingevolge de verzekerlngsvoorwaarden tegen p levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door p een ongeval met p bü verlies van een hana
AA l> H 1 O ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen r Ol/e" verlies van beide armen, belde beenen of beide oogen öxZe“ doodelljken afloop 1 een voet of een oog
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
O, ja natuuriyk," zei Jimmy. terwyi hy
trachtte zich In de sltuat.'e terecht te vinden.
„Gaat u zitten en laten we een cocktail ge
bruiken of iets anders.”
Maar de belde meisjes bedankten.
.JEeriyk gezegd," vervolgde Jimmy, „ben ik-
pas op
,Dat sei Bill ook,” merkte Bundle op
zei hem, dat ik naar u toeging en hy zet dat
u nog niet op zoudt zyn.”
.Nu, ik ben nu toch op," zei Jimmy aanmoe
digend.
„Het gaat over Gerry,” zei Lonune. .En nu
over Ronny."
,,Wat bedoe't u met „En nu over Ronny.”
Hy werd gisteren doodgeschoten. ‘i
„Wat?" riep Jimmy.
Bundle deed voor den tweeden keer haar ver
haal. Jimmy luisterde als m een droom.
„Die ouwe Ronny doodgeschoten," mompelde
hy.
historie I”
Hy ging op het randje van zyn stoel ritten,
dacht een minuut of wat na en zei toen op rus-
Ugen effen toon:
„Er is tets, dat tk geloof, dat ik meet ver-
Ja," zei Bundle aanmoedigend.
.Hat gebeurde op dan dag, dat Gerry Wade
gestorven ia. Toen we op weg waren u Mt
nieuws mede te deelen.”
Hy knikte tegen Loratoe,
De beroemde componist Scarlatti had altUA
wanneer hy werkte, syn poes by rich in dg
kamer. Op een dag zat Scarlatti voor de plan*
om een fuga te componeeren. De poes lag op
een stoel, maar opeens verhief zij zich en
sprong op het toetsenbord. Langzaam liep sy
over de toetsen. Daarbij werden de tonen G, B,
Es, Fiss, B, Cis aangeslagen. Scarlatti was ver
rukt over de hulp van zyn poesje, voegde er
nog een D by. en had het thema gevonden voor
zyn later beroemd geworden .KaUenfuga”.
Zwemmen (Johnny Weisamdller 100 meter
87.4 sec.) 1.74 meter.
Hardloopen (Tolan 100 meter 10.3 sec.) 9.7
meter.
Schaatsenrijden (Egnestangen 500 meter 42.5
seconden) 11.74 meter.
P^ardryden (1000 meter 1 minuut)
meter.
Wielrennen (Mlchard 500 meter 29.8 sec.)
16.77 meter.
Sklloopen (Gasperl 1363 K.M. per uur) 37.86
meter.
Motorboot (Gar Wood 199.5 KM. per uur)
begon hy zich
te haasten. Dud-
Hoys
een
verroerd,
een
stil
on-
TW vraag me af of ik door den bovengenoemder
- - - soms een advertentie in de
een kindermeid of tets
krant gezet heb voor
dergeiyks.”
Stevens knikte.
„Twee meisjes, die daar op komen. Dat iykt
me vreemd Ik zal voortaan ..Mosterd en
Veldsla" sehuwen. Dat la een goed woord
Stevens schuwen; dat kwam ik laatst tegen in
een kruiswoorden puzzle en bet viel in myn
Onder het praten kleedde Jimmy zieh vlug
een Na tien minuten kon hy zyn onbekende
gasten te woord staan. Toen hij de deur van
■yn zitkamer opende was da eerde die by sa;
een donker slank meisje dat uy absoluut niet
kende Ze stond tegen den schoorsteen geleund
Toen keek hy naar den grooten lesren fauteuil
en syn hart klopte sneller. Loraine l
zy stond op en begon te spreken eerst een
Maar In leder geval kunnen we niet goed die
heele buurt huis voor buis afzoeken."
„Dat kunnen we wel,” zei Bundle.
„Nu Ja, misschien zouden we bet desnoods wel
kunnen, al ben ik daar niet zoo heel zeker
van. Ik stel me voor dat het een dichtbevolkte
wyk is."
„Dan Is er nog de plaats waar Ronny dood
geschoten werd. Daar konden we nwmorfngen
doen. Maar de politie doet waarachynyjk alles
wat wy zouden kunnen doen en veel beter ook."
,Na Gerry's dood deed Ronny verdui
veld raar. Ik kreeg toen den indruk, dat
hy vermoedde, dat.... enfin dat er een misdaad
In het spel was. Ik dacht dat hy het wel tegen
den dokter sou zeggen. Maar nee hy zinspeelde
er zelfs niet op. Dus dacht Ik dat Ik me ver
gist had. En naderhand scheen het heusch
een heel duideiyk geval. Ik dacht dat myn ver
denkingen onzin waren."
„Maar denkt u dat Ronny toch verdenkingen
bad.»
Jimmy knikte.
„Dat denk Ik nu tenminste. We hBbben ham
immers geen van allen meer zeel rit Ik geloof
dat hy op syn eentje de waak onderzocht
dat hy probeerde da oorzaak van Gerry's dood
te ribden en sterker. Ik ge'oof dat hy die vond.
Daarom schoten die ploerten hem dood.' En
toen probeerde hy het my te laten weten, maar
kon de woorden er niet uit krijgen.
„Zeven wyzerplaten,” zei Bundle en huiverde
Uchteiyk.
.Deven wyzerplaten," art Jimmy ernstig.
JJaar kunnen we in leder geval op door gaan."
„In den wagen zei Ronny Iets tegen me Dat
wil zeggen hy begon me Iets te vertellen. Er
was iets dat hy me wilde zeggen en hy begon
ermee en toen zeMe hy dat hU door een belofte
gebonden was en niet verder kon gaan
„Gebonden door een belofte?” zei Loraine
nadenkende.
„Dat zei hy. Natuuriyk drong tk toen niet
meer aan. Maar hy deed den heelen tyd raar
grappig. Dat zegt hij trouwens. En dan Is er
nog iets: zyn bezorgdheid dat u maar moest
vergeten wat hU u gezegd had. Daar kan slechts
één reden voor zyn tpdien dit genootschap
vermoedde dat u lets van hun werkzaamheden
wist, zou u ook in gevaar zyn. Gerald beset te
het gevaar
voor.... u.”
HU zweeg en vervolgde toen rustig.
„Ik vrees dat we allemaal gete
loopep als we er moe doorgaan
„Als?" riep Bundle verontwaard’gd.
„Ik bedoel Jullie tweeën. Wat my betreft, dat
is een ander geval. Ik was de vriend van dien
„Wat is dat toch voor een verdu'veldel armen Ronny."
Hy keek Bundle aan.
„U hebt uw aandeel gedaan. U hebt de bood
schap overgebracht, die hy me zond. Noen,
houdt u er om *8 hemels tril bulten, u en
Loraine.”
Bundle koek vragend naar bet andere meisje
ZU had al een vast besluit genomen maar zy
liet er <>P dst oogenbllk nleto van b.'yken. zy
wilde Loraine Wade niet dwingen tot een ge
vaarlijke ondememng. Maar Loraine's gezichtje
werd rood van verontwaardiging.
ley
zich
maal
Plels
oogenbllk
staan en
derzocht nog even de kleeren en de zakken van
z’n slachtoffer, waarby hy een ontdekking
deed. De detective had z’n zwempak aan.
Dudley Hoys was blikbaar van plan geweest
eerr ochtendbed te nemen. Goed zoo, hy tnocht
duiken en een badcostuum geeft heel weinig
aanwijzingen. Hy trok den bewustelooze alle
andere kleeren uit en stopte ze onder de haag!
Doove Plels maakte voort. Er kwam een auto
langs den weg, maar hy zag het niet. De mist
verborg alles. Hy nam z’n slachtoffer op en
wankelde onder a’n gesticht, toen hy zich
voortrepte naar de kloof. Hy keek scherp waar
hy de voeten zette, tot hy den scherpen rand
zag.
Juist op dit oogenbllk mompelde de bewus-
telooze Iets en stribbelde tegen. Maar Plels
nam hem op met een uiterste krachtsinspan
ning: z'n last ging over den rand van de klip
en verdween in den dichten grijzen mist. Daar
beneden waren de rotsew.
Doove Plels sliep, toen de politie dien nacht
z'n kamer binnen kwam Hy ontwaakte uit
een diepen rlaap en staarde naar Dudley Hoys
die voor hem stond, alsof hy een spook was.
Je hebt me een prachtkans gegeven Plels."
zei de detective, „door me m’n kleeren uit te
trekken. Van koud water komt een mensch di
rect by.”
,Maar.... maar..,, de rotsen,” stamelde de
misdadiger, verbaasd en versuft.
,Xte rotsen?" herhaalde Dudley Hoys.
Hy begreep het niet en keek z’n collega's
aan. Ze spraken vlug, maar Piels lette niet op
hun lippen. Hy was geheel van streek.
„Ik heb ze toch gezien," mompelde hy,
„groote rotsen, in de diepte, wel een meter of
twintig.”
De detective had naar z’n metgezellen ztaan
luisteren.
,jö Juist," lachte hy grimmig, ,Je dacht, dat
je me op dia manier van kant kreeg. Ze ver
tellen me daar juist, dat die rotsen net als mes
sen zyn, als 1 eb Is, maar de vloed Is nergens
zoo hoog als hier. Het wks vloed, toen Je me
over den kant wipte, en ik was nog geen twee
meter gevallen, of ik had water. En nu nemen
we Je mee. Piels, je bent er voor jaren MJ."
een of andere wetenschap
leeft o.i. geen pas. waar het
voorschriften als dit waarby
kt het dan voor Hengelo de
1). de belanghebbende dus,
br een plaatsvervanger aan-
i schoof hij by het tienden als de
houwd wenscht te zien. Kan dit aan-
chleden op doeltreffender, zekerder
door de bewuste schoof aan te ra-
>uwens de werkeiykheid zal veelal zóó
d/t ter preclseering van de meestersgar-
yfiet vastgrijpen ervan wel het eenlg af-
tae middel zal zyn. We zouden bijna het
^piïSeugende voorstel willen doen: het dam maar
eens te probeeren enkel door aanwijzing op
eenlgen afstand aan den ophaler der tlendgar-
ven duidelijk te maken, welke bedoeld worden!
Men wilde slechts zakellike. nuchtere zekerheid;
men wilde geschillen voorkomen. Typisch wordt
ons dit In het landrecht van Montfort (1605)
gedemonstreerd, waar het voorschrift omtrent
het nemen der tienden o.m. Inhoudt, dat dit
„nehinen" op klaarlichten dag moet geschie
den: „bei schoenen dage, dat men siehen kan
wat gescheuchtt”! Bevredigt de koele felteiyk-
held niet, dan lykt ons de greep naar het sym
bolische de voorkeur te verdienen boven dien
naar het magische. Is het de tiendheffer. die de
schoof aanraakt, dan zou hy daarmede kun
nen uitdrukken, dat hy het aangeraakte in be
zit wil nemen (de „Handanicgung") Gaat de
verrichting uit van den tlendpllchtlge. dan
raakt zelfs het symbolisme mln of meer in de
knel, maar dat komt omdat tn de gemaakte
veronderstelling de Hengelo’sche folklore ten
deze niet zuiver historisch georiënteerd is.
We stappen hiermede af van dit niemendal
letje.
listlsche organisatie hier te lande; 40.000 auto
rijders zyn Ud. In het afgeloopen jaar ver
strekte de A. N. W. B. aan zyn naar het bui
tenland reizende leden niet minder dan totaal
125.283 grensdocumenten. Daarvan waren
33876 triptieken, 29184 carnets, 37.206 Inter
nationale rybewysen en 33.435 internationale
autobewyzen.
Ondanks de crisis biyft het verkeer per auto
(welke trouwens steeds meer voor zakenreizen
en niet alleen voor toeristische reizen gebruikt
wordt)) toenemen, ook Internationaal; de bo
venstaande cyfers zyn b.v. weder eenlge per
centen hooger dan die over 1933. Merkwaardig
Is. dat het aantal In gebruik zynde carnets (de
documenten voor groote reizen door meerdere
landen) steeg met niet minder dan ruim 9 pet.
in Hengelo (G.) gaat het leven zyn gang vreed-
saam, rustig, harmonisch 't Is dan ook maai
een opspraak In rechtshistorisch opaicht, waar-
waarvan de ondertitel zulk een schreeuwend ge
wag maakt.
Wat Is er dan aan de hand?
In dit blad van 3 Januari schreef S. over
een „eenlg" gebruik In ons land, zulks naar
aanleiding van een „boekake" van den heer D.
J. van der Ven met den meer curieusen dan
smakeiyken titel „Dank voor stank by doml-
mee". En den dag daarop komt S. verug cp
rijn beschouwingen, omdat de beer van der
Ven het in zyn „boekske'1 heeft over oe z.g.
„meesters- of melstergarven.”
Wat we daaronder hebben te verstaan, wordt
ons door s. verduidelijkt door te clteeren wat
de heer van der Ven daaromtrent vertelt. De
aanhalingen zullen, naar we veronderstellen
volkomen de bedoelingen des schrijvers weer
geven. We begrepen er uit, dat men in Hengelo
(O.) van meestersgarven spreekt, omdat uit de
opbrengst van deze „garven” de kosten van den
schoolmeester, geheel of gedeelteiyk. bestreden
worden. De juistheid dezer verklaring is wel
niet voor betwisting vatbaar. Andere verkla
ringen liggen niet zoo voor het grijpen, zyn
ook niet zoo logisch. Maar in’ hetgeen de heer
van der Ven nu verder omtrent deze garven
■ooal „vertelt", komen toch enkele heel merk
waardige dingen voor, merkwaardig voojX’
voor de rechtshistorici. We herhalen: d
van de veronderstelling uitgingen, dat dj
hallngen van 8. volkomen juist weergevé
de heer Van der Ven in zUn .Denk voor stank
by dominee" zegt.
Welke curiosa we bedoelen? Wel deze twee
Boven zyn latere beschouwing plaatst 8. als
titel: Meestersgarven en tiendrecht. Nu lezen
we verder, dat het tiendrecht weliswaar afge-
schaft is. S. citeert hier wat de heer van der
Ven „vertelt”. En Inderdaad de Tlendwet van
1907 heeft deze stoutmoedigheid op haar ge
weten. Verder lezend blijkt, dat er in Hengelo
(G.) thans nog „tlendpUchtlgs" boeren zyn. Ge
volgtrekking: er heerschen In het landeiyke
Geldersche plaatsje rechtstoestanden, waarvan
rik weldenkend mensch meende, dat ze sedert
de Tlendwet voor goed tot de „geschiedenis"
zouden behooren. Laten we vooropetellen. dat
we omtrent het voortbestaan der tlendpllcb-
tlgheld te Hengelo (G.) persoonlijk eenlgen
twyiel koesteren, al kan de bestudeering der
Geldersche rechtshistorie vsn veel Illusies ge
nezen. Om waar te sitn. zou 1 werkelijk (we
zeggen met onnet niet: te mooi, maar) te
merkwaardig zyn.
Doch ter zeke.
*t Eerste curiosum Is dit, dat de ..Tlendpllcht'.-
ge" boeren ons worden voorgesteld als de per
sonen, die de schoven aanwfjzen. Dit is wel
erg zonderling en ongebrulkeiyk. By het eigen
lijk tiendrecht ir-mers geschiedt de aanwyzmc
Juist door den tiendheffer of door iemand van
zijnentwege en niet door den tiendpüchtl-
ge. Prof, de Blécourt (Kort begrip, blz. 264
achryft: ..De tiendheffer (of zyn tlendpachter)
mocht zelf de echoven uitsoek en, dwz. de eer
ste schoof, by welke hy zou beginnen te tien
den; had hy deze aangewezen, dan moest hy
ook van deze af regelmatig de tiende nemen.'
Te dien einde moest de tlendpllchtlge aan den
tiendheffer de „wete", of, zooals het elders
heet: ds „advertentie” doen, d.w.s. aanzeggen,
dat de schoven te velde „in de kassen" (men
boude ons deze Llmburgsche uitdrukking ten
goede) stonden, aoodat het tienden kon plaats
hebben. Vóór dien tyd mocht de tlendpllchtlge
geen echoven van het land wegheden, „opdat
zoo lezen we In een oude rechtsbron die
heer niet vercort en werde In zyne gerechtlch-
heyt”. Voor!
was oL JulX
het as
1M ooi
toestand nu precies omgekeerd. Of men in de
Hengelo’sche meester-garven een voortzetting
mag zien van het vroegere tiendrecht, is op
dien grond reeds aan gerechtvaardigde^ twijfel
onderhevig. Zouden de garven wel iets met ‘t
tiendrecht te maken hebben? Hebben we niet
meer reden in deze „offergaven" te zien een
uiting van goedheid, van mededeelzaamheid,
van reverentie der geloovlgen tegenover den
geesteiyken herder (dominee of nastoor)? In
Limburg zyn er nog genoeg plaatsen (vóór den
wereldoorlog zeker!), waar de pastoor zeer goed
weet, welke heerlijkheden hem in slachtmaand
te wachten staan. Maar elke gedachte aan
tlend"llchtighe!d Is daaraan vreemd. Heeft men
In Hengelo (G). toen men het gebruik der
„meestersgarven" wederom Invoerde, het tiend
recht niet voldoende begret>en. beeft men schijn
van wezen niet" voldoende onderscheiden? Heeft
men een au fond vrijwillige schenklngsdaad
niet ten onrechte Ingekleed ta den zaken rech
te lijken vorm der tlendplichtlgheld? We wagen
deze veronderstelling. En dAn wordt ook be
grijpelijk. dat In Hengelo (O.) niet de tiend
heffer. maar de tlendpllchtige zelf de schoven
asmwyat. ’t Zou van weinig fyngevoellgheld ge
tuigen. Indien de aanwijzing anders geschiedde.
We Juichen van harte toe alle pogingen om
oude gebruiken te behouden. Ia onze suppositie
Juist, dan betreuren we het echter veel meer
dat men hier een oud gebruik heeft willen be-
Een der diepste verlangens van den mensch
is wel zich zoo snel mogeiyk voort te bewegen,
hetzy op den beganen grond, hetsy in het
water of In de lucht. De verweseniyklng van
dien wensch komt steeds dichter by. RywleL
motorfiets, auto, schip en vliegtuig warden da
gelijks verbeterd, steeds met het ééne doel:
sneller! Ze razen om de aanje. Wedstrijden in
de lucht, wie had eenlge jaren geleden aan de
mogelijkheid'daarvan gedacht? Op bet oogen
bllk worden races als van Londen naar Mel
bourne,' om de geheele aarde voorbereid.
Tot nu toe is de Itallaansche vlieger Agello
de „snelste mensch”. Zooals men weet bereikte
hy met zyn toestel een gemiddelde uursnelheld
van 709 K.M. Maar dat is nog niet vlug ge
noeg. zyn wereldrecord moet worden verbeterd,
men bouwt stratosfeervllegtulgen, die nog snel
ler zullen zyn, men construeert raketten, waar
mede menschen zullen kunnen worden wegge
schoten.
En daarbij, wy. armzalige voetgangers, met
onze vyt A zes KM. per uur.
Hoe snel Is de mensch, als hy van de hem
ten dienste staande hulpmiddelen gebruik
maakt?
kijken wy naar de wereldrecords.
De snelste hardlooper, Tolan, doet over de
100 meter 103 sec. Het zou onjuist zyn deze
cyfers In uurkilometers om te rekenen, evenals
dit het geval ts met de prestatie van Agello.
Want evenals de hardlooper slechts 10 seconden
heeft geloopen en niet 1 uur. is ook de tyd vato
Agello slechts berekend en gemeten over eenlge
kilometers.
De eenlge juiste methode om de verschillende
snelheden, door menschen bereikt, met elkaar
te vergelyken, is se te herleiden tot een se
conde. De vraag moet dus lulden: welken af
stand heeft de mensch In één seconde afge
legd? Alleen op deze wijze kan zy Juist worden
beantwoord.
Berekent men de aan het eind van 1934 be
staande wereldrecords om tot één seconde dan
krygt men de volgende lyst, welke wy vonden
in de ..Prager Presse", waaraan een en ander
is ontleend.
rr
o<
n
n
n
d
v:
n
n
n
d
h
s<
zi
n
e
U
x
o<
VI
n
zi
d
