Het plebisciet in Opper-Silezië
WUl
I
I
den daq
I
HET GEHEIM VAN
DE 7 WIJZERPLATEN
G
F
VRIJ? iiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiinimiif
DE „KOE VAN KORFANTT^ Van de ^230.514tS<k1ewrs.*"waren^r
1.190.846 opgekomen en 707.605 of 59.6 pet.
spraken zich uit voor Dultschland, 479.359 of
40.3 pet. voor Polen.
g
BIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIN
1
BMillllllllllllllllWIIIIBIimiBW
ZATERDAG 19 JANUARI 1935
Driemaal een Poolsche
opstand
i
Kogelvrij vest
Avicultura
Bekroningen der tentoonstelling
Reuzen-palm
Stemles aan vrouwen
Een eerezaak
Antiek Forum aan het
licht gebracht
A
o
DOOR AGATHA CHRISTIE
Z(
Religieuze feestdagen
af geschaft in Turkije
Een oudgediende van
het Elysee
De kaart, waarop het resultaat der
- volksstemming in kleuren stond
aangegeven, leek een mozaïek
P
r
1
A
VI
si
\De verkeerde
gewoonte I
I al <r^ 2ADMl 11 1 Lj ongevallen verzgkerd voor een der volgende ultkeeringen T Ju«" verlies van beide armen, belde beenen of beide oogen JT f vJvfe" doodelljken afloop 1 MtePU*** een voet of een oog
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN VIT ER LIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
De heer Paul vertelt van
zün ervaringen
llllllllllllllllltill
ver
te
MARTIN BERDEN
mergue daarentegen was vroolijker van aard.
(Nadruk verboden)
Arenga Plnnara draagt, Is in
P
Londea-excurste
T
«i
zyn
DERTIENDE HOOFDSTUK
la een heel groote som.
,«r zyn wel andere
Wordt vervolgd.
kerel met een geweldige voorhamer, was er ook nog.
Met een enkele slag werden de beide musketten ver-
dat ze verstandig deden zich op genade of ongenade
over te geven.
maar ze waren te laat. Allen stormden het gebouw
binnen en de Spanjaarden verschansten zich tenslotte
De Chileensche regeering heeft stappen ge
daan voor de oprichting van een monument
hun kolossale afmetingen en
fraaie decoratieve bewerking.
NX
LUI
staatsman, die „de medewerking van de Nieu
we Wereld heeft ingeroepen om in de Oude
Wereld het evenwicht te herstellen.”
In 1925, tijdens de eerste bewlndsperiode van
Allesandri. heeft de prins van Wales reeds den
eersten steen voor het monument gelegd.
Dr. Allesandri heeft thans verklaard, dat hy
het als „een eerezaak” zal beschouwen ervoor
te zorgen, dat het monument tijdens zijn twee
de ambtsperiode wordt voltooid.
>1
1
n
T
K
VR4
OF
ORO
ST1
I
een grens voor
kiezers in Poolsch gebied onderl
de Engelschman Percival en de Iti
rinir een grens trokken
In tegenwoordigheid van de Britsche. Italt-
aansche en Belgische militaire en luchtvaart-
attaché's te Brussel zjjn alleszins geslaagde
pioeven genomen met een door commandant
van Rolleghcm uitgevonden kogelvrij vest, dat
ondoordringbaar is voor de kogels, die zelfs op
zeer korten afstand uit een standaard leger-
revolver worden afgeschoten.
Commandant van Rolleghem heeft reeds eer
der een kogelvrijen vlieghelm uitgevonden, als
mede een proces voor het brandvrij maken van
hout en kleedingstukken, waardoor het gevaar
van brand in vliegtuigen kan worden beperkt.
In den Hortus Botanicus te New-York bevindt
zich een reusachtige palm, welke zoo hoog is,
dat de top den 27 meter hoogen koepel van het
hoofdgebouw bereikt. Deze palm, die den naam
1904 geplant, ter eere van George Canning, den Brltschen
Het zaad is afkomstig van de PhUippijnen.
Thans, na dertig jaar. bloeit de palm voor
het eerst. Tusschen de bovenste bladeren zijn
kleine bloempjes zichtbaar geworden, die voor
boden zijn van een bloeiproces, dat maanden,
wellicht zelfs een jaar, zal duren.
De bloemen, die tusschen de zes meter uit
staande bladeren nauwelijks zichtbaar zijn, vor
men het grafschrift van de plant, want nadat
de laatste bloem is uitgebloeid, sterft deze.
De Turksche regeering doet steeds haar best
om den invloed van den godsdienst op de be
volking te verzwakken. De jongste maatregel
op dit gebied is een wetsvoorstel om de vacan-
tle op religieuze feestdagen voor staatsambte
naren af te schaffen. In het vervolg zal alleen
op nationale feestdagen vrij worden gegeven
behalve het gewone week-end.
Een andere maatregel tegen de Moslem was
die, waarbij het ambtenaren verboden werd om
elkaar gedurende de drie feestdagen van Bairam
de hierbij gebruikelijke groeten te wisselen.
komen, dat had hy al genoeg bij ondervinding
zy sloegen aan het veroveren en bleven aan
het veroveren totdat de „Korfanty-grens" be
reikt was. Korfanty dreigde dat zijn mannen
liever de mijnen, de hoogovens en de fabrieken
verwoesten zouden dan terug te trekken.
De internationale troepenmacht leed by dezen
opstand vrij groote verliezen. Bij de Italianen
sneuvelden er twintig man. Ook de Franschen
die in totaal in Opper-Silezië enkele dozynen
soldaten verloren, hadden een aantal kameraden
te betreuren.
Berlijn bood aan om Reichswehr te sturen,
doch dit aanbod werd niet aanvaard. Intusschen
rukten de vrjjscharen waaraan Dultschland in
de dagen van den Wapenstilstand zoo rijk was.
als de Orenzschutz, de Heimatschutz en derge-
lyke, onder bevel van generaal Hofer ten
Oosten van den Oder op. Men raakte spoedig
slaags. De internationale troepenmacht trachtte
de vechtenden te scheiden. Toch duurde het tot
begin Juli voor de regeeringscommissie den toe
stand weer in handen kreeg.
De beslissing over het lot van Opper-Silezië
werd overgelaten aan den Raad van den Volken
bond. Deze stelde een grens voor welke
12 Augustus 1921 werd goedgekeurd. Polen kreeg
het grootste deel van het land van Rybnik,
heel het land van Pless, en in het industrie
gebied Krolewska-Huta (Könlgshütte), het groot
ste deel van het land van Beuthen en de stad
en het land van Katowitz. Dultschland behield
de steden Oleiwitz, Hindenburg en Beuthen.
Het Duitsche deel van Opper-Silezië bedroeg
75 pet. der oppervlakte en 57 pet. der bewoners.
Het Poolsche deel bevatte 76 pet. der steen
koolmijnen. 90 pet. der steenkoolreserves. '7 pet.
der ijzermijnen, 82 pet. der zlnklagen en 71 pet.
der loodlagen
Polen en Dultschland gingen een" overeen
komst aan voor vijftien jaren welke ten doel
had in het overgangstijdperk den onbelemmer-
den gang van het oeconomlsch leven in Opper-
Silezië te verzekeren.
Ja, de tijden worden moeilijk
Voor den vrijen vrijgezel,
Want hij komt nu met zijn vrijheid
Toch maar leelijk in de knel!
Aan dit vrije zonder vrijen
Zit toch inderdaad iets vast.
Want in België bijvoorbeeld
Wordt die vrijdom zwaar belast!
En een pootige belasting
Absoluut geen bagatel!
Zorgt daar nu voor meerder zorgen
Bij den vrijen vrijgezel!
Twintig prachtige procenten,
Dus geen appel en een ei.
Maken pas de levensgangen
Van de vrijgezellen vrij!
De verstokte bromt natuurlijk.
Dat je, hoe je klaagt of mort.
Door den hond of door den kater
Altijd tóeh gebeten wordt!
Maar de zonnige naturen,
Uiteraard meer optimist.
Meenen als het nu dan zóó gaat,
En je geld wordt tóch verkwist....
Dat het dan nog wel zoo goed is
Met een vrouwtje maar er bij
Want de vreugde van het huw’lijk
Maakt je dan.... belasting-vrij!
En de meisjes prijzen lachend
Hem, die deze wet verzon,
Want hjj staat in haar gedachten
Als een wijze Salomon!
negen uur bij de firma Bonatl, een groothandel
in verf aan oliën, aan de Heerengracht melden.
HU was hiermede zeer in zijn schik en
telde het nieuwtje aan al zijn vrienden.
„Ga toch niet, domoor,” zeiden ze, Je komt
er toch te laat.”
.Jk?” sei hij gepikeerd, „hoe kom Je er by,
dan kennen jullie my nog niet.”
„Nou, we willen met je wedden om een kistje
van een van de andere deuren. Alfred, die nogal
bang was, werd uitgestuurd om exemplaren dte
geschikt zouden kunnen zyn te zoeken. De
vierde, die Bundle probeerde paste. Ze draaide
hem om, deed de deur open en ging erdoor,
bevond zich fn een klein somber vertrek Het
midden van de kamer werd ingenomen door
een lange tafel met stoelen er omheen geplaatst.
Ahdere meubelen waren er niet. Twee ingebouwde
kasten bevonden zich aan weerszyden van den
schoorsteen. Alfred wees de eene ervan met
een knikje asm.
.Dat is se,” legde hy uit.
Bundle probeerde de kastdeur, maar die was
gesloten en ze zag dadelyk dat het met dit
slot een heel ander geval was. Het was een
patentslot, dat alleen openging met den sleutel
die er by hoorde.
„Het la heel ingewikkeld,” legde Alfred uit.
„Als het open is ziet het er heel gewoon uit.
planken weet u met een paar boeken en zoo
er op. Niemand zou het ooit vermoeden, maar als
men de Juiste plank aanraakt, draait bet heele
ding open.”
Bundle had zich omgekeerd en seek naden
kend de kamer door. Het eerste wat ze be
merkte was, dat de deur waardoor ze was bm-
nengekomen, zorgvuldig met vilt was bekleed.
Dus dempte het alle geluld. Toen dwaalden haar
oogen naar de stoelen. Er stonden er zeven,
drie aan lederen kant en een die moer mdruk-
wekkend van uitvoering was aan net hoofd van
de tafel.
methode om bedienden te behandelen. Die mis
lukte zelden en ze zou niet weten waarom die nu
mislukken zou. Het eentge waarvan zy niet zeker
was. was het aantal menschen die het clubge
bouw bewoonden. Natuuriyk wenschte ze, dat
haar tegenwoordigheid aan zoo weinig mogeiyk
menschen bekend was. Terwyl ze nog aarzelde
hoe ze het best de zaak zou aanpakken, werd
het probleem voor haar opgelost op een buiten
gewoon gemakkelijke wyze. De deur van no 14
ging open en Alfred zelf kwam naar bulten.
„Goeden middag Alfred,” zei Bundle vriende-
UJk.
Alfred ontstelde
„O goeden middag, freule. Ik.... ik herkende
de freule niet zoo dadelyk.” Terwyi ze in haar
geest lof toezwaaide aan de kleeding van haar
kamenier, ging ze over tot het zakeiyke ge
deelte.
„Ik wil Je even spreken Alfred. Waar kunnen
we dat doen?”
,Ja.... heusch freule ik weet het niet
dit is geen erg nette buurt, weet u....” Bundle
viel hem in de rede
„Wie is er in de club?”
„Op het oogenbllk niemand freule.”
„Dan zullen we binnen gaan
Alfred haalde een sleutel voor den dag en
deed de deur open. Bundle ging naar binnen.
Alfred verschrikt en schaapachtfg volgde haar.
Bundle ging zitten en keek den niet op zijn ge
mak zynden Alfred recht in het gezicht.
„Ik veronderstel, dat Je wel weet,” zei ae
beslist, „dat wat je hier doet, absoluut in sUUd
is met de wet.”
hemeltergend geweest zyn, als ik het afgeslagen
had.... en dan laat Ik nóg buiten beschouwfiig
dat het loon dat Ik hier kryg juist drie keer zoo
hoog is als hetgeen ik als tweede lakei ver
diende.”
„Honderd pond, dat is een heel groote som,
Alfred. Hebben ze er iets over gezegd wie jouw
plaats op Chimneys zou Innemen?"
„Ik maakte er een beetje bezwaar tegen, dat
ik direct moest weggaan. Zooals ik uitlegde was
het met gebruikelijk en kon ongemakken ver
oorzaken. Maar mynheer Mosgorovsky kende
een jongen kereldie al in een goeden dienst
geweest was en bereid ten allen tyde te komen.
Dus sprak ik over hem met mynheer Tred we 11
en alles werd In der minne geschikt.”
Bundle knikte. Haar eigen vermoedens waren
Juist geweest en de modus operand! was byna
precies geweest als zy zich voorgesteld had. Ze
probeerde verder te informeeren.
„Wie is mijnheer Mosgorovsky?”
.De heer, die deze club houdt. Het is een Rus.
Een heel knappe heer."
Bundle gaf even het onderzoek op en gtng tot
iets anders over.
„Honderd pond
Alfred."
„Grooter dan ik ooit in handen gehad heb,
freule,” zei Alfred In eenvoudige oprechtheid.
„Heb je nooit vermoed dat er iets niet in orde
was?”
„Niet tn orde freule?"
„Ja. ik bedoel nu niet het spelen. Ik bedoel
Iets heel ernstiger*. Je wilt toch niet tot dwang
arbeid veroordeeld worden?"
A I I A DONN 17 °p dlt blad zlJn ingevolge de verzekertngsvoorwaarden tegen 17 *7K.D b!J levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door T7 b|J een ongeval met E1 QSA Ml verlies van een hano
DE BEVEN WIJZERPLATEN
Bundle bereikte de Hunstantonstreet 14 om
drea uur nm. Op dat uur. zooals zy juist
voorzien had, was de zeven wyzerplatenciub
•en dooie boel. Bundle's doel was zeer eenvou
dig Ze wilde de ex-lakei Alfred te spreken sten
te krijgen. Ze was overtuigd, als az hem maar
aanmaal zag dat bet overige zich wei zou red-
dite Bundte bad MB eenvoudige autocratische
gehad.
En op Dinsdagmorgen deden zyn vrienden
hem onder muziek uitgeleide naar het station
En toen, het was Woensdagmorgen geworden'
begon de radio, het kan een uur of elf zyn ge-'
weest, een bericht om te roepen: „Hallo, hier
Is het persbureau. Er is in de hoofdstad «en
ongeluk gebeurd. Aan de Heerengracht. juist
tegenover het huls van de firma Bonatl, Is de
zen morgen om negen uur een benzinetank in
de lucht gesprongen. By de ontploffing wsrd
éér. persoon zwaar en een ander licht gewond."
De vrienden van Hardop schrokken, toen zij
Binnenkort ^al de heer Paul, die veertig Ja
ren lang als bediende In het Elysée, het paleis
van den Franschen president, is werkzaam ge
weest en als zoodanig groote bekendheid heeft
verkregen, met pensioen gaan.
Onder negen presidenten heeft hy gediend:
Felix Faure, Loubet, Falllères, Poincaré, Des
chanel, Mlllerand, Doumergue, Doumer en Le
brun. Talryke vorsteiyke personen heeft de
heer Paul in het Elysée ontmoet. Van Czaar
Nleolaas n wist hy te vertellen, dat deze bui
tengewoon goed Fransch sprak. Nog nooit in
zyn leven had hy zulk een pracht en praal ge
zien als aan het Peterhof, toen president Faure
het bezoek van den Czaar beantwoordde.
De gastvryheid van het Elysée scheen zeer
gewaardeerd te worden door Konlng Edward
VII van Engeland, die steeds lachte en by de
Paryzenaars zeer geliefd was.
De eenlge, die lachte na den mislukten aan
slag op konlng Alfonso XIII. toen deze een of
ficieel bezoek bracht, was de konlng zelf. Op
alle andere gezichten was de ontzetting te
Voor de eerste maal In de geschiedenis van
Turkye zullen de vrouwen, die nog slechts kort
geleden geen enkel recht bezaten, by de ko
mende parlementsverkiezingen van hun kies
recht gebruik maken. Naast dit actieve kies
recht is den vrouwen ook het passieve kiesrecht
toegestaan en zullen zy maximaal 20 parle
mentszetels «runnen bezetten met de beperken
de bepaling dat zy daartoe boven de 30 Jaar
moeten zyn.
De regeering geeft cursussen hoe en waarom
de vrouwen moeten stemmen en daarby zijn
iroefstemmingen gehouden, oa. voor de candi-
daate telling.
alle andere gezichten
lezen.
De styve vormeiykbeid van Poincaré schrikte
de meeste bedienden in het Elysée af- Steeds
scheen hy bedroefd, aldus J*aul. Gaston Dou-
sigaren.”
„Accoord.” gaf hy toe, „dat kan ik winnen.”
HU besloot reeds
Dinsdag, een dag
te voren, naar de
hoofdstad te rei
zen. want je kon
nooit weten, er
zou eens iets tus
schen kunnen
schikten over machinegeweren en veldkanonnen.
üiiillliiiiiiiiiiiiiiiiiifiitiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiifiiiiiimiiiiiiiiiiiif:
edereen in het kleine stadje kende mijnheer
Hardop. Met zyn lange haren, zyn hoogen
boord en in zyn oude versleten pandjesjas
was hy een bekende figuur. Als hy op straat
wandelde, begonnen zelfs de kinderen te lachen.
En dan zeiden de menschen: ,jcyk, daar gaat
Hardop die komt natuuriyk weer ergens te
laat." Want dat hy behept was met deze eigen
schap, wist iedereen.
Hy kwam altyd te laat, onder welke omstan
digheden ook, als het mooi weer of als het
regende, als hy ergens voor de lunch werd ult-
genoodlgd of wanneer hy naar den trein ging.
Maar bovendien kwam hy te laat, toen hy eens
van een meisje de hand ging vragen. Om maar
te zwygen van zyn afspraken in zaken.
Bevond hy zich echter in een gezelschap, dan
kon men er zeker van zyn dat ook de stem
ming er was. Want dan vertelde hy van de
laatste gebeurtenissen, die hy had meegemaakt.
Dan konden de menschen het haast niet meer
houden van het lachen.
„Waarom trouw je toch niet, Hardop?” vroe
gen zy dan wel eens.
„Ik kom toch altyd te laat, mevrouw,” ant
woordde hy. „Hebt u wel eens ooit gehoord
van zoo'n pechik ben gewoonweg bang
geworden om nog met een meisje om te gaan.
Neem nu byvoorbeeld Annie Dickers. Ik heb
my verleden week heel netjes aangekleed, om
haar hand te vragen. En toen ik kwam, kreeg
Ik te hooren dat ik Juist een dag te laat was,
want mynheer Van Duigen had Juist haar hand
gekregen. 1 Speet hem nog wel, zei haar vader.”
„En hoe is het dan toen met Miesje van der
Heide afgeloopen?" werd er gevraagd.
„Ik kwam te laat. De goede ouders zouden mij
gaarne hun dochter hebben afgestaan, als niet
juist twee dagen daarvoor mynheer Groen my
voor was geweest.”
Het gezelschap begon te lachen. Mynheer
Hardop keek verbaasd om zich heen; hy kon
niet begrypen waarom de menschen zoo lachen
moesten. Als men immers zooveel pech In zyn
leven had als hy, dan viel er toch heusch niets
te lachen.
Toen gebeurde het, dat het mynheer Hardop
in'het kleine stadje begon te vervelen, en hy
besloot om met het eentonige leven daar te
breken, het stadje te verlaten en zyn heil in
Amsterdam te gaan zoeken.
Hy solliciteerde op een advertentie In de
krant, om een betrekking in Amsterdam te
krygen. En werkeiyk, al dadelyk had hy succes.
Na drie dagen kreeg hy antwoord op zyn brief.
Hij moest zich Woensdagmorgen om klokslag
Alfred in de war gebracht gtng don op den
eenen, dan op den anderen voet staan.
„Er is Inderdaad al twee keer een inval ge
daan.” gaf hy toe. „Maar er werd niets oom-
promitteerends gevonden, daar mijnheer Mos-
gorowsky alles zoo netjes geregeld beeft."
„Ik heb het niet alleen over het speten," zei
Bundle. ,.Er gebeurt nog meer.... waarschyn-
iyk veel meer dan Je weet. Ik zal je op den
man af fete vragen, Alfred, en ik zou graag
hebben dat je me alsjeblieft de waarheid ver
telde. Hoeveel heeft men je betaald om op
Chimneys weg te gaan?”
Alfreds blik gleed twee keer langs de kroon
lijst, alsof hy daar inspiratie zocht, hy slikte
drie of vier keer en toen deed hy wat gewooniyk
het onvermydelyk gevolg is als een zwakke wil
tegenover een sterken staat.
„Het is zoo gegaan, freule. Op zekeren dag
komt mynheer Mosgorovsky met een gezelschap
Chimneys bekyken op een van de beztchtlglngs-
dagen. Mynheer Tredwell was niet heelemaal in
orde.... hy had pamelUk aan zyn teen een
nagel dte naar binnen groeide.... dus moest
ik het gezelschap rondlelden. Nadat Ik dat ge
daan had bleef Mosgorovsky achter en na me
goed bedacht te hebben, begon hy te praten.”
,4a,” zei Bundle aanmoedigend.
„En om kort te gaan,” zei Alfred, terwyi hU
zyn relaas verhaastte, „hU bood me direct non-
derd pond aan als ik oogenblikkeiyk myn dienst
opzegde en voor deze club wilde zorgen. Hy
moest iemand hebben die gewend was in de
beste families om de plaats karakter te
geven als hy het noemde, en sfeer. Het zou
„Och hemel freule, dat meent u toch niet?”
„Ik ben eergisteren op Scotland Yard ge
weest,” zei Bundle met nadruk. .Jk nam er
kennis van eenige eigenaardige dfngen. Ik wil
je helpen Alfred, als je je goed gedraagt.en
als de zaken dan verkeerd mochten loopen, wil
Ik een goed woordje voor je doen.”
„Ik zal heel gaarne alles, wat maar kan voor
u doen, freule.”
„Nu dan; op de eerste plaats wensch ik drt
heele huls van onder tot boven te bekyken.”
Vergezeld van een verbysteraen Alfred,
maakte ze een degelijke Inspectie. Niets trof
haar oog tot ze in de speelzaal kwam Daar oc-
merkte ze in een hoek een deur dte niet opviel
en deze deur waa gesloten. Alfred legde h’J
haar haastig uit.
,Die deur wordt gebruikt als nooduitgang
freule. Daar is een kamer en een deur naar de
trap, die uitkomt in de volgende straat. Daar
langs gaan de lui als er een inval gedaan
wordt
„Maar weet de politie daar dan mets van?"
„Het is een handig gemaakte deur, ciet u
freule? Ze ziet er uit als een kast meer niet.”
Bundle voelde dat ze zich opwond.
„Ik wil erin,1, sef se.
Alfred schudde het hoofd.
„Dat kunt u niet freule. Mynheer Mosgorovsky
heeft den sleutel."
„Och.” sei Bundle,
sleutels.”
Ze bemsrkts dat het slot heel eenvoudig
wss en waarschymyk heel gemakkelyk sou
kunnen worden open gemaakt met den sleutel
Ze waren belden leugenaars van de meest
schaamtelooee soort. Jimmy Thesiger wist heel
goed det hy met Loraine uit ging dfneeren Fn
wat Bundle betreft, ze had nog niet afgebeld
ot «V doste zich in verschillende vreemde ge we
tten dte dan ook haar kamenier behoorden. En
nadat zy se aangetrokken had trok zy er te
voet op uit. terwyl ze overpeinsde of de bus of
<te ondergrondsche de beste manier sou zyn
om de Zeven Wijzerplaten te bereiken.
e enorme propaganda en de groote span-
I 1 nlng welke vooral een gevolg was van
de politieke beteekenis der volksstem
ming in het Saargebied. hebben misschien doen
vergeten dat de Vredesverdragen nog een volks
stemming van beduidend meer belang hebben
voorgeschreven. Opper-Silezië met zyn 1.077334
H A. oppervlakte, zyn groote natuuriyke rijk
dommen en zyn 2.280.000 bewoners was er de
inzet van.
Te Parijs, in de dagen der Vredes-Conferentle.
was er een sterke strooming die Opper-Silezië
zonder meer tot Poolsch gebied wilde verkla
ren. Lloyd George deed echter 2 Juni 1929 in
den raad der „Big Four” het voorstel om een
volksstemming te houden. Wilson en Clemenceau
die daar aanvankeiyk niet van wilden hooren,
verklaarden zich er ten. slotte ook voor.
Een commissie waarin Amerika, Frankrijk.
Engeland en Italië zitting kregen, werd gevormd
om de Mogendheden Jn kennis te stellen van
het resultaat der stemming” en voorstellen te
doen betreffende de grensiyn, „daarby rekening
houdende met het verlangen der bevolking zoo
als dat door de stemming tot uiting kwam .'en
met de geografische en oeconomlsche vuor-
vAarden van het gebied". De stemming zou per
gemeente plaats hebben.
Opper-Silezië werd 20 Januari bezet door een
internationale troepenmacht waarover de Fran-
sche generaal le Rond, die tevens voorzitter
was der regeeringscommissie. het opperbevel
voerde. Voor deze internationale bezetting had
Frankrijk zes. Italië vyf, Amerika vier en Enge
land drie bataljons moeten leveren. Maar de
Amerikaansche Senaat verzette zich tegen het
Vredes-Verdrag en Amerika liet daarom niet
alleen zyn zetel onbezet in de plebisclet-com-
mlssie, doch stuurde ook geen soldaten. Voor
Engeland was dit een aanleiding om zich ook
wat meer terughoudend te toonen en te kennen
te geven dat het geen troepen ter beschikking
had. Italië zond slechts twee bataljons en het
Franse he contingent werd daarom opgevoerd
tot tien bataljons. Ten slotte zond Engeland
In Maart 1921 ook vier bataljons.
Dultschland en Polen organiseerden beide een
kolossale propaganda. Dr. Urbanek werd
„Dultsch commissaris van het plebisciet” en
vestigde zyn hoofdkwartier te Katowitz. De
vroegere Landrat voor Opper-Silezië. dr. Luka-
schek, aanvaardde de leiding der Duitsche pro
paganda. Dultschland had zyn grootsten aan
hang onder de betere burgery; op de socialisten
en communisten kon het weinig vat krygen.
Korfanty. de eerste afgevaardigde dien de
Poolsche party van Opper-Silezië in 1903 naar
den Rijksdag had kunnen afvaardigen, werd
.Poolsch commissaris van het plebisciet” en
sloeg zyn tenten op te Beuthen. Hij was tevens
de leider der Poolsche propaganda.
De Duitschers beweerden dat Korfanty eiken
Boer die voor Polen zou stemmen, een koe be
loofde. Deze „koe van Korfanty" deed opgeld
en bracht nogal eenige vrooiykheid In de zwoele
atmosfeer. Doch dat duurde niet lang.
De spanning werd steeds grooter. Reeds In
Augustus had de Reichswehr een Poolschen op
stand onderdrukt waarby het weinig zachtzin
nig was toegegaan De eerste ernstige botsing
had plaats te Oppeln in Mei 1920. De Duitschers
vielen aan op een Poolschen optocht welke
overigens niet gehouden mocht worden, mis
handelden de deelnemers, vernielden het Poolsch
consulaat en onteerden de vlag. De Polen or
ganiseerden uit protest een mijnstaking. Deze
staking welke twee dagen duurde, toonde aan
dat de Polen in het mljngebled het werk ge
heel stil konden leggen.
De opmarsch der Sowjet-troepen naar War-
•chau in den zomer van 1920 bracht nog grooter
moeiiykheden mee. Overal werden groote Duit-
sche betoogingen gehouden. Het was den
17 Augustus dat te Katowitz de Fransche troe
pen gebruik maakten van hun machinegeweren
by een botsing met Duitsche betoogers. De Polen
die vonden dat zy zich-zelve maar verdedigen
moesten, organiseerden gewapende benden ter
sterkte van vyftlg-dulzend man ongeveer, zy
pleegden aanvallen op openbare gebouwen, ont
wapenden de half-mllltalre Sicherheltewehr of
Sicherheltspolizel en zetten Dultschgezlnde
autoriteiten af. Ten slotte werd er tusschen
Urbanek en Korfanty een verbond gesloten: de
Poten moesten de wapenen neerleggen, de
Bicherheltswehr werd vervangen door een politie
macht welke voor de helft uit Duitsche en voor
de helft uit Poolsche bewoners van Opper-
Silezië bestond. De regeeringscommissie keurde
deze overeenkomst goed en stelde de gemengde
politiemacht onder het bevel van geallieerde
officieren.
Den 8 Maart, twaalf dagen voor de volks
stemming, kwamen uit alle deelen van Duitech-
land honderd-vyftlg-dulzen<|F personen aan die
In Opper-Silezië geboren waren en stemrecht
hadden zy werden met 288 treinen naar hun
plaatsen van bestemming gebracht.
De stemming die uiterst kalm verliep, had
het volgende resultaat: 844 gemeenten of Gute-
dit hoorden. Om precies negen uur zou Hardop
immers by die firma gekomen zyn.... Maar
toen begonnen zy te lachen.
„We maken ons maar noodeloos ongerust.
Natuuriyk was hy daar niet om negen uur.
Hardop komt toch immers altyd te laat...."
Maar den volgenden morgen kwam er met
de post een brief.
„Jullie zult misschien al van het ongeluk
hebben gehoord, of er gisteravond van in de
krant gelezen. In leder geval: ik heb de wed
denschap gewonnen. Ik ben de zwaargewonde.
Meer bewijs hoef ik zeker niet te geven. Nu
moet ik weer gaan rusten van de pleegzuster.
Jullie stuurt het kistje sigaren zeker wel.
Hardop."
Te Aqulleia, niet ver van Triëst, zyn in den
laatsten tyd belangrijke opgravingswerken ver
richt. Aqulleia, een in de Oudheid bloeiende
vestingstad, werd in het Jaar 452 door Attila
verwoest. Het waren de op de vlucht gedreven
bewoners van Aqulleia, die de stad Venetië
stichtten. Men te er in geslaagd, de overbiyf-
selen van het antieke Forum aan het licht te
brengen. De architectonische fragmenten, welke
men tot dusver heeft gevonden, dateeren byna
zonder uitzondering uit de 2e en 3e eeuw van
het Romelnsche Keizerrijk en zy geven, door
doorgaans zeer
den Indruk van
macht en welvaart, welke destijds ook in ver
schillende steden naby de Adriatlsche Zee
heerschten. Teneinde nog meerdere resultaten
van dezen archaeologlschen arbeid te bereiken,
heeft men besloten, een aantal hulzen, welke
ongeveer 30 Jaar geleden ter plaatse werden
gebouwd, te doen aloopen-
De taak der commissie was alles behalve ëe-
makkeiyk. Het bleek absoluut onmogelyk een
lyn te trekken welke eenlgszins op een grens
leek en die de Duitsche massa van de Poolsche
scheidde. De Gutsbezirke toch wilden practlsch
alle naar Dultschland terug. In de steden was
oe overwinning der Duitschers eveneens vol
komen Doch verder had de overgroote meerder
heid der kleinere gemeenten voor Polen ge
stemd. De kaart waarop het resultaat der volks
stemming in kleuren stond aangegeven, leek
een mozaïek.
Korfanty stelde een „oplossing" voor welke
prachtig wasvoor Polen. De Duitschers
vroegen heel Opper-Silezië omdat zy de meer
derheid der stemmen hadden en het gebied
„oeconomlsch ondeelbaar” was. De pleblsciet-
commlssie kwam ten slotte ook niet tot een
overeenkomst en de Franschman Le Rond stelde
grens voor welke 51.4 pet. der Poolsche
iracht, terwyl
ïliaan De Ma-
grens trokken die practlsch heel
Opper-Silezië aan Dultschland Met.
Natuuriyk waren deze rapporten geheim, doch
even natuuriyk lekte de voornaamste inhoud
er van uit. Dit was het sein voor den derden
Poolschen opstand welke 2 Mei 1921 uitbrak.
Heel het industriegebied en zyn wyde omge
ving stond in brand. De opstandelingen be-
Op de tentoonstelling van Avicultura te
's-Oravenhage zyn o.a. de volgende eere-pryaen
toegekend
Zilveren medaille, geschonken door HM de
Koningin voor fraaiste inzending leghorns; L
J. Schoenmaker, Almelo;
Verg, zilveren medaille van den Minister van
Econ. Zaken voor fraaiste inzending hoenden
Ned. rassen: Mevr, de Moraaz—Imans. Baarn.
Gouden JubUeum-medaille door Kon. Ned.
Ver. Avicultura voor beste collectie een ras-een
kleur Dwerghoenders: E. Ostermann, Baarn.
Gouden Jubileum-medallle door Kon. Ned.
Ver. Avicultura voor beste collectie een ras een
kleur konynen; J. C. Bouwmeester, Tilburg.
Avicultura-beker voor fraaiste Hollandsch
hoen anders dan zwart. J. H. Vrenken, Tilburg.
Groote Zilveren Londen Excursiebeker voor
fraaiste Barnevelder jong, uitgeloofd door ge-
zameniyke deelneming aan
1930, O. Hengeveld. Zelhem.
Verguld zilveren medaille voor fraaiste Barne
velder oud. door den Burgemeester van Barne
veld. F. v. d. Akker, Vught.
Groote Zilveren Rome-excursle-beker voor
fraaiste leghorn jong, uitgeloofd door gezamen-
iyke deelnemers aan Rome-Excursie 1933, L. G.
Schoemaker, Almelo.
Groote Zilveren wlsselbeker voor fraaiste Mi
nora Jong, uitgeloofd door directie Kon. ZooL
Bot. Oen., Den Haag. G. A. Albers, Winterswyk.
„Avicultura” Beker v. tr. Rhode Island red
jong hen, Math. Janssen te Vught.
Groote zilveren beker uitgeloofd door de di
rectie der Haagsche Courant, P. M Boogert te
Ameide.
De vluchtelingen trachtten de poortdeuren te sluiten.
Ze meenden in het gebouw zelf veiliger te zyn. Maar
onder luid geschreeuw zetten de Engelschen ben na.
bryzeld en na nog eenige slagen werd de deur even
eens geforceerd.
De Spanjaarden trachtten tegenstand te bieden,
maar ze zagen In, dat ze In de minderheid waren, en
In een kamer, die gesloten werd door een yzeren deur
met schietgaten.
Een paar dreigende loopen van musketten werden
