N
DE KERK IN OOSTENRIJK
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel?
Plaats dan een Omroeper”
gezinnen
HOOPVOLLE TOEKOMST
Na tien jaren
NEDERLAND—HONGARIJE
te
gaiu
15TCPDAM
^Dank zij het Concordaat met
Rome verkeert de Katholieke
Kerk in Oostenryk in de
gunstigst mogelyke
omstandigheden”
DE SUPER OLIE
SLUITING ZONDAG 10 FEBR 5
automoriel-en
MOTOPPUWItk
TFNTOONSTEILING
At
>ing van bwt laboratorium voor .elwetrowarmte In do
lactricitaitzwarken te Amsterdam, worden Dinsdag ver
schillende demonstraties gegeven
-
M
WOENSDAG 6 FEBRUARI 1935 I
me. waarin afgevallen priesters op de bewoners,
die lang niet vrij waren, zich afzijdig te hou
den. werden losgelaten; de katholieke liefdadig
heid werd voortdurend sterker belemmerd In
haar segenrüken arbeid: van het Katholicisme
mocht niets goed* komen.
Was het wonder, dat de stem van den Oos-
tenrUkschen prelaat trilde van aandoening, toen
hU de Hollandache gasten geluk wenachte met
hun katholiek geluk?
mingen onze grootache opbouw-taak kunnen
vervullen.
AMERICAN PETROLEUM COMPANY
GEBOUW PETROLEA, 's-GRAVENHAGE
M. M-H
Essolube
voorkomt lastig «tartan bij koude. Deze super olio
behoudt, onafhankelijk van de heorschonde tempera*
turen, het buitengewone smeorvermogen
dat oen volmaakte smering waarborgt.
Essolube
De Nederlandsche Vereenlglng van Obllgatie-
houders heeft een adres gericht tot den minis
ter van Economische Zaken, naar aanleiding
van de besprekingen, welke met Hongarije ge
voerd worden.
De Vereenlglng wijst er den minister op, dat
er tenminste 30 mlllioen gulden aan obllgatie-
leeningen door Nederlanders aan Hongarije na
den oorlog zijn verstrekt Deze obligaties zijn
In hoofdzaak geplaatst onder de kleine spaar
ders^ alsmede by vele Roomsch-Katholieke en
andere instellingen. Door het Transfermoraio-
rium zijn dese categorten van beleggers ten
zeerste getroffen.
Verschillende Hongaarsche leenlngsdebiteuren
en debltrices hebben in bovenbedoeld morato
rium een aanleiding gezien om de door hen ver
plichte rentebetalingen op de Hongaarsche Na-
tionaalbank niet te doen, onder voorgeven dat
het geld toch niet getransfereerd kon worden.
Voorts zijn de gelden voor rentebetaling, welke
wel gestort werden, zeer moeilijk te realiseeren.
In het allergunstigste geval tot koersen van ma
ximaal 50 pet. der waarde, en dan nog afgezién
van het feit, dat door de Hongaarsche debi
teuren na 15 Februari 1933 niet meer dan 5 pet.
gestort behoefde te worden.
Verschillende van bovengenoemde leenlngen
genieten een garantie van den Hongaarschen
staat.
De Vereenlglng verzoekt den minister met
den meesten aandrang bij de komende onder-
handellngen het daarheen te willen leiden, dat
de bedoelde rentebetalingen wederom hier in
Nederland zullen plaats hebben of dat tenminste
de coupons der Hongaarsche leenlngen voor
betaling van Hongaarsche leveringen sullen
mogen worden gebruikt.
Alvorens Mgr.’ enkele vragen te stellen nopens
de toekomst van de Kerk tn Oostenrijk,
vragen wij verlof, even naar het verleden
terug te keeren:
Hoe was het toch mogelyk. Mgr., dat in
1918 een roode revolutie zóó bedenkelUk sla
gen kon tn het katholieke Oostenrijk?
De voornaamste, de eigenlijke verklaring
van dit zonderling schijnende feit is te zoeken
In de wanhoop, waarin de oorlog de bevolking
had gestort; de massa was totaal murw, uit
gemergeld. willoos. en zoo schonk het in vol
komen apathie maar al te grif geloof aan de
Marxisten, die alles beloofden; men had, zoo
meende men, toch niets meer te verliezen I
Waarom dan geen avontuur gewaagd? Boven
dien was het Katholicisme al sinds Jaren niet
actief genoeg meer geweest bij gebrek aan gees-
teaatzijd.
Thans echter hebben de Katholieken, door
GEOPEND «aa W u*-S
schoolgebied Is, zoo ver hebben wy het in Oos
tenrijk nog niet gebracht: voor Oostenrijk la
het ideaal de volkomen confessioneels openbare
school, waar heel het onderwijs doordrenkt is
van de godsdienstige Idee.
Bij de sluiting van het Concordaat heeft de
regeerlng zich bereid verklaard, confessioneels
openbare scholen in te voeren en voorlooplg
heeft de regeerthg zich ook verplicht tot steun-
verleenlng aan de katholieke bijzondere scho
len, voor zoover de staatsmiddelen toereikend
zijn.
Alleen in Burgenland, waar de vroegere Hon
gaarsche wet nog bestaat, vindt men 'net ideaal
bereikt.
De katholieke pen la in Oostenrijk sterk op
gebloeid katholiek hoofdorgaan blijft de
Jtelchspost”, een der regeerlng wel is waar
seer goed gezind orgaan doch geen regeerings-
blad; de ..Relchspost” la onafhankelijk en ge
niet geen subsidie; In de verschillende pro
vincies verschijnen aparte katholieke dagbladen
met meer geweslelyk cachet en voorts wordt
de breede massa bereikt door „Das kleine Volka-
blatt", het „Wiener Klrchenblatt”, enz.
Onze pers kan nu vrijelijk werken en de niet-
kathoheke bladen zijn over het algemeen ook
veel „kathollsch-freundUcher" geworden
De caritas welke in Oostenrijk héél het
llefdadigheldswezen en voor een belangrijk deel
ook de sociale verzorging omvat te van seer
groot .belang; door den nood te haar taak
natuurlijk bijzonder actueel geworden en dank
zij haar goede organisatie kan zij haar taak
schitterend vervullen.
Hot Carltaa-lnstltuut, vroeger Caritas-Verband
geheeten, beschikt over inkomsten, fondsen en
sutMidte*, welkft hM in r^rr* <to kntiio*
De factoren, welke den Katholieken staat
moeten helpen opbouwen, zijn voornamelijk de
school, de pers en de caritas, waarbij na
tuurlijk de Kerk van alles In- en uitgangspunt
moet blijven.
Oostenrijk heet nog voor 95 pCt. katholiek,
doch de treurige waarheid te. dat oen zeer
groot percentage nog „losjes” van de Kerk staat,
deels uit onbekendheid, deels uit onverschillig
heid, deels uit liberale zelfgenoegzaamheid,
deels uit vijandigheid, maar heel duidelijk te
een verbetering in den toestand merkbaar; juist
in Intellectueele kringen komt men tot de prak
tijk van het Katholicisme terug en verheugend
te vooral het verschijnsel, dat de priester- en
ordes-roepingen zooveel talryker worden. Juist
ook uit den intellectueelen enstadaarbei-
derastand.
Hiermede gaat gepaard een sterke kerken
bouw-beweging, alléén alreeds In Weenen zijn
sinds het einde van den oorlog zestig nieuwe
bedehuizen gesticht, waaronder vier nieuwe
kerken, sas nieuwe kapellen; zes kerken werden
beduidend vergroot; de overige bouwsels zijn,
meest eenvoudige hulpkerkjea, die later door
groote kerken vervangen moeten worden.
Wat de school betreft: ook na 1934 heeft
Oostenrijk officieel nog de ag. ztmultaan-
achoten. waarin gedurende een aantal uren per
week voos* de verschillende gezindten apart
godsdienstonderricht wordt gegeven; de toe
standen zijn op dit gebied over het algemeen
goed, maar zoo ver als men in Nederland op
opgeleefde activiteit van het Katholicisme, welke
het beste belooft voor de toekomst.
Niets staat ons thans meer in den weg om
:racht te wijden aan de 'ver
val^ liet katholieke Ideaal, de
|w van den katholieken
dn ook de eerlijke over-
a tien jaren....
Daar zit tegenover ons in ons redactle-
bureau dezelfde Oostenrijksc.be pre
laat, die de Nederlanders indertijd aan den
Donau te Weenen toesprak het te de Aarts
bisschoppelijke Konslstorialrat Mgr. Dr. Jos.
Von Tongelen, algemeen directeur van het
grootache en omvangrijke Oostenryksche Carl-
tasverband en met blyde oogen, die levendig
twinkelen achter de heldere brtllegtazen. spreekt
hy er van, dat dank zy het Concordaat met
Rome de Katholieke Kerk in Oostenryk thans
in de gunstigst mogelyke omstandigheden ver
keert en dat de Kerk aldaar een hoopvolle toe
komst tegemoet kan gaan!
Mgr. Von Tongelen onderschat natuuriyk al
lerminst de groote gevaren, welke de Kerk in
Oostenrijk ook thans nog bedreigen door de
politieke onzekerheid en de economisch» ellende,
waaronder de nieuwe staat nog immer te lyden
heeft; hopVol stemt het echter, dat het staats
gezag in Oostenryk binnen zes maanden tyds
niet minder dan twee felle, hoogst gevaariyke
revoluties wist te trotseeren en dat vooral in
de geesten der socialisten zich een kentering ten
goede vóór geloof en godsdienst openbaart.
et was in de maand Juli van het jaar
1935.
Zooeven was met een tot dit doel
extra gecharterde boot van de Donau-Dampf-
aehlffahrtgv—llschsft een groep van vele hon
derden katholieke Hollandache pleegouders aan
de Landungastelle by de Relchsbrücke te Wee-
Ben aangekomen; duizenden hoofdstedelingen
waren ultgeloopen om van deze aankomst ge
tuigen te ayn; hoog boven onze hoofden zag
de Reichsbrilcke zwart van de menschcnmenlg-
ten.
Ter begroeting van de Hollandacite gasten
werd hier namens de Oostenryksche geesteiyk-
held het woord gevoerd door een eerbiedwaar-
digen prelaat, die gewaagde van de onzegbare
dankbaarheid der Oostenrijken jegens het gast
vrije Nederland van het verre gedroomde
landje, waar het zoo goed was te wonen.
Wél mocht de prelaat met ontroering in den
klank van zijn stem de Nsderlandache gasten
herinneren aan hun vaderlandsch geluk
Het waa in de dagen, dat de arme Katholie
ken in bet arme Oostenryk tot op zekere hoogte
als vogelvrij verklaarden zich de tirannie vsn
bet socialisme, om niet te seggen van bet bols-
>ewieme, moesten laten welgevallen: sinds de
roode revolutie in 1918 bestond er voor de
Katholieken geen ware vrijheid meer; al had
den de Austro-Marxteten etch na Juli 1930 in
de staatsregeering ook niet kunnen handhaven
oen uiterst linkseh socialisme was er hoogty
blijven vieren.
Het katholicisme ook bet sulver kerkeiyke
werd er fel bestreden door allerlei roode
machthebbers in de regeerlngen van provincies
en gemeenten, door de roode vakvereenlglngen.
door roode godloochenaars-organteatles, door
roode terreurtroepen. die do straten onveilig
Blaakten; bet kind werd aan den godsdienst
onttrokken, gedwongen geloofsverzaking was I
aan de orde van dan dag, gemeentegebouwen droevige ondervinding wijs geworden. Ingezien,
Waren de bolwerken van vrijdenkerij en sthete-1 welken strijd zy voor hun heiligste goederen te
ons met volle
wezenlyking
stichting en den
staat, waarin desnietl
tulgingen en de begrypeiyke gevoeligheden van
andersdenkenden ontzien worden.
Welke zyn volgens u de voornaamste fac
toren. welke den opbouw van den katholieken
staat bevorderen?
Alles hangt hier af van de volksopvoeding;
wy zyn in Oostenryk niet zoo naïef, te meenen
dat b.v. de socialisten bekeerd zyn, omdat de
staat hen als zoodanig uitschakelde; wy willen
het volk opvoeden en eeriyk overtuigen.
My dunkt, dat d?ze pogingen reeds veel suc
ces hebben; de massale terugkeer tot de Kerk
na de Februarl-revolutle moge in zekere ge
vallen door „conjunctuur-polltlek” beïnvloed
zyn (hoewel ultdrukkeiyk vastgesteld moet
biyven, dat duizenden en duizenden thans met
vreugde tot de Kerk zyn teruggekeerd, nu zy
hun nooit verloren gegane geloofsovertuiging
weder konden uitleven, zonder verlies van brood
winning) ook de n o g-n let of n 1 t-m eer
overtuigden zyn ons welkom, omdat wy ver
trouwen ook dezen voor de volle, eeuwige Waar
heid te zullen winnen, dank zy de onweer
staanbare kracht onzer heeriyke overtuiging.
Man heeft wel sens de meenlng uitge
sproken, dat in den katholieken Oosten-
rykschen staat de belangen van ander
kenden in het gedrang zouden komen.
Dat te en Mgr. maakte een stark af-
wyaend gebaar absoluut onjuist: de verhou
ding tusschen Kerk en staat te er uitstekend
geregeld: volgens de grondwet Is de Katholieke
Kerk géén staatskerk te de katholieke gods
dienst géén staatsgodsdienst; onze Kerk te in
Oostenryk een door den staat erkend openbaar,
pubiiekrechteiyk Instituut, evenals ook de Evan
gelische, de Augsburger Confessie, evenals ook
de Helvetteehe Beiydente.
Andere erkende of alsnog te erkennen
religlM zyn samengevat in het begrip: .Jtell-
gMtee Gemeinsehaften".
Voor de Katholieke Kerk zyn er byzondere
bepalingen vastgeeteld, b.v. ten aanzien van bet
huweiyk; de staat erkent ook pubUekrecbte-
lyk leder voor den priester gesloten huweiyk,
zoodat een burgeriyk huweiyk niet noodlg te.
Anderzijds echter blyft niet alleen voor an-
dersdenkenden en jodsdienitlooeen, maar ook
voor kathoitek-lngeechrevensn, dis zulks wsn-
schen, het sluiten van een burgeriyk, in plaats
van oen kerkelijk huweiyk mogeiyk.
Zoo behoeft in den katholieken staat, dten
wy ons denken, ook do andersdenkende ateb
Iteke gemeenschap groote diensten te bewijzen
Het contact, dat de Caritas met alle lagen
de maatachappy tot fctand brengt en onder
houdt, is van de hoogste waarde tot verbreiding
van de katholieke gedachte.
Andersdenkende groepen hebben nékst het
Oarltas-lnstltuut haar eigen, vrije liefdadig-
heldsorganlsatles.
"O Botevs' viert haar eerste lustrum
den. Het hijschen von do vlag oen het
clwtettsgabouw op het Rapenburg
1
teef. A H W Aéea. Hjdens
stjn lozing tot het Kotonleel hw
sNteui te Amsterdooto tot ver
bond met de opening ven het
laboratorium voor toepassing
vga olectrowarmte tot de Indu
strie
FOTOREPORTAGE
