EEN VERDWIJNEND EILAND
T
Oh' Ubedoelt: KING
51
s
AMELAND OPNIEUW
GETEISTERD
ALLIANCE FRANCHISE
Iets uit-zijn historie
DE VERMISTE UIVER-POST
MM
SCHAEFER EN HOREMANS
NAAR NEDERLAND
MET EEN KAARTJE BREDA—
PARIJS
INNAME VAN GEZOUTEN.
SPEK
1
MAANDAG 11 FEBRUARI 1935
FOTOREPORTAGE
genieten
en
eeuwen
1399
Herdenking Verbondsverdrag
h
st
K'
Amelander
m de geschiedenis der Hollandsche
TON N E M A C'E
SNEEK
moeten
was.
Te Breda had Zaterdag de beêediging plaats
Tijdens de plechtigheid
Te diver City in Califor nië is een wol fabriek, waar de Angora-konijnen bij de
machines worden geschoren. In eenige uren is de geheele bewerking afgeloopen
Niet verder dan Roosendaal
daar in de politie-cel
le
ff
deze
Eg-
van
in
der
VLUG OPLOSSENDE
e=*y- ANIJSBLOKJES
ver-
ons
Bu
rn
Sier
Dl
het
geha
trooi
•cl
sta
Bit
eei
cia
0
rr
h
d;
ge-
Ame-
doe
cor
het
wei
zen
ingi
mei
Da;
diej
lege
tisc
Inzl
ni
UJ
Pa
na
to<
de
tei
be
on
de
nstig van de „Ulver”-
llngen van de politie
is
een
afgeslagen.
llngen ziet hij in, dat oorlog niet te vermijden
is, als men de vrijheden van Europa tegen de
Spaansche hegemonie wil verdedigen. In 1635
schrijft hij: „Hier au soir l'affaire de Hollande
est termlnee." Dan is alles gereed voor den
grooten strijd, die 13 jaar later eindigt met een
intrede van de Vereenlgde Provincies in de rU
der vrije staten.
Mr. de Vries Feljens hield daarna een rede
over de diplomatieke carrière van Francois van
Aerschot vanaf het oogenblik. dat hij in 1598
met van Oldenbarneveldt zijn eerste schreden
zette op het pad der diplomatie tot aan het
eind en welslagen zijner pogingen om Frankrijk
in oorlog met Spanje te brengen aan de zijde
van de Republiek. Aerssen is een veel gesmade
staatsman geweest, zijn tjjdgenooten raken niet
uitgepraat over zijn egoïsme en draaierijen, al
leen Richelieu en Duplessis Mornav hebben hem
gewaardeerd als een staatsman van allereersten
rang.
tal dorpen, n.l. Hollum, Ballum, Nes en
ren. Ten Noord-Westen van Hollum moet
vroeger Jaren nog een dorp Sier of het
hebben gelegen, dat een haven ten behoeve der
toenmalige visschersbevolking bezat. Het ver
dwijnen van Sier wordt gedeeltelijk met den
watervloed van 1723 In verbinding gebracht.
Ook aan het Oosteinde van Ameland bevond
zich eertijds een dorp, dat Oerd werd ge
noemd. Ook hier leefden de bewoners grooten-
deels van de vtschvangst. Door herhaalde
overstroomlngen en zandverstuivingen is ook
van dit dorp mets meer dan de naam overge
bleven.
geslachten, maar de verwoesting der
niet heeft kunnen weerstaan.
Van de oude geschiedenis van dit aantrek
kelijke eiland is niets met zekerheid bekend.
De meenlng der oude Friesche Kroniekschrij
vers. dat Ameland gelijk was aan Foseteland.
wordt door den geschiedschrijver von Richt
hofen niet gedeeld. In 1397 onderwierp Ame
land zich aan den graaf van Holland;
van
Naar wij vernemen, is er een contract getee-
kend met den wereldkampioen biljarten Jake
Schaefer, waarbij is vastgelegd, dat de Ame
rikaan 16 en 17 Februari a.s. In Amsterdam
zei komen biljarten. Schaefer zal In het club
gebouw van ..Kras" twee partijen van 500 ca
ramboles. kader 45 spelen tegen Eduard Ho-
remans. Deze bekende Belgische biljarter heeft
voorts onzen ex-kamploen Ary Bos uitge
daagd voor een partij van 25 caramboles over
drie banden op Zaterdag 16 Februari. De win
naar dezer partij zal den volgenden avond uit
komen tegen den wereldkampioen Schaefer.
Ary Bos is reeds in ernstige training voor deze
belangwekkende wedstrijden.
I
De Nederlandsche Veehouderüoentrale maakt
bekend, dat met Ingang van H Februari a.s.
wederom zal worden overgegaan tot Inname
van gezouten spek. Van dezen datum af zal
geen verecb spek meer worden Ingenomen De
levering moet geschieden In een der onder
staande plaatsen: Amsterdam, N.V. Blaauw-
hoedenveem-Vrlesseveem; Boxtel, N.V. Export -
centrale v. d. N.C.B.; ’s-Oravenhage, Spekcen-
trale HAORO, Abattoir; Oss, N.V. H. Hartog’s
I Fabrieken; Rotterdam, Oebrs. V. Toorn; Steen-
wijk. Pasman's Fabrieken N.V.; TweUo. N.V
I j. A. Zendük <5t Zn., en Twellosche Export-
Ter gelegenheid van het jubileum
van „Kras”
De 84 enveloppen, afk<
poet, zijn door de bemo
en de zorgen van het Hoofdbestuur der P.T.T«
alle aan de rechthebbenden afgegeven
De brieven van de „Ulver"-mall. welke thans
nog niet terecht zijn, dienen als verloren
worden beschouwd.
Hij was van goeden huize afkomstig, doch
door werkloosheid en tegenslag er toe gekomen
te teekenen bij het Fransche vreemdelingen
legioen, waarbij hij vroeger ook al had gediend.
Met dit praatje kwam voor enkele dagen
iemand bij een predikant te Breda, met de toe
voeging er bij, dat hij naar Parijs moest om de
werfsom uitbetaald te krijgen en in dienst te
treden, maar hij had geen geld voor zijn
verre reis!
Hjj maakte werkelijk een goeden indruk en
hjj kon o zoo mooi praten. HU zou heusch het
bedrag, als zijnde maar geleend, binnen enkele
dagen in dank retourneeren. En.; de predikant
liet zich vermurwen, zou hem helpen en schreef
hemeen bon.
Op dezen bon zou hem aan het station een
spoorkaartje naar Parijs worden verstrekt. En
zoo geschiedde 't ook.
HU had dus een kaartje en kwam daarmee op
het perron, maar wat had hU er zóó eigenlek
aan? HU wilde „geld" zien en verzon dus
een nieuwe smoes. Eenigszins kreupel te
ruggekomen aan het loket van den kaartjesver-
koop. deelde hü mede, zoo juist z’n voet te heb
ben verstuikt, zoodat hü niet verder kon reizen,
waarom hij het.... reisgeld terug vroeg.
Maar de loket-beambte antwoordde geen geld,
doch slechts een bon te hebben ontvangen; dus
van terugbetaling kon niets komen.
Een nieuw plannetje rUpte In ’s mans brem;
met z’n kreupelgangetje droop hU af naar den
trein in de richting Roosendaal, dus rich
ting ParUs!
Maar In Breda vertrouwde men het zaakje
toch niet en derhalve werd Roosendaal opgeheld
en ingelicht.
En dat men goed gezien had. bleek weldra
In Roosendaal gearriveerd ging de „manke"
..legioenair” naar het kaartjesloket om te ver
tellen. dat hij ongesteld was geworden en dus
niet verder kon reizen, waarom hU zUn reisgeld
terugvroeg, met aftrek dan natuurlUk van de
reiskosten BredaRoosendaal.
Zoowaar, de truc „gelukte”, hü kreeg „zn
geld” terug, maar.... het was of dat hU er voor
klaar had gestaan: daar kwam een militaire
politieman, een assistent bü de marechaussee
te Roosendaal, die stationsdienst had. In op
dracht van de Bredasche telefonische waarschu
wing. den pseudo-legioenair inrekenen.
En zoo eindigde de reis In de politiecel te
Roosendaal, vanwaar hü Vrijdag onder politie-
geleide naar Breda is teruggebracht, echter niet
naar den predikant, doch naar het Huis van
Bewaring, waar hij ter beschikking Is gesteld
van den Officier van Justitie.
Mo
Pen,
tón'
miad
wend
stanc
tlona
Sir John Simon bij aankomst op hot vlieg-
veld Le Bourget te Parijs voor het onder
houd met Laval en Flandin
men
deze dam gereed
den dam was wel juist
de
West-
Met huisje aan don boschrand onder Loon
op Zand, waarin Z at pr dag mor gen op den
bejaarden Inwpner P Verhoeven (inzet) door
vier gemaskerde bandieten een lefhartige
roofoverval werd gepleegd
Zal het over enkele tientallen jaren
nog slechts tot de aardrijks
kundige geschiedenis
behooren?
gaf het eiland in leen aan Arent
mond, heer van IJselsteln. Dang is Ameland
evenwel niet In leen geweest. Reeds In
maakten de eilandbewoners zich vrU en vorm
den een afzonderlUke grietenU- Het bestuur
van Ameland werd toen waargenomen door den
hovetlyng A. Ryts Jelmena. wiens afstamme
lingen op het laatst der 15e eeuw den naam
van Cammingha aannamen en tot een der
aanzlenlljkste Friesche geslachten behoorden
In het begin der 16e eeuw maakte het
slacht Egmond opnieuw aanspraak op
land. De Amelanders verzetten zich hiertegen;
z(j beschouwden zich als een vrij, afzonderlijk
volk en wenschten niet onder het gezag van
een Hollandsch geslacht te staan.
Verschillende processen vloeiden uil deze
kwestie voort, doch geen enkel kop tot een
oplossing worden gebracht. De Cammlngha’s
beschouwden zich niet als onderhoorlg
den Spaanschen konlng. maar gingen van
meenlng uit. dat zij rechtstreeks onder
Onder presidium van Jhr. mr. dr. A. Röell.
voorzitter der Kon. Ver. Koloniaal Instituut is
Zaterdagmiddag in de groote zaal van het
Koloniaal Instituut het feit herdacht, dat op
8 Februari 1635, dus driehonderd Jaar geleden
een verbondsverdrag werd gesloten tusschen
Frankrijk en de Vereenlgde Nederlanden.
Nadat de voorzitter den Franschen gezant
baron de Vitrolle-s van harte welkom had ge-
heeten en ook prof Henry Hauser, hoogleeraar
aan de Sorbonne en vice-voorzltter der Alliance
Francaise. hield hij een rede waarin hij met
enkele lijnen aangaf onder welke omstandig
heden de Fransch-Nederlandsche alliantie is
ontstaan.
Vervolgens gaf hij het woord aan prof Henry
Hauser, die sprak over Richelieu en zich be
paalde tot de laatste jaren, die aan het ver
drag voorafgingen. Richelieu voelde zich vol
doende bevestigd in zijn positie van eersten
minister en zijn geest evolueerde naar de nood
zakelijkheid van een Ingrijpen van Frankrijk
in de zaken van Europa. Na den dood van
Gustaaf Adolf en vooral na den slag bü Nord-
toegestaan.
Een Pommersch edelman Zumpt beproefde
met steun van Foppe van Aitzema door den
keizer beleend te worden met Ameland, waar
bij naar het schijnt het voornemen bestond,
het eiland aan Spanje te verkoopen. De Rel-
zer beproefde in het jaar 1634 met geweld zijn
voornemen ten uitvoer te brengen, doch door
de waakzaamheid der Friesche Staten misluk
te deze aanslag op de vrijheid en onafhanke
lijkheid van Ameland. Na het uitsterven
het geslacht Cammingha kwam Ameland
den loop van de 17e eeuw In het bezit
families thoe Schwarzenberg en Hohenlans-
berg. die de heerlijkheid In 1703 aan den Frie-
schen Stadhouder Johan Willem Friso
kochten. In 1795, toen de Franschen In
vferd het eiland in beslag geno-
voor goed bij den Nederlandschen
de
ge
waar velen van de ijspret wisten t<
engevolge van de herhaalde stormen,
op Ameland bij het Badpaviljoen
groot stuk van de duinen
waardoor het gebouwtje zal moeten worden af
gebroken. Het paviljoen dreigde reeds lang bij
den eersten boogen vloed neer te storten, zoo
dat het onverantwoordelijk zou zijn het huis
nog langer in gebruik te houden.
Opnieuw zal het eiland hierdoor een stukje
van zijn schoonheid moeten verliezen. In de
laatste tientallen jaren vooral zijn de duinen
op Ameland geweldig afgebrokkeld. Rijkswa
terstaat heeft zich natuurlijk van een en an
der op de hoogte gesteld, opdat maatregelen
kunnen worden getroffen, dat dit wadden
eiland mettertijd niet geheel In de golven zal
verdwijnen, hetgeen meermalen werd gevreesd.
De zorgen omtrent het eiland dateeren
eigenlijk reeds uit 1870. toen men begon met
het leggen van een dam. welke Ameland met
Friesland verbond. De dam liep in de richting
van Buren naar Hol werd en kostte bijna een
millioen gulden. TWee jaar lang heeft
werken alvorens
De plaats van
gekozen, omdat hij was gelegd daar, waar
vloedstroom van Amelands Oost- en
kust bü het binnendringen der Wadden elkaar
ontmoeten. Hier had eenige stroomkentering
plaats, hetwelk de aanslibbing ten zeerste be
vorderde. Helaas werd de dam reeds In den
winter van 18821883 door een zwaren storm
stuk geslagen, zoodat de concessionaris ge
noodzaakt was de regeenryg mede te deelen,
dat men financieel niet meer in staat was de
noodige herstellingen te laten aanbrengen. Er
werd besloten, dat de Staat de kosten voor
herstel zou dragen en de werkzaamheden op
zich zou nemen, maar dit voornemen werd
nooit ten uitvoer gebracht.
Toen rees het plan het Amelander Wad
droog te leggen; wanneer een tweetal zeedij
ken zouden warden gelegd, dan zou men ruim
20.000 H. A. vruchtbaar land verkrügen. maar
ook dit plan moest,- wegens de flnancieele zor
gen van het land, voorloopig op züde worden
geschoven.
En zoo zien de Amelanders hun geliefd eiland
steeds meer afbrokkelen, totdat, wanneer niet
spoedig ingrüpende maatregelen worden geno
men. het eilan< over enkele tientallen jaren
alleen nog genoemd wordt in onze aardrijks
kundige geschiedenis, als zünde een eiland, dat
vroeger wel een belangrijke rol heeft gespeeld
1 adellijke
Thans in handen van de recht
hebbenden
land kwamen.
men en voor goed bü den
Staat gevoegd. Het eiland Ameland, door
Wadden van het vasteland Friesland
scheiden, werd in de 17a eeuw in twee deelen
verbrokkeld. zooals de zeeklei In de Schenk,
het oude zeegat tusschen de twee deelen. nog
te zien geeft. Het eiland heeft een oppervlakte
van ruim 5700 H. A. en heef een lengte van
ongeveer 4V4 uur gaans. Het eiland heeft aan
de Noordzüde een rij tamelijk hooge duinen;
de bodem bestaat over het algemeen uit dilu
viaal en alluviaal zand en stukken kleigrond
met goede wellanden; enkele stukken, de z. g.
terpen en mleden (welden), zün tegen gewone
vloeden met ringdjjkjes omgeven, terwijl men
op de achorgronden goede kiel (grie) vindt. Hoe
klein het grondgebied van Ameland ook moge
zijn, toch vindt men op het eiland nog een vier-
geopend, en
slachterü; Utrecht. N.V. Utrechtsche Us-, koel
en vriesbedrüven.
De inlevering zal kunnen geschieden op alle
werkdagen van 9 tot 12 uur en van 2 tot 5 uur
met uitzondering van dén Zaterdag. Voor bet
ingenomen gezouten spek zullen tot S Maart
a.s. de onderstaande prijzen worden betaald:
A. spek boven 28 K G per Arook zonder wang
54 ct.; B. spek van 2427 9 K.G. per strook
zonder wang 53 cent; C. spek van 1823.9 K.O.
per strook zonder wang 51 cent; D. spek van
1317.9 K.G. per strook zonder wang 42 cent;
G. spek van 1013 K.G. per strook zonder wang
en achterkinkel 43 cent; H. spek van 8—99 K.G.
per strook zonder wang en achterkinkel 40 cent;
I. spek van 67.9 K.G per strook zonder wang
en achterkinkel 38 cent.
Het spek moet afkomstig zün van varkens,
geslacht op of na 11 Februari a.s.. van goede
kwaliteit en voldoen aan de eischen. welke door
de Nederlandsche Veehouderücentrale gesteld
worden. De N.V.C. behoudt zich het recht voor,
aan haar ter levering aangeboden spek te wei
geren. wanneer dit naar haar oordeel niet aan
de eischen voldoet.
De inlevering van het spek zal moeten plaats
vinden tn de dlchtstbü gelegen ontvangplaats.
De bovengenoemde prijzen worden verhoogd
met:
A. cent per K.G., wanneer de Centrum
gemeente van den keuringskrlng, waarin het
varken, waarvan het spek afkomstig is. geslacht
Is. meer dan 10 doch minder dan 40 K M. ver-
wüderd is van de gemeente, waarin bet spek
ontvangen wordt.
B cent per K.G wanneer de Centrum
gemeente van den keuringskrlng, waarin het
varken, waarvan het spek afkomstig is, geslacht
is. meer dan 40 K M. vcrwüderd is van de ge
meente, waarin het spek ontvangen wordt.
De eischen, waaraan het ter levering aan t»
bieden spek moet voldoen, zün de volgende:
1. Het spek moet gesneden zün volgens den
door de N.V.C. vastgestelden snit. Foto’s, welke
dezen snit aangeven, zün op de ontvangplaat-
sen aanwezig en op aanvraag bü bet kantoor
der N.V.C. verkrügbaar. Het spek van zeugen
mag niet te breed gesneden zün. Deelen van
de buik mogen niet aan de strooken achter-
blüven.
2. Het spek mag niet ouder zün dan 30 da
gen. Op iedere strook moet duldelük zichtbaar
het datumstempel van den Keuringsdienst zün
aangebracht.
3. Het spek moet goed doorzouten zün. Bü
het zouten mag geen borax gebruikt zün. Het
spek moet van goede kwaliteit zün, mag niet
slap zün, «ponsachtig of In verhouding tot het
gewicht abnormaal dun zün.
4. Het ter levering aangeboden spek moet
goed droog zün (minstens 4 dagen uit de pekel)
en vóór de aflevering goed zün afgeborsteld.
5. Spek van beeren wordt niet afgenomen.
6. Het gat. waardoor bet touw gestoken
wordt, waarmede de strooken worden opgehan
gen. moet met een steekpen zün aangebracht
en mag niet zün gestoken met een mes. Het
touw moet bestaan uit driedraada sisal touw.
aan
de
het
gezag van het Rijk stonden. In 1569 deden de
Watergeuzen een inval op het eiland en hiel
den er gedurende twee jaar vreeselük huis.
De Cammlngha’s wisten toen van Phüips II
een verklaring te krijgen, dat zü als Neutrale
partij werden erkend. Met de Staten-Generaal
kwam het eiland echter In moeilükheden door
den zeeroof, welke hier door de Duinkerker ka
pers werd uitgeoefend. De Amelanders hadden
aan deze zeeroovers een.verblijf op het eiland
tywcroct aan
Het ijs is glad. Dit ondervond de eerste
.man’ van oen troepje Haagsche jongelui,
die juist zouden starten voor een flinken
tocht over de bevroren watervlakte