I
i
t
J
80.
voor
Vreeselijk auto-ongeluk te Michiels Gestel.
Wie is de uitvinder der naaimachine?
Medische kroniek
I
3LCC
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel
De voetbalwedstrijd Nederland-België.
v' I
Plaats dan een „Omroeper”
gezinnen
FEZ£ NAMEN GENOEMD
3
II
MAANDAG 1 APRIL 1935 I
- - rL
8
1
fc’f - 5
w--
ZW '4.
rA''-
kW -
4
,4.
I
i
F"
-
-
2000 steken per minuut
BOEK EN BLAD
Auping-matrassen
1
j
f XX
Rhazes over genees
kunde en kwakzalverij
M
1
na
f
l*r&
Mh*'1 ffSïs££:jSfc
As
R
..<^1
Wx
i\v
\x
y
;x-
FOTOREPORTAGE
.-^3
•S-
T
CsmpbaB
doelounten
C
F
D* **rst* overspanning
de
w
W-
een wen
Le
NIEUWE UITGAVEN
„Handleiding", behoorende bij
van
Morey
cy-
TH. H. SCHLICHTTNQ
M|
-
y
en
wat niet
- x
O- w*—V- <U Malbaar,. raaa
Black Is Zaterdag Londan In het hawe-
Hk getreden mat me| Florence Desmond.
Het brtdd.p..! na de treawplechUgheld
niet
aan
X-X1- j
Zün kunde was geen boekenwijsheid, maar was
geheel op de praktijk gegrondvest. HIJ werd dan
ook tot het jaar 1600 toe en later nog bestu
deerd, ook in Europa.
Zijn gezond verstand moge uit dese citaten
blijken.
„Eén van de oorzaken, die de menschen af-
keeren van dén verstandlgen dokter en hen
drijven naar bedriegers, Is het valsche denkbeeld,
dat de dokter alles weet en niets behoeft te
vragen. Wanneer hij de urine gezien en den
pols gevoeld heeft, moet hü. zoo denkt men,
weten wat de patiënt gegeten heeft en wat hü
gedaan heeft. Dit nu Is leugen en bedrog, en
W
s
d<
K
N
K
d«
he
ns
co
1
1
1
5
1
C
t
1
d
d
t
v
v
c
n
o
v<
d
k
61
si
B
b
D
1b
(1
«I
m
i l*
Da eerste pogingen zouden reed»
dateeren van bijna twee
geleden
Het schip .Jeannetje” dat eenigen tijd ge
leden te Amsterdam door een neergewaaide
kraan zonk, werd Vrijdag gelicht
Lao Hall* g do*l doorboord, **n d*r taganpunten dl* België in d*n vo*tbalw*d-
etrijd t*g*n N*d*rland maakt
van da nlauwa Moerdijkbrug is Zaterdag op
haar pijlers geplaatst
n de geheele Arabische geneeskunde is geen
enkele practicus meer beroemd dan Rhazes;
en wanneer men bedenkt, dat de Arabische
geneeskunde van 8001200 de meest ontwikkel
de was in de geheele wereld, wil dat veel zeg
gen.
Rhazes werd geboren In Ray, een plaats In
Irak. HU hing den ouden Perzischen godsdienst
aan, nJ. die van de Magiërs (ook de drie ko-
nlngen worden In het Evangell Magl geheeten),
en vandaar dat zijn bijnaam was Al-Majusi.
Zijn volle naam was Abu Bakr Muhammad ibn
Zakariyya Ar-Razi, d wx Aben Bakr Moham-
nide, zoon van Zacharias uit Ray. De middel
eeuwers maakten daarvan kortaf Rhazes.
De Arabische geneeskunde is afkomstig van
de Grleksche. De beoefening dezer wetenschap
in het oude Griekenland is voortgezet tn het
Oost-Romelnsche Rijk, dat zich over klein AzU
uitstrekte tot Perzië. Aan de grenzen van Per-
rië waren de groote medische scholen; de 8y-
riërs hebben de Grleksche geneeskundige wer
ken vertaald, eerst in het Syrisch, later In hët
Arabisch. De christelUke middeleeuwen hebben
in de 12de en 13de eeuw die Arabische werken
wederom in het LatUn vertaald, en zoo is In
dien tUd de oude Grleksche geneeskunde weer
in West-Europa bekend geworden. Op dezelfde
wUze trouwens is de oude Grleksche wUsbe-
geerte weer in Europa bekend geworden, en
dn heeft Albertus Magnus en Thomas van
Aquino in staat gesteld, de Grleksche philoso
phic te bestudeeren en aan het christendom te
meten. Maar de oorspronkelijke Grleksche tek
sten van de wljsgeeren werden eerder bekend
c’an die van de geneesheeren. zoodat de West-
Europeesche geneeskunde langen tUd niet de
oorspronkelijke Grleksche geneeskunde kende,
n aar alleen in haar vervorming door Syriërs en
Arabieren.
Van deze Arabische dokters is Avicenna de
grootste theoreticus, en Rhazes de grootste
practicus. Het aantal ziektegevallen, dat door
den laatste nauwkeurig beschreven is, loopt in
de duizenden. ZUn geschriften zijn enorm uit
gebreid en daardoor stieten zU zelfs den Uve-
rlgsten coplïst af, want voor zulke werken te be
ginnen over te schrijven was meer dan men-
schelljke moed noodlg. Enkele belangrijke wer
ken zijn echter ook in het Latijn vertaald en
gedrukt omstreeks 1500.
Rhazes was geen systematicus, maar hU was
een buitengewoon goed waarnemer en man van
de praktijk. Voor medici is het ook thans nog
interessant de beschrijvingen van ziekten te
Da voetbalwedstrijd HolUed België, die
Zondag In bet Olympisch Stadion te
Amsterdam door onze jongens met
4 2 gewonnen word. Een dor, naor
na weer met een instrument er uit. (Zoo haalde
Jacob Hollander nog voor korten tijd bij de
menschen wormpjes uit hun kies, hetgeen ik
als jongen heb mogen aanschouwen). Er zijn
er die een stukje bot of Iets dergelijks In een
wonde steken, en het er later weer uithalen.
Sommigen geven voor, nadat zjj zoogenaamd
een steen uit de blaas hebben verwijderd, dat
er nog een andere steen achtergebleven is; zij
zeggen dit, om te doen geloovet^ dat zij den
eersten werkelijk hebben weggenomen.
Btj NUgh en van Ditmar N V. te Rotterdam
verscheen .W at kunnen w U van
triplex make n?” door J. Houtman, een
serie eenvoudige modellen voor handenarbeid,
die wat de eerste 28 betreft bijzonder geschikt
zijn voor jongens en meisjes op school, terwijl de
tweede serie meer gereedschap eischt en de
werkbank er bij te pas moet komen,
wegneemt, dat de knutselaar het zonder voor
lichting kan stellen.
Bijna algemeen neemt men aan, dat een
Wekere Thlmonnler, een Franschman, de uit
vinder van de naaimachine is, hetgeen dan
ruim honderd jaar geleden zou zijn gebeurd.
Dit is niet geheel juist.
De eerste poging, welke, voor zoover bekend,
gedaan werd is reeds bijna twee eeuwen oud.
Op 24 Juli 1755 vroeg een zekere Charles Wels-
aenthal, wiens naam op Germaanschen oor
sprong wijst, doch die toen in Londen woon
achtig was, patent aan op een door hem uit
gedachte naaimachine.
c Dese machine was gedacht met een naald
met twee punten en een oog in het midden
der lengte. Blijkbaar is het bij een poging ge
bleven. want bet is niet bekend, dat ze ooit
In den handel is geweest. Ook bestaat er geen
afbeelding van. Op 17 Juni 1790. dus na pre
cies 35 jaar trachtte een zekere Thomas Saint,
een Londensche meubelmaker, de wereld met
een naaimachine te verrijken. Deze schijnt een
opmerkenswaardig helder Inzicht gehad te heb
ben In de voornaamste kenmerkende eigen
schappen van de uitvinding, zonder evenwel
zijn denkbeeld te kunnen verwezenlijken. Zijn
machine bad een horizontale stofplaat, een
overhangenden arm, aan welks einde een naald
verticaal werkt, en een transporteerlng, welke
automatisch tusschen het maken van twee ste
ken werkte. Men zou zich dus een moderne
machine kunnen denken, doch zoover is Thomas
Saint nooit gekomen. Wel zijn diens denk
beelden overgenomen en tot op heden met suc
ces toegepast. De naaldstang bevatte zoowel
een els als een naald, de laatste zonder oog en
zonder punt, maar aan de onderzijde voorzien
van een inkerving, bestemd om de draad door
de stof te drukken door een gat, daarin tevoren
door de els geboord. In 1874 werden nog ma
chines naar dit patent vervaardigd. In 1804
werd door een zekeren Duncan, een Engelsch-
man, een kettlngsteekmachlne vervaardigd,
waaraan geen verdere aandacht werd geschon
ken. In Amerika hield een geestelijke, de Eerw.
Heer John Dodge, zich eveneens onledig met
het doen van uitvindingen. In 1818 vervaardig
de hjj met behulp van een mécanlcien een naai
machine. Het eerste patent, in Amerika uit
gegeven, dateert van 1826, dus veel later dan
in Engeland.
Het is niet bekend, dat ooit machines naar
dit ontwerp vervaardigd werden. Eerder is aan
te nemen, dat bjj een brand in 1836 alles, wat
op deze machine betrekking had, verloren is
gegaan.
In 1810 beeft Barthlemy Thlmonnler, een
Fransch kleermaker, een machine uitgevonden,
welke veel overeenkomst vertoonde met die van
Dit fraai geïllustreerde boek bedoelt een hand
leiding voor den onderwijzer te zijn, om hem de
voorbereiding van de boeiende mondelinge les
wat gemakkelijker te maken. Het woord .hand
leiding” is dan ook wel wat minder goed geko
zen; „stof voor de mondelinge les” dekte de
lading beter. Een geheel panklaar gemaakte les
treft men tn dit boek niet aan. Daarvoor is de
onderwijzer Immers zelf. Ben boek dat het
ongetwijfeld doen zal.
Dierkunde in woord en beeld* le“n- d,e hU zUn hoeken heeft neergelegd, stukje witte stof in het oog, en halen het daar-
door T. Oepkes Czn., uitgave
W. J. Thieme en Co., Zutphen
De N. V. Auplng (Eerste Nederlandsche Fa
briek van Stalen Gezondheldsmatrassen te De
venter) heeft er naar gestreefd haar product,
dat reeds een goeden naam genoot, nog te ver
beteren. Men Is daarin geslaagd, omdat het na
veel zoeken mogeljjk is gebleken een nog fraaie
re en meer hygiënische bevestiging van bet
soepelveerend stalen netwerk te construeeren.
Het hoofd- en voeteneinde van de nieuwe Ori
gineels Auptngmatras wordt thans uit licht,
maar zeer taai staal gemaakt, waardoor de
matras veel gemakkelfiker dan vroeger te han-
teeren is. Men verkreeg daardoor tevens een
soepeler verloop der onderdeelen en het zgn.
stroomlijn.type doordat mede leder uitstekend
sljjtage-verwekkend onderdeel vermeden werd,
daar thans het frame geheel zonder behulp van
klinknagels wordt gemonteerd. Ten slotte heeft
de N. V. Auplng door de zeer ratloneele serie-
fabrlcage haar prijzen aanmerkelijk kunnen
verlagen.
Een ontzettend auto-ongeluk kaak Zondagochtend te Michiels Gestel
het leven gekost De auto na uH do Dommel te zijn opgehaald met els 'inzet "vier
der slachtoffers; 1 L v. d. Grlondt, 2 v. d Wal. 3 Th van W|jk sa 4 K Verspeelt,
allen afkomstig uk Vughi
een machine tegen den prijs van 140 te ver
vaardigen. Terstond werd patent aange
vraagd, de verkoop kon beginnen en begon
dan ook inderdaad. Sedert dien is men onaf
gebroken met het vervaardigen van naai
machines doorgegaan en wij gelooven niet, dat
een onzer de fabricatie van de laatste zal be
leven. De eerste werkelijke Singer Naaimachine,
welke thans een zoo vooraanstaande plaats in
de wereld inneemt, dateert van 1851. Zij was
geen salonmeubel, zooals de hejiendaagsche en
gezuischloos was zjj ook niet. Het geluld was
ongeveer gelijk aan dat van een kleinen beton
molen. Als een kostbaar kleinood wordt deze
eerste machine op het kantoor te Londen be
waard.
In 1856 werden de producten rechtstreeks aan
de afnemers geleverd. Hoewel de machine
bruikbaar was, viel er nog heel wat aan te
verbeteren. Veel dankt de Singermachine aan
de A. B. Wilson van de Wheel wilson Cy
In 1856 kwam een tweede machine aan de
markt onder den naam Standaard No. 3. meer
bestemd voor zwaarder werk. De trapmachine
werd al spoedig populair. Zij werd onder aan
duiding A. verkocht.
In 1911 vertelde een oude dame, dat zU sedert
1860 een dergelijke machine in gebruik had en
die niet wilde missen. De New Family machine
verscheen in 1865. Hiervan werden voor het
eerst groote kwanta vervaardigd en In 1882,
dus na 17 jaar, bedroeg de omzet vier millloen.
Sedert dien zijn verschillende^ typen ver
vaardigd. Met de innerlijke constructie ging
ook een verfraaiing van het aanzien gepaard,
zoodat wij thans in menig huisgezin een ma
chine aantreffen, welke een sieraad vóór huis
kamer en zelfs salon kan worden genoemd. Het
gebruik van den electromotor heeft het werk
zeer vereenvoudigd. Gelukte het voorheen een
vlugge handnaalster 50 steken per minuut te
maken, de moderne naaimachine bereikt het
veertIgvoud, nJ. 2000. En nog steeds gaan wjj
op dit gebied In voortgaande richting. Men
koopt geen naaimachines om daarop een klee-
dlngstuk te verstellen. Bovendien heeft men
behalve de gewone naaimachine nog de knoops-
gatmachlne, de knoopaanzet-machlne. de
meemaald-machlne, de zlgzag-machlne, de
ajour-machine. de festonneer-machlne en niet
te vergeten de borduurmachine, waarop wer
kelijks kunststukken kunnen worden vervaar
digd.
e Nb. .’s
n
kan alleen geschieden door kunstgrepen, door
sluwe vragen, waardoor het publiek bij den
neus wordt genomen. Vele dokters huren man
nen en vrouwen, om alle omstandigheden van
oen patiënt uit te vlsschen, en aan den dokter
te vertellen, wat het personeel, vrienden en
kennissen over den patiënt hebben gezegd. Toen
ik zelf de praktijk begon, had ik besloten om
alleen de urine te bekijken en verder niets te
vragen, en toen was ik zeer geëerd. Later, toen
men mjj uitgebreide vragen hoorde stellen,
daalde mijn reputatie.”
.Een andere omstandigheid, die de dokters in
dlscrediet brengt, is de volgende: sommige
ziekten liggen zoo na aan de grens van de ge
zondheid, dat zij moeilijk te herkennen en te
genezen zijn; andere ziekten, die in werkelijk
heid kwaadaardig zijn, hebben een gewoon en
onschuldig voorkomen. Wanneer de leek ziet,
dat zijn dokter onzeker Is omtrent de behan
deling van zulke ziekten, trekt hij de conclu
sie, dat de dokter omtrent ernstiger uitziende
ziekten nog onkundiger moet zijn. Dit Is een
onjuiste gevolgtrekking. De symptomen van
eerstgenoemde ziekten zijn moellljker te erken
nen, omdat zij slechts weinig van het normale
afwijken, en hare behandeling Is moellljker,
onidat men hiertegen geen krachtige middelen
kan gebruiken, maar alleen zulke middelen, die
zacht en langzaam werken, als dieet enz. Een
beambte van het hospitaal klaagde eens over
stijfheid in een zijner vlngergewrichten; hjj
bad daar een kleine, maar harde zweer, die
langen tijd aan de behandeling weerstand bood.
HU kleineerde in het openbaar de dokters, zeg
gende: „Wanneer gij een zweertje op den vin
ger niet kunt genezen, hoe zult gij dan ge
broken armen en ribben kunnen behandelen?"
En h|j wendde zich tot oude wijven en kwak
zalvers.”
Uit zfjn geschriften blijkt dat Rhazes een
man was met een breede sympathie en een
groote menschenüefde. De geneesheer, zeide hjj,
moet meer verlangen naar de genezing van den
patiënt dan naar zijn honorarium; hij moet
liever de armen dan de rijken behandelen, hij
moet duidelijk zUn In zlin raadgevingen en vrij
gevig in diensten aam zijn patiënten."
Schoone zaken deelt hU mede over de kwak
zalvers in zUn tijd. Daarmee, zegt hl), zou men
wel een geheel boek kunnen vullen; maar het
ergste is dat zij de menschen in de laatste le
vensuren zooveel kwelling aandoen. Er zijn
kwakzalvers, die de vallende ziekte zeggen te
kunnen genezen; zij maken een gat In het
achterhoofd van den patiënt, In den vorm van
een kruis, en halen er dan Iets uit wat zU reeds
in hun hand hielden. (Precies als het snijden
van den In de 16de eeuw In Nederland).
Anderen kunnen iemand een slang uit den
neus halen. Daartoe steken zij zoolang met een
puntige boor In den neus, dat er bloed vloeit,
en dan toonen zü een langwerpig ding, dat uit
lever of Iets dergeljjks gemaakt is. Weer ande
ren kunnen witte vlekken van het hoornvlies
verwijderen. Eerst brengen zjj dan een klein
Thomas Balnt, doch op sommige punten be
duidend afweek.
De naald van deze machine vertoonde den
vorm van een haaknaald. Neergaand door de
stof haalde zij een onderdraad op en legde een
lus aan de bovenzijde, hetgeen bij Saint
omgekeerd was. Deze machines waren van hout
vervaardigd. Er zouden op een oogenblik te
Parijs een 80-tal in gebruik zUn geweest, hoofd-
zakelUk ter vervaardiging van militaire Wee
ding, doch hoewel tn Frankrijk in 1848 en in
Amerika hierop patent werd verkregen, heeft
zü niet veel practische waarde gekend en werd
spoedig terzijde gesteld.
Er bestaat nog een model dezer machine in
het South Kensington Museum te Londen. Daar
deze machine geen transporteer-mechanlsme
bezat, stelde zij te hoge elschen aan de
stlkster.
Thlmonnler heeft het lot van vele uitvinders
moeten deelen. ZUn werkplaats werd verwoest
door menschen. die zich benadeeld achtten; zijn
vrienden, die hem langen tüd financierden, ver
lieten hem, en arm en gebroken naar den geest
overleed hfj in 1859. Hoewel zün werk
werd erkend, heeft de- wereld toch veel
dezen onvermoelden zwoeger te danken.
In 1841 gelukte het Elias Howe, In Massa
chusetts (Amerika) met vljjt en volharding
een machine te construeeren, waaruit na eenlge
jaren een bruikbare naaimachine zou groeien.
HU was slechts 22 jaar oud, toen hü met dien
arbeid aanving. De fabriek was ondergebracht
In een schamel zolderkamertje. Op 10 Septem
ber 1846 verkreeg hü daarop patent. Hiermede
was de grens van het practised bruikbare be
reikt. Deze machine maakte een stiksteek en
is in verschillende opzichten verwant aan de
hedendaagsche. Buiten twüfel heeft Howe ge
bruik gemaakt van Ideeën, welke het geestelUk
eigendom van anderen waren.
Korten tijd stond Howe zUn patent af aan
een Engelschman, zekeren Thomas, voor een
vrU onbeduidend bedrag. Deze verkreeg op 1
December 1846 patent op de uitvinding voor
Engeland.
Heel erg voor den wind ging het hem blijk
baar niet, want wü zien hem in 1849 op kosten
van een vriend als tusschenpassagler weer
naar Amerika terugkeeren. Daar wachtte hem
een nieuwe teleurstelling, welke achteraf een
voordeel bleek te zün. Zün patent was daar
nJ. geschonden en toen hü in 1850 daartegen
ging protesteeren, stelde de rechtbank hem
in het gelük.
Gedurende 21 Jaar genoot hü het monopolie
en al dien tüd ontving hü zün aandeel van
Iedere naaimachine, welke In de Ver. Staten
werd vervaardigd. Gedurende vele Jaren over
schreed daardoor zün Inkomen de som
f 600.000.—.
Na hem komen Allan Wilson, Morey en
Johson, waarvan de eerste bekend is door zün
connectie met de Wheeler and Wilson
welke later in de Singer MU- werd opgenomen
Er waren reeds honderden naaimachines ge
bouwd, doch tot 1850 bestond er geen, welks
aan één stuk kon werken.
In September 1850 zien wü mr. Isaac M.
Singer werken aan de verbetering van een
ontwerp. Bü contract werd overeengekomen,
dat Singer de verbeterde machine in den
handel zou brengen voor den prüs van 40
dollars. Hü slaagde er in binnen 12 dagen
Marechaussees volqen vol belangstelling de verrichtingen van
spelers h* den voetbalwedstrijd Nederland België
-r
- t
