ONS BLAD
DE LEEUWERIK
IN STORM VERGAAN
Alle zeven inzitienden omgekomen
1
L
li
I
I
-]
miifi
Zeven levens
In Sauerland tegen bergwand gebotst
1
Het
beden
nieuws van
Auto op tramrails
geslipt
Waarom zwaar
bemand
over den
Mr.
gulden
DE BAROMETER
f s
het
Ongunstig traject
Diepe indruk te Brilon
De Leeuwerik gestorven
Wagen geheel vernield
I
«i
fit
3
A
PRINSES MARIE ADELINE VAN
SAVOYE VERLOOFD
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Aanval af geslagen, zonder dat de
gouddekking belangrijk
is verminderd
Drie van de vier inzittenden, onder
wie pastoor J. F. M. Schip
horst uit Amsterdam,
ernstig gewond
932
8 APRIL 1935
Een onderhoud met direc
teur Plesman
Eén passagier stapte
te Leipzig uit
VEREENIGDÉ KATHOLIEKE PERS 1
3
MAANDAG
Per lossen regel 20 c, ingez. med. 40 c
p. regel; idem op pag. één 55 cp. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
Gebruikelijk op nog slecht bezette
toestellen van een jonge lyn
Verslagenheid in den lande
Wacht by het wrak
4815
4*17
r O
van
03
el
Naar
allen, vliegers zoowel als»
rt
1
jn; oade man in de viam-
meer
o o o
H. K.
i
MO
1*
I
IL
De „Leeuwerik" vertrekt van Schiphol nagewuifd door, belangstellenden.
f’
I
r«*
Brand te Monnik'
men omgekomen.
'oor
Zllk
1
Stand op Maandag IS sar tm.: 7453
Vorige stand: 7513
faun
0
Dat het op deze lijn af te leggen traject
uitzonderlijke moeilijkheden mee zou bren
gen voor de piloten, meende de heer Ples-
man te moeten tegenspreken.
Verlenging diensttijd in Frankrijk; huidige lich
ting blijft drie maanden langer onder de wa
penen.
Bjj een auto-ongelnk te Bergen (L.) sjjn drie
gewonden te betreuren.
‘p-
er-
8
1
L
De directeur van de in vier maanden
tijds thans voor de tweede maal zoo ern
stig getroffen maatschappij, gaf ons als
zijn meening te kennen, dat ijsvormlng
op de verongelukte machine de meest
waarschijnlijke oorzaak is geweest van
de nederstorting. Het vliegtuig zou na
melijk boven de plaats van het ongeluk
eenige Malen rondgecirkeld hebben, al
vorens met een vreeselijken slag tegen
den heuvel te botssen. Volgens een ge
rucht zou Soer zelfs de motoren nog
Nieuwe glorie
en successen
En weer roem
op nieuwe lijn?
Menschen wikten
God beschikte
en het heeft
niet mogen zijn.
Diep gebogen
Droef bewogen
Staan wij voor dit
tragisch lot.
Wat helpt praten?
Immers, baten
kan hier slechts
de troost van God
Personen tn de nabijheid zouden althans heb
ben opgemerkt, dat er eenlgen tijd verliep tus-
schen het eindigen van het motorgeronk en het
vernemen van den slag, die naar alle waar
schijnlijkheid samenviel met de explosie der ben
zinetanks.
ROME. 6 April (Reuter). De koning heeft zijn
toestemming verleend tot de verloving van prin
ses Marie Adeline van Savoye met Don Leone,
prins van Arson.
D.
in
Menschen staren.
Droeve mare
Meldt een sombre
Verre stem.
Neergestort een
Snelle vogel,
Leeuwerik van
de K. L. M.
Lsctferssmokkel op groote schaal op BalL
Dinsdag 23 April begint de staking in de siga-
ren-ind astris.
kaw
lem-
<687
ij
ge-
rtm*
HET KXJK-VLIEGTU1G „DE LEEUWERIK"
IN DUITSCHLAND VERONGELUKT. DE ZE
VEN INZITTENDEN OM HET LEVEN GEKO
MEN.
iteb.
irlk-
>ffer,
Ucul.
blad.
«o
»1
si
lks
De inzittenden van het vliegtuig „Leeuwerik", die bij het vreeselijk ongeluk
om het leven zijn gekomen. Boven v.l.n.r.: H: Wingelaar; E. A. J. Prill-
witz; commandant P. Soer. Onder vJ.n.r. mr. Wde Vlugt; HLA Briel;
marconist v. d. Klein en werktuigkundige P. Weiman
De piloot was tengevolge van het sterke on-
weder en de sneeuwjacht sterk tn het zicht be
lemmerd en daarom boven het Sauerland lager
gaan vliegen.
Plotseling doemde een dennenwoud voor hem
op. Om dit te ontwijken stuurde hij scherp naar
links en stiet hierbij tegen een bergweide.
Het vliegtuig ontplofte onmiddellijk.
puinhoop van t vernielde toestel onaangeroerd.
Alleen werden nog bij daglicht de noodlge foto’s
gemaakt. Te zeven uur waren nog geen orders
ontvangen wat er met de lijken der slachtof
fers zou gebeuren.
Het is waar dat In deze streken vrij vaak ijs
afzetting op de machines te duchten val, doch
daar staat tegenover da andere rajecten toch
ook hun eigenaardige moeilijkheden opleveren.
Het feit dat de K. L. M. In vergelijking met
andere maatschappijen tot dusverre veel risico
gespaard bleef, mag voor een zeker percentage
aan wat men noemt „goed geluk" toegeschreven
worden, voor een niet onbelangrijk deel dankt 1
men het aan de bekwaamheid der piloten. Het
verlies van een man als Soer achtte de directeur
van de K. L. M. dan ook weder een zwaren slag
voor de diensten en in de rangen van onze bur
gerluchtvaart.
aanleiding van het vergaan van de
..Leeuwerik’’ hadden wij in den vroegen Zon
dagmorgen nog een onderhoud met den heer
Plesman, in het hoofdkantoor van de K. L M
te ’s Gravenhage.
Mr. Trip deelde mede, dat de aanval op den
Nederlandschen gulden is afgeslagen, zonder
oat de Nederlandsche Bank haar gouddekking
in belangrijke mate heeft zien verminderen.
In den zetel van de Bank voor Internationale
Betalingen te Bazel hebben de gouverneur* en
presidenten wer circulatiebanken vandaag ge
confereerd.
De president van de Nederlandsche Bank,
mr. L. J. A. Trip, prof. Bachmann van de Zwlt-
sersche Nationale Bank en de gouverneur van
de Banque de France. Tannery, namen aan de
bijeenkomst deel
Om I 1 uur Zaterdagochtend, seint
Reuter, was het vliegtuig van het
vliegveld Kbely bij Praag gestart Te
Leipzig was een tusschenlanding ge
maakt, waar een van de drie passa
giers het vliegtuig verliet
Regenvlagen
Onweervlagen
Noodweer,
stormend in de lucht
Arme leeuwerik
ligt verpletterd,
kwam niet thuis
van zijn vlucht.
manier van verplaatsen
omdat zij anders te iaat
èW;- NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
Dagblad uitgegeven door de
N.V. Drukkerij De Spearnestad - Haarlem
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
ACHT EN-,TWINTIGSTE JAARGANG No. 155
^ADVERTENTIEPRIJZEN
De drie motoren zaten nog in het geraamte
doch waren geheel vernield. Ook de bagage was
aoo goed als geheel door het vuur verteerd, met
Uitsondering van een aantal sieraden, die in
een der koffers hadden gezeten en het vuur
hadden kunnen weerstaan. De sieraden de
plaatselijke autoriteiten spraken het vermoeden
uit dat deze zouden hebben toebehoord aan een
juwelier hadden echter geen groote waarde.
Merkwaardigerwijze werden midden tusschen
de verbrande resten nog een aantal door het
vuur vrijwel geheel gespaarde papieren gevon
den, waaruit de identiteit van bet toestel kon
worden opgemaakt.
Zooals in het eerste bericht reeds
gemeld werd, heeft de ramp zich af
gespeeld Zaterdagmiddag tegen
kwart over twee. Op dat oogenblik
woedde boven de omgeving een zeer
zware sneeuwstorm, welke in^licht-
heid zeer ongelijk was, maar toch
in de minst hevige momenten niet
meer dan hoogstens 200 M. zicht
mogelijk maakte. Waarschijnlijk is
het asm deze omstandigheid toe te
schrijven, dat „De Leeuwerik" mid
den in de vlucht tegen een berg is
aangevlogen.
Hoewel de plaats, waar het KLM-vliegtuig
de „Leeuwerik” op den terugweg van Praag is
neergestort, tamelijk ver van het ongeveer 6000
inwoners tellende stadje Brilon verwijderd is,
heeft de ramp Juist daar grooten tndruk ge
maakt, aangezien de plaats van het ongeval in
den Krels is gelegen, waarvan Brilon de hoofd
stad is. Het vliegtuig werd het eerst aangetrof
fen door den wachtmeester van de politie te
Roeenbeck. Het werd gevonden op 400 M. hoogte
tegen de helling vlak bij een ^oschrand. Behalve
de Landrat Jansen begaf zich ook een kleine
politiemacht, voornamelijk manschappen van
de te BrUon gedetacheerde gendarmerie, naar
de plaats van de ramp
De eerst aangekomenen waarschuwden on
middellijk de politie te Brilon, die ruim een
half uur na de ramp ter plaatse verscheen, on
der leiding van den Landrat van den Krels
Brilon, den heer Heinrich Jansen. Deze con
stateerde dat geen hulp meer geboden kon
worden en liet den nog rookenden puinhoop on
der politiebewaking stellen. Onmiddellijk waar
schuwde hjj de Flugwache van Dortmund. pe
in den loop van den avond personeel naar de
plaats van de ramp zond, waarheen ook on-
denoeklngsambtenaren uit Dortmund zich on-
mlddellljk begaven en omstreeks zeven uur
aankwamen..In afwachting van hun komst liet
men de lijken van de slachtoffers evenals den
hebben afgezet, vóór het oogenblik,
waarop de machine te pletter vloog.
Lord geheünzegelbewaarder Eden stek.
Volgens mr. L. J. A. Trip is de aanval op onsen
gulden afgeslagen zonder belangrijke <(ji miné»
ring van onze gouddekking.
De eerste 150.000 voK-ljjn in Nederland te Her
ten bij Roermond in bedrijf gesteld.
Advies van den Middenstandaraad aan den
Minister in zake de levering van toestellen deer
gasbedrijven.
Onze boterexport eenigzzlns verbeterd doer dan
verkoop van beduidende hoeveelheden naar
Amerika.
Zooals te begrijpen bracht de rampzalige
tijding van dit droevige ongeluk alom groote
ontsteltenis tf weeg. De verslagenheid was
zeer groot en algemeen was men, onder den
indruk van dezen nieuwen slag, die onze na
tionale luchtvaart getroffen heeft.
Het traject, waar op „Leeuwerik", dat
een vliegtuig was van ebt type Fokker 12, ver
ongelukte bood naar wjj vernamen, in verband
met de weersgesteldheid en invloeden van den
wind, dikwijls moeilijkheden. Een drietal toe
stellen van de TJechlsche luchtvaartmaatschap
pij, welke vóór de KLM. op deze route vloog,
zijn hier reeds verongelukt.
Uit binnengekomen telegrammen bleek ver
der nog, dat de Dultsche Journalisten voor-
loopig op last van de Dultsche regeertng geen
uitvoerige mededeellngen over het ongeluk
mochten doen.
4
Per dag sterven over de heels wereld duizen
den menschen en het deert ons niet, at slechte
heel weinig.
Een enkel sterfgeval treft, omdat bet een
algemeen-bekende geldt, omdat hij heel ver
dienstelijk was, omdat zijn heengaan een ver
lies beteekent voor velen, voor een volk soms.
Maar als op één dag zeven zonen van een
volk, onder wie enkele, die tot den roem van
datzelfde volk herhaaldelijk lauweren hebben
aangedragen In den dood worden gestort, ter
wijl zü, bemanning zoowel als passagiers, de
eene direct, de anderen indirect pogen onzen
naam op luchtvaartgebied te bevestigen en te
versterken, dan gaat er iets bloeden in on*
hart.
Dan wordt het ons droef te moede. Dan ver
zuchten wij: Is dit niet een al te dure prijs
voor weinig roem?
Dan gaan we twijfelend staan tegenover allen
voortgang van techniek, die wel den mensch
dient, maar ook veel schade brengt en leed
Na de „Ulver” de „Leeuwerik”.
Tweemaal zeven menschenlevens in een oog
wenk onverbiddelijk afgebroken, veertien men-
schenzielen onverwacht de eeuwigheid tn.
Het is tragisch. bet stemt tot denken
Zondagmorgen om tien uur Is op den Rijks
weg NijmegenVenlo te Wellerlooi onder de
gemeente Bergen een gesloten personenauto op
de tramrails komen te slippen en tegen een
boom gereden. De wagen werd gehele vernield.
In de auto zater vier personen, waarvan drie
ernstig zijn gewond.
De slachtoffers zijn de zeereerw. heer pas
toor j. F. M. Schiphorst, kerkmeester F. Kui
per, belden van de St. Bonlfaclus-parochie aan
bet Kastanjepleln te Amsterdam, en mej. Busch
eveneens uit Amsterdam. De vierde inzittende,
de heer A. Nooy, eveneens kerkmeester van ge
noemde parochie, blee^nagenoeg ongedeerd.
Het gezelschap was op weg naar Wiesbaden,
waar de vader van mej. Busch, de bekende me
dicus dr. P. W. C. Busch, onder-dlrecteur van
het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis te Amster-
c»m. momenteel wordt verpleegd.
Dokter Helen uit Arcen, bijgestaan door de
plaatselijke Hulppost van het Roode Kruis,
heeft de eerste hulp verleend. Tvens zijn de
gewonden voorzien van de H.H. Sacramenten
der Stervenden. Per ziekenauto zijn de slacht
offers naar het 8t. Joaef-Ziekenhuls te Venlo
overgebracht.
Na de botsing tegen den boom is de wagen
gekanteld. De pastoor werd op den weg geslin
gerd. ZlJneerw. werd opgenomen met een rlb-
fractuur en vermoedelijk heeft hij een long ge
scheurd. Mej. Busch had een ernstige hoofd
wonde bekomen. Zij verkeerde In bewusteloozen
toestand. De heer Kuiper, die den wagen be
stuurde. had een wonde boven het oog
Zondagavond laat vernamen wij, dat de toe
stand van de slachtoffers naar omstandigheden
goed te noemen was. Mej. Busch was tot het
bewustzijn teruggekeerd. Het stond nog niet
vast, dat pastoor Schiphorst een rib had ge
broken. Dit zal een later onderzoek moeten uit
wijzen.
De havenmeester van Schiphol, waar „de
Leeuwerik” te 15.40 Amsterdamschen tijd ver
geefs werd verwacht, kon zich uiteraard niet
uitlaten over de oorzaken van deze ramp,
voor hij nadere berichten tot zijn beschikking
had. Onmiddellijk werden de noodlge maatre
gelen getroffen en spoedig waren eenige leden
van den technlschen dienst op weg naar de
plaats van het ongeluk.
Zaterdagmiddag omstreek* kwart over twee Amsterdamschen tijd is
K-LM--vliegtuiE „De Leeuwerik" op weg van Praag naar Amsterdam bij
Brilon op 80 K.M. ten Oosten van Dortmund verongelukt
Alle zeven opvarenden: gezagvoerder P. Soer, tweede bestuurder Prille-
wittz, marconist d. Klein, boordwerktuigkundigen Weiman en AVingelaar
en de passagier* Mr. W. de Vlugt zoon van den burgemeester van Amster
dam en de heer H. L. A. Briel, hoofdprocuratiehouder van de A.K.U.-
fabrieken te Arnhem, zijn omgekomen.
Het toestel deed dienstt op de juist geopende luchtlijn Amsterdam-Praag.
Het was om 13 uur 14 M.E.T. (12.34 Amsterdamschen Tijd) uit Halle-
Leipzig vertrokken op weg naar Essen. Om 14 uur 35 M.E.T. (13 uur 55
A.T.meldde het zich draadloos op 10 K.M. benoorden Kasseir dus juist op
de route Halle-Leipzig-Essen. Vier minuten later werd het radiostation
Keulen geseind: „Antenne wordt ingehaald wegen* onweer."
Te ongeveer kwart over twee Amsterdamschen Tijd werd het verongelukte
vliegtuig gevonden.
De Praag-lljn la de jongste luchtverbin
ding der K L M. en werd eerst eenige dagen
geleden geopend. Deze verbinding mocht
zich reeds dadelijk in groote belangstelling
verheugen, In tegenstelling met vele andere
pas geopende lijnen. Het aantal passagiers
Is echter In de eerste dagen nooit zoo groot
als bij lijnen, die reeds jaren In exploitatie
zijn. Daarom pleegt de K.L.M. veel perso
neel aan boord te geven van deze machines,
omdat men de plaatsruimte op de drukke
verbindingen niet missen kan en het perso
neel toch een zekere oefenlngsperlode moet
meemaken. Dit is de reden, dat een zoo be
trekkelijk groot aantal KLM.-menschen
zich aan boord van de „Leeuwerik” bevon
den. De route was voor de Indlè-vllegers
niet onbekend, aangezien de vllegljjn Am
sterdamBoedapest over HalleLelpelg
voert. De machine was dan ook niet van de
route afgeweken.
Het toestel deed den laatsten tijd uitslui
tend dienst op het Europeesche luchtnet,
doch binnen korten tijd zou de „Leeuwerik”
weer tljdelljk op de Indië-route zijn Inge
legd.
Bjj de directie der KLM is een stroom
van telegrammen van alle mogelijke auto
riteiten en belangstellenden met uitingen
van deelneming binnengekomen.
Maar morgen zal de noodzaak van het harde
leven anderen weer hun plaats doen Innemen
In den cockpit, morgen zullen er weer passa
giers zijn, die door de haast van den tijd ge
dreven deze snelle
moeten benutten,
zijn.
En morgen zullen
passagiers, weer in de zoo veilig lijkende, maar
helaas nog altijd niet geheel betrouwbaar blij
kende toestellen zich begeven, omdat nu een
maal aan de toekomst van de techniek niet te
twijfelen Is, omdat daar niet aan mag getwijfeld
worden.
Doch de droeve oogst van dezen dag is al bjj
al weer zeven levens, zeven menschenzlelen,
zeven getroffen families, vrouw en kind, vader
of moeder en heel een rouwend land, dat om
wille van den vooruitgang weer zeven menschen
mlMzn moest.
Tegen acht uur Zaterdagavond werd de gen-
darmeriewacht van Brilon teruggetrokken, ter
wijl daarvoor in de plaats de wacht werd be
trokken door manschappen van het Arbelds-
dienstkamp Bredelar. die den geheelen nacht
de wacht zouden houden en hedenochtend vroeg
weer door de gendarmerie van BrUon worden
af ge lost.
Tegen acht uur arriveerden per trein uit Dort
mund de leden van de Flugwache aldaar, die
het eerste offlcleele deskundlgen-ondersoek zul
len instellen, aan het station Messmghausen.
vanwaar zij zich per auto naar de plaats van
de ramp begaven.
Zoodra het hedenochtend licht is geworden,
zoekt men de omgeving af naar eventueel ver
spreid liggende deelen van het vliegtuig.
Onder leiding van den Gendarme-
rie-obermeister Niedrig werden de
eerste maatregelen genomen. Zooals
reeds gemeld werd, waren de lijken
geheel verkoold en onherkenbaar.
Enkele voorwerpen als sleutels en
horloges werden van labels voorzien
terwjjl ook nog enkele door het vuur
slechts gedeeltelijk aangetaste papie
ren op de slachtoffers werden gevon
den In opdracht van den Gendarme-
rie-obermeister Niedrig werden eeni
ge foto's van de situatie gemaakt,
waarna de lijken met wagens naar
het dorpje Rosenbeck werden over
gebracht. Er bleken niet, zooals aan
vankelijk gemeld was, zes, doch
zeven personen aan boord van het
vliegtuig te zijn geweest.
Een deerniswekkend schouwspel
boden de lijken der zeven inzitten
den. Geen hunner had kan* gezien
uit het brandende vliegtuig te ont
snappen, waarschijnlijk doordat het
reed* voor het in brand vloog over
den kop was geslagen. De zeven lij
ken waren geheel verkoold en vol- x
komen onherkenbaar.
De plaats des onheil* ligt op een
afstand van naar schatting 25 K.M.
van het plaatsje Brilon,, en is van
daar par auto binnen een half uur
bereikbaar. De berg, waartegen „De
Leeuwerik" is opgevlogen is de
Burgberg nabij het gehucht Roesen-
beck in het Sauerland. De streek
daar is buitengewoon eenzaam, zoo-
dat het ongeveer een kwartier duur
de alvorens degenen, die het vreese
lijk ongeluk zagen gebeuren, ter
plaatse konden zijn. Het was een af
schuwelijk schouwspel dat zich daar
aan hen voordeed. De Leeuwerik
was na de botsing over den kop ge
slagen en in brand gevlogen. Dicht
bij het bosch aan den voet van den
berg was het gevaarte neergestort en
geheel uitgebrand.
Van het prachtige toestel was
niets meer over dan het kromgetrok
ken ijzeren geraamte en verkoolde
resten van het houtwerk en de be-
kleedingstoffen.