ONS BLAD
J
Gil Robles, een onafhankelijke
politieke persoonlijkheid
I
tl
j
1
II
II
IJ
1
Het nieuws van heden
Kabinet te Sofia
Litwinof naar
Parijs
afgetreden
ALKMAAR.. MOTORRACES
0
1
II
KATH. EN POLITIEKE
ACTIE
EEN VREDESBOODSCHAP
BELGIË’S GOUDDEKKING
THANS 65.50 PCT.
Het vonnis over
Duitschland
JOH. LAÜWERS
PArctor 3
ALKMAAR
I fe
talrijke katoen
De weg uit de crisis
r
Nog één moeilijkheid
A.I.
Ex-premier verbannen
Georgieff
Hitler morgen jarig
Cycloon teistert N^Japan
sez»
Stormen over Italië
Lloyd George’s plannen
Starhemberg te Rome
De strijd tegen de kerk
in Duitschland
Voor d* waterwerken aan de Colorado-rtvier geweldige buizen nood tg. De twee
auto» doen de geweldige a/metingen goed uitkomen
Leider van ontbonden nat.-soc.
beweging in Bulgarye
Ballingen te Philippopel
toegejuicht
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Interview met Berger
Waldenegg
De leider heeft onbeperkte vol
macht gekregen om naar eigen
inzicht te handelen
Een valuta-egalisatie-fonds ge
vormd uit de overwaarde
der goudreserve
■N
VRIJDAG 19 APRIL 1935
31
7*
In verband met de verbanning van
Zankoff, Georgieff en andere
politieke leiden
Een vliegtuig-escadrille alt ver-
jaardagsgeschenk der S.A.?
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
2den PAASCHDAG
4< deelnemers, w.o. de cracks uit Nederland, België en DuitschlandI
Sensatie! Bochtenwerk! Massastart!
HALF TWEE
1
1
Zal hy het halpverleeningspact
tutachen Pary» en Moskou
reeds parafeeren?
ADVERTENTIEPRIJZEN;
Per lossen regel 20 c, ingez. med. 40 c
p. regel; idem op peg. één 55 c p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
Berlyns protest tegen het optreden
te Genève. Een vraag aan
gaande Locarno
j
BERICHT
Het NOORD-HOLLANDSCH
DAGBLAD zal op Tweeden
Paaschdag niet verschijnen.
DE DIRECTIE
GOSELING,
R.K. Staatspartij
en verkiezingen
-
VS
r -t’4
iv
I
as
bond
De zitting van den Volkenbondsraad inzake de herbewapening van Duitschland. Minister Laval zet het Fransche standpunt uiteen
o o
teweeg -
o
UB
2104
53«1
IS
s
jsn-
led.
nvoer
sieren
...uit Weenen.
Kard. da Bil
an de
183
TTOd
r of
>r N
>nd
000
>uW
*0
•re
•iprij*
•tuks.
1.60—
70 et.
FRANKFORT A/D MAIN. IS April (Reuter)
Op alle deuren van de RK hoofdkerk alhier
hebben onbekenden plakkaten met In groots
tetter* de woorden ..Slaven der Joden" aange
plakt.
Nader wordt gemeld, dat het geheel* BuL
gaarsche kabinet 1* afgetreden.
De verbanning van de oud-premlers Zankoff
en Georgieff la door den minister van binnen-
landsche zaken gemotiveerd met de verklaring,
dat beiden zich door het voeren van geheime
politieke propaganda schuldig maakten aan
overtreding van de wet inaake de afschaffing
der politieke partijen.
den
een
vfeterhoos, doch voor zoover bekend is. liepen
geen visacheraachepen gevaar.
wo-
lam.
S3
u
Ml
irlo-
•n
over
des
ACHT EN TWINTIGSTE JAARGANG No 165
ROME. IS April. (Reuter) In de laatste dagen
hebben hevige stormen in Zuid- en midden-
Italië ernstige schade aangericht. Een aantal
vlsschersachepen wordt vermist, andere konden
slechts met moeite een haven blnnenloopen.
Uit Gallpoll wordt gemeld, dat daar de lUken
van vier zeelieden zijn aangespoeld.
gere minister-president
vooraanstaande politieke
:sn-
>rde
VOT-
slie
eral
het
i ts
akt-
leid
ons
x>r-
cus.
341.
dere
HU
lad.
«al
mili-
Zon-
uur.
dam.
II
uln;
Tb
n- en
labar-
s 0 50
akom-
-15.00.
>0 oer
erspl-
iteleln
kpeen
Iranen
9.30—
sr 100
Fram-
mkool
oer st.
o- kg.
iteleln
i bei en
Hoem-
—2.70
ibbele
Peter-
500—
0 per
ijjboo-
Surtng
De Voorzitter der R. K.
Staatspartij heeft, naar aan
leiding van den uitslag der ver
kiezingen voor de Provinciale
Staten, het navolgende tele
gram gericht aan de Voorzit
ters van 16 Roomach Katho
lieke Kieakringbesturen, daar
in de stemming heeft plaats ge
had:
van zün begeesterd woord. Accion Popular staat
of valt met OU Robles. Dat OU Robles zoo maar
door hoogerhand zou kunnen worden heenge
zonden is een idee, dat tot tranen toe doet
lachen. Alleen reeds, omdat de aanwezig ver
onderstelde hoogerhand er niet aan sou kun
nen denken. De algemeene raad der Ceda, die
begin deser week vergaderde, heeft unaniem
en onvoorwaardelük de houding van OU Robles
goedgekeurd en hem nogmaals geproclameerd
tot den onbetwlstbaren leider, die voor zijn
volgelingen niet dwaalt.
Hjj heeft onbeperkte volmacht gekregen om
naar zün Inzicht te handelen met bet door de
jongste regeeringscrisis en de daaraan gegeven
oplossing geschapen probleem.
Dit probleem heeft de laatste dagen de ge
daante aangenomen van het volgende alterna
tief. Herstel der oude regeeringscoaUtie met een
regeerlng, waarin Accion Popular overwegenden
invloed of zelfs de leiding heeft, ontbinding
van het parlement en nieuwe verkiezingen.
Het is niet cnmogelük, dat GU Robles bereid
gevonden wordt het eerste lid van het alterna
tief te aanvaarden. HU zou dit met volmaakt
decorum kunnen doen, daar het de inwilliging
behelst van de eischen, welke hU in de zrisis-
onderhandellngen stelde en waartegen toen een
veto werd uitgesproken.
Uit Philippopel meldt Reuter: Toen hier he
denmiddag de trein, waarmede Zankoff en de
andere bannelingen naar Boergas werden ver-
voerd. passeerde, moest een escadron cava
lerie met blanke sabel de menigte ui teen drij
ven. welke zich voor het station had verzameld,
om de bannelingen toe te Juichen.
SOFIA, 15 April (Reuter). Minister-president
generaal Zlateff heeft hedenavond de pen
ontvangen en medegedeeld, dat de Konlng het
aftreden van het kabinet had aangenomen; het
oude kabinet werd belast met de afwikkeling
van de loopende zaken.
Generaal Zlateff zette vervolgens uiteen, dat
*Un voorganger Georgieff met een aantal van
zUn politieke vrienden steeds tegen het kablnet-
Zlateff heeft samengespannen en verschillende
geruchten heeft verspreid Daarom had hU de
verbanning bevolen.
DRESDEN. 18 April. (Reuter) Wederom zijn
twee Evangelische dominees van bet belUdenls-
tront, n.1. dominee Koerner van Boma en do
minee Michael van Ebersdorf, gearresteerd.
ROME. 18 April (Reuter). Prins Starhemberg
arriveerde beden per vliegtuig te Rome, waar
bü werd opgewacht door den OostenrUkacben
gezant.
Den ambassadeurs aldus wordt verder door
Reuter gemeld was verzocht, op het rijka-
minlaterie van Bultenlandsche Zaken te ko
men, waar bU afwezigheid van minister von
Neurath, die zich op reis bevindt, onderstaats
secretaris von Billow hen van het protest der
Duitache regeertng in kennis stelde
Von Billow stelde den beiden ambassadeur*
verder de vraag, of hun beide landen als zünde
garanten van het Locamoverdrag. in dezelfde
mate hun verantwoordelUkheld zouden aan
vaarden. onverschillig of een eventueele aan
val van den kant van Frankrijk dan wel van
Duitschland zou uitgaan.
Naar men meent te weten, hebben de twee
diplomaten op dese vraag een bevestigend ant
woord gegeven.
Uit München wordt gemeld, dat Hitler heden
een onderhoud bad met von Neurath en von
Ribbentrop.
.ndaag
>r dan
it per
■nmdag
lo S—
n per
cesse-
2.00.
51 5
ilderle
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
Dagblad uitgegeven door da
N.V. Drukkerij De Spaarnestad - Haarlem
gadiustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
den deze zich bü den door de radicale minis
ter» gevormde kablnetsmeerderhaid
gebrachten uitslag neer te leggen.
BERLIJN, 18 April Uit Weenen wordt ge
meld. dat de Oostenrijksche minister van Bul
tenlandsche Zaken. Berger Waldenegg. in een
interview heeft verklaard, dat de kwestie der
herziening van het Oostenrijksche militaire sta
tuut te Stresa onderwerp is geweest van breed
voerige besprekingen De resultaten van dese
bespreking rijn voor Oostenrijk bevredigend. De
minister achtte het vanzelf sprekend, dat
Oostenrük volkomen gelUkgerechtigdheid
verkrijgen zonder andere beperkingen op
tair gebied.
MÜNCHEN. 18 April (Reuter) Aangezien de
verjaardag van Hitler in dezelfde week valt als
Paschen. t.w. 30 April, op welken dag de Führer
46 jaar wordt, heeft de stad München besloten
het Hitter-verjaardagfonds, waarvoor 18.500
mark is bijeengebracht, te bestemmen voor den
aankoop van beschilderde Paascheteren. Arme
families met veel kinderen zullen bU de ultdee-
llng van deze eieren speciaal worden bedacht.
SOFIA, 18 April (DNB). Op bevel van de
regeertng werd hedenochtend de vroegere mi
nister-president en leider van de verleden jaar
ontbonden nationaal-socialistische beweging,
prof. Zankoff, naar Boergas aan de Zwarte Zee
verbannen HU werd onder sterk polltlegelelde
onmlddellük naar zUn verbanningsoord gevoerd.
Het vonnis is uitgesproken in verband met
'n opzienbarenden brief welken hü eenlge dagen
geleden tot een groot aantal politieke personen
heeft gericht. z
In dezen brief hekelde htf^de politiek van de
huidige regeertng en verlangde den terugkeer
van het leger uit de politiek naar de kazerne.
LONDEN. 18 April (VD) Een bespreking van
algemeenen aard, die ruim twee uur geduurd
heeft, heeft hedenmorgen plaata gevonden
tusschen Lloyd George en leden van de kabt-
netscommissie, die sedert eenlgen tüd de voor
teelten inaake nationale ontwikkeling beslu
deert, die door Lloyd George «Un ontworpen.
De bUionderheden van sün plannen zulten in
volgende zittingen warden behandeld.
SOFIA. 18 April. De ministers Bataloff,
Dickkoff en Moloff, hebben hedenmiddag een
bezoek gebracht bü den Bulgaarachen minis
ter-president, generaal Zlateff, teneinde hem
officieel in kennis te stellen van hun aftreden.
TOKIO, 18 April (VD.) In de prefectuur
Akita in Noord-Japan zUn hedenmorgen door
een wervelwind veertig hulzen volkanen ver
nield. terwül ongeareer veertig andere huizen
zwaar beschadigd werden doordat het dak werd
afgerukt. Een zestienjarig meisje, dat op weg
naar school was, werd door den cycloon opge
nomen en neergeworpen op het dak van een op
vrU grooten afstand verwUderd staand huis. ZU
werd ernstig gewond. Ten gevolge van
cycloon ontstond voor de kust van Akita
tegen de
Jongste
BERLIJN. 18 April De geheime politie heeft
het Paaschnummer van het Katholieke kerk
blad voor het bisdom Berlün in beslag genomen
in verband met een artikel over het proces
tegen den katholieken prelaat Leffera te Rostock
Zooals wü reeds hebben gemeld, werd mgr.
Leffera dezer dagen veroordeeld tot anderhalf
jaar gevangenisstraf wegens uitlatingen
het werk van Rosenberg „Der Mythos
■wanzlgsten Jahrhunderts".
Volgens het „N. Wlen Joum." zal de 8.A.
Hitter op zün verjaardag. 20 April, een zeer bU-
zonder geschenk aanbieden, nL een complete
vllegtulgescadrllie Gemiddeld moet tedere 8.A -
man twee mark schedken. Op deze wUze hoopt
men een bedrag van 2 i 3 millioen mark bUcen
te brengen.
Cycloon teistert Noord-Japan;
vernield.
Litwinof naar Parijs. MogelUk aal Ml bot poet
met Frankrijk na reeds parafeeren.
Het Bolgaanche kabinet afgetreden In verband
met de verbanning van verschillende politici.
Na de revalorisatte in verband met de devalnatie
van den franc, bedraagt Belgte's goudreserve
thans *5-5* pet.
Het voorstel-Aalberse en. tot wijziging van het
Reglement van Orde in de Tweede Kamer gun
stig ontvangen.
Een credtet van 1288.888 beschikbaar gesteld
voor bloemkweeker*.
Op Paasch-Zaterdag zullen vüf kardinalen uit
Amerika en Europa door de radio de wereld
toespreken. Naar aanleiding van een door de
katholieke universlteit van Washington geor
ganiseerde grootsehe vredesbetooglng zullen de
prinsen der Kerk een vredesboodschap tot de
heele wereld richten, die, zoowel door een groot
aantal Amerikaanache als Europeesche zenders
zal worden uitgezonden. Uit Armagh in Ierland
aal Z. Em. Kard. Mac Rory te beluisteren zün,
uit Parijs spreekt Kard. *rdier,
Kard. Innttzer, uit Rio de Janeiro
viera en uit Boston Kard. OTonnell.
De voorbereidingen van Bulk een uitzending
vereiechen een wereldomvattende organisatie.
Een voorbeeld mag dat duidelük maken: Ter
wül Kard. Innitaer in Weenen spreekt, gaan
zün woorden per kabel naar Engeland, worden
vandaar per radio naar New York overgebracht,
daar ontvangen en door de Amerikaanache zen
der» gebroadcast. Tegelükertüd echter worden
ze op korte golf weer qaar Europa gezonden en
in Genève ontvangen, vanwaar ze opnieuw per
kabel door de Europeesche zender» worden ge-
relayeerd. In minder dan een seconde brengen
electrtache stroomen de woorden lang* kabels,
kortegolf-senders en ontvangers over landen en
zeeën.
De elgenlüke uitzending vindt op Paasch-
Zaterdag plaats. Radlo-Wlen zal de boodschap
der kardinalen op gramofoonplaten opnenren
en Paasch-Maandag van 14.15 tot 15.15 uur her-
ultzenden.
In dat geval 1* bet mogelük dat Laval zün
besoek aan Moskou uitstelt tot na de gemeen
teraadsverkiezingen in Frankrijk op 5 Mei aa.
Uit Genève wordt gemeld, dat Litwinof van
daag nog een langdurig onderhoud had met
Benesj betreffende het Sovjet-Russische pact
met Tsjecho-aiowaküe.
Nader seint Havas uit Parijs, dat Inzake één
punt van het ontwerp voor een Fransch
Sovjet-Russlsch pact nog de toestemming
noodlg 1* 7*h de regeertng te Moskou.
Dit punt betreft een formule, welke de nood
zaak eener snelle hulpverleening in geval van
een nlet-uftgelokten aanval moet verzoenen
met de verplichtingen, welke Frankrijk bü het
verdrag van Locarno op zich heeft genomen.
BU dit verdrag heeft Frankrük zich verplicht
om de RUngrens te eerbiedigen, behalve in ge
val van sen aanval, welke door den Volken
bondsraad als zoodanig erkend Is.
Dit meenlngsverschil tusschen „El Debate"
en GU Robles heeft heel wat geruchten in het
teven geroepen. Voor de hand ligt alléén, dat ,jn
Debate” niet het onvoorwaardelUke orgaan van
GU Robles en Accion Popular is, dst men er
tot dan toe in zag.
Hoe zün de verhoudingen?
_X1 Debate” is mln of meer te beschouwen
als het orgaan van de naar Italiaansch voor,
beeld gevormde .Accion Catolica,” die door het
Bpaansch episcopaat geleld wordt.
Vandaar dat in monarchistische krtagen „El
Debate” wel eens beschouwd wordt m^T als een
Spaansche uitgave van de „Osservatore Ro
mano”, dan als een bovenal authentiek natio
naal en patriottisch blad. Nationaal en patriot-
ttecte in den zin dezer monarchistische kringen.
Dit feit verdient vermelding omdat het mede
Ucht werpt op de onderlinge waardeeringen in
de rtehtoche partijen.
üit de .Accion Catolica” nu. waarvan ,E1
Debate dus ha» orgaan ia, te hst mssrended
êtr tetaend* personen van de C*da voortge-
bsmen Tót de oprichting van Accion Popular
heeft zelfs de directeur van Acciaa Oatollca.
de als een asceet levende Angel Herrera, den
voomasmaten stoot gegeven. Angel Herrera leggen
was voordien directeur van JO Debate.” Van- a—
daar begrüpelükerwüze de zeer nauwe ban
den tusschen Accion Popular (Ceda). Accion
Catolica en „El Debate". Aan deze nauwe rela
tie ontleent .Accion Popular” haar karakter
van katholieke partü bü uitstek. De preferente
behandeling, die dese organisatie van de züde
van het episcopaat gewordt, draagt natuurlük
voor een goed deel bü tot haar bloei.
Den terugslag ondervinden hiervan vanzelf
sprekend de overige rechtsche partijen, de
agrarische partü van Martinez de Velasco en
de monarchistische partijen. In het bijzonder
de monarchisten plegen ter zake ernstige pole
miek te voeren. Zü teekenen dan protest aan
tegen het feit, dat één partü het monopolie van
katholicisme voor zich opeischt. Accion Popular
heeft echter nimmer zulk een monopolie voor
zich opgeètecht. Ook klagen de monarchisten,
dat Accion Catolica lees Spaansche episco
paat en geestelükheid Accion Popular sterk
voortrekt, tot nadeel der monarchisten.
Het zün niet aUeen de overige rechtsche par
tijen, die de verhouding van Accion Popular tot
Accion Catolica een voorwerp van critiek ma
ken. ook de linker partüen doen het.
Zü stellen het voor alsof GU Robles slechts
de „pupiel van het episcopaat” is, zonder eigen
politieke persoonlijkheid, een figuur, die vallen
moet, wanneer het episcopaat de handen van
hem terugtrekt. Naar aanleiding van het mee-
ningsverschil op een soo belangrijk punt als de
opportuniteit eener regeeringscrisis, tusschen de
leiding van Accion Catolica. aan het woord in
„El Debate" en de leiding van Accion Popular,
voorspelden zelfs llnksche politici, dat de dagen
*an GU Robles geteld waren en dat de eenheid
van Accion Popular van stond af aan problema
tisch was geworden.
Hoe zün de linkerpartüen echter gelogen-
«traft geworden! Op de eerste plaats weerlegde
het hier besproken meenlngsverschil op zich
reeds volkanen afdoende de fabel, dat GU
Robles geen eigen onafhankelijke politieke per-
«oonlükheld had. Een fabel, waaraan trouwens
niemand geloofde, die wéét, dat de opbouw van
Accion Popular geheel het werk is van Gil
Robles' organisatietalent en de vat op de massa
„In Uw peraoon wenach ik
allen werkers geluk met het
gisteren behaalde resultaat. De
R. K. Staatspartij heeft ander
maal overtuigend blijk gege
ven, haar eigen plaata onder
ons volk waard te zijn en haar
taak ten bate van land en kerk
ook in moeilijke omstandighe
den ten volle te kunnen ver
vullen. Samen blijven wij on
overwinnelijk sterk. Houdt
taai vasL Een vrij Nederland
blijft op ons rekenen."
Partij voorzitter.
Onze Brusselsche correspondent seint ons dxl
18 April:
Door de nieuwe muntwet werd de konlng ge
machtigd de koersen vast te stelten, waarvoor
bultenlandsche deviezen zullen worden aange
kocht en verkocht, zonder dat die koersen be
neden 70 pet., noch boven 75 pct. van de in
1936 vastgestelde pariteit van den franc mochten
gaan. Nadien werd, zooals men weet, de waarde
op 72 pct. van den franc van 1928 vastgesteld.
Maar door de muntwet woedt bepaald, dat de
goudvoorraad en de deviezen van de Nationale
Bank van België op da basis van 78 pct. van
de oude pariteit zulten worden herschat en de
daaruit voortvloeiende verhooging aan ds schat-
kist toekomt.
De konlng zou deze verhooging tot bet aan-
1 van een valuta-egalisatiefonds of tot
doeleinde der politiek van economisch herstel
aanwenden.
Dit valuta-egalisatiefonds kwam intusschen
reeds tot stand en morgen wordt nu door een
nieuw volmachtenbesluit in het Staatsblad af-
gekondigd hoe de opbrengst van de revalorisa-
tle van den goudvoorraad en de deviezen der
Nationale Bank aan de schatkist wordt toe
gekend.
De regeertng heeft namelUk deze omstandig
heid gebruikt, om de kwestie van staatsschuld
door de Nationale Bank inzake de overname
van Duitache marken uit den bezettingstüd te
regelen.
Verder wordt de schuld van de Nationale Bank
van 1.375 millioen verminderd tot 500 millioen
francs o.m. door de overname van 50 frz. bil
jetten, die "verder voor rüksrekenlng zulten
cirtuleeren
Na al deze verrichtingen in verband met de
revalorisatle bedraagt de gouddekklng thans
65.50 pet.
Meer personen betrokken bü den moord op
Schiermonnikoog?
Tegen valache manster* in Indië lijn b|j de
Rechtbank te Soerabaja straffen van drie toé
acht jaar geëtechL
(Van onzen b(jzondenen correspondent te
Barcelona)
en voorspel tot de jongste regeerings-
H ertois was bet geruchtmakende mee-
I ningsvenchil tusschen GU Robles en
W Debate,” tot dan toe als de spreekbuis van
den leider der Ceda beschouwd/bver de oppor
tuniteit het naar aanleiding van de gratle-
verieening aan de leiders van den October-op-
stand op een regeeringscrisis te laten aan
komen. El Debate was van meenlng, dat de
recbterpartüen der regeeringscoalitie niet ver
der moesten gaan, dan hun ministers tegen de
BERLIJN. 18 April (DN.B BU het bezoek
van den Engelachen en den Itallaanschen
ambassadeur aan het Dultsch ministerie van
bultenlandsche saken, heeft staattaecretarts
dr. von Bülow tegenover beide ambassadeurs
een mandeling protest uitgebracht
houding, die de Volkenbond In de
raadszitting tegenover Duitschland heeft aan
genomen.
Dit besluit van de drie ministers wordt in
verband gebracht met de verbanning van taL
ri)k* poUticL Zonal* g*m«ld i* d* voormalige
premier Zankoff verbannen, evenals ée ma-
'i sn> an0sz*
Do aftreden
de ministers zouden zeer ontstemd zün over
deaen draoonlschen maatregel.
Onmlddellük na het aftreden van de genoem
de ministers begaf zich minister-president
Zlateff naar den konlng. dien hü evenwel 10
minuten later weer verliet, zonder een ver
klaring te geven.
Na de audiëntie van Zlateff ontving de
Konlng achtereenvolgens den minister van
cultureele zaken, generaal Radeff, en den mi
nister van economische zaken, kolonel Koleff.
PARIJS, 18 April (Reuter). He
denmiddag is Laval te Parijs terug
gekeerd. Vanavond zal hij met
Flandin en morgen met den minis
terraad bet FranschRussisch ac-
coord bespreken. Het is mogeltfk
dat Litwinof, die momenteel even
eens op weg is naar Parjjs. het pact
tijdens zjjn bezoek aan de Fran-
sche hoofdstad, zal parafeeren.