HET BEZUINIGINGSONTWERP BIJ DE TWEEDE KAMER INGEDIEND
van
van
uitzicht gesteld
Hoe Onderwijs moet bijdragen
Als gevolg van de bezuiniging van bijna 78 millioen,
worden enkele lichte verminderingen
belasting
Besparing op alle hoofdstukken
in
Stijgende tekorten
I
OPTERING DER
RESERVES
Salarisverlaging
noodzakelijk
HET KWEEKELINGEN-
INSTITUUT
VOLKSINKOMEN
BLIJFT DALEN
MAANDAG 29 APRIL 1935
Capitulantenstelsel
Armenraad
H erberekening pensioenen
in
Wyziging Gemeentewet
Dienstplicht
•Salarisverlaging noodig
Schoolgeldheffing
N ijver heid ssc holen
Bydragen Hand elsregister
Het hoog er onderwijs
Het U.L.O.-onderwys
Eindexamen H.B.S.
Vrijwillige opheffing
bijzondere scholen
Beperking scholen bijzon
der lager onderwijs
Als regel zullen de leerkrachten
op zestig jarigen leeftyd wor
den gepensionneerd
Verlaging rentevoet
Onze Minister van Financiën, Mr. Oud, tijdens een toespraak tot het Nederlandsche
volk voor de microfoon
Pensionneering oudere
leerkrachten
Capitul antenreglement
De opbrengst der belastingen
twintig jaar tyds van f 49
tot ruim f 91 per hoofd
gestegen
De overheidshuishouding dient
sneller aan de gewijzigde be
staansvoorwaarden te
worden aangepast
Kweekelingen
O nd erwyzersopleid ing
Conversie Nationale Schuld
Vermindering van belasting
Ziekte- en Ongevallenwetten
In de openbare
voorgesteld.
het
er na
een
be-
Deie paragraaf beoogt verlichting van lasten
om.
I
r
t
Nu het niet meer mogelijk is, tijdig een be
vredigende regeling tot stand te brengen no
pens de vermindering van het getal kweek
scholen, is deze bepaling aldus ontworpen, dat
de geheele opleiding van onderwijzers tijdelijk
wordt geremd en dus alle kweekscholen als ge
volg daarvan een snel afloopend subsidiebedrag
zullen ontvangen.
De ernst van den toestand noopt de regee-
ilr.g de machtiging tot opheffing te vragen van
de nog bestaande armenraden.
MrtJ
Ten slotte heeft de regeering gemeend, zich
te moeten onthouden van maatregelen, die een
rechtstreeksche bemoeiing met de dislocatie van
het bijzonder onderwijs zouden beteekenen.
De Regeering heeft goede hoop, dat in de da-
Ung van den rentevoet de laagste grens nog
niet is bereikt en zal niet nalaten, zooveel in
haar vermogen ligt daartoe mede te werken en
op het Juiste moment daarvan profijt te trek
ken. Zij vraagt in het wetsonwerp de machti
ging. die zjj behoeft om daartoe te allen tijde
paraat te zijn.
heeft ook op het
’zien van het sub-
Vervroeglng van de inschrijving. Het eigen
lijke doel ligt niet in de vervroeging zelf, maar
in de daardoor te scheppen gelegenheid om te
geraken tot een belangrijke vermindering van
het getal keuringsraden-
Van voorstellen tot het verhoogen van het
contingent en het verlengen van den eerste-
oefenlngstüd voor een deel van de landmacht,
gepaard met afschaffing van een deel der bur-
gercorveeëra is afgezien.
lang der gemeente
eigen beweging t—
g; an, de gemeenten
groe-
wor-
het
ge
vat»
ge
zonder nadeelige werking uitoefent
met het oog op het economisch her
stel.
Bovendien wordt het mogelijk om voor de
heffing van schoolgeld niet uitsluitend naar
het inkomen over de periode van een jaar te
zien, maar de heffing toe te staan geduren
de den tijd, waarin het gezin voldoende in
komsten heeft om iets voor het onderwijs der
kinderen uit te leggen, al blijft het jaarverslag
van het inkomen beneden de algemeen voor
be'astlngheffing aanvaarde norm.
Het bovenstaande zal voldoende
zijn om duidelijk te msdeen, dat op
den tot dusver gevolgden weg niet
langer kan worden voortgegaan.
Wil het Nederlandsche volk ge
spaard blijven voor de rampen, die
van een niet meer te beheerschen
economische situatie het onvermij
delijk gevolg zijn, dan zal het de
kracht en de eensgezindheid moe
ten toonen om de offers te brengen,
die, voor zoover zulks van binnen-
landsche factoren afhankelijk is,
voor het stuiten van den verderen
teruggang noodig zijn.
miiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii||||||||||||||||l|llll|1|ll|ll|ll|1|||H|H||||||||||||||H||||1|||11((||H|||1|||||(|(1|1||)|||)||)(|)||||||||(|()|i|)|(i)|i||^
Vooral bij „Onderwijs” wordt met forsche
hand Ingegrepen. De voornaamste maatre
gelen betreffen vervanging van onderwij
zers döor kweekellngen, pensionneering op
60-Jarigen leeftijd en opheffing, met inacht
neming van de constitutloneele beginselen,
van een aantal bijzondere scholen.
De door het ontwerp te verkrijgen besparing,
als de aan de deurwaarders toe te kennen
wachtgelden zullen zijn afgeloopen, kan op on
geveer f200.000 Jaarlijks worden gesteld; de
kosten van de mededeeling in strafzaken dalen
n.l. voor den openbaren dienst met omstreeks
f 263.000 op ongeveer f 66.000. De thans func-
tlonneerende deurwaarders behoeven door de
nieuwe regeling voorshands niet achteruit te
gaan. Voor hun belangen kan voorloopig wor
den gewaakt door geleidelijke inkrimping van
het corps door minder benoemingen.
Het is gewenscht, den duur van den cursus
voor U. L. O. tot ten hoogste vier Jaren te be
perken.
In bet belang van het ulo zelf Is het voorts
noodig, dat nlet-geschlkte kinderen niet tot de
ulo-scholen worden toegelaten.
De voorgestelde regeling heeft alleen op de
hoofden en klasse-onderwijzers aan openbare
gesubsidieerde en bijzondere scholen voor ge
woon en uitgebreid lager onderwijs betrekking.
De maatregel zal tot 1 September 1940 gelden.
Voorgesteld wordt, het percentage der ver
goeding voor terreinen en gebouwen en terug
betaling waarborgsommen aan bijzondere la
gere scholen vast te stellen op 5.
In de kleine gemeenten, waar In den regel
de functie van burgemeester, secretaris of ont
vanger geen volledige dagtaak vormt, kan ver
re mging van twee dezer functies in één per
soon, indien geen combinatie met andere over
heidsdiensten heeft plaats gevonden, bespa
ring geven.
De regeering meent, dat de mogelijkheid moet
worden geschapen om in de gevallen, waarin
cm bepaalde redenen, welke niet aan het be
ier toelichting van de gevraagde machtiging
tot afwijking van de pensioenwetgeving wordt
opgemerkt, dat het in het voornemen ligt,
krachtens deze machtiging alle ten laste van
het pensioenfonds en van de Rljksbegrooting
komende eigen pensioenen, zoowel de burger
lijke als de militaire (echter niet de spoorweg-
I enstoenen, daar het onlangs Ingediende, spe
ciale wetsontwerp die bestrijkt), te doen her
berekenen naar grondslagen, overeenkomende
met de tegenwoordige salarisnormen. Dit geldt
dus ook voor de burgerlijke pensioenen, waar
op recht is verkregen vóór 1 Juli 1922.
Voorgesteld wordt, als regel aan de ge
meenten en schoolbesturen geen Rljksver-
goedlng wegens onderwijzen jaarwedden
meer te verleenen voor onderwijzen van
zestig Jaar en ouder, en de wachtgeldrege
ling aldus te wijzigen, dat geen wachtgeld
aal worden toegekend aan hen, voor wie
aanspraak op voorloopig pensioen bestaat.
Verdere belangrijke bezuiniging op de kos
ter. van het l.o. is volgens de regeering alleen te
bereiken, hetzij door belangrijke verlaging der
salarissen, hetzij door hernieuwde wijziging der
leerlingenschaal.
lijk, te beperken. De beslissing in dezen zin werd
haar gemakkelijker gemaakt, toen het uitzicht
werd geopend, dat het Rljksaandeel in de kos
ten van het stads- en academisch ziekenhuis te
Groningen zooveel verlaagd zal kunnen worden
dat een besparing van circa 70.000 zal wor
den bereikt.
Van de resteerende f 5 millioen zal een deel
verkregen moeten worden uit een omrekening
van de loopende pensioenen en wel op lageren
grondslag.
De hieruit voortvloeiende pensioensverlaging
zal in geen geval meer dan 10 pCt. bedragen.
Ook voor de verdere uitwerking van dit begin
sel is een speciale commissie aangewezen.
Het laatste bestanddeel van de bovenge
noemde f 15 millioen wordt geleverd door een
maatregel met betrekking tot de wachtgelders.
Het ligt in de bedoeling, de niet voor her
plaatsing in aanmerking komende categorie on
der nader te formuleeren voorwaarden naar
het Pensioenfonds over te brengen. Tegelijker
tijd moet dan echter het Pensioenfonds worden
ontlast, teneinde zonder verhooging van de te
korten dezen nieuwen last op zich te kunnen
nemen. Om dit te bereiken is aan de boven
genoemde commissie tevens opgedragen tenein
de tot een vereenvoudiging te komen van het
zeer ingewikkelde pensioenrecht, een verdere
unificatie van pensioenaanspraken voor te be
reiden, en voorts na te gaan of niet onder de
Pensioenwet 1922 ambtenaren of groepen van
ambtenaren zijn gebracht, die daarbij volgens
den aard van hun dienstverband niet thuis
behooren.
In den dienst van Rijk, provincie en ge
meente, van overhelds- en seml-overhelds-
instellingen zijn er tal van betrekkingen aan
te wijzen welke vervuld moeten worden door
personen met de ontwikkeling en van den
maatschappelljken stand als het militair per
soneel beneden den officiersrang, en waarin dat
personeel kan worden benoemd zonder dat het
een speciale opleiding van eenlgszlns langen
duur daarvoor heeft te volgen.
In dien gedachtengang noemt de paragraaf
een zestal categorieën van militairen en ge
wezen militairen, die naar het oordeel der Re
geering in aanmerking dienen te komen om
na een zekeren, beperkten, diensttijd als zoo
danig te worden werkzaam gesteld in een op
pensioen uitzicht gevende andere functie.
Van dat zestal vormt uiteraard de eerste
de voornaamste: dienstplichtige onderofficieren,
die krachtens vergunning van den minister van
Defensie gedurende een tijdvak van zes jaren
vrijwillig in werkelijken dienst zijn geweest.
De overige categorieën, van militairen, die
onder de werking van het reglement worden
gebracht zijn: korporaals der politietroepen,
marechaussees, remonterljders en gewezen kor
poraals en fuseliers van het Koninklijk Neder-
landsch-Indlsch leger.
Met het oog op de bezwaren, voortvloeiende
uit het feit, dat de l.o.-wet 1920 het schoolgeld
afhankelijk stelt van den aanslag In de in
komstenbelasting, wordt een nieuwe lezing van
art. 63 der wet voorgesteld, waarin gezegd
wordt, dat de heffing geschiedt met inachtne
ming van de geldelijke draagkracht der school-
geldpllchtlgen.
Thans is het aangekondigde al
gemeens bezuinigingsontwerp, dat
den titel draagt van „Wet ter ver
laging van de openbare uitgaven,”
bü de Tweede Kamer ingediend.
Het wetsontwerp telt 56 bladzij
den, de memorie van toelichting
met bijlage 80. Alle ministers heb
ben de memorie van toelichting on-
derteekend.
Zonder de lasten van het heden naar de toe
komst te verschuiven, kan, naar de meenlng
der regeering, een belangrijke verbetering wor
den verkregen, door de doorstrooming van on
derwijzend personeel te bevorderen.
Het komt der regeering voor, da* het
verkieseHjkste systeem is de pensionneering
der oudere leerkrachten en wel van hen,
die den leeftijd van sestlg jaar hebben
bereikt.
Met voorbehoud kan voor 1936
het tekort worden geraamd als
volgt: Tekort 1935 f 72 millioen.
Renteverlaging voor woningbouw-
voorschotten f 2.5 millioen. Tekort
1936 rond f 75 millioen.
Ter dekking van dit tekort zijn
thans beschikbaar: Perspectiefbe-
sparing Hoofdstuk VI, opgenomen
in het dekkingsplan 1935 f 10 mil
lioen. ld. ter vermindering van het
spoorwegtekort f 10 millioenBe
sparingsplan 77 millioen.
Totaal besparing f 97 millioen.
Het oorspronkelijke tekort voor
dit jaar bedroeg f 97 millioen en is
terug gebracht kunnen worden tot
f 30 millioen. Door allerlei oorza
ken is het weer gestegen tot f 73
millioen.
rijp be-
voorstel
der
over het
Aan de memorie van toelichting wordt
Volgende ontleend:
De regeering wenscht op de minst pijnlijke
wjjze de Overheidshuishouding sneller dan
thans geschiedt te doen aanpassen aan de ge-
wijzigde bestaansvoorwaarden, waaronder het
Nederlandsche volk naar het zich laat aan
zien voor langen tijd zal moeten leven.
In verband met de daling van den algemee-
nen rentestand komt het billijk voor, dat Jiet
in art. 86, eerste lid. der Lager-onderwüswet
1920 genoemd percentage van 6 wordt verlaagd.
Verder beoogt het ontwerp de beswaren weg
te nemen, die op grond van de bestaande bepa
lingen der Lager-onderwijswet 1920 in finan
cieel opzicht voor de schoolbesturen ontstaan
bij de door hen te verleenen medewerking aan
dc concentratie van bijzondere lagere scholen.
Van de bezuinigingsplannen der regeering
vormt de bezuiniging op de onderwljzersoplei-
,dlng een nnminhaar element.
welke uit de sociale verzekering voor het be
drijfsleven voortvloeien.
Verlichting kan op voor de betrokken
pen van verzekerden minst gevoelige wijze
den verkregen door het percentage van
loon, dat als geldelijke uitkeering wordt
noten in geval van ziekte en in geval van on
geval over de eerste zes weken, thans bedragen
de 80, te verlagen tot 70. In totaal zou de
hierdoor verkregen lastenvermindering bedra
gen f 2.475.000.
Het zal voor de gemeenten In sommige ge
vallen mogelijk moeten zijn op het verzoek van
een schoolbestuur om de uitkeering in eens af
wijzend te beschikken.
Het ligt in de bedoeling met de Invoering
van het capitulantenstelsel energiek é*11 aan*
vang te maken en derhalve voor betrekkingen
in den dienst van Rijk, Provincie en Gemeen
te aan militairen voorrang te verleenen.
tot afleggen van academische examens alleen
te verbinden aan het bezit van een einddiploma
met bepaalde cijfers voor de in verband met de
gekozen studierichting belangrijkste vakken.
Ook de ..achterdeur” in de „Stopwet” zal
moeten worden gesloten, waardoor tevens vast
staat, dat de gewijzigde bepalingen niet zullen
gelden voor nieuw te subsidieeren scholen, waar
op zjj niet berekend zijn. Aan de werking van
de hiertoe voorgedragen voorschriften zal een
tijdelijk karakter dienen te worden gegeven.
Op het delicate gebied der vaste lasten,
waar met het oog op de privaat rechtelljke
verhoudingen groote voorzichtigheid is geboden,
zal de aanpassing wellicht met behulp van
eenige wettelijke voorzieningen kunnen worden
bevorderd. De Regeering was aanvankelijk
voornemens enkele van deze voorzieningen in
dit wetsontwerp op te nemen. Bü nadere over
weging heeft zij er echter de voorkeur aan ge.
geven deze materie afzonderlijk ter hand te
nemen.
ZJJ acht dit onafwijsbaar noodzake-
lijk omdat de reserves der volkshuis
houding in steeds sneller tempo «orden
opgeteerd, zonder dat uitzicht bestaat,
dat deze optering de overbrugging van
een tijdelijke inzinking zal kunnen mo
gelijk maken, omdat reeds lang vast
staat, dat van een tijdelijke inzinking
geen sprake is en het economisch leven
met ineenstorting zou worden bedreigd,
indien aan deze reserve een einde
mocht komen, voordat een nieuw even
wicht zal zijn bereikt.
vermindering van het beroepspersoneeL
waartoe ten deele in samenhang met het
capitulantenstelsel noodig is verlenging van
den duur der eerste oefening voor de onbe
reden onder-offlclers-aspiranten van de land
macht en voor de dienstplichtigen van de zee
macht;
Als de voornaamste maatregelen, waarvoor
wetswijzigingen worden voorgesteld, mogen
worden beschouwd, die o.m. strekken tot-
Het wordt wenscheljjk geacht om. analoog
aan de tandartsopleiding de opleiding tot
apotheker od één - - -
vervroeging van de inschrijving voor den
dienstplicht, waardoor meer tijd voor de keu
ring beschikbaar zal komen en deze voor een
grooter deel in handen van officieren van ge
wondheid kan worden gelegd, wat tot bezuini
ging zal leiden en aan de eenheid in de keu-
rlngsuitspraken ten goede zal komen;
aanvulling van de sterkte der "lichting ter
voorziening in de tekorten, welke ontstaan
door het verleenen van vrijstelling van op
komst bü mobilisatie;
Het uniforme eindexamen der hoogere bur
gerschool leidt tot noodeloose verhooging der
kosten van het onderwijs. De voorgedragen re
geling beoogt dus o.a. de gelegenheid te schep
pen het eindexamen af te leggen uitsluitend
voor de vakken, waarin de leerlingen het onder-
Bjj bevestigende beantwoording van deze
vraag, zal onderzocht moeten worden, of
het mogelijk zal zijn het Pensioenfonds te
ontlasten van de aanspraken van de reels
In dienst zijnde tot deze categorie beboe
rende ambtenaren (b. v. door uitkeering van
de te hunnen behoeve gekweekte reserve of
door terugbetaling van de eigen bijdragen
of door voor hen te reserveeren het be
drag, dat zjj zouden hebben ontvangen, in
dien zü op 1 Januari 1936 gepensionneerd
waren of op eenige andere wijze).
_L: zelve zijn ontleend, niet uit
tot samenvoeging werd overge-
-‘--i hiertoe te verP*j^l£?n-
De bedoeling is voorts, mogeh>-12
dat gemeenten tot samenwerkipC bü de Den* -
tlging van eenig belang worden verplicht, owe
als geen enkel gemeentebestuur den
tot samenwerking heeft geuit, evenwel met deze
restrictie, dat door de samenwerking besparing
van kosten kan worden verkregen, en onder
de waarborgen, waarmede de verplichte sa
menwerking op verzoek van een gemeente in
de wet reeds is omringd.
Eindelijk strekt een voorgestelde wijziging
Crtoe, de gemeentebesturen te ontslaan van de
vei pllchtlng, een verordening vast te stellen
voor de invordering van de opcenten op 's Rijks
directe belastingen.
De daling van den rentestand dient tot uit
drukking te komen in den rentevoet der Natio
nale Schuld. Zoodra zich een geschikte gelegen
heid daartoe voordoet zal derhalve langs den
weg van conversie een vermindering van de uit
gaven wegens Staatsschuld tot stand moeten
worden gebracht.
Wanneer deze besparingen ten
volle zün doorgevoerd, «al dus
steed* wreder met inachtneming van
bet bovengenoemde voorbehoud -
niet alleen een sluitend budget «ijn’
verkregen, doch «al bovendien een
bedrag van ruim f 20 millioen be
schikbaar z\jn gekomen voor de
noodzakelijke verlaging van die be
lastingen, welker hoogte een bjj-
De Regeering, zich ervan bewust, dat tn de
laatste jaren reeds zeer belangrijke offers vau
het Rijkspersoneel zijn gevraagd, is niet dan zeer
noode tot het besluit gekomen, dat de salarissen
opnieuw moeten worden verminderd. De toe
stand van 's Lands geldmiddelen maakt dit
echter onvermijdelijk. Een daartoe ingestelde
commissie is belast met de voorbereiding van de
hiervoor noodige voorstellen.
Deze paragraaf beoogt, een wet
tel ken grondslag te geven voor de
maatregelen tot vermindering van
het getal scholen voor bijzonder la
ger onderwijs, waar dit, zonder dat
afbreuk wordt gedaan aan consti-
tutioneeele beginselen, mogelijk ia.
De regeering heeft betrouwbare
aanwijzingen, dat, zoodra de voor
gestelde voorzieningen zullen zijn tot
•tand gekomen, waardoor het
risico van verlies der waarborgsom,
in geval van schoolopheffing om
redenen van doelmatigheid, van de
schoolbesturen zal zijn af genomen,
in een aantal gevallen tot vrijwillige
opheffing van bijzondere scholen
zal worden overgegaan.
De algemeene voor alle Depar
tementen gezamenlijk geldende
maatregelen, welke een besparing
van f 15 millioen moeten opleveren,
zullen voor f 10 millioen moeten
worden verkregen uit de Rijks-
sa la rissen en loonen.
De tijdsomstandigheden maken het noodig ook
de Ingevolge de Handelsregisterwet 1918 op
handel en nijverheid drukkende geldelijke las
ten te verlagen
In overeenstemming met de zienswijze
den Nljverheidsraad is de Regeering van
voelen, dat. zal een bezuiniging van eenige be-
teekenls worden bereikt, bedoelde jaarlijksche
bijdragen dienen te worden gehalveerd.
Dit denkbeeld is in bijgaand ontwerp
llchaamd. met dien verstande evenwel, dat voor
de laagste klasse de bijdrage van f 3.50 op f3.-
is gebracht, zijnde dit wel het minimum, dat
Jaarlijks voor de administratiekosten ook van
de minst omvangrijke inschrijving noodig moet
worden geacht.
Het laat zich aanzien, dat op deze wijze aan
handel en nijverheid jaarlijks een totaal van
rond 4 ton zal kunnen worden bespaard.
Het ligt in de bedoeling het zoo mogelijk
daarheen te lelden, dat de geheele reorganisatie
tegen 1 Januari 1936 haar beslag krijgt.
Veel meer aangewezen schijnt het, het In
stituut van kweekellng met akte een wettelijke
basis te geven; hem een bepaalde belooning
te verzekeren; maar dan ook gelijktijdig te
regelen, In welken omvang hjj geleidelijk voor
den gewonen onderwijzer in de plaats moet
treden. Wordt deze weg Ingeslagen, dan Is ook
een nieuwe verhooging van de cijfers der leer
lingenschaal niet noodzakelijk, maar kan met
behoud der geldende getallen, althans in hoofd
zaak, het vereischte resultaat worden bereikt.
Voorts zal voortaan bü het gewoon lager on-
de: wijs de aanstelling van zgn. boventallige
leerkrachten niet meer mogelük zün, maar zal
versterking voortaan alleen door aanstelling
van een kweekellng mogelük zijn, w'
Een verkorting van den cursusduur van vele
dagnüverheidsscholen voor Jongens, gelük hier
wordt voorgesteld, zal minder nadeellg zün, in
dien zü gepaard gaat met een verhooging van
den toelatlngsleeftüd (tot 13 Jaar). Een derge-
lüke verhooging zal ook in andere opzichten en
voor andere soorten van nüverheidsonderwüs
verbetering brengen.
Voorts wordt beoogd de omzetting van ver
schillende hoogere burgerscholen ln scholen
met driejarigen cursus mogelük te maken en
tevens, voor wat het büzondere onderwüs aan
gaat (het Rük heeft geen gymnasia of lycea)
in bepaalde gevallen ook mogelük te maken,
dat scholen voor voorbereidend hooger onder
wüs, die niet ver van andere dergelüke scholen
zün gelegen, slechts vier klassen zullen omvat
ten.
Na aanneming van het onderhavige ont
werp hoopt de Regeering voorstellen tot ver
laging van enkele belastingen te kunnen
doen. Vermoedeltjk zal dan ln de eerste
plaat* gedacht worden aan een verminde
ring van de opcenten op de aanslagen in
de grondbelasting wegens gebouwde eigen
dommen, zulks teneinde de lasten op het
huizenbezit, die op hun beurt een nadeel!-
gen invloed oefenen op het huurpeil, althans
eenigermate te verminderen. Daarnaast zal
aandacht zijn te geven aan een verminde
ring der omzetbelasting, voor zoover het
gas en de electrise he energie betreft. Bü
zondere redenen doen voorts een verlaging
van de accijnzen op bet gedistilleerd en
het bier zeer gewenscht ijjn.
In de openbare registers, berustende aan de
hypotheekkantoren, wordt tot dusverre de in
houd van verschillende aldaar ingediende
stukken letterlük overgeschreven, hetgeen niet
ten onrechte meermalen een verouderd systeem
is genoemd. Bovendien is deze werkwüze voor
-daar aan de
f 100.000 aan loon
den Staat oneconomisch, daar aan
mlng van het voorstel zal worden bespaard.
De aantasting van juist de voornaamste,
wül specifiek Nederlandsche bronnen van wel
vaart door oorzaken, die voor verreweg voor het
grootste gedeelte in het buitenland liggen, vormt
een benauwend probleem, te benauwender, om
dat de bestrijding van die internationale oor
zaken door een klein land slechts ln geringe
mate succes kan opleveren. Slechts een opmer-
kelük gebrek aan inzicht of wel een verachte
lijke demagogie kunnen er toe drijven eenigen
Nederlandschen regeerder te verwüten, dat de
toestand niet snel genoeg verbetert, d. w. z. dat
hü nog niet ln staat is gebleken het huidige
aangezicht der wereld te veranderen. Ware dit
Juist, dan zou men zich er ln kunnen verheu
gen, dat door een eenvoudige verwisseling van
regeerders de welvaart kon worden hersteld.
De regeering b er echter van overtuigd,
i*t de groote meerderheid van het Neder
landsche volk voldoende gezond verstand
en van oudsher genoegzaam politieke scho
ling bezit om te begrijpen, dat in dezo
voorstelling slechts een ondeskundige kri
tiek tot uiting komt, die in desen moeilij
ken tijd de ontevredenheid aanwakkert,
doch niets ten goede vermag te koeren.
Het proces sal moeten zijn van langen
duur; met de maatregelen, die in bij
gaand wetsontwerp worden voorgesteld, sal
zeker het laatste woord niet zijn gesproken.
De regeering heeft
raad van afgezien om
te doen tot opheffing van een
universiteiten. Zü kan niet
hoofd zien, dat deze aanzienlyke
instellingen door een lange traditie
zoo sterk met de bevolking van de
onderscheidene deelen des Rijks
zün samengegroeid, dat alleen or
ganisatorische overwegingen hier
niet den doorslag mogen geven.
Deze zelfde overwegin*
laatste oogenblik nog doen
sidalre denkbeeld om hier en daar een of meer
faculteiten op te heffen. Wel is de regeering er
op bedacht het aantal leerstoelen, waar moge-
