GEESTELIJKE ARMOEDE
Naar ordening
ft
ZATERDAG 4 MEI 1935
IDEEËN
In het Uithoor nsche abattoir
Conflict in de mijnen
1
Voor onze huisvrouwen
Het Vechtplassengebied
HANDEL MET URUGUAY
GARAGE IN VLAMMEN
DE RAMP VAN DE „UIVER”
VERDRAG MET ZWEDEN
Medezeggenschap
EEN DUBBEL RECORD
NOTARIS OPGESLOTEN
r
y
Ontoelaatbare slacht
wijze
De kwestie van den bliksem
inslag
De Eerste Kamer over het wets
ontwerp inzake ondernemers
overeenkomsten
Meerderheid der arbeiders
vóór staking
Het deviezenvraagstuk heelt de
voortdurende aandacht
Ter voorkoming van dubbele
belasting
MECHANISATIE SIGAREN
INDUSTRIE
Nieuw tankschip voor
de Shell
Zending lampen in 13 dagen
naar Australië
Bestrijding der gevaren voor
de schoonheid van het
landschap
GEEN EIEREN NAAR
DUITSCHLAND
De positie van de K 18
Proefvaart motorschip „Rotula”
Een Persilschool te Amsterdam
geopend
T
de
Men meldt ons uit Heerlen:
en
A.
„ongeloovl-
LIBRA
brand-
tegen
ge-
handen
gaarne
4
Blijkens bij het Departement van Defensie in
gekomen bericht van den commandant vqp Hr.
In verband met het gehouden referendum
inzake al of niet staken vernemen wjj nader,
dat gebleken is, dat bij den R. K. Mijnwerkeis-
bond 95A pct. der arbeiders voor een staking is.
Bij den Christelijken Mjjnwerkersbond werden
in totaal 250 stemmen uitgebracht. Hiervan wa
ren twee blanco en éép tegen staking.
De leden van den Algemeenen Nederlandschen
Mjjnwerkersbond en den Neutralen Bond ver
klaarden zich unaniem voor staking.
te kennen had gegeven, dat het raadzaam sou
zijn zich binnen een bepaalden termijn te mel
den. daar anders zijn uitlevering zou worden
verzocht.
Ernstige bedenkingen werden geopperd tegen
het duurzaam karakter der ontworpen rege
ling. Van andere zijde kon men zich met deze
critiek niet vereenlgen.
Donderdagmorgen is het Katholiek Paviljoen op de Wereldtentoon
stelling te Brussel geopend. De kerkwijding werd verricht door Z.
Em. Kardinaal van Roey
moet worden geleverd voor opslag in de koel
huisen, terwijl de rest slechte zal worden afge
nomen tegen den wereldmarktprijs.
en
het
voor
op
en
de
ver-
I op
Demonstratie-zaal
in de nieuwe Per-
sil-School te
Amsterdam
aanwe
groot
jaren
betee-
Neder-
weg
na-
besprekin-
te' komen.
Ms. K. XVIII. was op I Mei te 12 uur de ware
plaats op 37 gr. 3 min. Zuider-Breedte, 26 gr.
37 min. O.L. Geen bijzonders. Alles wel.
Velen anderen leden hadden deze be
schouwingen in hooge mate verbaasd en
zjj hadden zich afgevraagd, waarom pas
thans dit verzet tegen de ordeningsgedachte
in deze Kamer zoo sterk tot uiting komt.
De minister van Buitenl. Zaken heeft aan
de Tweede Kamer doen toekomen den tekst
van het op 21 Maart j.l. te Stockholm tusschen
Nederland en Zweden gesloten verdrag ter voor
koming van dubbele belasting, dat van een Ne
derlandsche vertaling vergezeld gaat. De akten
van bekrachtiging van genoemd verdrag zijn op
25 April J.l. te Stockholm uitgewisseld. De Kroon
heeft zich bij de wet van 14 Juni 1930 de be
krachtiging van verdragen als het onderhavige
voorbehouden. Het verdrag zal op 1 Mei in
werking treden.
Dr. Van Huffel schrijft aan de N. R. Crt.:
„Naar aanleiding van het bericht over de
ramp van de Ulver en het onderzoek van dr.
Duker, wil ik nog eens met groote stelligheid
verklaren, dat het absoluut onmogelijk geacht
moet worden, dat in een geheel metalen vlieg
tuig als de Ulver was, zich verschijnselen
hebben afgespeeld gelijk de heer Duker zich
voorstelt. Er zijn twee gevallen denkbaar. Een
vliegtuig kan de bliksembaan, die door ionisatic
is voorbereid, op het oogenblik van de ontlading
passeeren, in welk geval er geen potentiaal ver
schil tusschen eenig deel binnenin en den bui
tenwand mogeljjk is en dus alle gevaar voor den
inhoud is uitgesloten.
Een vliegtuig kan via de antenne een lading
ontvangen, waarbij zich dan echter, gezien de
geringe capaciteit van het toestel, slechts de
zelfde verschijnselen kunnen voordoen als bij
iemand, die op een geïsoleerd plateau staat en
door een electriciteitsbron wordt geladen. Dat
daarbij van de antenne inwendig vonkverschjjn-
selen zouden kunnen optreden, acht ik volko
men uitgesloten en als de heer Duker de nage
bootste Ulver met zijn antenne en radiotoestel
geïsoleerd opstelt en dan tracht via de antenne
inwendig vonkenverschijnselen op te wekken,
zal hem dat niet gelukken.”
Naar het Ned. Weekblad voor Kruideniers
waren verneemt kunnen tot nader order geen
eieren naar Duitschland worden uitgevoerd.
Onder voorbehoud verneemt het blad verder,
dat vermoedelijk 50 pCt. van het verwachte
Metcontingent aan de Central Stelle te Berlijn
Verschenen is de Memorie van Antwoord op
het voorlooplg Verslag der Tweede Kamer no
pens het wetsontwerp tot goedkeuring van het
op 29 Januari 1934 te Montevideo tusschen het
Koninkrijk der Nederlanden en de Republiek
Uruguay gesloten verdrag van Handel en
Scheepvaart met bijbehoorend Slotprotocol.
In verband met de opmerkingen over de latere
inwerkingtreding van dit verdrag deelt de Re-
geering mede, dat dit geen nadeelen, respectie
velijk minder voordeelen oplevert, aangezien
Uruguay de behandeling als meest begun
stigde natie ten aanzien van Nederland reeds
toepast. Deze meestbegunstlging is eveneens ten
aanzien van de in Uruguay bestaande Deviezen
restricties gewaarborgd. Bi) de verschillende
maatregelen door Uruguay sindsdien op devle-
zengebied genomen, werd nauwlettend er voor
gewaakt, dat geen achterstelling of benadeeling
van Nederlandsche belangen plaats had. Dat
andere landen In vergelijking met Nederland
een voorkeurspositie zouden innemen, kan dan
ook worden ontkend. Niettemin blijft het devie
zenvraagstuk ten opzichte van Uruguay een
punt van voortdurende aandacht. Alvorens dit
land echter in een zoo ver strekkenden maat
regel als de Instelling van het betalingsverkeer
op basis van clearing te betrekken, schijnt liet
gewenscht den gang der gebeurtenissen In de
eerstvolgende maanden af te wachten. Zoodra
over meer concrete gegevens ter zake kan wor
den beschikt zal de betreffende aangelegenheid
opnieuw onder de oogen worden gezien.
Gisteren hebben de ministers van Eco
nomische Zaken, van Sociale Zaken en van Fi
nanciën ter audiëntie ontvangen een afvaardi
ging van de commissie tegen beperking der
mechanisatie in de sigarenindustrie, bestaande
uit de heeren Van Lonkhuyzen, Van Schuppen
en Boele. Dezen hebben bjj die gelegenheid het
request der commissie, waarin bepleit wordt de
vrjje, zich aanpassende ontwikkeling der siga
renindustrie niet aan te tasten, door van over
heidswege maatregelen tegen de mechanisatie
te nemen, nader toegelicht en daarbij tevens
nog enkele aanvullende geschriften overgelegd.
Donderdagnamlddag is brand uitgebroken in
de garage van de firma A. Buiksloot aan den
Hordijk te IJsselmonde.
In de garage bevonden zich vier personen
auto’s, een paar motorfietsen en een lakspui-
teiij. Een der arbeiders was bezig met een auto
geen laschapparaat. Vonken daarvan hebben
waarschijnlijk den brand doen ontstaan in een
der auto’s.
De brand breidde zich snel uit. De werklie
den moesten de vlucht nemen. Met groote moeite
heeft men een Ford-auto nog in veiligheid we
ten te brengen, daarna heeft men niets meer
uit de garage kunnen redden. De vlammen be-
re-kten een voorraad benzine en olie, waarna
de brand nog belangrijk uitbreldde.
Toen de brandweer met blusschen begon,
bleek, dat de stralen slechte een zeer weinig be
rekenende hoeveelheid water gaven. Op den
Doidtschen straatweg, waaraan de Hordijk
grenst, ligt n.l. een c m.-buis van een water
leiding en de druk is zeer gering. Men heeft er
zien toen toe bepaald de aangrenzende wonin
gen. die gevaar liepen, nat te houden. De ga
rage Is totaal afgebrand.
De auto's, die zich daarin bevonden, zijn
totaal vernield.
De firma H uitsloot was niet
schade verzekerd.
Daar deze bijeenkomst een zuiver Informato-
risch karakter had en werd belegd ten einde
een beter inzicht te krijgen In hetgeen thans in
het Vechtplassengebied geschiedt en In de ge
baren, die daar dreigen voor de schoonheid van
het landschap, werden geen besluiten genomen.
Wel werden plannen beraamd om verdere
schending der Vechtplassen zooveel mogelijk
tegen te gaan en om te komen tot maatregelen,
die het behoud van het natuurschoon blijvend
waarborgen.
In verband met de pogingen van den heer Dr.
Ir. An Waterschoot van der Gracht, hoofdinge
nieur van het Staatstoezicht op de mijnen om
tot een vredelievende oplossing van het con
flict in de mijnen te komen, vergaderden van
Vrijdagmiddag 5 uur tot des nachts 3 uur de
bestuurders van het Algemeen Mijnwerkers-
fonds, de directie der particuliere mijnen en de
besturen der mijnwerkers-organlsaties.
Het mocht echter na langdurige
gen niet gelukken, tot een oplossin;
zoodat het conflict blijft bestaan.
Te Hilversum is een bespreking gehouden tus
schen een aantal belanghebbenden en belang
stellenden op het gebied van natuurbescher
ming en behoud van natuurschoon in het
Vechtplassengebied, die op uitnoodlging van de
heeren H. de Bordes, lid van het algemeen be
stuur der Vereeniglng tot behoud van Natuur
monumenten en ir. J. Loeft, bestuurslid der
Watersportvereenlging „Loosdrecht”, waren sa
mengekomen.
In zijn openingswoord wees de voorzitter, de
heer De Bordes erop, dat de bedoeling van deze
bespreking is. volledig op de hoogte te komen
van hetgeen in het Vechtplassengebied thans
gaande is en van de gevaren, die daar dreigen.
De gevaren, die de schoonheid der plassen en
de flora en fauna van dit prachtig brok Neder
land bedreigen zijn drieërlei, te weten: het zand-
zuigen, dat thans reeds op groeten schaal in den
plas „Het Wijde Blik' plaats vindt, de bebou
wing met zomerhuisjes, waarbij ook de wegen
aanleg^ beschouwd dient te worden en de stor
ting van. het stadsvuil. Deze gevaren werden
uitvoerig besproken.
Deze leden waren van oordeel, dat noch de
ondememersdurf, noch het initiatief gevaar
loopen. Integendeel, zoo betoogden zij, beide
zullen veeleer krachtig worden beschermd. Dat
de Overheid een taak heeft bij het bevorderen
en bekrachtigen van de pogingen der onder
nemers om dit misbruik der vrijheid te voor
komen, volgt hieruit, dat bet algemeen belang
ducten gebruiken, doch wij gevoelen óók zeer
de verplichting, welke op ons rust, om de huis
vrouwen tot in de kleinste bijzonderheden te
toc.nec, hoe zij het meeste profijt van die arti
kelen kunnen hebben. Door ons geheele land
v orden regelmatig waschdemonstraties gehou
den. In de nieuwe school zullen de Amsterdam-
sche huisvrouwen alle gewenschte inlichtingen,
welke met het wasch- en reinigingsprobleem
velband houden, kosteloos en zonder eenige ver
plichting kunnen ontvangen.”
Hierna sprak wethouder dr Vos zijn waar
de* ring uit als wethouder van Onderwijs, nu
in moeilijke tijden deze directeur zelfs nieuwe
wegen, durft inslaan om door een school de
huisvrouwen voor te lichten. De eigenlijke reden
waarom spr. zoo sympathiek staat tegenover
oeze school, ligt op het gebied der volksgezond
heid Deze eeuw is o. m. de eeuw der hygiëne
Tot de verrijking van de hygiënische cultuur
zal ook een school als deze medewerken. Dat is
de reden waarom dr. Vos zoo sympathiek staat
tegenover dit initiatief, dat een groote preven
tieve waarde vertegenwoordigt.
Mevrouw J. van Gelderen. die haar taak reeds
jarenlang in de Leldschestraat verrichtte, hield
nog een korte voordracht over het doel der
waschdemonstraties, waarna de heer Stomp-
licrst, die aan mevr. v. Gelderen voor de uit
breiding is toegevoegd, de films der opening
vsn de fabriek, een rondgang door de fabrie
ken. de klankfilm „Wasch gemakkelijk" en de
enkele vermakelijke Ata-Persllfilms Inleidde.
Een korte pauze was hieraan voorafgegaan, ge
durende welke ververschingen werden rondge
diend.
En nu wacht den Amsterdamschen huisvrou
wen een verrassing... want zfj zullen per^ost
wel 'n uitnoodlging krijgen om een demonstratie
en filmvertooning bjj te wonen. Zij kunnen zulk
een noodlging ook aanvragen.
De notaris A. J. M., naar aanleiding van
wiens faillissement reeds zooveel stof is opge
waaid, is. naar de „Telegraaf” meldt, dezer
dagen in het Huis van Bewaring te Rotterdam
opgesloten.
Men zal zich herinneren, dat notaris M. in
Zwitserland vertoefde en dat de justitie hem
Sommige leden zouden gaarne uitvoerig
worden Ingelicht omtrent de algemeene voor
waarden. welke de minister voor de verbindend
en onverbindend-verklarlng van ondernemers
overeenkomsten denkt te stellen.
Naar aanleiding van eenige artikelen van het
wetsontwerp werden bij het afdeelingsonder-
zuek verschillende vragen gesteld.
Blijkens dit verslag opperden verscheidene
leden ernstige bezwaren.
Het houdt hJ. een bedenkelijke aantasting
van de contracts- en bedrijfsvrüheid van den
particulieren ondernemer in. vrêl bedenkelijker
nog achtten deze leden de risico’s, verbonden
aan een ordening van het bedrijfsleven op
ruimere schaal, waartoe dit wetsontwerp de
voorbereidende stap heet te zijn.
Werkloosheid zal in hooge mate erdoor wer
den bevorderd, want bedrijfsorganisatie moet
ertoe leiden, de stichting van nieuwe onder
nemingen te bemoeilijken of onmogelijk te
maken. Deze leden achtten de Indiening van
het wetsontwerp in geenerlel opzicht gemoti
veerd en al evenmin te rechtvaardigen meteen
beroep op de structueele veranderingen in de
volkshuishouding. Het staat tooh allerminst
vast, dat die wijzigingen van blijvenden aard
zijn.
we góden van Bloed en Ras mee,
mlllioenen het oude christendom thans
varen. En met lederen dag staat
nieuwe profeet op.
De geestelijke armoede
met dit
practische
overwegingen, in het belang van de nationale
industrie, welke behoefte heeft aan maatrege
len, als welke de ontworpen regeling beoogt te
bevorderen. Deze leden waren van oordeel, dat
de regeering hier een julsten middenweg heeft
gekozen.
Sommige leden hadden tegen de onderhavige
voordracht tweeërlei bezwaar. Zij achtten de
ontworpen regeling, in zooverre deze bedoelt
kartelvorming te bevorderen, tot het weren van
concurrentie, onnoodig en in zoover zij beoogt
hot verbruikersbelang tegen monopolistische
machten te beschermen, volstrekt onvoldoende.
Sommige leden trokken in twijfel, of hier te
lande behoefte bestaat aan de bevoegdheid,
ondernemersovereenkomsten onverbindend te
verklaren.
Verscheidene leden opperden het bezwaar, dat
de in het voorstel opgenomen voorschriften
aan de arbeiders medezeggenschap in de gestie
der ondernemingen verleenen.
Weder andere leden verklaarden
wetsontwerp in te stemmen uit
Onder groote belangstelling landde op 5 April
j.l. op het vliegveld te Sydney de „City of
Sydney” van de New England Airways, met een
zending van 2600 Philips Octode radiolampen
aan. boord.
Dit transport beteekende een record wat ge
wicht en snelheid betreft bij het vervoer van
goederen over den halven aardbol. De zending
radiolampen ging per K LM. van Nederland
naar Batavia. Een machine der Q.A.N.T.A.8.
bracht de lading naar Brisbane, waarna de New
England Airways voor het verdere transport
naar Sydney zorgde, waar zij bij de Philips
Lamps Ltd. afgeleverd werd. In 13 dagen tijds
waren de lampen van Nederland naar Australië
vervoerd
De aankomst van het vliegtuig kreeg een offi
cieel karakter door het feit, dat een escorte van
12 vliegtuigen de „City of Sydney” tegemoet-
vloog en tal van autoriteiten en meer dan 200
belangstellenden uit luchtvaart- en handelskrin-
gen bij de aankomst op het vliegveld aanwezig
waren. Het omroepstation 2 SM gaf een oogge-
tuige-verslag en zorgde voor de uitzending van
de gehouden toespraken.
Namens de K L M. dankte de vertegenwoordi
ger. colonel Koopman, voor de aan zijn maat
schappij gebrachte hulde.
Verschenen is het voorlooplg verslag
over het wetsontwerp op het algemeen
verbindend en onverbindend verklaren van
Ondernemersovereenkomsten.
Vele leden, die overigens bereid waren, hun
stem aan dit wetsontwerp te geven, betreurden
dat zoo groote macht in handen van den
minister is gelegd.
Het vierde motorschip, dat de Koninklijke
Shellgroep in Nederland liet bouwen, een serie,
die elders met een achttal schepen van het
zelfde type wordt gecompleteerd, heeft Donder
dag proefgevaren op de Noordzee.
Het 12000 ton groote schip wordt gedreven
door een 8-cyllnder, door Werkspoor gebouwder.
Dieselmotor en is door 21 groote olietanks in
staat niet minder dan 11.000 ton olie te ver
voeren. De uitrusting van het schip is precies
geiuk aan die van de vorige, die hier in Neder
land voor de Shell werden gemaakt.
Tijdens de lunch aan boord kwam de erken
telijkheid, die de Koninklijke Shell-groep geniet
dcor haar voortdurende opdrachten aan onze
Nederlandsche scheepsbouwers, sterk naar
voren.
Gememoreerd werd o. a. dat deze „Rotula"
het vijftigste schip voor de Shell is, waarvoor
Werkspoor de motoren leverde.
Bij het naderen van Hoevan Holland vond
de plechtige overdracht van het schip plaats.
Met de „Rotula” is het scheppen van werk
gelegenheid door de Koninklijke Shell nog niet
ten einde. Zooals bekend heeft zij onlangs we
derom bij Nederlandsche werven een zestal
r-ieuwe schepen besteld, waardoor een groot
aantal Nederlandsche gezinnen voor geruimen
tfjd van arbeid en inkomsten zijn verzekerd.
De .Bophia-Vereentglng” heeft in December
proces-verbaal doen opmaken tegen den heer 8.,
directeur van de Baconfabriek te Uithoorn, die
in het abattoir aldaar varkens zou hebben doen
slachten op een wijze, die volgens deze vereenl-
ging onnoodig wreed was en die bovendiep in
strijd zou zfjn met de vleeschkeuringswet. De
varkens blijken in dit abattoir nog op de me
thode geslacht te worden die wel door de vee
wet wordt toegelaten doch niet door de vleesch
keuringswet. In tegenstelling met de slachtings-
wijzt b.v. te Amsterdam, waar bedwelming voor
af gaat, worden te Uithoorn de dieren eerst aan
de achterpooten opgetrokken en daarna be
dwelmd. De pooten zouden daarbij soms zelfs
breken.
Kort geleden is deze, zaak voor het Amster-
damsche Kantongerecht behandeld, doch uit
gesteld voor nader getuigenverhoor, dat Vrijdag
gehouden is. Dr. Feenstra is van oordeel, dat
een humaner wijze van slachten mogelijk is.
b.v. door bedwelming en daarna ophijschen.
Verd. mr. Wltteman: Wie is voor de wijze van
slachten aansprakelijk?
Dr. Feenstra: In de eerste plaats het hoofd
van den dienst, maar in de tweede plaats ook
cle directeur van de Baconfabriek
De burgemeester van Uithoorn, de heer Koot,
verklaart te weten, dat de Ulthoomsche ’Vze
var slachten in strijd Is met de Vleeschkeu
ringswet. In Uithoorn zijn plannen ontworpen
cm het abattoir zoo te veranderen, dat het vee
ook kan worden geslacht op een wijze, die in
overeenstemming is met de Vleeschkeunngs-
wtt Men wacht echter de uitspraak in deze
zaak af om geen onnoodlge onkosten te maken.
Getuige Smit. Inspecteur van de Sophla-Ver-
eemging, verklaart, dat een slachtknecht van
het Ulthoomsche slachthuis hem heeft gezegd,
dat er in dat abattoir voor varkens, niet van de
Baconfabriek afkomstig, wèl een andere proce
dure wordt gevolgd. Deze dieren zouden wel
eerst worden bedwelmd.
Verschillende Ulthoomsche autoriteiten op
slachtgebied Ontkennen de mogelijkheid hier
van De kantonrechter besluit daarom de saak
weet uit te stellen om de slachthuisknechten
hierover te ondervragen.
Voortzetting 10 Met a.s.
onmiddellijk bij deze materie is betrokken.
Geenszins duchtten zij achterstelling van den
consument, daar voor diens belangen op juiste
wijze zorg is gedragen.
rijen. Gaf
Zon-
brooddronkenheid te zien,
spanning en vermaak
levensbehoefte
ulterlijk verfijnde manier,
zelf de leus: i-
uit herbergen en kroegen;
tuur! Lichamelijke training,
teveel aan hersenarbeid i
lichamen zouden r-~
Maar van de oefening kwam de wedstrijd, met
den wedstrijd de ongezonde sensatie. De voet
balhelden, de rijwiel- en motorrenners. werden
de gevierde mannen van den dag bij wier roem
van onzen tijd heeft
zich niet minder op het gebied der zeden
openbaard. Beschouw den mensch van dezen
tijd in zijn ontspanning en vermaak. Zeker,
er zijn tijden geweest, dat er ruwer en onbe
schaafder gefeest werd dan thans. Men zegt:
er is minder dronkenschap, minder onmatig
heid, er zijn minder zwelgpartijen en brasse-
-J vroeger de kermistijd, gaven vroeger
en feestdagen meer luidruchtigheid en
onze tijd heeft ont-
tot een noodzakelijke
gemaakt, zij het dan op een
Goed was op zich-
weg uit bedompte lokalen;
terug naar de
de sport, zou het
af leiden; gezonde
een gezonden geest bevatten.
en bekendheid de namen van staatslieden, kun
stenaars en mannen der wetenschap verbleek
ten. Eenzelfde of nog grooter gunst genieten
en genoten in het jongste verleden de manne
lijke en vrouweljjke filmsterren, wier beeltenis
de afbeeldingen vqp groote historische figuren,
van werkelijke helden en heiligen op de wan
den der slaapkamers en in de leerboeken der
scholieren verdrong. De bioscoop werd
meest bezochte tempel van onzen tijd, waar
de wijding meestal verre bleef en de bezoekers
heel veel sensatie en ongezonde prikkeling in
plaats van leerrijke of hartverheffende levens
lessen ontvingen.
Moeten wij nog wijzen op de andere ver
maren? In den groeten oorlog trokken de ge
allieerden inboorlingen van Afrika en Azië
naar de Europeesche fronten. Negerdansen en
negercultuur deden daarmee hun entree in
cabaret en danszaal. Heel de menschheid werd
van een ware danswoede bezeten. Het karak
teristieke van de uitingen der bewoners van
ds andere werelddeelen ontging echter aan ons,
Europeanen. Wij namen van hen niets dan de
passie over en imiteerden hun rhythme op de
meest grove wijze. Wanneer later beschaafde
oosterlingen de groote steden van ons conti
nent bezochten stonden zij verbaasd te kijken
over de onbeschaamdheden, welke daar in
danszalen en paleizen van vermaak ten toon
werden gespreid; zij hadden zich de blanke
christenen heel anders voorgesteld! In Europa
bestond immers het onverbrekelijke huwelijk
van één man met ééne vrouw. Bij zulk een
strenge huwelijksmoraal paste naar hun mee-
nlng toch ongetwijfeld een zeer ingetogen ver
houding der seksen onderling!
Is het niet diep beschamend voor onzen,tijd,
wanneer het heidendom van de tropische lan
den zich met walging afwendt van ons ras,
dat langs de zeestranden en in de bosschen een
schaamtelooze naaktcultuur beoefent? En is
het moderne heidendom, dat is het eens ge
kerstende volk, dat nu de hooge zedenwet van
het christendom verkracht, niet veel schuldi
ger dan de kleurlingen, die gevangen zitten ih
den ban van een eeuwenoude dwaling? Wat
moet er omgaan in het gemoed van den Ame-
rikaanschen kinderrechter Ben Lindsey, die
tien jaar na het verschijnen van zijn boek
over het kameraadschappelijk huwelijk tot de
conclusie komt, dat hij het Jonge geslacht in
plaats van het te steunen in zijn „sexueelen
nood”, de hel van ongebonden driften heeft in
gejaagd? Een waren sexueelen storm heeft hij
ontketend. In alle landen der zoogenaamde be
schaafde wereld stonden discipelen op, die,
feller en radicaler dan hun leermeester, de
onhoudbaarheid van het oude, christelijke
huwelijk verkondigden en propaganda maak
ten voor de vrije liefde. Een huiveringwekken
de statistiek van zelfmoorden, een leger van
onvoldane, teleurgestelde en verweesde levehs
is het resultaat van tien jaren moderne
sexueele moraal.
Ziedaar in enkele trekken de geestelijke ar
moede van onzen tijd aangegeven, een armoede,
die samenging met ongekenden materieelen
voorspoed. Ekmige jaren geleden leidde een
boeteprediker een geestelijk tri^iuum in een
rijke parochie, gelegen aan den rand van een
onzer groote steden. Hij was een goed vriend
van den pastoor der kerk. Na afloop van de
geestelijke oefeningen, nadat hij dus eenige
dagen in de gelegenheid was geweest het gees
telijk leven der parochianen te peilen, zei de
pater bjj het afscheid tot zijn vriend den pas
toor: ik zal bidden, dat uw parochie arm
wordt; dat is het beste, wat ik u wenschen
kan!
Onze samenleving zucht nu gedurende en
kele jaren onder een economische malaise. Zal
zjj, door den stoffeljjken nood gedreven, tot
bezinning komen? Er zijn inderdaad teekenen
van een reactie ten goede. Laten wij een vol
genden keer zien hoe een betere gezindheid
den kwaden geest zal kunnen uitbannen.
Energie wekt sympathie! Zelfs zondar de in
middels bij de huisvrouwen in hooge eere ge
komen Persilproducten te kennen, krijgt men
reeds belangstelling voor Persil door de ener-
glsche kracht waarmede de heer E. Ostermann
binnen een tijdsverloop van 27 jaren Persil in
schier elk huishouden heeft Ingevoerd en een
zoo pakkende reclame ervoor heeft doen voeren.
In Jutphaas heeft hij een moderfl fabriekscom
plex doen bouwen, dat verleden jaar door den
burgemeester Is geopend, en Donderdag is door
df n Amsterdamschen wethouder van Onderwijs
dr. I. H. J. Vos een nieuwe Persilschool aan
het Kleine Gartmanplantsoen nabij bet Leld-
scheplein te Amsterdam geopend verklaard. In
het nieuwe pand, vlak naast het in aanbouw
zijnde theater, staat de school, waar de nuis-
V! ouwen gratis kunnen leeren hoe ze met de
PersilproductenAta, 811, Imi, Henco, Henkel,
moeten omgaan. Keuken, huis en garderobe
worden er mede schoon gemaakt. Persil staat
aan den hemel geschreven en Persil staat ook
In het geheugen der dames gegrift.
Waarom een school? Er zijn vele gevallen,
waarmede de huisvrouw geen raad weet. Durft
u een gekleurde wollen jumper niet zelf be-
hai.delen? Allen raad geeft de school. De vroe
gere demonstrattezaal in de Leldschestraat bleek
zoozeer te voldoen, dat E. Ostermann Co’s
Handelmaatschappij N.V. tot de inrichting van
deze nieuwe school is overgegaan. Een groote
demonstratieruimte is er Ingericht, waar mo
derne stoelrljen gebouwd zijn rond een enorme
vascligelegenheid. Daarachter is een hupsch
filmzaaltje, waar de deels leerzame, deels grap
pige en in alle opzichten Interessante films wor
den vertoond.
Deze school nu is Donderdagmiddag in de
hoofdstad geopend. Spier had een geestig pro
gramma geteekend. De heer E. Ostermann
heette de autoriteiten en verdere
zigen welkom en memoreerde zijn
optimisme. waarmede hij nu 27
gearbeid heeft aan de groeiende
kenis van het Persilproduct voor
■and. ,Als fabrikanten zijn wij er niet alleen
mee tevreden, dat de huisvrouwen onze pro-
Vele andere leden betwistten, dat de
arbeiders in aangelegenheden als de onder
havige slechts een zuiver passieve positie
behooren in te nemen. Zij betreurden ech
ter, dat niet de geheele ordening, welke dit
wetsontwerp bedoelt te bevorderen, was
gelegd in handen van de bedrijfsraden in
plaats van in die van de ondernemers
alleen.
e gevolgen der Internationale economl-
sche malaise, welke zich de laatste jaren
ook hier te lande krachtig doet gelden,
worden daarom zoo diep gevoeld, omdat er een
periode van schijnwelvaart met ongekend
snelle fortuinwisselingen aan vooraf ging.
Alles te samen is hiermee ten overvloed nog
maals bewezen, dat wij in een tijdperk van
verval leven, vermoedelijk in de laatste tien
jaren het diepste dal van zulk een vervaltijd-
perk hebben doorgemaakt en nu al weer wor
stelen voor den drempel van een nieuwen tijd.
De geschiedenis heeft het herhaaldelijk bewe
zen, dat zulk een decadente tijd zich kenmerkt
door een schreiende geestelijke armoede. Voor
de jaren. die wij thans doormaken en die onmid
dellijk achter ons liggen is dit niet anders. De
goudglans heeft in de korte periode van de
oorlogswinsten en de daarop gevolgde hoog
conjunctuur velen verblind, maar nu de de
pressie gekomen is loochent geen ernstig
mensch meer de geestelijke armoede van onze
eeuw.
Wie durft ontkennen, dat er een groot ge-
brek aan werkelijke beschaving is? In kunst
wetenschap toont zich dat cultuurgebrek
voor allen, die objectief, zonder voorkeur voor
modegrillen, oordeelen willen. Groote, hervor
mende, den lateren tijd bevruchtende kunst
werken bleven uit. Naast bescheiden werk van
zuivere zielen openbaarde zich onze tijd in de
kunst met grilligheid en sensatiezucht. De we
tenschap specialiseert zich tot in het oneindige
en het meest bedenkelijke Is, dat de hooge-
scholen overbevolkt raken. Het studeeren is
geen dienen van de wetenschap meer door bij
zonder begaafden en door studiegrage jongelie
den, maar een noodzakelijk kwaad om een po
sitie op de maatschappelijke ladder te ver
overen.
In godsdienst en zeden intusschen openbaar
de zich de geestelijke armoede wel het scherpst.
De tlenjaarlijksche statistiek van 1930 gaf ook
voor ons land een huiveringwekkend beeld van
groeiend ongeloof. In de helft van de vorige
eeuw, omstreeks 1850, waren er in de registers
van den Burgerlijken Stand van Amsterdam
nog geen honderd personen als „tot geen kerk
genootschap behoorend” ingeschreven. Op het
einde der eeuw in 1899, was dit getal tot bijna
67 000 geklommen. De statistiek van 1930 gaf
het ontstellende cijfer van 264.000 aan of 35
pet. der bevolking. En nu moge het waar zijn,
dat men niet iedereen, die niet officieel tot een
kerkgenootschap behoort, tot de
gen” mag rekenen, het is toch wel teekenend
voor dezen tijd, dat zulk een geweldig percen
tage der bevolking, vooral der groote steden,
geen prijs meer stelt op een godsdienst en er
geen waarde meer aan hecht het doopwater
over het hoofd zijner kinderen te laten
vloeien. Dit ligt geheel in den geest van dezen
decadenten tijd, die tegenover het boven
natuurlijke zulk een volmaakte onverschillig
heid aan den dag legt en zich óf wel aan het
materieele óf wel aan allerlei lijdelijke leuzen,
aan nationalisme, fascisme, leiderschap, zui
verheid van bloed en ras en der gelijke verslin
gert. Bovendien geeft ons land ten deze nog
maar een zwakke afschaduwing van wat wij
in het buitenland waarnemen. De moedwillige
en door den staat gesteunde propaganda voor
het ongeloof en de bestrijding van het christen
dom in Rusland riep beelden op uit de tijden
van de wreedste godsdienstvervolging der Ro-
meinsche keizers. In vele opzichten is de Rus
sische actie der godloochenaars erger. Immers,
de machthebbers in Rome streden tegen een
hun onbekenden godsdienst, welken zij staats
gevaarlijk achtten zonder meer. Toen
christenen de beste staatsburgers bleken,
slapte de vervolging om tenslotte geheel
te houden. Ondertusschen had het jonge chris
tendom de gelegenheid gehad de heidensche ge
dachtenwereld te bevruchten en te hervormen.
Maar de Russische godloochenaars kennen
het christendom en zijn geschiedenis. Zij ver
eenzelvigen Christus’ leer met de ergste uit
wassen van het kapitalisme. Communisme
christendom zijn water en vuur: roei
christendom uit en gij legt d* grondslag
de wereldrevolutie! Aldus maken zij het
groeiend geslacht der jonge bolsjewisten
toegankelijk voor de kerk. De jeugd zweert bij
Lenin en het standbeeld van Judas Iscarioth
en spuwt op de karikaturen van Jezus aan het
het kruis.
Niet alleen onder het mlllioenenvolk van
het arme Rusland, ook in Duitschland heeft
de Bond van Godloozen ontelbare slachtoffers
gemaakt. Het verval van het eens zoo christe
lijk Duitsche volk is wel een van de droevigste
tafereelen van onzen tijd. Geslagen door den
oorlog, door communisme tot oproer en bur
gertwisten gebracht, bleek het geestelijk even
wicht van mlllioenen in het hart van Europa
verbroken. Het Duitsche volk werd een prooi
van de meest tegenstrijdige geestelijke stroo-
mingen, tot het zich eindelijk oververmoeid in
een opgeblazen nationalisme vangen deed.
Helaas bracht de nieuwe staatkunde ook nieu-
waarvoor
laten
daar een
"WW»
W
