DE NIEUWE HEILIGE
Nederland
de
en
Volkenbond
Het conflict te
Scheveningen
Tram botsing te
Lisse
I
- -flB
Samenwerking noodig
VOOROEFENINGS-INSTITUUT
De Belgiache pera vol lof
Een der bestuurders
zwaar gewond
Polak contra Mussert
Het bezuinigingsplan
Rapporteur» benoemd
De beide commandanten
onderacheiden
COMMISSARISWONING
TE HAARLEM
Een aantal reizigera door glae-
acherven licht gekwetat
nieuwe voorwoorden uit
te varen
Het Koninklijk bezoek
aan Brussel
HARINGVANGST IN HET
NAJAAR
Onze duikbooten te
Brussel
Na half November oudere haring
in groeten getale
In 1 uur op de Wereld
tentoonstelling
K.L.M. vliegt vijfmaal heen
zeemaai terug op één dag
naar Bruaael
Afzonderlijk wetaontwerp zal
worden ingediend
Bejaard echtpaar door
gas bedwelmd
Pa» na langdurige redding»-
pogingen bijgekomen
Redevoeringen van Miniater De
Graeff en jhr. mr. De Geer
Tegenatand gebroken?
Eveneena een klacht ingediend
wegena opruiing tot moord
Opheffing 31 December o-c.
ZATERDAG 18 MEI 1935
IDEEËN
a WS*
het
voor-
een
Onze Brusselsche correspondent seint ons d-d
17 Mei:
lichte
en
I
Volgens de «Avondpost’’ zal het Vooroefe
ning»-Instituut op SI December definitief
worden opgeheven.
De bestuurder van de tram uit Lisse was
ernstig gewond; hü had os. verschillende
Ter gelegenheid van het jubüeum van den Konlng van Engeland stoomde een deel
der vloot de Theems naar Londen op
Het Rüksinstituut voor biologisch visacherü-
or.de rzoek, afd. zeevtescherü geeft op allerlei
gronden de volgende vooruitzichten aan voor
Spr. wees op de groote beteekente. welke in
onzen tijd aan de gemeenschapegedachte wordt
toegekend en de groote plaats, welke de wensch
naar constructieve ordening bij velen inneemt.
Deze groote beteekenis der gemeenschapsge-
dachte en der ordening is wel büaonder van
toepassing op Internationaal terrein.
Een goed Inzicht In het leven van Thomas
More levert het jongste boek van Joseph Clay
ton. In de vertaling van Piet Kasteel (N. V.
ültg. Mij. Fldelitas, Amsterdam).
De electriache tram-treln, die om 7 uur uit
Lisse naar Lelden vertrok, was de brug bij de
RUkstulnbouwschool gepasseerd op deae brug
ligt enkel spoor en zou den wissel oprijden,
die ongeveer dertig meter over deze brug be
gint. Uit de richting Lelden naderde een extra
tram-treln, de z.g. ..Flora-Tram", die den wis
sel reeds was opgereden. Het was de bedoeling,
dat deze laatste tram op den wissel zou stil
houden om den tram-treln uit Lisse gelegen
heid te geven te pasterren.
De ravage was begrüpelükerwüze zeer groot.
Vooral de voorste gedeelten der wagons waren
zeer gehavend en vele ruiten werden verbrij
zeld. Onmiddellük schoot van alle zijden hulp
toe. Het werd toen duidelijk, dat de botsing
niet zonder persoonlijke ongevallen was afge-
loopen.
De vergadering ging uiteen zonder een besluit
te hebben genomen, zoodat af te wachten valt
of er en zoo Ja hoeveel schepen eventueel be
mand kunnen worden.
Deze post Is teruggenomen vóór de behan-
delng van het begrootlngsontwerp in de afdee-
lingen.
Op den ast raai wig ter boogie van de
Rijkstuinboowschool te Uaae la Vrijdagavond
een ernstige trambotaing geeebied, waarbij
een der bestuurders zwaar werd gewend,
terwijl een aantal pevsaazen lichte kwetsuren
opliep
Onwe Brusselsche correspondent seint om tfcd.
17 MM:
Doordat de passagiers direct na aankomst
van het toestel op het vliegveld Haren to
Brussel met een autobus tot op de tentoon
stelling worden vervoerd, is men in één uur
tUds van Schiphol in b.v. het Nederlandsch
paviljoen. En wat een tijd beeft men op één
dag te zijner beschikking, als men het eerste
toestel neemt en om negen uur 's morgens
reeds op de tentoonstelling staat, vanwaar men
pas om over negen des avonds weer moet ver
trekken om het laatste toestel naar huis te
halen.
Men zegt wel, dat het ware nationale gevoel
zich niet verdraagt met den geest van den Vol
kenbond. Spr. acht dit volkomen onjuist. In
tegendeel, toenadering en samenwerking tus
schen de volken kunnen de menschheld ten
slotte vooruit brengen. Een sterk geloof in den
Volkenbond Is daarbij echter onmisbaar.
De rede van minister de Graeff werd luide
toe ge juicht.
De terugreis met dit laatste toestel is ook
weer een sensatie op zich. Bijna het geheele
traject vliegt men dan in bet duister. Beneden
ia de donkere, onzichtbare aarde, hel ge
ïllumineerd de steden, leeg en onverkenbaar
het land. Boven hangen of jagen de wolken of
wanneer deae wijken, trillen de sterren aaR.-
het bleek blauwe firmament, waarvan het laat
ste licht mat glanst op de vleugels. En binnen
in de verlichte cabine een wereldje op zich
in de mateloose ruimte zitten de passagiers
achter elkander, lezend, slapend of in rustige
conversatie. Boven In het net liggen hun hoe
den. hun koffertjes.
Het neerkomen in de duisternis op den vei-
ligen grond van de vlieghaven is steeds op
nieuw een spannend gebeuren. Duidelijk ligt
het landingsterrein uitgemeten tusschen roode,
witte en oranje kleurige lichten. Het stations
gebouw, stralend uit honderd vensters, grenst
aan het natgeregend platform als een sprook-
Jespaleis aan een meer. Een vliegtuigje van
roode lichtjes op den grond wijst nauwkeurig
de windrichting aan, terwijl boven den wind
twee schijnwerpers zijn ontstoken, die hun
lichtbundels segmentvormig uitstralen over bet
donkere landingsterrein. Laag over deze lichten
nadert het vliegtuig de aarde en als men, de
schijnwerpers In den rug, den eersten stoot voelt
van de wielen op den grond, Is het toch on
willekeurig een emotie, die waard is doorleefd
te worden.
Met de instelling van dezen hoogfrequen
ter! dienst, welke wordt onderhouden met
het snelste en b^te materiaal de Fok-
ker-Douglas toestellen, die een kruissnel
heid ontwikkelen van 280 KM. per uur
heeft de K. L. M. er naar gestreefd cm do
bezoekers var» de wereld-ten toonstelling
zoo snel en comfortabel mogelijk van Hol
land tot op het expositie terrein te brengen.
Wanneer men uit volle overtuiging het werk
van den Volkenbond steunt, moet men zijn
oaren niet sluiten voor de gevaren. Juist nu
moest eigenlijk een leder zich aangetrokken
gevoelen tot de Volkenbondsgedachte. Theore
tisch moge dit zoo zijn, in de practijk is bet
anders. Dit is te betreuren, doch te verklaren.
Onze volksgeest heeft prikkels noodig. welke tot
de verbeelding spreken. En men had aanvanke
lijk groote verwachtingen van den Volkenbond,
verwachtingen, welke nu gebleken zijn te hoog
gespannen geweest te zijn.
Daarom moest er wel een terugslag komen in
de belangstelling voor het werk van Genève.
Er moet een Internationale rechtsorde geves
tigd worden. Aan de vrijheid der naties sal deae
nieuwe orde geen afbreuk doen. Op internatio
naal gebied zal de anarchie door organisatie
vervangen moeten worden. De eerste bescheiden
stap daartoe is de stichting van den Volken
bond.
Als bijzonder geslaagde uitingen van de Vol
kenbondsgedachte noemde spr. de oprichting
van het Permanente Hof van Internationale
Justitie in 1922 en het optreden van een inter
nationale politiemacht In bet Saargebled Spr.
huldigde de Nederlandsche Regeering, omdat zü
zonder aarzelen troepen voor dit cultuurwerk
beschikbaar heeft gesteld.
Zij, die spreken over de onafwendbaarheid
van den oorlog, handelen noodlottig. Wij moe
ten blijven gelooven in den vrede, met een ge
loof, dat bergen sal verzetten.
Spr. besloot met de woorden van Koningin
Wilhelmina, eenlge jaren geleden aan president
Roosevelt geseind: „Mijn volk verafschuwt den
oorlog.” Laten wij in deze gedachte verder ar
beiden, dan zal er voor een oorlogsdreiging in
de Internationale rechtsorde geen plaats meer
zijn.
Na de pauze werd de film „Niemandsland*,
naar het scenario van Victor Trtvas. vertoond.
Desondanks is Vrijdagmiddag namens „Chris
telijk georganiseerde strjjdwlllende vlsschers” 'n
oproep verspreid, waarin wordt aangedrongen
van het bestuur te etschen openstelling van oe
stakingskas en voorts wordt aangedrongen on
het kiezen van een staklngsleidlng.
Het bestuur van den Chr. Fabrieks- en Trans-
portarbeidersbond, bij welke organisatie het
meerendeel der Schevenlngsche vlsschers ia
aangesloten, heeft Vrijdag een zeer langdurige
vergadering gehouden met de leden, In verband
met hun weigerachtigheid, tegen het advies van
het organisatlebestuur In, om op de nieuws
voorwaarden uit te varen. Zooals gemeld, had
den de reeders een ultimatum gesteld, volgens
hetwelk de vlsschers zich uiterlijk Vrijdagavond
moesten aanmelden, wilden zij op overeengeko
men voorwaarden nog kunnen worden uitge
varen.
Per manifest hebben toen de organlsatiebe-
sturen alle moeite gedaan om de leden te over
tuigen, dat voor ben bereikt is, wat bereikt zon
worden en medegedeeld, dat bij eventueele sta
king de stakers In geen geval eenlge ultkeering
zouden ontvangen en ook het garantieloon sou
vervallen.
De heer Albert Devèze, minister van Lands
verdediging, heeft Vrijdag den Nederlar.dschen
gezant ontvangen, die hem de bevelhebbers
heeft voorgesteld van de twee Nederlandsche
duikbooten, de O 13 en de O 18, die zich te
Bruaael bevinden.
De Belgische minister heeft beiden Neder-
landachen bevelvoerders, namens den Konlng,
het militaire kruis op de borst gespeld.
De Brusselsche bladen van alle gezindten,
zoowel Vlaamache als Fransche, publiceerden
dezen avond op een zeer opvallende wijze bet
danktelegram, dat H. M. Koningin Wilhelmina
bij haar terugkeer aan Z. M. Konlng Leopold
heeft gezonden.
Aan alle uitingen van de Belgische pers in de
hoofdstad kan men bemerken, dat H. M. Ko
ningin Wilhelmina en de Prinses een groote
sympathie bjj de Brusselsche bevolking hebben
weten te verwerven.
Ben Vlaamsch blad „Het Laatste Nieuws”
schreef hedenavond, dat de Koningin en de
Prinses van Nederland te Brussel een indruk
nalaten van innemendheid en eenvoud, van
edele voornaamheid, van hooge vorstelijkheid,
die allen, wlen het gegeven was de Koninklijke
bezoeksters te naderen, met hoogen eerbied ver
vulde.
Nader vernemen wij, dat het bestuur van den
Chr. Bond, van Fabrieks- en Transportarbei
ders zich Vrijdagavond namens de leden nog
maals in verbinding heeft gesteld met het be
stuur van de reedersvereenlging met het ver
zoek alsnog de bemanning op 14 koppen te bren
gen.
Het bestuur der reedersvereenlging heeft dit
geweigerd.
Intusschen hebben de leden van den Centra-
len Bond zich bereid verklaard op de
waarde van 12 koppen te gaan varen.
De tegenstand schijnt eenlgszlns gebroken te
zijn, zoodat het niet ónmogelijk Is, dat heden, zij
het onder protest, gevaren wordt.
Dit gebeurde echter niet. De tram uit Leiden
schoot door en botste juist op het punt, waar
de wissel eindigt, tegen den tramtrein uit Lisse.
De voorste gedeelten schoven ongeveer een
meter in elkaar.
St. Josephs wijkgebouw te Lisse. De bestuur
der van den anderen tram-treln werd lich
ter gewond, hoofdzakelijk door de glas
scherven van de verbrijzelde ruiten van bet
voorbalcon.
Ook een twaalftal reizigers liep
kwetsuren op, meestal snjjwonden
schrammen.
Hierbij valt nog op te merken dat het wets
ontwerp begroeting van het departement van
Financiën over 1934 aanvankelijk een poet be
vatte voor aankoop van een woning te Haar
lem om Ingericht te worden voor den Com
missaris der Koningin in Noordholland.
Naar men ons mededeelde, heeft In boven
genoemde vergadering het bestuur uiteengezet,
dat in deze omstandigheden het proclameeren
van een staking hoogst onverantwoordelijk Is
en dat er geen kans bestaat, daardoor ook maar
iets te bereiken. Het hoofdbestuur drong er met
de grootst mogelijke klem op aan, vertrouwen
te hebben In zijn advies en dit. zij het met
tegenzin, op te volgen.
Bijna algemeen heeft men het het bestuur
kwalijk genomen, dat het zich niet achter een
staking wil stellen. De geneigdheid ^m thans
met 12 man inplaats van met 14 man te gaan
varen, was zeer gering Men achtte Inkrimping
van de equipage praktisch onmogelijk.
De najaarsvisecherU van 1936 sal zich ken
merken door groote hoeveelheden van 4-jarlge
•235cm. lange) haring, en vooral door
grootere, «-jarige en oudere (26-27 cm. lang).
De jongere visch overheerscht tot midden Oc
tober; daarna krijgt men ongeveer een maand
van betrekkelijke wanvangst (daar er weinig
mlddelgroote haring van 25 cm. lengte zal ko
men) en eerst na half November komt in groo
ten getale de oudere haring opzetten, die dan
bisouder talrijk sal zijn. Vooral sal men goeds
vangsten maken (wanneer ten minste geen vroe
ge vorst met doorstaande O. winden optreedt)
in de week waarin de volle maan van 10 De
cember valt.
H. X. Vaartervwal k. te. *p«i, Amsterdam.
PLAT* OU JOU* IN LA C8BTL
aeeciALB Lunce-tCMoreia.
De minister van Buitenlandsche Zaken, jhr
mr. A. C. D. de Graef f, wees er allereerst op,
dat de Internationale politiek een weinig op-
wekkend beeld te zien geeft in onze dagen. Hier
en daar is zelfs oorlogsdreiging opgetreden.
Dese begaf zich naar het huis, terwijl de zoon
van X echtpaar inmiddels 'n sleutel van een der
buren geleend had, waarmede hij zich toegang
wist te verschaffen.
De belde bejaarde menschen werden in
hoogst bedenkelljken toestand aangetroffen, be
dwelmd door kolendamp.
De GGD. is met behulp van een zuurstof
apparaat gerulmen tijd in de woning doende
geweest, doch de slachtoffers bleven bewuste
loos. Zij zijn naar het Diaconessengasthuis
overgebracht. Eerst tegen elf uur bleek het
allerergste gevaar geweken, al was toen de toe
stand nog zeer ernstig.
Het voorloopig onderzoek beeft uitgemaakt,
dat verstopping van den haard door overmatige
roetaanzettlng hoogstwaarschijnlijk de oorzaak
van dit ongeval is geweest.
Dr. Henri Polak heeft bij den Officier van
Justitie te Utrecht een aanklacht Ingediend
tegen Ir. A. A. Mussert, welke als volgt luidt:
„Het zij mij vergund u te verzoeken een straf
rechtelijke vervolging in te stellen tegen den
heer Ir Anton Adriaan Mussert, Nassaulaan 4-
Utrecht, wegens het strafbare feit, door dese
gepleegd In een redevoering, die hij uitgesproken
heeft op 30 Maart 1935 in het RA.I.-gebouw te
Amsterdam in het bijzonder wegens opruiing
tot moord op de iqden en aanhangers van de
Sociaal-Democratlsche Arbeiderspartij, de li
berale Staatspartij de Vrijheidsbond, de AnU-
R« volutlonnalre Partij en andere politieke par-
In het wetsontwerp begroeting van Blnnen-
landsche Zaken over 1934 namelijk, bij de be
handeling waarvan in de Tweede Kamer uit
den aard der zaak de prlncipleele beslissing
over al dan niet aankoop van de woning zou
hebben moeten warden genomen. was deze
post echter hangende de voorbereiding nog
niet opgenomen, weshalve de Minister van Fi
nanciën den post van zijn ontwerp-begrootlng
aanstonds terugnam.
Zooals uit het bovenstaande blijkt, sal thans
een afzonderlijk wetsontwerp worden Inge
diend.
Wanneer men in Amsterdam det
trein naar Haarlem mist, gaat men in
de wachtkamer, want binnen een
half uur vertrekt de volgende. Wan
neer men op Schiphol het vliegtuig
naar Brussel mist, kan men rustig in
het restaurant gaan zitten, want een
uurtje later staat een ander toestel
voor. En wat per trein niet moge
lijk is. brengt thans de K.L.M.5
maal heen en 6 maal terug op één
enkelen dag vliegt zij naar Brussel.
Het kan zelfs voor een Journalist nog ’n sen
satie zijn, om, als slachtoffer van den jongen
zomertijd, het eerste toestel van 's morgens 815,
waarmee hü naar Brussel zou vertrekken, te
missen Dan voelt hij aan den lijve, hoe op
heden de luchtvaart is ontwikkeld tot een nor
maal functlonneerend verkeersmiddel met zijn
tilden van vertrek en tijden van aankomst, die
op de minuut worden nageleefd. Het Is lang
geleden, dat een vliegtuig wachtte op een laten
passagier!
Maar evenzeer ondervindt hij dan de service
van dit Jonge vervoermiddel, want een uurtje
later zit hij toch tusschen de ronkende moto
ren, brengt het volgend toestel hem practlsch
zonder tijdverlies even goed op zijn plaats van
bestemming.
Jkvr. J Repelaer van Driel song vervolgens
eenlge liederen, waarna Jhr. mr. de Geer
het woord kreeg.
„Tot het recht doen behoort in de eerste
plaats het onschadelijk maken van terroristen.”
De voorafgaande zinsnede luidt:
„Wij zullen het volk bevrijden uit de knecht
schap der politieke partijen en wij zullen het
recht doen.”
Als overtuigingsstuk voeg ik hierbij een
exemplaar van het weekblad „Volk en Vader
land” van 8 April 1938, waarin bet verslag der
bedoelde redevoering van den beer tr. A. A
Mussert voorkomt. De vorengenoemde passage
Aan den vooravond van den Volkenbondsdag
had de Vereenlging voor Volkenbond en Vrede
een bijeenkomst georganiseerd in het gebouw
voor Kunsten en Wetenschappen te Den Haag.
Onder de aanwezige autoriteiten werden o.m.
opgemerkt oud-gouvemeur-generaal Epck en de
staatsraden Kooien en Schokklng.
De voorzitter van het hoofdbestuur der Ver
eenlging voor Volkenbond en Vrede, prof. mr.
V. H. Rutgers, wees in zijn openingswoord er
op, dat er in de buitenlandsche politiek van
ons land sinds den oorlog wel veel veranderd
is. Voor den oorlog was de internationale staat
kunde van Nederland voornamelijk gericht op
een zelfstandigheidspolitiek. Dit kreeg soms wel
eens het karakter van een isolement. Thans is
er echter slechts sprake van een onafhankelijk-
heldspolltlek in het kader van den Volkenbond.
Nederland zal zich niet inlaten met allerlei
allianties, waarover men allerwege hoort spre
ken.
Ten slotte heette prof. Rutgers de beide ste
kers van dezen avond, den minister van Buiten
landsche Zaken en Jhr. mr. de Geer, van harte
welkom.
blijmoedigheid. Zijn opgeruimdheid, zijn zin voor
humor en kwinkslagen sproten niet voort uit
luchthartigheid, maar uit een zuivere, onafhan
kelijke ziel, die bet onbeteekenende van de aard-
sche dingen en der menschelijke ijdelheid Inzag
en onbekommerd was over tüdelüken voorspoed
of ongeluk. Die zuivere blik op de waarde der
dingen, op het betrekkelijke van het aardsche
en het onschatbare van het eeuwige dreef hem
op den weg der zelfvolmaking, en deed hem
daar steeds, bij iedere beslissing en onder de
moellijkste omstandigheden de juiste middelen
kiezen om te vorderen, stap voor stap.
Het meest opvallende in het leven van dezen
heiligen kanselier is zijn oprechte en diepe nede
righeid, zijn ware eenvoud, die door geen gees
tesgaven, geen aardsche roem of macht verduis
terd weid; integendeel: juist in de schitterende
figuur van dezen groote naar de wereld blinkt
de nederigheid het meest van alle deugden uit.
Thomas More heeft onder zijn vele geschriften
een onafgewerkte beschouwing over de vier ui
tersten van den mensch nagelaten, waarin hij
aan den hoogmoed, den Ml lil van alle kwaad,
een zeer aparte plaats inruimt. Wat hij daar
over die hoofdzonde zegt is zoo oorspronkelijk,
dat' de lezer niet kan nalaten op te inerken:
dat Is diep uit het hart geweld! Hij wijst er
op, dat hoogmoed is zelfoverschatting, vooral de
geestelijke hoogmoed, die den mensch met ver
blindheid slaat, hem een overdreven eigendunk
van zichzelf en van eigen tekortkomingen geeft,
en het leven en de daden van den evenmensch
valsch doet beoordeelen, nijdig en afgunstig
maakt op den lof en het succes van anderen.
Zulke hoogmoedigen, zegt hü, zouden nog beter
behept kunnen zijn met de dierlijke lusten van
gulzigheid, luiheid en wellust, omdat die vlee-
schelljke zonden door den zondaar zelf als schan
delijk erkend worden en hü dus de kans heeft
om zich te beteren en Gods hulp voor zijn zwak
heid te vragen. Maar de hoogmoedige ziet zün
vreeselüken toestand In zün zelfverbllndheid niet
en valt van het eene kwaad In het andere.
De man die zoo diep naar den wortel van
alle kwaad heeft gegraven, heeft zichzelf voor
den hoogmoed weten te behoeden en heeft op
den bodem van oprechte nederigheid een leven
van gebed, versterving, volmaakte plichtsbetrach
ting, rechtvaardigheid en naastenliefde opge
bouwd. Toen de groote beproeving in zün leven
kwam bleek hü martelaarsbloed te bezitten en
werd hü een schitterende getuige in Gods kerk.
Wanneer Paus Pius XI nu dezen Engelschman
uit den tüd der reformatie tot een grooten hei
lige verklaart, Is het, omdat de geschiedenis ons
thans onloochenbaar heeft bewezen, dat Thomas
More een held in de deugd is geweest; die te
midden van algemeen verderf, te midden van de
grootste verleiding niet wankelde; die zich zoo
gemakkelük veilig had kunnen stellen en toch
zijn leven gaf en daardoor voor de latere eeu
wen de kern van den opbloei van den zuiveren
godsdienst voor zün vaderland bewaarde.
Zoo willen wü in een volgende beschouwing
Thomas More zien: een voorbeeldige figuur in
zijn tüd, die zooveel met de onze overeenkomt.
LIBRA.
Vrüdagavond te ongeveer zeven uur is
echtpaar Molenbroek, waarvan de man en de
vrouw resp. 88 en «7 jaar oud zün, in bewuste
loosen toestand in zün woning aan den Elkbos-
scherweg te Hilversum aangetroffen. Kleinkin
deren hadden zich aan het huls vervoegd, doch
hadden geen gehoor gekregen, waarom hun
vader zich tot de politie wendde.
r is een algsmemu belangstelling voorde
P heiligverklaring van Sir Thomas More
Met den naam van den vriend en kan
selier van Hendrik vm van Engeland doemt
een der felste perioden der geschiedenis van
Europa weer voor onzen geest op. De ouderen
onder ons en die op middelbaren leeftijd zün
gekomen zoeken in de herinneringen aan hun
zehooltijd. Wü leerden toen, dat Engeland onder
den achtsten Hendrik een tüdperk van bloedige
godsdiensttwisten doormaakte, zooals zoovele
landen In Europa: Duitschland, de Nederlanden,
de Scandinavische gebieden. Hendrik maakte
zichzelf Paus van Engeland, bracht het Angli-
eaansche schisma onder zün volk, omdat de
Paus weigerde zün huwelük ongeldig te verkla
ren en hem toe te staan te trouwen met een
andere vrouw. Thomas More, eens de vriend en
raadgever van den vorst, kon het niet met den
konlng eens zün, wat hem zün hoofd kostte.
In die jaren stonden de hoofden los op de rom
pen: t was heel gevaarlük met de grooten der
wereld om te gaan. Trouwens, men scheen in
dien tüd het sterven op het schavot ook niet
zoo zwaar te nemen. Herinneren wü ons niet
uit onze schoolboekjes, dat Thomas More .heel
cordaat en koelbloedig met zün beul meeging en
onderweg nog grapjes maakte?
Laten wü het eerlük bekennen: de meesten
onzer hebben het verhaal van het leven en den
dood van Sir Thomas More als boeiende epi
sode uit de geschiedenis der late middeleeuwen
bewaard, zooals er zooveel pakkende verhalen
uit dien harden tüd in ons geheugen zün ge
bleven. Maar dat die zelfde Engelsche kanselier
als een heilige der katholieke Kerk, als een
groot heilige door ons zou worden aangeroepen
en vereerd; dat de twintigste eeuw hem niet
enkel op de altaren zou brengen, maar ook In
den glans van een algemeene ook niet katho
lieke belangstelling zou zetten, dat is toch wel
boven de verwachting van de meesten onzer ge
gaan.
De afdeelingen der Tweede Kamt, nebben be
noemd tot rapporteurs over het wetaontwerp:
Verlakln* van de onenbare ulteawm rt» Rmt-m
Naar aanleiding van een dezer dagen ver
schenen persbericht betreffende het aankoopen
van een pand te Haarlem, bestemd tot ambts
woning van den Commissaris der Koningin in
de provincie Noordholland, wordt ons van goed
Ingelichte züde medegedeeld, dat binnenkort
een wetsontwerp nopens deze aangelegenheid
de Staten-Generaal zal bereiken.
Uit de memorie van toelichting, welke dit
wetsontwerp zal vergezellen zal blüken, dat op
deze zaak een geheel ander licht valt, dan in
bovengenoemd persbericht het geval is.
De beide tramtreinen der N.Z.H.T.M. waren
op dit uur niet zeer druk bezet. Van de wei
nige passagiers is er echter vrüwel geen enkele
geheel zonder kleerscheuren afgekomen. Hoe
wel de wagens op het moment voor de botsing
slechte met geringe snelheid ^eden. was de
schok zoo hevig, dat enkele reizigers, die op
de achterbalcons stonden, door de ruiten wer
den gedrukt, terwül andere, binnen in den
wagen, naar voren werden geworpen, waardoor
zü eveneens snüwonden of lichte kneuzingen
opliepen.
De E.H.B.O. afdeellng te Lisse heeft zeer ver
dienstelijk werk geleverd, door zeer spoedig op
het terrein van het ongeluk aanwezig te zün.
De lichtgewonden werden ter plaatse door haar
verbonden, waarna de passagiers, die dit on
aangename avontuur hadden meegemaakt per
auto verder naar hun plaats van bestemming
werden gebracht
Ook verschillende artsen waren spoedig aan
wezig om hulp te verleenen.
De tramtrein uit Lisse, die bestond uit twee
wagons in een z.g. harmonica-verbinding, was
met de beide voorwielen uit de rails geraakt,
waardoor de lün werd versperd. De tramtrein
uit Leiden, bestaande uit één enkelen wagen,
stond tengevolge van de botsing geheel naast
de rails. Het gelukte echter vrü spoedig hem
weer In zün normalen stand te brengen, waarna
hü naar Leiden werd weggesleept.
Daar het tramverkeer langs de plaats des
onheils verder niet mogelük was. werd de dienst
zóó geregeld, dat de reizigers van de richting
Haarlem, die naar Leiden vervoerd moesten
worden, bü de Rükstuinbouwschool overstapten,
terwül dezelfde regeling was getroffen voor het
verkeer in omgekeerde richting.
Het overige verkeer langs den Rüksstraatweg
ondervond van het ongeluk geen hinder, daar
de trambaan op voldoenden afstand van den
rüweg ligt.
Het ongeluk trok zeer veel publiek, doch po
litie en rüksveldwacht zorgden er voor, dat de
toeschouwers op een behoorlüken afstand ble
ven. zoodat men ongehinderd kon werken aan
het vrümaken van de baan.
Omtrent de oorzaak van de botsing kan nog
gesegd worden, dat zü vermoedelük is gelegen
in het weigeren van de remmen der ..Flora"-
Immers, wie was Thomas More en wat ver
staan wü onder een grooten heilige? More was
de zoon van een rechter; hü werd advocaat;
was scherpzinnig en kreeg een goede practük.
Hü verdiende 4800 guldens per jaar, wat in de
geldswaarde van tegenwoordig een halven ton
gouds beteekent. HU werd rechter en maakte een
goede carrière. Hü ging in de politiek en had
succes. Hü trouwde met een Jonge vrouw, waar
bij hü drie dochters en een zoon kreeg. Na ze
ven jaren van gelukkig huwelüksleven stierf zün
vrouw en hü hertrouwde vrü spoedig met een
oudere weduwe, die een dochter had. Met deze
vrouw huwde hü ter wille van zün jeugdige kin
deren. Het was wat wü noemen een verstands-
huwelük. Zün kinderen waren schrander; hü
Bet ae Latün en Grieksch leeren, ook de meis
jes; hü was een uitgesproken propagandist voor
vrouwelüke emancipatie. More behoort tot de
vurige httüaahisten. Erasmus, de groote hekelaar
van misstanden in de Roomsche Kerk en van
de uitspattingen van de priesters van die dagen,
was zün groote vriend. e.-venmin ais de Rotter-
damsche beroemdheid ontzag zich More in woord
en geschrift en liefst met füne sarcasmen af te
geven op patertjes goedleven, op de üdele heb
achtige en eergierige prelaten van zün tüd.
Zoo zouden wü nog een lange reeks opsom
mingen kunnen doen van eereambten en wereld-
sche dingen, waarin Thomas More zich onder
scheidde. Hoe verder wü gaan, hoe minder wü
het beeld van een heilige voor ons krügen, zoo
als 'dat zich in ons hoofd heeft vastgezet:
verstorven mensch, die geheel opgaat tn den
dienst van God en den naaste; een door den
Hemel uitverkoren schepsel, dat reeds bü zün
leven een geur van heiligheid uitstraalt, dik
wijl» reeds hier op aarde hemelsche visioenen
heeft en de macht om wonderen te doen. Een
heilige is, naar die gangbare opvatting, een heel
büzonder mensch, iemand die buiten het werke-
lüke leven staat. De martelaren en belüders
enzer altaren zün andere wezens, dan de vroo-
lüke kanselier van Hendrik VIII, die midden in
den polltieken strüd van zün dagen stond; die
litteraire werken schreef en zich alle gemakken
en weelde des levens liet welgevallen. Dat hü
tenslotte in en door den godsdienststrüd zün
hoofd verloor: dat hebben er duizenden gedaan
Mn beide kanten, zoowel tn als buiten de Moe
derkerk Is net niet eenlgszlns vreemd, dat deze
Politieke figuur büna vierhonderd Jaar na zün
dood heilig wordt verklaard?
Dit misverstand omtrent het wezen der hei
ligheid heeft altüd bestaan; het lükt onuitroei
baar. Niet genoeg kan deze verkeerde opvatting
bestreden worden en het leven van Sir Thomas
More is daarvoor uitnemend geschikt. De Eki-
telscbe kanselier wordt als martelaar voor zün
katholieke overtuiging vereerd. Dien marteldood
ie hü maar niet „per ongeluk” ot bü toeval ge-
•terven; geheel zün leven is een voorbereiding
tot dit zalig sterven geweest. De man van zeld-
teme talenten, van groote gaven naar geest en
bart; deze jurist, letterkundige en staatsman,
*ien alles in de wereld tegenlachte en die, naar
den mensch gesproken, de meest benüdenswaar-
di«e loopbaan tot den hoogsten top van roem
•n macht had af gelegd; Juist deze man-van-de-
Wereld heeft getoond hoe iédere christen 1 n deze
*ereld kan leven, zonder van deze wereld te
•tta: hoe heiligheid aan niets anders is ge
bonden dan aan den ernstlgen wil om heilig te
•orden en aan het omzetten van dien wil In
de daad, in alle omstandigheden des levens, in
den kring en In den staat, waarin men door God
•«Plaatst te.
Het heeft lang geduurd eer de echte historie,
dkt is de wetenschappelüke geschledvorschlng,
bet onpartüdlg vaststellen van de waarheid, ons
flïuur van Thomas More zuiver en over-
thipend uitbeeldde.
rt» bestudeerlng van zün vele geschriften en
olies, wat ons door zün bloedverwanten en
benden te overgeleverd leert ons een recht-
•ohapen mensch kennen, die met groote stipt
heid zün plichten als schepsel tegenover Schep-
P®r, als vader tegenover gezin, als mensch tegen-
tram. Door de politie wordt een uitgebreid on
derzoek ingesteld.
;'X-
