Bij den Bosschen burgervader
eKctv&Aaal van den dag
Met twee kameraadjes op avonturenreis
Jeaiua-VJleugeEs
„De gevleugelde Samaritaan”
r
HISTORIE DER VESTING
FRANK DERBANDT
DINSDAG 18 JUNI 1935
Mr. van Lanschot vertelt
In de barre wildernis
n
NGEVAL
DOOR BERTHA RUCK
i
i De voor
bereiding
"3?
Napoleon
h
Mr. F. J. van Lanschot
i
1
id
begon oom
hebben en zoo noodlg nog
misschien over
mil len
weer wegloopen.
sr
Raffles. ..Oaat golf
iet
op dit blad zijn ingevolge de verzekeringsvoorwaarden tegen
er
„Myn beste Hugo"
Ik
43.
ie
g
;n
ill
i
t Wordt vervolgd.)
Een der moedigste vliegers, die
uitsluitend met mensch-
lievend doel vloog
Plet had schik voor zes. Ook hij zong uit
volle borst mee en toen de hofmeester voorbij
ging, stak hll gauw zijn tong uit. Maar dat
zag net de kapitein, die hem tn zijn nek
pakte en bromde: .zoo jongetje, dat zag Ik
daar net eens hè. kom maar eens gauw mee.
Ik zal je leeren, je tong uit te steken tegen
groote menschen.”
met haar vinger een klein
om desan dan terstond weer
even hard
gezicht als
Itein
ook
mijn golf-
heb toen Polly
.-•■3
en
ch
li-
in
tg
worden,
kleeren
krijgen.
van het Bestuur der stad werd uitgegeven door
Teullngs’ Utgeversmtf. te Den Bosch. Het zij
hier hartelijk aanbevolen.
ig
ie
«1
I"
et
i.’to
.IBli
ik,
na
ist
•r-
d-
le
tie
e-
1-
m
ar
warme
«Un.
m
et
■n
er
m
ige
en
len
el»
ng
its
te-
>n-
>xL
an
op
>r-
en
of
ml
si
ng
35
r.
sft
IpeT om
1 tweede
ens het
verse he-
(gegeven.
bij verlies van een hand
een voet of een oog
Opnieuw veert de burgemeester op. Van
het raamkozijn brengt hij ons een dikken
foliant geschreven vellen sierlijke let
ters een dagjournaal van de gemeente
uit het begin van de vorige eeuw.
Den achtsten Mei 1810, slet u maar,
den. voor den start de woorden richtte: „Ik ge
loof, dat wil elkander niet meer zullen terug
zien. Kijk my maar eens goed aan!” Dit keer
echter bedroog hem zijn voorgevoel en zelfs
een verwonding van de hand, die hy in April
van dit jaar bij het aanslaan van den motor
opliep aan een schroef, was slechts van geringe
beteekenis. De wonde moest echter in het hos
pitaal behandeld worden, en hier kreeg de on
verschrokken. aan alle hindernissen zoozeer ge
wende aviateur een longontsteking. waaraan de
gevleugelde Samaritaan van Alaska helaas na
eenlge weken is bezweken.
Frank Derbandt heeft een roemrijke blad
zijde toegevoegd aan de geschiedenis van de
luchtvaart, een bladzijde van waagzucht uit
zuivere menschenmin.
on.
ele
mg
ie-
ic-
Jf-
dlt
en.
in
in
ih-
I
Ite
len
sr-
te
an
En hoe het kwam dat wy het
„donkere Zuiden” wer
den genoemd
I
Toen de hofmeester aan dek verscheen,
ging er een luid gelach op. De kok zette eens
klaps ecu liedje In „Jansen is In het water
gevallen, hl, ha, ho! en direct werd het door
de heele bemanning overgenomen, terwijl
Jansen zoo spoedig mogelijk naar zijn hut
ging om droge kleeren aan te trekken.
beneden heeft geschilderd. Daar hameren
ze en verven ze op het oogenblik aan plat-
vormpjes, lulfeltjes, kanteelen, uitbouwtjes.
bastions enz. enz. Een theater met bijna
1000 zitplaatsen en een tooneel van byna
22 Meter breed worden in de oude manege
opgeslagen, even achter de kathedraal. En
gaat u eens zien hoe wij in het nieuwe Ca
sino de vreemdelingen gaan ontvangen.
Zoo iets hebt u In Amsterdam niet.
En nu moet u gaan, want de vijf ml-
nuterf, die ik u toezegde zijn onderhand
een uur geworden.
Hoe kan het anders. Mr. van Lanschot
over Den Bosch!
Met de herinnering aan een ideaal-magl-
straat lieten wjj de aware deur van de
werkkamer weer achter ons dichtslaan,
schreden wjj de beide prachtige hallen door
naar buiten, naar het bordes, waar het
Jolige Brabantsche marktleven ons weer
tegemoet kwam: Gemoedelijk en blij net
als de burgemeester.
vlieger ondanks zijn opmerkzaam rondturen,
geen geschikt landingsterrein, totdat hy er ten
slotte in slaagde, zijn machine in den krater
van den Anlaktscha-vulkaan te brengen Een an
der maal kwam de gevleugelde Samaritaan de
bemanning van het stoomschip „Kariaa" te
hulp, welke, door ysbjpkken Ingesloten. aan
proviand behoefte had. Ook aan de naspeurin
gen naar den verdwenen Poolreiziger Eilson
nam Frank Derbandt deel, maar hoewel hit het
dhherbergzame Poolgebied met heel de scherpe
spanning van een van zijn Verantwoordelijkheid
bewust mensch, die weet dat het leven van an
deren van hem afhangt, inspecteerde, had de
expeditie geen resultaat.
Slechts één keer in zijn leven, dat even rijk
aan avonturen was als aan gevaren, scheen
Frank Derbandt het risico te zien waaraan hij
zich met iedere vlucht blootstelde. Het was in
Augustus van het vorige jaar. toen hij een zeer
verre vlucht moest ondernemen en tot de
nieuwsgierigen, die om zijn vliegtuig heen ston-
Den morgen, dat Paul zijn meisje was komen
Afhalen, bleef Leslie alleen achter, zonder dit-
maal iets te doen te hebben.
-Leslie, zei ze tot zichzelf, terwijl ze naar
ATT f A °P dlt blad r*Jn ingevolge de verzekeringsvoorwaarden tegen b1^ ïë’enslange geheele ongeschiktheid tot werken door L? 7^X0 bt-* een ®n*eTal met T7
I «I ZX rSlJ 11 lx li O ongevallen verzekerd voor een der volgende ultkeeringen 1 4 JU»" verlies van beide armen, belde beenen of beide oogen V 4 VV»" doodeltjken afloop 1 |MVVa"
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET
Zij wachtte een oogenblik en dacht: ..Maudy
en Hilary Smith zullen er blij om zijn. Het
zelfde ia het geval met mijn rijke nichtjes, die
altijd zoo lief zijn, om my hun afgedragen toi
letten te sturen en m(j te Inviteeren op feestjes,
waar ze een geestige Jonge dame noodlg hebben.
Als je het doet, Leslie, kun JU op jouw beurt
haar inviteeren! Een goede reden om ja te
zeggen." zy nam haar penhouder weer op.
Ze vulde den datum In, dien ze eerst vergeten
had neer te schrijven.
..Die acme Monty sal veel beter dienst doen
als décor in het tooneblspel. Enfin, ik heb Hugo
duidelijk te verstaan gegeven, dat ik het op zijn
geld gemunt had!"
Dan schreef ze: „Na rijp beraad...." H'er
begon ze weer te mijmeren. Redenen zijn
mooie zaken De reden, waarom zoovele huwe
lijken een fiasco zijn, is, omdat er niet genoeg
redenen voor bestaan. Laat ik mijn redenen
eens bekijken. O ja. reden no. 100: ik ban
zes en twintig jaar en zal er niet mooier op
tenminste niet, als ik geen betere
krijg En die zou ik zonder twijfel
als ik met Hugo trouw (reden no
101.En nu reden no. 102: mijn oude dame
kan niet lang meer leven en ik zou nooit een
betere betrekking vinden dan ren huwelijk met
hem. Vervolgens reden no. 103. neen eigenlijk
no. 102Hl Ik mag hem graag. Hf] verwacht
niet meer van me en aledaar de aanvullends
halve reden, om hem te nemen. Nu reden no.
104: hij keurt niets in mjj af, terwijl Monty
T T T el goed wordt de burgemeester van
Den Bosch bewaakt. Vier oude ka-
nonnen beduiden den bezoeker, die
de wijde hal van het monumentale Raad
huis op de Markt betreedt, dat hij het
hoofd van een der meest geduchte-vesting
steden uit vroeger eeuwen belet vroeg. En
als de fijne schilderingen van Derklnderen
hem den zachten glans der oude grootheid
hebben getoond, en hij de breede trappen
beklimmend en wachtend in de bbvenhal,
de afbeeldingen onzer prinsen, stadhouders
en vorsten ziet getuigen van den trouwen
adel der Bossche burgers, dan volgt hij toch
met eenigen schroom naar de zware deur
naar de rustige, stemmige zaal, die den
burgemeester tot werkkamer dient
Achter een groote tafel, over-beladen,met
stapels boeken, dossiers en paperassen,
richt mr. van Lanschot, die aan zijn bureau
gebogen zat over zijn werk, zich op, met een
vlot gebaar ons uitnoodigend maar een on
belegd plaatsje in te nemen aan de groote
tafel, het ons gemakkelijk te maken en dan
maar van wal te steken maar niet te
lang, want in een marktplaats, in de hoofd
stad van een onzer meest volkrijke provin
cies en in dagen van voorbereiding zooals
deze, is de tijd van den burgemeester kost
baar.
Maar goed: hij zal ons toch iets vertellen
over de geschiedenis van zijn stad, en na
zijn stoel een kwartslag te hebben omge
draald, zijn ellebogen op de armleuningen
en zijn vingertoppen tegen elkaar, begint
de burgemeester, recht naar ons toege
keerd, zijn verhaal:
Men neemt dan aan, aldus mr. van Lan-
■chot, dat den Bosch in 1185 werd gesticht
door de hertogen van Brabant als de vierde
stad in hun gebied als .een bolwerk, dat
hen en de andere steden, Brussel, Antwer
pen en Leuven, die dan ook bij de stichting
ieder een poort schonken, moest beveiligen
tegen de bedreiging der Oelderschen, met
name tegen Heusden. Van oorsproifg dus
een vestingstad ontwikkelde zich den Bosch
echter ook als een centrum van welvaart
en cultureel leven van dit laatst^ ge-
tuige de Kathedraal, die oorspronkelijk
in romaanschen bouwstijl opgetrokken, in
drie tempo’s werd omgebouwd tot het
flamboyante kunstwerk, dat wij thans
kennen. Heusden werd weldra overvleugeld.
Vorstelijke personen bezochten de stad.
Maximlllaan van Oostenrijk belegde er te
gen het einde van de vijftiende eeuw- een
algemeen kapittel van het Gulden Vlies
bij welke gelegenheid hij de stad het voor
recht verleende den Oostenrljkschen Ade
laar in haar wapen te mogen voeren. Karei
V vereerde de stad eveneens met een be
zoek.
Zjj verloor intusschen haar kracht als
vesting geenszins. Dat bleek in den tach-
tigjarigen oorlog toen zij de belegering van
Maurits, die toch een veldheer van Euro-
peesche vermaardheid was, weerstond en
eerst na een lang intensief beleg den lOden
Sept. 1629 door Frederik Hendrik kon wor
den Ingenomen. Dat was dan ook een wa
penfeit van belang.
De burgemeester staat op en onderstreept
nog eens:
Een wapenfeit van belang. Den Bosch
ingenomen I Dat had een inspanning van al
zijn veldheerskrachten geëlscht. Daar had
hij een heele rivier voor omgeleid. Hij noo-
digde zijn Europeesche vrienden naar Den
Bosch om hun ter plaatse te demonstree-
ren hoeveel moeilijkheden daArbij waren
overwonnen. Een Jaar later kwam er al
een latijnsch boek over de inneming van
Den Bosch uit.
Mr. van Lanschot grijpt in de stapels, die
op de tafel, voor ons, liggen.
Daar hebt u het boek: MDCXXX u
ziet het: één Jaar later, met al de teekenin-
HU nam Plet mee naar de cotnmando-hut.
„Zie soo Plet, nu moet Ik eens even met je
praten. Je bent nog wel klein, maar je zult
me wel begrijpen.” Daarop bracht desk
hem zijn ondeugendheid onder het oog
wat een verdriet hij zijn ouders had
daan.
dat hij goed deed. Hij stierf op twee-en-
veertlg-jarigen leeftijd In het ziekenhuis van
Fairbanks aan een longontsteking. Derbandt
self was wel de laatste, die dacht, dat hij in
een bed zou sterven. 1
Het vliégtulg van Frank Derbandt heeft bijna
geen andere passagiers vervoerd dan artsen, die
in een dringend geval werden geroepen. De
vrachten, die hij vervoerde bestonden vrijwel
uitsluitend uit medicijnen en verband. Verkeer
de een Eskimo of een Manke jager In Alaska
in levensgevaar, dan bracht de gevleugelde Sa
maritaan hulp. Dikwijls zelfs nam hl) de zie
ken in zijn vliegtuig en bracht hen naar het
dichtstbijzijnde hospitaal, waar doktershulp hen
wachtte. In zulke gevallen zag hij zelfs niet
van de vlucht af, wanneer het noodlg was om
honderden mijlen in een sneeuwstorm af te
leggen.
Ofschoon Derbandt geen onderzoeker, doch
slechts met hart en ziel vlieger was, trachtte
hy ook, voor zoover in zijn vermógen lag. de
wetenschap te dienen. Daarom vloog hy als
eerste over het ..Dal der duizend Dampen”, dat
na de verachrikkeiyke uitbarsting van den Kat-
malvulkaan ontstaan Is. In het jaar 1231 waag
de hy het zelfs daar te landen en hy aan
schouwde daar als eerste vlieger de talrijke
nog in werking zynde zwavelhoudende vulka
nen van nabij. Slechts als door een wonder
gelukte het hem toen, uit die dampen weer
naar reiner luchten op te stygen. want zyn toe
stel was by het landen beschadigd geworden.
Nauweiyks had hy er deze vlucht gelukkig af
gebracht, of hy ondernam een ander, bijna nog
grooter waagstuk. Een missionaris, een Jezuïet,
die den bynaam „Pater der Sneeuwstormen"
droeg, moest dringend in het Noorden van
Alaska zyn. Die vlucht verliep weliswaar zonder
incident, maar op de bewuste plek vond de
Zoover gekomen met haar ryken voorraad
redenen, smeet ze eensklaps met een smak
haar pen neer, verscheurde het vel papier met
Hugos naam er op, In snippers en wierp ze
In den ledigen haard.
,,Myn hoofd staat er vandaag niet naar,
om een goeden brief te schryvefi!" zei ze
ezeuseerend tot zichzelf, terwyl ze van haar
stoel opstond „Ik ben wat vermoeid.,., dat
komt van al dat gepraat van Taffy gisteren
nacht Dat verwwnschte ding! Ik ben er ner
veus van! Verwenscht zyn alle verloofde meisjes
Waarheen zouden ze gegaan syn? Ik zal tele-
foneeren om iemand, die my mee uit rjSlBQ,
neemt op de rivier Er is tyd In overvl
later Hugo het jawoord te geven. KM!
editie van Hugo's brief, waarop test
beeld van een gelukkig meisjesgezicht
nen was, werd dien dag niet meer ul^
Leslie trad op bet telefoontoestel toe.
van me houdt, tegen beter weten in. Dit Is erg
aangenaam voor my. maar vervelend voor een
echtgenoot. Ik zou een prachtvrouw voor
Hugo zyn," zei ae half-luid tot de verworpen
foto. „Hem zal ik nooit ergeren, nooit ver
velen, nooit storen. Hem zal ik nooit een gek
figuur doen slaan tenminste niet gekker,
dan hy er al uitsiet met dat bak kr baard je en
die das. Leslie sou verstandig genoeg zyn. om
zich in haar eigen kamers terug te trekken, als
ze bemerkte, dat zy voor het oogenblik hem
niet amuseerde 'reden no. 106 om een ryk man
te trouwen) en op haar kamers te biyven. tot
dat hy haar kwam halen. Rekten
voorhoofd
i gevend.
Se trekken ,.Je hebt geen sin om je te
F’
„En dat ga ik ook nlsg, doen, niet voor het
noodzakelyk la."
bezocht Zijne Majesteit Keizer
onze stad.
HIJ nam zijn Intrek In het paleis van
den Landvoogd waar de burgemeester en
de ministers Zijne Majesteit mochten be
groeten. Daar verklaarde de Keizer, dat hij
Brabant steetje van het overige Holland
had onderscheiden en gaarne bij zijn groo
te familie inlljfde. Z. Majesteit inspecteer
de de fortificaties en vertrok 's anderen
daags naar Bergen op Zoom.
Sinds dien tijd ging het Brabant en
Den Bosch beter. Zij werden beiden geluk
kig ingelljfd in de groote familie Neder
land. Den Bosch kon* weer partij trekken
van zijn gunstige ligging het Utrecht van
het Zuiden vlak onder de bruggen over
de groote rivieren. De spoorwegen hieven
zijn isolement totaal op. Zijn vestingen
werden in 1874 gesloopt. Eenlge jaren later
werd het ook van het water verlost, dat
het af en toe geducht kon teisteren. De
Z. Willemsvaart verbond het met het Zui
den. Het autoverkeer en de nieuwe brug
gen maken het nóg gemakkelijker toegan
kelijk. Zijn handel leeft weer op.
En nu gaan wy den zesden Juli ons
feest vieren zóó als dit bij ons katholiek en
Brabantsch karakter en bij onze schoone
historie past. In kerkelijke diensten zullen
wij God danken en loven. De St.'jan komt
in het licht. Wij houden een Maria-optocht
en voeren het spel van Beatrijs op. De gil
den komen bijeen op een dag, de K. N. A.
C„ de Vlamingen, de middenstanders, de
molenaars ens. U moet eens gaan zien naar
Oud Den
Daar bouwen ze de oude stad met de drie
geschonken poorten, zooals Derklnderen ze
haar slaapkamer ging, „ben Je het niet beu cm
maar toeschouwer te biyven by dit Uefdes-
tooneeltje? Zou Je zelf er niet eens een rol
letje In gaan snelenf" Haar slaapkamer
geurde frlsch van rosemaryn en bayrum. dat
ze voor haar zwarte dikke lokken gewoon was
te gebruiken terwijl door de openstaande ramen
de muzikale tonen van kerkklokken naar bin
nen drongen.
.Zondag vandaag! Een vrye dagl Des te
beter! Ziezoo! Nu zal Ik een beslissing gaan
nemen In die kleine affaire van mbn toekomst."
sprak ze tot zichzelf, terwyi ze neerzat aan
de kleine bamboe schryftafel tegen den wand.
Boven het tafeltje hing een spiegel (bederJt.
dat het de slaapkamer van een meisje is!) en
binnen de lyst was er een gele krans van
balboekjes met bengelende potloodjes, gekleurde
waaiertjes uit restaurants en strengen kralen.
In den hoek van den spiegel was een icheef-
staande foto gestoken, die Monty Scott's don
ker hoofd boven zyn beeldhouwers-overaU
vertoonde. Leslie nam het er uit en bekeek het
aandachtlg.
„Mooie, ondeugende oogen." sel se luchtig,
„het eenlge ondeugende, dat er aan je is. baby!
jy en Je beeldhouweryJuist een kind met zn
blokkendoos! Daarenboven geloof Ik niet, dat
Je ooit een penny ryk suit zyn. en men trouwt
een man niet om zyn ulterUJk alleen Neen.
Jongen, daar ga je!" en ze wierp de foto ter
zijde met een opzetteiyk gebaar van noncha
lante afkeuring Vervolgens nam zy haar met
leer bedekten inktkoker en een vel papier. Dan
begon ze te schryven;
en bedryft wel eens valsche en goed-
Iy/l koope romantiek met de zoogenaamde
helden den lucht, de aviateurs, en over-
dryft dan het avontuuriyke karakter van hun
vak, waaraan ook veel nuchterheid en zakeiyk-
heid vastzit. Maar er zyn nog onherbergzame
streken op de aarde, waar het vliegen allesbe
halve een sinecure is en een groote onver
schrokkenheid, moed en uithoudingsvermogen
vergt. Een van die streken is Alaska. In het
Poolgebied. Daar zal de naam levend biyven
van Frank Derbandt, die onlangs overleed. Hy
was een der moedigste vliegers van onzen ttfd,
maar vloog bovendien uitsluitend met mensch-
lievend doel, vooral om zieken by te staan In
de bevroren wildernis. Hy werd daarom door de
Eskimo's genoemd „de gevleugelde Samaritaan".
Frank Derbandt kwam uit Callfomlë. waar
het klimaat vrtf wat aangenamer la dan in die
verre Noordpunt van Amerika. Hy had zich
echter, om zich verdienstelijk te kunnen maken,
teruggetrokken In het barre Poolgebied, waar
hy altyd bereid bleek, zyn leven voor anderen
te wagen, zonder ander loon dan de zekerheid,
„Neen, ik hoorde hem tot de vlicgtulg-dame
Zeggen, dat die Jonge man (ce gargon-li) aan
het verkeerde kantoor kwam, en zy zond hem
dan ook weg. Ik zag hem weggaan en hy ge
leek sterk op den Dultschen kellner. Maar het
kan zijn, dat volgens my de Duitschers allen
op elkaar lyken."
„Misschien wel," zei de vliegenier en voegde
«r by: „Was dat wellicht op denzelfden dag,
dat een van mijn planteekenlngen verdween?”
Zy zag hem verwonderd aan. ,.Ik heb daar
nooit lets van geweten, Paul, dat ei een teeke-
hing van Je verloren Is geraakt!"
„Toch is het zoo; maar gelukkig kwam het er
niet erg op aan. Het was maar een klein
onderdeel van de machine. Ik heb er altyd goed
•org voor gedragen, nergens een compleet plan
te laten liggen," zei Paul tevreden knikkend
Na eenlge minuten spraken ze weer over iets
anders, terwyi de omnibus voortrolde lu de
straten, die op Zondag zoo verlaten
„649 Chelsea," riep ae op. „Ik wil mynheer
Bcott spreken."
zy dacht: „Dit zal mijn laatste Zondag zyn
als vry meisje en Ik wil dien in vrvde door
brengen."
Ze zuchtte eens. maar voelde zich niet erg
teleurgesteld; want hier In de donkere schaduw
was het heeriyk. met hem alleen te zyn. zelfs
al keek ze tersluiks door de bladeren heen naar
de saffierblauwe lucht, zich verwonderd afvra
gend. of het nog zaliger kon zyn. daarboven
met haar liefst^ In het luchtruim te zweven.
„Weet Je wel. hoe dlkwyis je bet reeds uit
gesteld hebt?" vroeg ze na een poosje, terwyl
ze de muggen met haar witten hoed op een
afstand trachtte te houden. „Telkens heb je me
verzekerd, dat je me op een vliegtocht mee
zou nemen. Paul, en telkens is er Iets tusechen
gekomen Laten we nu eens definitief afspre
ken. Wanneer zal het gebeuren?"
„Ah!" rel hy en wierp een pit van een
perzik, dien hy juist gegeten had. naar het
groene bosje varens.
„Dat was raak Ik wilde eens zien, of ik dien
knobbel op het takje kon bereiken."
Ze schoof een beetje dichter naar hem toe
en fleemde:
„Wat denk Je van as. Zondag?'
„Ik hoop, dat het even mooi weer zal zyn als
vandaag. Ik zou willen, dat alle Zondagen even
mooi waren als deze. Ik begryp niet, wat Ik
vroeger op al die mooie dagen heb uitgevoerd.
Owenna."
Zy zet:
„Ik bedoel, sou Je me as. Zondag niet voor
een vlucht willen meenemen?”
gen van de fortificaties diér hebt u het
fort Isabel enzoovoorts erin. En hier nog
een Fransch werk uit 1831. „Récit ou
bref description....” ent
De perkamenten banden worden weer
boven op een paar andere boeken gedepo
neerd.
In alle buitenlandsche musea In
Napels, In Florence vindt u schilderyen die
dit krygshlstorlsch evenement vereeuwigen.
En nu kyk eens hier:
De burgemeester voert ons mee naar de
achterhelft van de zaal, waarvan een der
wanden geheel wordt ingenomen door een
groot schilderij, symbolisch den vrede van
Munster voorstellend. Hy noodlgt ons uit
ertegenover te gaan zitten, steekt de lam
pen op en met een grooten stok In de hand
gaat hy verklaren:
Holland zit hier op den rechterstoel,
omringd door Mars, door den inslapenden
ouden en den jonggeboren nieuwen tijd.
Brabant staat voor haar en vraagt of haar
pyi als de achtste in den bundel der Zeven
Provinciën mag worden opgenomen. En
dat kleine kind op zy van haar vraagt zich
af, hoe het antwoord zal lulden. Dat ant
woord
Vlak vóór ons staat nu de burgervader
van den Bosch, de Brabander uit ouden
stam, en met zyn vriendeiyk-leutige oogen
kykt hy ons ernstig aan:
Dat antwoord was: dat 175 jaar lang
geen katholiek in Brabant meer een open
baar ambt mocht bekleeden. En aangezien
de functie van lantaarn-opsteker een open
baar ambt was, konden wy niet eens zelf
de stad verlichten
En geestig laat hy er onmiddeliyk op
volgen
Nu weet u meteen hoe het kwam, dat
men in Holland van het donkere Zuiden
sprak en nog spreekt.
Als wy weer aan de tafel zitten keert de
ernst weer terug.
De tyd die nu aanbrak was diep droe
vig voor Brabant en voor Den Bosch. Men
liet de streek hier eenvoudig aan haar lot
over. Dat had niet alleen religleuse oorza
ken een velllgheldsmotlef zat er óók
achter. De Vereenlgde Provinciën voerden
in dien tyd al naar twee kanten oorlog.
Oostenryk liet hen gelukkig nog met rust.
Doch verhoogden zy de welvaart van Bra
bant, maakten zy dit gewest, dat tusschen
hen en de Zuideiyke Nederlanden Inlag tot
een aanlokkeiyk bezit, dan liepen zy veel
kans zich de hebzucht en daarmee de
vyandschap van Oostenryk bovendien op
den hals te halen. Maar Brabant bleef van
deze politiek de dupe. Den Bosch had ten
laatste te weinig welvaart om nog te leven
en nog te veel om te sterven. De St. Jan
raakte in verval. Garnizoenen speelden de
hoofdrol. Enkele malen werd de stad nog
geplunderd op den koop toe. Totdat ein-
deiyk een andere tyd aanbrak. Den acht
sten Mei 1810....
In Richmond Park was net heeriyk koel op
het rras, in de schaduw van eikenboomen en
varens, die tot de borst reikten. Paul en
Gwenna hadden zich neergeviyd en genoten
van de vruchten en de cake, die ae onderweg
gekocht hadden en keuvelden gezellig, met
lange tusachenpoozen van gelukkig stilrwygen.
Fetteiyk waren ze dicht by L'noen met al
zyn rumoer en menachendrommen, maar hier
wax het rustig en stil en gevoelden ae zich
echt buiten en ver verwyderd van de
stadsdrukte. Gwenna's zachte, llefelyke stem
met haar vreemd accent verbrak de stilte:
„Vanmiddag neem Je me mee naar boven?"
..Naar boven?” zei hy lui. „Waar naar toe?"
„Op een vliegtocht natuuriyk.”
„Neen, dat denk ik niet,” antwoordde de
vliegenier rustig in zyn geliefkoosde houding
met de handen onder de kin, op bet gras lig
gend en haar aankykend.
„Niet gaan vliegen, vanmiddag?"
„Ik denk van niet, klein ding."
„O Je bent er zeker te lui voor plaagde ae.
■ayn
dd>
teru
bew
loof ik. Toen lachte ze Ze «*n co“P* verder
dan m'n moeder; ging op reis met haar tante;
bagage gemerkt Shrewsbury, maar een adres
of een naam kon ik niet*zien. Ik wilde er mor-
gen heen, om haar op te snorren. Ik hoop t
tegen Maandag met haar in orde te hebben,
maar t zou een beetje langer kunnen duren."
■Fercy,” zei ik. „je denkt er toch niet aan.
een meisje te vragen dat Je pas een kwartier
kent?"
.Twaalf minuten", zei hy. „en daar moet
dan nog de tyd af. dien Ik noodlg had om een
krant voor haar te koopen. Ze zei: ..dank u",
en ik zei: „absoluut niet". We zchieten al op
zooals ziet Ze Is beslist wat je noemt dat
De zon bewyst zich zelf
Ik keek hem meewarig aan. ,J3e maan ook,"
zei Ik; .aan gekken". c a
.Mynheer, ze Is slank en donker en vrooiyk.
De manier waarop ze me aankeek beeft me In
gepakt. In 4 minuten; practlsch op 1 eerste
gezicht.”
Acton kwam
Dinsdag niet te
voorschijn, maar
ik kreeg een te
legram: „Nog niet
gevonden."
Woensdagmorgen
sswsMseesassssassasassssseasasstsseeeassazzswssazeg
weer een tele-
gram: „Tante 'gesproken. Hoop vandaag te be
klinken." Donderdag kwam hy met een gezicht
van tien Zondagen slecht weer.
„Niet kunnen vinden?" vroeg ik.
„Een ,trop” sel hy „Ze Is getrouwd, heeft
die tante me vetteld. Ze zei dat ik Idioot was.
Onsympathiek mensch. net een sergeant. Kwam
ineens op me af. en vroeg, waarom Ik haar na
liep. Ik vroeg of ze twee minuten naar me
wilde luisteren. Al praat je een uur. dan kryg
Je nog geen cent van me los. zei ze. Ik zei: ..X
Is geen kwestie van geld, maar van liefde Ze
zei: Je bent gek; se dacht, dat ik er met haar
van dóór wou!”
„Wat!” riep ik. „ia die tante jong?”
„Welneen." zei Percy, „minstens veertig. Maar
ze ziet ér goed uit. In leder geval, ze vertelde,
dst haar nicht getrouwd was, waarop ik ant
woordde. dat m'n leven dan verknoeid was.
Onzin, zei ze. waarop ik weer: Bah! Toen zei
ze. dat ik maar wat gezegd had en haar was
nageloopen en had aangesproken, om haar te
berooven; ze wilde de politie roepen. Toen heb
Ik haar een paar brieven en zooalaten zien, om
te bewyzen wie Ik was. Toen liet ze me gaan.
En daar sta ik nuvier en twintig en niets
anders meer dan zaken en de club.”
„Golf heb je ook nog.” zei ik.
Ik heb hem meegenomen naar
club: Ik gaf hem een les. en
Mowler dat ia onze vrouweiyke kampioen
verzocht, hem verder te helpen Ze heeft zlcb
dadelyk heel veel moeite voor hem gegeven.
Veertien dagen later kreeg ik bezoek op m'n
kantoor van een heele knappe, opgewekte dame,
van een zekere mevrouw Raffles; ik kende
haar niet.
„Ik dacht, dat uw secretaris
me gesproken had," zei ze
„Och.” zei ikxiu herinner ik me den
naam. u bent de tante van het meisje, waar hy
zich zoo, -
ezel zei.
Naschrift. In den loop van zyn uiteenzet
tingen kondigde burgermester van Lanschot ook
de verschynlng van een gedenkboek aan.
En dat zal niet soo(n flauw geschiedenis
boekje worden, maar een degelyk opgezet werk,
waarin wetenschappeiyk-historische bronnen
worden aangeboord. Dr van Gorkum werkt
daar oa. aan mee en Mgr. Ooossens en Jhr. van
Sasse van IJsselt. Het zal een dezer dagen wel
uitkomen.
Hedenochtend bereikte ons Inderdaad het
kloeke boek van by na 200 bil dat met mede
werking van het Provinciaal Genootschap van
Bosch, dat schiet Al aardig op. Kun»ten «n Wetenschappen In Noord-Brabant en
„Liefde op t eerste gezicht een sprookje?"
riep oom Jonathan.. „Zeg dat maar niet zoo
hard! Ik zou Je er een voorbeeld van kunnen
vertellen.” En hy gaf een slag op de tafel,
waardoor de kaarten, die paa gegeven waren,
de lucht invlogen.
Als gëwoonlyk had hy s*n auto-rels naar hét
Zuiden te Bellrock afgebroken, waar z'n neef
jes en nichtjes In afwachting, hoopvol leefden.
Ze streefden allen naar de eerste plaats In de
gunst en het testament van den ouden vry-
gezel, die hun oom en schatryk was.
Na het diner sprak oom Jonathan over de
veranderingen In het leven sinds s*n Jonge
dagen.
Neef Berry zei: „Het tegenwóordige geslacht
heeft het gevoel vervangen door 1 verstand”;
nicht Suse riep stoutweg: „Gevoel is tegenwoor.
dig brandhout!”
„Kind", sprak oom Jonathan, „als er één
ding is. dat je nooit uit de menschen weg kunt
branden dan is 'F het gevoel. Waar kwam «de
oorlog door? Door 't gevoel. Waar Is de Volken
bond door ontstaan? Door 1 gevoel. Waardoor
trouwen de menschen? Door 1 gevoel. Waar
door worden ze op X eerste gezicht verliefd?”
„Dat worden ze niet!" viel Suse hem in de
rede.
Toen was het dat oom Jonathan op de tafel
sloeg, en terwyl de anderen de kaarten op
raapten, legde hy verder uit: „Er is pas zoo
leta aan iemand overkomen, die
twyfelde aan liefde op X eerste
JuUle."
„Vertellen, oom!" riepen-allen.
„M’n secretaris Percy Acton”.
Jonathan, .Js net zoo nuchter en modem als
jullie. Ik sel. dat hy op een Zaterdagmorgen
wat later mocht komen, om s'n moeder naar
den trein te brengen. Toen hy kwam, rende
hy m'n kamer in.
..Mynheer." riep hy, ,Jtan Ik Maandag vry
hebben en zoo noodlg nog een paar dagen?
Belangryke prlvé-aangelegenheden
„Tante ziek of grootmoeder begraven?”
.Meisje”, sel hy.
„Hé? k Wist niet dat je Iets aan de hand
had.”
„Dat had Ik ook niet. Van ochtend tusschen
kwart voor tien en tien uur- pas gekregen.”
zei Percy. „Acht minuten vóór tien, was X ge-
'^elacheiyk over aangeeteld heeft! Die
dat u veertig was. Daarom herkende ik
u natuuriyk niet."
„Dat was erg onbeleefd van hem.” lachte ze,
„maar helaas, ik bent... Enfin, ik wilde eens
mformeeren. of hy een geschikte man sou syn
voor een lief meisje; niet ik!” Ze lachte weer.
„t Is In alle opzichten een geschikte jon
gen.” verzekerds ik.
.Moot. Denkt u. dat hy X echt van haar te
pakken heeft?”
„Hy zegt, dat hy nooit een ander wil. Maar
als ze getrouwd is
„Neen, Ik dacht, dat hy m’n nicht bedoeloe.
Hy zei „nicht,” en m'n nicht Lise had me naar
den trein gebracht; die Is maar een paar Jaar
jonger dan ik, maar iedereen vindt haar erg
knap Toen Ik weer in de stad kwam, heb ik
haar en d r man er mee geplaagd. Och kom. zei
ze. hy heeft my niet bedoeld; hy bedoelde Etty
Moore, die zat tegenover u en zegt altyd: tante,
tegen u.”
„Is X een aardig meisje?” vroeg ik.
„Zeker, maar ze is vreeeelyk modern. Enfin,
dat zijn de jongens tegenwoordig ook. De goede,
ouderwetsche soort vind Je niet meer.”
..Precies. zei ik. „Ik zal hem roepen en X
hem vertellen."
Ik belde en toen kwam Percy. Toen hy fbe-
vrouw Raffles zag. wilde hy
Maar ik riep: „hier biyven!”
„Mevrouw heeft ontdekt,” begon ik. „dat je
niet haar nicht bedoelt die op X perron stond,
maar een vriendinnetje, die by haar in den
coupé zachte is geen familie, maar zegt altyd:
tante. Die fonge dame is niet getrouwd of ver
loofd. voorsoover mes rouw Raffles weet...."
„Als u Zondag een kopje thee wilt komen
drinkenviel m'n bezoekster my in de rede.
„Maar maar.... Ja.... maar ik moet
golf spelen," stotterde hy.
„Golf!" riep mevrouw
dan by u vóór de liefde?"
„O.... neen.” zei hy; ,Jk ben verloofd met
het meisje waarmee ik speel, ziet u. Ze Is
dames-kampioen van de club. Ik had X u nog
niet verteld, mynheer, omdat Ik dacht, dat u
zou denken, dat X nog al plotseling was...."
.Nu. oom Jonathanl” nep de vrouw vsn neef
Thomas, „dat verhaal v«n u bewyst niet veel
voor liefde op 't eerste gezicht.”
„Eten oogenblikje.” zei oom Jonathan, „ja, een
oogen bil k jeMevrouw Raffles beviel me.
zoodra Ik haar zag, en Ik haar óók, zei ze. Ze
la nu jullie tanteIk wou jullie eerst een
beetje daarop voorbereiden!”