T
EXWETO???
Katholieke Jonge Middenstand
Ril
f;
F
Fi
11
Iq
l.^
•|M
Steunverleening
scheepvaart
19
iL
«'.t
3
Kerkelijk Leven
HAARLEMSCHE BOND IS
VIJF JAAR OUD
CORPS TORPEDOMAKERS
JUBILEERT
f
H
i?
Restaurant DORRIUS
I -
Zomersproeten ver-
dwij’nen in korten tijd geheel door
Sprutol. Bij alle Drogisten.
Ki!
■I J. i
ZATERDAG 13 JULI 1935
IDEEËN
n ;3M
Een volk van schilders
f
tegemoet
I
Prae-adviezen voor ’t congres 1935
NEDERLANDSCH FABRIKAAT
IR. MUSSERT BIJ DEN G.G.?
LUCHTLIJNEN
In Den Haag niets bekend
.AD
EERSTE KAMERVERKIEZING
STEUN AAN DEN TUINBOUW
PATERS VAN DEN H. GEEST
t.
Inrichting der organisatie
Pater» Montfortanen
mi
Dragers en leider» worden
Belangstellenden zyn welkom
V.
Beginselen samen met
practische daad
Ned. R.K. Middenstands
bond
Kasteel Ni jenrode opent
zijn poorten
De herziening van den
wettelijken tijd
Passagiersverkeer met
Noord-Amerika
De Regeering zal zich voor het
einde van dit jaar over verdere
maatregelen beraden
Het vormingswerk der K.J.M.V.
•trekt zich uit op drievoudig
terrein in samenwerking
met organisaties der
volwassenen
Vervroegd voorschot
t ge
niet
I tot
Ironie
w:
F 1
'li.
1ST’'
u.
1
Minister Gelissen eere-voorzitter
der Propaganda-commissie
V erschillend e o nd er »c heid ingen
bij het 50-jarig bestaan
L i
i
I
Kon. Holl. Lloyd
Pot 90 et, Tube Sb ct. Zeep 60 ct
Middel-Europeesche tyd komt
aan verschillende bezwaren
Plechtigheid met toeapraken van
prof. dr. W. Vogeltang en
J. Goudstikker
Italiaansche berg artillerie bestemd voor Abessinië wordt ingeladen om naar de
zeehavens te worden getransporteerd
wilde
van
t
•y/T
de
de
AD. INT.
eerder
den
van
burgerper-
I-
ge
zonder
aan het Groot-Scholastikaat
2 J.1
Pater Provinciaal der Patera
>J
De K.J.M.V. is de organisatie van de midden
klasse; in haar hooren thuis de jongemannen
boven de 17 zoowel van de werkgevende als van
de werknemende middenklasse in de steden en
op het land. Drieduizend van onze Katholieke
jongeren hebben zich in deze organisatie laten
opnemen en vinden er hun Jongerenbeweging in.
Breukelen roept den vreemdeling opnieuw
een hartelyk welkom toe. De grootste beziens
waardigheid van dit vredige dorp: het prach
tige kasteel „Nyenrode”, welks machtige muren
van vóór de restauratie de eeuwen hebben ge
trotseerd, is tot nieuw leven gewekt na een
gedwongen rust van ruim twee jaren; gevolg
var. de geruchtmakende gebeurtenis, welke een
smet heeft geworpen op zijn eervolle geschie
denis.
Maar my geeft dit lustrum toch aanleiding
de aandacht van buitenstaanders, van ouderen
en jongeren, op de KJ.M.V. te vestigen, omdat
ik zoo dikwijls ervaren moet, dat onze Katho
lieke Jonge Mlddenstandsvereeniging zoo weinig
bekend is eenerzjjds, en van den anderen kant
in wezen en doel zoo slecht begrepen wordt.
Hoezeer de Kerkeiyke Overheid juist gezien
heeft, met vroegtijdig aan te sporen tot het or-
ganiseeren ook van de jeugd en van de jonge
ren blijkt wel uit den modernen gang van za
ken, waarin de gezinsopvoeding alleen de jeugd
niet voor 100 pCt. klaar maakt voor het volle
leven. Zeker, bet gezin moet nummer één biy-
Volgens
plaatse
problemen
landen
Volgens de ,Res.-bode” bestaat het voorne
men, in verband met de slechte bedrijfsresul
taten, een vervroegd steunvoorschot te verstrek
ken aan den Tuinbouw.
van
en
van
den
Ids.
zer-
na-
ng-
Verschenen is de Memorie van Antwoord op
het Voorloopig Verslag der Eerste Kamer over
het wetsontwerp tot herziening van den wette-
lyken tijd.
Den
on-
be-
r en
lijk»
moe-
in
Wie
een
jort,
tl-
Be
tten
dl»
hap
igen
met
sten
met
Kier
ing.
spe-
ieke
pen.
en
dkt.
met
roer
sar-
1i
to"-
wor-
1
van
Ge-
van
de
ren-
1 het
I. W.
bond
1 sB
anda
’K.f
rif».
t be-
1 het
van
ne-
deze
men,
ge
lelde
de
ook
ietiw
hans
sa-
wille
om-
ma-
hten
’.der-
H.
P.
luyi.
N. Z. Voorburgwal b. h. Spul, Amsterdam.
PLATS OU JOUR IN LA CARTL
SPECIAL» LUNCH.SCHOTELS.
1
De regeering koestert den wenscb een
vraehtUjn van Amsterdam op Znid-Amerika
te behouden. Het hiertoe noodige onderzoek
is in vollen gang. Daarbij neemt het be
vorderen van samenwerking tusschen Am
sterdam en Rotterdam een belangrijke plaats
in.
De Regeering is er zich van bewust, dat de
hulp, welke thans aan de scheepvaart geboden
wordt, niet afdoende zal zijn. Dit blijkt trou
wens wel uit het feit, dat de nu voorgestelde
steun als voorloopig is aangeduld en dat de
Regeering zich voor het einde van dit jaar
over verder te nemen maatregelen zal beraden.
Zoo worden in t program voor den a.s. winter
aan de te bespreken onderwerpen ook te beleven
actiepunten vastgekoppeld, waarin de K.JM.V.-
ers gelegenheid zullen vinden overeenkomstig
hun leeftijd en omstandigheden hun idealen uit
te vieren en reeds invloed ten goede uit te oefe
nen op de samenleving.
Het lidmaatschap wk>rdt voorafgegaan door door
hen te volgen oriëntatiecursus, waarin de adspi-
ranten kennis nemen van rechten en plichten
der K.J.M.V.-ers. De Installatie tot het lidmaat
schap geschiedt op stijlvolle wijze, zoo mogelijk
na een gemeenschappelijk opgedragen Mis en
öntvangen H. Communie voor het tabernakel.
In de K.JM.V. werken de z». actiegroepen,
die meer intens trachten onze Idealen te verwer
kelijken. Steeds meer komt ook het instituut van
leiders op den voorgrond, omdat de K.J.M.V,
ook steeds meer zich baseeren wil op indeeling
in kleinere clubs.
Het vormingswerk in de K.J.M.V. strekt zich
uit op drievoudig terrein: godsdienstig-zedelijk,
sociaal-economisch, waartoe ook teruggebracht
wordt de principieele staatkunde, en cultureel.
In nauwe samenwerking met de organisaties der
volwassenen verzorgt de KJ.M.V. ook de vak
belangen van hare leden in de adsplrantvak-
groepen. In de gelegenheid, die geboden wordt
voor ontspanning, zorgt de K.JM.V. voor een
goed en gewaarborgd vriendschapsverkeer.
De K.J.M.V. wil een ideëele, vormende bewe
ging zi)h, die de behandeling der beginselen op
de allereerste plaats stelt, maar tevens vergeet
zij de practische daad niet.
De Hoogeerw.
Montfortanen heeft benoemd:
Waarborgen, dat verdere inkrimping van de
tonnerunaat der Nederlandsche vloot Ban wor.
den voorkomen, kunnen onmogelijk gegeven
worden, tenzij tot een uitvoerverbod voor sche
pen besloten mocht worden, hetgeen echter
niet in de bedoeling der Regeering ligt.
In het veel omvangrijker passagiersverkeer
met Noord-Amerika vertoonen zich, sedert dit
onderwerp in 1934 met de Staten-Oeneraal be
handeld werd, teekenen, die wijzen op stablli-
seering en langzaam herstel, die ook tot uiting
komen in een verheugende toeneming van het
vervoer met Nederlandsche schepen. De regee
ring hoopt nog steeds met de directie van de
HollandAmerlkalljn tot overeenstemming te
kunnen komen over den bouw van een passa
giersschip in Nederland.
kiellegging
de „Mer.
voor de missie van Mozambique (O-Afrika)
den E P. L. Lebouille uit Hoensbroek (LJ.
Voor de missie van Isangi (Belgisch Congo)
de E.E. PJ». Ch. Frehen uit Waubach (L.) en
Aug. Erckens uit Geverik-Beek Voor de mis
sie van Ijsland den E. P. Eug. Liedekerken uit
Schlmmert (L.)
De E. P. M. van Buggenum uit Haarlem is
benoemd tot assistent te Egmond aan Zee;
de E.E. P.P. J. Maalsté uit Lutterade-Geleen
en Q. Heyllgers uit Haarlem tot assistenten
te Voorschoten; en de CE. P. W. Loop uit
Epen.Wittem tot professor aan de Apostoli
sche School te Rotselaer (bij Leuven B.)
P.S. Voor nadere kennismaking met doel en
streven der K.JM.V. verschijnt dezer dagen een
brochure, die desgewenscht kosteloos kan
worden besteld aan het K.J.M.V.-bureau. Laan
Copes van Cattenburch 127, Dep Haag.
Plaatselijk, diocesaan en nationaal berust de
leiding dezer beweging bij den prlester-modera-
tor en een leekenbestuur. Omdat het Jongeren
werk op de allervoornaamste plaats een werk
van vorming is, draagt de priester de algemeene
leiding en is hij dus niet zooals wel hier ot
daar gedacht is adviseur, maar in den echten
zin van het woord: leider, moderator. Naast
hem nemen de leekenbestuurderen een voorna
me plaats in zoowel in het algemeen vereenl-
gingswerk als in het eigenlijke vormingswerk,
waarin zy den priester onschatbaar groote
diensten kunnen bewijzen.
het „Handelsblad” is te bevoegder
in Den Haag niets bekend van een
audiëntie bij den gouverr.eur-generaal van Ned.
Indië, welke aan ir. Mussert, den leider der N.
8. B. die binnenkort daarheen vertrekt, zou
z;Jn toegezegd.
De groote zaal van Krasnapolsky. waarin het
middagcongres belegd wordt en die wel 900
plaatsen telt, schenkt de gelegenheid ook andere
jongemannen te laten kennis maken met onze
K.JM.V.
Zoowel K.JM.V.-ers, die zich niet hebben op
gegeven voor de lunch, als andere belangstellen
de Katholieke jongemannen, kunnen de mid-
dagbijeenkomst bijwonen.
Zy kunnen dan medemaken - de rede van den
Bondsmoderator zoowel als het spel van den
Gehangene met den koorde van Henri Ghéon.
Men moet dan echter te twee uur aanwezig
zijn)
9
Het Initi .t het aanvragen van sursé
ance van betalint voor den Koninkiyken Hol-
landschen Lloyd werd genomen door de directie,
toen deze na 't besluit van de regeering om niet
verder te steunen de overtuiging kreeg, dat
voortgaan met een verliesgevende exploitatie de
crediteuren zou benadeelen.
Het personeel, dat In de laatste Jaren is werk
zaam geweest, zoowel als de gepensionneerden,
zouden veel eerder het lot gedeeld hebben van
hen, die in dienst zyn of geweest zyn van nood-
lydende ondernemingen, indien deze reederij
niet met steun van de overheid van land en
tad was in staat gesteld het bedryf nog voort
te zetten.
De vraag, of niet in de toekomst moet wor
den voorkomen, dat vermenging van de midde
len, bestemd voor pensioenen enz. met de be-
Iryfsmiddelen het personeel in de lotgevallen
der onderneming doet deelen, ook wat betreft
spaar- en verzekeringsgelden, heeft de aan
dacht der regeering.
De voorzitter van het Centraal Stembureau
maakt bekend, dat de openbare zitting van dit
Stembureau voor de beslissing over de geldig
heid der lysten en over de handhaving van de
daarop voorkomende candidaten zal worden
gehouden op Maandag 15 Juli a.s. des middags
om 12 uur. in het lokaal van het Gemeentehuis
te 's Gravenhage, voorheen voor de vergaderin
gen van den raad bestemd.
Op het 11 en 12 September as. te Rotterdam
te houden Congres van den Ned. R. K. Mid
denstandsbond zullen prae-adviezen worden be
handeld over „Vestlglng.seischen voor Ambacht,
Kleinnyverheid en Detailhandel” en over „De
beteekenis voor het mlddenstandsbedryfsleven
van de wet op de Ondernemersovereenkomsten.”
Als prae-adviseur over deze onderwegen zul
len resp. optreden drs. H. L. Jansen, adjunct-
direeteur van het Bureau van den Ned. R. K.
Middenstandsbond en mr. dr. P. J. Witteman,
advocaat en procureur te Amsterdam, lid van
het College van Ged. Staten in Noord-Holland.
Van heinde en verre zullen de bezoekers, dank
zy den kunsthandel J. O. Goudstikker N.V.. die
Nijenrode weer tot een kunsthistorisch centrum
heeft gemaakt, naar dit bekooriyke plekje Ne
derland kotnen, om, na zich vermeid te hebben
in de door de natuur gezegende omgeving van
het park, binnen te treden in de gangen en
vertrekken, waar aan de sfeer van rustige
voornaamheid, welke men er schier tasten kan,
luister werd bygezet door de talryke kunst
schatten. welke er te bewonderen zyn.
Vrydagmiddag, vóór N yen rode zyn poorten
voor het publiek opensloot, heeft een uitgelezen
gezelschap genoodlgden geluisterd naar een
rede van prof. dr. W. Vogelsang, directeur van
het Kunsthistorisch Instituut. Spr. vestigde er
do aandacht op, dat de geschiedenis van Nyen-
rode teruggaat tot de twaalfde eeuw en dat
restauratie en uitbreiding van dit huis zich
voltrokken hebben op een wyze, die ook den
meest deskundige volkomen bevredigt.
De heer J Goudstikker vroeg tenslotte
aandacht voor een woord, dat zyn toehoorders
naar hy zelde op dit oogenblik wellicht
met zouden hebben verwacht.
Staande voor dit herrezen kunstwerk al
dus spr. past het een oogenbitk te denken
aan den man, die het heeft doen verryzen
Men moge van Iemand denken, wat men wil,
doch laat men zulk een man niet te lichtvaar
dig beoordeeleni
Een rondgang door het kasteel besloot de
plechtigheid.
Toen den Minister bleek, aldus deze Memo
rie. dat er een verheugende eenstemmigheid in
de Tweede Kamer heerschte ten opzichte van
het beëindigen van de tydsplitsing en dat vry-
wcl algemeen het aanvaarden van den Mlddén-
Europeeschen tyd daartoe als middel werd aan
bevolen, meende hy ter bevordering van het
Intreden van de gewenschte rust op dit punt,
goed te doen, het ook hem aanvankeiyk Juist
voorkomende voorstel tot aanvaarding van
Greenwlchtyd met zomertydregellng los te la
ten en dit te wyzigen in een ontwerp van wet,
waarby de Mtdden-Europeesche tyd algemeen
wordt gesteld.
De kennisneming van het Voorloopig Verslag
der Eerste Kamer was voor den Minister in
zooverre een teleurstelling, dat daarin minder
aandacht wordt geschonken aan de groote voor-
deelen van eenheid en de crltlek zich bepaalt
tot de vraag, welke tyd moet worden aanvaard
met behoud van den Zomertyd. alsof niet de
probleemstelling na de behandeling In de
Tweede Kamer een andere ware geworden.
Met het oog op het Internationale verkeer is
aansluiting gezocht aan de wereld-tydslndee-
llng, onder in achtneming van den wensch van
eenheid van tyd gedurende het geheele jaar.
Dit voert tot aansluiting by den Mldden-Euro-
peeschen tyd, met overeenstemming tevens ten
opzichte van België, Frankryk en Engeland in
de periode van zomertyd in die landen. De
Minister wyst er op, dat eenmaal aangenomen
het verlangen naar eenheid in tyd gedurende
het geheele Jaar alleen het aanvaarden van
aansluiting naar het Oosten mogelyk was. aan
gezien men by meer westelyken tyd op den
loop der zon ten achter raakt, hetgeen de be
schikbare ruimte aan daglicht aanmerkelyk zou
bekorten.
Aan de Memorie van Antwoord aan
Tweede Kamer inzake het wetsontwerp
telooze voorschotten ten behoeve van de zee
schepen wordt het volgende ontleend:
De Haarlemsche Bond van de K. J. M. V.
viert dit Jaar het eerste lustrum. Dit lustrum
zal niet gevierd worden met klaroengeschal noch
met ouderwetsch gefuif; Integendeel, dit lustrum
zal voor den Bond geen aanleiding zyn voor
uiteriyk vertoon, maar meer voor inneriyke ver
dieping, voor zelfinkeer, voor bezinning op het
verleden en bezieling voor de toekomst.
Met ingang van 15 Juli zullen de tarieven
voor de blnnenlandsche luchtlynen der K. L. M.,
behalve die naar Zeeland en Knocke, verlaagd
worden.
Bovendien worden op alle btnnenlandsche
verbindingen ééndaagsche retours ingevoerd.
De K. L. M. hoopt daardoor het reizen per
ochtendvllegtulg heen, en in den namiddag te
rug naar en van de verschillende luchthavens
Groningen, Twente, Eindhoven, Haamstede en
Vhssingen, sterk te bevorderen, want de één
daagsche retours zyn aanzienlyx goedkooper
dan de gewone. Voor Amsterdam—Twente v.v.
b.v. is het verschil 17 pet. en op de andere iy-
nen is de prys in dezelfde verhouding vermin
derd.
Zy zullen de zedeloosheid moeten trotseeren'
Zy zullen een biyvende afrekening moeten
houden met het liberale individualisme.
Zy zullen den sterken dam moeten vormen
tegen alle extreme systemen!
Aan hen zal moeten worden toevertrouwd het
erfdeel hunner vaderen, die aan de katholieken
van Nederland de hun toekomende plaats weer
hebben teruggegeven!
wy, K.J.M.V.-ers, zyn dankbaar, dat de Bis-
schop ook ons geroepen heeft tot de manne-
lyke Jeugdbeweging voor Katholieke Actie, on
der wier leiding en stuwing wy meer dan in het
verleden er in zullen slagen, onze door en door
katholieke idealen uit te dragen I
Maar laten dan ook allen met «Je K. J.
M. V. medeleven en medewerken, de ouderen
door hun steun, de Jongeren door hun lidmaat
schap.
Moge ik sluiten met een woord van onzen Bis
schep, den grooten vriend der jongeren. Na
zyn felicitatie aan de K.JM.V., waarin Monseig
neur zelfs schryft van zyn „waardeerlng” en
diepe erkentelykheld” klaagt Hy toch: „Nog
lang niet genoeg is in onze middenstandskrin-
gen het besef doorgedrongen, dat wy leven in
een nieuwen tyd en dat deze nieuwe eiseben
stelt vooral op het terrein van de jeugdorgani
satie. Moge God dat besef doen groeien, ook by
de ouderen, zóó dat dezen er krachtig toe mede
werken om de jongeren tot de organisatie te
brengen.”
Naar wy vernemen heeft de minister
Economische Zaken, prof. dr. H. C. J H.
lissen, het eere-voorzltterschap aanvaard
de eenlge maanden geleden door een aantal fa
brikanten in het leven geroepen Nationale Pro-
pagandacommissle voor Nederlandsch Fabrikaat.
Tot dusver maakte de heer Gelissen deel van
deze commissie uit.
De chef van den torpedodienst, overste
Klaassen, hield een rede waarin hy uitvoerig
de ontwikkeling van het torpedo-wapen by
de Ned. Marine en van den torpedo-dlenst
schetste en woorden van herdenking sprak
over hen die by de ontwikkeling van dit
wapen hun leven en gezondheid hebben ge
laten.
Als vertegenwoordiger van den Minister
van Defensie sprak vice-adm. de Graaff, die
in de talryke opkomst der oud.gedienden van
den torpedo.dlenst een biyk van belangstelling
in hun corps zag.
Spr. deelde mede, dat ook H. M. de Konin
gin van Haar hooge belangstelling heeft doen
biyken, door verschillende onderscheidingen
toe te kennen.
Tot officier In de orde van Oranje Nassau
is benoemd de kap.-luit, ter zee Klaassen. tot
ridder in de Orde van Oranje Nassau, offi
cier Fry, van den M. S. D., de eere-medaille
in goud toegekend aan den oppertorpedomaker
Kuyper, en de eere-medaille in zilver aan pen
oppertorpedo.maker. Steenaard.
De Schout by Nacht Kruys, commandant
der Marine, dankte H. M. de Koningin voor
deze erkenning van de Marine en wenschte
vervolgens namens de andere onderafdeelln.
gen van de zeemacht den torpedodienst geluk
met zyn Jubileum. Spr. noemde het torpedo-
wapen een der voornaamste onzer Marine.
Dit klein materieel In perfectie opgevoerd
vormt de maritieme kracht van onze kleine
natie. Met prima materieel en goed personeel
komt men er echter niet. Er moet bezieling
en enthousiasme zyn.
De heer Driessen, burgemeester
Helder, bood een ets aan. Namens
detzeedienst wenschte overste Vrede den tor
pedodienst geluk. De heer Kuyper
torpedodienst bood een koperen gedenkplaat
aan, vervaardigd door het corps torpedo
makers en voorstellende den torpedojager Van
Nes. Tenslotte sprak namens het
soneel de heer Visser.
Op deze plechtigheid volgde de
van een nieuw torpedo.werkschlp
cuur”. e
lyks over de grenzen. Maar de schilderkunst
spreekt een taal, die overal begrepen wordt.
Wat de Viaamsche primitieven, de Brabantsche
barok, het Hollandsche realisme mededeelen,
dat wordt medegedeeld aan de gansche wereld.
De taal veroudert, of Juister: zy vernieuwt
zich gedurig. Zoo worden de oude taalvormen
moeiiyk verstaanbaar. Om een middeleeuwsch
dichtwerk te kunnen lezen en genieten naar
waarde, moet men eerst studie maken van het
middel-nederlandsche taaleigen. Doch de schil
derkunst spreekt zonder omweg tot het oog in
alle eeuwen met dezelfde kleuren, lynen, vor.
men.
En wat zegt ons dan de Nederlandsche schil
derkunst?
Daar moge groot verschil zyn tusschen een
Vlaamsch-primitlef schlldery, b.v. van Mem.
link, een Brabantsch-barok-doek van Breughel
of Rubens en een Hollandsch realistisch werk
van Frans Hal of Pieter de Hoogh, daar is één
kenmerk, hetwelk aan al deze doeken en pa-
neelen gemeen is: zy verheeriyken de schoon
heid van het werkelyke leven.
De Nederlandsche schilder is een bewon
derend getuige van de werkelykheid. Hoe hy
die werkelykheid ook aanschouwt, altyd ziet
hy haar als iets goeds, iets moois, een weel
derig Godsgeschenk.
Dit is wel een groote les uit de vaderland-
sche geschiedenis, die de schilders In het Ryks-
museum ons geven.
Zeker, de werkelykheid kan hard en bitter
zyn. Ze is hard en bitter geweest voor eenige
der allergrootsten, voor Rembrandt, voor Her
cules Seghers, voor Ruysdael. En toch hebben
„Het Ryksmuseum” deze’ door de werkelykheid geslagen en geteis
terde Nederlanders, die werkelykheid niet al.
leen aanvaard, doch stralend verheeriykt. zy
dat groot en
by uitstek de
vermogen om
en
In het Groot-Scholastikaat der P.P. v. d. H-
Geest te Gemert had 11 Juli op het Litur
gisch feest van de verspreiding der Apostelen,
het afscheid plaats van zeven jonge Paters, die
aldaar hun studies voleindden. Zes van hen wer
den benoemd voor de Missie Bagamoyo (Britsch
Oost Afrika), of Cubango (Portugeesch West-
Afrika), voor Bagamoyo de Weleerw. Paters J.
Verbeek, uit Monster, M. Saelmans, uit Weert,
F. Sanders, uit Breugel (St. Oedenrode) en I.
Overgaag, uit Den Haag. Voor Cubango de
Weleerw. paters J. Bende uit Amsterdam en P.
Schoonakker. uit Milllngen. De Weleerw. Pa
ter A. van Llerop uit Weert werd benoemd als
leeraar aan het Missiehuis te Weert. -»
Ook zes H!roeders kregen hun benoeming voor
de Missie. Voor Bagamoyo de Eerw. Broeden
Patrlcius Willemsen, uit Reek. Tharcisius Wer
ker, uit Amsterdam, Canisius Fransoo, uit Ble-
rik, Georgius Nuyten, uit Breda en Jacobus
Reyntjes uit Doenrade (Oirsbeek); de Eerw.
Br. Stephanus Oomen uit Llerop werd benoemd
voor Guadeloupe (KI. Antillen).
By dezelfde gelegenhid werd als Novicenmees
ter te Gennep benoemd de Z.Eerw. Pater Henri
Strick uit Budel, die onlangs uit de Missie
repatrlëerde. terwyi de Zeereerw. Pater Jacqun
Gysen uit Tungelroy zyn aanstelling kreeg als
Pater spiritualls
te Gemert.
^oen Potgieter ons volk wilde wekken,
I toen hy den algemeen heerschenden geest
A van Jan Salie wilde uitbannen, en toen
hij wilde terugwyzen naar een grootsch ver
leden, dat de verzekering zou inhouden
een stralende toekomst. Indien het goed begre
pen werd, wist hy geen beter onderwerp te
Mezen dan .Het Ryksmuseum”. Déér in het
oude Ryksmuseum. zooals Potgieter het kende
in het jaar 1848, déér was een leerschool van
Nederlandsche nationale grootheid. En de dich.
terUjke wekker van het vaderlandsgevoel begon
Mjn prachtige mymerlng te schryven.
’„Er was een tyd, waarin de weegschaal der
volkeren van Europa door hare vorsten niet ter
hand werd genomen, of de Hollandsche maagd
aan hunne zyde op het regtsgestoelte gezeten,
wierp er mede haar oorlogszwaard of haren
oiyftak in en deed door deze bywylen den
evenaar overhellen."
Aan dezen glorieryken tyd van Holland al
lereerst bewaarde het oude Ryksmuseum ryke
herinneringen. Potgieter beschrijft ze: de his
torische portrettengalery. de breede geschiede,
nls-doeken, de vaderlandsche tafereelen,
realistische afbeeldingen van een sober, maar
sterk leven. Eigeniyk heeft hy minder aan
dacht voor de schilderkunst dan voor de ge
schiedenis, zooals hy ook minder aandacht
heeft voor het Ryk dan voor de provincie
Noord-Holland. Hy leverde een „Hollandsche
Historie Galery”, die hy
noemde.
In dien tyd was de schilderijen-verzameling
van het land ondergebracht in het zoogenaam
de „Trippenhuis” aan den Kloveniersburgwal
te Amsterdam. Het groote heerenhuis, dat eer
der een paleis leek, draagt zyn naatn naar de
gebroeders Trip, de oorspronkelijke bewoners
Tegenwoordig doet het dienst als zetel van de
Konlnkiyke Academie van wetenschappen. Als
museum leverde het gebouw allerlei nadeelen
op, soodat men reeds in de zestiger jaren van
de vorige eeuw moeite begon te doen, om
’s lands verzameling onder te brengen in een
meer passend bouwwerk. Een groot yveraar
voor deze gedachte was de katholieke vriend
van Potgieter, de pionier der moderne katho
lieke cultuur J. A. Alberdlngk Thym. Er werd
een prijsvraag uitgeschreven. Onder de inaen.
ders van ontwerpen bevond zich dat was in
1#63 de katholieke Roermondsche architect
Cuypers. Hy had een ontwerp gemaakt in Ne-
deriandschen Renaissance styi. Dit ontwerp
werd hoog geprezen door een onbekend schrij
ver in de „Amsterdamsche Courant”. Men
meende dat J. A. Alberdlngk Thym die onbe
kende schrijver was.
Dadelük kwam er protest. Vreesde men
tien jaar na den Aprilstorm voor een „ka
tholieke conctle?” Het bezwaar, dat men maak
te, luidde: „Dit ontwerp zou eerder deugen
voor een kerkelyk gesticht of voor een bis-
Khoppeiyk paleis, dan voor een kunstgebouw.”
Inmiddels gingen de plannen niet d«»r. Het
eerste ontwerp van architect Cuypers is nooit
uitgevoerd. Het werd opgeborgen by de vrome
wenschen. "tegenwoordig is dit eerste ontwerp
te bezichtigen in het gemeenteiyk museum te
Roermond.
Het zou nog ruim tien Jaren duren, voordat
wederom een prysvraag voor een ryks.kunst-
gebouw werd uitgeschreven. Deze maal kon de
opzet grooter zyn dan in 1863. Vier Inzenders
leverden ontwerpen. Weer was Cuypers er by.
Thans kreeg hy de voorkeur der Jury. Op 12
Juli 1876 benoemde de Konlng hem tot bouw
heer van het Ryksmuseum. Op 13 Juni 1885.
dus gisteren vyftlg Jaar geleden, werd het
nieuwe museum met groote plechtigheid geo
pend door minister Heemskerk.
Weer had het ontwerp verzet gewekt. Weer
was het te Roomsch gevonden. Deze maal was
er zelfs in de Kamer over geïnterpelleerd, maar
de bouw ging rustig door en zoo verrees aan
Stadhouderskade te Amsterdam het tegen
woordige Ryksmuseum. De kritiek werd niet
gesmoord. Om onbekende redenen bleef de
Konlng by de opening weg. Er verschenen
spotprenten op „de inwydlng van het bisschop-
peiyk paleis”. Men zag Victor de Stuers, Al
berdlngk Thym en Cuypers geknield voor het
gebouw, waarlangs de katholieke processie trok
met vaandels en een kruisbeeld, terwyi een
nonnenkoor een zang ten gehoore geeft
Het nieuwe Ryksmuseum moge als bouwwerk
zekere gebreken vertoonen, in den spot kwam
méfcr naar boven dan bezorgdheid voor de na
tionale kunst. Een zekere afkeer van al wat
I samenhangt met „Rome" en „Roomsch" is nog
altijd niet geheel uit Nederland verdwenen en
deze afkeer vond eenig voedsel in de wyze,
waarop Cuypers zyn taak opvatte en waarop
Thym hem verdedigde.
Hadden Cuypers en Thym echter ongeiyk?
Wat Is het groote verschil tusschen het
Ryksmuseum, z«x>als wy het kennen uit het
meesteriyke opstel van G. J. Potgieter en het
Ryksmuseum, dat wy tegenwoordig kunnen be
zoeken en waar wy duizenden schatten van
schoonheid kunnen bewonderen? Het oude mu
seum was vooral gewyd aan den grooten tyd
der Hollandsche realistische schilderschool', het
nieuwe museum heeft een veel breeder col
lectie Nederlandsche kunst, ook uit de mid
deleeuwen. Aan de kerkeiyke en religieuze
kunst is een ruime plaats afgestaan. Zuid-
Nederlandsche meesters zyn er, hoewel niet
overvloedig, toch rijk vertegenwoordigd. Over
het verleden van' ons Nederlandsche volk ver
telt het niet eenzydig.
Wat beteekent de verzameling, ondergebracht
In dit museum, voor het volksleven?
Deze verzameling is wellicht de beste leer-
•chool tot kennis van het Nederlandsche volks
karakter. De Nederlanders het werd vaak
beschreven en gezegd vormen pen volk van
•Childers. Ze hebben vooral goede oogen.
Op een speciaal Nederlandsche wijsbegeerte
kan men niet wyzen. Onze letterkunde, hoewel
lang niet zoo verstoken van oorspronkeiykheld
ais men wel eens voorgeeft, is toch in menig
opzicht afhankeiyk van de groote geesteiyke
•tmomlngen in het buitenland. De Nederland-
«che muziek heeft haar onvergankeiyke waar,
de in de muziekgeschiedenis van Europa, doch
vormt geen vaderlandsche traditie. De Ne
derlandsche schilderkunst echter is een stuk
’•derlandsche glorie, dat alom in de wereld
«tënd wordt.
Ons taalgebied is klein. De meesterwerken
de Nederlandsche letteren kotnen nauwe-
hebben er iets mee gemaakt,
sehoon is.
De Nederlandsche mensch is
rnensch met het traditioneele
de werkelykheid te maken tot iets, dat groot
schoon is.
De Nederlander is geen droesner, geen
utopist, geen Arcadiër, geen metaphysicus, maar
hy is een krachtig bedwinger en verheeriyker
van de werkelykheid.
Dit leeren ons de oude doeken in het Ryks
museum, die daar niet voor niets byeenge-
bracht werden, doch die ons iets te zeggen
hebben. Welk een diepe gedachte is het,, in
dien men haar katholler verstaat, dat de
werkelykheid hoe ellendig zy ook weze
beheerscht en verheeriykt kan worden! Niet
alleen In de kunst, ook in het leven geldt deze
wet. Iedereen kan met de werkelykheid van
zyn eigen leven iets groots en schoons maken,
Indien hy de werkelykheid leert aanvaarden
als een Godsgeschenk en haar heeriyk weet te
maken tot een geschenk van den mensch
aan de eeuwigheid.
Daar de Regeering er van overtuigd is, dat
in de internationale oorzaken van de moei,
lykheden op scheepvaartgebied slechts langs
den weg van internationaal overleg verbete
ring kan worden gebracht, behoeft wel nau
welijks te worden gezegd, dat zy een zoodanig
overleg gaarne zooveel in haar vermogen Ugt
zal bevorderen.
De Minister kan niet instemmen met hen,
die van oordeel zyn, dat by spoediger hulpver-
leenlng, geringere bedragen noodig zouden
zyn geweest.
Deze hulpverleening geschiedt ter tegemoet
koming in de verliezen over het loopende jaar,
zoodat het oogenblik waarop de steun wordt
uitgekeerd, niet van noemenswaardlgen invloed
kan zyn op het bedrag der ultkeerlng.
ven en elke goede Jeugdorganisatie zal' dit ook
als nummer één in haar program hebben staan,
maar er zyn dingen, waarvoor de gezinsopvoe
ding alleen niet meer zorgen kan. Ik denk hier
aan de houding In prlnclpieel-sociale kwesties,
aan de elschen, die aan het katholieke leven ge
steld worden inzake het breede apostolaatster
rein, aan den Invloed, dien de Katholieken
ten uitoefenen op het gemeenschapsleven
verband met de elschen der zedelykheld.
de sterke houding van Rome kent in de mo
derne problemen der jeugdorganisaties door
sommige landen geschapen, die twyfelt niet
meer aan het nut en de noodzakelykheld der
Katholieke Jongeren- en Jeugdbeweging.
Deze algemeene redeneering geldt in het by-
mlnstens evenzeer voor den midden
stand. De Middenstand, die wel eens begrij-
peiyk van huls uit niet organisatorisch Is
aangelegd, zal des te meer zorgen moeten, In de
jeugdbeweging niet achteraan te komen.
r-
De jongeman van heden staat in de branding
der gevaren, de gevaren van godsdienstige on
verschilligheid en van brute zedeloosheid; daar
komen by de schokkende veranderingen in het
maatschappeiyk samenleven, voor hem zich
manifesteerend in de onzekerheid van zyn toe
komst en voor velen de leegheid in het werk
van heden.
En toch moeten de Jongeren van heden de
dragers en de leiders* worden van het groote
leven van morgen.
En toch wk>rdt van de Katholieke Jongeren
verwacht het vol beleven en breed doorvoeren
van de vruchtbare Christeiyke beginselen.
Onder groote belangstelling van de oud-
leden van het Corps Torpedomakers werd
Vrydag te Den Helder het 50-jarig Jubileum
van dit corps gevierd. Onder de autoriteiten,
die door hun aanwezigheid biyk gaven van
hun belangstelling, waren Vice.Adnxiraal de
Graaff, chef van den Marinestaf, Schout.by
Nacht T. Kruys. commandant der Marine en
Schout by Nacht Vos, chef van het marine
mate rieel.
