ONS BLAD
De geloofsstrijd
Duitschland
m
aan
Vaticaan zendt scherpe nota
Berlijn
I
I
i
L
FELLE REDEVOERINGEN VAN
GOEBBELS EN FRICK
I
y-
Het nieuws van heden
Toestand
ondraaglijk geworden
KERK MOET NAT. SOCIA
LISTISCH ZIJN!
DE BAROMETER
DE KERK VOERT GEEN
PARTIJ-POLITIEK
JOH- LAUWERS
I
is
in
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
MAANDAG 5 AUGUSTUS 1935
Polen en Danzig
Ketel van locomotief
geëxplodeerd
I
naar
dr. Göbbels
(A
4
Wear 3000 zieke soldaten
teruggekomen
De moordende hitte in
Abessinië
Als de politiek echter het Altaar
raakt, dan heeft de Kerk het
récht zich te •verdedigen
Aanval op de buiten
landsche 'per*
EINSTEIN AAN DEN GROND
GELOOPEN
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Troepen geconcentreerd by de
grens der Vrye Stad?
Kulturkampf, tragische
werkelijkheid
PAYGLOP 3
ALKMAAR
BREUKBANDEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
Bet ingestorte geboortehuis van Madame
Curie te Warschau, waarbij talrijke men-
schen onder de puinhoopen bedolven werden
«n tot nu toe acht en twintig personen het
leven lieten
Dr. Frick spreekt
Voor de Kerk is er maar één
redmiddel om den vrede te
verzekeren: terug
den kansel
ADVERTENTIEPRIJZEN:
Per lossen regel 20c, ingez. med. 40 c
p. regel; idem op pag. één 55c p.regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
Fel protest tegen de verordeningen van Goering, die den
plaatselijken overheden beveelt streng op te treden
tegen het „politiek katholicisme”
i
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
ACHT EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 254
i f 2-
hedenavond
een
geleden te
Het willen beweren, dat de Kerk zich daar-
binnenlandsche
van
t
8,
,J> leider
Wat de vraag der godsdienstige belijdenis
betreft, verklaarde Göbbels. dat de natlonaal-
sociaiistische beweging zich nog steeds stelt
op den bodem van een positief Christendom
en daarop zal blijven staan ook.
WU laten niet toe, dat het rasbederf zich
ook voortset in*taoekomstige geslachten.
ROME, 3 Aug. (Reuter.) Deze week zijn des
nachts in Napels twee schepen met 3000 zieke
soldaten aan boord, die ongeschikt zijn gewor
den voor den actleven dienst, uit Oost-Afrik*
teruggekeerd. De patiënten zijn naar verschil
lende plaatsen overgebracht. De autoriteiten
hebben hun aankomst niet vermeld en evenmin
bekend gemaakt waarheen zij gezonden zijn. In
Napels zijn zij echter niet gebleven.
Waterpolo: NederlandDuitschland 23.
O O
Voor de kerk is er maar één redmiddel om
den vrede te verzekeren: terug naar den kan
sel! De kerken moeten God dienen; wij echter
dienen het volk.
mede niet mag bezighouden en Haar bevoegd
heid te willen beperken tot het inwendige In-
dlvidueele geweten of enkel tot den eeredienst,
miskent Haar Goddelijke Zending.
De Kerk kan zich bij zulk een beperking nim
mer neerleggen. Haar recht is trouwens ook
in het Concordaat uitdrukkelijk erkend."
- „Minister Goering.” zoo besluit de verklaring,
„noemt zich een tegenstander van den „Kul-
turkampf”.
De feiten spreken echter een andere taal!
De werkelijke toestand is deze, dat de bis
schoppen in Duitschland geen vrijheid meer
hebben óm het Evangelie te prediken en het
toe te passen op huidige vraagstukken, zonder
zich bloot te stellen aan straffen.
Het geestelijk ambt in Kerk, scholen en ver-
eenlgingen Is onderworpen aan een voortduren
de vijandige en hatelijke spionnage.
Nederiandscbe athletlekkampii
records verbeterd.
Jubileumwedstrljden R. K. A. V. Heiland te
Haarlem.
pu-
officieel
Er is in den staat slechts één drager van den
politieken wil, en dat is onze beweging. Zij ver
tegenwoordigt staat en volk, maar zelfs indien
Stand op Maandag uar vjn: 7U.«
Vorige stand: 7CS
o
VATICAAN HEEFT EEN NIEUWE PROTEST-
NOTA AAN BERLIJN GEZONDEN, WELKE
NOG SCHERPER IS DAN DE VORIGE.
Indien 'deze bedoeling bestaat vorderen de
Katholieken echter, dat het Concordaat worde
nageleefd en dat de uitvoering ervan niet worde
verhinderd door maatregelen van autoriteiten
en dat men geen verklaringen of verordenin
gen uitvaardigt, die met bet Concordaat on-
vereenlgbaar zijn.
Wanneer Rosenberg op ongehoorde wijze het
Katholieke geloof en de christelijke instellingen
belastert, antwoordt men, op een rechtmatig
protest der kerkelijke overheid, dat hy een par
ticulier persoon is.
Het conflict factiën Polen en Danzig spits*
zich toe; troepen geconcentreerd bjj de grens
van d« vrije Stad?
Slotzitting van den Volken bondsraad. Twee re
soluties aangenomen; 4 Sept, wederom bijeen.
De Katholieke Kamerfractie wenscht geen bjj-
eenroeping der Tweede Kamer.
Deken C. Hartman te Amersfoort overleden.
chappen; drie
Felle aanvallen van Goebbela en Frick op do
Katholieke Kerk.
Het Dultsche Persbureau heeft de samenvat
ting gepubliceerd van een verordening van mi
nister Goering, gelegd op de plaatselijke over
heden, welke spreekt over een beweerd „poli
tiek Katholicisme" en hen oproept om met alle
wettelijke middelen op te treden tegen die
geestelijken, die hun geestelijk ambt misbrui
ken voor politieke doeleinden.
Deze verordening wekt den Indruk, alsof het
gaat over een aanzienlijk aantal leden van den
Katholieken clerus, dat zich aan misbruiken
zou hebben schuldig gemaakt.
Deze uiting kon niet anders dan met groot
wantrouwen worden aanvaard. Iedereen weet
Immers, welk verantwoordelijkheidsgevoel de
Katholieke clerus bj alle landen van de ver
vulling van zijn ambt heeft.
Wij zullen ^lie beschuldiging - beantwoorden
met een objectieve vaststelling der feiten.
Het Is genoegzaam bekend met welk een vol
doening de Katholieken de sluiting van het
Concordaat hebben begroet en met welke eer
lijke gevoelens zij bereid waren mede te wer
ken tot de vernieuwing van hun vaderland.
Maar bekend zijn helaas ook de motieven, die
deze geestdrift hebben verstikt.
Het Is dus onrechtvaardig op de Katholieken
WIJ wenschen en verlangen eehter, zoo
setde hij, dat evenals wij op religtews ge
bied positief Christelijk zjjn, de kerken op
politiek gebied positief nattonaal-socialis
tisch zijn. Lippendienst alleen is niet ge
noeg. Wij willen een belijdenis met daden.
In de tweede groote bijeenkomst In het kader
van den gouwdag van de nationaal-sociallstl-
sche party te Essen is ojn. het woord gevoerd
WASHINGTON, 5 Aug. (A. N. P) Uit Odl
Lyme wordt gemeld, dat prof. Einstein, wel
licht in de meening. dat het getij slechts rela
tief rekening houdt met zandbanken, door een
verkeerde berekening van den val van eb met
zyn aellboot op een zandbank is geloopen,
waarvan hy met een motorboot moest worden
vlotge trokken.
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 4330, Redactie 4220
ABONNEMENTSPRIJS:
Per kwartaal voor Alkmaar t
Voor buiten Alkmaar f2.85
Dagblad uitgegeven door de
NV Drukkerij De Spaamestad - Haarlem
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
Een gezag, dat aldus handelt, heeft het aan
rich zelf te wijten wanneer In de kringen der
geloovigen een gevoel van wantrouwen en koel
heid steeds meer aangroeit en men zou oor
zaak en effect verwarren en zich aan gevaar-
lyite illusies blooteellen, wanneer men den oor
sprong van deze vertrouwenscrisis zou zoeken
in politieke overwegingen der katholieke bur
gers, terwyi het een nog ernstiger dwaling zou
zyn, om te trachten zulk een gewetensvraag-
stuk met dwangmiddelen te onderdrukken.
Waar de zaken zoo staan, Is de Kulturkampf
in Duitschland geen gevaar voor de toekomst
meer, doch een tragische werkelijkheid van
het heden.
Indien men wil, dat de oneenigheld ophoudt
en godsdienst-vrede terugkeert, dan moet men
andere wegen Inslaan en het Concordaat na
laven.
ESSEN. 5 Aug. (D. N. B.)£)p
den nationaal-socialifltischen gouw
dag te Essen beeft Zondag dr.
Göbbels, de minister van Propa
ganda. een toespraak gehouden,
waarin hy weder scherp te keer
ging tegen ,,de mopperaars en cri
ticasters”, die niet willen inzien, wat
er zich zooal heeft gewijzigd, sedert
het nationaal-socialisme in Duitsch
land aan de macht kwam.
Wanneer eehter de geloovigen
bisschoppen tegen de antl-christdtjke
waarheden van Rosenberg protesteeren en
hun geloof verdedigen dan wordt Rosen
berg tot hoog staatsambtenaar verklaard
en elk verzet tegen hem als misdrijf tegen
den staat veroordeeld.
Meer is niet noodig om duideiyk te ma
ken, dat de toestand ondraaglijk geworden
is voor de Duitsche Katholieken.
Hel is niet aanvaardbaar, dat, terwijl het
concordaat van kracht 1». een hooge staats
ambtenaar zjjn taak als schrijver en opvoeder
laat bestaan In het voortdurend en openiyk
beleedlgen van den Opperherder der Katho
lieke Kerk en de instelling van het Pausschap
en zyn ambtelyke macht misbruikt met een
voortdurende uitdagende en banale propagan
da tegen het Christendom.
Het is onduldbaar, dat men de Kerk herin
nert aan de verplichting, die zij op zich ge
nomen heeft en loyaal heeft nageleefd en dat
men tegelijk eenzijdige maatregelen neemt zoo
als de verordening over de sterilisatie en het
verbod der werkzaamheid der Katholieke or
ganisaties om van ^.ndere dingen niet te spre
ken, die de rechten en de vrijheid, welke in
het concordaat erkend zyn, te niet doen.
De minister-president zegt verder, dat de
Nat.-Socialistische staat de Integriteit van de
Christeiyke kerken waarborgt en dat de wil en
de kracht van den staat voldoende zyn om de
Kerk te beschermen tegen verderfeiyke Invloe
den van het atheïsme.
De waarheid ia. dat de staat weliswaar deze
verplichting op zich neemt, maar dat zy In
werkeiykheld al te vaak wordt geschonden.
De huidige staat moge de macht hebben om
een afdoende verdediging te voeren tegen de
afdwalingen van het atheïsme, maar minder
zeker is dat hy daarvan gebruik maakt.
Dr. Frick herhaalde ook zyn In Munster
met betrekking tot het vraagstuk van de
sterllisatlewet afgelegde verklaring, dat
Rijkswetten voor alle Dultschers bindend
zyn, ook voor de Dultsche Katholieken en
dat geldt ook krachtens het concordaat. Nu
heeft, ging minister Prick verder, de ..Oeser-
vatore Romano" het noodig geacht hierin
ten scherpste tegen my op te komen In een
officieuze verklaring van het Vaticaan.
welke ook van de kansels der Katholieke
kerken van Duitschland is voorgelezen. Men
heeft het gehoord, dat deze wet In strijd
Is met de goddelijke wet. „Nw vraag ik u.
Dultsche volksgenooten, als God een volk
gezond heeft geschapen, dan geloof ik eer
der, dat het een goddeiyke wet is dat dit
volk ook gezond bewaard wordt. Ik moet
derhalve deze argumentatie ten scherpste
afwyaen.
I
de beschuldiging van politieke manoeuvres te
werpen, wanneer de feiten sonneklaar toonen.
dat de kwestie van zuiver godsdienstlgen
aard Is.
De minister-president van Pruisen verklaart,
dat de Nationaal-SoclallsUsche Staat in be
ginsel vreedzame betrekkingen wil onderhouden
met de Katholieke Kerk en dit genoegzaam
heeft gedaan door de sluiting van het Concor
daat.
De „Osservatore Romano”
bliceert
artikel, dat den inhoud weergeeft
van de nota, die, zooals wij reeds
meldden, acht dagen
Berlijn is overhandigd.
Naar wjj vernemen is ook dit ar
tikel bestemd om op de Duitsche
kansels te worden voorgelezen.
De inhoud van deze verklaring
is aanmerkelijk scherper gesteld dan
de vorige.
Wij laten hieronder de voornaam
ste gedeelten uit de verklaring vol
gen:
Uit gewooniyk goed Ingelichte bron wordt
verder vernomen, dat het garnizoen van Jczew
(vroeger Dirschau. aan den Welchsel ten Zui
den van Danzig) versterkt is.
De Poolsche regeerlng beraadslaagt inmiddels
over het antwoord, dat zy zal geven op de no
ta van Danzlg. welke Zaterdagmiddag aan den
Poolschen vertegenwoordiger aldaar is overhan
digd.
Een regeeringsorgaan schrijft o. a.: „Danzlg
heeft het Verdrag van Versailles en de overeen
komsten van Parijs geschonden. Polen moet
zich thhns ook bevrijd achten van alle verplich
tingen.''
door den rljksminlster
zaken, dr. Prick.
Over het katholieke vraagstuk zelde de Rljks
minlster het volgende:
Ik wjjs, zoo verklaarde hy, hier ultdrukkeiyk
eiken nieuwen Kulturkampf af en het is mjj
niet bekend, dat de Führer thans het program
mapunt van 1930 van de natlonaal-soclallstl-
sche party, volgens hetwelk de party voor posi
tief Christendom opkomt, heeft opgeheven. Het
blijft dus evenals voorheen van kracht.
Dit moet ik echter zeker zeggen: wy verlan
gen ook van de kerken In Duitschland, zoowel
van de Katholieke als van de Evangelische, dat
zy zich onvoorwaardeiyk In den natlonaal-socia-
llstlschen staat schikken, en voor den natlo-
naal-sociallstlschen staat en zyn staatsbeleid
opkomen, wy waken daarover met (jzeren hand
en wy zullen het nooit toelaten, dat de kerken
rich in de staatspolltlek mengen. De politiek
in Duitschland maken uitsluitend de Nationaal-
Soclallstlsche Duitsche Arbeiders Party en haar
Führer, Adolf Hitler.
Ik heb onlangs op den Gouwdag te Münster
over deze vraagstukken gesproken, omdat ik
daartoe Juist op die plaats bijzonder aanleiding
had. Ik heb toen verlangd en Ik herhaal de
elsch vandaag opnieuw: „Het geheele open
bare levenxnoet van de confessie worden ont
daan.” Ieder moet op zyn eigen manier zalig
worden, maar In de politiek moet de godsdienst
In Duitschland geen rol meer spelen, want wy
hebben waarachtig in de Dultsche geschiede
nis genoeg geleerd. Daarom hechten wy zoo
buitengewoon groote waarde aan de confeasio-
neele bevrediging van het Dultsche volk.
J
I
PARIJS 3 Aug. (Reuter). De locomotief van
den sneltrein GenèveParys is hedennacht,
terwyi de trein met volle snelheid reed, eenlge
kilometers voorby het stadje Tenay (Aln) ge
ëxplodeerd.
Direct na de ontploffing kwam de trein van
zelf tot stilstand. De ketel van de machine waz
van voren naar achteren gescheurd. Stangen en
buisleldlngen hingen er als een verwrongen
massa by.
Rook en stoom maakten het aanvankélyk
onmogelijk naderby te komen. Pas na lang
zoeken vond men de lyken van den machinist
en den stoker.
De verklaring bowlt zich vervolgens bezig
met de kwestie van het politiek Katholi
cisme.
„De Kerk," zoo zegt zjj, „voert geen
party-politiek, doch wanneer de politiek
aan het altaar raakt, heeft de Kerk alle
recht om zich te verdedigen.
Bovendien hebben de groote vragen van
de samenleving ook een moreeie zijde, die
zelfs de voornaamste ia.
Met alle middelen, die den partijen en den
staatsorganisaties ter beschikking staan, zyn
anti-christeiyke boeken en periodieken In on
gehoorde massa's onder het volk verspreid.
De leider van den stryd tegen de Kerk Is
benoemd tot oppersten leider van de volkscul
tuur en de volksontwikkeling en gebruikt zyn
ambtelyke macht ongestoord om zyn eigen
antl-chrlsteiyke opvoeding als een onvervreemd
baar bestanddeel van het Natlonaal-Soclalls-
tisch program voor te stellen.
Indien onder voorgaande regeerlngen de god-
delooze bewegingen beklagenswaardlge exces
sen konden volvoeren, dan bleef toenmaals den
alle Dultschers natlonaal-sociallst zouden zyn,
dan zou zy moeten blijven bestaan om alle
Dultschers natlonaal-sociallst te houden. Naast
de party is er geen organisatie die recht heeft
op eigen politiek leven.
Als in overigens onschuldige organisaties en
vereenigingen vijanden van den staat binnen
sluipen om daar onder bescherming van pa-
trlotische frasen en vaandels sabotage te plegen
tegen den staat, dan moge hun gezegd zyn; zy
zullen dan vallen mét deze elementen. Daar
houdt sentimentaliteit op. De ataat duldt geen
tegenstanders.
Vervolgens ontkende Göbbels nogmaals, dat
hlerby mag worden gesproken van een crisis,
geiyk in de buitenlandsche pers wordt gedaan.
Het is een heel gewone reinlglngskuuihetgeen
al lang had moeten geschieden, wordt nu stap
voor stap uitgevoerd. Hy protesteerde er tegen,
dat de buitenlandsche pezs In dezen komkorn-
mertyd haar sensaties in Duitschlund zoekt,
terwyi er in de wereld zooveel ergerlijks is,
waarover kan worden geschreven.
Ten slotte betoogde Göbbels dat het doel,
dat het nationalisme rich gesteld heeft, on
wrikbaar vast staat en dat de middelen ter be
reiking van het doel buigzaam en elastisch zyn.
Duitschland heeft, zoo besloot hy, een leider,
waarin het gelooft en de lyfspreuk der Dult-
schers Is ook voor de toekomst:
bevele, wy volgen!”
geloovlgen toch de volle vrijheid om hun gods
dienst en hun cultureel erfdeel openiyk te ver
dedigen.
Heden is dat niet meer het geval en de toe
stand is dus in dit opzicht verslechterd.
Immers, aan den eenen kant wordt de anti
christelijke propaganda begunstigd en aan den
anderen gebruiken de staat, de party en de
organisaties elk dwangmiddel om aan de ge-
loovlgen de verdediging van hun geloof te be
letten.
Indien het ongeloof van marxistischen oor
sprong al bestreden wordt, genieten andere
antl-godsdienstlge bewegingen in hun propa
ganda en organisatie de aanmoediging en de
gunst van gezaghebbende zyde.
WARSCHAU, 5 Aog. Havas verneemt
van particuliere zijde uit Gdynia, dat de
Poolsche vloot sinds Zaterdagochtend in
gereedheid wordt gehouden. Voorts moeten
verscheiden Poolsche regimenten geconcen
treerd «Mn' op 3» KJW. van de grens der
Vrije Stad Danzig.
De H. Vader begroet de bevolking van Castel Oandolfo, die voor het pauselijk zomer
verblijf is bijeengestroomd
Onze Romeinsche correspondent seint ons
d.d. 3 Augustus:
Dat er in Duitschland nog kerken staan, is
trouwens, aldus Göbbels, te danken aan het
feit, dat de nationaal-socialisten het bolsjewis
me hebben overwonnen. Het centrum was
daar te zwak voor en heeft er elgeniyk ook
nooit d«*i efnstlgen. wü toe gehad. Want het
voelde zich Inneriyk meer verwant met het
bolsjewisme, dan met ons. De katholieken moe
ten niet gelooven, dat wij bedreven zonden
zoo gemakkeiyk vergeten. WU hebben eerbied,
aldus Göbbels, voor Iedere eeriyke overtuiging
Daarbij ligt de klemtoon op Iedere! Wy dulden
geen nieuwe Inquisitie. Wij leenen ons er riet
voor om, zooals In de middeleeuwen, brand
stapels op te richten. By ons kan ieder op
zyn eigen maner zalig worden. De Jeugd op
te lelden tot godsdienstigheid, moge de taak der
kerk zyn, onze taak is haar politiek op te
voeden. Maarals de kerken sportvereenlgln-
gen stichten. Is het zeer de vraag, of deze
sportvereenigUigen gericht zyn op het hierna^
maals. (Stormachtige hilariteit en byval). De
Jeugd behoort ons en wij staan haar aan nie
mand af.
Ook een confessloneele pers Is overbodig.
Iedere staatsvyandeiykheid roeien wjj uH, waar
zy zich ook moge vertoonen. wy willen geen
cultuurstryd. Wy hebben echter den Indruk,
dat er In voormalige centrumkringen zekere
klieken zyn, die graag een cultuurstryd zouden
uitlokken.
Juist, bü deze eerste groote betooging der
party, na de politieke zomervacantie, aldus
minister Göbbels, moet gezegd worden, dat wy
ons bewust zyn van onze kracht, maar ook
onze vyanden kennen En zU kunnen er van
overtuigd zyn, dat zy in het stof zyllen Wer
den vertreden, waar zy zich tegenover ons
zouden willen stellen, zy vergissen zich, als
zy denken, dat onze lankmoedigheid zwakte is.
Daarop deed Göbbels een aanval op de bui
tenlandsche pers. Telkens, zoo zelde hy, ziet
het buitenland een crisis by ons, als wy op
ruiming houden, vooral als wy het wagen, ook
eens een Jood aan te pakken.
wy sullen, zoo voer Oöbbels voort, echter
niet moede worden om het Dultsche volk te
wyzen op het gevaar van dit internationale
ras. Huweiyksvoltrekklngen tusschen Duit-
schers en joden zullen in de toekomst met
meer warden geduld.
-•tóssSös» ;ss
