ONS BLAD
De geloofsstrijd
Duitschland
m
aan
1
Vaticaan zendt scherpe nota
Berlijn
It
iü
i
FELLE REDEVOERINGEN VAN
GOEBBELS EN FRICK
Hï
ri
si
heden
Het nieuws
van
Toestand
ondraaglijk geworden
I
11
'I
6]
is
Polen en Danzig
r
KERK MOET NAT. SOCIA-
LISTISCH ZIJN!
I
DE BAROMETER
DE KERK VOERT GEEN
PARTIJ-POLITIEK
JOH. LAUWERS
Fel protest tegen de verordeningen van Goering, die den
plaatselijken overheden beveelt streng op te treden
tegen het „politiek katholicisme”
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
MAANDAG 5 AUGUSTUS 1935
f 2-
7-W
Ketel van locomotief
geëxplodeerd
De moordende hitte in
Abessinië
naar
dr. Göbbels
A
2
e.
Is
Weer 3000 zieke soldaten
teruggekomen
Kulturkampf, tragische
werkelijkheid
«s»
Als de politiek echter het Altaar
raakt, dan heeft de Kerk het
recht zich te verdedigen
Aanval op de buiten-
landsche pers
EINSTEIN AAN DEN GROND
GELOOPEN
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
I
Troepen' geconcentreerd bij de
grens der Vrye Stad?
PAYGLOP 3
ALKMAAR
BREUKBANDEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
I
F -
Het ingestorte geboortehuis van Madame
Curie te Warschau, waarbij talrijke men
tenen onder de puinhoopen bedolven werden
tot nu toe acht en twintig personen het
leven lieten.
Dr. Frick spreekt
Voor de Kerk ie er maar één
redmiddel om den vrede te
verzekerenterug
den kansel
ADVERTENTIEPRIJZEN:
Per lossen regel 20c, ingez. med. 40 c
p. regel; idem-op pag. één 55 c p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
rï- f B
x: tJ
ACHT EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 254
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
i
I
Holland te
A
wordt
van
om
Het willen beweren, dat de Kerk zich daar
binnen landache
van
S
er
*0
v
e
„De leider
I
Onze Romelnsche correspondent seint ons
d.d. 3 Augustus:
Wij laten niet toe, dat het rasbederf zich
ook voortzet in toekomstige geslachten.
ROME, 3 Aug. (Reuter.) Deze week zijn de»
nachts in Napels twee schepen met 3000 zieke
soldaten aan boord, die ongeschikt zyn gewor
den voor den actieven dienst, uit Oost-Afrika
teruggekeerd. De patiënten zyn naar verschil
lende plaatsen overgebracht. De autoriteiten
hebben hun aankomst niet vermeld en evenmin
bekend gemaakt waarheen zy gezonden zijn. In
Napels zyn zy echter niet gebleven.
Waterpolo: NederlandDuitschland 23.
O
VATICAAN HEEFT EEN NIEUWE PKOTE8T-
NOTA AAN BERLIJN GEZONDEN, WELKE
NOG SCHERPER IS DAN DE VORIGE.
Het is niet aanvaardbaar, dat. terwyi het
concordaat van kracht is, een hooge staats
ambtenaar zyn taak als schryver en opvoeder
Iaat bestaan in het voortdurend en openüjk
beleedigen van den Opperherder der Katho
lieke Kerk en de Instelling van het Pausschap
en zyn ambtelyke macht misbruikt met een
voortdurende uitdagende en banale propagan
da tegen het Christendom.
Het is onduldbaar, dat men de Kerk herin
nert aan de verplichting, die zy op zich ge
nomen heeft en loyaal heeft nageleefd en dat
men tegeiyk eenzydige maatregelen neemt zoo
als de verordening over de sterilisatie en het
verbod der werkzaamheid der Katholieke or
ganisaties om van andere dingen niet te spre
ken, die de rechten en de vryheld. welke In
het concordaat erkend zyn, te niet doen.
Jubileumwedstr-yden R. K. A. V.
Haarlem.
Er is in den staat slechts één drager van den
polltieken wil, en dat is onze beweging, zy ver
tegenwoordigt staat en volk, maar zelfs Indien
Felle aanvallen van Goebbels en Frlek op de
Katholieke Kerk.
Het conflict tusschen Polen en Danzig spitst
zich toe; troepen geconcentreerd bü de grens
van de vrije Stad?
Slotzitting van den Volkenbondsraad. Twee re
soluties aangenomen; 4 Sept, wederom bijeen.
De Katholieke Kamerfractie wenscht geen bjj-
eenroeping der Tweede Kamer.
Deken C. Hartman te Amersfoort overleden.
Nederlandse he athletiekkampioenschappendrie
records verbeterd.
-
■I
Stand, op Maandag uur vju:
Vorige stand: 745
Wat de vraag der godsdienstige beiydenls
betreft, verklaarde Göbbels, dat de nationaal-
socialistische beweging zich nog steeds stelt
op den bodem van een positief Christendom
en daarop zal biyven staan ook.
Het is genoegzaam bekend met welk een vol
doening de Katholieken de sluiting van het
Concordaat hebben begroet en met welke eer
lijke gevoelens zy bereid waren mede te wer
ken tot de vernieuwing van hun vaderland.
Maar bekend zyn helaas ook de motieven, die
deze geestdrift hebben verstikt.
Het is dus onrechtvaardig op de Katholieken
Het Duitsche Persbureau heeft de samenvat
ting gepubliceerd van een verordening var, mi
nister Goering, gelegd op de plaatseiyke over
heden, welke spreekt over een beweerd „poli
tiek Katholicisme” en hen oproept om met alle
wëtteiyke middelen op te treden tegen die
geesteiyken, die hun geesteiyk ambt misbrui
ken voor politieke doeleinden.
Deze verordening wekt den Indruk, alsof het
gaat over een aanzienlyk aantal leden van den
Katholieken clerus, dat zich aan misbruiken
zou hebben schuldig gemaakt.
Deze utting kon niet anders dan met groot
wantrouwen worden aanvaard. Iedereen weet
immers, welk verantwoordelijkheidsgevoel de
Katholieke clerus in alle landen van de ver
vulling van zyn ambt heeft.
Wy zullen die beschuldiging beantwoorden
met een objectieve vaststelling der feiten.
De „Osservatore Romano
bliceert
Met alle middelen, die den partyen en den
staatsorganisaties ter beschikking staan, zyn
antl-christeiyke boeken en periodieken in on
gehoorde massa's onder het volk verspreid.
De leider van den stryd tegen de Kerk Is
benoemd tot oppersten leider van de volkscul
tuur en de volksontwikkeling en gebruikt zyn
ambtelyke macht ongestoord om zyn eigen
anti-christeiyke opvoeding als een onvervreemd
baar bestanddeel van het Natlonaal-Socialls-
tisch program voor te stellen.
Indien onder voorgaande regeeringen de god-
delooze bewegingen beklagenswaardige exces
sen konden volvoeren, dan bleef toenmaals den
den van het atheïsme.
De waarheid Is. dat de staat weliswaar deze
verplichting op zich neemt, maar dat zy In
werkelykheld al te vaak wordt geschonden.
De huidige staat moge de macht hebben
een afdoende verdediging te voeren tegen de
afdwalingen van het atheïsme, maar minder
zeker is dat hy daarvan gebruik maakt.
Indien deze bedoeling bestaat vorderen de
Katholieken echter, dat het Concordaat worde
nageleefd en dat de uitvoering ervan niet worde
verhinderd door maatregelen van autoriteiten
en dat men geen verklaringen of verordenin
gen uitvaardigt, die met het Concordaat on-
vereenlgbaar zyn.
Wanneer Rosenberg op ongehoorde wyze het
Katholieke geloof en de christeiyke instellingen
belastert, antwoordt mén, op een rechtmatig
protest der kerkeiyke overheid, dat hy een par
ticulier persoon is.
Voor de kerk is er maar één redmiddel om
den vrede te verzekeren: terug naar den kan
sel! De kerken moeten God dienen; wy echter
dienen het volk.
Wy wenschen en verlangen echter, zoo
zelde hy. dat evenals wy op religieus ge
bied positief Christeiyk zyn, de kerken op
politiek gebied positief nathmaal-soclalis-
tisch zyn. Lippendienst alleen is niet ge
noeg. Wy willen een belijdenis met daden.
In de tweede groote bijeenkomst In het kader
van den gouwdag van de nationaal-socialisti
sche party te Essen is om. het woord gevoerd
Uit gewoonlyk goed ingelichte bron
verder vernomen, dat het garnizoen van Jczew
(vroeger Dirschau, aan den Welchsel ten Zui
den van Danzig) versterkt is.
De Poolsche regeerlng beraadslaagt inmiddels
over het antwoord, dat zy zal geven op de no
ta van Danzig, welke Zaterdagmiddag aan den
Poolschen vertegenwoordiger aldaar Is overhan
digd.
Een regeerlngsorgaan schryft o. a.: „Danzlg
heeft het Verdrag van Versailles en de overeen
komsten van Parijs geschonden. Polen moet
zich thans ook bevrijd achten van alle verplich
tingen."
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 4330, Redactie 4220
ABONNEMENTSPRIJS:
Peri kwartaal voor Alkmaar
Voor buiten Alkmaar i f2.85
Dagblad uitgegeven door de
NV. Drukkerij De Spaamestad - Haarlem
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 booger
1
geloovlgen toch de volle vrijheid om hun gods
dienst en hun cultureel erfdeel openly k te ver
dedigen.
Heden Is dat niet meer het geval en de toe
stand is dus in dit opzicht verslechterd.
Immers, aan den eenen kant wordt de antl-
christeiyke propaganda begunstigd en aan den
anderen gebruiken de staat, de party en de
organisaties elk dwangmiddel om aan de ge
loovlgen de verdediging van hun geloof te be
letten.
Dr. Frlek herhaalde ook zyn in Münster
met betrekking tot het vraagstuk van de
sterlllsatlewet afgelegde verklaring, dat
Rykswetten voor alle Dultschers bindend
zyn. ook voor de Duitsche Katholieken en
dat geldt ook krachtens het concordaat. Nu
heeft, ging minister Frlek verder, de „Osoer-
vatore Romano” het noodlg geacht hierin
ten scherpste tegen my op te komen In een
officieuze verklaring van het Vaticaan,
welke ook van de kansels der Katholieke
kerken van Duitschland Is voorgelezen. Men
heeft het gehoord, dat deae wet in stryd
is met de goddelijke wet. „Nu vraag ik u.
Duitsche volksgenooten, als God een volk
gezond heeft geschapen, dan geloof Ik eer
der, dat het een goddeiyke wet is dat dit
volk ook gezond bewaard wordt. Ik moet
derhalve deae argumentatie ten scherpste
afwtiaen.
door den ryksminister
zaken, dr. Frlek.
Over het katholieke vraagstuk zelde de Ryks
minister het volgende:
Ik wijs, zoo verklaarde hy, hier ultdrukkelyk
eiken nieuwen Kulturkampf af en het is my
niet bekend, dat de Führer thans het program
mapunt van 1920 van de nationaal-soclalisti-
sche party, volgens hetwelk de partij voor posi
tief Christendom opkomt, heeft opgeheven. Het
blyft dus evenals voorheen van kracht.
Dit moet ik echter zeker zeggen: wy verlan
gen ook van de kerken in Duitschland. zoowel
van de Kathoüeke als van de Evangelische, dat
zy zich onvoorwaardeiyk in den natlonaal-socla-
llstischen staat schikken, en voor den natio-
naal-socialistlschen staat en zyn staatsbeleid
opkomen, wy waken daarover met yzeren hand
en wy zullen het nooit toelaten, dat de kerken
zich In de staatspolitlek mengen. De politiek
in Duitschland maken uitsluitend de Nationaal-
Soclallstische Duitsche Arbeiders Party en haar
Führer, Adolf Hitler.
Ik heb onlangs op den Gouwdag te Münster
over deze vraagstukken gesproken, omdat Ik
daartoe juist op die plaats byzonder aanleiding
had. Ik heb toen verlangd en Ik herhaal de
eisch vandaag opnieuw: „Het geheele open
bare leven moet van de confessie worden ont
daan.” Ieder moet op zyn eigen manier zalig
worden, maar in de politiek moet de godsdienst
in Duitschland geen rol meer spelen, want wy
hebben waarachtig in de Duitsche geschiede
nis genoeg geleerd. Daarom hechten wy zoo
buitengewoon groote waarde aan de confeeslo-
neele bevrediging van het Duitsche volk.
mede niet mag bezighouden en Haar bevoegd-,
held te willen beperken tot het inwendige In-
dividueele geweten of enkel tot den eeredienst,
miskent Haar Goddeiyke Zending.
De Kerk kan zich by zulk een beperking nim
mer neerleggen. Haar recht is trouwens ook
in het Concordaat ultdrukkelyk erkend.”
„Minister Goering," zoo besluit de verklaring,
„noemt zich een tegenstander van den JCul-
turkampf".
De feiten spreken echter een andere taal!
De werkeiyke toestand is deze, dat de bis
schoppen In Duitschland geen vryheld meer
hebben om het Evangelie te prediken en het
toe te passen op huidige vraagstukken, zonder
zich bloot te stellen aan straffen.
Het geesteiyk ambt In Kerk, scholen en ver-
eenlglngen Is onderworpen aan een voortduren-
de vyandige en hatelijke spionnage.
Waar de zaken zoo staan, is de Kulturkampf
In Duitschland geen gevaar voor de toekomst
meer, doch een tragische werkelykheld van
het heden.
Indien men wil, dat de oneenigheid ophoudt
en godsdienst-vrede terugkeert, dan moet men
andere wegen inslaan en bet Concordaat na
leven.
ESSEN. 5 Aug, (D. N. B.) Op
den nationaal-socialistischen gouw
dag te Essen heeft Zondag dr.
Göbbels, de minister van Propa
ganda, een toespraak gehouden,
waarin hij weder scherp te keer
ging tegen ,,de mopperaars en cri-
sters", die niet willen inzien, wat
:ich zonal heeft gewijzigd, sedert
het nationaal-socialisme in Duitsch
land aan de macht kwam.
WASHINGTON, 5 Aug. (A. N. P.) Uit Odl
Lyme wordt gemeld, dat prof. Einstein, wel
licht in de meening, dat het gety slechts rela
tief rekening houdt met zandbanken, door een
verkeerde berekening van den val van eb met
zyn zeilboot op een zandbank Is geloopen,
waarvan hy met een motorboot moest worden
vlotgetrokken.
De minister-president zegt verder, dat de
Nat.-Socialistische staat de integriteit van de
Chrlsteiyke kerken waarborgt en dat de wil en
de kracht van den staat voldoende zyn om de
Ke<k te beschermen tegen vsrderfeiyke invloe-
alle Dultschers nationaal-socialist zouden zyn,
dan zou zy moeten blyven bestaan om alle
Dultschers natlonaal-soclalist te houden. Naast
de party is er geen organisatie die recht heeft
op eigen politiek leven.
Als In overigens onschuldige organisaties en
vereenigingen vyanden van den staat binnen
stuipen om daar onder bescherming van pa-
triotlsche frasen en vaandels sabotage te plegen
tegen den staat, dan moge hun gezegd zijn; zy
zullen dan vallen mét deze elementen. Daar
houdt sentimentaliteit op. De staat duldt geen
tegenstanders.
Vervolgens ontkende Göbbels nogmaals, dat
hlerby mag worden gesproken van een crisis,
gelyk In de bultenlandsche pers wordt gedaan.
Het is een heel gewone reiniglngskuiuhetgeen
al lang had moeten geschieden, wordt nu stap
voor stap uitgevoerd Hy protesteerde er tegen,
dat de buitenlandsche pers in dezen komkom
mertijd haar sensaties In Duitschlund zoekt,
terwyi er In de wereld zooveel ergeriyks is,
waarover kan worden geschreven.
Ten slotte betoogde Göbbels dat het doel,
dat het nationalisme zich gesteld heeft, on
wrikbaar vast staat en dat de middelen ter be
reiking van het doel buigzaam en elastisch zijn.
Duitschland heeft, zoo besloot hy. een leider,
waarin het gelooft en de lUfspreuk der Dult
schers Is ook voor de toekomst:
bevele, wy volgen!"
de beschuldiging van politieke manoeuvres te
werpen, wanneer de feiten zonneklaar toonen.
dat de kwestie van zuiver godsdlenstlgen
aard is.
De minister-president van Pruisen verklaart,
dat de Nationaal-Socialistlsche Staat in be
ginsel vreedzame betrekkingen wil onderhouden
met de Katholieke Kerk en dit genoegzaam
heeft gedaan door de sluiting van het Concor
daat.
r
Wanneer echter de geloovlgen en do
biaachoppen tegen de anU-christeiyke
waarheden van Rozenberg protesteeren en
hun geloof verdedigen dan wordt Rouen-
berg tot hoog staatsambtenaar verklaard
en elk verzet tegen hem als misdrijf tegen
den staat veroordeeld.
Meer is niet noodlg om duidelijk te ma
ken, dat de toestand ondraaglijk geworden
is voor do Duitsche Katholieken.
Juist by deze eerste groote betooging der
party, na de politieke zomervacantle, aldus
minister Göbbels, moet gezegd worden, dat wy
ons bewust zyn van onze kracht, maar ook
onze vyanden kennen En zy kunnen er van
overtuigd zyn, dat zy in het stof zullen wor
den vertreden, waar zy zich tegenover ons
zouden willen stellen. Zij vergissen zich, als
zy denken, dat onze lankmoedigheid zwakte Is.
Daarop deed Göbbels een aanval op de bui
tenlandse!» pers. Telkens, zoo zelde hy, ziet
het buitenland een crisis by ons, als wy op
ruiming houden, vooral als wy het wagen, ook
eens een jood aan te pakken.
WU sullen, zoo voer Göbbels voort, echter
niet moede worden om het Duitsche volk te
wyzen op het gevaar van dit internationale
ras. Huweiyksvoltrekklngen tusschen Dult
schers en joden sullen in de toekomst met
Ijneer worden geduld.
Een gezag, dat aldus handelt, heeft het aan
rich zelf te wyten wanneer in de kringen der
geloovlgen een gevoel van wantrouwen en koel
heid steeds meer aangroeit en men zou oor
zaak en effect verwarren en zich aan gevaar
lijke illusies blootsellen, wanneer men den oor
sprong van deze vertrouwenscrisis zou zoeken
In politieke overwegingen der katholieke bur
gers, terwyi het een nog ernstiger dwaling zou
zyn, om te trachten zulk een gewetensvraag-
stuk met dwangmiddelen te onderdrukken.
PARIJS 2 Aug. (Reuter). De locomotief van
den sneltrein GenèveParijs Is hedennacht,
terwyi de trein met volle snelheid reed, eenlge
kilometers voorby het stadje Tenay (Aln) ge
ëxplodeerd.
Direct na de ontploffing kwam de trein van
zelf tot stilstand. De ketel van de machine was
van voren naar achteren gescheurd. Stangen en
bulsleidingen hingen er als een verwrongen
massa by.
Rook en stoom maakten het aanvankelyk
onmogeiyk naderby te komen. Pas na lang
zoeken vond men de lyken van den machinist
en den stoker.
Indien het ongeloof van marxistischen oor
sprong al bestreden wordt, genieten andere
anti-godsdienstlge bewegingen In hun propa
ganda en organisatie de aanmoediging en de
gunst van gezaghebbende zyde.
De verklaring hewdt stek vervrigeaa besig
met de kwestie vaa het politiek Katholi
cisme.
„De Kerk,” zoo zegt zij, „voert geen
party-politiek, doch wanneer de politiek
aan het altaar raakt, heeft de Kerk alle
recht om zich te verdedigen.
Bovendien hebben de groote vragen van
de samenleving ook een moreele zijde, die
zelfs de voornaamste is.
De H. Vader begroet de bevolking van Castel Oandolfo, die voor het pauselijk zomer
verblijf is bijeengestroomd
SE '7
pu-
hedenavond een officieel
artikel, dat den inhoud weergeeft
de nota, die, zooals wy reeds
meldden, acht dagen geleden te
Berlijn is overhandigd.
Naar wij vernemen is ook dit ar
tikel bestemd om op de Duitsche
kansels te worden voorgelezen.
De inhoud van deze verklaring
is aanmerkelijk scherper gesteld dan
de vorige.
Wij laten hieronder de voornaam
ste gedeelten uit de verklaring vol
gen:
WARSCHAU, 5 Ang. Havas verneemt
van particuliere zijde uit Gdynia, dat de
Poolsche vloot sinds Zaterdagochtend in
gereedheid wordt gehouden. Voorts moeten
verscheiden Poolsche regimenten geconcen
treerd ^yn op 30 K.M. van de grens der
Vrije Stad Danzig.
Dat er in Duitschland nog kerken staan, Is
trouwens, aldus Göbbels, te danken aan het
feit, dat de nationaal-socialisten het bolsjewis
me hebben overwonnen. Het centrum was
daar te zwak voor en heeft er elgeniyk ook
nooit den ernstlgen wil toe gehad. Want het
voelde zich inneriyk meer verwant met bet
bolsjewisme, dan met ons. De katholieken moe
ten niet gelooven, dat wy bedreven zonden
zoo gemakkeiyk vergeten, wy hebben eerbied,
aldus Göbbels, voor Iedere eeriyke overtuiging
Daarby ligt de klemtoon op Iedere! wy dulden
geen nieuwe Inquisitie, wy leenen ons er riet
voor om, zooals in de middeleeuwen, brand
stapels op te richten. By ons kan ieder op
zyn eigen maner zalig worden. De jeugd op
te lelden tot godsdienstigheid, moge de taak der
kerk zyn. onze taak is haar politiek op te
voeden. Maar als de kerken sportvereenigin-
gen stichten, is het zeer de vraag, of deze
sportverenigingen gericht zyn op het hierna
maals. (Stormachtige hilariteit en byval). De
jeugd behoort ons en wy staan haar aan nie
mand af.
Ook een confessioneels pers Is overbodig.
Iedere staatsvyandeiykheid roeien wy uit, waar
zy zich ook moge vertoonen. wy willen geen
cultuurstryd. Wy hebben echter den Indruk,
dat er In voormalige centrumkringen zekere
klieken zyn, die graag een cultuurstryd zouden
uitlokken.
