ONS BLAD
wrak van de „Gaai
r
1-T
f
^4^
Vliegtuig bij Cairo
neergestort
Hevige vuurgevechten in de
straten van Toulon
Wasscherij S. KROM N.V
I
I
I
Aangrijpend document uit het
I
Het nieuws van heden
RUITEN ING ESLAGEN EN
WINKELS GEPLUNDERD
NOTITIEBOEKJE VAN
ONZEN COLLEGA...
Ons waschgoed is helder
ALLE waschgoederen keurig gemangeld
Hoe het toestel zijn ondergang
tegemoet vloog
TELEF. 4041 (3 lijnen)
JOH. LAUWERS
■■te ,-
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
VRIJDAG 9 AUGUSTUS 1935
f 2-
t
van
van
snel
(ANP) Een
Stad in wapenen
Ook in Algiers oproer
oproerige
Van minuut tot minuut
tiF'-
'Li
t
1
Van 5000 M. plots
gezakt
Acht inzittenden gedood; ook de
Italiaansche minister van
Arbeid verongelukt
Italiaansche troepen zijn druk bezig talrijke stukken klein-veldgeschut naar de grenzen
van Abbessinië te vervoeren t*
Mislukte bestorming
van de gasfabriek
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Toestel was op weg naar
Oost-Afrika
PAÏGLOP 3
ALKMAAR
BREUKBANDEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
-ft
•nt,
-ord
et.,
et.,
kg
•o nd
40—
bak.
Iven
Iros
Dood en en gewonden in den strijd
betoogers en gepeupel
tegen de politie
ADVERTENTIEPRIJZEN:
Per lossen regel 20a, ingez. med. 40 a
p. regel; idem op pag. één 55a p.regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
Sober en duidelijk doen zijn aan
teekeningen het relaas
die laatste minuten in
de lucht
■- I
Li
ACHT EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 258
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
1900
o
de
3
gedurende
een
uit het
Lip.
personen
ver-
van
na een
trent
aanbrengen.
daar
I
i-
collega te Brest. Zü hebben
kwartier gestaakt.
Vooral de benedenstad was het tooneel van
gevechten. Tegen 9 uur des avonds, toen de
politie samenscholingen wilde uiteen drijven en
WAT ONZE OMGEKOMEN COLLEGA TOT
ENKELE MINUTEN VOOR DE GAAIRAMP
IN ZUN NOTITIEBOEKJE AANTEEKENDE.
De schijnwerpers van de oorlogsschepen zijn
gericht op de daken der hulzen in de opstan
dige wijk. De oproerlingen trachtten het station
te bestormen, doch zü werden door de mobiele
garde afgeslagen.
■una.
avik.
'igea
tolkt
ulea.
•ent,
ct„
aten
Drie
sent.
i en
40—
md-
8t.
oter
Om-
ct„
et.,
llus-
icnt,
:ont,
»nt.
>ode
em-
nen
l 13
1.70,
ent,
150.
1.40.
1.80,
O*.
B
nU-
na-
1J0,
1J0.
>m-
rzi-
*ro-
.00.
rui
ten
L. i
Nader Wordt gemeld, dat de arbeiders van de
arsenalen van Toulon In staking zijn gegaan.
De marine-prefect gaf bevel de poorten van
het arsenaal te sluiten. De arbeiders verklaar
den, dat hier sprake was van een protest-de-
monstratle In verbstnd met den dood van hun
Het zün de vüf laatst beschreven bladzijden,
dis met enkele korte aanteekeningen het sober
•n daardoor Juist zoo beklemmend relaas doen
▼an dertig tot bijna vijf en veertig minuten
▼an een tocht, die om 13 uur 's middags aan
gevangen, om 13.48 eindigen zou
Te Bres* en Toalon is de toestand vssrinapig
rustig; te Parijs staakt het personeel der Wee
sopen.
De conferentie ter bespreking van de AbeaH-
nteche kwestie wordt 16 Angastas gebonden.
Berichten over een militaire overeenkomst tas*
scben Frankrijk en Italië.
des
den Rij lesstudiedienst
Wetsontwerp ter bescherming der bevolking
tegen luchtaanvallen.
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 4330, Redactie 4220
ABONNEMENTSPRIJS:
Per kwartaal voor Alkmaar
Voor buiten Alkmaar 12.85
Dagblad uitgegeven door de
N.V. Drukkerij De Spaamestad - Haarlem
Met geïllustreerd Zondagsblad 10.60 hooger
Italiaansch vliegtuig op weg naar Oost-Afrika
bü Cairo neergestort; alle acht inzittenden ge
dood; ook de Italiaansche minister van arbeid
verongelukt.
Gisterenavond laat probeerden de oproer
lingen de gasfabriek te bestormen. Zü wer
den door Senegaleezen teruggedreven.
Steeds weer moest de politie tegen de mui
ters optreden, die deels van af de daken
met geweren op de agenten schoten. Ten
slotte gelukte het. tegen des morgens 2 uur,
om de straten te zuiveren.
te dien einde eenlge revolverschoten in de
lucht loste, kletterde uit de ramen der om
liggende huizen plotseling een regen van pro
jectielen van allerlei aard naar beneden. Tte-
gelükertüd werden de ruiten van de étalages
der winkels ingeslagen, kruidenierswinkels wer
den geplunderd, de deksels van de rloleeringen
werden weggenomen en naar de polltlepaarden
geslingerd.
Kort na middernacht duurde de tegenstand
der oproerlingen onverminderd voort. De pre
fect heeft een bataillon Infanterie opgeroepen,
aangezien de bereden mobile garde tn de nau
we straten van de benedenstad niets kan uit
richten tegen de rebellen.
..Tijd" (waarvan de laatste nummers in
de KLM-vliegtulgen aanwezig zün. Red.)
brengt ons op de hoogte van het ongeluk
van de „Maraboe”, nadat een medepassa.
gier ons op de hoogte had gebracht van
de ramp van Zondag JJ. („Kwikstaart”
Red.) Een wees gegroet en een schiet
gebedje tot Sint Christoforus geven ver
trouwen al gauw boven de wolken; vrij
regelmatig dwars door de wolken, alles
wit stügen 3000 M. (dit Is geregeld af
te zien van den hoogtemeter die voor In de
passaglerscabiixe hangt. Red.) Regen
tegen de ramen 4000 4500 boven d»
wolken hemelblauw zichtbaar 4600 -
4700 büna 5000 regen klettert geen
blauw meer regen half een knal
dalen snel 4000 3800 3200
sneeuw 3000 2800 2500 2400
vlak boven toppen bliksem 2100
PARIJS. 9 Aug. (Reuter.) De berichten over
het aantal slachtoffers bü de onlusten te Tou
lon loopen uiteen. Het ministerie van binnen-
landsche zaken geeft als aantal dooden op
twee en de speciale correspondent van de ..Pe
tit Parlsien” meldt vüf dooden en 300 ge
wonden.
PARIJS. 8 Aug. Daar de organisatoren
van de teraardebestelling der slachtoffers
van de onlusten te Brest, morgen tüdens de
plechtigheid zelf met de handhaving van
de orde zün belast, zal de politie zich be
perken tot het houden van toezicht. De
plaatselüke vakvereeniglngsbesturen hebben
het parool uitgegeven, dat een stipte orde
en discipline moeten bewaard blüven. Voorts
Is bepaald, dat na de begrafenis geen op
tochten mogen worden gehouden en vooral,
dat de straten en pleinen, waar de onlus
ten zich hebben afgespeeld, vermeden moe
ten worden.
Joe van Langen teekende op:
Mllano 20/7 12 uur slaat de klok In
de Gaal met 10-tal passagiers, meest
HoilandeiB Drüvende wolken De
Hier zijn de aanteekeningen, die
aanvankelijk duidelijk en regel
matig geschreven, maar vermoede
lijk door het remous, het stooten
van het vliegtuig in de buien, steeds
krabbeliger worden, plotseling be
ëindigd. Het is dan korter of lan
ger na half één en de laatst ver
melde hoogte, 2100 M., wijst er op,
dat het toestel reeds laag vliegt in
dan dalketel van den San Bernar-
dinopas, waarvan de omringende
bergketens tot over de 3000 Meter
reiken. Nog slechts enkele minuten,
seconden misschien, en het oogen-
de catastrophe zal
i s
STRIJDMETHODEN IN HET DERDE RUK- De strijd tegen Kerk, joden en reactie
neemt in Duitschland grove vormen aan. In Stuttgart rijdt de 3. A- met boven afge-
beelden auto door de^stad„Wij dulden geen sabotage van het opbouwwerk van den
Leider," galmen de 'spreekkoren. De caricaturen spreken voor zichzelf. VLn.r. een
priester, die een adellijken jonker smeekt een of ander misdadig gedrocht niet te
steriliseeren, een jood, die het ras schendt, de adellijke student en een kloosterzuster,
die zoogenaamd geld smokkelt. Deze vier categorieën vormen de „reactie" tegen het
Derde Rijk
bemanning zouden
Uaam.
ng».
fgwx
lint.
3.10,
*nt.
gegevens,
er in had neerge-
TOULON, 8 Aug. (Reuter) Bü de Don
derdagavond plaats gehad hebbende onge
regeldheden, zouden drie personen zün ge
dood en een vüftlgtal gewond, waaronder
een Inspecteur van politie.
Er werden ongeveer honderd
gearresteerd.
ROME, 8 Aug.
Italiaansch vliegtuig, op weg
Rome naar Massoea, is kort
tusschenlanding te Cairo, ongeveer
14 K.M. voorbij Cairo, door tot
nog toe onbekende oorzaak neerge
start. Nadere bijzonderheden om-
de vliegramp ontbreken,
doch vast staat, dat de acht inzit
tenden, n.l. vier leden der beman
ning en vier passagiers, om het
leven zijn gekomen. Onder de vier
passagiers bevond zich de Italiaan
sche Minister van Arbeid, Luigi
Razza, die een dienstreis naar Oost-
Afrika maakte.
Het verloop van de vlucht zunnen wü van
minuut tot minuut, volgen. Eerst de bewolking
boven bet vliegveld Taliedo bü Milaan. Dan
kort na het vertrek het regelmatig stügen door
de regenwolken tot op 4500 M. het hemelblauw
zichtbaar wordt. Büna 5Ö00 M. Is men hoog,
als men blü^baar weer zware wolken ontmoet.
De regen klettert tegen de vensters en op het
metaal van de vliegtuigramp.
Half één. Tot nu toe is dus alles goed ge
gaan. Maar dan, midden In de buien, wordt
een knal gehoord. Is het een onweerslag, een
stoornis? Het toestel zakt snel. Beklemmend Is
ae taal der opeenvolgende cüfers. Het tempo
wüst op ongewone verschijnselen üsvor-
mlngl Op 3200 Meter sneeuwbuien. Lager en
lager: 2400 M. „Vlak boven de toppen," schrüft
van Langen. Het toestel vliegt dus reeds In de
buienflarden der onderste wolkenlaag, waar,
door men weer tüdelük zicht heeft op de
aarde. Een bliksemschicht, de tusschen de
bergen al zeer geringe hoogte van 2100 Meter
zün de laatste büzonderheden, die worden ver
meld. het zün het laatste woord en de laat
ste cüfers, die Joe van Langen schrüft
Op twaalf minuten vóór één is de klok van de
..Gaal” stil blüven staan.
Onze zoo tragisch om het leven gekomen
De twee laatste blaadjes
notitieboekje van onzen omgekomen
collega Jos van Langen. De aan
teekeningen zijn bjjgehouden tot
enkele minuten vóór de catastrophe.
Het bericht van de ramp en vooral van den
dood van Minister Razza, heeft te Rome
groote ontsteltenis gewekt en werd pas van
avond bekend.
Lulgl Razza werd In 1892 geboren en be
hoorde in 1919 tot de stichters der fascistische
partü. aan welker opbouw hü als persoonlijk
vriend en medewerker van Mussolini In de eer
ste jaren na de fascistische revolutie een be-
langrük aandeel heeft gehad. Hü Interesseerde
zich in het büzonder voor de fascistische syn.
dlcaten en den opbouw van den corporatleven
stSat. en op dit gebied heeft hü vele functies
bekleed, tot hü tot Minister van Openbare
Werken en later tot Minister van Arbeid werd
benoemd.
PARIJS, 9 Aug. (A. N. P.) Om half twee
in den af ge loopen nacht hadden de onge
regeldheden in Toulon een zeer ernstig ka
rakter aangenomen. De onlusten waren In
den loop van den avond steeds ernstiger
geworden.
Na het vallen van de duisternis is het
gekomen tot heftige botsingen tusschen be
toogers en politie. Om middernacht wa
ren, volgens een offlcleele mededeellng,
reeds twee dooden gevallen onder de op
standelingen, een agent van polltie was
zwaar gewond, terwül ruim 50 personen
verwondingen bekomen hadden. Onder deze
vüftig gewonden bevonden zich 20 agenten
van politie en andere ordebewaarders.
Volgens berichten uit particuliere bron,
die hedennacht nog niet konden worden
geverifieerd, zouden zelfs 5 dooden geval
len zün en ruim 100 personen zün gewond.
blik van
zijn!
Voor ons ligt thans het eenvoudige verslag-
teversboekje van den dooden kameraad. Een
boekje zooals het ligt op den lessenaar, zooals
het steekt in de zakken van de meesten van
ons: Ti smal zakblocnote met stüven bruinen
omslag. De omslag vertoont een paar kreuken,
het schrijfpapier is hier en daar aangetast
door het regenwater. Verder is er niets aan te
zien.
Hier ligt het vóór ons en de collega’s groe^F
om ons heen om zwügend een blik te werpen
op deze rellqule, die de laatste gedachten, de
laatste opmerkingen bevat, welke onze mak
ker enkele oogenbllkken voor zün tragisch
einde heeft vastgelegd. Weinig heeft hü daar
bij vermoed, hoe die luttele woorden nog eens
de stomme getuigen zouden zün. die de nage
dachtenis van de met hem ongekomen Gaal,
vrü pleiten van elke
De minister van Binnenlandsche Zaken heeft
een inspecteur-generaal naar Toulon gezonden
om een onderzoek in te stellen naar de onlusten
van Maandag j.l. Deze Inspecteur-generaal zal
vergezeld worden door een ambtenaar van de
Süreté. Tevoren heeft hü reefis een onderhoud
gehad met de autoriteiten van Toulon, die te
Parijs besprekingen hebben gevoerd.
Er werden heden pamfletten verspreid waar
in de socialistische en communistische vakver-
eenlglngen hun leden aansporen Vrüdagoch-
tend 8 uur het werk in de arsenalen te her
vatten.
De prefect te Brest heeft overal In de bin
nenstad versperringen doen aanbrengen. De
winkeliers hebben hun rolluiken neergelaten.
De materleele schade tengevolge van de on
geregeldheden, die gisteren hebben plaats ge
had, schünt grooter te zün dan op den eer
sten dag. Overal liggen brokstukken van bou
ten banken, kiosken, boomstammen en takken,
die door de stakers deels in brand zün gesto
ken.
De „Paris-Mldl” verspreidt het gerucht, dat
nog een slachtoffer te betreuren zou zün.
Wü bladeren In het boekje, lezen ontroerd
van bladzü tot bladzü. Zün vertrek per vlieg
tuig, Vrüdagmiddag 5 Juli om twee uur uit
Amsterdam, zün Indrukken tüdens de vlucht,
de beschrüvlng van alle détails In het vlieg
tuig. Het is alles goed gezien. ..Sneeuw ligt
op de bergen als het wit op bonte koelen"
schrüft hü ergens boven de Alpen. En iets
verderop: ..Dan weer een mooi groen dal met
donkere bosschen en enge watergeulen."
Zoo’n dal was het ook bü San Bernardino.
Drie bladzüden verder begint zün beleven in
Italië zelf:om 6 uur omstreeks kwamen
wü op de Plazzl dl Duomo, waar de Dom zün
kunstwerk van steen in het wit van de zon
omhoog streeft.”
En dan naar Rome. „We rollen weer over
de aarde op de spoorwegrails, toch een veel
minder vrüe wüze van voortbewegen." Tus
schen de Indrukken van bet landschap be-
schrüft hü ergens den inhoud van zün Itall-
Uaansch lunchpakket. Aanteekeningen over de
drie dagen, doorgebracht In Assisië, het stadje
van St. Franciscus. alles In vlot lezende zin
nen. zün het laatste vóór de boven afgedrukte
aangrijpende notities van de rampzalige
thulsvlucht uit Milaan.
Dit weten wü tenminste: die twee laatste
weken heeft Job van Langen de schoone we
reld en het heerlüke zonnige leven nog met
jeugdig.begeerlge echt katholieke oogen gezien
en met volle teugen genoten!
redacteur zou van zün Italiaansche reis een
reportagegeven in onze kranten. Het notitie,
boekje, dat In het wrak van de „Gaal” werd
gevonden en waarschünlük tot het laatste
oogenbllk in zün onmlddellük bereik is ge
weest, bevat uitvoerige aanteekeningen van al
zün reisbelevenissen. Straks als hü terug was,
zou hü ze uitwerken, zou hü gaan schrüven.
Zoo is Job van Langen dus In het harnas
gestorven. Tot op bet laatste moment Is hü
de journalist gebleven, die wat hü waarnam,
wat er In hem omging, sober en duxlelük
weergaf. Hoe diep.menschelük en hoe waarlük
katholiek vooral was het reageeren op den
schok, dien het vreeselüke nieuws van de
.Kwikstaart’’ en „Maraboe’’ wel moest geven
aan hen, die zelf op bet punt stonden een
groote vlucht te ondernemen. Deze notitie Is
wel de meest aangrüpende.
Verruiming van arbeldstüden In bakkerijen
daags voor Katholieke feestdagen toegestaan.
De rebellen verdedigden zich met groote taai
heid en richtten barricades op. Verscheidene
winkels werden geplunderd. Ongeveer 50 deel
nemers zün gearresteerd.
Hedenmiddag is de bü de onlusten te Brest
o<n het leven gekomen arbeider uit het arsenaal
op een der begraafplaatsen van Brest ter aarde
besteld. Ongeveer 10.000 arbeiders volgden de
baar. De meesten hadden een roode bloem op
hun jas gestoken. Incidenten deden zich niet
voor. Op het graf werd slechts een rede ge
houden, waarin tot rust en gematigdheid werd
aangespoord. In kleine groepqi gingen de aan
wezigen Uit elkaar.
Laat In den avond is het te Brest Donderdag
weder tot botsingen gekomen. Een tweehon
derdtal demonstranten schoolden in de vesting
werken samen en zongen de Internationale.
Toen de mobiele garde tegen hen optrad, werd
een demonstrant zwaar gewond.
De Paris Soir meldt In de late avondeditie,
dat het meerendeel der arbeiders van het Ma-
rine-arsenaal te Cherbourg om vier uur des
middags het werk verliet.
Zü begaven zich naar de onderzeeboot-
flotille en hieven daar de Internationale aan.
H$t garnizoen werd gereed gehouden.
PARIJS, 8 Aug. (Reuter) Tweeduizend ar
beiders der staatsfabrieken te L’Orient hebben
tegen de noodverordeningen geprotesteerd.
Na een büeenkomst in het Vakvereenlglngs-
gebouw, waarop de leiders der communistische
en socialistische vakvereenigingen het woord
voerden, trok men gezamenlijk naar de onder
prefectuur, waar een protest-schrüven werd
overhandigd.
Gisteravond is plotseling het personeel
van de bioscopen te Parüs In staking ge
gaan ült protest tegen de loonsverlagingen.
De filmvoorstellingen werden afgebro
ken en den toeschouwers werden de betaalde
entreegelden terugbetaald.
De staking duurt nog voort.
PARIJS. 9 Aug. (Reuter). Ook in Oran
(Algiers) zün gisteren communistische onlus
ten ontstaan. Na een groote vergadering van
het Volksfront trokken ongeveer 1000 commu
nisten door de straten en uitten oproerige
kreten.
Toen de politie hen uiteen wilde Jagen, gin
gen de communisten tot den aanval over. De
strüd duurde ongeveer drie kwartier, waarna de
politie den toestand meester was.
Verscheidene politle-beambten werden ech
ter gewond, terwül bü de aanvallers niemand
gedeerd werd.
Acht communisten konden In hechtenis ge
nomen worden.
Binnenkort zal het rapport
schjjnen, opgemaakt door de
kundigen van
voor de luchtvaart over de ramp
van de „Gaai”. Zooals men weet
hebben deze deskundigen bij het
onderzoek naar de oorzaak uitejst
belangrijke gegevens gevonden in
het notitieboekje van een der omge
komen passagiers. Uit deze aantee
keningen bleek, dat de piloot, tegen
de aanvankelijke veronderstelling
in, op groote hoogte heeft gevlogen,
maar door meteorologische invloe
den werd gedwongen tusschen de
bergen te dalen.
Dit notitieboekje met de van zoo
groot gewicht gebleken aanteeke
ningen, dat tusschen de wrakstuk
ken is gevonden, behoorde aan
onzen redacteur Jos van Langen,
die mede onder de slachtoffers was.
De familie van onzen omgekomen
collega heeft ons het boekje afge
staan, om kennis te nemen van de
zoo hoogst belangrijke
die onze collega
•chreven.
TOULON. 9 Aug. (Reuter). De stad bood
vanmorgen een kahnen aanbllk. Op talrüke
plaatsen zün de sporen der schermutselingen
zichtbaar.
Het kantoor, de drukkerü en de tüdings-
zaal van het blad ..Petit Var” zün geplun
derd. Vanaf de ..Place de la Liberté” tot de
marinehaven Is de grond bezaaid met allerlei
brokstukken.
De Rue Alger, waar de betoogers een wapen-
winkel hadden geplunderd, was hun laatste toe
vluchtsoord. Bevestigd wordt, dat er twee
dooden zün. De onder-prefect behoudt de
leiding en de verantwoording voor de maat
regelen die de orde moeten verzekeren.
Vanuit Lyon komt versterking voor de mo
biele garde. 200 man van het regiment artille
rie te Dragulgnan zün aangekomen, en bewaken
de openbare gebouwen, waartegen de rebellen
vannacht een aanval schenen te beramen.
De mariniers houden de wacht voor de ma-
rine-prefectuü?.
Opgewapende mariniers houden de wacht
voor de verschillende magazünen van het ar
senaal.
