Katoenindustrie
Ned. Indië
I
I
Steun voor de zeescheepvaart
Steun
aan onze
zeehavens
Tweevoudig
moederschap
IJ
7ij crênw
in
RUMOER BLIJFT IN
AMSTERDAM
VESTfGINGSONDERZOEK
GEREED
BRANDKAST MOET HET
ONTGELDEN
ONVOLDOENDE HULP
LEEKEPREEKEN
Drie N.S.B.ers gewond
Meening der Eerste
Kamer
Proefbedrijf op Java
wordt voorbereid
Een Rétumé-rapport van de
Textielcommittie it thant
vertekenen
Verlaging der loodtgelden alleen
onvoldoende
Inbrekert werken met dynamiet in
een Woerdentche fabriek
Het gebeurde met den K. H. L.
Een proefbedrijf
f
Opgeblazen
Een tpoor?
iW
t r r
De tweede „Statendam”
Beschermt tegen zon en weersuwtoeden
HONDERD MEIER BOVEN DEN WATERSPIEGEL
hand en mee» menschel ijk
is:
tegemoet
gepubliceerde
cijfers
goederenvervoer
en
Mochten
Verscheidene leden traden in beschouwingen
omtrent het gebeurde met den Koninklijken
Hollandschen Lloyd.
Vrijdagavond colporteerde de N. S. B. weer op
de Marnlxstraat bij de Westerstraat, Wiltem-
straat en Raampoort.
Nauwelijks waren de colporteurs daar ge
arriveerd of uit de Jordaan kwam een groot
aantal communisten opzetten, die zich in de
nabijheid der colporteurs posteerden. Er werd
druk gevent met antl-fascistische lectuur en
het duurde niet lang of er ontstond een groote
volksoploop.
zü de onderhavige voorstellen minder doeltref
fend.
Zij bepleitten bevordering van Overheidswege
van den aanbouw van schepen, mede ter ver
meerdering van de werkgelegenheid.
er een vergelijkende
het uiteindelijk ge-
i
op te treden:
op korten termijn
worden.
Enkele leden waren van oordeel, dat steun-
verleening van Overheidswege aan de scheeps
vaart niet het gewenschte resultaat zal hebben.
In het algemeen waren zü tegenstanders er
van.
Op verschillende motieven komt de com
missie dan tot het advies om tot vestiging
van een proefbedrijf over te gaan.
De Comnilssle-Menko heeft gemeend zoo
veel mogelijk alle direct en indirect belang
hebbenden bü den afzet van weefsels bij
haar plan te moeten interesseeren. Dan toch
loopt men. afgezien van den invloed ten
goede door het Nedertonc^ch-Indteche gou
vernement uit te oefenen, de minste kans
op onafhankelijke vestigingen en daarmede
op de economteclie fout, die men hier ver
mijden wil Een groot aantal bmnenland-
sctie wevers en spinners hebben aan de tot
standkoming van het plan medegewerkt.
Een belangrijk percentage vai^ het door de
industrie gefourneerde kapttaal-gedeelte is
afkomstig van typische home-market onder
nemingen. die zoo goed als met naar Indie
exporteerden Het aantal deelnemers uit de
Nedcrlandsche kantoenindustrie bedraagt 30.
Men heeft zich bü dit onderzoek en nu bij
de uitwerking der plannen geheel gesteld op de
basis van het industrialisatie-memorandum van
wat de katoenindustrie be- I Prof. WisselUik later grotendeel, gepubliceerd
Blijkens het Voorloopig Verslag der Eerste
Kamer over het wetsontwerp tot wijziging der
wet. houdende bepalingen op den loodsdienst
voor zeeschepen, juichten vele leden de indie
ning van dit wetsontwerp ten zeerste toe.
in de Economische Statistische Berichten en het
Economisch Weekblad voor Nederlandsch-Indië
(Mei 1933), onder den titel „Het vraagstuk der
katoenindustrie in Nederlandsch-Indië.”
De conclusie van dit memorandum was, dat
wilde men geen noodelooze risico's loopen en aan
de andere zijde, bij slagen, het tempo der in-
dustrieele ontwikkeling niet noodeloos vertraging
hebben, de vestiging In drie phasen moest ge
schieden, waarvan een betrekkelijk klein proefbe
drijf de eerste was. De kosten van dit kleine
proefbedrijf beliepen echter toch reeds ongeveer
f 500 000.
Verscheidene andere leden, die instemming
met de onderhavige voordracht deelende, be
treurden niettemin, dat niet eerder geheel
afgezien van de devaluatie in België tot een
verlaging van de loodsgelden als welke thans
wordt voorgesteld, was overgegaan.
Was derhalve de bereidheid, zijn stem aan
dit wetsontwerp te geven, algemeen, even al
gemeen was de overtuiging, dat onze zeehavens
m veel hoogere mate dan haar thans wordt
geboden, steun van Overheidswege behoeven,
ten einde zich in den strijd met concurreerende
havens buitenslands te handhaven.
Benige reederjjen worden gesteund, doch dit
maakt hare jxwitic tegenover buitenlandsche
ondernemingen nog niet krachtig genoeg. Alle
met Nederland concurreerende landen hebben
vele moderne schepen in dc vaart gebracht. In
dien Nederland niet volgt, dreigt het hopeloos
ten achter te geraken en zal het ondervinden,
dat Duitschland het voor een belangrijk deel
in de vaart op Nederlandsch-Indië verdringt.
Ook wat betreft de vaart op Noord- en Zuid-
Amerika bestaat dit gevaar. De Overheid zal
dus. betoogden de leden, hier aan 't woord, de
maatschappijen, die deze vaart onderhouden,
niet in den steek mogen laten, zoowel ter wille
van het personeel als van de talrijke bedrijven,
die er bij betrokken zijn. Ook het behoud van
de passagiersvaart én op Noord- én op Zuid-
Amerika achtten zü van groot gewicht. De be
dragen, aan steun van deze bedrijven ten koste
gelegd, kunnen, dus verklaarden zij, niet als
verlies worden beschouwd. Immers. Rijk en
gemeenten ontvangen belangrijke bedragen te
rug uit belastingen, havengelden, enz.
Vrijdagnacht heeft een aantal bandieten
een zeldzaam brutaal stukje uitgehaald,
door in Woerden een brandkast van de fa
briek „Excelsior” met dynamiet te laten
springen en er daarna met een bult van
ca. ƒ500 en wat postzegels van door te
gaan.
Over het dak wisten de inbrekers een raampje
te bereiken, dat zü openmaakten. Met een
dommekracht wisten zjj de brandkast van den
muur weg te krijgen. Daarna wurmden zfj hun
dynamietpatroon in de brandkast. Over de kast
wierpen de Inbrekers toen een paar lagen nat
katoen, opdat de slag van de ontploffing ge
dempt zou worden en de stukken niet al te erg
in het rond zouden vliegen Daarop staken zij
dc lont aan.
De ontploffing van de dynamietpatroon had
een sterk vernielende uitwerking op de brand
kast. De bovenkant vloog eraf en de achter
kant werd eveneens vernield. De bult lag voor
het grijpen. De natte katoen belette Inderdaad,
dat de ontploffing ver gehoord werd.
Hoewel het dus alleen om dit proefbedrijf ging,
heeft de Conimissie-Menko bü dit onderzoek de
vestigingsvoorwaarden beoordeeld naar den. bij
een eventueel slagen der industrialisatie, ult-
eindalljk te bereiken toestand. In het kort gezegd
beteekent dit (derde phase) een volgroeide ka
toenindustrie met ongeveer 300 000 spindels, on
geveer 10.000 weefgetouwen en eenlge groote
flnlshlng-bedrüven.
Bi) dit zeer moeilijke onderzoek, waarbij zoo
wel in Nederl.-Indië als in Nederland proe
ven moesten worden genomen, meende de com
missie geen risico's te mogen nemen. Het in der
de phase te investeeren bedrag is n.l. zeer groot
waarschijnlijk ineer dan 30 millioen gulden
om niet tc spreken van dc groote sociale ver
antwoordelijkheid vooral tegenover de inheem-
sche arbeidskrachten. Een in derde phase mis
lukte vestiging beteekent zoo goed als zeker een
totale economische en jtociale ontwrichting van
het betreffende district.
Per slot van rekening is dit vraagstuk, hoe
wel moeilijk, niet onoplosbaar gebleken Ook
de overige technische moeilijkheden. die zich bij
een vestiging van textielbedrijven in de tropen
voordoen, wilden de commissie niet onoverko
melijk voorkomen, noch zuiver technisch be
schouwd. noch wat den Invloed op den kostprijs
aangaat
De arbelds-effictency op Java blijft echter
een vrij onberekenbare factor. Volgens de on-
derteekenaars laat deze factor reeds nu niet
veel reden tot optimisme als men een vergeld-,
kende kostenraming opmaakt voor Japan en
Nederlandsch-Indië De loondalingen der laat
ste jaren in Japan, gepaard aan een nog steeds
stijgende arbelds-efficlency. hebben sedert 1931
het gehoele aspect in ongunstlgen zin bein-
Aangedrongen werd op tijdige Invoering van
Rjjnvaartpremles ook hier te lande. Enkele le
den spraken den wensch uit, dat het zoowel
aar. de gemeente Rotterdam, als aan Amster
dam mogeljjk worde gemaakt, de haven- en
kadegelden, alsmede de huren van kadeterrel-
nen dusdanig te verlagen, dat die meer in over
eenstemming worden gebracht met de haven
rechten in de naburige landen.
Met name betreurden zij. dat gedurende zoo
vele jaren subsidies aan den Koninklijken Hol
landschen Lloyd waren verstrekt. Deze leden
hadden de overtuiging, dat devaluatie van den
gulden de eenlge mogelijkheid biedt om de Ne-
derlandsche scheepvaart weder in staat te stel
len, met die van het buitenland te kunnen con-
curreeren. Wenschte de Rcgeerlng dien weg
vooralsnog niet in te slaan, dan zullen thans
ingrijpender maatregelen noodtg zijn dan bij
dit wetsontwerp worden voorgesteld. De leden,
hier aan het woord, drongen daarop met klem
aan. omdat de Regeerlr.g nog onlangs de mo
gelijkheid van devaluatie met beslistheid heeft
afgewezen.
Weder andere leden verklaarden in te stem
men met het betoog, hetwelk het lid van de
Tweede Kamer, de heer Brautigam. over dit
wetsontwerp heeft gehouden. Zij hadden deh
Indruk, dat de ontworpen regeling, tndien ten
uitvoer gelegd, slechts zal kunnen strekken tot
dekking van geleden verliezen. Deswege achtten
wel zeer weinig is in vergelijking met wat in
Frankrijk, Italië en in Oroot-Brittannlë ge
schiedt, alwaar uiterst aanzienlijke subsidies
worden verstrekt. Ook betreurden deae leden,
dat dit ontwerp van wet niet eerder was Inge
diend. ZU brachten in herinnering, dat de Ne-
derlandsche Reedersvereenlglng reeds meer dan
een jaar geleden laatstelük op den ernst van
den toestand in de betrokken bedrUven had ge
wezen.
In het algemeen trokken zü in twijfel, of ten
onzent wel voldoende hulp wordt geboden aan
het kwUnende scheepvaartbedrijf.
Een foto genomen tijdens een van onze, drie-daagsche Exweto-trips, op de Citadel
van Dinant. Deelnemers aan onze Exweto-reizen kunnen mededingen aan onze
speciale Exweto-foto-prijsvraag. Deze foto werd ingezonden door N. Rouwendaal
te Krommenie
Deze leden nu stelden de vraag, of dergelijke
samensmelting van middelen met kennis en
goedkeuring van de rechtstreeks belangheb
benden wordt toegepast, zoodot dezen en de
voor hen optredende organisaties bekend zijn
met het feit, dat het wel of wee van de em
ployés, niet enkel wat nunne tegenwoordige
positie betreft, doch ook wat hunne rechten uit
het verleden aangaat, ten nauwste bij dat van
de onderneming in haren ganschen omvang
betrokken is.
Dat de Minister van Economische Zaken zij
nen ambtgenoot van Sociale Zaken heeft ver
zocht, „deze aangelegenheid eer» onder de
oogen te willen zien”, werd met belangstelling
vernomen. Intusschen sprak men de hoop uit,
dat dit „onder de oogen zien-’ niet tot eene
vluchtige kennisneming sou leiden, doch dat de
onderhavige aangelegenheid tot een onder
werp van ernstige studie zou worden gemaakt.
Weer andere leden verklaarden met name
hunne Instemming met deze laatste opmerking.
Waar recht op pensioen huns inziens moet
worden beschouwd als uitgesteld loon, achtten
zij voorzieningen gewenscht ter verzekering
van dc instandhouding van de pensioenfond
sen.
Sommige leden waren van oordeel, dat de
offers, welke het Rijk zich zal moeten getroos
ten tot instandhouding van de havens van Am
sterdam en Rotterdam, zouden kunnen worden
opgebracht door Intrekking van de wet tot den
aanleg van een kanaalverbindlng tusschen Am
sterdam en den Run. Van onderhandellngen
met Antwerpen stelden zU zich weinig resul
taat voor na de mislukking der besprekingen
tusschen Nederland en België in 1933 ZU be
pleitten bescherming op gelUken voet van Am
sterdam en Rotteidam. hetgeen zü te nood
zakelijker aehtten. nu als gevolg van het over
leg, tusschen die beide steden gevoerd, volledige
overeenstemming is verkregen omtrent de
regeling van de havengelden. BU wijziging tn
den status van Rotterdam zal, dus «werd be
toogd, dienovereenkomstig verandering, wat be
treft de andere havens, dienen te worden aan
gebracht.
treft, groote economische fouten gemaakt, ten
eerste door het scheppen van een teveel aan
productie-capacitelt en ten tweede door een ge
brek aan samenwerking hetgeen zich uitte in
een destructieve onderlinge concurrentie en niet
bereiken der voor de industrie-als-geheel-be
schouwd grootst mogelUke efficiency en daar
mede der laagst mogelUke productiekosten.
De eerste, technische fout kon alleen verme
den worden door een zeer grondig vestlglngs-
onderzoek. De tweede, economische fout, moet
van de zUde der ondernemers eener industrie
voorkomen worden door te zorgen voor een
breede collectieve basis hoewel in laatste in
stantie alleen maatregelen der Nederlandsch-
Indische regeering en o.a. een doelmatige han-
teering der BedrUfsreglementeertngs-Ordon-
nantic een ongewenschten loop van zaken kun
nen verhinderen.
Deze inbraak is, naar ..Het Volk” meldt.
blUkbaar een grootsch opgezette onderneming
van Amsterdamsche Inbrekers, die over erva
ring en middelen beschikken. ZU hebben de
omgeving van de fabriek en de mogelUkheden
op zorgvuldige wüze bespionneerd. zoodat zü
wisten, dat zü hun luidruchtige werk konden
verrichten, zonder al te veel gevaar te loopen
ontdekt te worden. Ook de manier, waarop zü
in de fabriek konden binnendringen, moeten
zU tevoren nauwkeurig onderzocht hebben. Er
zijn overigens aanwUzlngen voor het vermoe
den. dat de inbraak reeds maandenlang voor
bereid is. -
De inbrekers zUn met een auto uit de rich
ting Amsterdam gekomen.
De dieven hebben vingerafdrukken en voet-
aforukken achtergelaten. De zaak wordt
op het oogenblik door twee Amsterdamsche
rechercheurs onderzocht, die bezig zUn te po
gen uit te zoeken, welk ontploffingsmiddel ge
bruikt is en welke waarde aan de vingerafdruk
ken kan worden toegekend.
Inmiddels heeft de jx>lltie alle hoop tamelUk
spoedig de hand te kunnen leggen op de in
brekers.
wu vernemen, dat de N. 8. Ber. die door
messteken gewond ia, in het Binnengasthuis UI
verbonden. De wond bleek aeer ernstig. De an
dere twee zijn eveneens door den O-G. en G.iX
geholpen en konden naar huis terugkeeren
De politie bleef in de omgeving sterk surveil-
leeren en dreef later nog herhaaldeiijk samen-
BU de Rotterdammerbrug werd een tweetal
andere N. 8 B.ers door 'n groep tegenstanders
besprongen en kregen met een zwaar voorwerp
een aantal slagen op het hoofd, zoodat er ga
pende wonden ontstonden.
De polltie van het bureau Raampoort was
spoedig met een aantal motoren onder bevel
van inspecteur Harrebomee uitgerukt en char
geerde met sabel en gummistok.
Om erger incidenten te voorkomen werd hier
het verder colporteeren Verboden.
Uit de Jordaan kwam veel publiek opzetten,
dat herhaaldelUk door de politie moest ver
spreid worden.
Tegen half tien schooide men weer samen
tegenover het bureau Raampoort en werden
spreekkoren gezegd. Eenige malen werd hier
het publiek verspreid, doch op de brug van de
Bloemgracht bleef veel publiek verzameld uit
welks kring plotseling met steenen tn de rich
ting van de politiemannen gegooid werd.
Hierop ging de politie gebruik maken van
de vuurwapenen en ontruimde zü opnieuw de
omliggende straten.
Ongeveer tien uur verzamelden zich hier de
colporteurs en werden onder geleide van do
politie naar het krlnghute aan de Maarten
itarpertosoon Trompstraat terug gebracht.
sprekingen. met het oog op de noodeakehjkheld
van het zoo spoedig mogelpk in de vaart bren
gen van het nieuwe schip, weldra tot een
gunstig resultaat zouden lelden. Uit de door de
Holland-Amerika LUn
blUkt, dat er Inderdaad eene belangrUke toe
neming van passagiers-
tusschen Nederland en de Vereenigde Staten
van Amerika te verwachten is, zoodra het nieu
we schip zal zUn voltooid en dat de resultaten
van dit vervoer een behoorlüke rendabiliteit
zullen waarborgen.
Ten slotte werd de vraag gesteld, of Inder
daad geluk verluidt bü den bouw van het
genoemde schip eene tot dusverre ongebruike-
lUke verdeeling van arbeid over de verschil
lende scheepswerven toepassing zal vinden.
Wat de Indische banken, importeurs- en
scheepvaartkrtngen betreft, ook hier nemen
alle belangrUke lichamen deel. De belangstel
ling was hier groot en hoewel enkele onderne
mingen ook hier belangen-tegenstellingen
meenden te zien en deze eerst overbrugd moes
ten worden, verliepen de onderhandellngen
naar wensch Naast de groote banken nemen
seven Importhulzen deel. terwUl ook de Ko-
ninklUke Paketvaart Maatschappij, de Stoom
vaart Mü. „Nederland" en de Rotterdamache
IJoyd tot de aanstaande aandeellkouders be
boeren
Men zal nu zooveel mogelUk voortgang ma
ken met de voorbereiding van het proefbedrUf
Omtrent de plaats van vestiging werden nog
geen mededeellngen verstrekt. WaarachifnlUk
zullen hieromtrent binnenkort nadere berichten
volgen.
digheid van de demagogen en door onze afzij
digheid het christelUk sentiment door socia
listische mystiek vervangen. Gelukkig nog maar
ten deele, dank zU de phalanx, die het inzag en
op het woord van den Paus, de netten uitwierp.
De ondervinding heeft ons geleerd. ZU toont
aan, dat, wanneer wU in de sociale zaken wei
geren de richtlijnen van de Kerk te volgen, dit
beteekent een rennen naar een catastrophe; 'n
verergeren van het geestelijke gevaar, waarin
de zielen omkomen.
Dit talmen, dit weigeren om mee te werken
aan een sociale verbetering men zou een
Dante moeten zün, om er het stempel van mis
die niet op een of andere wüze blUk moet ge- danigheid op te drukken. Het is
de gelden, die zouden vrUkomen
als gevolg van de door hen bepleite intrekking
van de genoemde wet. niet toereikend zUn ter
bekostiging van de gekozen hulpmiddelen, dan
drongen deze leden er op aan, de benoodigde
sommen desnoods door belastlngverhooglng In
te vorderen. Hulpverleening toch zou huns in
ziens niet alleen vermindering van de werk
loosheid. doch ook welvaartsvermeerdering te
weeg brengen, welke beide resultaten het daar
voor te brengen offer alleszins billUken.
Sommige leden zouden gaarne nader worden
ingellcht omtrent den stand der onderhande
llngen over den bouw van de tweede ..Staten
dam’. Deze hebben dus betoogden zü. reeds al
te geruimen tUd in beslag genomen ZU spra
ken dan ook de hoop uit. dat bedoelde be-
Aangedrongen werd op het betrachten van
zoo groot moge lijken spoed bU het onderzoek
naar de quaestle der RUnvaartpremles, en de
practische strekking daarvan.
Intusschen zullen de bestaande moeilük-
heden niet ten volle zUn opgelost. Indien de
bepleite maatregelen zouden worden Ingevoerd.
Veeleer is te verwachten, dat zich telkens nieu
we bezwaren zullen voordoen, hatgeen voort
durende waakzaamheid en de toepassing van
veelvuldige concrete voorzieningen geboden
maakt. Zoo zet zich de opleving van het ver
keer naar Belgische havens in versmld tempo
voort, hetwelk de vraag, hoe het verlorene te
herwinnen, tot een bijna onoplosbare maakt,
te meer daar de loonen en belastingen in Ne
derland toch hooger blUven dan die tn België
en Duitschland en mitsdien de voorwaarden
onder dewelke ten onzent en in de havens der
naburige landen diensten worden verricht, nog
allerminst dezelfde zullen 4Jn, Indien dit wets
ontwerp tot wet zal zUn verheven.
De leden, hier aan het woord, bedoelen aller-
Veraebenen Is een zgn. „Resumé-Rapporl
van de C ommissie-Menko, officieel genaamd
De Teztielcommtasie, omtrent het door haar
op Java verrichte veatigingsonderzoek voor
een lextiellndaotrie Het eigenlijke rapport,
hetnitgehreide zoogenaamde Beia-rapport
der commissie, voornamelijk veraameid door
Prof. Wisoelink en uitgewerkt op het Econo
misch Instituut voor de Textielindustrie aan
de Nederlandse he Handels-Hoogeschool, kan
om voor de hand liggende redenen niet wor
den gepubliceerd.
Het ondersoek en de voorbereidingen tot een
proefbedrijf voor de textielindustrie in Neder-
landsch-Indië hebben langer geduurd, dan ver
wacht was. In het kort kah men den tongeren
duur terug voeren op het streven om twee be
langrUke fouten, elders geinai^J, in Indië niet
te herhalen.
In Amerika heeft men bU de vestiging van een
katoenindustrie in het Zuiden zich ettelUke ma
len technisch vastgewerkt door een onvoldoend
vestigingaonderzoek.
De politie van het bureau Raampoort had
reeds enkele posten uitgezet, doch de survell-
leerende agenten vroegen al spoedig aan het
bureau om versterking, daar de tegenstanders
tegenover de N. 8. B.ers een zeer dreigende
houding aannaepen.
Ongeveer half negen werd een groepje N. 8.
B ers door communisten bU de Westerstraat
aangevallen. Men dreef hen in de richting van
de Wlllemstraat en daar raakte men eveneens
met een andere groep slaags. De colporteurs
werden besprongen en men rukte hun de lec
tuur uit de handen en verscheurde deze. Over
en weer werd het een kloppartU en plotseling
bemerkte een N. 8. B.er, dat hU een tweetal
messteken in zUn wang had bekomen.
Men bracht hem naar het posthuis aan de
Westerstraat.
uiteindelUk
een zonde tegen de liefde, de liefde van Chris
tus. die alleen volledig is. wanneer men met het
hoofd ook de leden omhelst: „Wat gU aan den
minste der mUnen zult doen, zult gU aan Mü
gedaan Jiebben.”
Aan Wem Zelf.Dunkt u niet, dat aan Hem
en aan ons zelf dat sociale werk waardiger is.
hetwelk zich niet tevreden stelt met Hem eer
aalmoes te geven, maar dat zich inspant om het
leven minder hard en mee» menschel Uk te
maken?
Wanneer de Katholieke vrouwen den Chris
tus leerden zien onder de gedaanten van de
onterfden, hoe zou de sociale actie noodzake-
lüker schünen, hoe zou zü een behoefte des
harten worden!
,J3e rechtvaardigheid,” heeft Sully-Prudhom-
me gezegd, „is de liefde in het licht.” Vrouwen
hebben in zich de rUkste bron van menschelüke
teederheid.
Katholieke vrouwen dragen in zich de on
eindige Liefde en het Licht. Wie meer dan zU
hebben dan de zending om in onze samenleving
de rechtvaardigheid weer te herstellen?
LIBRA.
vloed. Alleen een arbeidsproef gedurende eenige
Jaren In een proefbedrüf. kan omtrent de ar-
beids-efficiency van den Javaan voldoende ge
gevens verschaffen
kostprijsberekening
om
voor
dachte grootbedrüf op te kunnen baseeren.
e roeping van de vrouw is het moeder-
I 1 schap. Op dezen regel is geen uitzon-
dermg, wanneer men hem maar neemt
in den vollen zin des woords. Naar het lichaam
of naar den geest, in de gewone orde van het
leven of door uitverkiezing, er is geen vrouw.
2 0-35-60 cë.
In 1932 Werd in verband hiermede opgericht
de „Combinatie van Nedertondsche Textielfa
brieken tot eventueele vestiging van katoen-
fabrieken in Nederlandach-Indië” waarvan deel
uitmaakten dc volgende ondernemingen; H P
Oelderman en Zonen N V. Oldenzaal; N J.
Menko NV. Enschede. NV. P F. van Vlis-
slngen en Co/s Katoenfabrleken, Helmond; Kon
Weefgoederenfabriek v.h. C. T. Stork en Co.
N.V. Hengelo (O.)
De combinatie ging voor eigen rekening eerst
het vestigingaonderzoek verrichten. Hiertoe zond
zU in overleg met het Ministerie van Koloniën
een commissie van vier leden uit bestaande uU.
de heeren Slgm. Menko NJzn.. voorzitter; H.
Ekker. P. Fentener van Vltosingen Pzn., en
Prof. Dr. J. Wissellnk Deae commissie, offi
cieel de texttelcommtosie genoemd, docli tn de
industrie beter bekend als de Commtosle-Menko,
vertoefde van einde Mei tot einde Juli 1934 op
Java. Einde 1933 bezocht bovendien de heer Joan
Geldermand. die het Rësumé-Rapport mede
onderteekent, Java.
ven van moedertUkheld. Vrouwen, die nooit
zü het dan te vergeefs dit moederlük gevoel
in zich hebben ontwaard, z(jn diep te beklagen;
het zün abnormale wezens of brute egoïsten.
Moeder! De vrouw moet het niet zün als de
dieren: voor enkele uren of enkele jaren.
Haar functie van het moederschap strekt zich
verder uit dan tot de kinderen en het gezin,
omdat zü niet enkel een lichaam ter wereld
brengt voor den tüd, maar een ziel voor de
eeuwigheid. Haar moederschap stelt haar büna
onbegrensde elschen, als het doel zelf, waartoe
het kihd geroepen is. Zü moet vooruitzien, wat
er met het vogeltje bulten het nest gebeuren
zal.
De mensch is voor het gezelschapsleven ge
schapen en is dus een sociaal wezen. De maat-
schappü. waarin hü zal leven, zal hem be
ïnvloeden. In welken zin? Een samenleving in
wanorde zal hem min of meer uit zün even
wicht slaan, al naarmate de kracht van zün
weerstand zal zijn. Welke edelaardige moeder
zal toelaten, dat de haren de kans loopen van
misschien onherstelbare afdwalingen, de kans,
in ieder geval, van in ellende en smart te wor
den ondergedompeld, wat onvermüdelük is in
een sociale orde, waarvan de naam zelf
leugenaar?
ï>e vrouw moet haar moederschap vervolma
ken door aan haar kinderen een samenleving te
bereiden, hunner waardig, een samenleving, in
staat hen te helpen tot hun bovennatuurlijk
doel te geraken, in plaats van hen ten gronde
te richten. Het is onduldbaar, dat de rniat-
schappü georganiseerd of liever gedesorgani
seerd is op dusdanige manier, dat het voor be
paalde wezens onmogelük is, of althans buiten
gewone heldhaftigheid vereischt, om hun men
schelüke en christelüke bestemming te berei
ken; onduldbaar en toch is de werkelükbeld
niet anders De moeders kunnen zich daarbü
niet neerleggen!
Geschapen voor het gezin, hebben zü recht
van toezicht en ingrijpen overal, waar de be
langen van het gezin op het spel staan: bü de
school, bü de kazerne, bü de fabriek, bü de
stembus, bü de grens, overal waar het kind
morgen of later heen zal gaan.
Het complete moederschap, of wel het moe
derschap, dat zich uitstrekt tot de zwakken, de
lüdenden, tot de groote kinderen, welke de
menschen zün, het geeft aan de vrouwen het
recht, ja het verplicht haar om zich met het
herstel der maatschappij bezig te houden.
De vrouw van heden is aan zichzelf verplicht
te dienen; zonder dat, verzaakt zü aan haar
roeping van moeder door de plichten van het
moederschap te verwaartoozen
Wanneer zulk een vrouw katholiek is pleegt
zü tegelükertüd verraad aan haar roeping als
gedoopte. Het doopsel toch is niet alleen de ver
wekker en de aanduiding van het kindschap
Gods. Het maakt ons één van lichaam met
Christus en verbindt ons met al de leden van
Zün mystiek lichaam.
Daarom kunnen de christen en de chirstin
niet meer, zonder zichzelf te verlagen, het woord
van Kaïn uitspreken: „Ben ik dan de bewaker
müns broeders?" Allen, mannen en vrouwen,
wü moeten elkanders lasten dragen. Op een
ieder rust een stuk verantwoordelükheid in het
algemeen heil; want leder voorrecht is be
zwaard met een plicht; bovenal moet tedere
ziel, bü den Verlosser ingelüfd, meewerken
aan de Verlossing.
Geen christen kan. zonder aan de rechtvaar
digheid te kort te doen, in deze taak falen. En
deze bemoeienis omvat ook het sociale werk,
omdat de orde of de wanorde in de samenle
ving vergemakkelükt of belemmert den opgang
der menschheid tot God.
Het bovennatuurlük leven zal aan de massa,
aan de scharen, waarmee Christus medelijden
had. gemakkelüker vallen, wanneer men. vol
gens een zinrijk woord, „de economische wereld
in het Rük Gods heeft doen terugkeeren.”
Den tweeden titel, waarom onze vrouwen aan
sociale actie moeten doen, hebben zü met de
Roomsche wnannen gemeen: omdat wü katho
liek zün, Rebben wü het Licht. Het sociale her
stel zal er niet zoekend en tastend komen. In
het donker kan men wel afbreken maar niet
opbouwen. Wü nu, wü hebben het Evangelie,
wü hebben het woord van de Pausen; wü heb
ben een geloofsteer. Wanneer wü ons onttrek
ken, zün wü dieven van het licht en hetzelfde
verwüt waard als ten tüde van hongersnood de
dieven van het koren. Want de menigte leeft
biet van brood alleen; het woord Gods, over
gebracht door dc lippen van hen, die broeders
in Christus zün en voor de practük in wetten
en zeden vastgelegd, blüft voor die menigte
noodzakelük.
Indien wü het verwijt van een Fransch schrij
ver verdienen: „GU. die ziet, wat doet gü met
het licht? Gü die weet, wat doet gü met uw
Wetenschap"; Indien wü voor onze traagheid al
Wrootachuldlgingen weten te vinden, toch heb-
**n wü tegen de Waarheid gezondigd door haar
in ons te verstikken.
Wü zondigen ook tegen de gehoorzaamheid.
Want de Kerk heeft ons door dringende verma-
<m-
aociale
gebeurtenissen
voorschriften
sprak
♦an een verschrikkelijke verwaarloozlng van
de lessen van Leo XIII. Men heeft niet weten
*e gehoorzamen, deels uit traagheid, deels uit
■icht tot verzet. De sociale beweging heeft
•tch over de geheele wereld gerekend ten
deele Bonder ons en tegen ons voltrokken.
In de harten van het volk te door de han-
mlnst het pleit te voeren voor een permanent
verleenen van RUnvaartpremles en een voortaan
duurzaam vertogen der havengelden met be
hulp van 's Rüks middelen. Zün de Nederland-
sche havens wederom in staat met buitenland
sche te concurreeren, dan mag redelükerwüze
worden aangenomen, dat de partüen te dezer
zake, te weten de besturen der betrokken ha
vensteden. tot onderling overleg bereid zullen
zijn, ten einde tot een geineenschappelUke re
geling te komen. Het belang dier havens kan
moeilük gediend sün met telkens herhaalde
verhooglng van de RUnvaartpremles en ver
laging der gemeentelUke heffingen. Een en
ander toch zou toch uitsluitend ten voordeele
van de afladers komen, hetgeen nlmmA in de
bedoeling heeft gelegen.
Vete moellükheden zün, dus werd betoogd,
in 't verleden overwonnen en gehoopt mag wor
den. dat men ze ook in de toekomst zonder hulp
var. Overheidswege te boven zal komen. De laat
ste zal evenwel niet kunnen uitblüven. waar
het geldt zich te weer stellen tegen kunst
matige bevoorrechting. Wordt dan niet ten
spoedigste hulp verleend, dan verwachtten de
leden, hier aan het woord, dat de nadeelige ge
volgen dier nalatigheid duurzaam op handel
en Industrie zouden blijven drukken.
Deze leden zouden gaarne vernemen, of de
Regeering bereid is, te dezer zake handelend
zoo ja. of haar voorstellen dan
gezien kunnen
ningen van de laatste Pausen en nog zeer
langs door den mond van Pius XI de
actie voorgeschreven. En de
hebben de juistheid van hun
maar al te goed aangetoond. Marltaln
Vele leden, die met in allen deele met de
hier voren gegeven voorstelling van zaken kon
den instemmen, meenden te weten, dat ver
menging van de middelen bestemd voor pen
sioenen en andere doeleinden, met name op
Scheepvaartgebied, niet enkel bü den Konink-
lüken Hollandschen Lioyd, doch ook bü tal van
andere ondernemingen pleegt te geschieden.
Volgens het Voorloopig Verslag der Eerste
Kamer over bet ontwerp van wet tot wüziging
en verhooglng van het tiende hoofdstuk der
RÜksbegrooting voor het dienstjaar 1935 (Ren-
telooze voorschotten ten behoeve van de zee
scheepvaart). spraken verscheidene leden hun
ne instemming met doel en strekking van de
onderhavige voordracht uit, al verklaarden zü
tevens, dat hetgeen in ons land van Rükswege
Enkelen hunner betreurden, dat de Regee
ring niet heeft bevorderd, dat de ter beschik
king gekomen assuranttegelden zouden worden
gebezigd, om den dienst voort te zetten.
Zü achtten het eene fout, dat men na a&n-
vankehjk de genoemde maatschappij te hebben
gesteund, haar nu teniet laat gaan, te meer
daar het gevolg van de liquidatie oa. is. dat
tal van personen hun pensioen zullen verlie
zen. De Regeering had, dus betoogden de le
den. hier aan het woord, kunnen weten dat,
indten zü de drie millioen gulden uit het Pen
sioenfonds voor zich behield, dat fonds geheel
was uitgeput. Deze leden achtten die hou
ding zeer laakbaar en spraken de hoop uit. dat
alsnog zou worden getracht^ de getroffen
maatschappü in stand te houden.