Het Vaticaan
oorlogstijd
u&faal <wm den dag
Met twee kameraadjes op avonturenreis
in
I
ONZEN OMROEPER
hoort U niet door de radio. Toch beeft de radio
zijn onverflauwde belangstelling. O wenscht "n
radiotoestel te verhandelen? Span onzen Om
roeper er voort Dagelijks bereikt ‘J 1
zinnen. Hü zal U due zeker van dienst kunnen
zün.
HET VERDWENEN
ELFTAL
f
2ï«Ta3»
■lil
iiliiiiiilil
HERINNERINGEN VAN
KARD. GASPARRI
4
it
WOENSDAG 28 AUGUSTUS 1935
De vrouw in Abessinië
Een namaak-Köpenick
1
Het Rolfilmpje I
N
o
ATT TT* A IT OP a** blad B«n Ingevolge de verzekeringsvoorwaarden tegen 7Cd levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door T7 7Cd een ongeval met O Cd verlies van een hand
I «r* laVy 1’I I li O ongevallen verzekerd voor een der volgende ultkeeringen 1 verlies van belde armen, belde beenen of beide oogen K t doodelljken afloop A CMA^U*** een voe» of een oog
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
r-T“
beetje
gering-
een
Kardinaal P. Gasparri
nt.
het
teruggeven
t
I.
aan
80.000 ge-
op dit blad zijn Ingevolge de verzekeringsvoorwaarden tegen
door Arthur Morrison
seconden
j
s
tuigen voor het schrijven, dat gij ons zoo wel
willend hebt toegezonden. Zonder eenlgen twij
fel hebben wjj een gevoel van angst ondervon
den om van het begin van ons Pontificaat af
bij de droevige gebeurtenissen van het oogen-
bllk tegenwoordig te wezen. Maar onze smart
is toegenomen, toen WU van u, dierbare zoon,
een weerklank van deze evenementen mochten
van
had
De archieven beginnen hun geheimen te ont
sluieren. Heel wat onderschepte telegrammen
zijn al gepubliceerd, maar nooit zullen zij ons
kunnen zeggen, welk smartelijk debat zich in
schrijven geheel gewijd
onderwerp, wij hebben
uur aan hen heb over
waar moet die over-
len
tte
nt.
nt
>er
147
>rt
lel
r
5
U19
.óv
Mn
0
a
0
tra
ct.;
26
eu-
pen
cere
ren
-80.
-70
0—
ien
ken
ot
ha
len,
int;
ir
te
:h
sr
ig
r-
•ui-
rjjs
ge-
us-
rijs
als
en,
Ui
ten
ar-
Ik-
hU
len
sen
m-
is-
len
ct.,
nt,
st-
an
29
B
nt.
hebben. Het te mogeHJk, dat deze zaden
wanneer zM geheel apart
tiet
We
rekening te houden met de
getallen, u zult zich herinneren, dat we tien
cantlnes onthaald te zUn geworden, viel hü in
fien xoqs. en toen hU daaruit ontwaakte, be
vond hU zich in arrest. Na uitvoerige verkla
ringen af gelegd te hebben, werd hü weder In
vrUheld gesteld en keerde den volgenden mor
gen naar Londen terug, waar hü zich naar zijn
club begaf en het bedrag, waarvoor gewed was,
incasseerde.
Want het was op de club dat de wedden
schap aangegaan was. Men had gesproken over
den fameuzen ..kapitein van Koepenick", over
dien Wilhelm Volgt, den Dultachen schoenlap
per, die zich acht-en-twintlg jaren geleden in
een uniform van het KoninklUke Garderegl-
ment gestoken had, en met twee afdeelingen
fuseliers opgerukt was naar Koepenick, waar hü
den burgemeester en den thesaurier arresteer
de wegens beweerde malversaties. He: aanwezi
ge geld werd door den zoogenaamden kapitein
„in beslag genomen’*.
Richard Willoughby hield vol dat zulk een
stukje ook in Engeland uitgevoerd kon wor
den, vooropgesteld dat men bekend was met
de militaire wijze van optreden. ZUn vrienden
spraken dit tegen. Een weddenschap werd aan
gegaan. Willoughby leende een uniform, reed
in zUn eigen auto naar het garnizoensstadje
Tldworth, en daar hU een uitgebrelde genees
kundige kennis bezat, besloot hU zich uit te
«even voor majoor Willoughby, van den mili
tairen geneeskundigen dienst van MlUbank.
Daar hü gedurende den oorlog een officiers
rang bekleed had, zou het hem niet moeiiUk
vallen zUn voorgewenden stand op te houden.
Onderweg dronk hU zich wat moed in. en te
Tldworth aangekomen, bezocht hü daar het
militaire hospitaal, dat hü onder geleide van
de dienstdoende officieren van geaondheid in
specteerde. Vervolgens werd hU onthaald in
de lanciers-cantlne, woonde demonstraties bU
op het militaire sportterrein, waar hü een groet
wisselde met den generaal, en bracht daarna
nog een zeer vroolUken namiddag door in de
huzaren-cantine. Beneveld door zUn succes en
door de.... gastvrUheld, reed hü nu naar het
kamp van Bulford. Aan hetgeen daar voorviel
w.
tot ze vlak bü het voorwerp waren dat op
het strand lag uitgestrekt Hoe groot was
hun ontzetting, toen ze daar hun geliefden
kapitein op het strand zagen liggen.
Ijlings knielde de stuurman neer en onder
zocht het lichaam van den kapitein. Toen
schudde hU het hoofd. ZUn brave meester
was niet meer. Pietje barstte in tranen uit
en ook den stuurman en mUnheer Del-
tnonte sprongen de tranen in de oogen.
V
V
het meest geheimzin
nige en verrassende van heel deze boodschap.
Er te een vreemde overeenstemming in al deze
feiten, die een ander haast humoristtech aan
doet, en zich aan een ingewUde bUna opdringt,
want dit pakje is als het ware een signalement
of op zUn minst een karaktertrek van dengmie.
die het verzond Let maar op. We hebben nu
alles van dit pakje uitvoerig bekeken en be
oordeeld, op twee dingen na. Het stuk marmer,
en dunne pUpje koper. U bent als vreemdeling
natuurlUk niet al te best op de hoogte met de
allerlaatste volksuitdrukkingen. De vreemde
ling, die dit pakje verzond, echter des te beter.
Maar het zal u toch niet moeiiUk vallen, om
etnlgszins de beteekents te vatten van deze
--r—wanhopig,
harde voorwaarden voor
i !ft"%éé¥ veel gfeleden van de
lede men hem na den oorlog
„Nee,.,, of wacht eens. het is vandaag de
achttiende van de maand."
..Juist) en ik ben er zoo goed als zeker van,
dat die zaadjes geen andere bedoeling hebben,
dan u hier op te wUzen. Let maar eens goed
op. Ze beginnen met u duidelUk te maken, dat
u volgiens hun veronderstelling, in het bezit is
van het Oog van Goona, den groenen diamant,
die zich in uw flesch bevindt en maken u
tevens duidelUk, dat er iets onaangenaams voor
u uit voort zal vloeien. Met andere woorden,
zU verlangen, dat u het ding zult geven. Maar
waar en aan wien? Ze moeten dus plaats en
tUd bepalen. Ik geloof dat die kruidnagels en
hennepzaadjes den tUd voorstellen, en daar
achttien zaden moeiiUk een uur kunnen aan
dulden. hebben ze waarschUnlUk betrekking op
de maand. Vooral Indien u zich herinnert, dat
deze menschen er natuurlUk In het bUzonder op
uit zün, om den kostbaren steen zoo spoedig
mogelUk terug te hebben, en het vandaag de
achttiende is. Als dat zoo te. beteekenen de
kruidnagels dus het uur. En werkelUk als ik er
even dieper op door d?nk, schiet het me ineens
te binnen, dat ik in Indié heb hooren vertellen,
hoe kruidnagelen inderdaad gebruikt worden
om den rijd te bepalen. We zlln er dus. U moet
vanavond om tien uur het Groene Oog van
Goona aan hen ter hand stellen. Ze hebben u
heusch niet veel tUd ter overweging gegeven.”
Mr. Merrick keek den ander ongeloovig aan.
..Is dat allemaal waar, wat je vertelt?" vroeg
hU- Zit Je me niet voor den aap te houden?”
..Zeker nletl Ik geef toe. dat de zaak erg
belaobelUk, ot op zün minst erg goedkoop van
1) Tube: buis. De Londenaar spreekt van de
..tube”, als hU de ondergrondsche spoorwegen
bedoelt. Vert.
sommlg« 5»elaten geloot hadden-4a de-Dultacha- vereeniglngen, commissies en lichamen, die hun
- ..W» MM k. M
langstelling u onzen levencBgen dank willen bw- FrUnKrUk*. Hü'Tlwel - - -
verwijten, waarmee
overstelpt heeft. ZUn Pontificaat was één voort
durende gewetenswroeging.
uitleg zal schUnen. U zult me echter toe moeten
geven, dat juist deze primitieve verklaring ge
heel klopt met de feiten. Daar heëlt u het
groote geheim van het Oosten. Het ontleent
zUn vormentaal aan de natuur, en weet met
een primitieve toepassing te komen tot een
diepte, die een Westerling met al zUn spits
vondigheden niet meer weet te bereiken, of te
achterhalen. Ze hebben van het hun ver
trouwde middel gebruik gemaakt tegen iemand,
die daar zeer vreemd tegenover staat. U zult er
dus eenlgszins verwonderd tegen op zien. Voor
hen is de zaak eenvoudig genoeg.”
„Zoo, dus ik moet er uit opmaken, dat zU den
diamant, dien ik niet heb, terug verlangen, en
dat zU mü van kant zuilen maken Indien ik
den steen niet vóór tien
handlgd? Maar goed,
dracht plaats hebben?"
„Dat brengt ons aan
Tenslotte komt de Kardinaal aan het ge
deelte betreffende de krijsgevangenen. Ha, ha,
dat is werk geweest I En om toch met iets be.
moedlgends te eindigen, leest de kerkvorst mU
de teksten voor, waardoor de verschillende
belangen zoudeff^WtmiVgéïC^MldKr” '•élBMl J’WH'Wll gespeeld-W luMten Wki verse tuttend»
en eenlge van hun talrUke verslagen kiest hU
uit het dossier.. Wat een toewijding, wat een
goede will Wat hebben wU toch een Uefdevolle
medewerking gehad om veel oorlogsleed te ver
zachten.
En in het overvolle dossier zie ik nu alle tek
sten omtrefft de krijgsgevangenen, de geïnter
neerden in Zwitserland, en vooral de documen
ten ten gunste van een verspoedlgde vredes.
sluiting.
vriendelUke mUnheer Delmonte had
den stuurman aangeboden hem het
vliegen te leeren, dan konden ze op die
manier naar den kapitein en de andere
de bemanning gaan zoeken,
stuurman de vliegkunst
„Waar rijn die menschen, en wat zUn ze?
de Rajah ze betaald om zUn bezit weer
«ug te winnen, of hebben ze het geheim van
te vervreemding toevallig vernomen, en trach-
7° ze ten eigen bate den steen in hun bezit
krUgen? Is Hahn van hun werk op de
teogte? En Indien dit het geval is. werken ze
met hem samen, of tegen hem? Zooals u
rijzen er een massa vragen. Het lUdt in
"ter geval geen twUfel, dat deze kerels bereid
hln om tot het uiterste te gaan, en dat ze
~8en eiken prijs het juweel wenschen te be-
tochtlgen. Indien Ik de beteekenis van dezen
Wief goea begrepen heb. heeft hu veel weg
wn een bedreiging, ja zelfs van een bedreiging
•tet moord.”
Merrick begon te fluiten, hield Ineens op,
vroeg:
JU?”
•°ch.” antwoordde Crook, „waarom zou Ik de
•terheid verdoezelen. Ik geloof Inderdaad, dat
het nauwst bU die bedreiging betrokken bent.
het pak was aan u geadresseerd, daarom
"te* Ut ey prijs op om een vertaling te geven.
KelzerrUk behartigen door de bovengenoemde
verwuten te vermUden. ZUne Heiligheid hoopt
dan ook vast en zeker, dat Uwe Eminentie in
deze opdracht zal kunnen slagen en dat een van
de verlangens, die met zooveel nadruk door den
Vader der Christenheld uitgedrukt worden, in
vervulling moge gaan.
Ik bid ZUne Eminentie het resultaat van zUn
démarches bU ZUne Majesteit mede te eelen
en In deze afwachting negm ik de gelegenheid
te baat u opnieuw te verzekeren
En wU hebben antwoord ontvangen, gaat de
vroegere staatssecretaris voort. Het te in het
LatUn gesteld. Als u heel goed Latun verstaat,
vertaal ik het niet. Den derden Juni brengt de
aartsbisschop In deze termen verslag uit van de
zending, die hU vervuld heeft:
.....Na een reis naar die verre streken (het
oorlogsterreln) volbracht te hebben, ben Ik den
twlntlgsten Mei door ZUne Majesteit met groote
welwillendheid In audiëntie ontvangen. Tot
nrijn groote vreugde heb Ik onmlddellUk begre
pen, dat ZUne Majesteit den vurlgen wensch
van Uwe Heiligheid in acht zou nemen en zelfs
al bevolen had kerken zooveel mogelUk te «pa
ren. Maar het heeft den keizer behaagd mU
voor te houden, dat kerken vaak tot militaire
doeleinden dienst deden, en dat de kanonnen
ervóór of achter geplaatst en op de torens sig
nalen gegeven werden. Ja, de kathedraal van
Reims zou zelfs door onze tegenstanders tot een
krUgsdoeleinde gebruikt zUn zéér ten nadeele
van onze troepen en deze zouden daarom Al
leen dit beroemde bouwwerk gebombardeerd
hebben. Maar het heeft ZUne Majesteit be
haagd er aan toe te voegen, dat deze roem
ruchte tempel niet kon worden beschoten zon
der een héél speciaal verlof van den generalen
■taf. Hetgeen de keizer mU mondeling mee
gedeeld had, werd twee dagen later bevestigd
door een brief, dien de rijkskanseller mU den
22sten Mei adresseerde; van dezen brief sluit ik
een cople in. En verder heb Ik persoonlijk
kunnen constateeren, dat de orders, die de kei
zer gegeven had nageleefd werden. Toen ik mU
nameiUk onlangs met Monseigneur den bisschop
van Trier naar ZUne Majesteit, die toen in
FrankrUk resideerde, begaf, om hem de giften,
die de katholieken van Pruisen hadden bUeen-
gebracht voor de gewonde militairen, ter hand
te stellen, heb ik 120 K.M. van de door den oor
log verwoeste streken doorgereisd en tot mUn
groote vreugde geconstateerd, dat alle kerken
nog onaangetast waren...."
Zoo zUn de feiten. Kardinaal Hartmann kon
natuurlUk geen inlichtingen verschaffen over
Reims en hu bracht slechts de inlichtingen, die
de generale staf hem verschafte, over. De
H. Vader had hem met een handig ontworpen
zending lielast. Den keizer bezoeken, hem het
nutteloose, dat die bombardementen bevatten,
uiteenzetten en hem de kritiek voorhouden, die
hU zich van een deel van de publieke opinie op
den hals zou halen. Op de zeer scherp gestelde
vraag van den Staatssecretaris om op te hod
den met bombardeeren, kreeg Kardinaal Hart
mann slechts dit antwoord: „Weest gerust, we
zullen niet schieten zonder verlof van den ge
neralen staf." Hetgeen weinig aan de vroegere
situatie veranderde. Soldaten doen geen aanval
of schieten niet tenzU op commando. De brief
van den H. Stoel bevatte niets ten gunste van
den keizer; men zou zelfs zeggen, dat de Ro-
meinsche diplomatie den vorst van den aarts
bisschop van Keulen wantrouwt, want zU stelt
met nauwkeurigheid de resultaten vast, die zU
van het onderhoud verwacht.
Paus Benedictus XV stuurde een dankbetui
ging aan Kardinaal.L\jjon voor het verslagtaal
deze den H. Vader foegezbhden had, en zelde
waar uw dochter niet bU was. Ze hebben wel
licht gehoord van uw tweeden koop bU Mc.
Nab, door bU den hofmeester persoonlUk nadere
inlichtingen te winnen. Wat nu het pakje zelf
betreft, laat daar nu eens uw gedachten over
gaan. U hebt eerst een stuk green glas, dat ze
naar alle waarschUnlükheid afgebroken hebben
van een massieven stop Ik kan met geen
mogelijkheid daar iets anders in zien, dan een
toespeling op den groenen diamant. De kurk
duldt er op. dat zU weten, dat die diamant zich
in een flesch bevindt. En eveneens, dat zU
weten, dat u één van die flesschen bezit. Dan
komt de roode tulp aan de beurt BU dergelUke
medcdeellngen beteekent een roode bloem in
Indlë steeds groot gevaar, en Indien de be
teekenis der begeleidende voorwerpen hiertoe
leidt, ook wel dood. Er kunnen nog andere
ondergeschikte uitleggingen mogelUk zUn, indiïn
de bloem verzonden wordt als onderdeel van
een heele collectie bloemen Ditmaal te de tulp
echter geheel apart gezonden. We moeten ons
dus bepalen, tot den eersten en meest geduchten
uitleg Dan komen de zaden aan de beurt U
ziet duidelUk dat er twee soorten sUn. Er zUn
kruidnagelen en andere, die meer van hennep
iets beteekenen
aanwezig zUn Nu voel ik er meer voor,
zwaartepunt te leggen op hun aantal,
hebben uitsluitend
Delmonte ging mee. om een oogje in *t zeil
te houden.
Ook Pietje
heeft hU geen zeer duldeUjke herinneringen be
houden; hU weet slechts te vertellen dat hU ook
daar in de cantlne geweest te. en dat de „gast
vrijheid” hem te machtig werd. HU-... ont
waakte tegen elf uur in den avond, en bevond
zich in arrest, waaruit hU na eenlge uren
ontslagen werd, nadat hem op het politiebu
reau een verhoor afgenomen was en hU be
loofd had zich ter beschikking van de autori
teiten te houden.
In zUn artikel biedt hU thans den bedrogen
officieren zUn nederige verontschuldigingen
aan. HU betuigt dat dien officieren «een blaam
treft, aangezien zUn voorkomen, sUn genees
kundige kennis en «Un militaire ervaring hen
wel In den waan moesten brengen dat hU de
gene was voor wien hU zich uitgaf.
Ons UJkt de heele jrnrp** nogal aoutekx».
juist omdat Willoughby als oud-offlcier zeer
gemakkelUk zUn rol kon volhouden. Bovendien
te 1>U een man van middelbaren leeftijd, en
geen jongmensch, die niet al te verantwoor
delijk gesteld kan worden voor wat hU in
overmoed doet. Maar brutaal te het dat Wil
loughby den Inzet der weddenschap geïnd
heeft. Hetgeen hU gedaan heeft. lUkt in het
minst niet op het beroemde wapenfeit van Wil
helm Voigt, die niet alleen nooit officier ge
weest is, maar door heel zUn ongelukkig, arm-
voorkomen de tegenvoeter van een
In Willoughby's club
leden
Spoedig had de
onder de knie. Dit was erg gemakkelUk,
want het toestel was gan een geheel nieuwe
vinding en erg makkeluk te besturen Op
een goeden dag vertrokken ze. De heer
zalig voorkomen de
Duitsch officier was.
schUnt men volstrekt niets van de Koepenick-
geschiedente begrenen te hebben. ZU werd we
reldvermaard doordat Voigt onbewust een on-
sterfelUke satire geleverd had on de blinde ge
hoorzaamheid van Duitsche burgerlUke overhe
den tegenover uniformen, onverschillig wie of
wat er in die uniformen stak.
De zinledige, kwajongens-achtige avonturen
van een Londenschen clubman, die het voor
deel heeft als officier gediend te hebben en*
behoort tot den stand waaruit officieren gere-
cruteerd worden, hebben met die van den
..Kapitein van Koepenick" niets gemeen.
De heele zaak te kenmerkend voor den geest,
die in vele der hooggeroemde Londenache clubs
heerscht. Een satire op de uniformjas kan re
den van bestaan gehad hebben in het Pruisen
van 1907; een satire op den clubfauteuil Ujkt
ons passender voor het hedendaagsche Enge
land!
Benedictus XV afspeelde. ZU zullen ons nooit
zün verwachtingen kunnen toevertrouwen. Maar
wel echter kunnen wjf thans reeds zUn inwen-
dlgen strijd raden. DikwUls dacht de Paus aan
Reims, en in de gesprekken, die ik met ZUne
Heiligheid voerde, kwam deze vaak op den
zwaarbeproefden kerkvorst terug.
Ja, en ik heb Mgr. Lucon ook goed gekend,
zegt Kardinaal Gasparri, en zUn vingers blade
ren in de volgende pagina’s van het dossier.
Daarin te sprake van de bisschoppen van Italië,
die op hun beurt tot den H. Stoel hun toevlucht
nemen tot hetzelfde doeleinde. De bisschop van
Rimini en andere bisschoppen aan de Adria,
tteche kustlUn zUn aan luchtaanvallen van
Oostenrijksche zUde blootgesteld. Rome komt in
him voordeel tusschenbelde in Juni 1915. En
tenslotte beklaagt de aartsbisschop van Ra
venna zich, dat vUandelUke vliegtuigen zUn
stad gebombardeerd hebben. Kardinaal Gas
parri leest mü hun brieven voor. HU verge 1U kt
de teksten met de voorafgaande documenten,
die ten gunste van Frankrijk geredigeerd wa
ren. Het te dezelfde terminologie.
voorwerpen. Begin eens met dit stukje marmer,
wUst u dat niet op een tamelUk bekend stuk
van Londen?"
„Voorloopig niet. Of u zou Marble Arch
„Juist, en daar doelt ook de afzender van
dezen brief op, vooral als men het stukje mar
mer beschouwt naast het andere voorwerp.
Wat Is dat? Een buisje 1), mUnheer, u weet
wellicht nog niet, dat de man van de straat
daarmede de ondergronsche bedoelt. Op de
lUn van de nieuwe Central London Electric
Railway ligt het station Marble Arch, de mar
meren poort.”
Mr. Merrick had enkele seconden noodtg
om zUn verrassing te verwerken, toen schoot hU
in een lulden lach.
„Ja zeker." gaf Crook toe. ..het klinkt nog
altUd eenlgszins vreemd maar ik zeg u, dat ik
geen betere oplossing kan vinden, en laat u
graag vru om een andere te geven. Ik zie er
geen kans toe. Want het te een brief, daar
behoeft u niet aan te twUfelen. En let nu
nog eens op, dit stukje marmer en dit kleine
stukje koperen buis zouder. niet zoo vlug ge
bruikt worden, door Iemand die niet tamelijk
met Londen op de hoogte te. niet waar? Wat
blUkt er dus uit? De inlander, die den diamant
terug verlangt te zelf met Londen bekend, of
staat in verbinding met iemand uit Londen."
..Masir.... maar waarom hebben ze dan geen
brief geschreven? Ze hebben het adres ook ge-
ontvangen door een
aan een zoo droevig
heel speciaal onze aandacht gewUd aan de ge
beurtenissen, waarvan de overoude, beroemde
stad Reims, uw bisschopszetel, het theater is.
WU zUn u dan ook ten zeerste onzen dank ver
schuldigd voor het gedetailleerd verslag, dat de
feiten objectief uiteenzet.
Weest overtuigd, geliefde zoon, van de deel
neming, die wU hebben in de diepe smart, die
ons het schouwspel van zooveel kwaad berok
kent, en van de zeer bUzondere zorg, waarmede
wu de funeste gevolgen van den oorlog zoowel
op religieus en artistiek als op materieel gebied
in uw zoo zwaar beproefd diocees gadeslaan.
WU roepen dan ook voor uw persoon, voor de
u toevertrouwde geestelUkheld en geloovlgen de
goddelUke vertroostingen af, waaraan gU zoo
zeer behoefte hebt. En wU geven aan allen,
maar aan u in het bUzonder, onzen apostoii-
schen zegen.”
Een diplomaat, zoo gaat Kardinaal Gasparri
voort, die van dichtbu de negociatles van bet
Vaticaan tUdens den wereldoorlog volgde,
maakte mu eens deze zeer juiste opmerking,
dat Benedictus XV door den Kardinaal van
Reims te bedanken voor zUn exposé, dat de fei
ten objectief uiteenzet, blijkbaar aan de Fran-
sche lezing de voorkeur gaf.
Ja, de gedachten van Benedictus XVI Prela
ten, die te Rome gebleven waren tUdens den
oorlog, hebben mU meer dan eens deze getuige
nis afgelegd: Het te eenvoudigweg een plicht
van rechtvaardigheid te zeggen, dat Benedictus
XV in den grond van zUn hart FrankrUk be
minde, maar dat van het begin van den oorlog
af drie gezanten, die van Pruisen, Beleren en
OostenrUk-HongarUe, van den morgen tot den
avond aan het Vaticaan waren en de verschil
lende werkkamers van hooggeplaatste persoon-
lUkheden als het ware belegerden. Toen na het
bombardement van Reims het gerucht de ronde
deed, dat de Kathedraal geheel vernield was.
kwamen deze gezanten met fotographleën uit
Nogent-l’Abbesse. De Kathedraal staat nog
overeind, zelden zU, ziet maarl En van Fran-
sche zUde had men geen gezant aan het Va
ticaan.... En nadat Italië tusschen de oorlog
voerende partUen zijn keus gemaakt had,
zaten de officleele gevolmachtigden van de
Centrale RUken in Zwitserland en dag en nacht
gingen er berichten af naar Rome. Hoewel
k liep met een kennis een eindje op, toen
Iemand, die ons voorbU fietste, een voorwerp
liet vallen dat een rolfilmpje bleek te «Un.
.Hallo, mUnheer!" riep Ik, terwUl ik me buk
te om bet op te rapen, „u verliest letsl”
De man keek even om. stapte toen af en Ik
overhandigde hem het verlorene, waarna hU
met een „Dank u wel.” weer opstapte en door
reed.
Ook wU vervolgden onzen weg en als vanzelf
kwam het gesprek op fotografeeren. MUn vriend
vertelde van zUn zoontje die voor «Un verjaar
dag een toestelletje had gekregen, waarmee hU
tUdens de zomervacantle zulke aardige kiekjes
had gemaakt. Ook ik vertelde vah de aardige
momentjes welke mUn vrouw en Ik op de plaats
hadden vastgelegd.
„Maar,” liet Ik er op volgen, „dat fotografee
ren loopt zoo op hé, het geld bedoel Ik. Ont
wikkelen en afdrukken, je bent zoo een paar
gulden kwUt.”
MUn metgezel lachte
schattend.
„Ik hoor het al,” zei hU- „•MJ bent geen echte
liefhebber. Je bent wat je noemt een Zondags-
fotograaf. Neen man, daar te geen kunst aan
zie je, om een ander het voornaamste te laten
doen. Ontwikkelen en afdrukken, dat moet je
zelf doen. Dat is juteé-het"Aardige, de sport otn
zoo te zeggen,”
,4a maar," waagde ik tegen te werpen, ,,dlen
rompslomp dien Je daarvan hebt hè. Donkere
kamer en....”
„Och wat," was het antwoord. ,Jk zal je zeg
gen wel verdraaid, daar ligt dat ding wa
rempel weer!” viel hU zichzelf plotseling in de
rede.
En werkelUk, de fletser had zUn rolfilmpje
weer verloren. Ik raapte het ten tweeden
male op.
„Tja,” zei ik, „nu zullen we hopen dat hU het
merkt en terugkomt om het te zoeken. Maar
als we hem nu niet meer zien.
„Dan kunnen we het hem niet
ook en dan te het voor den eerlUken vinder!”
vulde mUn vriend aan en hU Het er op volgen:
„Geef het mU dan maar mee voor mUn
zoontje.”
„Neen, dat is onzin,” meende ik, „waarom
moet JU het juist hebben?
„Wel, Ik zag het Immers het eerst liggen?”
„Nu nog mooier. Waarom heb je het dan
niet opgeraapt? Neen, vriend, ik houd het, ik
heb het opgeraapt.”
.Maar wat moet JU er nu mee doen? Je hebt
immers net zelf gezegd, dat het fotografeeren
je te duur was.”
„Jawel, maar als het filmpje me niets kost,
scheelt dat een heeleboel.”
.Maar er te geen enkele reden dat JU het
moet houden. Als je dan niet wilt erkennen dat
i ik het heb gevonden, welnu, dan hebben we bet
i samen gevonden!”
„Akkoord,” merkte ik hatelUk op, „dan zullen
we het dus maar doormidden knippen hè?”
„Onzin. Ik weet wat beters. Zoo’n filmpje
kost een gulden. Ik geef jou twee kwartjes en
krijg het.”
.Meen, ik heb bet nu eenmaal, dan aal ik jou
die twee kwartjes wel geven.” Ik gunde bet den
kerel gewoonweg niet.
„Ook al goed,”
stemde hU een
beetje nijdig toe.
Ik betaalde hem
en bU de eerst
volgende zijstraat
nam hU met een
korten groet af
scheid.
Thuis verraste ik mUn vrouw met mijn
vondst. Enthousiast maakten we plannen voor
den komenden Zondag. We zouden leuke Hek
jes nemen van baby. In dsen wagen en naast
den wagen. In zUn rose jurkje en in zUn blau
we pakje. Even leek het of on* plan nog in de
war zou loepen. Het bleek, dat het filmpje van
grooter forriaat was dan die welke voor mijn
toestelletje bestemd waren. Maar ik vood dat
niet zoo erg.
.JJan ruil ik het wel hier of daar.” En ik toog
op weg om een winkel te zoeken waar rol-
fllmpjes werden verkocht. Dat viel niet mee,
maar eindelijk vond ik er toch een waar het
zelfde merk in de etalage lag. Ik stapte naar
binnen. De winkelier, die achter zUn toonbank
stond, had *t voorkomen van een kwaadaardi-
gen buldog, maar ik liet me daar niet door af-
sc brikken.
.MUnheer,” begon ik. „kUkt u eens; ik heb
hier een rolfilmpje, dat heeft een kennis voor
mu meegebracht. De man woont niet hier in
de stad, zoodat ik niet weet waar hU het heeft
gekocht. Maar nu heeft hU zich in het formaat
vergist Dit is te groot voor mUn toestel. Wilt u
zoo vriendeUJk zUn om bet te rullen? Desnoods
wil ik wel iets bij betalen als dat noodig te. Ik
heb het expres nog niet opengemaakt, kUkt u
maar, het contróleatrookje alt er nog óp.”
De winkelier nam bet doosje in zUn hand en
keek mu eenlge oogenblikken strak aan.
.MUnheer," zei hU toen met "n hateUjken na
druk op dit woord. „MUnheer, met dergelUke
practUken behoeft u hier niet aan te komen.”
Ik stond perplex.
.Maar wilde ik protesteeren. Maar de
man bulderde mu toe:
.Maak dat u wegkomt mUnheer, anders sul
len we eens zien hoe de politie denkt over men
schen die. onder valsche voorwendselen, leege,
voor etalagedoelelnden bestemde doosjes trach
ten in te rullen voor gevulde. Er uit zeg
ik....Hl!!’
De strijd om den Europeeschen invloed vol
trekt zich in Abessynië onder nagenoeg dezelfde
omstandigheden als eenlge jaren geleden in Af
ghanistan, met t gevolg dat Aman Oelah zUn
troon moest verlaten.
Het meest-omstreden is de positie van de
vrouw, die volgens de eeuwenlange traditie in
dit land nog steeds als slavin en dienares leeft.
Hoewel in de beide groote steden Addis Abeba
en Harrar de vrouw in het publieke leven reeds
een belangrijke rol speelt, zoo is er in de ver
afgelegen provincies in dit opzicht nog maar
heel weinig veranderd. De grooter mate van
vrijheid, welke de Abessynlsche vrouw in de
groote steden geniet, heeft meestal tot een
.Jandvlucht" van de vrouwelUke bevolking ge
leld. Naar schatting verlaten jaarlUks 3 tot
5000 vrouwen van alle standen helmeUjk Abes-
symë. om in Egypte of Brltsch Somaliland als
dienst of kindermeisje of ook als kantoorbe
diende haar brood te verdienen. In een der
groote hotels van Kalro heeft een Abessynlsche
het zelfs tot „ontvangst-dame” gebracht.
Op de Engeiscbe Universitelt treft men Jon
ge Abessynlsche meisjes, die tot apothekeres,
arts of leerares opgeleid worden.
In tegenstelling hiermede bestaat in het bin
nenland bU eenlge stammen het gruwzame ge
bruik de moeder *t manneUJke kind reeds na 6
of 3 maanden te ontnemen. Het wordt dan in ’n
kampeerterrein voor kléine kinderen onderge
bracht, waar zich slechts weinige vrouwen
doch meerdere honderden mannelUke opvoeders
bevinden. De opvoeding in deze kampen be
oogt den Jongeling reeds vanaf zUn prille Jaren
aan harde en gruwzame zeden te wennen. Ieder
verlangen naar moeder wordt afgewezen met
het gevolg, dat de aldus opgroelende Jeugd geen
gevoel voor moederliefde bezit.
schreven en in zuiver Enge lach. Waarom den
brief dan niet?'
„Ik geloof weer, dat zU daar een bUzondere
bedoeling mee hebben. Want zoo’n brief zou
nnodzakelUk moeten voeren tot een openlUken
etech, met een daaraan gekoppelde bedreiging.
Dat zou in handen van de politie een leelUke
aanwUzing kunnen worden Nu te bet een doos
met waardelooze prullen, waaraan geen enkele
commissaris meer dan vijf minuten zal verspil
len. Indien u het in uw hoofd kreeg, met deze
doos een aanklacht in te dienen, met bedrei
ging van moord, zouden ze u niet toerekenbaar
achten. Het te een heel kundig gecamoufleerde
bedreiging, dat wijst ar weer op. dat de afzen
der tamelUk vertrouwd te met de Engalacbe
wetten, en elk risico wenscht te ontloopen."
„Maar hoe kon hU weten, dat ik dit botrus
pokus zou ontraadselen? Want, zonder uw hulp
zou ik nooit vermoed hebben, wat bet betee
kende?”
„Zooals de zaken nu staan niet, natuurlUk.
Maar veronderstel, dat u den groenen diamant
In uw flesch Tokayer had gevonden. Gelooft
u niet, dat u dan de beteekenis wal achter
haald zou hebben? Ik geloof het vaat en zeker.
Dan zou het pakje waarschUnlUk Hebt gebracht
hebben in den zeer overspannen toestand,
waarin iemand toch wel zal geraken, wanneer
hU plotseling en op zoo’n geheimzinnige wQae
in het bezit wordt geeteld van zoo’n ««nonnen
schat. Dan zoudt u toch wel een vaag Idee
hebben gekregen van de bedoeling, die bU den
afzender moest hebben voorgezeten."
(Wordt vervolgd)
t-vt U vertellen hier over de namaak van
Vy een namaak. Over een Ersatz in ae
tweede macht dus.
In de „Daily Express” beeft een zekere Ri
chard Willoughby in kleuren en geuren ver
haald hoe hU, ten einde een weddenschap te
winnen, zich onlangs uitgegeven heeft voor
.Majoor Willoughby, van Millbank”, en offi
cieren van de garnizoenen te Tldworth en Bul-
tord erin liet loopen. Na uren lang met succes
*T» den dood van Kardinaal Gasparri, die
V tUdens den wereldoorlog Staatssecretaris
1 van den H. Stoel was, zUn verschillende
I trtikelen of mémoires gepubliceerd aangaande
I feiten, waarin de overledene levendig betrokken
I was. onder deze publicaties trok vooral de aan-
|l dacht een artikel van Ij. Lyautey, dat door een
onser medewerkers vertaald werd en dat wU
I hier la ted volgen:
I Sard. Gasparri woont dicht bU de oude Ther-
men van Trajanus. BU het eerste binnenkomen
valt reeds op, dat zUn blik even sterk is als zUn
geheugen. Deze Staatssecretaris van twee Pau-
sen en opsteller van het Verdrag van Te tere -
nen beschouwt zUn souvenirs als prelaat en
diplomaat nog steeds met een levendige be
langstelling. hoewel deze getemperd wordt door
een wUze levenservaring. HU rist zUn ideeën als
t ware één voor één af. En zUn vlugge vingers
r schUnen zUn gedachten te volgen. Het dossier.
dat de interventies van het Vatlkaan tUdens den
wereldoorlog bevat, is een van zUn meest ge
liefde. HU gaat het voor mu halen. Vlug heeft
hij het te voorschUn gehaald en draagt het zóó
als hU een geheimzinnig koffertje zou dragen.
Interventies van Rome een van de grootste
raadselen van den oorlog. Dan gaat ZUne Emi
nentie zitten en ontsluit het dossier met een
zekere emotie: Wat een tUdperk, wat een
verschrikkelUke jaren, zegt hU, zuchtend op
zijn canapé. Als de Kardinaal Iemand ontvangt,
laat hü zün bezoeker gewoonlUk tegenover zich
plaats nemen in den fauteuil. Hü legt dan zijn
hoofd een Weinig naar achteren en zün hand
zacht om de gouden leuning van de beruchte
canapé. Alleen zün vingers van de linkerhand
maken speelsche bewegingen en schUnen de ge
dachten een voor een te grijpen.
Vandaag echter geldt het een belangrijke
zaak, die hü mü goed wil doen begrüpen. Hü
beeft me dan ook gevraagd naast hem plaats te
komen nemen en de teksten, die hü me zal voor
lezen. met ’t oog te volgen, en gaat Iets voor
over zitten en zet het dossier op zün knieën,
om beter te kunnen zien. Nu begint hü met
lezen. HU vertaalt langzaam het Italiaansch
en legt op sommige woorden, die eigenlijk van-
zelf spreken, tóch den nadruk. Tusschen twee
zinnen door kUkt hü mü aan om te zien of Ik
alles goed begrepen hsb. Dan zie Ik het profiel
van zün gelaat in het volle licht en bemerk
met welk een begrijpenden blik hü de mensch-
held beschouwt. Als een beslissjng soms een
klein slimmigheidje ten voordeele van de Kerk
veronderstelt, dan raad ik op zün gelaat een
glimlach, die de- voldoening van een volmaakt
diplomaat weergeeft.
Maar hü begint: In de laatste maanden van
1914 heeft de Aartsbisschop van Reims, Kar
dinaal Lupon, een brief tot den Paus gericht
m tot den Kard.-Staatsaecretarte, daar zijn
bisschopsstad door de Duitsche legers ingesle
ten was en vaak gebombardeerd werd. In dezen
brief, gedateerd den achtsten November, ver
telde de diepbedroefde Kardinaal hetgeen zich
te Reims afspeelde, stuurde foto's van de scha
de, die door de bombardementen aan zün we
reldberoemde Kathedraal aangericht was en
verhaalde, hoe de Duitsche krijgsgevangenen In
de Kathedraal vereenlgd waren en daar in vei
ligheid gebranMri-4-)
De-H. Vader AB dè Kardinaal-BtaaMhecretarte
beantwoordden deze berichtgeving door brieven
van bemoediging en medeleven. Maar tegelü-
kertljd zoeht de üverige Staatssecretaris een
practise!! en doeltreffend middel om gedaan te
krijgen dat dérgelüke wandaden niet meer
zouden plaats vinden; 13 Mei 1915 schreef hU
san den Kardinaal van Keulen: ,De H. Vade'.
kent ten zeerste den üver en den takt waarmede
Uwe Eminentie in verschillende belangrijke om
standigheden gehoor heeft gegeven aan de ver
langens van ZUne Heiligheid, verlangens die
steeds ingegeven worden door de apostolische
liefde van den Plaatsvervanger van Christus en
steeds bestemd om het hoogste goed van Kerk
en Maatschappü te verkrijgen. Dat alles in
dachtig en Uwe Eminentie daarvoor dank bren
gend, heeft het den H. Vader behaagd te den
ken aan Uw energieke U hebt al begrepen
hoop ik, waarom ik juist den aartsbisscMp van
Keulen gekozen had.... tusschenkomst van
Uwe Eminentie voor een zaak, die Hem zeer
na aan het hart gelegen te. ZUne Heiligheid
vraagt Uwe Eminentie dan ook zoo snel mo-
geiijk een onderhoud met ZUne Majesteit Wil
helm ii aan te vragen, om hem het levendig
vertengen van den H. Vader uiteen te zetten en
om van ZUne Majesteit scherp omschreven
orders te vragen, die het bombardeeren van ker
ken en vooral van de kathedraal van Reims
zouden kunnen beletten. De totale vernieling,
ja zelfs de schade die aangericht wordt, heeft
niet alleen niet het minste nut voor de militaire
operaties, maar trekt tot het Duitsche volk
de afkeuring van de oorlogvoerende en de neu
trale volkeren. En vooral daat het gaat om de
Kathedraafl van Reims, waarvan, volgens ieder
weldenkend mensch, het behoud van onschat
bare waarde te. BUgevolg zal ZUne Majesteit
dan niet alleen den H. Vader, die het hoogste
belang stelt in het behoud der kerkgebouwen
en in het ontzag van de Religieuze gevoelens der
feloovlgen, tot welke natie zl| ook behooren
bet allergrootste plezier bezorgen, maar hU
tevens rijn eigen belang en dat van héél het
kruidnagelen, en achttien hennepzaden heóben
geteld. We hebben dus de getallen tiert en
achttien. Zeggen die iets voor u?”
was van de partü. Weldra
vlogen ze met zün drieën hoog boven de
kuststrook, scherp uitkükend naar eemg
leven op het strand. Eindelijk. .Ja", gilde
Pietje, „daar zie ik iets" en hü wees op een
stip.
Snel liet de stuurman het vliegtuig daten
