Het Jodenvraagstuk
Congres
Neurenberg
van
Tl
H
Plaats dan een „Omroeper
gezinnen
I Zoekt gij betrouwbaar
L^^JPeiraonee 1
w
EEN MEER DRAAGLIJKE
VERHOUDING?
amponella
^’^VêrüOk
voor 80.
VRIJDAG 27 SEPTEMBER 1935
Karim* Im Voieadam. De iwiUmolm gewiet de
■WECHT.
natron inslag
ANNEX CHEMISCHE WASSCHERIJ
BOEK EN BLAD
RETRA1TEN
st mneot
door
Met veel liefde en zorg behandelt het meieie de druiven, gekweekt in een broetkae
GE
;s
zw
tho
Opleving van het
Zionisme
WjtolwfrHg </er Joden van het bar*
gerrecht ie een novum, ie een
daad met revolution-
DRA15MA-vanW_KENBUR<
e -iLEVERTRA
WILLIAM’S
«werst» Hingen voor aUe teoUrVrtias
NUTRICIA-
KINDERMEEL
Aan bekomen verwondingen
overleden
MARIETTE SERLt
Biljartfabriek „Monarch”
Fa. J. Elsenburg - Amsterdam
N.Z. Voorburgwal 177 - Telefoon 37689
Specialiteit in belastingvrije Tafelbiljarts
vanaf f 37,50
De K. L. M.-tariefsverlaging
retre-u
Da Thabor, Rotterdam
Int. Recherche- en laf. Bureau „Hommes
(Oud Folltle-Oomm.) Amstel S b/4 Munt. A-Saa
Behandeling v alle Beehtszaken. Advies i.—
Regeling Huwelijksvoorwaarden. Doeltreffends
ACTKN ap elk gebied. - Voork. faillissementen.
T- LEEUWARDErvtl
V-
/M
f
w s
f
FOTOREPORTAGE
4
H. Ml de Konlngl
bev
ker-
in
0.
en
H
mend
KJoaxlere correspondentie uit Berlijn)
op z'n
Me.
Palestlna-
en
ZOf
RUN'S MOSTERD
VAN
UTRECHT
haar B*
willen levan.
de
de
Uit
den
van
van
ltd
gtfl
Z
te
tel
WO
*nhoe
DO»
Hii
krl
POPPENTHEATER
Middenweg M,.A’dasn-Ot, TeL 5UO
MIs b
ken i
cram<
enz.
Relus
k-I.he
DO
van j
biecht
VRI
van h
gtzom
Ided°
ZAI
C-8 ti
II
Tïiihii
deskundig samengesteld
Eeuwl
uur 1
beide]
den J
costul
Ook
plechl
.Te 1
het ll
nlnc”l
Kea
D]
der
terecht genoemd de
Nederlandse he champagne
Een v tn het beroemde
Nedcrlandsche zestal van
WOLDRING IOEMA N V
Voor
Pen
ma>
Kwart
dim
tot op
probleem, tengevolge van de Duitsche wetge
ving. weer dringender aan de orde van den dag
komen.
De beer Nieuwenhuis, die Woensdagavond te
O<st tusschen de veerpont en een wagen be
kneld raakte, is in het ziekenhuis te Deventer
aan de bekomen verwondingen bezweken.
en belangrijke episode van de geschie
denis der Joden in Dultschland is ten
einde. In den loop van de negentiende
eeuw, in het llberaal-geestelijke en -politieke
proces, veelvuldig als „emancipatie” betiteld
werd de Jood tot vollen burger van den staat
waarin hij leefde, zonder onderscheid van de
overige burgers, met wie hij gelijke en evenveel
rechten en plichten deelde. Door de afkondi-
•*nv van de wet op het staatsburgerschap,
as welke leasde Rtyksdagslttlng te Neurenberg
geschiedde, is aan dit tijdperk een einde ge
komen. Ben onderscheid wordt gemaakt tus-
Khen de ataataonderdanen en de Rjjksburgers.
welke laatste kwaliteit niet meer door geboorte
verkregen wordt, maar verleend wordt aan den
SMnoch van Duitsch bloed. Ben Jood kan dus
niet in het bezit komen van de nieuw gescha
pen waardigheid van Rfjksburger.
leven te vormen, in het bijzonder door een
doelmatige omstelling in de beroepen en voor
bereiding op de emigratie.
Ten vierde behoort een geordende emigratie
der Joden, vooral van de Joodsche jeugd, door
de bevoegde Instanties bevorderd te worden.
Dat er In althans drie van de vier punten
samenwerking tusschen de niet-llberale Jood
sche leiders en de leiding van den nationaal-
SPRAAK- EN 8TEMVERBETERING
..Leeiyte spraak: *n groote handicap"
A’dam Roelof Hartpl 4 TeL 90001
„ANITRA’S DANS", door Fannie
Huret. Uiig.: H. P. Leopold’»
Uitg. Mij. Gravenhage.
Het ig een vreemd milieu dat Fannie Hurst
in dit boek beschrijft. *n Geniaal piano-virtuoos
die om zjjn kunst zoo ontzien wordt dat bat
heele huishouden hopeloos in de war sou loopen
als daar niet Anitra was, het frêle wezentje dat
alle zorgen weglacht en met haar komische imi-
taties voortdurend een sfeer van vreugde om
zich heen schept.
Bleef bet tusschen deze twee figuren beperkt,
het boek zou te aanvaarden zijn, bij de neven
figuren echter treedt het aexueele en sensueele
zoodanig op den voorgrond en dit woedt door
de schrijfster aoo realistlsch-rauw en met een
zeker welbehagen uitgestald. dat wfj het werk
als contrabande moeten afwijzen
^VIZZKRO!" door Ntklau»
Bolt. Uitg.: J. B. Wettere.
Groningen.
Ben jongensleven, met protestantsch ehriste-
lljkan inslag, en uitgegeven met de bedoeling te
Het bericht van den Maten September betref
fende de as. tariefsverlagingen bij de KLM op
de Zeelandlijn en den dienst op Kopenhagen en
Malmö, behoeft eenlge verbetering. De tarieven
worden namelijk niet den laten October ver.
laagd. doch den Oden, dus met ingang van den
wlnterdlenst.
et spreekt vanzelf, dat de raseenwetgeving
van Neurenberg de levensgrondslagen
van het Jodendom in Dultschland heeft
getroffen en in alle Joodsche gemoederen een
hevige, innerlijke beroering heeft teweegge
bracht. De Joodsche leiders zelve echter doen
tot hun ras- en geloofsgenooten een oproep tot
bezonnenheid en zelfinkeer, dat doen met
name zij. die sympathlaeeren met het Zionisme
En deze zelfinkeer leert hun de waarlijk
bittere les, dat de Joden in alle landen ten
slotte slechts objecten der wetgeving zijn. Hoe
hun positie in dien staat zal zjjn, bepalen niet
zjjselve, maar degenen, dje in den staat regee-
ren.
De erkenning van dit feit was 40 jaar geleden
ook een der essentleelste Brijfveeren voor die
moderne beweging onder de Joden, die ernaar
streeft, het Jodendom een nieuwen bestaans
vorm te geven, waarin de Jood weer subject
der geschiedenis wordt en overeenkomstig zjjn
eigen aard kan leven. Dat is de diepere zin van
het streven naar de stichting van een Joodsch
vaderland in Palestina
De Zionistische leiders in Dultschland wek
ken hun volgelingen dan ook op. de wetgeving
van Neurenberg niet politiek te zien, maar
realistisch en historisch: als een gebeurtenis
van enorme draagwijdte, waaruit de Joden
lessen moeten putten aangaande den bij zonde
ren aard van het Joodsch bestaan en over de
positie van het Joodsche volk onder de andere
volken.
Voor de Zionistiqphe
1411 Oct. Dames.
1»—23 Oct. Meisjes.
2228 Oct. Gehuwden,
t*: ss sïku
1114 Nov. Ongeh dames.
12— 21 Nov Meisjes.
38—38 Nov. Meisjes.
303 Dec. Jonge Tertiarissen
e. a. deeln.
0—13 Deo. Verloofde meisjes.
15— 18 Dec. Kloosterroepingen èn voor
meer godsdienstig t.—
23— 25 Deo. Ongeh. dames.
28—31 Dec. Meisjes.
8— 0 Jan. Gehuwden.
13— 15 Jan. Meisjes
30—33 Jan. Gehuwden.
dienen tot schoollectuur in christelijke onder
wijsinrichtingen Eea strijdlustige natuur beeft
deze Zwltsersche knaap, dien we beschieten
zien met zijn fouten en tekortkomingen. ge-
plaatst in een „moderne” omgeving. Van hui»
weggeloopen komt hij tenslotte bij den Itall-
aanschen tunnelbouw voor den Jungfrau-spoor-
weg, doorstaat smaad, ziekte en staking met een
blij -eindigende verzoening. Dit leven in de
bergen heeft zijn bijzondere bekoring, en voor
het gestelde doel is het boekje aanbevelen»*
waardig.
aoclalistiachen staat zal bestaan, is een moge
lijkheid, waarop verschillende verschijnselen
schijnen te wijzen. Hoewel het er overigens bil
de nat. socialistische leiding wel niet zoo zeer
op aan zal komen, of de verhouding tusschen
het Duitsche volk en de Joodsche minderheid
draaglijk is voor deze laatste
Dit laatste blijkt uit maatregelen, die nog in
de maak zijn, om den Joden de deelname aan
het vrije economische leven (punt 3)
I zachtst gezegd, bezwaarlijk te maken.
Onzerzijds kunnen wij niets anders dan me-
delUden hebben met de wederwaardigheden
van'dit eens door Jahweh uitverkoren, thans
vaderlandlooze volk, welks ïn Dultschland le-
I rend deel tot een bestaan van uitgestootenen
I veroordeeld is.
Hoogstwaarschijnlijk zal ook het
,JIKT HUIS AAN DS HAVSN",
door Adri van Witzenburg.
Uitg.: H. Meulenhoff. A’dam.
Een ouderwetsch jongensboek, ja maar dan
in den goeden sin, d vi. een waar spanning In
zit, waarin avonturen te beleven zijn.
De stijl is hier en daar wat hoogdravend; wij
vermoeden echter dat de schrijver dit met opset
gedaan heeft om de sfeer van geheimzinnigheid
wat aan te dikken en dat is hem dan gelukt.
Hier en daar is hij wat te simpel in zijn onder
brekingen die de spanning moeten vertaougen.
aoo schenkt mevrouw Hermans wel wat erg veel
kopjes thee. Dit neemt echter niet weg. dat v
een spannend boek gebleven is. waar onze jon
gens zeker gretig naar zullen grijpen.
al zijn de
De Joden
deze wet
tevoren lei
den staat haar
Zoools Mch laat denken heeft de afkondiging
daar wet de Joden in Dultschland zonder uit-
aondering weer pijnlijk getroffen,
reacties erop ook verschelden,
zelf hadden zich overigens op
lang voorbereid, daar maanden 1
deode persoonlijkheden van
reeds hadden aangekondlgd. Het te slechts een
consequentie van het princiep van den rassen
staat, da* reeds in vroegere wetten tot uit
drukking kwam, os. in de wet op den alge
menen militairen dienstplicht en op den alge-
tneenen arbeidsdienst plicht, waarbij de Joden
op deze twee beslissende terreinen van staata-
burgerlljke activiteit werden uitgesloten. Dit
grondwettailjk princiep Is een volstrekt novum
in de grondwet-geechiedenls, het heeft een
waarlijk revoluUonnalren inslag.
en ook de orthodoce
(geloovlge) Joden is de wet op de gemengde
huwelijken eigenlijk slechts inzooverre hard en
onaannemelijk als de Duitsche Joden erin be
stempeld worden tot een minderwaardige
minderheid. In de wet worden Immers slechts
verboden huwelijk en geslachtelijk verkeer
tusschen staatsonderdanen van Arlschen bloede
en Joden. Huwelijk en geslachtelijk verkeer
tusschen staatsonderdanen van Arlschen bloede
met b.v. negers, worden er niet in verboden en
strafbaar gesteld.
Overigens zijn Zionisten en orthodoxe, ge
loovlge Joden altijd even straffe tegenstanders
van de gemengde huwelijken geweest als thans
de nationaal-socialistenDe wet op de ge
mengde huwelijken treft vooral den liberalen
Jood, die in Dultschland een veelvuldige ver
schijning was. zoo veelvuldig, dat daardoor vele
menschen uit de Joodsche gemeenschap ver
dwenen en bet Jodendom in Dultschland in
gevaar kwam te verdwijnen. De liberale Jood,
die Westersche cultuur geabsorbeerd had en
door de Westersche cultuur geabsorbeerd was.
was uitermate geneigd tot het aangaan van een
gemengd huwelijk. Zoo verdween ook het
Jodenvraagstuk eenlge eeuwen terug uit de
Bpoarwhe maatschappij Zij, die niet emigreer
den lasten slch daar door gemengde huwelijken
in de inlteemaohe bevolking op Vandaar dan
ook. dat de Joodsch-bewuste kringen in
Dultschland de laatste tientallen jaren tegen
hét aangaan van gemengde huwelijken heb
ben geijverd Door de wet op de gemengde
huwelijken worden dus vooral de liberale Joden
getroffen, daar er een radicaal eind wordt ge-
llberale Jood thuis was.
Wij spreken in deae beschouwing niet over
het Christelijke standpunt Inzake de Jodenwet
geving Alleen zij opgemerkt, dat voor de Kerk,
die met de nationaal-apcialistlsche praktijk van
het rassenbeginsel niet mede kon gaan, een
huwelljksbeperking van den tot het Christen
dom bekeerden Jood niet kan aanvaarden.
Maar dat Is, geloof ik, canonlsch recht.
-j—e Joden in Dultschland wenschen
I 1 groote meerderheid niets anders dan een
draaglijke verhouding tot hun Duitsche
omgeving. Zij wenschen dit omwille van hen
zelf, maar zij willen ook niet, dat het Joden
vraagstuk conflictstof wordt tusschen Duitsch-
land en de wereld daarbuiten.
Deze groote meerderheid meent, dat die
draaglijke verhouding op grond van vier pun
ten tot stand kan komen.
Ten eerste moet een difformatie van
Joden achterwege blijven, overeenkomstig
stelling, dat rassenscheiding minderwaardig
heid van vreemde rassen beteekent. Een hetze
als gevoerd wordt door .Der Stilrmer", welke
het Joodsche volk zonder meer als een moor-
denaarsvolk betitelt, zou achterwege moeten
blijven.
Ten tweede moet voor de Joden de mogelijk
heid blijven bestaan om zich in het vrije econo
mische leven t« blijven bewegen, (eneinde In
hun levensonderhoud te kunnen voorzien.
Ten derde moeten de Joden hun eigen cul-
luurspheer mogen hebben, in het bijzonder op
het gebied van het schoolwezen en moeten zij
de mogelijkheid bezitten de cultureele en ethi
sche waarden van het Jodendom te verzorgen l
en de nieuwe generatie voor haar toekomstig J
nai
bü
