de Poort
r
Ondernemersovereenkomsten
STARK’s
Vo
orl
IX
Afweermiddel tegen mosterdgas
ra
ALKMAARSCHE JONGEN
DE UITVINDER
DE WINKELIERS TEGEN
ZICHZELF BESCHERMD
FINANCIËELE TOESTAND
DER GEMEENTEN
COMMISSIE ECON. RAAD
GEÏNSTALLEERD
4
ZATERDAG 12 OCTOBER 1935
LEEKEPREEKEN
idei
ikt is
1142
Geen crisis-maatregel
Proeven zyn bevredigend
n
B
T eg en verstarring
ir
I
Groenten in blik
Stichting zal worden opgeheven
I
Het benzine-uitvoer-
verbod
Arbeidende aan nieuwe
uitvinding
Zyn geheimzinnige proeven tydens
zyn jeugd werden door de huis-
genooten niet altyd op
hoogen prys gesteld
Gedurende de laatste vier jaar veel
ongunstiger geworden
Waartoe belangrijke aankoopen
van benzine?
De nieuwe electriache
treinen
Schaarschte, doch niet wegens
hamsteren
tand
pasta
Restaurant DORRIUS
X. Voorburgwal b. h. Spai, Amsterdam.
FLATS DU JOUR SN A LA CARTS
M
Centr. Rogge Organi
satie
P roeven met springbommen
Wat de wet op uitverkoopen en
opruimingen in hoofdzaak
beoogt
De tijdsduur
Ordening in den geest dezer wet
bedoelt meer dan bescherming
van ondernemer en arbeider:
er zyn ook consumenten
•S
en grootbedrijf
,^én man”
Stille jongen
LIBRA
Straffen
Het
a
van
„balansopruiming”,
en
zich
afgeloopen
•ging Jan naar de H.BJB. In dien tijd waa Ik.
Voor wat betreft de verbindendverklaring la
het mogelük. dat de overeenkomst zelve reeds
zoodanig met waarborgen Is omkleed, welke de
werking er van binnen de daaraan te stellen
grenzen houden, dat slechts weinig bij alge
meenen maatregel van bestuur te regelen blijft.
bestaande uit hier te lande verkrijgbare grond
stoffen.
Maar in zijn jongensjaren deed Jan Hackman
zich al ala een uitvinder kennen.
Na zijn lagere schooljaren bij de Broeders
Toen wij hoorden, dat een der uitvinders van
hei afweermiddel tegen mosterdgas, waarover
de bladen dezer dagen berichten brachten, een
Alkmaarsche jongen geweest la, gingen wij er
op uit, om van zijn familie of vrienden nadere
bijzonderheden over den uitvinder te weten te
romen
voor
Ve»
in de vergunning vermelde tijdstip van den
aanvang dier opruiming. De mogelijkheid van
verlenging voor een opruiming wordt In de wet
niet vermeld.
De vierde partij van den wedstrijd om het wereldkampioenschap schaken
tusschen dr. Ruwe en dr. Alfechin is Donderdag in de Wittebrug te Den
Haag aangevangen. Prof- v. d. Bilt verrichtte den eersten zet
Ordening, die ook deze wet beoogt, wil naar
mijn meenlng niet zeggen het bedrijfsleven ver
ankeren aan den steiger vin de haven der ..beatl
poasedentes”. Ordening In den zin van deae wet
moet voortkomen uit het bedrijfsleven zelve, en
kan slechts dan verbindend worden verklaard.
Indien ze voor de economische verhoudingen in
den er bij betrokken bedrijfstak overwegende
beteekenla heeft of kan hebben, en het alge
meen belang de verbindendverklaring eischt.
In het algemeen moge gezegd zijn, dat
in den algemeenen maatregel van bestuur
zoo noodlg bepalingen zullen worden opge-
nosnen, welke een verstarring van het be-
drijfsteven beoogen tegen te gaan. Voorzie
ningen moeten worden getroffen, teneinde
het toetreden van nieuwe bedrijfsgenooten
en de reeds bestaande outsiders tot de or
ganisatie der bedrijfsgenooten te vergemak
kelijken.
Wat betreft on verbindend verklaring, zul
len overwegende bepalingen in den alge
meenen maatregel van bestuur worden op
genomen, welke beoogen te verhinderen, dat
de onverbindendverklaring een ongebreidel-
den concurrentiestrijd tusschen de bedrijfs
genooten aal ontketenen.
baar
gsnover
in
en
te
van
meisje en de katholieke huls-
De proeven met de springbommen waren ge-
vaarlijker; buiten de stad in een land lieten
we eens een tamelijk zware bom ontploffen,
zoodat het vee op den loop ging en de kippen
en eenden een helsch spektakel maakten, soo-
dar de boeren ons achterna kwamen, zonder
ons echter te pakken te krijgen. Op een ande
ren keer liet Jan een kleine bom met behulp
van een vlieger en voorzien van een branden
de lont de lucht in; het was op een donkeren
avond. Het duurde lang voor de lont opgebrand
was en juist hadden we de hoop opgegeven
dat het ding nog sou afgaan, toen de bom met
een hevlgen knal en met een fel licht uiteen
spatte.
HU had ook een gasmasker en heeft met be
hulp daarvan In zün eentje eens een huls ont
smet, dat vol wandluizen zat. Met een wind
buks hU had allerlei schietvoorwerpen op
zün kamer kon hü van de eene straat
over een blok hulzen in een andere straat pre-
die zich nooit op den
ZUn geheimzinnige proe-
Oezien het raadselachtlge, dat bet gisteren
plotseling uitgevaardigde benzlne-ultvoerverbod
omhult, hebben wU er in Den Haag nog eens
nader naar geïnformeerd, wat toch wel de ra
den kan zijn van het aoo onverwacht ingrijpen
der regeertng.
Men gaf ons nogmaals de verzekering, dat dit
uitvoerverbod geen verband hield met de Ita-
llaansch-Abessinlache gebeurtenissen en uit
sluitend toegeschreven moet warden aan zeer
groote aankoopen van benzine hier te lande,
waardoor een tekort zou kunnen ontstaan.
Op onze vraag, waartoe deae belangrijke aan
koopen dan wel moesten dienen, kregen wU
twee veronderstellingen te vernemen.
Volgens onsen zegsman was het aeer wel mo-
geUjk, dat Nederlanders groote voorraden ben
zine aankochten, speculeerend op of uit vrees
voor devaluatie van den gulden; en vervol
gens kon het vermoeden bestaan, dat door Oos
ten rij ksche en Hongaanche importeurs groote
voorraden werden Ingeslagen om deae <nu Oos
tenrijk en Hongarije toch verklaard hebben,
aan geen sancties tegen Italië te sullen mede
werken) naar Italië door te zenden.
Ordening te den geest van deae wet be
deelt meer dan bescherming van ondernemer
en artidder, er zfjn ook consumenten, hier
op dient vooral bü het maken van prijsaf
spraken gelet te worden. De uit oprechte
overtuiging gebaren drang naar samenwer-
king en eenheid te het bedrijfsleven is alleen
dan gesend als de gemaakte afspraken ten
bate van de algeheele velkahuisheuding zijn.
Deze wet zaag niet als een crisls-maat.
regel worden beschouwd; het zijn dus niet
de erMeomstandlgheden. doch een steeds
toenemend streven naar samenwerking on
der de bedrijfsgenooten, vooral ook als
gevolg van de wijzigingen, welke zich ten
aanzien van de structuur van ons econo
misch leven voltrekken, dat aan de wet
ten grondslag ligt.
De taak der overheid ligt eenerzijds in
bet bevorderen van dit streven. Indien
daardoor aan ongesonde concurrentie.toe.
standen een einde wordt gemaakt, ander-
sijds in het beperken hiervan, indien tot
schade van het algemeen belang, samen
werkende bedrijfsgenooten hun machts
positie misbruiken voor monopolievorming.
Ofschoon doel der productie, Is de mensch
door zün werk In de productie hiermede tevens
ten nauwste verbonden. Deze wet die tot doel
stelling heeft de economische verhoudingen in
het bedrUfsleven te regelen gaat echter in haar
gevolgen verder, zoo kan zü bü een goede toe
passing ook het sociaal belang dienen.
De rede van den minister werd beantwoord
door den voorzitter der commissie, prof. dr.
Lleftlnck.
HU had thuis n.l. een groot aantal kolven en
flesschen, waarmede hü proeven nam met
vloeistoffen en springstoffen; hü had dan al-
Hjo een rood en opgewonden gezicht, want het
was een gevaarlijk karweitje. ZUn moeder wilde
er daarom ook niets van weten en was niets
op die gehelmdoenerU gesteld.
Een. onder de aanduiding ..uitverkoop' aan-
gekondlgde verkoop mag slechts worden ge
houden gedurende ten hoogste 3 maan
de n na het In de vergunning vermelde tUdstip
van aanvang van den verkoop. In bijzondere
gevallen kan de Kamer dezen termün met
hoogstens 3 maanden verlengen.
Een opruiming mag slechts worden gehou-
na het
b»
Eenheid geen macht aan het bedrijfsleven,
vooral als het geldt den internationalen concur
rentiestrijd, deze macht moge echter nooit
worden misbruikt ten opzichte van den vader-
landschen consument, zU rlchte zich op techni-
schen vooruitgang en economische versteviging.
Naarmate door steeds verder indringen van
de toegepaste natuurwetenschap In het bedrijfs
leven dit meer en meer gemechaniseerd wordt,
wordt het bedrijf meer kapitaal Intensief en de
exploitatie voor een steeds grooter deel der be
drijven in hoogere mate door de vaste lasten be-
heerscht, het bedrijf wordt hierdoor minder
elastisch, om deze redenen is een door ordening
verkregen, productie-stabilltelt van niet te on-
derschatten beteekenla
Van de beslissingen van de Kamer van Koop
handel kan de aanvrager binnen 3 wezen na
dagteekenlng der beslissing, in beroep komen
bü den Minister van Handel, NUverheld en
Scheepvaart, door Indiening van een, met re
denen Omkleed beroepschrift.
Nog Is bepaald, dat verkoopen, welke verband
houden met jaars- of selzoenswlssellng, uit
sluitend gehouden mogen worden tusschen
1 Januari en 1 Februari en tusschen 15 Juli en
15 Augustus.
BU algemeenen maatregel van bestuur kan
de Kroon aan één of meer groepen van winkel
neringen een ander tUdvak aanwUzen.
waarbinnen een uitverkoop of opruiming als
hlerbovenbedoeld, mag worden gehouden.
aan den economlschen; waar zulks niet het ge
val was, grijpe de overheid wetgevend in, aldus
toonend dat hare roeping een hoogere is dan
die van den „état gendarme” alléén.
Daar bü sommigen misverstand heerscht over
de strafbepalingen In deze wet, zü er op gewe
zen, dat als mlsdrUf alléén wordt beschouwd
bet schenden van het ambtsgeheim door hen,
die uit hoofde van hun ambt of beroep. bü de
uitvoering van deze wet betrokken zün. De
genen. die de wettelüke bepalingen overtreden,
maken zich schuldig aan eenvoudige overtre
ding en kunnen gestraft worden met hechte
nis van ten hoogste 2 weken of geldboete van
ten hoogste ƒ500.
j bloemen schreef een vrouw van rijpe ervaring
- zoo juist zUn het zoogenaamde ideale meisje
toegeworpen, dat men te lang voor den man en
voor niets anders dan voor den man opvoedde.
Dit was een fout in de redelijke orde
D6ó kwam ondertusschen bet meisje tot het
huwelUk, uitgerust voor haar rol van zelfver
loochening voor het leven in dienst van anderen,
wat de roeping van echtgenoote en moeder ver
onderstelt.
Goede tradities en vooral een stevige, gods
dienstige ondergrond en ook die onverwoestba
re energie, welke een ongekreukte maagdelUk-
heid geeft, die alle te zamen brachten een pre
tentielooss jongevrouw tot een hulselüke»
haard, eene die alle krachten der liefde
den eenen uitverkorene had verzameld,
klaarbaar, dat haar geest er een was van weer
stand en handhaving. ZU werd de grondlegster
van de vele groote en degelUke gezinnen, welke
onze katholieke gemeenschap gevormd hebben.
Hoe staat daarnaast nu het meisje van van
daag, de echtgenoote van morgen? -
Hierover een volgenden keer.
Het komt herhaaldelUk voor, dat een In het
algemeen belang gewenschte samenwerking
tusschen de bedrijfsgenooten verijdeld wordt,
door het tegenstribbelen van enkele onderne
mers, die niet bereid zUn zich aan een. door
een groote meerderheid van bedrijfsgenooten
voorgestelde regeling te onderwerpen. De wet
staat echter toe, zooals mr. Geseling bet aoo
juist uitdrukte, een overeenkomst verbindend
te verklaren, ook voor wie er geen partU bü
zUn. en voor wie er ook niet vrijwillig partij
bü willen worden. De bü algemeenen maatregel
van bestuur algemeen verbindend verklaarde
ondernemers-overeenkomsten gelden dan ook
voor alle bedrijfsgenooten tegenover ieder, die
bU de nakoming een redelük belang heeft. An
derzijds geeft de wet de bevoegdheid overeen
komsten, welke het algemeen belang schaden
en tot ongewenschte monopolievorming aanlei
ding geven te doorbreken. Richtsnoer is dus ook
hier weer het algemeen belang.
In welke mate de flnancleele toestand van
een groot aantal gemeenten ongunstiger is ge
worden, kan worden afgeleid uit enkele gege.
vens betreffende de gemeentefondsbelasting, die
zün opgenomen in de negende aflevering van
het Maandschrift van het Centraal Bureau voor
de Statistiek.
In deze aflevering wordt voor de belasting
jaren 1931/1932 tot en met 1935/1936 een over,
zicht gegeven van de aantallen gemeenten, die
zich voor genoemde belasting in een der drie
klassen hebben gerangschikt, en van de aan.
tallen opcenten, die de gemeenten op deze be
lasting heffen.
Thans te hU bU de Bataafsche, waar hü ook
aan een uitvinding werkt, n.l. bet zoeken van
de stof In de benzine, die het schokken van
den motor veroorzaakt; reeds lang wordt, ook
onder leiding van prof. Wibaut, naar deze stof
In de benzine gezocht.
HU maakte van alles; buskruit, zuren, vloei
stoffen, traangas, stink- en springbommen en
meermalen namen we proeven.
Op de Zaterdagavondmarkt vermaakten we
ons er mede stinkbommen, die hU thuis ge
maakt had, te laten werken, zoodat een markt
koopman soms al zUn rijkers weg zag gaan
en we allerlei vermakelUke opmerkingen moes
ten hooren over de verdachte lucht die er
hing.
Ook In de stationswachtkamer en in zalen
werd wel eens een stink- of traangasfleschje
geledigd. Een vriend van Jam ging eens met
een klein fleschje naar een feestavond toe en
het een meisje eens ruiken, onder voorwendsel
dat het parfum was; het arme kind kreeg er
een flauwte van en de zaal moest gespuid wor
den. Het werd soms zoo erg, dat de politie op
zoek naar de daders ging, maar nooit raakten
we er bü.
verbindend verklaren van onderne-
mersovereenkomsten.
De Minister hield bü deze gele
genheid een rede, waaraan het vol
gende is ontleend:
Hardnekkig loepen geruchten, dat de groen
ten In blik schaarsch worden. Vanzelfsprekend
wordt dit In verband gebracht met de hamster-
manie, die In verband met den internationalen
polltleken toestand over ons land te uitgebroken.
WU hebben te bevoegder plaatse naar een en
ander geïnformeerd en ons bleek, dat Inderdaad
de geruchten over de schaarschte juist waren,
doch dat men de oorzaak ten onrechte zoekt
In het hamsteren.
De zaak ligt zoo; In tegenstelling tot den
voorjaarsoogst, die zeer goed was. wordt de
najaarzoogst slecht De kool Savoye kool,
witte kool en dergelljke mislukt. Snljboonen
dito. Met het gevolg dat de prijzen van de
versche groenten stUgen. Sterk stUgen zelfs. Daar
nu de groenten, die in de blikken liggen er-
werkt, nog voorjaarsgroenten uit den goed-
koopen rijd dus zUn, dus nog laag in prUs
kunnen blUven. wendt het publiek zich tot da
busjes inplaats van tot de versche groenten.
Het blUft alleen de vraag of dit verschil lang
zal aanhouden. Want ook de conservenfabrieken
moeten groenten koopen
Vorige week schreven we. naar aanleiding
van een proefrit, dien we meemaakten op het
baanvak AmsterdamZandvoort over het nieu
we electrlsche stroomlUn-materiaal der Ned.
Spoorwegen, waarvan reeds treinen rijden op
de lUnen Rotterdam naar Hoek van Holland.
Zooals men weet kan hiermee een snelheid
van 150 tot 160 KM. behaald worden.
Echter ligt het niet In de bedoeling met
deze snelheid te rUden, daar er een bepaling
bestaat. waarbU nooit sneller uitgezonderd
bU proefritten dan 100 KM. gereden mag
worden. Ook met stoomtreinen te het wel mo-
gelUk sneller dan 100 K.M. te rijden.
De proeven, die met het nieuwe materiaal
genomen warden, zfln echter belangrijk om
dat het zaak te 1>U verdere doorvoering van
electrificatie der Spoorwegen met modern»
wagens voor den dag te komen. De rutmte m 7
de stroomlUnwagens te echter nog te beperkt
dan dat zU ook op drukke lUnen gebruikt zou
den kunnen worden. In de toekomst sou men
echter eventueel grootere wagens kunnen
bouwen.
Van ir. W. Hupkes. den chef van den be
trokken dienst, vernamen we, dat de proeven
aeer bevredigend zUn.
Zoo is het aantal gemeenten, dat geen op.
centen op de gemeentefondsbelasting heft
1931/1932 tot 1935/1936 gedaald van 317 tot 32.
terwUl het aantal gemeenten met het maximum
aantal opcenten, dat rechtstreeks mag worden
geheven (100 voor de jaren tot en met 1934/
1935 en 75 voor 1935/1936) is gestegen van
30 tot 625. Verder blUken 180 gemeenten, die
voor 1931/1932 In de eerste klasse waren ge
rangschikt en 197 gemeenten, die In de tweede
klasse waren gerangschikt In een der volgende
jaren naar een lagere klasse te zUn overgegaan
Hat, aantal gemeenten der derde klasse ver.
meerderde hierdoor van 1931/1932 tot 1935 1931
met 363. Opgemerkt zfl, dat dóór deze veran.
derlng van klasse onder overigens gelUke om
standigheden een grooter aantal personen In
de gemeentefondsbelasting valt, waardoor een
hoogere belastingopbrengst wordt verkregen.
Allereerst spraken wU met den heer J. Bruin,
oie vanaf de lagere schooljaren, totdat zUn
vriend naar de Amsterdamsche Unlversitelt
ging, zeer bevriend met dn. Hackman geweest
te
HU verwonderde er zich niets over, dat zUn
mend deze opzienbarende uitvinding gedaan
cad. HU wist, dat Jan Hackman die eerste
luitenant te geweest, aan de Hembrug met
proeven bezig was, al wist hU niet precies,
dat hU reeds jaren lang gezocht had naar een
middel, dat de gevaarlUke werking van het
mosterdgas kon te niet doen en thans opdracht
had gekregen deze afweerstof samen te stellen.
Nu de wet op het uitverkoopen en oprui
men in het winkelbedrijf as. Dinsdag In
werking zal treden, zullen tal van winke
liers gaarne eenlge artikelen nader zien
toegelicht, opdat zU nauwkeurig weten,
wASraan zU zich in de toekomst te hou
den hebben.
Ook In een organische volkshuishou
ding dient gewaakt te worden voor be
houd van de persoonlUke zelfstandigheid.
Hoe vaak ontleende de zon der sociale wet
geving haar licht en glans aan het goed ge
leide grootbedrijf. Ben hoog sociaal niveau
te op den duur ondenkbaar in een econo
misch mosros.
Gedachtig aan de femmes savantes van Molière, <*en gedurende ten hoogste één maand
vai men er van overtuigd, dat de mannen er
niet van hielden een geleerde vrouw te trouwen.
De moeders hielden voorts haar dochters In
<*e meest absolute onwetendheid omtrent de
feiten van het huwelUksleven. De kennis hler-
'an bracht, meende men, om met de Men taugé
te spreken ,,meer bekoringen, meer zwakheden,
>n«er gevaren” mee. Feit is, dat goed be
schermd door de toenmalige levensgewoonten, de
maagdelUke zielen In ongerepte schoonheid op-
Poeiden. Deze blankheid had haar bekoring en
heilzamen invloed. Dank zU de strenge keuze
'an lectuur, behield de verbeelding haar rein
heid, het gemoed zUn oorspronkeiUke frisch-
heid, wanneer althans de moeder de kunst ver-
rtond om, bU het nu en dan beantwoorden van
«ielicate vragen, geen geheime nieuwsgierigheid
°P te wekken. In overdrijving ging de Uver zelfs
teóver om de onwetendheid tot den avond voor
het huwelUk te verlengen, aldus de jongevrouw
hringend tot een belofte om plichten te vervul-
tei, welke zU niet kende.
Geheel gescheiden van de mannen was er voor
1 jonge meisje niets om zich tegen te bescher-
Men beveiligde haar van alle kanten. 1
Tas duldelUk, dat dit eenlgszlns gekunstelde 'e-
”n. eenerzUds sommige kwade dingen tegen
hield maar weer andere te voorschUn riep:
noe8ri)Pe temperamenten sprongen uit den
hand of vervielen In het andere uiterste. Maar
h* «eksen, aldus van elkaar gescheiden, wekten
®ter aantrekkingskracht en betoovering voor
de bekoring van de verboden vrucht
-® de betoovering van zinsbedrog. Het huwelUk
won er door aan aantrekkelUkheld. De magne-
ibehe kracht van het onbekende kwam den
Mtuurdrang te hulp.
Het huwelUk was toen het doel, het eenlge
h°el, waarop men de jonge meisjes africhtte.
*hhans men plaatste ze voor bet dilemma: het
huwelUk of het klooster. Daarbuiten waren al-
verlatenen en levenswrakken Vandaar de
vrUsters”, de zure vrUgezelllnnen; van-
A® valsche religleuse roepingen, vandaar de
hWelUken uit wanhoop! Een late invloed van
kWweeau deed het meisje voor den man op-
Sophie voor Emile als voor haar
*te bestemming, een soort aardsche vervan-
van de eeuwige zaligheld I Bulten den man
y?** leven geen waarde. Dit deed het aan-
huwelUkscandldaten toenemen, maar onder-
#rukte teeelUk.rtHH mi z»sij--r-L«144L baMn rigUAft I
Art. 1 der wt bepaalt, dat het verboden is,
in het winkelbedrijf een verkoop aan te kon
digen onder de aanduiding „uitverkoop” of „op
ruiming”, zonder daartoe van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken vergunning verkre
gen te hebben. Maar daarop leert art. 2 al da
delijk. dat dit voorschrift niet van toepassing
Is op de aankondiging van verkoopen, in ver
band met jaars- of seizoenwlssellng. Dat wil
dus zeggen, dat de jaarlljksche, halfjaarhlk-
sche en andere seizoenopruimtngen gehouden
mogen worden, zónder dat de Kamer van
Koophandel daarin gemengd wordt Echter
dient degene, die een dergelUke opruiming wli
aankondigen, er rekening mede te houden, dat
geen andere aanduiding gebezigd mag worden,
don één der 5 volgende: „jaarlUksche oprui
ming”. „half-jaarlUksche opruiming”, .seizoen-
opruiming”, ..balansopruiming”, „inventaris
opruiming”
Mocht men den kooplust willen trachten te
stlmuleeren door bUvoeglngen als: „Dit is Uw
laatste kans” of „Grüpt deze gelegenheid aan",
dan is dat voortaan verboden.
Voor alle Andere opruimingen of uitverkoopen
dient men een vergunning aan te vragen oU de
Kamer van Koophandel, en moet daarbu op
geven: de reden van den verkoop, het tU^stlp
van aanvang van den verkoop, benevens de lo-
ealitelt, waar de verkoop zal gehouden worden.
Voorts moet bU de aanvrage een opgave worden
cvergelegd van de soort der goederen, welke tn
den verkoop betrokken zullen zUn.
Van de Kamer van Koophandel ontvangt de
winkelier dan een schriftelUk bewUs. dat ge
durende één week nA den dag van ontvangst
daarvan, aan den Ingang (of aan een aer in
gangen) van de locallteit, waar de verköon zal
worden gehouden, opgehangen Is en blUft Van
buiten af moet van dit bewUs gemakkeluk ken
nis genomen kunnen worden.
Indivldueele krachten, aoo sterk werkzaam tn
den echten ondernemer, hebben vele grootbe
drijven doen ontstaan, waarvan wording en op
komst met gouden letters in de annalen der
technische en economisch» geschiedenis zUn
neergeechreven. Aan het ontstaan en bet wezen
van het grootbedrijf is dan ook altUd nauw
verbonden de naam van „één man" van den
stichter of leider. Men behoeft ook-in ons land
slechts om zich heen te zien om dit stuk ge
schiedenis levend voor oogen te hebben. Aan de
beteekenla van bet persoonlUke element mag
naar mUn meenlng de gebondenheid niet tor
nen. Goede ordening zU een gereeds voedings
bodem voor bet Immers onmisbare particuliere
Initiatief. De menschelUke vrUheld, en dus ook
die van den ondernemer moet worden geëerbie
digd voorzoover bet algemeen belang zulks toe
laat, en slechte dan worden beperkt als hst
algemeen belang dit werkelUk eischt.
De Minister van Landbouw en VlsscherU
heeft bepaald, dat de Stichting Centrale Rogge
Organisatie opgeheven zal worden en dat het
liquidatiesaldo zal worden gestort In het Land.
bouw-Crisisfonds.
rijn vrienden zich vermaken met de woede der
gestoorde bewoners.
Niet zelden ook gingen ze naar de lucht
brug, welke naar de perrons voor oe trams
naar Bergen en Egmond leidde, om daar hun
traangas te verspreiden en lachend konden zü
dan toezien, hoe de vele reizigers met zakooeken
hun hullende oogen beschermden tegen het
traangas. Het goed was echter onschadelUk,
want, al was Jan een echte kwajongen, roeke
loos was hU niet en zUrT springbommen liet
hU niet ontploffen, zonder de noodlge veilig
heidsmaatregelen te hebben genomen.
Op school haalde hU zUn kwajongensstreken
niet uit; hU kon heel best leeren en blonk
vooral uit In de scheikunde.
Vooral daarom verheugde zUn vriend
over het succes van zUn schoolmakker, omdat
deze iets uitgevonden had, oat de verschrik
kingen van een gasoorlog kon afweren en niet
nog verergeren.
u onze beschouwingen over de plaats van
de hedendaagsche vrouw in onze samenle
ving. sou ook een uiteenzetting passen over
taak als burgeres, over haar houding te-
t bet vaderland, tégenover het interna-
Jlonsle leven. In het bUzonder tegenover de
propaganda voor den vrede; haar plaats bU het
mastschappelUk werk, in de sociale organisatie»
en de werken van christelUkc liefdadigheid.
WU sullen echter onze stof niet zóó zeer uit-
Uriden, te meer niet, omdat deze onderwerpen
roer bet meerendeel indirect bU onze volgende
l>esebouwingen te pas komen.
WU willen liever nog enkele artikelen wUden
de bUzondere moellUkheden. waarmee
onlen tüd de Jonge vrouw vóór het huwelUk
dc echtgenoote en moeder In het huwelUk
tampen hebben; aan de vraag voorts wat
bet katholieke
houw en ook van de ongehuwde vrouw wordt
roreischt in de laatste pauselijke encyclieken
ever bet huwelUk, de opvoeding en de social»
verhoudingen.
Zetten wU voor vandaag het jonge meisje van
heden naast dat van vUfttg jaar geleden.
Waarover droomen onze Jonge mpisjes? vraagt
Marguérite Perroy In haar laatste boekje. En zj1
tntwoordt: men beweert, dat zU niet meer droo-
mea.... Ik geloof er niets van! Haar droomen
rUn verhuisd, ziedaar alles, zooals de zwafuwrn
tn den herfst. Het is van weinig belang hun
vlucht na te gaan. Men verzekert, dat zU de
betooverde boorden, het beloof dé land van
weleer, bet huwelUk, hebben ontvlucht,
tou heel erg zUn, wanneer dat waar was.
Het is zeker, dat het Jonge meisje van tegen
woordig tegenover het huwelUk een ongewone
houding, soms zelfs een pose aanneemt. Dit la
«ter, dat de vrouwen van middelbaren leeftUd
nn thans in haar jeugd veel dichter bü het
jonge meisje uit den tüd onzer grootmoeders
■tonden, dan de zestien- en achttienjarigen van
thans bü de jeugd van hkkr moeders.
Welke waren de karaktereigenschappen van
bet joügemelsje der vorige eeuw, voordat de
geschiedenis haar grooten draai maakte? Voor
eerst aanvaardde zü min of meer als vanzelf
sprekend een straffe huiselüke discipline Een
wel opgevoed meisje ging niet aLeen uit, noch
cn straat noch In het gezelschapsleven. De moe-
derlUke voogdü verliet haar nooit Het huwelUk
bracht een overgang van macht mee. dat was
alles. Men koos niet zelfstandig zün kleeren;
noch zün relaties noch zün boeken De droo-
merüen; welke toen zoo algemeen "»n de Jeugd
verweten werden, waren een reactie tegen dezen
roortdurenden dwang. Men ontsnapte door den
eenig tnogelüken uitweg die vrü was. de ge
dachte.
Bet huwelUk scheen ook een uttfrangspoort.
de eenlge omdat vele ouders de juiste onaf
hankelijkheid van haar dochters, die haar le
ven aan den hulselüken haard sleten, niet
duldden.
Trouwen beteekende weliswaar een meester
hebben, maar een die niet altüd aanwezig was,
zooals de moeder; het was meesteres zün in
eigen huis; alleen uitgaan; In één woord, een
zekere vrijheid genieten. Vandaar zooveel hu
welijken zonder roeping, maar ook een alge-
meene neiging naar de gemeenschappelüke be-
stemming
Wanneer de moeder tact bezat, wanneer zü
haar dochter aan een gecontroleerde vrüheld.
aan een bewaking, berustend op vertrouwen,
wist te wennen, met de overtuiging dat het
ging om haar bescherming en niet uit tyrannle,
dan verdwenen de nadeelen. Dan bereidde het
meisje zich zonder dwaas ongeduld en zonder
onvoorzichtigheid op haar toekomstige taat
voor.
Haar kennis bleef beperkt en bescheiden. De
'roes om onder de blauwkousen gerekend te
worden belette haar, haar kunde uit te stallen.
De Minister van Handel, N|jver
heid en Scheepvaart, prof. dr. ir.
Gelissen heeft Vrijdagmiddag op
zün Departement geïnstalleerd de
vaste Commissie v0iï den Economi-
achen Raad ex artikel 8 van de wet
op het algemeen verbindend en on-
Het was zün moeder reeds lang bekend, dat
haar zoon naar het afweermiddel tegen
mosterdgas aan het zoeken was en zoowel zü
als haar andere zoon, verheugden zich «rover,
dat prof. Wibaut de eer ran de uitvinding
voor het grootste gedeelte aan Jan liet.
Ongeveer drie weken was de soon-ultvlnder
getrouwd, hü woont thans te Castricum. Daar
rün werkzaamheden voor de uitvinding hem
ten voile in beslag namen, kon hü >ün studie
voor zijn doctoraal niet voortaetten. HU is ech-
Ook met zün moeder en zün broer hebben
wU In hun bescheiden woning aan de Krelage-
straat een onderhoud gehad, waarin de verhalen
van den jeugdvriend werden bevestigd. Jan
werd te Hoorn geboren 15 Juni 1905; toen hü
4 jaar oud was. vertrok het gezin naar Alk
maar, waar hü dus het grootste deel van zün
jeugd gealeten heeft. Hü was een stille, ietwat
zenuwachtige jongen,
voorgrond plaatste.
ven werden door de huisgenooten niet altüd
op hoogen prüs gesteld, omdat hü met zün
traangas een verblüf in de kamer wel eens on-
mogelük maakte.
Na de unlverslteit afgeloopen te hebben,
werd hü te werk gesteld aan de Hembrug, waar
hü eenlge jaren aan zün uitvinding werkte.
Minister Gelissen