Crisis in den landbouw
r,
Stadsnieuws
Met tweeka me raadjes op avonturenreis
uan den da^
I De Dubbelgangster I
Boeren in nood
i
De dictator
L
VRIJDAG 15 NOVEMBER 1935
ii
Bloemendaal aan Zee
De komenden
Criais-tuchtrechtspraak
DE GAANDE EN KOMENDE
MAN
Groot plan van particulieren in
den Raad besproken
Tq)n ~de*erisi>«tar eoi
de gevoigMrvodr
.Wis is <u« um- «B jiWiB haiaatti ex» f» kaswa ‘sow tihau Ante itó W «a BB ta MdKiltaUHfisffisssa £et«rs. nut uw iiea4.
Hoewel over voldoende
X
van
t
o
i
Heiloo
van
W«n,
van
Llmmen
van
Bkelenberg-
N.H.,
van
Geester-
huishoudster.
NJL.
van
Choor-
RK, van Forestusstraat 9
van Omval 15
naar
Hoorn
Hoorn
RK.,
van
i
Warner
J
huls
het
paar meter afstand
HOOFDSTUK XX XIII
Tenslotte heeft de regeerlng Ingegrepen
en den landbouw gesteund met een reeks
i
i
1929/1980
1930/1931
1931/1932
1924/1925
1925/192^
1926/1927
1927/1928
leefde
totaal
per jaar
679
262
77
per dag
1.93
0.87
026
lig prater bleek te zijn en Hermann was wel
dra zijn angst vergeten.
2)
3)
4)
handelsreiziger
v.’d. Meistraat 13 naar Amsterdam.
Oushoorn,
leerllng-machlnlst Ned.
naai
Het was een goede greep geweest.
Na verloop van een paar jaar waren de saak-
relatles nog beduidend uitgebreid.
Er was nieuw leven, versch bloed In het be
drijf gekomen, en Schouten was het hart, de
kerbleten. De bedragen, welke hierdoor
den landbouw zün ten goede gekomen,
mede in onze berekeningen verwerkt, terwijl
ook een geringe daling der pachtprijzen m
aanmerking Is genomen. Desniettegenstaande
per jaar
1032
845
689
633
per «a«
3 44
2.82
220
2.11
déè
4e
Er Is, aldus kon Ir. W. Droesen dan ook ver-q bleek, dat leder raadslid volkomen on de hoogte
was van deze vertrouwelljke besnreklngen, acht
te de voorzitter, Jhr. J. C. den Tex, geen reden
meer aanwezig om de plannen van de combi
natie openbaar te maken.
met Iets grootere bedrijven (van 6 tot 10 H A.)
verdienden 354.81.
Geen wonder dat de afvloeiing uit deze be
drijfjes naar de werkverschaffing een beang
stigenden om vang gaat aannemen. Ik ken een
Llmburgsche gemeente waar reeds 150 eigen
lijke boertjes dien weg zijn opgegaan.
L. M. v. d. GraafPols, z.b., RK, van Rotter
dam naar Houtmanstraat 34.
M. KnljnsbergDel ver en dochter, huishoud
ster, N.H., van Oudorp naar Tienenwal 13 a.
G. Steen, verpleegster, N.H., van Heiloo naar
Kruislaan 14.
Crisis
naar
„Ze zeggen
„De zakkei
baar
nuUli
belêe
kracht
■lag sprong
Inktpot van
„Hét .HU hlert pat is wel de laatste dien
”d verwacht zcu hebben!"
zUn
zijn
an
35,
an
05.
.50
Un
>20
len
tot
Fr.
20.
an
De soldaten vermaakten zich tntus-
schen met den boer, dien zij voor den
knecht aanzegen en die volgens hen een
recht gezellige kerel bleek te zijn. Ze
moesten herhaaldelijk lachen om zijn
grapjes en ook de boer genoot vaa de
pret.
I door Charles Garvfce
if „Verslag der Staatscommissie 1927 be
treffende den landbouw", bis. 286.
Idem bis. 270.
Idem bis. 107.
Idem bis. 314—15.
EindelUk, nadat er vele bekers gele-
dgid waren, en de officier In een beste
stemming was gekomen, zei die dat hü
weg moest. Hij was fijn uitgerust en de
bekers heerlUke drank hadden hem fijn
verkwikt. HU vroeg aan Hermann of die
geen sin had om eens een tochtje op
de motorfiets te maken. Deze sloeg van
verbazing de armen in de lucht. Maar
de officier meende het.
Nu Is de toestand In de bodemcultuur niet
overal dezelfde. De regeerlng streeft er uit
drukkelijk naar onze afhankelijkheid van
den bultenlandschen in- en uitvoer te ver
minderen door den landbouw zooveel moge-
lijk uit te breiden ten koste van de veeteelt.
De graanprijzen werden dus hooger gehou
den, de graanbouw aantrekkelijker ge
maakt, dan de prijzen van de veehouderij -
producten. Tot nu toe werden de eerste
slechts tot 20 pCt. aangepast bij de prijzen
De Landbouw-Crisls-Organlsatle voor Noord-
Holland brengt onder de aandacht van hare
georganiseerden, dat in den vervolge, wanneer
een georganiseerde een hem door de Commis
sie voor de Crlsis-Tuchtrechtspraak opgelegde
geldboete tot een bedrag van 100.of lager
niet na aanmaning van den Hoofdambtenaar
Crisis Tuchtrechtspraak voldoet, dese georga
niseerde niet meer, zooals vroeger het geval
was. van rechtswege als zoodanig wordt ge
schrapt.
Voortaan zal nlet-betallng van een boete
worden doorgegeven aan een daartoe aangewe
zen Commissie van scheidslieden, welke een be
slissing neemt ten aanzien van de te volgen
gedragslUn.
Dit zal practlsch hierop neerkomen, dat deze
boeten voortaan, zonder dat hieraan schrapping
is voorafgegaan, langs gerechtelUken weg zullen
worden geïnd. De hieraan verbonden kosten,
welke in verhouding tot de opgelegde boew
■eer hoog zullen zün, warden dan bovendien
op den betrokken georganiseerde verhaald.
gasten keerde, maakte hu zich uit de voeten.
HU was gekomen om zUn verlangende oogen
enkele minuten t« laten rusten oo het meisje,
dat hU liefhad met al de kracht van zün sterke
natuur. HU had haar gezien* en zijn hart was
verscheurd door onrust en een onverklaarbaren
twUfel.
„Er moet iets niet in den haak zün met
me,” mompelde hU voor zich heen. terwUl hü
naar de rookkamer liep. „Toen Ik haar aan
keek, had Ik een gevoel, of al mün liefde voor
haar plotseling gestorven was! Maar toch Is
dat niet aoo. Ik houd van haar, ik zal altüd
van haar blijven houden. Nu Ik haar niet voor
me zie, Is dat ellendige gevoel weer ven me
geweken en denk ik weer aan haar, zooals ik
altUd gedaan heb. Ik moet op de een of andere
manier In de war zUn. Overwerkt, denk Ik.
Maar wat moet mün lieveling veranderd zün
om er zóó uit te kunnen zien; aoo hard, zoo
uitdagend bijna! Zou ze mif nooit kunnen ver
geven, dat Ik één oogenblik heb durvenAergeten.
dat Ik enkel maar pen vriend voor Haar mocht
zün? Ja, mijnheer Archer, daar ban ik om da
beloofde sigaar met u te rookan."
In deze laatste woorden ligt de aandui
ding van een ernstig gevaar, dat uit den
steeds aanhoudenden nood van den boeren
stand voortvloeit: hij wordt verlaten. Wie
het overzicht, hierboven gegeven, aandach
tig heeft gevolgd, kan zich reeds erover ver
wonderen, dat de landbouw In het alge
meen zich nog staande heeft kunnen hou
den tot den dag van heden. Blijft In de
toekomst de situatie zoo. dan zal ook daar
in ongetwijfeld verandering komen.
Waarom dat niet mag gebeuren, daar
over een volgend artikel.
klaren op de jongste vergadering van den L.T.B.
te Utrecht, al heel weinig reden om afgunstig
te zUn op de boeren. Geen stand werd zwaar
der door de crisis getroffen. Als WU de meest
beklagenswaardlgen uit handel en industrie,
de werkiooren, plaatsen tegenover de even-
groote groep van geruïneerde boeren en tuin
ders en van de 60.000 gezinnen van kleine
boeren, dan weet ik niet waar de crisislast het
zwaarst is. De boer en tuinder kunnen zich
zeker gelukkig prijzen, dat zij den geesel van
het niets doen niet kennen, maar financieel
staan zij ver achter bü den stedsljjken werk-
Dat liet de officier die erg vermoeid was
zich geen tweemaal zeggen en Hermann
ging naar binnen en kwam even later te
rug met twee bekers, die hü vulde. Hè,
dat smaakte. De officier voelde zich test
op zün gemak. De boerin zorgde Intus-
schen voor de soldaten, die ook een lek
kere verfrlsschlng kregen, en op het gras
wat uit konden rusten. Hermann onder
hield zich met den officier, die een gezel-
Drle weken na het bal van mevrouw Archer,
terwijl men alweer druk praatte over de groote
partij, die Lady Irene Mersia op Fairlawn
zou geven, en waarvoor de Invitaties reeds
verzonden waren, was Irene aan bet werk op
de kweekerU. Ze sneed groote boesen hoove
maatregelen die Inderdaad eenige verlich
ting In het lot der boeren hebben gebracht
De cijfers van de iboekhoudbureaux geven
over het heelé landSraor 1932—1933 nog een
netto-verlles van f 28 per HA., doch het
jaar daarna 19331934 eindelijk weer een
positieve opbrengst van 18 per HA. Over
het laatste jaar echter, 19341935 loopt die
opbrengst, voor zoover de cijfers bekend
rijn, weer achteruit.
,De baas heeft het weer op zijn heupen,” sel
de jongste bediende tot den sorteerder tn de
monsterkamers.
„Ja,” antwoordde deze. „Vanmorgen kwam
Jansen met een rooien kop uit bet privé-kan.
toor. Vanmiddag Van Vliet."
dat Jansen ontslagen Is."
toning Bartels is nu bij hem...,”
-w—nkele jaren geleden, vlak voordat de
groote activiteit der regeerlng op het
gebied der agrarische steunverleenlng
Inzette, leefden onze boeren over de heele
linie In een allerminst benljdenswaardigen
toestand.
Het beeld van den val der graanprijzen,
die eerst In 1922 op de helft en toen In 1930
op een kwgrt van den prijs uit 1920 naar
beneden sprongen, teekent eigenlijk ook den
val van den boeren welstand; van 1922 af
kon de landbouwer nog net leven door de>
reserves, die hij in beter jaren opspaarde
in 1930 als die reserves zijn opgeteerd en
de groote krach komt, kan hij niet meer
leven.
Een kleine enquête, door de Staatscom-
missie-Ebels ingesteld naar het inkomen
van de boeren In 1927 dus twee jaren
vóór het uitbreken van de groote crisis
wees reeds uit, dat het Inkomen der land
bouwers uit arbeid omstreeks dien rijd „zeer
sterk achterstond bij dat van andere bevol
kingsgroepen, terwijl een vrij groot kapi
taalbezit toch nog niet In staat was het in
komen uit arbeid en kapitaal te zanten tot
eenzelfde hoogte te brengen als andere be
volkingsgroepen uit arbeid alleen reeds be
reikten.”!) Dezelfde commissie berekende
het loon van een volwassen mannelijke ar
beidskracht in den landbouw In guldens: 2)
per jaar sou moeten bedragen sa dat een con
tract voor ongeveer dertig jaar als zekerheid
gesteld diende te worden.
Is dat er op dien datum niet,
en W. met architect VZn Nes
Reeds geruimen tijd vóórdat de wereld
crisis het heele bedrijfsleven deed ineen
storten, verdiende de gemiddelde boer in
ons land dus aanzienlijk veel minder dan
zelfs de ongeschoolde arbeidskrachten In
de Industrie. van de wereldmarkt, de laatste reeds tot
In afzonderlijke rapporten uit de verschil
lende cultuurgebieden van ons land werd
aan de commissie herhaaldelijk de juist
heid van dit feit bevestigd.
In het Noorden bijvoorbeeld werd op de
zeeklei In de zes jaren van 1924 tot 1930
gemiddeld een bedrijfswinst gemaakt van
slechts 12 per H.A.; „een pachter in de ge
noemde (normale) omstandigheden heeft
dus niet in zijn levensonderhoud kunnen
voorzien. In bet Zuiden was de gemiddelde
winst over die jaren 37 per HA.; een on
der dezelfde voorwaarden verkeerende
pachter zou hier, wanneer hij niet veel uit
gaven heeft, misschien nog kunnen rond- Pasten” tijd sober bestaan mogelijk maak-
komen.” 3)
En zoo kan
De zakkenkonlng stond voor zijn chef.
„Ik «ernewm.1’ zei Schouten kort, „dat er e*
tekort van drie-en-tachtlg remelzakken gecon
stateerd is, en dat er een-en-tachtig grieszak-
ken over zijn. Hoe zit dat. Bartels?”
„Er zal een verwisseling bij het uitladen heb
ben...” t r
„Er zal.er zal.1 Ik vraag niet naar ver
moedens! Ik vraag, hoe kit dat?”
„Het spijt ons, mijnbeer Schouten, maar het
kan voorkomen, dat.
,Jk heb lak aan je spijt! Wie Is er hier de
zakkenchef? J(j of een ander!?”
„Ja. mijnheer Schou- ';-
„Wie heeft er dan te zorgen, dat er geen
abuizen gemaakt warden? Denk JQ soms, dat
ik chefs noodlg heb, om er hier een janboel
van te maken, hè?!”
Schouten stompte een paar maal met de vuist
op zijn schrijftafel:
Itag-verpleegster. R'X Je'*b^rnen^te'mÏÏleDd'
erdlngenstraM 13. r Wis heeft die stommiteit met die mkkSHRge-
verantwoordelijk voor?”
■n, het Is my niet mogelijk
bleef de wanverhouding van zoodanigen om
vang, dat het aan de landbouwers ten goede
komende loon 144 mllUoen gulden of 69 p e r
HA. hooger zoude moeten zijn geweest om
een kleine ondernemerswinst van 3 per HA.
te kunnen opleveren, zooals In de jaren 1924—
192» werd bereikt."
Al arbeidende werden de boeren in die
dagen steeds armer. In de jaren 1938—1931
en 19311932 leden zij verliezen van resp.
10 en 73 per H.A.
Toen Is inderdaad gebleken dat de land
bouwers tot vertwijfeling kunnen komen
Op verschillende destijds gehouden verga
deringen en congressen hadden hun eigen
leiders hen nauwelijks meer In bedwang
en sloegen de golven van verbittering en
protest zóó hoog dat de heele Nederlandsche
pers geen woorden genoeg kon vinden om
tot bedaren te manen.
Pontstraat 20 naar Bergen (N.H).
M. C. Verhaar, dienstbode, RK-, van Etnma-
straat 36 naar Oudorp (N_H.>.
A. R. J. de Rooi) en echtgenoote, wagenllchter
Ned. Spoorw., R.K., van Houtmanstraat 6 naar
Amsterdam.
J. Hoeben en gezin, 1.
Spoorw., R.K., van Wognumsc he buurt 15
Groningen.
G. A. Stolwerk. winkeljuffrouw, RJt., van Zo-
chVrstraat la naar Utrecht.
J, J. Komen en gezin, koopman, R.K.. N.H. en
RK., van Heiligland 10 naar Punnerend.
J. van Seljst en gezin, rijtulgpoetssr, gsen. van
Snaarmanslaan 01 naar Den Haag.
A. P. Slnnlge, zj>., R.K., van poppelmanslaan
29 naar Den Haag.
G. Kaal, fotograaf,
straat 1T naar Haarlem.
M. Mulder, huishoudster, N.H.. van
singel 48 naar 21Jpe, Petten.
G. H. Mirck, ambtenaar Raad van Arbeid.
RK., van Langestraat 6 naar Amsterdam.
Wed. N. Jongsma—Mul, huishoudster,
van Spoorstraat 21 naar Harenkarspel.
M. van Dijk en echtgenoote. 1-
N.H., van
H. H. Oushoorn, reclasseeringsambtenaar.
R.K., van Emmastraat 19 naar Amsterdam.
C. A de Goede—Wester, z.b„ RK, van Ken-
nèïnerstraatweg 10 haar Egmond-Binnen I»
A. E. Beumer, dienstbode, R.K., van Choor-
straat 5 naar De Rijp
S. Kok, etaleur, I
naar Rotterdam.
E. A. Mooi), z.b., R.K.,
Delft.
W. P. van Wol en gezin, handelsagent, N.H.,
van Van Houtenkade 47 naar Utrecht.
60 pCt. Een andere tak van bodemcultuur.
de pluimveehouderij ondervindt zelfs te
genslag van de beschermingsmaatregelen,
doordat hij rijn grondstof de granen
die tot voer moeten dienen In verhouding
tot de wereldmarktprijzen veel te duur
moet betalen. Insiders schatten het bedrag,
dat in den toeslag op de graanprijzen door
de pluimveehouders betaald wordt op 17
millioen! En dat de tuinbouw nog steeds
ver van den landbouw af staat Is geen ge-
hfttm
Had dus de lahdbouw nog een op
brengst, die een zelfs voor dezen „aange-
nsm ze van haar over en legde ze tn een platte
mand.
HU wist Zijn dankbaarheid Jegens juffrouw
Carter niet beter te bewUaen dan door te
helpen, waar hl) maar kon; ook jegens Irene
was hU vol erkentelUkheld en hij koesterde
een soort van eerbied voor baar, die in elk
van zUn woorden en gebaren tot uiting kwam
Eens had hij met juffrouw Carter over haar
gesproken.
„Juffrouw Warner is een dame," zei hij,
alsof hl) tot zichzelf sprak. „Het is vreemd,
dat Iemand, die zoo Jong en zoo mooi is.
Iemand van haar afkomst en oovpedlpg
tevreden mee is. te leven eooals zij hier doet.
Weet u lets meer van haar?”
Juffrouw Carter schudde het hoofd.
„Niets,sel se op haar laconieke manier.
..MUn kleine meisje is verbasend op u ge
steld, juffrouw Warner,” zei Peters, terwijl
hl) met zUn bevende handen de bloemen rang
schikte. „En geen wonder!"
„Ik ben er trotech op. dat as zoo aan me
hangt,” zet Irene, „en Ik weet niet, wat ik
sender haar kinderlijke liefde sou moeten be
ginnen. Een leven zonder genegenheid la al te
somber en droef.”
Ze zuchtte, terwUl se dat sel, en plotseling
ze wist zelf niet hoe het kwam, moest se aan
Redmayne denken.
,Xe dunkt, dat we soo wol genoeg hebben,
münheer Peters." sel re. Ze volgde hem naar
de schuur, waar de bloemen verpakt moesten
worden toen Juffrouw Carter In ds huisdeur
vsrachepn.
te, de veeteelt en de andere takken van
organische productie konden dat meeren-
reikeH£t50£ n;u niet
tregelen, die genomen
slagader van het raderwerk der bloeiende oa-
dememing.
De verkoopsorganisatie had hij op moderne
leest geschoeid, den reizigers- en agentenstaf
in binnen- en buitenland verbeterd en ultge-
breid. Nieuw afzetgebied had hU veroverd voor
het tarwemeel en de afvalproducten, gries,
grant en semelen.
De productie In de fabrieken, die volgens een
drieploegen-systeem dag en nacht ononderbro
ken op volle capaciteit doorwerkten, was ten top
gestegen, de werkverdeellng van het kantoor
personeel gereorganiseerd ter op de uiterste effi
ciency Ingezet.
Remmert Schouten dirigeerde nu alles als een
alleenheerscher. Zijn wil was wet. Streng tegen
over zichself was hl) dit ook tegenover zijn per
soneel.
In de vergaderingen van directie en com
missarissen stonden zijn voorstellen gelijk met
een decreet, waaraan niet te tornen viel. Wat
Schouten wilde, gebeurde. En het was goed ook.
HU was gezien, en tegelijkertijd gevreesd.
ZUn komst op de fabrieken of op het kan
toor werkte als een donderslag.
Waar hU verscheen, was er als een trilling
van energie om hem heen, die hU tevens op
anderen wist over te brengen. Zelfs als hU er
niet was, heerschte tóch zjjn geest en zijn wli
als opperste wet.
Van tegenspraak of selfs van overleg was geen
sprake meer. ZUn woorden hadden dezelfde
uitwerking als het bevel van een oppermachtig
generaal.
Buiten het bedrijf had htf den bijnaam van
den ..Mussolini” van de Meelfabrieken”.
Het kwam voor, dat een afdeelingschef ovsr
eenlg hem ter oore gekomen verzuim ter ver
antwoording op zUn prlvé-kantoor ontboden
werd.
Nimmer werd bekend, wat er tusschen die
vier muren besproken wa* En tedere bespre
king met zijn chefs hield Schouten onder vier
oogen. Maar het stond als een paal boven water,
dat een verzuim of vergrijp van eenige betee-
kenis voor de tweede maal onherroepelijk ge
lijk stond met onmlddellljk ontslag.
en geen, van Hoeverkade Ba naar
looss. Gedurende de 8 laatste Jaren was de
gemiddelde winst per bedrijf van een 25-tal
kleine boeren (1 tot 8 H-A.) in Nscrd-Limbury
4557, 215.1» en f 4123. In Zuid-Umburg
werden gedurende al die Jaren verliezen ge
leden, over 19341835 niet minder dan 186.70
gemiddeld door 7 kleine boeren.
In Noord-Brabant brachten 26 kleine
boertjes het in bet boekjaar 1934—1935 tot een
gemiddeld Inkomen van 97.28 en 25 collega's
a Is Jongen van sestlen jaar solliciteerde
ZX Remmert Schouten naar de betrekking
x xvan jongsten bediende op het kantoor der
Koninklijke Meelfabrieken, en werd op aanbe
veling van een der procuratte-houders aangeno
men.
HU wist zich spoedig omhoog te werken.
Van loopjongen, die de poet moest wegbren
gen en de heeren reizigers mocht helpen bU het
gereedmaken van hun monsters, bracht hU het
achtereenvolgens tot assistent.correspondent.
tot zakken-controleur en tot administrateur
over de’ magasUnvoorraden.
Op kantoor, tijdens het verrichten van zUn
werkzaamheden, gaf hU zijn oogen terdege den
kost bU de verkoopsafdeellng, de boekhouding
en de loonadministratie. Geen brief ging er door
zUn handen, of hU nam van den inhoud met
het antwoord erop nauwlettend kennis.
Er kwam een dag, waarop een der heeren van
bet sestlgman sterke kantoorperzooeel wegens
ziekte korten tUd afwezig was. Zonder veel om
slag nam Schouten diens werk tot in de punt
jes waar.
Schouten werd belast met het houden van
toericht aan de fabrieken. Daar ontging hem
niets. Op zün herhaald aandringen setten de
Ingenieurs en de monteurs hem de werking der
machinerieën uiteen. Schouten wist deae elemen
taire kennis door de bestudeering van boeken
over werktuigkunde en toegepaste electriclteit
aanmerkelijk te verrijken. HU studeerde lange
avonden en halve nachten.
En In den loop van enkele Jaren was Rem
mert Schouten bU de achthonderd fabrieksar
beider», de afdeellngschets, het kantoorperso
neel en zelfs bü de directie een bekend en ge
zien man geworden, die in alle onderdeden van
het omvangrijk bedrUf op voor hem bekend
terrein was.
Op twee- en-dertlgjarigen leeftijd was hij fa-
briekrinspecteur, twee Jaren nadien algemeen
procuratiehouder.
Thans, op een voltallige vergadering van di
rectie en commissarissen, werd Remmert Schou
ten met algemeene stemmen tot onder-dlrec.
teur benoemd.
ultbvuk
warén de <eVoigJ»ir^«ir'Bbn’AJöerenjstand
die al enkele jaren op den rand van een
levensmhiimum leefde en wiens ^weer
standsvermogen totaal was ondermljnd,
funest.
Reeds twaalf jaar geleden hield de Bloemen-
daalsche vroedschap zich bezig met het plan,
om aan zee een badplaats te stichten Vele en
reer uiteenloopende plannen kwamen in den
loop der jaren ter tafel en verdwenen weer even
snel als ze gekomen waren.
Thans Is de toestand echter zóó, dat er niet
langer gewacht kan worden. Aan den kop van
den Zeeweg zal een badplaats op zichzelf «-
rijzen en de gemeente hoopt door een goede
exploitatie van een en ander niet alleen de
kosten aan het uitgestrekte gebied verbonden
te dekken, maar zelfs een behoorlijk bedrag te
verdienen.
Begin van dit Jaar werd een uitbreidingsplan
ontworpen door den Dienst van Publieke Wer
ken en na veel geconfereer nam de Raad dit
plan aan. Intusschen was ook een jong archi
tect, de heer Komter, met een plan gekomen,
maar dit kon geen genade vinden.
Het plan ging naar de GewestelUke Commis
sie voor Uitbreidingsplannen en naar Gedepu
teerde Staten. Het kwam onlangs terug met
zooveel aanmerkingen, oat B. en W. maar voor
stelden om het In te trekken.
In de Donderdagmiddag gehouden raadsver
gadering werd voorgesteld om den landschap
en stedebouwkundlgen architect K. C. van Nes
op te dragen een ontwerp te maken. Tijdens
het debM bleek, «tot. de caadsladha individueel
- - - op de: hoogte waren gesteld van een correspon-
werden. dentia tussoheu én W. en een eombinatle-
JKomter-v. d. Méér. Men vroeg er haar en toen
64
Toen se na een korten rit
van haar gastvrouw bereikt had en mevrouw
Archer's pompeuee da nasaal binnenschreed,
was er één oogenblik van Intense stilte; onmld-
delHJk gevolgd door een bijna ademloos ge
mompel van bewondering. Madge's hooghartig
gezicht straalde van stille voldoening: zU had
niet anders verwacht.
„Lieve kind, je bent mooier dan Ik je ooit
te voren gezien heb," zei mevrouw Archer:
maar zonder afgunst, want se was, sis vrouw
van een pervenu. veel te gelukkig, dat Lady
Irene het feest met haar tegenwoordigheid
had willen eeren. .Het is verschrikkelijk vol
vanavond, vind je niet; maar wat kon Ik er
aan doen? Zooals Je weet, hebben ze mU nkn
hoofd gek gezeurd om kaarten. Ik geloof wer
kelijk. dat heel Londen er la."
Madge had reeds heel wat gedanst, toen
haar partner van het oogenblik verbaasd het
hoofd om keerde met de opmerking:
Ik va”
In het laatstgenoemde jaar werkte de
Nederlandsche boer dus voor een bedrag
van een gulden vijftig cents per veek ge
middeld wanneer hij tenminste al rijn
verplichtingen nakwam.
De commlssie-Ebels, die eigenlijk de
vraag bestudeerde „of en zoo ja In hoe
verre en door welke oorzaken In den land
en tuinbouw eene wanverhouding bestaat
verre en door welke oorzaken In den land-
tusschen de bodemprijzen en pro
ductiekosten eenerzljds en de op
brengst der producten anderzijds
kwam voor het eerste-crlslsjaar tot de con
clusie dat een dergelijke wanverhouding
duidelijk viel aan te toonen en voor het
tweede dat zij „ongekende afmetingen” had
aangenomen. Zij schrijft letterlijk: 4)
De gaanden
H C. Dekker, leersres handwerken, NJI.. vsn
Stuartatraat 32 naar Castricum.
H. Voorman, kantoorbediende, RX., van Bo-
terstraat 16 naar Haarlem.
P. G. Heddea. tuinbouwer, R.K., van Hellooèr-
dUk 10 naar Dultechland.
Wed. I. BruUn—van Brink, z.b., geen.,
Kénnemerstraatweg 41 naar Rijswijk.
A. Oudhuis. dienstbode, RN. van Maclaine
Pontstraat 30 naar h.H. Waard.
Wed. M. J. v. d. BergOortmeijer en gezin,
z.b., R K van Laat 227 naar H.H. Waard.
C. Snijder en gezin, beambte Ned.
geen, NJL
Gronlngen.
A. Wissekerke, z.b., N.H., van Costerstraat 3S
naar Blaricum.
J. P. Llenesch. z.b., geen, van Langestraat 43
naar Amsterdam.
Th. C. M. Beerents, z.b., R.K., van Maclaine
JDe noodtoestand In de akkerbouwbedrijven
was voor de regeerlng aanleiding steun te
verleenen aan den verbouw van tarwe en sul-
aan
«Un
aoolets bUzondere?” vroeg Madge achteloos.
„De heele wereld is er Immers zoowat?”
,JEn geen wonder, met zulke attracties," zei
S*. wis neau die stouunlte
overal tegelijk
Een pear keiharde vuistslagen vielen als mo_
kerslagen op het
bureau van den 'j
geweldenaar. Door
de kracht van
een
een
tafel en vloog op
I den grond voor
de sidderende voeten van Bartels.
Met een stem, bulderend als een orkaan, brul
de Schouten hem toe:
Ik d 1 d geen tegenspraak 1 Van geen mensch!
Hier, in de fabriek en daarbuiten gebeurt alléén,
wat ik will Daar is geen middenweg! Je hebt
je blindelings aan mUn instructies te houden I
Aan mU alleen!”
De ander stond te trillen op zijn beenen.
TOen rinkelde de telefoon. Bulten zichzelf
van woede greep Schouten den hoorn van den
haak, en bulderde:
„Ik heb je toch gezegd, dat ik niet gestoord
wil worden, als er iemand bij me lal"
Hjj luisterde een oogenblik naar wat de tele
foniste tot verontschuldiging naar voren bracht,
en zei toen, ditmaal wat kalmer:
„O, dat ia wat anders, juffrouw. Verbind dan
maar.” A
HU gaf Bartels een wenk dat hU gaan kon.
Toen deae de deur achter rich gesloten had.
bracht de dictator den hoorn aan het oor, en
vroeg kleintjes:
,4a. Wat te er?"
En aan de andere zijde van den draad klonk
de bazige stem van een klein, mager vrouwtje:
„Zeg, Remmert 1 Wat heeft dat nu weer te be
ttekenen? t la al vijf minuten over lessen, en
je weet toch, dat we klokslag zes uur eten! Van
morgen heb Je weer asch op het vloerkleed
gemorst óók! Je aoudt heelemaal in de eet
kamer niet rooken! Je weet toch, dat ik dat, niet
hebben wil! En je Jas hing weer op de slaap
kamer! Die hoort In de gang aan den kapstok!
En kom nu onmlddellUk thuis! De soep staat
op tafel!”
^Ja. vrouwtje,” zei hU bedeesd. ,Jk ben aóó
bU Je.
Als een haas vloog de dictator naar hula.
De cijfers van het Inkomen der manne
lijke arbeidskrachten, zooals hierboven
▼oor de jaren 19241928 weergegeven, lie
pen terug tot:
Hoewel over voldoende kapitaal gesproken
werd ontvingen B. en W. nog geen concrete
namen van de geldgevers. Een groote hotel-
ondememlng zou rich os. voor het plan in-
teresseeren. bouwers zouden willen deelnemen,
etc. Verscheidene raadsleden meenden, dat het
goed te een uitbreidingsplan als X onderhavige
(dus het stichten van een nieuwe badplaats) te
toetsen aan particuliere interesse, waaruit on-
mlddeUljke rentabiliteit geboren sou kunnen
worden.
De raad besloot, op voorstel van den burge
meester, den heer v. d. Meer 0JS. tot 15 De
cember gelegenheid te geven met kapitaal ter
tafel te komen,
dan zullen B.
In see gaan.
Bloemendaal ziet de toekomst gloren, een
nieuwe badplaats aan de Noordzee staat op
stapel!
„attractie,” Lady Irene,” voegde hü er ondeu
gend bü. „maar ik maak niet graag compli
mentjes, die él te veel waarheid bevatten. Met
„hem” bedoelde ik iemand, dien men werkelijk
niet dikwijls op vroolüke fuifjes ziet: den heer
Redmayne"
Madge had nu te veil routine in haar rol
om zichtbaar te schrikken; maar bU het booren
van dien naam liep haar toch een kille huive
ring over den .rug.
Redmayne stond met gebogen hoofd, blUk-
aandachtlg luisterend naar bet onbe-
gekeuvei van sUn gastvrouw, met die
'dheld én vriendelUkheld, die zün gedrag
jegens alle vrouwen kenmerkte. Maar
gedachten waren niet bü het gebabbel;
blik zwierf ongedurig door de zaal, alsof hü
iemand zocht.
„Zoo aardig van u om te komen!” kwet
terde mevrouw Archer met haar Ietwat plat
accent. „En soe’n eer voor mijn avondje, want
Ik weet best, dat u haast nooit uitgaat. Ik heb
duldelük gezien, dat veel gasten er van opkeken
en aangenaam verrast waren, en geen wonder!
Ik moet dadelijk mijn man eens gaan zoeken
en het hem vertellen.”
„Toe, doet u geen moeite, mevrouw Archer.”
zei Bedmayne op zijn vriéndelijkste manier,
ilk heb mijnheer Archer zoojuist al gesproken
- Ik Bet hetn aifhter In de rookkamer, en Ik heb -
De heer v. d Meer heeft aan het gemeente
bestuur voorgesteld om den geheelen kop
van den Zeeweg aan hem te verpachten De
niet onverdienstelüke plannen van architect
Komter zouden dan worden uitgevoerd. B. en
W. hadden er wel ooren naar en stelden vast,
dat de pachtprijs vüftlg k zestig duizend gulden
„Ik wou dit telegram graag weg hebben.”
sel as. „Ik kan zelf niet naar het doro gaan,
want ik moet den bode spreken, ate hü komt.”
Uk aal wel even gaan," zei Peters dadelijk,
maar meteen begon hü weer te hoesten en hü
zag ar sóó zwak uit, dat Irene vlot aanbood:
.iaat mü het even wegbrengen, juffrouw
Garter.” Petera protesteerde, maar Irene waa
niet van baar besluit af te brengen. Jk beb
echt zin in een loopje; ik heb in geen dagen
echt gewandeld."
„Iaat haar maar gaan, James," se! Juffrouw
Carter. ..Het zal haar goed doen. En alias te
afgedaan, dus ge hoeft rieh niet te haasten
met terugkomen."
Juist zooals m was, met haar groeten linnen
zonnehoed en sender handschoenen aan haar
kleine gebruinds handen, liep Irene het hekje
uit en den weg af naar het dorp. Kr waren
weinig menachen op pad, en de enkelen die zü
tegenkwam. wieroen nauwelijks een blik op
baar gericht, bijna geheel verborgen door den
hreeden hoedrand. Ze versond bet sakentele-
gram en was op den terugweg naar de kwee-
kerij. toen de beer lijke middag haar tn ver
zoeking bracht, nog wat te treuzelen bü bet
denneboechje. waar se had ritten rusten op
den dag van baar aankomst.
<Wor<t wrwlgd)
i
komen en een sigaar met hem tg rootten. Ik
ben maar voor heel eventjes komen binnen
vallen."
„William zal verrukt rijn,” zei re. .Maar
wat vreeaelük jammer, dat u niet wat eerder
gekomen bent, mijnheer Redmayne! We hebben
daarjuist den schrikkeldans gehad, en ik weet
zeker, dat u als allereerste aoudt gekozen
Denk ook eens aan, wat een eer, om met
onsen beroemden staatsman te dansen!'*
,JBr zün hier vanavond heel wat beter dansers
dan ik ben, mevrouw Archer," antwoordde hü-
„Ik ben heel tevreden met toeküken
U* Lady Irene niet schltterend-mool van
avond?" vroeg re spontaan.
Redmayne keek op.
Op nauwelüks een
danste de lange, tengere gestalte in zacht-
rose zü. Langzaam schuifelde bet paai dlch-
terbü; haar blik ontmoette den zijnen.
Op dat oogenblik was Redmayne zich bewust
van een vreemde gewaarwording even onver
klaarbaar als overweldigend. TerwUl zün oogen
rustten op het mooie gezicht met de donker
grijze oogen, scheen het hem een seconde toe,
dat dit gezicht op de een of andere geheim
zinnige en büna onmerkbare manier veranderd
was.
,Js re niet heerïük?" vroeg mevrouw Ar
cher. „U moet wel trotech op haar zün u
bent oen soort voogd over haar. Is 't niet?
want ze is de koningin van het feest van
avond.”
Redmayne mompelde Iets, en zoodrs me-
M. Schouten, dienstbode, R.K.,
naar Emmastraat 36.
F. Jansen, dienstbode, RK., van Harenkarspel
naar Fnldsen 76.
H. J. Mandemaker, dienstbode,
Amsterdam naar Boterstraat 16.
C. M. Duün. dienstbode, RK.,
naar Zocherstraat 1.
C. J. Jes en echtgenoote. z.b., geen en Rem.,
van Den Haag naar Kruislaan 14.
D. v. d. Haagen en gezin, spoorwegbeambte,
geen, van Haarlem naar Leliestraat 12.
M. v .d. Broek, rijkstelefonlste, N.H., van- Am
sterdam naar Zocherstraat 9.
H. Kreb, kruideniersbediende, geen, van Bus-
sum naar Lindenlaan 65.
A. M. C. Duün, dienstbode, RK. van Ummen
naar Payglop 2.
E. Koningstem, dienstbode, geen, van Velsen
naar Snaarmanslaan 99.
M. E. Haan, ieerling-verpleegster, RK.,
Zwaag naar Van Everdlngenstraat 18.
M. P. Korre, leert! - -
Zwaag naar Van Ev<
C. de Wit en gezin, aannemer, D.G.,
singerhorn, Kolhom, Viaai- woonschip.
Frieschebrug.
D. O. P. Roodzant. ambtenaar Centr.
Contróledienst, N.H., van Wormerveer
Kennemerstraatweg 175.
P. H. Leefgen. varensgezel, RK., van
naar Bloemstraat 32.
A. Bakker, huishoudster,
naar Bloemstraat 32.
Wed. M. W. LubachHoutman en gezin, pen
sionhoudster. RK. en geen, van Bergen naar
Spoorstraat 47.
Wed. P. Klomp—Blom, z.b., N.H., van ZUpe,
Burgerbrug, naar Baanpad 28.
M. Heüllgenberg en gezin, brugwachter, N.H.
G.K. en N.H., van Jisp naar Kanaaldijk 26.
A. G. van Huét en gezin, kantoorbediende,
geen en N.H., van Barsingerhorn naar Nteuw-
poortslaan 96.
J. Admiraal, granietbewerker, R.K., van Hei
loo naar Groot Nleuwland 47.
H. P. Schober—Blna. hulp In de huishouding
RK., van Bergen naar Nieuwlanderslngel 70.