Verschil
van
stand
Minister Slingenberg verdedigt
zijn eerste begrooting
PpWpo
KARAKORUM-REIZIGERS
ONDERSCHEIDEN
VELE VRAAGSTUKKEN
AAN DE ORDE
Kerkelijk leven
DE VERDEDIGING VAN
NED.-INDIË
Restaurant DORRIUS
ZATERDAG 23 NOVEMBER 1935
TWEEDE KAMER
LEEKEPREEKEN
k
verkoudheid
Probleem der werkloosheid
Arbeid van man en
vrouw
Nieuwe industrie te
Gouda
I
dan
100 jaar in one land
ZUSTERS URSULINEN
400-jarig bestaan wordt gevierd
Prof. Dr. E. GORTER
Benoemd tot hoogleeraar le Gent
Pensioenfonds K.H.L.
BENOEMINGEN
Doe Uw St. Nicolaas-inkoopen reeds nu en in de ochtenduren
BOEKDRUKKERSBEDRIJF
MILITAIRE VERLOVEN
Wat Miinhardt maakt Is goed
Een audiëntie by den Belgischen
minister van Econ. Zaken
KRIJGT OOK DORDRECHT
ZIJN TUNNEL?
DE REDEMPTORISTEN TE
WITTEM
Maritieme defensiemiddelen zyn
onvoldoende, zegt vice-admi-
raai jhr. G. L. Schorer
Verzekeringmij.
„Patria”
Goed
maak'
Nederlandsche belangen
in België
Werkgelegenheid voor meer
tweehonderd personen
Het allesbeheerschend probleem
is de werkloosheid, waarop
alle krachten geconcen
treerd moeten worden
Priesters van het H. Hart
Het verhoor van de directeuren
Welverdiende hulde voor dr. Visser
en zyn echtgenoote
Maande
I
Den Haag. 22 November 1935
van
een
mededeeling
zusters
dit
in
LIBRA
t
totale
Alle belangrijke wegen, loopen er door heen:
1
1
I
waar
mee
van den ondernemer be-
ander tech-
personeel, een tweehonderdtal werklle-
Te Utrecht sprak Donderdagavond in het Geo
grafisch Instituut der Rljks-Unlversitelt voor de
Utrechtsche Indologen-Vereeniging en de Ver-
eenlging Utrechtsche Geografische Studenten Z.
Exc. Vlce-Admlraal Jhr. O. L. Schorer over de
..Strategische positie van Nederl.-Indlë in den
Pacific".
Een dezer dagen vergaderde de Federatie der
Werkgeversorganisaties In het Boekdrukkers-
beorljf onder voorzitterschap van den heer 8.
S. Korthuls.
maatregelen ter betere en meer sociale verdee-
Ung van de beschikbare werkgelegenheid.
Laat in den middag heeft Minister SLIN
GENBERG kort en zakelUk zijn meenlng over
de aangeroerde punten ontvouwd.
Verdere uitbreiding van de sociale wetgeving
is natuurlijk ook een wensch van den Minister
zelf, doch de omstandigheden leggen hem hu
eenmaal een rem aan. Daarop stuit b.v. af d»
door den sodaal-democraat Drop gevraagde in
voering van de gewijzigde Stuwadoorswet, wel
ke een ramp voor bet scheepvaartbedrijf zou
zijn
t
i
i
In Januari as. Is het 100 jaar geleden dat de
eerste Paters Redemptoristen zich In ons land
vestigden In het oud-klooster der Capucijnen te
Wittem. De Redemptoristen kwamen onder lei
ding van Pater Deschamp. later kardinaal-aarts-
bisschop van Mechelen. Zooals men weet Is kar
dinaal van Rossum in het klooster begraven.
Het eeuwfeest zal op feestelijke doch beschei
den wijze worden gevierd.
N. X. Vssrborpwat b. b. bpasi, Amsterdam.
(ademen; neus,
n 's-avonds
dampo-bal-
verkoudnWid „los".
- Pot 50 cent
Dampo dampen diep
keel en borst wnorgsnb
flink ‘diep inwrijven met
sem. Maakt elk
Doos 30 cent
De Algemeene Beschouwingen leverden wei
nig op. De katholieke afgevaardigde STEIN
METZ vond, dat Minister Slingenberg eigen-
Uik maar magere plannen koestert.
De Minister echter acht al heel -wat bereikt.
Indien hij erin slaagt, hetgeen op sociaal ge
bied momenteel bestaat, ongerept door dezen
moeilijken tijd heen te brengdn.
Nadat de Kamer gisteren in uitzonderlijk
korten tijd de Justltlebegrootlng had afge
handeld een van die behandeling restee-
rende motle-Sneevllet, vragende een onder
zoek door een Kamercommissie van jevan-
genistoestanden, werd heden met 62 tegen
3 stemmen verworpen zette zij zich van
daag aan hoofdstuk XII, de begrooting van
Sociale Zaken.
In leder geval zal voor pensioenregelingen
voorontwerp bjj den Hoogeo Raad
Arbeid worden Ingediend, gelijk voor de Kln-
dertoeslagregellngen reeds Is geschied.
Verkorting van de werkweek brengt een be
langrijke verzwaring van de lasten op het be
drijf. zelfs Indien het weekloon evenredig ver
laagd wordt. De poging, om in sommige bedrij
ven dit middel toe te passen langs vrljwllllgen
weg. is mislukt. Misschien kan de Overheid een
zeker overbruggingsbedrag ter beschikking stel
len, om het gemakkelijker te maken, dat bij de
40-urige week ook een lager loon geaccepteerd
wordt Bereidheid tot - dit laatste zou volgens
den heer Kuiper bij de arbeiders thans wel aan
wezig zijn. De Minister zegde daarom nieuwe
overweging van dit vraagstuk toe.
Db. Kersten deed zijn zooveelste poging, om
den „afgod van de sociale verzekering” omver
te gooien, maar had ook bij den nieuwen be
windsman natuurlijk een échec. Minister Slin
genberg legde hem de nuchtere Taag voor,
welke voorziening In veler nood hij daarvoor
dan in de plaats wilde stellen. De heer Kersten
zweeg.
De afdeellng „Arbeid” bracht weer een lan
ge reeks van sprekers, die tal van ontwerpen
ter sprake brachten. Van katholieke zijde be
pleitten de heeren LOERAKKER en VAN DER
PUTT eensgezind de algemeen verbond verkla
ring van bedrijfsregelingen terzake van kln-
dertoeslagfondsen en pensioenfondsen en be
sprak de heer KUIPER maatregelen, die te
nemen zjjn tegen het euvel der werkloosheid
Monetaire maatregelen, aldus deze afgevaar
digde, richten blijkens de ervaringen In België
en Tsjecho-Slovaklje na eenigszins langeren
duur niet veel uit. En het gering effect, dat
tengevolge van de overal ter wereld nage
streefde autarkie economische maatregelen heb
ben, blijkt wel daaruit, dat zelfs het zeer groot-
scheepsche Plan van den Arbeid der 8.DAP.
nog honderdduizenden werkloozen overlaat. De
heer Kuiper beperkte daarom zijn pleidooi tot
De Hoogeerw. Provinciaal der Priesters van
het H. Hart van Jezus heeft benoemd: tot
Rector van het Juvenaat te Bergen op Zoom
den Zeereerw. Pater Dr. H. Dorresteijn S.CJ;
tot leeraar aan hetzelfde Juvenaat den Zeer
eerw. Pater Dra. J- Manders S.CJ.; tot Pro
fessor in de Dogmatische Theologie aan bet
Groot-Semlnarie te Llesbosch; den Zeereerw.
Pater A. Puts S.CJ.; voor de Missie van
Congo: de Zeereerw. Paters L. Jeukens en L.
Steegh S.CJ.; en voor de Missie van Zuid-
Sumatra: den Zeereerw. Pater A. Oebblng
S.CJ.
In de laatste veertig Jaren heeft de toestand
In Oost-Aziö zich steeds meer en meer gewijzigd,
vooral tengevolge van de snelle ontwikkeling van
Japan. Het snel aangroeien van de bevolking van
dit rijk bracht het moeilijke vraagstuk naar
voren, op welke wijze in nieuwe middelen van
bestaan moest worden voorzien. Voor de uit
breiding van de Industrie heeft Japan grond
stoffen en afzetgebieden noodig.
Het zich zoo snel ontwikkelende land wenschte
zijn plaats onder de zon en trachtte deze te ver
krijgen als het kon goedschiks, maar zoo noodig
kwaadschiks.
Hierdoor is Japan eigenlijk de domlneerende
factor geworden In alle strategische paciflc-pro-
blemen. Het bewees zijn kracht in den Russlsch-
Japanschen oorlog in 1905. in den wereldoorlog,
en toonde door zijn optreden in China niqt voor
geweld terug te schrikken.
Engeland heeft deze ontwikkeling reeds vroeg
begrepen en zich ertegen gewapend door den
aanleg van een sterke vlootbasis te Singapore. De
Vereen lede Staten van Amerika hebben een ster
ke vlootbasis op de Hawail-eilanden en hier
strekt zich op den doorgangsweg tusschen Oost-
Azlë en tusschen Australië en het Westen de
Nederlandsch-Indische Archipel uit.
Het gebeurde met het pensioenfonds van
den Konink'ljken Hollandschen Uoyd moet
ongetwijfeld tot preventieve maatregelen
voor de toekomst lelden. Het vraagstuk is
evenwel moeilijk. Niettemin zegde de Mi
nister spoed toe bjj bet zoeken naar een
oplossing.
Onder voorzitterschap van den heer J. B.
Vink, heeft de Nederlandsche K. v. K. In
België te Brussel een druk bezochte buitenge
wone ledenvergadering gehouden, waarop de
voorzitter gesproken heeft over „Nederland
sche belangen In het gedrang,” een rede naar
aanleiding van de jongste Belgische Konink
lijke besluiten.
Hierdoor worden Nederlandsche producten.
Nederlandsche grondstoffen, Nederlandsche ar
beiders en Nederlandschkapitaal geweerd, wan
neer het betreft levering aan openbare instel
lingen In België.
Naar aanleiding hiervan heeft, volgens de
Telegraaf, de heer Vink een audiëntie gehad
bfj den minister van Economische Zaken. Van
IsaCker. De voorzitter van de Nederlandsche
Kamer van Koophandel in België zette de be
zwaren uiteen, welke tegen het volmachtbc-
sluit van 1 October in Nederlandsche handels-
kiingen In België zfjn gerezen.
Minister Van Isacker verzocht den heer Vink
deze bezwaren in een nota te belichamen. Hu
verklaarde voorts, dat het niet In de bedoe-
Img van de Belgische regt'riug ligt, rechtma
tige Nederlandsche belangen te schaden en
zeide ten slotte, dat de nota van de Neder
landsche Kamer van Koophandel in België
met welwillendheid zal worden onderzocht
Militairen, aan wie ter gelegenheid van het
Kerstfeest en/of den Nieuwjaarsdag, verlof of
bewegingsvrijheid wordt verleend, hetwelk zou
eindigen onderscheidenlijk op Donderdag 26
December 1935 en op Woensdag 1 Januari 1936.
kan worden vergund terug te keeren per eer
ste reisgelegenheid op Vrijdag 27 December 1935.
onderscheidenlijk op Donderdag 3 Januan
1936.
Naar wU vernemen, is prof. dr. E. Gorter,
hoogleeraar in de kinder-genc?skunde aan de
Leidsche Universtteit in gelijke functie be
noemd tot hoogleeraar aan de Unlverslteit te
Gent
Zondagsarbeid wordt ook door den Minister
niet bewonderd, al gaat hij niet zoover als ds.
Kersten. Ook de verdere beperking van den
kinderarbeid zal zijn aandacht hebben. Het
vraagstuk van den arbeidstijd van chauffeurs
is reeds In zóóver gevorderd stadium van voor
bereiding. dat het eigenlijk verwonderlijk is, dat
dit nog niet publiek is geworden. Klachten over
de kwade gevolgen van het werken aan den
loopenden band zullen worden onderzocht.
De verder toepasseiykverklarlng van de Ar
beidswet op andere bedrijven wordt weder door
de tijdsomstandigheden vertraagd. Dit geldt
zoowel voor het kantoor- als voor het hotel- en
restauran tbedrlj f
In verband met de handhaving van de Ar
beidswet moet men niet te spoedig over ver-
leenlng van overwerkvergunnlngen klagen. Ge
woonlijk is daartoe een behoorlijke reden, b.v.
het behoud van werkgelegenheid, die anders
misschien te loor zou gaan
Aan den heer Kuiper gaf de Minister
toe, dat de werkloosheid het allesbeheer
schend probleem Is. Daarop zal alle kracht
geconcentreerd moeten worden. Over de
concrete middelen, om dit doel te bereiken,
is echter verschil van meenlng mogelijk.
In een Vrijdagavond In het Koloniaal Insti
tuut te Amsterdam gehouden bijeenkomst van
het Kon. Ned. Aardrijkskundig Genootschap,
waarin dr. Ph. C Visser een lezing hield over
zijn Jongste expeditie naar den Karakorum,
heeft de minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, prof. dr. J. R. Slotemaker de
Bruine, medegedeeld, dat het HM. de Konin
gin behaagd heeft dr. Ph. C. Visser te benoe
men tot ridder in de Orde van den Neder-
landschen Leeuw en zijn echtgenoote, mevr.
Visser—Hooft, tot officier in de Orde van
Oranje-Nassau.
vanuit Singapore kan een Engelsche vloot het
beheerschen. de kalme zee en de kusten met hun
baaien zijn by uitstek geschikt voor een zeeoor
log en het land bevat alle grondstoffen waaraan
een oorlogsvloot en waaraan Japan behoefte
heeft.
Een oorlog van Japan met Rusland zal te
land, een oorlog met de U.8A. of met Engeland
ter zee gevoerd worden.
Hoe de hier veronderstelde zeeoorlog gevoerd
zal worden, is natuurlijk niet bekend, maar dat
Ned.-Indlë er veel kans in loopt op schending
zyner neutraliteit is wel zeker, zoowel door zijn
rykdom aan grondstoffen, die in den oorlog noo
dig zullen zijn, als door zyn ligging en zyn over
vloed van eilanden, die gemakkeiyk als steun
punten voor den handelsoorlog, of voor andere
operaties zyn in te richten.
De drukkerspatroons uit alle deelen des lands
waren in grooten getale opgekomen.
De voorzitter heeft in zyn openingswoord den
beklemmenden nood in dezen bedryfstak naar
voren gebracht. Er is toenemend werkgebrek,
stygende werkloosheid. Verschillenoe sociale
usances, die in den loop van twintig jaren een
regen voor het bedryf zyn gebleken, komen
thans in het gedrang door den nood der tyden.
Iedere patroon Immers, die zich niet aan aie
usances wenscht te storen, is vry ze niet in
acht te nemen. Daardoor moet op den duur deze
in het maatschappeiyk leven gegroeide orde
ning vernietigd worden, tenzy de regeering die
usances algemeen verbindeno wil verklaren.
Deze regeerlngssteun. uitsluitend aanvullend en
zich beperkend tot hulp aan hetgeen in den
loop der jaren is gegroeid, is zeker verre te er-
kiezen boven een direct overhcidslngrypen, dat
in de toekomst noodig zou worden, wanneer
men eerst de gegroeide ordening sou laten on
dergaan. Tot dusverre had echter de typografi
sche bedryfsraad geen werk van beteekmls
gehad.
Vervolgens werd in deze vergadering een
voorstel gedaan tot instelling van een Sanee-
ringsfonds. Het hoofdbestuur zal zich te dezer
zake nader verstaan met de leveranclersbonden.
Wat de collectieve arbeidsovereenkomsten be
treft. heeft Minister Slingenberg verklaard, dat
algemeen verbindendverklaring in dezen tyd
economisch niet mogeiyk Is. Verbindendverkla
ring van partieele regelingen is niet gemakke
iyk, maar wordt niet k priori afgewezen.
B. en W. van Dordrecht hebben aan den ge
meenteraad medegedeeld, dat de regeering op
voorstel van het bestuur van het Werkfonds aan
de gemeente een voorschot van ten hoogste
i 599 000.— heeft verleend voor den bouw van
een tunnei ter vervanging van den spoorweg
overgang by den Krispynscheweg. De
bouwkosten zullen f 624.000 bedragen.
De minister van Sociale Zaken heeft een sub
sidie toegezegd.
In verband met de Invrijheidstelling van 3e
beide verdachten H. en L„ resp. hoofd-dlrecteur
en directeur van de Patria-Verzekerlngmaat-
schappy te Rotterdam, die verdacht worden
van bedriegiyke bankbreuk, vernemen wy na
der. dat, hoewel de verdachten ui", de voorloo-
pige hechtenis zyn ontslagen, het justitioneel
ondersoek in deze zeer ingewikkelde zaak met
kracht wordt voortgezet.
Verdachten hebben by hun verhoor medege
deeld. de dupe te zyn geworden van een groep,
die 176 van de 200 aandeelen hebben overge
nomen. Hierby zou da voorwaarde zyn gesteld,
dat de Engelschen een bedrag van f 90.000.-
zouden storten ter dekking van de schade, welke
de crediteuren door deze transactie zouden Uj-
den.
zy zouden toen van een zeer goed bekend
staanden notaris te Antwerpen een verklaring
hebben ontvangen, dat hy dit bedrag aan de
Patria zou afdragen tegen een kwitantie getee-
kend door den directeur H. en een nieuw te
benoemen presldent-commissarls. De Patria zou
hiermede accoord zyn gegaan. Doch onmiddel-
hjk na de transactie werd een vriend van de
Engelsche groep tot commissaris gekozen en
deze weigerde de kwitantie voor den notaris te
onderteekenen.
Intusschen had de Engelsche groep 40.000.
van de oude aandeelhouders ontvangen, bene
vens ƒ11.000.van de Patria.
Bovendien zou de Patria de vordering tot
volstorting tegen de oude aandeelhouders kwyt
zyn. Daartegenover bezat zy een waardeloos
pakket A M -aandeelen.
De Justitie gaat thans na in hoeverre deze
mededeelingen op waarheid berusten.
Naar wy voorts vernemen is het bedrag, dat
de verdachten In het vooruitzicht hebben ge
steld te betalen aan de crediteuren 150 000.—
groot. Zy hebben echter nog niet de beschik
king over het geld, hetgeen de rechtbank heeft
doen besluiten de aanvrage van het faillisse
ment thans veertien dagen aan te houden.
Vrydagmorgen bevond verdachte O. L. zich
nog steeds op het hoofdbureau van politie ter
beschikking van den vreemdelingendienst. Hy
zou hedenmiddag worden verboord.
Het gemeentebestuur van Gouda heeft een
aanvrage ontvangen van ir. Verftirden uit
Winterswyk voor huur van 10.240 m2 ge
meentegrond aan de Nieuwe Vaart (d. 1. de
verbinding tusschen Hollandschen IJsel en
Gouwe, den waterweg ^RotterdamGouda
Amsterdam) om daar op te vestigen een nieu
we industrie „Navlletra” (Nationale Vliegtuig
en Transportwerktuig Industrie).
De nieuw gestichte firma, die een kapitaal
van zeven ton achter zich heeft stelt zich ten
doel de vervaardiging van verplaatsbare, ver
stelbare transporteurs voor het bouwbedryf.
brandladders, ultkyktorens en schaartorens,
transportwerktuigen, welke hier te lande nog
niet worden vervaardigd en sportvllegtulgen
(klein vliegtuigbouw).
By de nieuw te vestigen Industrie zullen vol
gens
halve Ingenieurs, teekenaars en
nisch
den arbeid vinden.
B. en W. van Gouda adviseeren den Raad
de gevraagde terreinen te verhuren,, voor 450
per Jaar voor den tyd van vyf jaren en vyf
optie-jaren en het recht van koop tegen ze
ventig cent per vierk. meter.
Een princlpieele verandering in de verhouding
tusschen den arbeid van man en vrouw ligt niet
in het voornemen van den Minister.
Mevrouw de VriesBruins had hem met aan
het program zyner party behoeven te herinne
ren. Het Ingediende voorontwerp heeft vol
strekt die strekking niet. Het beoogt slechts een
verplaatsing van den vrouwenarbeid. Een meis
je van 14, 15 of 16 jaar moet van de fabriek
naar het werk in huls, opdat het op den duur
bqjtenlandsche arbeidskrachten vervangen kan.
Wat de internationale arbeldsconventles be
treft, waarover de liberaal Van Kempen op
nieuw nogal geringschattend had gesproken
in tegenstelling met den vryzinnlg-democraat
Mr Joekes biyft de Regeering voorzichtig
heid betrachten. Die conventies bevatten ten
slotte slechts aanbevelingen en richtsnoeren en
het is het nationaal belang, dat beslist over
de vraag, of de nationale wetgeving aan die
conventies moet worden aangepast. In dit ver
band antwoordde de Minister den sociaal
democraat Dr. Van der Tempel, dat hy zal
nagaan, of de door dezen afgevaardigde opge-
somde conventies alsnog voor ratificatie in aan
merking komen.
De Bedryfsradenwet, aldus Minister Slingen
berg, heeft inderdaad nog niet het resultaat ge
had, dat velen ervan gehoopt hadden. Men zy
echter niet te pessimistisch. Het Departement
gaat hier voortdurend stlmuleerend te werk en
bet instituut verkeert nog in de periode van
groei, waarin men niet overhaast te werk kan
gaan door reeds thans verordenende bevoegd
heid aan den bedryfsraad te verleenen.
Dinsdag as. set de Kamer de beraadslagin
gen over de begrooting van Sociale Zaken
voort.
De Straat Malakka wordt afgesloten door het
Britsche Singapore: de zeestraten in Ned.-Iriffië
zyn open voor iedereen.
De vloot in Nederl.-Indlë is dus op de eerste
plaats noodig om onze neutraliteit te handha
ven. Dit is de marine dan ook gedurende den
wereldoorlog geheel gelukt. Het kan nooit de
bedoeling zyn de vloot in haar geheel te laten
optreden tegen de scheepsmacht van een der
groote zeemogendheden. Toch mag onze vloot
in Ned.-Indië, eventueel versterkt vanuit Ne
derland. geen quantité négllgeable zyn. Haar
sterkte moet echter zoodanig zyn, dat de voor-
deelen, verkregen door een eventueele neutrali-
teitsschending, veranderen in nadoelen, wan
neer onze vloot zich by een der partijen aan
sluit. De sterkte die hiervoor uit strategische en
tactische overwegingen noodig is. is door de re
geering vastgesteld. Een bouwprogram Is opge
steld. maar door de tydsotnstandigheden niet ten
uitvoer gebracht.
Hierdoor is onze vlootsterkte in Indlë onvol
doende en is ons rustig bezit van dat uitgestrek
te ryk niet verzekerd. Alleen een ruimer marine
budget zal dit bezit kunnen bestendigen.
De toestand in Oost-Azië is zoodanig, dat ver
sterking van onze marine voor Indtë een levens
belang is. waarvoor zoonoodig andere belangen
moetem wyken.
15°*° ’ll on*e reeks beschouwingen over
I de vrouw en het hedendaagsche leven
begonnen, hadden wy nog verscheidene
opmerkingen van trouwe lezers dezer rubriek
ter beantwoording liggen. Tsgenover één heb
ben wry nog de belofte in te lossen, dat wy
onze meenlng over het zoogenaamde stands
verschil zouden zeggen.
t Het onderwerp ziet er op het eerste gezicht
nog al delicaat uit. Vooral in onzen democratl-
schen tyd praat men daar liever niet over. Scherp
omiynde ideeën hoort men daarover zelden.
Verschil van stand ontkennen gaat niet aan:
dat zou tegen alle evidentie Ingaan. Verschil
van stand erkennen valt menigeen biykbaar
moeilijk, ook al is hy geen communist of idea
list. Er leeft In breede kringen, ook onder chris
tenen een meenlng en ze is heel byzonder
van dezen tyd dat er geen verschil van
stand moest bestaan. Alle menschen zyn voor
God geiyk; in den dood zyn we allemaal het
zelfde, waarom kunnen wy het in het leven ook
niet zyn? De romantiek in boek en film draagt
bet hare tot deze mentaliteit by. Men leest en
ziet hartroerende verhalen van miliionnairs
die met een arme typiste trouwen; van chauf
feurs en huisknechten die met de dochter van
een graaf of baron gelukkig worden; men ziet
In zyn omgeving uit het zg. standsverschil
Allerlei ellende voortkomen: harten die gebro
ken worden, zielen die zich gekrenkt en ver
nederd voelen, jaloezie die oplaait, haat, die
tot misdaad komt, leven boven zyn stand, wat
eerzame mannen In de gevangenis brengt.
Waarom zoo vraagt men .al die narig
heid? Wanneer wy tot een geiykschakellng der
standen kwkunen. zou er een groote steen des
aanstoots en een bron van verdriet minder zyn
in deze toch al zoo trieste wereld.
Al deze overwegingen bewyzen slechts, dat do
oude geest der Fransche revolutie nog steeds
rondwaart en onder de nieuwe geestesstroo-
mlng van het nationaal socialisme, welke be
weert de democratie te bestrijden, eer toe- dan
afneemt.
Het eigenaardige is dat, wanneer men een
heftlgen bestrijder van standsverschil spreekt
en men hem vraagt: maar wat verstaat gy
onder stand, hy u meestal geen scherp gefor
muleerd antwoord zal kunnen geven. Voor de
meeste menschen is „stand” verbonden aan de
begrippen ulteriyk vertoon en geld; iemand
van „eersten stand” wekt dadeiyk de voorstel
ling van een groot huls en veel statie; iethand
van „lageren stand” moet noodzakelyk arm en
slecht behuisd zyn. Uit die wanbegrippen komt
meerendeels de ontevredenheid over het zoo
genaamde standsverschil voort. Gaat men deze
ontevredenheid ontleden, dan komt men ge-
woonlyk tot de conclusie, dat zy haar oorzaak
vindt in het brutaal en hoogmoedig optreden
van iemand, die op grond van zyn geldbezit of
maatschappeiyk machtige positie meent een
armeren en afhankelyken evenmensch te mo
gen onderdrukken, beleedigen of benadeelen.
Laten wy eens trachten het begrip „stand”
in den maatschappeiyken en gezelschappely-
ken zin te ontleden.
Wy vinden dan in den top den geesteiyken
stand en de magistratuur. Op de tweede plaats
komen zy, die door geestesarbeid in hun
levensonderhoud voorzien en op de derde plaats
zy, die in handel of nyverheid werkzaam zyn
Men kan ook andere verdeellngen maken en
spreken van middenstand, intellectueelen
stand, boeren-, werkgevers- en arbeidersstand.
Maar by zulk een indeeling let men teveel op
het beroep alleen. By de eerste indeeling ziet
men drie duldelyk omschreven maatschappe-
lyke klassen: de geesteiyke en wereldlyke ge
zagsdragers; de verzorgers van onderwys, kun
sten en wetenschappen en de verzorgers van de
materieele behoeften. Men kan dan deze drie
klassen weer in groepen indeelen en spreken
van de hoogere en lagere geesteiykheid, van
magistraten en ambtenaren; van bedienaren
van hooger en lager onderwys en van de groo
te en kleine kunst; van groote en kleine werk
gevers, van fabrieks- en landarbeiders enz. Hoe
men het ook keert en wendt, er biyven altijd
afzonderiyke groepen en grensgevallen,
men, by welke Indeeling oek, geen weg
weet.
Met onze eerstgenoemde indeeling hebben
wy slechts willen aangeven, dat er een overdui-
deiyke afteekening van standen in de maat
schappij bestaat, dat het dus dwaas is deze te
willen negeeren. Niemand immers denkt er asm
den eisch te stellen, dat geesteiyken en leeken
op geiyken voet moeten verkeeren; dat officie
ren en broodbezorgers, dat matrozen en pro
fessoren in het voortdurend maatschappeiyk
verkeer op elkaar zyn aang^ezen. Het stands
verschil is dus een feit; w4J moeten het aan
vaarden en er juiste conclusies uit trekken.
Tusschen de lynen van deze maatschappe-
lyke standen vormen zich de klassen In het
gezelschapsleven en wordt de pUniyke vraag
opgelost: is hy of zy van myn stand?
Be groote fout nu welke gewooniyk by over
peinzingen van het onderwerp wordt begaan Is,
dat men hierby byna uitsluitend den „stand”
naar geldeiyk Bezit afweegt. De vloek van onze
samenleving is en is altyd geweest, dat er
zoovelen zyn, die zich door het bezit van geld
en goederen verre boven niet-bezitters verhe
ven achten; dat zy, omdat zy zich in de wereld
een betere woning en betere kleeren dan an
deren kunnen aanschaffen, omdat zy dure
plaatsen by openbare vennakeiykheden kun
nen betalen, omdat zy kostbare maaltyden
kunnen aanrichten enzoovoorts, een ander, een
beter, een verhevener soort menschen wanen
te zyn dan zy, die dit alles niet kunnen doen.
Dit wekt, en terecht, ontstemming en wrevel
Niemand immers heeft het recht zich beter
of meer dan een ander te achten; de waarde
van den mensch kan GOD alleen beoordeelen.
Zou die «Man nog eenigszins vergeeflyk zyn
hy kunstenaars en geleerden, bet is een ou-
vergeefiyke dwaasheid, wanneer die meerder-
heldsdunk zich baseert louter en alleen op het
bezit van meer geld. Ons geslacht, dat den tyd.
van de oorlogswinsten en daarna de economi
sche malaise heeft meegemaakt, dat de wissel
valligheid van de fortuin in alle grilligheid
heeft gezien, moest elndeUJk geleerd hebben
aan dien standswaan, gegrond op een trommel
bankbilletten of effecten, te verzaken. Maar
bet is te vreezen, dat het goud altyd zyn ver
derfelijke rol zal biyven spelen.
Geld moet, wanneer het over standsverschil
gaat, slechts als een zeer bykomstlge factoi
worden beschouwd, wy moeten het verschil veel
meer zoeken in opvoeding, 5nllleu, géesteiyke
gesteldheid, natuuriyken aanleg. De naasten
liefde verplicht tot verdraagzaamheid, hulp
vaardigheid, voorkomendheid, zoo noodig en
mogeiyk tot steun en hulp in bet algemeen en
in zooverre de andere party zulks niet onmo-
geiyk maakt. Maar de naastenliefde verplicht
niet tot vriendschap en intlemen omgang. Een
leder is verplicht zyn naaste ongemoeid te
laten en, wamieer deze In nood verkeert, hem
te helpen. Maar in de keuze van zyn vrienden
is iedereen vry. Welnu, het ligt in de natuur
van den mensch en het is, by de eenmaal be
erde goed, dat 'voor het gezelschap
pelijk leven zy zich vereenigen, die op elkander
zyn afgestemd. Op deze wyze spUtsen zich de
standen.
Het beroep, dat zulk een vooynmen invloed
op den mensch uitoefent, Is de groote zeef,
welke de voornaamste schifting maakt. Vanzelf
sprekend zullen beroepsgenooten, ook bulter.
hun dageiyksch werk, gemakkeiyk tot Intlemen
omgang geraken: zy hebben dezelfde belangen,
hebben dezelfde opleiding genoten, denken over
heel veel zaken gelijk, zy staan dicht by elkaar,
ook In utterly ken welstand en ziedaar den by-
komstlgen factor van ’t geld, die In dit verband
een woordje meespreekt. In de vrije beroepen
zullen kunstzinnlgen, betrokkenen bU het on
derwijs, wetenschapbeoefenaars, zakenmen-
schen, zich meer tot elkaar voelen aangetrok
ken. Zoo moeten zich de standen vormen, zoo-
als wy ze In Het gezelschappelijk verkeer ken
nen en zoo is het goed. De scheldingslyn wordt
dus door opvoeding, omgeving en aanleg ge
trokken. De welstand speelt hierby vanzelf
een rol, maar het mag geen hoofdrol zyn. Het
gezelschapsleven, dat zich uitsluitend naar
geldbezit splitst, wordt onnatuuriyk, gekunsteld
en onvruchtbaar. De beschaving is het meest
gediend met geesteiyk contact van gelijkgezin
den. Uitsluitende splitsing naar uiteriyken
welstand voert tot dorheid en snobisme.
Men doet echter verkeerd te meenen. dat bet
samentrekken van standgenooten naar den uit
sluitenden maatstaf van maatschappeiyken
welstand alleen een kwaal van de beter gesi
tueerden zou zyn. Misschien is afwegen van
den „stand” volgens ulteriyk welvaren by de
middenstanders en kleine burgers nog meer in
zwang dan by de ryken. En toch zou onze
samenleving ontzaglyk winnen, wanneer by de
vorming van de zoogenaamde „standen” in bet
gezelschappelijk leven meer op geestelijke ver
wantschap dan op stoffeiyk bezit werd gelet.
De door ons boven aangegeven groote scheids
lijnen zullen altyd geldend zyn. Maar daar-
tusschen liggen ontelbaar vele variaties. Wan
neer godsdienstbeleving en religieuze opvatting,
gesteldheid van geest en gemoed meer dan
ulteriyke welstand den doorslag gaven by de
vraag; „Is deze of gene van myn stand?", dan
zouden de verschillende groepen in het gezel
schapsleven bevruchtend en verheffend op el
kaar in werken; dan zouden de „standen"
plaats van elkaar te benyden en de oogen uit
te steken zegenryk zyn voor de geheele samen
leving.
25 November aj voor de Eerw. Zusters Ur-
sullnen, gevestigd te Halfweg. Plein 14 In het
Xaveriusklooster, van bijzondere beteekenis.
De zusters herdenken dien dag het 400-jarig
bestaan van haar orde. Tegelyker tyd wordt
herdacht het 75-jarig bestaan van het Moeder
huis te Weltevreden, Postweg 2 (Batavia) Ned.-
Indië.
De feesteiyke herdenking van het 400-jarig
bestaan zal In Ned.-Indië een week in beslag
nemen; terwyi deze In Halfweg beperkt blyft
tot 3 dagen, n.l. van as. Zondag tot en met
Dinsdag.
Zondag 24 November vieren de
dubbele feest In Intlemen kring.
Maandag 25 November Is de kerkelyke her
denking. 's Morgens om t uur zal In de klooster
kapel een plechtige Hoogmis worden opgedra
gen. 's Middags om 5 uur zal Z. D. H. Mgr. M.
P J. Möllmann, Vicaria-Generaal een pontifi
caal lof celebreeren.
Dinsdag 26 November is het de dag voor de
aan de zorgen van de zusters toevertrouwde
jeugd. De kleintjes van de Fröbelschool zullen
’s morgens op hun wyze deelnemen aan de
feestviering en ’s avonds wordt de dag beslo
ten met de opvoering van een tooneelspel „St.
Caecilla" door de melsjes-leerllngen van de Vak-
naalschool.
In 1936 zal het 25 jaar geleden zyn dat de
kloostergemeenschap te Halfweg werd gesticht.
