ONS BLAD
Koning George V
Engeland Maandagavond overleden
van
van
Het overlijden
Koning George
r
n
i!
AG
3
s
Het afsterven was rustig en
vreedzaam
V
I
s
s
I
Het nieuws van heden
van
Redevoering
Hirota
EEN KONING IS DOOD
DE BAROMETER
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALK MAAK
BUIKBANDEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
r
De troonopvolging
Macht en eenvoud
r
f
1
-
DINSDAG 21 JANUARI 1930
NEGEN EN TWINTIGSTE JAARGANG No 92
Honderden wandelaars werden
aangevallen en gestoken
Bij het sterfbed waren de Koningin en al zijn hinderen,
uitgezonderd de Hertog van Gloucester, verzameld
Het vlootprogram van
Amerika
114 nieuwe torpedobommen-
werpers
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Enorme zwerm wilde
bijen brengt paniek
UP
Vorming bepleit van
een drielandenblok
De laatste oogenblikken van den
vorst, omringd door xyn echt-
genoote en kinderen
dagnacht 23 uur 55 minuten (Engelsche tijd) op het slot
Sandringham in zijn 71ste levensjaar, na een regeering
van vijf-en-twintig jaren en acht maanden, zacht en kalm
ontslapen.
LONDEN, 21 Jan. (Reuter). George V, Koning van
Groot-Brittannië en Ierland en keizer van Indië is Maan-
Het officieele communiqué, kort na het overlijden van Koning
George uitgegeven, vermeldde, dat bjj het afsterven van den Koning
tegenwoordig waren de Koningin, de prins van Wales, de hertog van
York, de dochter van den Koning en de hertog en hertogin van Kent
Het communiqué was onderteekend door de drie lijfartsen van den
Koning J7. Williams, S. Herveth en Dawsonfbf Penn.
Het afsterven van den Koning was zeer vreedzaam; vrijwel
f
zonder doodsstrijd is de vorst kalm en zonder benauwdheden over
leden.
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
1
ADVERTENTIEPRIJZEN:
Per lossen regel 20c, ingez. med. 40 c
p. regel; idem op peg. één 55c p.regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
J
en
K>
0.
I.
I
I
t
I
T—<«g is la slis kerkea la DaitaeMand sen
herderiuk schrijven van kat Epteeopaat vssegs.
Msea.
Z. M. KONING GKOKGK V VAN ENGELAND
18 MAANDAGAVOND TE 1XH DUR OVEB-
LEDEN
»dl-
per
aus
sen
de
aO
kiekte van den Koning zouden elk kwartiér ge
geven en herhaald worden, nadat de Big Ben
z(jn zware geluld had laten hooren.
Helaas moest de omroeper van de B.BC. reeds
by jen eersten kwartlerslag van den Big Ben na
twaalf uur Oreenwich-TUd mededeelen, dat de
Koning weinige minuten voor middernacht zacht
was Ingeslapen.
De princlpieele voorwaarden daartoe zijn da
onscheidbaarheid van Japan en Mandsjoekwo
en de overeenstemming met China en Bowjet-
Rusland.
1. China moet ondubbelzinnig verklaren
samen te willen werken met Japan ter ver
hindering van de inmenging van andere lan
den. Japan aal dan bereid zijn China in
teder opdcht te steunen.
i. China moet Mandsjoekwo erkennen en
dese erkenning voorbereiden door toe te la
ten. dat in Noord-China autonomie inge
stald wordt.
1. De drie landen. Japan. China en Manda-
Joekwo moeten zich aaneensluiten ter be
strijding van het communisme. Dat te de
neodzakeiyke basis voor een evenwicht met
de Bowjet-Unle, die door haar geweldige
bewapeningen aan 4» Oosteiyke grens ge
varen oproept
Hireta k spirit de vorming van een drtelaaden-
Mek ia “et Verre Oosten.
Ds strtM aaa ket ZaMHIJk front duurt voert:
Khoram sen opnieuw gebombardeerd rijn.
t-
1.’
„De droeve mare van het overlijden van ZM.
Koning George, heeft mij diep getroffen. Ik
verzoek Uwe Majesteit de verzekering te willen
aanvaarden van mijn en der rUksregeerlng op
recht leedwezen, met bet zware verlies, dat het
Koninklijk Huls en de Brltsche natte heeft ge
troffen."
Hitler heeft ook telegrafisch de Konlngin-
weduwe van Engeland zijn deelneming met het
overlijden van haar gemaal betuigd.
Volgens de traditie aal de Prins van Wales,
i troonoDvolirer. Dtnsdae als Edward Vin of-
van
1OU-
ider
«en.
zoor
13a-
van
Jeze
Dg te
seer
ma-
reer
eel-
het
iten
oest
elen
oral
kat-
den
«te.
De
het
ite-
irde
en
n-
rd
Te 10 nor werd oen commuiiqué
uitgegeven door de drie lijfartsen
van den Koning, waarin werd mede
gedeeld: „HET LEVEN VAN DEN
KONING NADERT LANGZAAM
HET EINDE.”
Toen de Koning den laatsten adem
uitblies, weende de Koningin diep
ontroerd. Vervolgens wende kü zich
tot haar oudsten zoon, den prins van
Wales, die van nu af koning zal zjjn.
De prins omhelsde zjjn moeder en
allen zagen opnieuw mar den over
leden koning.
De Koning van Engeland. Is net t land
of Is het de koning. die een zoo bljzonde-
ren klank geeft aan deze woorden?
*t Zjjn beide. Het land Is machtig als wel
haast geen ander ter wereld en zijn taal
wordt gesproken overal.
De koning van zulk een rijk, van zulk een
machtig imperium moet wel hoog zetelen
in majesteit, moet wel hoog tronen, onge
naakbaar zijn, hij moet wel Iemand wezen,
wuu leder tegen opziet.
Dat sou de Engelsche Koning kunnen'
zijn, maar dat was hij nlgt.
Vraag een kind. In welk land het is ge
boren, wie de vriéndelijke heer Is met den
grijzen hoed, het baardje, de vroolljk twin
kelende oogen.
Het is de Koning van Engeland.
De krant bracht hem nader tot alle vol
ken. de radio deed zijn stem klinken tot
:en
Even na het middernaebtelijk uur verschenen
de berichten van het overlijden van den Koning.
welke door duizenden werden opgevangen door
den luidspreker In de huiskamer of In open
bare gelegenheden, waar men zich verzameld
had. Doch ook voor de ruiten der kantoren van
de bladen werd het overlijden met groote letters
aangekondlgd. Duizenden bewogen zich op
straat; er heerschte een zichtbaar zeer gedrukte
stemming. Overal groepten menschen samen,
die het droevig gebeuren bespraken of zich ver
drongen voor de bureaus der couranten. In de
menigte zag men vele vrouwen, die bij bet ver
nemen van het doodsbericht, de tranen niet
konden weerhouden, terwijl alterwege duidelijk
bleek hoezeer deze vorst bij zijn volk was geëerd
en geliefd.
Voortgaande behandelde Hirota de betrek
kingen tuaschen de Vereenlgde Staten en Ja
pan. In dit opzicht verklaarde hij, dat er tus-
schen beide landen geen conflicten sullen ont
staan, wanneer men aan belde kanten de aard
rijkskundige gegeven omstandigheden eerbie
digt.
Wat den bultenlandschen handel betreft en
ds kwestie der grondstoffen verklaarde spr. met
nadruk., dat Japan eiacht dat de bultenlandschc
handel bevrijd sou worden van „onrechtvaar
dig» sb onzinnig» barrières"
WASHINGTON, 30 Jan. (Reuter*». Het depar
tement van Marine maakt bekend, dat opdracht
gegeven is aan de vliegtuig-fabrieken Douglas-
Aircraft-Cy. te Santa Mantea (California) tot
den bouw van 114 nieuwe torpedobommen-
wwpers.
De totale kosten bedragen 3.636.000 dollar. In
het communiqué van het departement van Ma
rine wordt medegedeeld, dat het bij deze nieuwe
vliegtuigen gaat om toestellen van het s«. type
TD, die, vergeleken met andere typen, *n veel
grooteren snelheid bereiken en een grooteren
TOKIO. 20 Jan. (ANP) Do Japan-
•che minister van buitenlandsche
zaken. Hirota. heeft vandaag in het
parlement een groote, politieke
redevoering uitgesproken, waarin hjj
ter inleiding verklaarde, dat de bij
zondere taak van Japan de hand
having en versterking van den vrede
in het Verre Oosten ia.
Te Weenen te Teudag een groote betoeging ge.
honden vaa de leiders van bet Vaderlandeebe
Front.
LONDEN, 21 Jan. (Reuter). Toon
do lijfartsen van Koning George
Maandagavond de hoop hadden op
gegeven, ontboden zij Koningin
Mary on haar kinderen in hot ver
trek, waar de Koning zijn laatste
uren doorbracht.
Urenlang hadden zij in een aangren
zende zul van het paleis gewacht
op het treurige nieuws, dat, naar zQ
BERLIJN, 31 Jan. (DKB.) De Führer en
Rljkskanseiler heeft direct na ontvangst van
het overlijdensbericht van Koning George ran
Engeland, het volgende condoleantle-tetegram
gezonden aan den troonopvolger:
LONDEN, 31 Jan. (Reuter). Na den dood van
Koning George V werden direct maatregelen
genomen om den geheimen raad bijeen te roe
pen. De zitting vqp den geheimen raad aal
waarschijnlijk In het St. James paleis worden
gehouden.
medegedeeld.
Dw Koningin ging haar noons voor
door dw deur, welke naar de zieken
kamer leidde. De familie plaatste
zich rond het bed. Zü blikten Mar
den stervenden echtgenoot en
vader, de zoons stonden.
Koning George ie overleden op de
wijze, zooals hjj zou hebben ge-
wenacht, te Sandringham, zijn lieve-
lingaverbljjf, waar hjj heeft gewan
deld, gejaagd en paard gereden ala
een gewone Engelsche landedelman.
de uiteinden der wereld, tot de ulthc
van zijn groot Brltech Rijk niet al
maar tot allen, die bevriend met de taal of
verwant met het volk der Britten luisteren
wilden naar dezen Vader van vele volkeren
om van hem te hooren wat de edelste ken
merken zijn van den Engelschen geest.
Het heele. groote Rijk één familie, heel
Engeland en al zijn Dominions één groot
vaderland.
Men heeft Engeland vaak kwaad geduid
En niet altijd ten onrechte. Maar den Ko
ning van Engeland, dezen koning van En
geland, George den Vijfden zou men geen
kwaad kunnen dulden.
HU beeft zUn tijd begrepen; gevoeld, dat
hU als heerscher van een machtig rijk een
voorbeeld te geven had In bescheidenheid
Dat toch Is de verdienste van Koning
George geweest, dat hij, met zooveel ulter-
lUke macht bekleed, niet meer wilde zijn
dan wat hem rechtens toekwam, en dat hAi
zich tevreden stelde niet alleen met, maar
ook volledig beantwoordde aan den titel
van „den eersten heer des lands/)
Ds macht van een koning is beperkt, Mits
de macht van een koning van Engeland,
maar *t strekt King George tot roem dat hQ
trots deze beperking, hem opgelegd door
Grondwet en verder door de veranderd»
tijden, zijn gezag heeft weten te handha
ven niet alleen tn de hoofden van zijn on
derdanen, maar ook In hun harten.
De dorpelingen van Sandringham ver
aarden. toen zU bot* droeve nieuws om
en! hun beminden vorst vernamen:
„HU was niet alleen een groot koning,
aar hU was ook een groot edelman. Hst te
i beste dood, welken wtj voor hom hadden
mnen wenschen, omdat htf zondor pijn is
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Telsfoon Administratis 4330, Redactie 4220
ABONNEMENTSPRIJS:
Per kwartaal voor Alkmaar f 2-
Voor buiten Alkmaar 12.85
Dagblad uitgegeven door de
N V. Drukkerij De Spaamestad - Haarlem
Met gelkistreerd Zondagsblad f 0.60 hoover
fideel tot Koning worden geproclameerd; de
koninklijke herauten zullen daarbü den hlsto-
rlschen Mn uitspreken„de koning is dood, leve
de koning'"
De beurs blUft Dinsdag gesloten.
Enkel» seconden na den dood van den Koning,
wend <te doodstUdlng naar Londen getelegra
feerd.
De minister-president, de minister van bul-
tenlandsche zaken en lord-kanseller, werden
direct van het overlüden in kennis gesteld.
Om kwart vöör een uur (Engelschen tijd) werd
het volgende officieele communiqué uitgegeven
van nummer tien Downingstreet:
„Overeenkomstig de wet op de taponopvolging
van 1707 moet het parlement direct bijeen-
komen.*”
In verband hiermede ztjn maatregelen ge
troffen voor de bUeenroeping van het Honger
en hét Lagerhuis op Dinsdag 31 Januari.
Nadere M|ra
ia Geyrteren.
Vurtesgig vestetee «ar Twsids Eamsr aw da
ladteehe begroeting veer 1SM.
Spaa> heeft Mee te latate een grote aantal
bommenwsi psis beeteld.
O O
Masmdagavond te ongeveer half
tien werd het volgende bulletin door
de drie Ijjfsurtsen van den Koning
uitgegeven:
„Hét leven van den Koning nadert
s. n
ZUn rede voortsettende bepleitte spr.
krachtig de vorming van een drielandentiok
Japan-China-Mandajoekwo. Ter verwerke
lijking van dit doel moeten drie elscben
uitgevoerd worden:
KAAPSTAD, 30 Jan. (Reuter). In het stads
park zUn de honderden wandelaars aangevallen
door een enormen zwerm wilde bijen, die paden
en plantsoenen overdekten. Onder de wande
laars, die voor het grootste doel bestonden uit
vrouwen met haar kinderen, ontstond een pa
niek. Velen werden ernstig gestoken, aoodat zU
zich onder medische behandeling moesten stel
len. Ben vrouw raakte bewusteloos en werd near
het siekenhuls gebracht.
In een minimum van tUd was het park ver
laten. Een seven-Jarige Jongen was achterge
bleven en rolde zich om en om op den grond.
o«n de honderden bijen, die hem aanvielen.
kwUt te raken. HU werd naar bulten gesleept
door een Jongeman, die self ook hevig was ge- -
stoken. De politie sloot het park. Intusschen
had men ook In de omliggende straten veel
las» van deze kwaadaardige bUen gehad.
Onbelangrijke echtendstUlag vaa dea Vetaw-
bondaraad; de Cemmtesis vaa Dertien beslatt
geea remmtesis vaa enderaeek naar *i—-«rH
Toen het bulletin, waarin medegedeeld
werd, dat het einde voor Koning George
vreedzaam naderbij kwam, uitgegeven
werd, hebben alle Engelsche zenders het
met een eenvoudige, doch zeer treffende
plechtigheid voor het geheele Britsche rjjk
uitgezonden.
Na voorlezing van het bulletin verzocht
een geestelijke het Engelsche volk zich
met hem ia gebed te willen begeven voor
den Koning.
Een eenvoudig, maar innig gebed werd
gevolgd door het uitspreken van het
„Onze Vader”, waarna een psalm gezon
gen werd.
De zenders zwegen daarna, doch
bleven Werken teneinde het in angstige
spanning, wachtende publiek op de hoogte
te kunnen houden omtrent de Volgende
bulletins.
Met regelmatige tuaachenpoozen her
haalde de omroeper het bulletin in af
wachting van het droeve oogenblik, waar
op hij het Britsche volk zou moeten mee
deden, dat Koning George waa over
leden.
Nadat door de radio het publiek ver
nomen had, dat het einde van den Koning
naderde, bewoog zich al spoedig een zwij
gende menigte in de richting van het
Buckingham Palace. Eerbiedig en velen
met ontbloot hoofd stonden daar hon
derden Engelschen op verdere berichten
te wachten.
Ook voor de dagbladgebouwen ston
den dichte menigten belangstellenden te
I wachten op het laatste bulletin. v
De mededeeling, dat de Koning ster
vende was, werd onmiddellijk aan alle
ministers en hooge staatsambtenaren toe-
gezonden.
Aan Koningin Maud van Noorwegen
werd een telegram gezonden.
De Koningin bevond zich toen tezamen
met den aartebisachop van Canterbury
I aan het sterfbed.
Hoe bet geheele Engelsche volk 'sKonlngs
I laatste oogenblikken meeleefde, bleek uit de me-
dedeellng van den omroeper van de B.B.O., die
om twaalf uur Greenwich TUd des nachts aan-
i kondigde, dat de BJID. den geheelen nacht sou
f open blüven. teneinde berichten te geven van
I *sKoulngs toestand.
Da berichten omtrent bat verloop van de
De Engelsche constitutie be
paalt, dat de Prins van Wales bij
den dood van zijn vader direct
grondwettig koning wordt
De Prins van Wales zal als Ko
ning den naam Edward Vin dra
gen. Evenals dat het geval is ge
weest bij den dood van Edward VII
werd de mededeeling van het over
lijden van den Koning getelegra
feerd aan alle leden der koninklijke
familie, die zich niet te Sandring
ham bevonden, zoomede aan alle
ministers van de kroon en de
hoofden der vreemde mogend
heden.
Binnen drie dagen na bet over
lijden van een Koning wordt zjjn
opvolger formeel geproclameerd.