HOE ARM NAPELS LEEFT. Een luguber jubileumjaar Gevaar dreigt in.de bocht tn s DE GROOTE GEZINNEN IN FRANKRIJK K.N.A.C. GEEFT GOEDE METHODE AAN DRIE BURGERTWISTEN JUBILEEREN” 1 1436... De vonk Voorname rol van de remmen De richtingaanwijzers 1 I I I I I I I I I I I I I I I Ook Jacoba van Beieren deed mee De zwarte dood waart over Mandajoekwo DE STRAAT IS HET DAKLOOZE HUIS Hoe de Hoeksche en Kabel, jauwsche twisten in Haar lem huishielden De rechterbocht worde zoo kort mogelyk, de linker daaren tegen wyduit genomen Voortreffelijke rede van oud- m inis ter George Pernot Steeds wisselande kreten der am bulante handkaren, vermengd met het getjengel van een orgeltje Moderne hygiëne is er onbekend Het pestspook loert aan de oever» van den Amoer f r, rechtop, voorbM- gtl 1 r i JOOP W. F. STOPPELMAN De KJJAC. schrijft ons: MB I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I De maïs-verkoopster te Napels, die in 'n groot en Ijzeren pot-op-wielen, waarin het kokende water simmert en spattert, een berg van goud-gele kolven gekookte maïs achter zich aantrekt r l i t k i S s 1 De bocht wordt gemakshalve afgesneden. Wat van den anderen kant komt moet *war stoppen, t trottoir op, of „brokken” De Napolitaansche schoenpoetsers zijn jongens, die nauwelijks de schooljaren achter zich kunnen hebben poi het door- Moderne hygiëne Is In deze volksbuurten een nog vrijwel onbekend verschijnsel. Men werpt er alles wat men kwijt wil op straat. Urenlang ligt het afval van voedsel en fruit te rotten en te stinken in de felle zon. Er klonteren duizen den vliegen aan vast, die zich nauwelijks laten verjagen als eindelijk de wagens der .nettezza urbana" langs komen, om althans het grootste gedeelte van al dit onbehoorlijks mee te nemen! Op een goeden dag komt er een einde aan hun zwervend bestaan. Dan hebben zM genoeg overgespaard om ergens een aftandschen leu ningstoel en dito parasol te koopen. De stoei wordt vastgehamerd op een rollend podium en de gelukkige schoenpoetser aanvaardt zijn nieu we sociale functie ergens in de betere wijken, op een ..vaste plaats”. Hij is van nu af aan ver dwenen uit het kleurige leven der volkswijken. Thans dient hij uitsluitend de „bourgeoisie" en den vreemdeling, die rich gemakkelijk zittend de schoenen laten opglimmen. Het proletariaat van Napels beschouwt hem als een „verloren zoon”! Om op de juiste wijze linksaf te slaan en daarbij niet te zondigen tegen de regels .van een veilig verkeer, is het niet alleen noodig. dat men daarbij let op de behandeling van het stuur en de remmen, maar ook dat men den richtingaanwijzer tijdig uitsteekt. Het uitsto ken van den linker richtingaanwijzer mag ech ter nooit als een imperatief teeken worden op gevat dat zou willen zeggen: .Jk ga linksaf" zonder meer. Men dlene zich van te voren te overtuigen, dat het links afslaan geen gevaar voor anderen oplevert. En daarom is een rich tingaanwijzer, zonder tevens den achteruit kijkspiegel te raadplegen, een gevaarlijk mid del om de veiligheid te verhoogen. Wie linksaf wil gaan, laat eerst de dichtst genaderde te genliggers passeeren en observeert In zijn achteruitkijkspiegel, of hM niet wordt Inge haald, om eerst daarna met behulp van den richtingaanwijzer linksaf te buigen.' Het is helaas een Veel voorkomende, ver keerde- opvatting, dat het uitsteken van den richtingaanwijzer rechten zou geven. Wij cl- teeren daarom ten slotte nog even het betref fende artikel uit het gewijzigde Motor- en RMwlelreglement, dat daarover het volgende zegt: Pen zeer gevaarlijke manoeuvre. De rechterrichtingaanwijzer is uitgestoken terwijl de bestuurder begint met naar X links af tg buigen te begeven, té volgen. Deze methode kan alleen noodig zjjn voor bedrMfsautomoblelen of trek kers met opleggers van ongewone afmetingen. Deze manoeuvre is Inderdaad gevaarlijk, om dat de bestuurder namelijk tijdig zijn rich tingwijzer naar rechts heeft uitgestoken en de vlak achter hem rijdende automobilist, dit teeken ziende, meent veilig hem aan de lin kerzijde te kunnen voorbijrijden. Maar juist op dat oogenblik gaat zijn voorrijder de ver raderlijke manoeuvre uithalen, door met een naar rechte uitgestoken richtingaanwijzer sterk naar links te zwenken om zijn rechter bocht breed uit te nemen. Er zijn natuurlijk omstandigheden, waarbij de In te rijden zijstraat zóó smal is, dat het niet mogelijk is zonder zich op de linkerzijde van de eveneens smalle straat, waarin men rijdt, te begeven het nauwe straatje In te zwenken. Dit moet echter onder de uitzonde ringen gerekend worden en dan zal de soede bestuurder, na in den achteruitkijkspiegel ge keken >te hebben of de weg vrij is, éérst zijn linker richtingaanwijzer uitsteken, geheel links gaan rijden, om pas, nadat het doorgaande verkeer gepasseerd is, waarvan hij zich in den spiegel kan overtuigen, rechts in te slaan met den rechts uitgestoken richtingaanwijzer. Een voorname ral bM het gemakkeljjk en maar doordat hun indertijd bij het leeren der gelijke kleine „Knlffe" niet zijn bijgebracht, aan het sukkelen blijven en eigenlijk in de meenlng zijn,.dat het niet anders kan. Als argument voor het niet correct nemen van een rechter bocht wordt meestal aange voerd de lange wielbasis van den auto. Wij geven toe, dat met een wagen met korte wiel basis gemakkeljjker een rechts is te maken dan gen, maar ook daarmee bijna haakschen booht men hierbij de volgende Vóór het Inbuigen van Rechter bochten moeten, indien men er aanspraak op wil maken correct te rijden, zoo scherp mogelMk, met een kleinen straal, wor den gereden. Afgezien van het correct rijden als zoodanig iets, waarop een goed automobilist zeker onder alle omstandigheden prijs zal stellen eischt In de eerste plaats de veiligheid van het verkeer, dat een rechter bocht steeds zoo kort mogelijk genomen wordt, terwijl de lin ker daarentegen wijduit moet worden gereden. In beide gevallen zijn deze elschen gesteld om aan het van den anderen kant komend, ver keer de gelegenheid te geven, om zonder ge vaar gelijktijdig bochten en straathoeken te kunnen passeeren. In de praktijk schijnt deze gulden regel voor een veilig verkeer In onze steden en dor pen, met meestal niet al te breede straten en wegen, nogal bezwaren op te leveren, of te worden verwaarloosd. De gevolgen zijn soms zeer noodlottig, maar over het algemeen be palen ze zich tot meer of minder ernstige materieele schade en In de statistiek wordt dan weer de rubriek ongevallen ten gevolge van verkeersfouten van autobestuurders aan zienlijk vermeerderd. Een goed automobilist zal, zoowel uit het oogpunt van het gevaar, alsook omdat hij er prijs op stelt onder alle omstandigheden blijk te geveh een perfect rijder te zijn, linker en rechterbochten .model” rijden. Er rijden nog duizenden autobestuurders rand, die wel gaarne goed zouden willen rijden, ~...tot de „nettezza urbana” langs komt om althans het grootste gedeelte van al dit onbehoorlijks mee te nemen!” t Haarlem sloeg. De Haarlemmers hadden eerst ijlings bet Haarlemmerhout laten omhakken, opdat dit boseb geen schuilplaats voor de be legeraars sou worden. De stad verdedigde zien moedig en bet beleg eindigde zoet een wapen stilstand op 3 Mei 1436. Philips van Bourgondld was nJ. komen opdagen en Jacoba maakte dat ze wegkwam! De dankbare Philips schonk weer vele nieu we voorrechten aan Haarlem en een schade loosstelling. te betalen door de Kennemers, die immers Jacoba hadden geholpen en nu moes ten „bloeden". Bovendien stelde hij het eerste democratische stadsbestuur in Haarlem In. HU bepaalde, dat de burgers 80 vertegenwoordigers anoden kiezen, die op, hun beurt 4 burgemees ters zouden benoemen. Zoo werd de vroedschap (een soort van gemeenteraad) gevormd. Hier mede loste Philips een belofte in, welke hij tijdens bet beleg aan de Haarlemmers gedaan had. De dood van Jacoba van Beleren In 1439 bracht een nieuw hoogtepunt in den strijd. De Kabeljauwsche Haarlemmers verwoesten het kasteel te Assendelft en daarna dat van Bre- derode. Uit weerwraak werd daarop door de Hoekschen het kasteel te Heemskerk verwoest. Sommige kasteelen zjjn sedert dien geheel van den aardbodem verdwenen, andere als dat van Brederode. bleven slechts als ruïne voortbe staan. Men keek in dien tijd niet op de ver woesting van een kasteel meer of minder! De geschiedschrijver Cornelia de Honing, aan wiens boek we tezamen met de chronologie van Janssen van Raay eenlge bijzonderheden ont leenden. vertelt het volgende schokkende voor val uit den strijd, welke opnieuw opkwam toen Philips een stadhouder aanstelde en de Hoek schen weer invloed kregen. Uit Amsterdam werden een aantal Kabel- jauwschen verdreven, die in Haarlem de par tijen tegen elkaar In het harnas joegen. „Op bet kleppen der klokken kwamen belde partijen op de Groote Markt in bet geweer. Ge reed om elkaar te bevechten, namen vrienden, bloedverwanten en buren afscheid van elkaar en wenschten elkander voor eeuwig vaarwel. Twee dagen stonden de vijandelijke burgers in den hevlgsten slagregen met geveld geweer in slagorde gereed cm voor de goede zaak des vaderlands, zooals zjj bet noemden, te strijden. Een priester, met bet H. Sacrament tusschen belde partijen op en neer gaande, hield hen nog in ontzag. De Hoekschen trokken af. gel^jd door bun aanvoerder Klaas van Adrlchem. burge meester der stad. Simon van Adrlchem, zijn broer, stond aan het hoofd der Kabeljauwscben. waaronder zich de vleeschhouwers bevonden (die zijn aan bloed gewend!), en trok tegen zijn broer op en bestormde zijn huis. Ook de hulzen der Hoekschen werden nu bestormd. Zij boden echter hevigen tegenstand Het gevecht werd algemeen en duurde verscheidene dagen. Ben aantal burgers sneuvelde in dien strijd, die met eerder eindigde dan toen Philips, de Landsheer zelf in de stad kwam. Zijn gemalin Isabella was reeds naar Haarlem gekomen om vrede te ma ken. Zjj werd zeer onbehoorlijk ontvangen, doch slaagde er niettemin In den strijd eenlgszins te stillen.” Philips, die op 7 April 1445 de stad binnen trok, was natuurlijk zeer verbolgen over de on behoorlijke ontvangst van zijn echtgenoote. Hij wilde Haarlem eerst vergiffenis schenken, na dat 100 notabele burgers „betering* zouden hebben gedaan op bloote knicfn en tegen beta ling van een hooge boete. Bovendien verander de hij bet bestuur van de stad, liet de voor naamste aanvoerders straffen en verbood aan de stad nog langer koophandel in Holland au Zeeland te drijven, waardoor ze zeer verarmde. Wel schonk Philips den 17den November van hetzelfde jaar aan Haarlem den voetval kwijt, maar door bet handelsverbod verarmde de stad zoo zeer, dat zM tenslotte haar schulden niet meer kon betalen.... Haarlem heeft wel prachtige resultaten van de Hoeksche en Kabeljauwsche twisten gehao. Tientallen burgers gedood, vele kasteelen ver woest, ontzettende schade aan de huizen der stad en bet Haarlemmerhout en een financieel en economisch bankroet. Moge dit voor allen, die in den huldigen tijd tweespalt en oneenlg- held onder bet Nederlandsche volk brengen (al of niet onder het mom van ..herstellen der Na tionale eenheid”) een herinnering en waar schuwing zijn! Art. 4 sub 4. Het doen blijken van bet voor nemen om van richting te veranderen, geeft een bestuurder nooit aanspraak op een voor rang, welke hem krachtens de regeling, ver vat In de overige bepalingen van dit Regle ment, niet toekomt, Maar hoeseer de verpleging van het lichaam nog op den achtergrond staat, men heeft hier *n waren hartstocht voor.... glimmende schoe nen! Reeds van vroeg in den morgen af boort ge het .jozn-bom-bom" van den schoenpoetser, die, zijn „fabriek" aan een leeren riem over den schouder dragend, met een eind hout tegen de schoenenkist slaat en eiken voorbijganger aan klampt als een mogelijk cliënt! Jongens, die nauwelijks de schooljaren achter zich kunnen hebben, slungels van om en bij de twintig, oude mannetjes met flarden voor eenlge kleedlng zij allen behooren tot het gilde der schoen- smeer-verkwisters. Tot den aüerlaagzten rang want ook voor deze „industrieelen” is de pro motie niet uitgesloten! Als men een hond wil slaan, is spoedig een stok gevonden, zegt een spreekwoord. De aan leiding, welke noodig was om de Hoeksche en Kabeljauwsche twisten te doen ontbranden, werd gevonden In een persoonlijke veete tus seben Vrouwe Margaretha, die In 1345 haar ge sneuvelden broer Graaf Willem IV in Holland opvolgde, en haar zoon Willem, die de regee ring weer van haar bad overgenomen tegen betaling van een groot jaargeld, maar het jaar geld niet betaalde, weshalve Vrouwe Margaretha de regeering van haar zoon terugelschte. Moe der en zoon verzoenden zich met elkaar, maar een aantal Hollandsche steden, onder wie Haar lem, wenschten niet door een Vrouw geregeerd te worden en erkenden Willem in 1351 als Graaf van Holland. Ook Vrouwe Margaretha had haar aanhangers (voornamelijk adelUken, die hoopten wat In de melk te brokkelen te krij gen als een gravin regeerde) en de strijd ont stond. In Haarlem vertoonde de strijd telkens bM iedere phase bet volgende beeld: een flinke vechtpartM met een aantal dooden, de Graaf komt In de stad, de schuldigen worden gestraft en de schade moet vergoed worden. De vrede duurt eenlge jaren en dan opnieuw strijd. Zoo verging het in 1377, toen de heer v. Bre derode met zijn soldaten zijn tegenstander. Si mon van Zaanen, in diens woning aan de Ko ningstraat (de tegenwoordige Maria-school) belegerde. Simon v. Zaanen was hem echter te slim af, sloot de poort van zijn huls, doodde de indringers en liet toen niet minder dan 34 doode tegenstanders uit de ramen van zijn woning werpen. Hertog Albrecht van Beieren kwam persoon lijk naar Haarlem, herstelde den vrede, die duurde tot zijn dood in 1404. Weer werd dan Simon van Zaanen aangevallen en nu gedood. De burgerij vloog elkaar In de haren (op 1 Augustus 1406). 5 burgers sneuvelden en 300 werden de stad uitgejaagd. Hat slot te Heem stede werd verwoest. Dan verscheen ten tooneele Jacoba van Bele ren, In den laatsten tijd weer befaamd gewor den, dank zij een even befaamden roman. Haar lem koos haar zijde en kreeg van haar daarom vele voorrechten. Een jaar later gaat Haarlem echter naar haar tegenstander. Philips van Bourgondlë, over en nu kreeg Haarlem niet al leen van dezen Hertog vele voorrechten, maar het ook duchtig aan den stok met Jacoba van Beieren. In 1435 werd het herstelde kasteel te Heemstede voor de derde maal door de Kabet- jauwschen vernield. De Haarlemmers verloren dan te Alphen een gevecht tegen Jacoba, die met behulp van de, om de hooge belastingen zeer ontevreden Kennemers, het beleg om goed nemen van bochten speelt de rem. Wan neer men bjj het Inrijden even krachtig bij remt, zal men bemerken, dat de wagen om zoo te zéggen gedeeltelijk door de remmen de bocht wordt Ingestuurd.Vóór het ingaan heeft men den wagen de nogdlge vertraging gegeven, door de motor als rem te gebruiken. In het begin van de bocht wordt deze ver traging even geaccentueerd door een druk op het rempedaal, om dan In de tweede helft al de verloren snelheid te herwinnen- door wat gas te geven. Bij het maken van een ruim genomen lin ker bocht ziet men nog al eens, dat de be stuurder het sterk naar links omgehaalde stuur te laat terugdraalt. De auto volgt direct het stuur en het gevolg is, dat de correct ge nomen linkerbocht met wijden straal eindigt in een ongracieuzen zwaai, waarbij deze tot verwondering óf schrik al naar gelang de situatie van den tegenligger, die op zulk een surprise allerminst kon rekenen, op de linker weghelft terecht komt. Nog vóór de bocht geheel is beëindigd, moet men dus reeds het stuur redresseren, om zuiver de rijbaan te kunnen vervolgen. Mandsjoekwo is het pestcentrum der wereld. Dit kan men zonder overdrijving concludes ren De zwarte dood, de geesel der menschheid, vindt hier rijken oogst en treedt er regelmatig op. Van tijd tot tijd verbreidt hjj zich epidemisch over een groote uitgestrektheid en eischt tai- looee menschenlevens. De laatste groote epi demie in Mandsjoerije kwam voor in 1910 en 1911. In die jaren vielen 60 000 slachtoffers. Ook de jaren 1930 en 33 eischten menschen levens. Sedert 1916 heeft zich In Weet-Europa geen geval van pestziekte voorgedaan. Te Venetië werd in 1897 een Internationale Pestconventie afgesloten, welke voor alle onderteekenende staten verplichtingen In deze inhield. Deze conventie heeft sedert dien met succes ge tracht de pestziekte uit Europa te bannen. Hoe vreeseliJk de pestziekte in vroeger eeuwen heeft gewoed, Is uit de geschiedenis bekend. Zij kwam in de 14e eeuw uit China naar Euro pa, waarschijnlijk door karavanen en schepen naar hier overgebracht Zij werd het eerst in ffilezië en Marseille waargenomen en verbreidde zich dan met angstwekkende snelheid over ge heel Europa. Wij. moderne menseben. kunnen ons daarvan nauwelijks een’ begrip vormen. Uit geschriften en boeken uit dien tijd weten wfj echter, dak het zoo geweest ia Geheele dorpen, ja ganscha steden In Eurcoa, waren aan dood en verwoes ting prijs gegeven. Het ontaettendste wa» ach ter, dat medische hulp, welke toentertijd nog zeer primitief was, niet baatte. Bijna alle ste ken stierven binnen de drie dagen na het op komen der pestbuilen. In de drie jaren van- 1348 tot 1350 stierven In Europa 25 millioen menseben. Nadien verdween de ziekte om In 1899 in het Russische Gouvernement Astrakan te worden waargenomen. Evenwel eischte do epidemie toen niet zoo veel slachtoffers, De verwékker der pest, de pestbacil, werd in 1894 door Yersin ontdekt. Medisch onderzoek wees uit. dat de pestbacil door de huid dringt. Onzindelijkheid op huid en kleeren bevordert d^Verbreidlng der stekte. De Incubatietijd duurt in den regel 3 tot 5 dagen en zelden langer dan 15 dagen. De eer ste voorteekenen der pestziekte zijn zware hoofdpijn, hooge koorts en dorst. Tot op heden heeft de wetenschap geen serum tegen de pest gevonden. Toch is het gehikt door immunlsee- rlng dieren van de ziekte te vrijwaren. In het Parfjsch Instituut Pasteur en het Berner In stituut voor Infectieziekten zijn In de laatste jaren meerdere sera beproefd, doch een vol komen bevredigend resultaat beeft men tot nog toe niet bereikt. thans aangesloten 300.000 huisgezinnen met on geveer 2.000.000 kinderen. De Fransche bevolkingsstatistieken wijzen een voortdurende daling van het geboortecijfer aan. Terwijl In het jaar 1933 het geboortecijfer nog 173 per 1000 bedroeg, was dit cijfer In 1934 reeds gedaald tot 16.1 per 1000. Uit de cijfers die thans reeds over het jaar 1935 be kend geworden zjjn, blijkt duidelijk dat het ge boortecijfer zich nog steeds in dalende lijn be weegt. Oud-Mlnister Pemot verklaarde dat deze toestand voor Frankrijk nog des te noodlottlger is, daar in de naburige landen een steeds stij gend geboortecijfer valt waar te nemen. In Italië heeft men voor 1935 zelfs een geboorte overschot van ruim 400.000. Wanneer men deze verschijnselen in oogenschouw neemt, zoo ver volgt de Minister, mag Frankrijk niet langer werkeloos toezien. Tot lederen prijs moet een strijd worden aangebonden tegen de samen zwering van het stilzwijgen dat rond dézen hachelijken toestand wordt gespannen. Het steed, dalende geboortecijfer heeft voor Frank rijk een katastrofalen omvang aangenomen. De Bond van Groote Gezinnen is zich goed bewust, dat een volk niet een gemeenschap is van los- loopende Individuen, maar een organisch geheel van huisgezinnen; slechts door het herstel van het huisgezin zal Frankrijk de thans heerschen- de crisis, die in haar oorsprong van moreelen aard is, bezweren kunnen. De Bond van Groote Gezinnen heeft aan de Regeering den eisch gesteld om de belastingen, die juist op de groote huisgezinnen drukken, te verlagen. Er zijn reeds verschillende maatregelen besproken om den grooten gezinnen belangrijke faciliteiten te ver- leenen. De uitgaven, die de Staat daarvoor moet doen, zjjn zeer productief, daar de groote gezinnen aan het land niet alleen soldaten, maar ook belastingbetalers en verbruikers ver schaffen. Verder wordt bij de Regeering er op aangedrongen om den jongelui het stichten van een nieuw gezin te vergemakkelijken, terwijl de jong-gehuwden geholpen moeten worden om meerdere kinderen te kunnen onderhouden. De Bond moet echter zjjn werkzaamheid niet uitsluitend tot stoffelijke dingen beperken. Aan de leden moet de overtuiging worden btjge- bracht, dat het huisgezin alleen kan bloeien in een gezonde zedelijke atmosfeer. In het bij zonder werd de eisch gesteld, dat de autoritei ten den strijd zullen aanbinden tegen de slechte lectuur en de openbare zedeloosheid. Tenslotte moet ook aan het Fransche gezin op politiek en sociaal terrein die plaats worden ingeruimd, waarop het recht heeft. Daarom moet gestreefd worden om het gezins-klesrecht te verkrijgen, dat wil zeggen dat huisvaders van gezirjien met meer dan drie kinderen een stem meer mogen uitbrengen dan de gewone kiezers. Een derge lijk streven is niet revolutionnair, maar beoogt het algemeen welzijn In dienst der natie. Het is juist een kenmerk van de tegenwoordige cri sis, dat veel Franschen geen zorgen koesteren omtrent het algemeen welzijn. Al diegenen, die deelnemen aan den kruistocht voor het herstel van het Christelijk huisgezin In Franltrijk, mogen ervan overtuigd zjjn, dat zij verdienste lijk werk verrichten door het Fransche volk meer gemeenschapszin bij te brengen. man In watermeloenen zijn „stalletje” be staande uit een leege kist en een oude parasol moet doen verdwijnen, of het aanbieden van cltroen-llmonade, „orzate” sasseparilla en andere lafenissen van bedenkelijke reinheid verboden wórdt, is het einde nabij van dien overvollen, broeienden mierenhoop, die Napels’ volkswijk is. De ambulance-koopmanHij is een engel uit Gods Hemelen voor het Napolitaansche pro- letariërs-klnd, dat zich voor zijn paar ..soldi" (gekregenof in de betere buurten gebe deldden bulk vult met gekookte mals, *n bos druiven, wat vijgen of een handvol gezou ten vlschjesHij is de „bazar” voor de volksmoeder die bM hem haar keukengerei koopt, die voldoet aan haar vrouwelijk verlangen n»ir een .sMden Entje”, een versiersel voor huis of „bambino”. Van hem slaat ze gekleurde prentjes In, of naaigerij, hM haalt haar over tot de luxe van „kristallen" waterglazen, of van een rieten mandje om de dagelMksche Inkoopen naar de hoogte der vierde of vMfde étage mee te hljschen. Het eindeloos voorbijtrekken dezer kooplieden vult het bestaan der Napolitaansche volks menigte met verwachtingen en verrassingen. Men weet het uur van den dag bh het ver schijnen van den ,.limonata”-man, of van de nMvere koopvrouw, die In ’n grooten Mzeren pot- op-wielen (waarin het kokende water simmert en spattert) een berg van goud-gele kolven ge kookte mals achter zich aantrekt! T-v vreemdeling krijgt, als hM het Stazione I 1 Centrale verlaten heeft, een geheel ver- keerden Indruk van Napels. Vóór zich ziet hM een groot plein; in alle richtingen kriskrast t verkeer van trams, auto's, lawaaiige lorries, rij tuigjes, en ulterst-beweeglMke menschen, om zich te verliezen in lange, breede straten, ge vuld met verbllndend-wlt zonnelicht en blauw zwarte schaduwen. Het is het beeld van een rumoerige zuldelMke stad, bedrijvig, modern «onder aanspraak op architectonische schoon heid, doch wél berekend op haar taak van ge weldige havenstad: de „poort van het nabije Oosten”.... En als onze vreemdeling den moed heeft te voet den weg te volgen die naar de .Mergel- llna” en den boulevard van Santa Lucia leidt, vindt hM weinig aanleiding zMn eerste impres sies te herzien, ’t Is waar: de bestrating met ongelMke basaltblokken verraadt haar antiek- Romelnschen oorspronghet getjengel en gesuis van de trams is wel heel erg uitgelaten maar overigens zMn deze winkelstraten „we- reldsteedsch”. Groote étalage-ruiten, uitstal lingen, cinema’s, Mswlnkels, confiserleën, „ta- bacchi” (die de slechte sigaretten van het' rijks- monopolie verkoopen, evenals het dure, want door den Staat verkochte, tafelzout....), en velerlei andere nuttige Instellingen waar men de lire kan inwisselen tegen noodige of onnoo- dlge voorwerpen! Aan het einde van dit stra- ten-complex ligt dan de geweldige haven, met haar witte en rood-zwarte zeekasteelen van alle nationaliteiten een warmkleurige schilderij die nooit verveelt. Geleund op het parapet van den luxueusen Santa Ludh boulevard (een aaneenschakeling van groote hotels en offlcieele gebouwen) kan men urenlang het gewoel daar beneden gadeslaan. Het is als een kleurig ma rionettenspel, dat smaakvol is geënsceneerd te gen den achtergrond der geweldige heliotrope baal, de geeLpurperen bergwanden van Saler no en de dreigende majesteit van den Vesuvius, wiens eeuwige rookpluim zich samentrekt of uitspreidt op den wind.... korte -bocht naar met een langen wa- zal men een korten, kunnen maken, als methode volgt. den bocht blMft men zuiver op de rechter weghelft, d wz. men rijdt met de llnkerwlelen precies op het midden van den rijweg. In plaats nu direct bM den straathoek het stuur rechts om te halen, wacht men even tot de motorkap volgens het oog van den bestuurder den hoek gepasseerd is, en pas nu haalt men snel het stuur naar rechts om, waarbM men geUjktMdlg even bM- remt. Op deze wijze loopt men nooit kans, dat de achterwielen' het trottoir zullen raken en toch draait de geheele wagen vlak langs het trottoir, zonder dat het noodig is de verrader- IMke methode, om zich vóór het nemen van den rechterbocht eerst op de linkerweghelft De prille jeugd gebruikt de trottoirs als pu- lleke latrine en nieumand die zich aan deze openbare vertoonlng stootUit de één- kamerwoningen komt de muffe lucht van slecht- geventlleerde hokken; men ziet er de bedden, het armzalig commodetje, het Marlabeeldje met zMn devote lichtje en de gore vaalheid van de gekalkte muren, ’s Avonds als de kinderen reeds lang van vermoeidheid in slaap zMn ge vallen, geleund tegen den huismuur of languit gestrekt op het plaveisel zit men er bMeen tot ver na middernacht, om slechts schoorvoe tend de bedomptheid der „slaapgelegenheid” op te zoeken. Hier ligt dan, in de meeste gevallen, de geheele familie bMeen, achter gesloten straat deuren, zonder eenige andere mogelMkheid tot luchtververschingEr valt inderdaad nog veel te doen om dezen menschen een waardiger samenleven mogelMk te maken! Stroomend water Is nog een uitzondering. Dat hebben slechts de nieuwere huizenblokken; in de meeste straten sjouwen meisjes en vrou wen den ganschen dag door met potten en emmers water, getapt uit de publieke kranen. Maar hoe interessant ook en in volkomen overeenstemming met de beloften van Baede ker en Grieben dit is niets dan het uiter- IMke hulsel van Napels: een net van strakke IMnen, met den stevlgen voorvinger der mo derne noodzakelMkheld getrokken door het la byrinth van straten, stegen, en sloppen dat de groote massa, de werkelMke ziel dezer mll- lioenen-stad, herbergt. Ga terug naar de brui sende Via Nazionale en buig, rechts of links naar willekeur af in een der vele zijstraten. Of wel: steek den boulevard van Santa Lucia over, langs den zijkant der vreemdelingenpa leizen....: en het stadsbeeld is, als bM toover- »lag, veranderd. Aan beide kanten hooge ver- velooze huizenrijen, roestige balkonnetjes, guir landes van de meest intieme wasch. in diverse stadia van hernieuwde blankheid. Op lederen straathoek een zorgvuldig met glas afgedekt Marlabeeldje van fel-gekleurd gips, of het le- vensgroote portret van een bijzonder geliefd Heilige. Hier blinkt het goed-verzorgde koper van afdak of „eeuwig lampje", en in armoedige vaasjes staan bloemen gerangschikt, echte en nagemaakte, de dagelMksche offeranden der devote wMk-bewoners. De straat is hier niet alleen verkeersweg: zM 1 is het daklooze huis waarin het geheele leven wordt uitgeleefd, waar men als één groote familie lief en leed deelt, en de kinderen op- groeien in het stof en vuil der goten, waar de 1 fruit- en groentennegotie op elke tien meter een beoefenaar vindt, en geleurd wordt met 1 alles waarana deze armen behoefte kunnen hebben. Voor deze poortvormige deuren, die toegang 1 geven tot de holwoningen dezer «.berooiden, zitten de vrouwen: dik, slonzig, oud en verwelkt, als eenige glorie van vergane charmes, haar rijk dom aan bladw-zwarte haren ep de groote, me- lanchollek-brulne oogen. ZM converseeren al schreeuwende met buren, ergens verderop en houden een oogje op den rijken kinderschat. ZM houden de wacht bM een poovere „negotie”: ▼enMnig-gekleurd snoepgoed, wat half-vergane vijgen en perziken op een groezelig rietmatje UHgestald, „versnaperingen” voor de jeugd die nog ergens een „soldo” heeft gevonden of gebe deldNaast moeder speelt de jongste spruit, half-naakt hetgeen luiers spaart! In het straatvull en zoekt met engelen-oogen in een smerig bruin snoetje naar de attracties van het Plaveisel. En vaak is ook de .kostwinner” bul ten aan het werk, behamert zjnkplaten, repa. I roert manden, is de gemoedelMke „padrone” van een tapperMtje, dat een zuren stank van leege wijnvaten uitgolft: één ingrediënt in «leuren-mengsel, waarvan deze wUken drongen zMn. De Bond van Groote Gezinnen werd in Frankrijk In het jaar 1921 gesticht en stelt zich ten doel om de hoofden dezer kinderrijke fa milies te organiseeren, teneinde hun gezamen- IMke belangen te verdedigen. BM den Bond zMn Dn volle potten lichten zM op het hoofd en zóó beladen loepen zM u. met kalmen pas, fier rechtzm vnnrhii Het jaar 1936 la een luguber jubileumjaar. Dan kunnen nJL niet minder dan drie burger twisten, welke ook in Haarlem danig huisge houden hebben, „herdacht" worden: de Hoek sche en Kabeljauwsche twisten, die precies 500 jaar geleden hevig oplaaiden, de strijd tusschen de ».g Patriotten en Prinsgezlnden, waarvoor nu 150 jaar geleden in Haarlem de groote trom letterlMk en flguurlMk geroerd werd, en ten slotte de overheerschlng door de Franschen, vóór 135 jaar, waarvan sommige gevolgen tot op den huldigen dag in Haarlem doorwerken. De middeleeuwen, die zoowaar, ondanks hun „donkerte", om hun adciale en maatwehappe- Ujke ordening thans weer in het brandpunt der wetenschappelijke en politieke belangstelling staan, stelt de doorsnee-lezer zich voor als een tijd, waarin zwaar-geharnaste ridders met wap perende plulmenbossen op hun helmen. In groo te. plompe kasteelen, met koiossaal-dlkke mu ren leefden, en In de steden, welke naar hun grootte ons niet meer dan dorpen toelMken, halfbeschaafde burgers in armzalige woningen, waar varkens en kippen, om nog niet te spre ken van de katten en de muizen, rustig rond kuierden. De Hoeksche en Kabeljauwsche twis ten (ter opfrisschlng van de op de Lagere school opgedane geschiedeniskennis zM er aan herinnerd, dat de naam ontstaan Is aan bet vlachtuig „hoek welke den kabeljauw moet van gen) beschouwt men als een romantlscben, niet al te tragisch op te vatten strijd tusschen de opkomende en steeds machtlger en krachtiger wordende burgerij (de Kabeljauwscben) en den adel, die zMn overwicht verliest en toch zMn macht op en tegenover de burgerM wil hand haven (de Hoekschen). Hoezeer echter de romantiek een bloedig aureool draagt, moge blMken uit hetgeen hier verteld zal worden over den strijd in Haarlem. Wel kenden de Middeleeuwers de moderne strijdmiddelen van gifgassen, brandbommen, dum-dumkogels, enz. niet, waarmede thans in Afrika de „onbeschaafde” Ethloplërs worden ge lukkig gemaakt, maar per slot van zaken blMft het resultaat hetzelfde of men nu door een modernen mitrailleurkogel gedood wordt of door een middeleeuwsche vergiftigde speer van een lansknecht, of een bom u met één slag bet leven beneemt of dat u levend verbrandt door kokende olie, waarmede de middeleeuwsche be legerden gewoon waren hun belegeraars te be gieten. e Bond van Groote Gezinnen In Frankrijk 1 heeft een congres gehouden, waarop on- der meer het woord werd gevoerd door den vroegeren Minister van Justitie George Pernot, die een redevoering hield over het doel dezer organisatie. Wat zouden de armenbuurten van Napels, broeikassen van cholera en andere ellende, zMn zonder de steeds wisselende straatkreten der ambulante handelaren, of het getjengel van een orgeltje, door vader voortgeduwd, terwMl een kind, schrijlings op het instrument gezeten, on vermoeid den slinger draalt? Als ooit de koop- - - L At"

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1936 | | pagina 23