Leerzaam protest
Klokkenspel zonder klokken
boven Purmerend
Jeugdsalarissen
niet herzien
s
Q
"VESTA"
DEMONSTRA TIE IN DEN
STADHUISTOREN
NATURALISATIE BANK!
MANNHEIMER
leekepreeken
s
Uteut Ls die nietmte. HON IG'S KALFSSOEP
Restaurant DORRIUS
*1
-
ZATERDAG 28 MAART 1936
Prof. Aalberse 65 jaar
H. LANDSTICHTING
a
Contingentee ringen
1
Volmaakt was het niet
1
Vete blyken van belangstelling
ontvangen
Bestrijding van de
werkloosheid
Mededeelingen van de
regeering
HET WERKLOOSHEIDS-
SUBSIDIEFONDS
Het Deventer Lebuïnus-carillon
weerklonk op de Kaasmarkt
Gerard Rutten mag deze films in
Indie niet vervaardigen
Regeering laat aantal bezuiniging s-
denkbeelden varen
Geen ander systeem voor finan
ciering werkverschaffing
Toen de gulden bedreigd scheen,
heeft verzoeker zelfs daad-
werkelyken steun
verleend
Realiseerbaar vermogen 12.774.291. -
Premiereserve
eigen rekening^,11.076.815.—
Overdekking1.697.47®.-
ARNHEM
„Uit dagen van strijd**
Rede van minister Slingenberg
te Leiden
V<pere3l/U>^935*uim 62.600.000.
De Goede-Week en Paaschviering
s
I
D
ge-
i
wai
aange-
Duitschland
Het Christendom bedreigd N V. Maat
schappij Fidelitas, Amsterdam.
ciering der werkv
systeem te Ir,lawn.
grondslag van het positieve Christendom."
Ziedaar een verheugend afweermiddel in den
geestelijken strijd van onze dijen. Laten velen
aan de heldere ulteensettlngen en de vurige
taal van de schrijven van dit werk hun ver
stand scherpen en hun gemoed verwarmen om
zelf op hun beurt weer propagandisten te wor
den tegen de groote dwaalleer van dezen tijd!
echt Nederiandsch stadje en zeker niet hier
in Waterland, mocht ontbreken.
voor de vaststelling en berekening van het pen
sioengeld.
Voorts behandelde de commissie nog enkele
andere aangelegenheden van minder agemee-
nen aard.
R
in
L
N. Z. Veerkargwal b. h- Spat. Amcseedaau
PLATS SU JOUR SN LA CARTS
f i
•n
N
it
it
N
-- Ineviï w T Awenawarokerino N.
{▼UMltgCuappg Arftvlilllll ARii mg
Opgerichs ia 1M3.
Ook de regeering staat op het standpunt, dat
werkverschaffing beter is dan steunverleening.
maar het exorbitante bedrag, hetwelk de werk-
loosheidsaorg van de overbridrkawwn vordert,
moet binnen zekere perken worden gehouden.
Br bestaat geen aanleiding, voor de flnan-
een ander
c. eveneens af te zien van het
voornemen om thans de salarisscha
len met eenjaarljjksche verhoogin-
gen om te zetten in schalen met uit
sluitend tweejaarlüksche verhoogin-
gen.
Maar indien onze tUd toch is voorbestemd
om met de bjjna volkomen namaak sjjn illu
sies te verwezenlijken, dan 'kan men hier on
tegenzeglijk van een succesvolle demonstra
tie spreken en dese vernuftige vinding een goe
de toekomst voorspellen.
klokkeklanken werden gehoord
zonder dat ook maar één klok on
der de ranke spits
bracht.
En toen klonken de klokken. Verschillen
de oud-vaderlandsche liedjes, het Ave Ma
ria, de gemoedelijke melodie van Daisy. Des
kundigen en leeken luisterden, dichterbij en
verderaf, om het effect vast te stellen.
Voor de bewoners van het stadje was de
sensatie wel het grootst. In hun eigen om
geving hoorden ajj daar opeens het nog on
gekende klokkenspel en het leek hun niet
anders, of werkelijk hingen daar nu, bo
ven in den toren, de zoo vurig begeerde
bronzen zangen, wier stem toch In geen
In de vergadering der Centrale
Commissie voor georganiseerd over
leg in ambtenarenzaken van Woens
dag 25 Maart deelde de voorzitter
mede, dat de regeering onder meer
op gronden van de betreffende aan
bevelingen der centrale commissie
voor georganiseerd overleg beslo
ten heeft:
Ingediend zijn wetsontwerpen met betrekking
tot de contingenteerlng van den invoer van
vleesch, levende schapen en slachtpaarden (ver
lenging), draadnagels, draadkrammen, spijkers,
getrokken ijzerdraad, prikkeldraad en punt-
draad (verlenging), bladzink (verlenging), ge
weven ijzergaas en andere metaalweefsels.
roeibaar. Hij laait op in alle tijdperken van de
geschiedenis; hU bezielt selfs degenen, die het
minst tot haten voorbestemd schijnen; hjj is
besmettelijk, en soodra htf een nieuwen ver
kondiger vindt, groeit als door een wondermacht
diens aanhang. Lieden, die nooit iets met joden
te maken haddenvereenlgen zich in de ge
heimzinnige broederschap van desen haat en
eischen de uitwerping van den jood uit
volksgemeenschap en staatsbestel met een
hartstocht en een hardnekkigheid, die in on
kunde zeker niet hun afdoende verklaring kun
nen vinden.”
Br rust een noodlot -op dit Volk, of liever de
vinger Gods, die spreekt van een verschrikke
lijke vergelding. Dit blijkt duidelijk, wanneer
men het lot van het joodsche volk naast alle
andere cultuurvolkeren in de wereldgeschiede
nis beschouwt. Alle andere hadden een tijd
perk van opkomst, van bloei en ondergang. ,Jn
de orde van het lijdelijke," schrijft van Duin
kerken, ,Js het vergankelijke bet kenmerk der
dingen.” Maar het is of het voorrecht van deze
vergankelijkheid onthouden werd aan het oude
en eerbiedwaardige volk van de joden, dat voor
innerlijke vernieuwing even onvatbaar schijnt
als voor wezenlijke veroudering. Het is als een
zinnebeeld van de eeuwigheid, „dit onuitroei
bare voortbestaan van het joodsche volk, dat
Aan de memorie van antwoord aan de Eer
ste Kamer over de begroeting van het Werk-
loosheidssubsldiefonds voor 1936 is het vol
gende ontleend:
De regeering kan de meening niet deelen,
dat er een groot gevaar in gelegen is, dat de
besparingen op de kosten van werkloosheids-
zorg voor een deel aan de gemeenten ten goe
de komen. Integendeel acht zij het alleszins
billijk, dat een deel van de besparingen, wel
ke worden verkregen door maatregelen, die vaak
zeer moeilijk zijn door te voeren, het budget
van de gemeente zelf helpt versterken. De
juistheid van de opmerking, dat dese maatrege
len buiten verlaging van steunnormen en van
de loongn bij de werkverschaffing alleen zou
den kunnen bestaan in het staken van de werk
verschaffing, moet worden ontkend. Zoo kun
nen de verschillen tusschen de kosten van
werkverschaffing en steunverleening worden
beperkt. Als voorbeeld van een voor de over
heidsfinanciën minder beswarenden vorm van
werkverschaffing kan worden gewezen op het
uitvoeren in werkverschaffing van particuliere
ontginningen.
Ter aanvulling verklaart zij, zulks op grono
van baar eigen ervaringen en die van de direc
tie van de Nederlandsche Bank, dat verzoeker
gedurende een reeks van jaren beeft bewezen,
ook bij zijn leiding van de groote bankiers
firma Mendelssohn en Co te Amsterdam, bet
belang van het land zijner inwoning voort
durend in het oog te houden. Hij heeft daar
door den staat gewichtige diensten kunnen be
wijzen, inzonderheid op handelspolitiek en mo
netair gebied. Anderzijds is nooit gebleken, dat
hl) den staat op eenigerlel wijze beeft geschaad
De Bisschop van Haarlem Z. H. Exc. Mgr.
Hulbers, vergezeld van deken Van der Tuyn van
Den Haag, heeft prof. Aalberse te zijnen huize
gecomplimenteerd
Onder de talrijke gelukwenschen, welke in
den loop van den dag inkwamen, waren er van
verschillende Ministers en Kamerleden, de RJC.
fractie, waarvan prof. Aalberse voorzitter is,
van verschillende partjj-lnstantles en vele per
sonen, waarmede prof. Aalberse in zijn polir
tieke loopbaan in aanraking., is gekomen.
en der vindingen van de
nuttige techniek U de toepassing
brandvrije schotten, in fabrieken
Na afloop der demonstratie hield Meester
Vincent op uitnoodlging der V. V. V. van Pur
merend een lezing met lichtbeelden over klok-
Was de illusie volkomen? Wij moeten hier
eerlijk op antwoorden: neen, dat was ze nietl
Vaak hebben wij naar het klokkenspel geluis
terd, in groote en kleine steden en uit een rijke
ervaring weten wjj dus, hoe het klinken moet.
Zóó hoorden wjj het thans niet Het was net
echt, ongetwijfeld, maar écht was het toch al
lerminst.
De voorbereiding tot het plechtig Paaschfeect
op de H. Landstichting te Nijmegen begint op
Woensdag 8 April. Ze omvat alle kerkelijke
diensten met daarbij op Witten Donderdag het
opgaan naar den Olijvenhof. Door de dramati
sche voorstelling van het Bvangelle-verhaal be
leven we opnieuw de bittere tragedie van Jezus’
doadstrljd. vetraad, gevangenneming.
Op Goeden Vrijdag gaat de tocht naar het
Pllatus-jialeis. We maken er de onrechtvaardige
veroordeeling mee van Jezus tot geeseling en
kruisiging.
Een reeks voordrachten, gehouden in het
Pelgrimshuis „Casa-NovaJ*. door pater Barendse
O.P. over: „Lijden en zegepraal van Christus”,
geven stemming en verklaring.
De cursisten worden verwacht op Woensdag
8 April vóór een uur.
Inlichtingen en plaatsbespreking op „Casa-
Nova”, H. Landstichting, Nijmegen.
T~^ en aer vindingen van de moderne ver-
H nuttige techniek is de toepassing van
brandvrije schotten, in fabrieken met
dure machinerieën, verspreid over groote opper
vlakten; in massale huizencomplexen onder één
a
Waar de bewoners van het Waterlandsche
stadje in den zoelen voorjaarsavond naar heb
ben geluisterd, was de zang van het Hemony-
klokkenspel in den Deventer 8t. Lebuïnustoren,
welke de nieuwe Installatie der Philips-fabrie-
ken. thans bij wijze van demonstratie, uit het
stadhuistorentje deed weerklinken.
Mr. M. Slingenberg, minister van Sociale Za
ken. heeft in het Academle-gebouw te Leiden
voor de LeKsche studentéhvereeniging voor
sociale lezingen gesproken over het samenstel
van regeeringsmaatregelen tot bestrijding van
de werkloosheid en haar gevolgen.
De geheele steunverleening. aldus de minis
ter. gaat uit van het beginsel, dat niet de
staatskas moet subsldieeren. maar dat de con
sument den producent moet betalen. Hierdoor
kan het staatscredlet onverzwakt blijven. Spr.
wees voorts op contingenteeiingsmaatregelen
tot steun van de Industrie, die echter het be
zwaar hebben, dat de kostprijs blijft liggen
boven het Internationale marktpeil.
Spr. behandelde vervolgens den steun aan-de
scheepvaart en aan den middenstand en be
toogde. dat zonder deze maatregelen de aan
passing ongetwijfeld veel sneller zou zijn ver-
loopen, maar dat er dan veel meer slachtoffers
zouden zijn geweest.
Langzaam aan tracht de 'regeering het Ne
derlandsche volk naar een lager levenspeil te
brengen. Spr betoogde daarbU de noodzake
lijkheid van bezuiniging, niet alleen op de
staatsbegrootlng, maar over de geheele linie
der overheidshulahoudlng.
Emigratie ter bestrijding dér werkloosheid
achtte de minister op zich zelf geen toe te
juichen maatregel, die echter onder de hui
dige omstandigheden valt te verdedigen. Vol
gens spr. biedt de emigratie naar Zuid-Afrika
nog vele bestaansmogelijkheden.
Ter bestrijding van de werkloosheidsramr
noemde spr. op de eerste plaats werkverrui
ming. Om financieele en technische redenen
zijn in dit opzicht de mogelijkheden echter
beperkt.
Door de werkverschaffing vinden regelmatig
jaarlijks vijftig tot zestig duizend werkloosen
arbeid.
De gevolgen van de loonbüslagen o. a. in den
landbouw vallen thans nog niet geheel te over
zien.
Beperking van de ultkeering aan lederen
werklooze, Is een der richtsnoeren van de re
geering; verder een billijke verdeeling van de
beschikbare middelen.
Op de vraag, of de bewering jatet te. dat
verzoeker zich heeft schaldig gemaakt aaa
handelingen, die de positie van den galden
bedreigden, vindt men in het bovenstaande
een algemeen antwoord. De regeering
wenocht echter met Inst riming van de
Nederlandsche Bank weg eeaw uitdrukkelijk
te verklaren, dat deze brei huldiging niet
alleen alt de lucht gegrepen te. maar dat
veeleer het omgekeerde jwM te. Verzoeker
heeft nametfjk gedurende de enkele keerorf‘:
dat de positie van Srd galden bedreigd
scheen, user daadwerkelijken steun verleend.
a- het denkbeeld van herzie
ning der jeugdsalarissen voorloopig
prjjs te geven;
b. af te zien van het voornemen,
de anderhalf millioen, welke de 5
pet. salarisverlaging meer opbrengt
dan de aanvankelijk, bij het wets
ontwerp tot bezuiniging op de open
bare uitgaven, noodig geoordeelde
10 millioen der salarisverlaging, te
bestemmen voor een herziening van
salarisregelingen
Het is niet Juist, dat bij de regeering in
den aanvang ernstige bezwaren hebben be
staan tegën inwilliging van een aanvrage
om naturalisatie, welke in 1933 zou zijn
gedaan
De betrokkene heeft in genoemd jaar. nadat
hij hier te lande 5 jaar had gewoond, een
verzoek om naturalisatie Ingediend, doch kor
ten tijd daarna zelf verzocht, de behandeling
van dese aanvrage te schorsen. Dit hing samen
met een hem kenbaar gemaakten wensch van
toenmalige autoriteiten van de Reichsbank
zijn oorspronkelijke lastgevers die bet niet
in het toenmalig Dultach belang achtten, dat
het huis Mendelssohn te Amsterdam, waar
over tal van gewichtige oorlogsreparatiezaken
liepen, niet meer geheel onder Duitsche leiding
zou staan. Daarna is de naturalisatie-aange-
legenheid door den belanghebbende eerst tien
Jaar later weer Opgenomen. Inmiddels was een
sekere campagne tegen hem reeds Ingezet, het
geen weliswaar niet bevorderlijk is geweest voor
een snelle afdoening der zaak; doch geen be
letsel heeft gevormd om tot de slotsom
komen, dat het verzoek is in te willigen.
Wat betreft de aangehaalde rede van den
heer Franklin Bouillon, moge er de aandacht
op worden gevestigd, dat de aanvankeRjk
geuite beschuldiging, vier groote valuta's te
hebben aangevallen, pp zich zelf al weinig
aannemelijk klinkt. De Nederlandsche Bank, die
maandelijks opgaven krijgt van alle bankiers
hier te lande betreffende hun buitenlandscbe
saldi en dus hun operaties op dit gebied ge
heel kan overzien, schijnt de regeering ten dese
een betere gids.
Ten slotte wordt, wat dit punt betreft, nog
opgemerkt, dat het toch wel zeer onwaarschijn
lijk sou zijn, dat de Fransche en Belgische re-
geeringen nog steeds belangrijke zaken met de
firma Mendelssohn zouden doen (wat het ge
val is) indien de leider van deze firma wer
kelijk aanvallen had gericht op de nationale
valuta dezer landen.
In de jaren na het herstel der Duitsche va
luta is in alle landen met een kapitaalmarkt
een groot aantal leeningen van Duitsche in
dustrieën. landen en gemeenten geëmitteerd.
De Nederlandsche tranches van deze leeningen
werden gewoonlijk door consortia van Neder
landsche banken op de Nederlandsche markt
gebracht. Dit was een normaal emlsslebedrüf
en uiteraard heeft een typische emlsslebank als
Mendelssohn daaraan medegedaan. Wil men
deze firma daarvan een verwijt maken, dan
treft dese blaam de meeste groote Nederland
sche banken evenzeer.
De regeering is niets bekend, wat er op sou
wijzen, dat verzoeker vergeefs sou hebben ge
tracht, in Frankrijk te worden genaturaliseerd'
lijken schat der Openbaring en dat gedoemd
schijnt tot de onophoudelijke bewaking van de
getuigenis Oods.”
Die Openbaring geldt ook voor ons; zij is
niet veranderd of vernietigd, zij is slechts aan
gevuld en volmaakt door Christus. „De wet is
venolmaakt en de Belofte is ingelost geworden,
malir deze Wet en die Belofte zjjn de grond
slagen geworden van het positieve christen
dom."
„Maar indien dit dan ook voor den, Christen
wordt vooropgezet en indien hü werkelijk in
de joden de tragische dragers ziets van bet
reeds vervulde verlangen naar de inlossing van
de Belofte, Is het hem hierdoor alleen al on
mogelijk geworden de joden te haten. HU kan
misschien den Jodenhaat begrUpen als de
mystische aanwezigheid van een bovenpersoon-
lUken vergeldingsdrang in de geschiedenis, hU
i toegeven,
noch tegemoet komen. Hiervan weerhoudt hem
de volstrekte uitzonderingsloosheid van het
1 christelUke liefdegebod, dat de wezenlUke ver
volmaking van de Joodsche Wet omvat.”
Wie anders leert verstaat niet wat christen
dom is. Wanneer christendom slechts de reli
gieuze interpretatie van de samenhoorigheld van
den burger met de natie is. zooals de uniforme
Nationalkirche, dan is uitsluiting van de joden
zelfs onvermUdelUk.
„Het Christendom is echter voor den Chris
ten zUn religie zelf; het is, zooals het woord
re-llgio uitdrukt, zifn binding, en wel zUn
weder-binding met den Schepper, met Wien
hU na bewust overleg het noodzakelük verband
bevestigt. En welke is hier de bindstof? De
liefde, die is uit de genade.”
Deze liefde sluit lederen haat uit, zü Mdt om
verlossing en bevrtjdlng uit de zonde. Welnu:
„de overgave van de individueele vrUheid aan
de irrationeele instincten van het ras maakt
deze verlossing uit de slavernU ongedaan, ver
nietigt haar vruchten en is daarom meer zelfs
dan een bedreiging ze is een onverzoenlUke
vijandin van het Christendom."
„Het was niet de bedoeling van de schrijvers
aldus besluit de Inleiding tot het hier be
sproken boekje een hartekreet te slaken
tegen het schreeuwendst onrecht hunner da
gen. het was hun bedoeling, een beredeneerd en
verantwoord protest voor te leggen aan den
lezer, opdat deze zich ervan bewust worde, dat
heden in Europa de ChristelUke religie be
dreigd wordt door valsche leeraren, en door
een stelsel, welks opgang zeker niet het minst
moet worden toegeschreven aan zUn onverant
woorde praetentie, ontworpen te zUn op den
Prof. mr. P. J. M. Aalberse, Minister van
Staat, oud-Mlnister van Arbeid en vooral Her
.jler Katholieke Tweede Kamer-fractie. vierde
VrUdag in intiem huiselUken kring te Den
Haag zUn 65sten verjaardag.
Ondanks het feit, dat prof. Aalberse dezen -
dag onopgemerkt wilde laten voorbUgaan, heeft
hu van verschillende zUden blUken van belang
stelling ontvangen.
(Van onzen specialen verslaggever).
Voor het eerst sinds 85 jaren
heeft Vrijdag in het frissche Noord-
Hollandsche stadje Purmerend weer
carillonspel weerklonken.
In het midden der vorige eeuw
verkocht er de vroedschap, geheel
in den geest van dien tijd, voor
een appel en een ei het mooie klok
kenspel. dat eeuwenlang in den
ouden toren der N. H. kerk had
gehangen.
Latere geslachten hebben deze
wandaad bitter betreurd- Toen het
nieuwe stadhuis werd gebouwd,
hoopte men te eeniger tjjd een
nieuw carillon in het sierljjk toren
tje te kunnen ophangen, maar door
de hooge kosten bleef het bjj de il
lusie. Tot Vrijdagavond uit den to
ren toch de zoo lang ontbeerde
Een der oorzaken hiervan is het doordreu
nen van den grondtoon der klokken, dat een
galmen en gonzen doet ontstaan, waardoor de
melodie als het ware wordt verstikt. DaarbU
doen zich de zware klokken te veel gelden ten
koste van de lichtere. Het zal uiterst moeilijk,
misschien wel ondoenhjk zUn, den klank der
klokken zóó af te remmen, dat het hlnderlUk
dooreen galmen wordt voorkomen.
En toch is dit noodzakelUk, want juist het
heldere, zuivere sprankelen der onderscheiden
tonen en accoorden is de groote bekoring van
ons vaderlandse!) klokkenspel.
OpmerkelUk was het evenwél, dat wél het
beleren van de luidklok gemechaniseerd vol
deed.
Intusschen heeft Philips met deze vinding
toch veel bereikt. Wellicht weet zU de installa
tie nog zoo te perfectlonneeren, dat bovenge
noemde euvels worden ondervangen. Toch
is er iets in deze gemechaniseerde weergave
van ons oude vertrouwde klokkenspel dat voor
het gevoel onwennig aandoet.
Onder de velen die luisterden Vrijdagavond
op de Kaasmarkt te Purmerend. sagen wU ook
een kleine figuur met grijzend puntbaardje: den
heer H. Fritsen van de bekende klokkengie
ters Petit en Fntsen te Aarle Rlxtel. De voor
uitzichten voor dit aloud vaderiandsch bedrijf
worden er met dat al ook niet beter op.
De regeering acht geen voldoende aanleiding
aanwezig om den ingang der 5 pet. salaris
verlaging, welke voor de ambtenaret) op maand
en Weekloon in de gemeenten der tierde klasse
eerst op 1 Juli 1938 in stede van zooals voor
de overige ambtenaren op 1 Januari 1936. is
gesteld, naar een nog lateren datum te ver
schuiven.
De commissie stelde In dese vergadering
haar advies vast ter zake van een ontwerp
van wet tot herberekening van de overhelds-
pensioenen,
Wat de principieele zijde dezer aangelegen
heid betreft, was de grootst mogelUke meerder
heid van oordeel, dat reeds verleende pen
sioenen niet mochten worden aangetast.
Wat de ontworpen regeling betreft, zoo kan
de commissie zich daarmede in het algemeen
wel vereenlgen, behoudens dat men eenparig
de in de regeling gestelde limiet van 800 gulden
waar beneden de pensioenen niet zouden wor
den herberekend te laag oordeelde, mede met
het oog op vele invaliditeitspensioenen. Voor
gesteld werd deze grens te verhoogen, doch dan
daarbU met neveninkomsten rekening te
houden.
Ten aanzien van het beroep achtte de com
missie het gewenscht, dat daarvoor ten op
zichte van eventueele kwesties betreffende deze
herberekening dezelfde regeling zou gelden als
In haar memorie van antwoord aan de Twee
de Kamer in zake het wetsontwerp, dat ojn.
betrekking heeft op de voorgestelde naturali
satie van den bankier Mannheimer betwist de
regeering. dat zU ?cen voldoende toelichting
zou hebben verstrekt. a
Meester Vincent, de beiaardier van het
Kon. Paleis te Amsterdam, heeft op het on
langs onder zUn leiding gerestaureerde Le-
buïnus-carllion een aantal melodieën
speèld, welke door Philips op gramofoon-
platen sün vastgelegd. De volgens Philips'
nieuwe vinding geconstrueerde installatie
brengt deze melodieën uit zorgvuldig ge
plaatste luidsprekers, welke in eiken wille-
keurlgen toren kunnen worden geplaatst, ten
gehoore.
Zoo wil men den zang der beroemde He-
mony-klokken niet meer aan bepaalde to
rens binden, maar overal de mogelijkheid
scheppen, om geregeld dit carillonspel te
hooren, hetzU bU wijze van concert. hetsU
als voorslag op de heeie en halve uren.
Na de* proefnemingen te Valkenswaard had
Purmerend de offlcieele primeur. Er was veel
belangstelling voor In het stedeke en Vrijdag
avond tegen zeven uur, het oogenbllk, waarop
met de demonstratie zou worden begonnen,
stroomde de Kaasmarkt vol nieuwsgierigen.
Vooral de jeugd was present, maar op deze bleek
later het klokkenspel een averechtsche uitwer
king te hebben. Met elk nummer werden de
jongelui onrustiger en de klokkenzang werd
spoedig begeleid door een helsch kabaal.
Ter inleiding van de demonstratie hield
burgemeester Cramwinckel een toespraak, wel
ke eveneens uit den toren werd uitgezondenen
overal goed hoorbaar was. HU deelde o. m. me
de, dat zich in Purmerend reeds een commis
sie heeft gevormd welke gelden wil Inzamelen
om zich het bezit van dit .gramofoonplaten-
carillon” te verzekeren. De heer M. Franken,
procuratiehouder der Phllips-fabrieken, dankte
voor de belangstelling.
dak, waarbU het vuur over heel de uitgestrekt
heid der gelUkUggende zolderverdiepingen ge-
makkelUk voedsel kan vinden; in het ruim van
een schip met kostbare lading, voor al dese en
dergelUke inrichtingen heeft men het systeem
van vaste of verstelbare brandvrije schotten
uitgedacht, die bU een ramp het vuur tot een
bepaalde ruimte kunnen beperken.
De gezondheidsdienst in de geciviliseerde
staten werkt met zUn quarantalnestattons en
onderlinge berichtgeving zoo perfect, dat het
overslaan van een epidemie practisch uitge
sloten is.
Waarom, vragen wU ons wel eens af, is er
geen middel om ook geestelijke besmetting en
1 geestelijk gevaar tegen te houden? De geschie
denis heeft ons geleerd en toont het nog dage
lijks, dat dwaalleeringen op het gebied van ge- volk begenadigd werd met den onverganke-
loof en zeden op ongelooflUke snelle wUze wer
ken. Ondanks het gebrek aan verkeersmidde
len, zonder telefoon, telegraaf of radio, zonder
spoorbaan of electrischen trein en bU een nog
zeer langzame werkwUze van de nog zeer jonge
boekdrukkunst, zien wU de ideeën van de refor
matoren Luther en CalvUn in Dultschland, in
Zwitserland, in de Nederlanden, in Engeland,
in de Scandinavische landen, bUna tegclijker-
rijd inwerken en veroveringen maken.
De encyclopedisten en revolutlonnalren der
Parijsche Commune zagen hun beginselen in
weinig jaren over heel Europa gaan. OeestelUke
stroomingen zUn moellUker te stuiten dan het
geweld van een waterval of het vuur op een
dorre hei.
Onae tUd levert voor deze stelling een nieuw
bewijs. In heV hart van Europa raast de waan
zin van een wel oude, maar fonkelnieuw npgt
poetste idee van den totalen Staat. Eén gezag, Jezen natuurdrang noch
één land, één volk, één ras, één bloed, één
godsdienst door dien waan is onder leiding
van eenige door den groeten oorlog uit hun
evenwicht geslagen warhoofden een millioenen-
volk bezeten. Aanstonds staan de herauten van
de nieuwe gedachte klaar om met woord en ge
schrift, met tooneel en film de bloed- en ras-
leer te propageeren. Ware het slechts een po
litieke leus ot een economische theorie, men
zou niet zooveel zorg behoeven te hebben. On
gezonde staatkunde zoowel als ziekelUke staat
huishoudkunde leggen het tenslotte tegenover
een gezonde volksopinie en tegen de economische
wetten af. Maar deze waan van den dag heeft
dieper Ingevreten: achter deze mode-idee huist
een levensbeschouwing; de hersenschim van
den totalen staat, van de voortreffelijkheid van
bloed en ras grijpt den indivldueelen ^mensch
in zUn ziel; eischt zUn volkomen overgave niet
alleen aan den éénen leider en den éénen staat,
maar vergt van hem actleven weerstand tegen
ieder ander, ook geestelUk gezag; schrijft den
eenen mensch een diepen afkeer voor tegen den
ander, die toevallig niet van zUn zelfde bloed
of ras mocht zUn. Zoo komt die nieuwe leer
regelrecht in strijd tegen den Schepper, tegen
God, tegen Christus en de door Hem gestichte
Kerk, tegen het hoogheilig gebod der naasten
liefde door Hem gegeven als het nieuwe, het
tweede gebod, geluk aan het eerste en daar
mee in één adem genoemd: gjj zult God be
minnen bovenal en Uw naaste gelUk u zelf
Die levensbeschouwing van den totalen staat,
van den gelUkgeschakelden burger en den uit-
gestooten medeburger van ander bloed en ras
heeft, zooals alle groote geestelUke stroomingen,
haar invloed reeds in alle beschaafde landen
doen gelden. Deze geestelUke infectie was ner
gens tegen te houden; en zeker onze grenzen,
zoo na aan die van het land van oorsprong.
zUn niet veilig gebleken.
Brandvrije schotten hebben wU daartegen
niet. Maar toch, wU staan niet geheel hulpe
loos. In den strijd van den geest dient de
homoeopathle beter dan in de lichamelijke hy
giëne. Het kwade woord kan met het goede
woord, de booze gedachte door de edele ge
dachte, bestreden worden.
Goddank is de reactie tegen de nieuwe leer
krachtig en wint zU lederen dag aan intensi
viteit en organisatie.
Zoo Juist is een welkom boek van de pers
gekomen onder den pakkenden titel: „Het
christendom bedreigd.*) bedreigd door rassen
waan en jodenhaat. Het is „een internationaal
protest,” waarin gezaghebbende schrUvers uit
acht verschillende landen, ieder op eigen wUze,
de gevaren van de nieuwe geestelUke epidemie
blootleggen.
Het geheel is Ingeleld door Anton van Duin
kerken, terwUl roar Nederland, naast den be
kenden capucUn, pater Constantinus, de niet-
katholleke, maar fUne christelUke geesten, de
Groningsche professoren BuytendUk en van der
Leeuw getuigen. Naast professoren, schrijvers,
bisschoppen, theologen uit Rusland, Joego
slavië. Engeland. Schotland. TsJecho-SlowakUe.
Zwitserland, sluit de wereldvermaarde Noor-
sche bekeerling, de romanschrijfster Sigrid
Undset met een verrassend, Indringend betoog.
Door heel dit christelük protest loopt de
roode draad van de Jodenvervolging in Duitsch-
land, een modem probleem van de eerste orde,
omdat de nieuwe leer van bloed en rds nergens
beter te voelen en te tasten is dan in dezen be
schamender! strijd.
Maar aan dit vraagstuk zün tal van kanten,
die het voor den gemiddelden mensch, voor
den eenvoudlgen christen, moeilUk en netelig
maken. Ben Jood te toch maar een Jood, heeft
hU van jongs af aan geleerd; moet hu het nu
opeens voor de joden gaan opnemen, omdat
Hitler’s aanhang in Dultschland tegen de
Israeliëten te?
Van Duinkerken heeft in een kloek en klaar
opstel dit moeilijke probleem voor de katho
lieken en voor alle oprechte christenen van on
sen tUd, afdoende verklaard en verhelderd. HU
verbloemt het niet: „Wat In den jood gehaat
wwdL is het ras. Bn dese haat schijnt oziuit-
MEDAN, 37 Maart (ANETA) De „Dell
Courant” verneemt, dat de heer Gerard Rutten
van het Departement van Koloniën een schrij
ven ontving, dat de Indische Regeering geen
toestemming zou geven voor de .vervaardiging
van films „Uit dagen van strijd’’ in Atjeh noch
elders in Ned.-Indlë.
De heer Rutten gaf zUn Atjehsche film-
plannen op.
HU te thans voornemens in het najaar naar
Java te vertrekken met een gezelschap voor de
opname van een film, waarvan het scenario
reeds gereed te. Deze film zal zich afspelen
rondom een vulkaan.
De regeering acht het name
lijk gewenscht, dat voor het oogen-
blik eenige rust zal heerschen rond
om de salarieering van het rijks
personeel. doch is voornemens in
den loop van 1937 te overwegen,
of alsdan een algemeene herziening
van het bezoldigingsbesluit 1934
ter hand zal dienen te worden ge
nomen.
II'
