Twee staten uit de oudheid
Wat Kikker Karei en Tuimeltje beleefden
aan den dag
F 250.-
ALLEABONNÊ’S ongevallen voor een der volgende ultkeeringen F 750.-
De „Queen Mary”
De Boer-van Rijk ensemble
et eilantf der eenzamen
MAANDAG 30 MAART 1936
Beteekenis van alsbald
Zonsverduistering
Een vergelijking met
124 jaar geleden
Enorme belangstelling by het
„uitvliegen uit het neet” aan
de Clyde, waar zy
geboren werd
I Het huwelijks
aanzoek
i
a b, zonder dat b a
Examen apothekera-assiztent
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
til
I
De sfinx voor de Pyramiden bij Giseh
met
„Das Wlrt-
1
KERKTE HOOFDSTUK
(Wordt vervolgd.)
3
4
Reeds dienzelfden middag ging Tuimeltje kijken of de ooievaar
nog niet aan den paal vastkleefde. Maar neen hoor, de ooievaar
liet zich zoo maar niet vangen. Aan de paal hing geen ooievaar,
maar deze had een bord er aan vastgespijkerd. Wat Tuimeltje
daarop las maakte hem verschrikkelijk kwaad en hy vertelde
het aan niemand, behalve aan kikker Karei.
ar
en
Roman van Paul Keiler
Vertaald door Louis de Bourbon
De zonsverduistering van 19 Juni as. aal in
de Sovjet-Unie worden waargenomen door 24
Sovjet-Russlsche en tien bultenlandsche expe
dities. De waarnemingen zullen geschieden op
dertien plaatsen, van de kust van de Zwarte
Zee tot Chabarowsk. Vermoedeiyk zal de waar
neming ook geschieden vanuit vliegtuigen en
vanuit een sub-stratosfeerballon.
1) Zie hierover Lujo Brentano:
schaftsleben der antlken Welt.”
weners van Schotland en van Cumberland, en
van de zuidelijke graafschappen liepen te hoop
om er getuigen van te zijn hoe de Queen Mary,
de hoop van het Britsche volk, de open zee be
vaart.
Het De BoerVan Rijk Ensemble zal in hef
komende speelseizoen groote veranderingen on
dergaan. De bekende acteur en regisseur Nico de
Jong tal als regisseur aan het gezelschap ver
bonden worden en tevens de artistieke leiding
krijgen.
in
-„Weet Je wat", zei kikker Karei, „we sullen een draad span
nen door de sloot waar de ooievaar altijd wandelt.” Nu. dat
was een reuze idee, vonden ze; ze gingen een groot stuk dik
touw zoeken om over de sloot te spannen. Als de ooievaar er
dan in verward raakte, zouden ze hem aan het stuk touw naar
het paleis trekken. Een heele hoop kikkers gingen mee op wacht
zitten en eindelijk zagen ze den ooievaar statig naar de sloot
trippelen.
Tuimeltje dacht en dacht en eindelijk meende hij iets ge
vonden te hebben, oir; den ooievaar te vangen. Hij nam een
vollen emmer groene zeep mee en ging op weg naar de paal
waarop het nest stond. HU klom tot boven by het nest en
smeerde dit heelemaal vol met zeep, alsook de paal. Hier moet
hij zeker aan vastplakken, dacht Tuimeltje en vergenoegd
liep hl] naar huis.
Toen de klok acht sloeg, een uur later, keken
we op.
..Hoe moeten we nu
grijnsde ik.
„Zeg jij ’t naar,” antwoordde ze, en trok m’n
das recht.
,Je moet niet boos zijn, lieveling,” pleitte ik,
„maar.... maar ik heb de kaartjes aan Flip
gegeven, en gezegd, dat hjj niet thuis mocht
komen, vóór t uit was.”
„Ja, dat hoorde ik." spotlachte Irma.
Niemand heeft nog ooit bewezen, dat
speciaal de bov<w der pyramiden door hon
derdduizenden in harden Ijjfeigen-dienst
tot stand kwam. Dergelijke gigantische
werken konden juist in Egypte ook op an
dere wjjze worden gewrocht. Konden zij niet
evengoed worden gebouwd in den tijd dat
de boeren hun akkers moesten verlaten,
omdat de Nijl ze enkele maanden lang on
der water zette en zij samen kwamen in
de steden. Was juist die tijd niet bijzonder
geschikt tot het uitvoeren van dergelijke
werken omdat dan de uitgestrektheid (van
de rivier het transport, den aanvoer van
materialen gemakkelijker maakte? Zou dan
het organlsatie-talent der Egyptenaren, die
alle finesses van zulke reuzen bouwwerken
regelden, die een heel „plan-wlrtschaftlich”
Hermann Junker en Louis De
laporte: „DIB VOLK ER DBS
ANTIKSN ORIENTS (Die Amp
ler Die Babylonier, Assyrer,
Perser und Phüniker)” Serie
Geschichte der fiihrenden Vol
ker deel III Freiburg (Her
der) 362 bis.
systeem van goederen-distributie voor hun
ambtenaren uitdachten 1), hebben gefaald
tn het verschaffen van de levensbehoeften
der arbeiders? Spreken de namen der
beldsploegen niet van tevredenheid
blijdschap?
Neen:
„Wij hebben geen enkelen grond,
grooten tijd van het oude Rijk te
schouwen als een periode
de roem van zijn eerbied afdwingende
Nooit stond een verschrikkelijker weegschaal
op deze aarde. De speelman slingerde het mes
ver van rich af. Toen echter de vreeaelUke
Wat ik hier ga vertellen, heeft waarlijk zijn
plaat» gehad in ruimte en tijd; immers, .bet
leeft in mijn ziel en daarom moet het ook
ergens gebeurd zijn.
Wanneer ge mij echter vraagt naar Jaar en
land, naar de Juiste grenzen van tijd en plaats,
dan moet ik u zeggen, dat ik geen geograaf ol
historiën» ben maar een dichter, die het f.ere
recht beeft, op zulke vragen te antwoorden:
ik laat mijn zangvogels niet inslulten in een
kooi en ge kunt onbevreesd eerder een dichter
gelooven dan een geschiedschrijver.
Maar wie al te hevig mocht verlangen naar
een historisch houvast, hem wil ik het vol
gende toevertrouwen: over de jaren, waarin
naast God enkel nog keizer Napoleon op aarde
regeerde, zijn velerlei krijgsverhalen, hof
schandalen en andere geschiedenissen in om
loop, maar in mij is, ver van het groote wereld-
tooneel van dien tijd, een romantische sage
■rtvsen. die At nu aal gaan verteDe».
De Duitschers hebben niet, gelijk de Engel-
schen, een „Oxford Dictionary”, of gelijkr de
Franschen een „Academie”, welke de officieele
taal-arbiter is. Maar zij hebben toch hun zeer
gezaghebbend woordenboek dat als „Ouden" be
kend staat. Het schenkt echter weinig aandacht
aan bijwoorden, voegwoorden, e.d., en de Engel-
sche redacteuren, die dezer dagen dit woorden
boek raadpleegden, werden teleurgesteld. .Als
bald” kwam Ér wel in voor, doch zonder nadere
definitie.
Dus werden de Duitsch-Engelsche en Engelsch-
Ergens in de Duitsche landen stroomde een
rivier, die eigenaardige gewoonten had. Het ge
beurde wel eens, dat de stroomen binnen haar
bedding met elkaar in strijd geraakten, zooals
soms de zwermen van een bijenkorf, en dat dan
de helft van het water zich afscheidde en een
eigen weg koos. In tegenstelling echter met
de uitgezwermde bijen, die nooit weer naar
hun ouden korf terugkeeren, kwamen de
afvallige stroomingen van de rivier steeds
weer snel tot bezinning; in bedrukte stem
ming keerden zij huiswaarts, en werden door den
ouden moederstroom. met wat bestraffend brui
sen weliswaar, maar toch hartelijk en gewil
lig weer opgenomen. Wanneer bij een rivier
zooiets gebeurt, dan worden er eilanden ge
vormd, niet zulke groote als er bulten liggen in
de open zee, maar toch eilanden, kleine, rondom
door water’omspoelde eilanden. En alle eilan
den hebben een apart leven, ook wanneer zq
van het „vasteland" slechts een 'enkelen steen
worp verwijderd zijn. Het Is alsof het water hen
afzonderde, zoodat vele stroomingen van het
gewone leven hen niet kunnen bereiken. Het
grootste eiland, dat de rivier zoo vormde,
heette sinds langen tijd het „Lieve Vrouwe-
eiland”, zooals er zooveel In de wereld zijn,
overal, waar vroomheid van gemoed ter eere
der Moeder Gods op een eiland een kerkje
optrok. Het kerkje van ons eiland lag op een
heuvel en was gebouwd door de monniken, die
aan de oostzijde van de rivier hun rijk
kloostergoed hadden en wien het eiland toe
behoorde. totdat de heeren von Höfflngen, dlq.
aan da westayde van de rivier woonden, gin-
benauwdheid kwam, reikte de graaf hem het
mes voor de tweede maal.
„Snijd je los en je bent vrij.’’
De speelman liet het mes vallen.
De doodstrijd kwam, de mond spalkte open,
de tong trad naar bulten, het lichaam trok
kramachtig samen. Toen gaf de graaf den
stervende voor de derde maal het mes. Deze
hief met de laatste kracht der vertwijfeling
het lemmet boven zijn hoofd de graaf kwam
vlak voor hem staan en keek tn het verwrongen
gezicht en bliksemsnel daalde de hand, het
mes stak den graaf in het hart. HU stierf
met den speelman In dezelfde seconde en hunne
verbitterde zielen traden tezamen voor God
De mooie Irmtraud werd door het volk bevrijd
en tot grasin en heerscheres uitgeroepen. Zij
liet het lijk van haar vader in den stroom wer
pen ten prooi aan vlsschen en krabben, en
richtte een kostbaar gedenkteeken van Ita-
liaansch marmer op ter eere van den geliefde
Vaak zat zy aan zijn<raf met gesloten oogen
en als een vogel in de takken zacht en teeder
floot, dan glimlachte haar bleeke mond.
Maar de waterput werd beroemd in het ge-
heele rijk. Het water kreeg een wonderdadige
werking. Wie er van dronk werd beschermd tegen
alle ontrouw en daarom mengden jonge meisjes
heimelijk den wijn van hare geliefden met dit
water; maar het gold ook als een behoedmiddel
tegen allerlei ruwheden, zoodat mishandelde
echtgenooten het in flesschen haalden om het
tn haar waschwater te gooien, opdat het
minder pijn sou doen, wanneer zy geslagen
werden. Het was een wilde tijd.
er toch met vrij groote zekerheid uit aflei
den dat het oude Rijk zich kenmerkte door
een weldadig aandoende humaniteit; van
het omgekeerde tenminste, van een gewe-
tenlooze uitbuiting der slaven en van een
krasse tegenstelling tusschen den welstand
van weinig bezitters en de ellende van de
massa, blijkt niets. Men hoeft natuur
lijk de lofspraken in de grafschriften niet
letterlijk op te vatten, wanneer zij verkla
ren, dat de overledene lederen denkbaren
vorm van menschenllefde beoefende en niet
duldde dat iemand door zijn schuld den
nacht in verdriet of ergenis doorbracht,
doch uit deze lofspraken blijkt toch, dat
menschenllefde als een ideaal gold, dat men
het als een bewijs van hoogstaanden. nobe-
len zin aanzag, wanneer iemand zijn on
dergeschikten menschwaardlg behandelde.
De afbeeldingen die nog van den dagelljk-
schen arbeid der Egyptenaren bestaan,
spreken ooit van heel andere dingen dan
van zweepende opzichten en kruipende sla
ven. Men maakte er muziek bij en schertste
onder het werk door.
Twee eeuwen verstreken, de banvloek was in
vergetelheid geraakt, de heeren von Höfflngen
waren altijd nog de heerschers op het eiland
Uit dien tijd stamt de sage van de llefdcbron.
Een reizende speelman, die zich Volker noemde,
zooals zijn groote voorganger uit den tijd der
Nibelungen, kwam op het eiland, en werd in
het lustpaleis als welkome gast ontvangen
En daar gebeurde, wat zoo vaak in den mop
der tijden is gebeurd: een kind uit adellijk
geslacht werd verliefd op een gewotvjn many
het blonde dochtertje van den graaf vod
Höfflngen, Irmtraud. ontstak in minnegloed
voor den jongen speelman en hij voor haar.
*s Nachts, als alles sliep, lokte een teedere
melodie het blonde kind naar tiet bosch. waar
des zangers mond haar kuste eir haar sprak van
de zaligheden der jeugd. Maar ach, de graaf
ontdekte het met geheim. Hij was een ruwe,'
driftige man en vol gruwelijke fantasie, wan
neer het gold, iemand te straffen, die zijn
toom had opgewekt. De slotwachten drie
in getal liet hij ophangen, maar poor rijn
bij verlies van een hand,
een voet of een oog
gen meenen, dat het den monniken al te goed
ging en dat het de moeite zou loonen. hun het
eiland, met al zijn mooi akkerland, zijn weiden
en prachtige bosschen, zonder koopbrief ot
anderszins. op goed rooversrecht af te nemen.
De blsschop sloeg, op aanklacht der monniken,
de heeren von Höfflngen in den ban, maar het
kon dezen niets schelen, zij behielden het
eiland en bouwden op den tweeden heuvel een
klein lustpaleis, waar het vaak wild moet zijn
toegegaan.
„ik
ja.
Op dit oogenblik deed iemand de deur open.
„Bewaar jy ze maar,” zei Irma en duwde me
de verfrommelde kaartjes in de hand. „Ik ga
me klaar maken.”
Ik had verschrikkelijk het land. Ik was expres
gekomen om Irma te vragen of ze met me
wilde trouwen, en nu moest ik met baar naar
een concert! Echt iets van Irma. Maar se was
allerliefst in die nieuwe Japon.
Flip kwam de kamer in: in z’n jongenshand
omklemde hy m’n kwartje en grijnslachte.
Ik ben iemand, die snelle besluiten kan ne
men, vooral als ik het land heb.
„Zeg Flip,” zei ik, „wil je vyf kwartjes ver
dienen?”
Flip hield op met grijnslachen en zette z’n
mond open.
„Nou reken maar,” zei hy.
„Er is van avond een buitengewoon leuk con
cert in 't feestgebouw,” zei ik. .Hier heb je
twee kaartjes.... gereserveerde prachtplaat
sen.,.. prachtplaatsen, zeg ik Je. Maak nu
maar gauw, dat je weg komt, en zoek een
vriend op die met je mee wil. En niet terug
komen, hoor, voor ’t heelemaal uit is. En hier
kind en den speelman verzon hy een byzondere
straf.
„Bemint ge myn dochter?" vroeg hy met
boozen arglist den speelman, die voor zyn
rechterstoel stond.
„Ik bemin haar duizendmaal meer dan myn
leven,” antwoordde Volker.
„En jy gelooft wat hy zegt?” wendde de
graaf zich tot rijn dochter.
„Ik geloof het,” zeide zij en haar droeve
oogen werden licht. „Nu, goed,” antwoordde
de graaf, „dan zullen we de proef nemen, of
hy je werkeiyk meer bemint dan zyn leven.”
Op het eiland was een waterput. Die had een
houten arm. welke daalde, wanneer het water
moest worden opgehaald. Dan zweefde de
zwengel van den put op een bepaald moment
als een weegschaal. Deze put nu en deze
zwengel moesten dienst doen bij de barbaarsche
wraakplannen van der( graaf. Hy liet zyn
dochtertje tn **n schepemmer vastbin-
dpn. zoodat zy boven de diepte van den
'putzWeefde, en als tegenwicht aan het uit
einde van den zwengel hing men den jongen
spoelman op aan een dun koord Dan gaf de
graaf hem een viymscherp mes in de hand en
sprak met dulvelschen spot: „Wanneer je haar
nu werkeiyk meer dan je leven bemint, biyf
dan hangen óm haar te redden; wil je echter
niet sterven, snyd dan het koord los en zy valt
tn de diepte.”
1-^lip, het jeugdige broertje van Irma, deed
H op myn bellen de deur open. Hy grinnikte,
toen hy me zag.
„Irma heeft d’r nieuwe jurk aan,” zei hy. „Ze
rit 4n t salon op je te wachten.”
Er zyn oogenblikken, dat ik Flip wel mag. Ik
drukte hem een kwartje in de hand en ging
naar binnen.
Irma stond by de centrale verwarming een
brief te lezen. Het scheen haar nog‘al te ver
wonderen, dat ik er was. Maar ze zag er heel-
lyk uit in d’r nieuwe japon; heeriyk, dat moet
ik zeggen.
„Hè,” verwonderde zy zich, „jy hier?”
„Ik had toch gezegd, dat ik misschien kwam,”
antwoordde ik, een tikje ontstemd.
Ze zweeg en bleef in haar brief lezen.
„Tante Milly heeft me twee kaartjes ge
stuurd,” sprak ze eindeiyk. ,Er is van avond
concert in *t feestgebouw. Zou je er met me
heen willen?”
„O, Ja wel."
Maar ik was eigeniyk niets in myn schik. Ik
was gekomen met de bedoeling Irma een
uiterst belangryke vraag te stellen en Je kunt
geen belangryke vragen stellen tydens een con
cert in ’t feestgebouw.... ten minste geen
uiterst belangryke.
,Je kykt heelemaal niet biy,” pruilde Irma
en keek me zeer strak aan.
„Om je de waarheid te zeggen,” begon ik,
ja.... ik.... wou eigeniyk zeggen....
AMSTERDAM. Geslaagd de dames: F. J. de
Dreu te Middelburg: A. H. Engering te Vlieringen
en de beer F. W. Kleve te Helder.
a an de oude Staten van het antieke
ZA Oosten; aan Egypte en Babylonlë
denkt men gewoonlijk als aan Rijken
die meer tyrannlek, meer despotisch werden
bestuurd dan selfs het Romelnsch Impe
rium In den tijd der keizers. Hun ongetwij
feld, hooge cultuur denkt men zich” opge
bouwd door slaven, wier lot zoo mogeiyk
nog harder was dan dat der galeiboeven,
der Amerikaansche negers of der russlsche
hoorlgen. De Pyramldenbouwers stelt men
zich voor als lugubere verachters van de
góden en de menschen, die slechts door de
zweep van drijvers en opzichters hun mo
numentale werken tot stand konden bren
gen. Die Staten der oudheid, meent men,
bekommerden zich noch om de handhaving
van het recht noch om de bevordering der
volkswelvaart; zij waren brute machtsorga-
nen, dienend enkel en alleen het welzijn
van een despoot of van een heerschAie
kaste.’
Nu kan men uit het leven van volken,
wier geschiedenis zich over enkele duizen
den jaren uitstrekt bij de Egyptenaren
over 4000 jaren ongetwijfeld perioden
aanwijzen, waarin het Staatsleven inder
daad dergelijke graden en soorten van ont
aarding bereikte. Ook perioden echter,
waarin de euvelen van het andere uiterste
van de anarchie, de volslagen bestuurloos-
held en alle daarmee verbonden onzeker
heid heerschten, laten zich in een zoo ruim
tijdsbestek gemakkelijk vinden. Daarin ligt
reeds het eerste bewijs, dat een generall-
seerend oordeel over de maatschappelijke
toestanden in de Staten van het antieke
Oosten, als waren deze altijd tyrannlek, niet
op de werkelijkheid rust.
Men kan nog verder gaan:
en Hermann Junker en Louis Delaporte
gaan ook verder In dit boek het derde
deel in de groote historische reeks, die het
altijd vooruitstrevend katholieke Herder-
Verlag uitgeeft, en waarin de geschiedenis
van alle volken der wereld zal worden be
handeld.
Junker, die de Egyptenaren behandelt,
gaat uitdrukkelijk zóó ver te verklaren, dat
het Rijk aan den Njjl In de dagen van zijn
grootsten maatschappelijken en cultureelen
bloei dat was juist in den tijd der Pyra-
midenbouwers géén tyrannle en géén
anarchie doch een goeden, milden bestuurs
vorm bezat.
De bevolking leefde wel verdeeld, schrijft
hij, in *n kleine heerschende groep eener-
zrds en de groote massa der gewone men-
achen anderzijds, doch deze laatste waren
niet alle hoorlgen. Een groot aantal leefde
als vrije, onafhankelijke boeren met eigen
grondbezit; een ander deel bestond uit
handwerkers, kooplieden en vrije stedelin
gen.
Natuuriyk werkten op de uitgestrekte
domeinen der Vprsten en Rijkégrooten vele
hoorige en dienst- of schatplichtige boeren.
Doch, al laat de volledigheid der beschik
bare bronnen te wenschen over, men kan
heb je de vyf kwartjes."
Irma’s broertje schoot als een pijl de kamer
uit.
Ik trok een stoel by de centrale verwal uiing
en ging er op ritten.
Een paar minuten later kwam mna binnen.
Maar ze had nog geen hoed op.
..Ben je klaar?” vroeg ze.
.Ja.... ja....” zei ik. .Moeten we weg?”
„Over een paar minuten.”
„Irma," zei ik, ..ga eens even ritten."
Ze keek me aan, zuchtte, en voldeed toen
aan m’n verzoek.
Ik haalde diep
adem. Ik haalde
nog eens diep
adem. Ik wilde
het juist voor de
derde maal
doen, toen Imra
begon te spre
ken.
„Je rookt te veel.”
„Wat?"
„Je hygt ais een blaasbalg."
„Pardon," zei ik.
Ik had een ontzettend zenuwachtig gevoel. Ik
had nog nooit een meisje gevraagd. 1 Is lang
geen pretje, dat verzeker ik je. Ik weet niet
wat ik zou hebben gedaan, als de klok niet
juist was gaan slaan. Dat gaf den doorslag.
„Irma,” zei ik.
,Ja?”
„Irma,” herhaalde ik.
„Als je nog eens Irma zegt,” zei ze, „dan zeg
ik.... neen.”
Ik staarde haar aan.
„Zeg Je.... neen?” juichte ik.
Ze knikte.
Maak nu maar voort, dan ben je er af,”
sprak ze.
Ik ben soms vreeseiyk doortastend. Ik sloeg
eenvoudig m’n arm om Irma en gaf haar
een kus.
„Wil je met me trouwen, lieveling?" vroeg se.
.Natuuriyk, domoor.”
den
be-
van tyrannle:
numenten komt toe aan een geslacht, dat
een uitgesproken zin voor menscheiykheid
bezat en welks hooge cultuur daden van
brutaal Barbarisme deed verwerpen”
(blz. 71
Er wonen anderhalf millloen menschen in t
greote scheepsbouwdistrict van de Clyde; hon
derdduizenden uit alle deelen des lands waren
daarheen getogen om mede getuige te zyn van
het ^uitvliegen” der Queen Mary uit het ..nest”
aan de Clyde, waar zy geboren werd. Aan beide
oevers der machtige rivier, van Clydebank naar
Greenock, stonden onafzienbare menschen-
massa's geschaard, terwyi het machtigste
schip, dat ooit gebouwd werd, de rivier afvoer
naar zee.
Honderd-vier-en-twintlg jaren geleden telde
Glasgow zyn Inwoners nog maar by tienduizen
den en het kostte veel tyd en geld om uit an
dere deelen van Schotland en uit Engeland de
Clyde te bereiken. Zooveel honderdduizenden
als nu de Queen Mary „Good speed!” toeriepen,
zooveel duizenden stonden, op den dag af 134
Jaren geleden, aan de oevers van diezelfde ri
vier. ert aanschouwden met stomme verbazing
het misschien nog grootere wonder van Henry
Bell’s „Comet”, die de Clyde afstoomde.
De „Comet” was de eerste stoomboot, die ae
zee bevoer, zy was 11M meter lang. De Queen
Mary heeft een- lengte van meer dan 300 meter.
In 1813, toen Engeland de kampoen van West-
Europa was tegen de Napoleontische overheer-
schlng, maar de zeeën volkomener beheerschte
dan Napoleon het land, had de natie voor wei
nig anders belangstelling dan voor den gewel
digen stryd, waarby Engeland*'voertbestaan op
het spel stond, maar tot dat „weinig” behoorde
het groote technische wonder van dien tyd:
de toepassing van stoom op het verkeer te
water. De eerste vaart der „Cornet" beteekende
voor Engelands toekomst een overwinning, be
slissender dan die van Waterloo worder zou.
Het groote tydperk der negentiende eeuw, ge
durende hetwelk Groot-Brittannië het hoogte
punt van zyn macht en rijkdom zou bereiken,
en zonder tegenspraak zou volhouden dat zyn
vloot sterker moest zyn dan de vereenigde zee
machten van welke twee mogendheden ook.
werd erdoor ingeluid.
Wat de bewoners der Clyde-oevers in 1812
aanschouwden was, ondanks de kleinheid der
„Cornet”, misschien grootscher en van indruk
wekkender beteekenls dan wat thans honderd
duizenden uit alle deelen des lands zagen, maar
toch symboliseert de „Queen Mary” hetzelfde
als 124 jaren geleden de kleine pionier van de
stoomvaart ter zee: den wil van Groot-Brittan
nië om, ondanks alle troebelen en gevaren van
den tyd, zich te handhaven als eerste onder de
zeevarende naties.
pe afstand van Clydebank, waar de werf van
John Brown Co. gelegen is, tot Greenock,
waar de Queen Mary den eersten nacht an
kerde, bedraagt vyftien myien; voorafgegaan
door zyn eigen reddingsbooten. bemand met
personeel der firma John Brown Co., gecom
mandeerd door twee beroemdr Clyde-loodsen,
maar met den gezagvoerder, kapt. Sir Edgar
Britten, op de commandobrug, volbracht het
schip het eerste deel der proefvaart. De Clyde
is hier 90 meter breed; de breedte der Queen
Mary bedraagt 35 meter; meer dan het derde
deel der rivier wordt dus door de Queen Mary
in beslag genomen, en de honderdduizenden,
aan beide oevers van de Clyde, zagen het ge
weldige schip, ongeloofiyk hoog opdoemend bo
ven de hoogste daken en torens, vlak langs zich
voorbyvaren, op weg naar zee.
En gedurende de dagen, die volgden, zagen
opnieuw honderdduizenden haar; de kustbe-
Tot een soortgelijke conclusie dwingt de
beschouwing der Babylonische geschiede
nis, zooals Louis Delaporte haar schetst.
Toen Babylon het hoogtepunt van zijn cen
trale gezagsvormlng had bereikt, toen het
dus op het toppunt van zijn macht en
aanzien stond, vaardigde Hanimurapi zijn
beroemde wetten uit, die een gesloten
systeem van humane rechtsbeginselen om
sloten, die de rechtspraak in ordelijke ba
nen leidden, straffen vaststelden voor ver
schillende soorten misdaden, de verhouding
tusschen de standen regelden, die het recht
van den slaaf erkenden van zelf eigendom
te verwerven en zich vrij te koopen met
geld, die de bevoegdheden der ambtenaren
vastlegden en vooral een betrekkelijk ge-
zond-krachtig-monogaam gezin grondvest
ten. Dit laatste bestond ook in den bloeitijd
van Egypte.
Merkwaardig
menschelljke cultuur, hooge de eeuwen
trotseerende uitingen van menscheljjken
scheppingsdrang en gemeenschapvormen-
de kracht, kwamen in deze beide oude Sta
ten, onder deze oude volken niet tot stand
e.13 producten van tyrannlek, mensch-ont-
eerend schrikbewind, doch slechts als neer
slag van gezonde maatschappelijke en mo-
rrele verhoudingen, als vruchten van een
geordend staatsbestel, waarin niet de wille
keur van een dictatoriaal alleenheerscher,
doch het geschreven recht als norm der
samenleving gold.
Dat verdient in onzen tijd wel naar voren
te worden gebracht.
bij levenslange geheèle ongeschiktheid tot werken door p een ongeval met
verlies van beide armen, belde beenen of belde oogen <JV/e doodelijken afloop
De mooie Irmtraud bleef ongehuwd en stierf
als de laatste van haar geslacht, zoodat dn
kloosterbroeders het eiland weer in bezit kon
den nemen. Maar reeds na vyf jaren werd het
hun weer afgenomen door een nieuw adeliyk
geslacht, dat aan den westeiyken oever van de
rivier woonde, het geslacht der von Heyburgs
De heeren von Heyburg kwamen in den ban,
het kon hun niets schelen.... alles verliep
zooals vroeger.
En ook met de von Heyburgs liep het slecht
af «o het eiland. De laatste van hen was reeds
hoog in Jaren, toen hy een Jonge vrouw huwde
en daardoor het tragische lot van koning Marke
en Isolde over zich afriep. Wanneer zomer
en winter een verbond willen aangaan, dan
woedt de booze herfststorm daartusschen. Of
er werkeiyk een Tristan is geweest in het leven
van vrouwe Sophia, of dat slechts laster
praatjes oorzaak waren, dat de oude haar wan
trouwde. dat weet niemagdlnef sekerheid. Maar
dra vervulde de mare het land met ontzetting,
dat een vreeseiyke wtist was ontstaan tusschen
den ouden edelman en de Jonge vrouw, dat Mj
haar achtervolgde, toen zy zyn toom ontvlood,
dat zy door de rivier naar het eiland zwom,
dat hy haar ook daarheen volgde, en dat hy de
ongelukkige, die in het genadekerkje gevlucht
was, voor het beeld van Maria, „de toevlucht
der zondaren”, doodsloeg.
Duitsche woordenboeken geëxploreerd. De onder
zoekingsreizigers vonden evenwel geen andere
vertalingen dan „immediately”, „directly”, „in
stantly", „this Instant”, .forthwith”.
Dat het ook beteekende „in due course” (te ge
paster tyd) scheen niet één dier woordenboeken
samenstellers, ondanks de academische graden
die hen sierden, bekend te zijn.
Duitschers te Londen waaronder vele Herren
Doktoren wisten het ook niet. Philologisch
was Herr Hitler biykbaar de beroemde luitenant
die in den pas liep, terwyi heel het bataillon
uit den pas was.
In politieke en diplomatieke kringen verheugde
men zich van harte over Hitler’s jongste revolu-
tionnnalr besluit, waarby hy aan een woord een
beteekenls gaf, die Jiet nooit gehad heeft. Het
beteekehde Immers dat hy, al dan niet onder
den Indruk van de verontwaardlgtng, welke zyn
antwoord aan den Volkenbond gaande gemaakt
had, tegemoetkoming aan den dag wilde leg
gen en in Engeland wenscht men niets liever
dan dat het thans heerschende conflict zoo
spoedig mogeiyk uit de wereld geholpen wordt,
by voorkeur op zoodanige wyze, dat alle be
trokken partyen in den waan verkeeren, dat zy
den strijd geworihen hebben.
Maar dat „alsbald” „forthwith” beteekende.
zoolang Herr Hitler hoopte dat Engeland op deze
voorwaarde wél zou Ingaan, en Frankrijk niet,
hieraan twijfelen weinigen te Londen.
NatuurUjk kan alleen een dictator willekeurig
dQ beteekenls van een woord veranderen. In
Engeland zou in zulk een geval eerst een wets
ontwerp moeten worden ingediend; misschien
zou zelfs de minister van Bultenlandsche Zaken
moeten aftreden. Maar terwyi Herr Hitler wel
beslissen kan dat „alsbald" in *t Engelsch ver
taald moet warden door ,4n due course", strekt
zijn dictatoriaal gezag zich niet uit over de
Engelsche taalwHy kan dus niet omgekeerd de-
creteeren dat M due course” „alsbald” be-
teekent. Zoodat zich het merkwaardig geval voor
doet dat a - b, zonder dat b a.
Maar het zal voortaan volkomen overbodig
zyn het woord „alsbald” te vertalen. Evenals
.status quo ante”, „de facto”, „fait accompli”,
e.d. zal het zyn plaats in het internationaal di
plomatiek jargon ten eeuwigen dage biyven in
nemen.
In de eerstvolgende uitgave van de Oxford
Dictionary zal men onder de letter A vinden:
Alsbaldiae. (verb) Eat humble pie. Eat the leek.
En in het woordenboek- der Fransche Acade
mie:
Alsbaldir. (verbe) Filer doux.
dat concert?”
It3
