Wat Kikker Karei en Tuimeltje beleefden
ZKdu&fiaal aan den dag
Prof. J. Schmidlin
F 750.-
F 750.-
T
A4D/CL4Z SOCIALIST
Lastposten
et eiland der eenzaaea
DONDERDAG 2 APRIL 1936
7
Tevens Schotsch nationalist
Menscheneter*
Pionier van de missie*
wetenschap
De waarheid van de „idylle'
in de Zuidzee
Zwart als de Nacht!
gaan dria meter richt m dan
nog zonder achterlicht?
Maar Gtmttter nam ham zfln Mate af. trok
A w 1-» a OP bUd Ingevolge da venekeringsvoorwMrden tegen p 7^0 bW Hvenatange geheele ongeschiktheid tot werken door p 7^0 bfl een ongeval met p OEXfl bfl verflee van een hand,
XX lw lw i O ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen vve verlies van beide armen, belde beenen of belde oogen A WaJe doodelljken afloop ^!<mUo" een voet of oen oog
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN U1TERUJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
Ill
1*3 2.
i
Dr, Jot. Schmidlin
er ook
▼an
I de Inboorlingen opgegeten zouden zUn. Als ver-
«flat
rt!
3E
wel.
Of 1» die uit den hemel ge-
de
komt
onheil
van
alle
fluisterde en kreeg angstige
De deur ging open en daar keek Tuimeltje Ineens in het
gezicht van kikker Karei. „Jonge, kereltje, wat zie jij er gek
uit”, begon kikker Karei. „Je bent al weer druk in de weer,
dat ik geloof, dat je niet veel geleden hebt van je luchtrels.”
„Begin nou niet met die gekheid”, zei Tuimeltje. ,Jk heb al een
heel schilderij gemaakt. Hoe vind je het?”
Alle schilders uit het kikkerland kwamen naar het schilderij
kijken. Ze hadden alken aal van die echte schilderadaajes aan en
groote hoeden op. De eene bracht bloemen, de andere een hulde
betuiging mee. Heel bet land was verrukt en Tuimeltje Uep
maar met zfln handen in zijn sakken rond en had de grootste
pret, dat ae sijn schilderij zoo mooi vonden.
Hjk thuis voelde. En Argentinië kende hem als
of hfl een zoon van het land was. Een bekend
Roman van Paul Keiler
Vertaald door Loui» de Bourbon
(dankbaarheid is s
karakter, dat eer-
Door
bulten de
nlngz-apotheose en uiterste vernedering van den
vijand, maar de Nambas van het Midden hou
den werkelijk van menschenvleesch, en eten
vrouwen. Mr. Harrlsson kent een man die zich
erop beroemt honderd beenen gegeten te heb
ben. Meestal mogen vrouwen aan deae maaltij
den niet deelnemen, maar bij de Kleine Nam
bas wordt haar onder zekere omstandigheden
vergund andere vrouwen te eten.
Mr. Harrlsson. die onder andere tot taak had
een volkstelling uit te voeren, werd self her
haaldelijk met den dood bedreigd, maar ten
slotte kon hfl zich toch overal vrij bewegen,
behalve In het groote dorp Amok, dat meer dan
1000 inwoners telt, en welks hoofdmannen hem.
nadat hij het driemaal bezocht had. heten uit-
noodigen tot een vierde bezoek. Mr. Harrtoson
begreep dat de wensch. hem weer te zien, veel
eer door de maag dan door het hart ingegeven
zagen scherper
en op een
Onmlddellljk
gehad,
de mlssle-
,,f x,
Is-t-le weg? vroeg professor Raupstein.
Ja, vadertje, hfl zal je niet meer storen.
Is hij In Regensbrug uitgestapt?
Ja. vadertje. En hij Is er ook weer tngestapt
Dan zal die lastpost direct wel weer hier
zijn!
Neen, vadertje. Hij zal je niet meer storen.
Ik heb den zekersten weg genomen. Minachten
ben ik eigenlijk wel wat tl te radicaal te werk
gegaan. Maar hij heeft het aan zich self te
wijten.
Ik begrijp je niet, kind.
Toch Is het heel eenvoudig, vadertje. Ook
als u geen professor waart, zoudt u het ge-
makkelljk begrijpen. Dat gedeelte van den trein,
waarin hij nu zit. gaat niet mee naar München.
Op het oogenblik is hfl onder zog naar Passau.
„Kijk eens”, set Tuimeltje, „met dat schilderij zullen wij den
ooievaar zien te vangen. Het is nog heelemaal nat van de verf
en als de ooievaar eg, aan durft te komen, plakt hij er zeker aan
vast.” „Wat een reu*kunstenaar ben je toch", zei kikker Karei.
„Het la aoo mooi, dat ik het erg jammer vind*., als de ooievaar
het vernielt” En kikker Karei ging de andere kikkers halen om
het mooie schilderstuk te bezichtigen.
Excuseer! zei Rudolf, en hij begon een
hekel aan het meisje te krijgen.
Weer een paar minuten stil Den voelde hfl
dat hfl niezen moest. Hfl deed sfln uiterste
best dit te onderdrukken, doch bet gelukte niet
en tenslotte barstte de bom, driemaal achter-
een, luid.
WU u zoo goed zfln niet te niezen! zei da
jongedame. Niezen verspreidt microben!
Excuseer! sei Rudolf andermaal, en hfl
begon het gansje te haten.
Er volgde een nieuwe korte periode van rust
Dan haalde hfl. een oogenblik geheel absent
wederom zijn sigarettenkoker te voorschijn.
De jongedame wees hem zwijgend op het
Het kwam ar dus op aan een aanknoopings-
punt te vinden. Hfl keek eens rond en zag tegen
den coupé-wand een bordje .Mlchtraucher”. Htj
greep in zfln zak en haalde een zilveren siga
rettenkoker te voorschijn.
Wilt u niet rooken, mijnheer! voorkwam
hem het gansje. Dit Is een niet-rook-coupé!
Rudolf maakte excuus en stak den koker weer
in zfln aak. Hfl nam een tijdschrift, ging wat
heen en weer zitten bladeren en keek daarbij
zfln tfs-k-via vertrouwelflk-oodeugend-knlp-
oogend aan.
Wilt u daarmede ophouden I zei het gansje
met eenigen nadruk, en fronste de wenkbrau
wen.
Rudolf hield op met knlpoogen en bladerde
heviger in zfln tijdschrift.
Ik bedoel dat heen-en-weer bladeren in
uw boekje! Dat Is hinderlijk voor anderen. Met
uw oogen kunt u doen waar u lust toe gevoelt.
Rudolf maakte opnieuw excuus en begon zich
een beetje ongeduldig te gevoelen. Hoogstens
vflf minuten hield hfl zich stil. Toen begon hfl
met de vingers op de leuning van zfln zitplaats
te trommelen.
Wilt u hiermede ophouden! riep de gans
hem toe. Dat getrommel leidt de aandacht af!
val gedurende de reis op min of
wflae den tfld te korten, zfl .het
>oste van het stokkerig gansje,
j zfln aandacht aan den met
gezel van de jongedame.
Deze was een heer op leeftijd, sooato Rudolf
vastetelde. Klein, mager en grfls, die, gedoken
in sfln hoek van het compartiment, zfln
volle aandacht scheen te wijden aan den in
houd van een diklijvig boekwerk, hier en daar
met vreemdsoortige schetsen geïllustreerd, het
welk Rudolf bfl zichzelf zeer terecht met den
naam van een studieboek bestempelde.
Rudolf kreeg den Indruk, dat dit naarstig
studeerend oude heertje zich wel niet tot een
spelbreker sou ontpoppen, en, nogmaals sfln
blikken op zijn vls-k-vls werpend, kwam hfl nu
tot de conclusie, dat zonder die afschuwelijke
brilleglasen en zoo....
et tegenwoordige geslacht heeft den in
Argentinië overleden Cunnlnghame Gra
ham ternauwernood gekend. Maar zelfs In
zfln bloeitijd, toen een leder van hem sprak, be
hoorde hfl tot *n anderen tfld dan dien, waarin
hfl leefde. Geestelijk behoorde hfl tot een toe
komst. die nimmer verwezenlijkt sou worden,
daar zfl even fantastisch was als hfl zelf; moreel
leefde hfl in den riddertijd en niet tn den
riddertijd van zfln eigen romantisch Schotland,
maar in dien van Spanje.
Hfl droeg zfln baard en zfln hoed als een hi
dalgo; gelijk de Spanjaarden sloeg hfl bfl voor
keur zfln jas om als een mantel. Hfl was aristo
cratisch en zeer elegant van voorkomen, maar
had toch niets van een fat. want een halve eeuw
geleden leefde hfl met het ruwe volk der ran
cho's, in een land waar men menigmaal moest
doodschieten om niet doodgeschoten te worden.
Een avonturier Is belangwekkend zoolang hfl
avonturen beleeft, maar hfl laat niets na, en bfl
zfln dood mist men hem niet. Dat Cunnlnghame
Graham een der grootste avonturiers en een der
ridderlijkste en beminnelijkste warhoofden van
zfln tij<j geweest is, maakt hem niet tot een his
torische figuur; maar hfl is de eerste socialist
geweest In het Britsche Parlement, en merkwaar
diger dan dat sommigen zich nog iets van zfln
avonturen herinneren, is het dat bijna niemand
schflnt te weten, dat hfl de eerste parlementaire
vertegenwoordiger is geweest van een partij, die
tot twee maal toe Groot Brtttannië geregeerd
heeft. Hfl kwam als liberaal in het Lagerhuis,
maar zfln rebelsche geest deed hem weldra tot
het socialisme overgaan en wel tot een socia
lisme van de radicaalste soort, waarmee zfln
aristocratische en wel-verzorgde, hoogst on-pro-
letarische persoonlijkheid zeer vreemd contras
teerde. Maar voor de politiek was hfl niet ge
schapen; bovendien namen echte socialisten (er
was er toen nog niet één die zitting had in het
Lagerhuis) het hem kwalijk dat hfl een Schotsch
nationalist was. en die roode broeders, die nog In
hem waren blijven gelooven. verloren dit geloof,
toen hfl zich In 1914 als 'n chauvinist ontpopte,
en elf maanden In Argentinië doorbracht met het
opkoopen van paarden voor het Britsche leger. Argentijn heeft van hem gezegd: „Hfl kon een
Bfl de verkiezingen van 191» stelde hfl zich op
nieuw candldaat voor het Parlement; hij kwam
uit voor de liberalen, want hfl haul met de La
bour-party, en de Labour-party had met hem,
gebroken.
Ondanks zfln SchotschNationalisme en
Britsch-Chauvinlsme was hfl vóór alles coemo-
pollet en geestelijk stond hfl Spanje en La-
tflnsch Amerika nader dan zfln geboorteland.
Met Argentinië en Uruguay, en ook met andere
*f Is ‘ti poging tot zelfmoord om
zondbr achterlicht te rijden (om
wan stilstaan heelemièl niet ie
sprekenl) Alleen reeds het
transport naar een ziekenhuis
is heel wat duurder dan de aan
schaffing van aan veilig achter
licht I
Ondertusscben Is het niet vleiend voor onze
eigenliefde dat de Nambas, die toch zeker als
.kenners” beschouwd mogen warden, blanken
minder lekker vinden dan inboorlingen.
Uit de volkstelling bleek dat bet eiland door
ongeveer 10.000 van die Idyllische wezens be
woond wordt.
het toch
vallen?”
„U bent geen pessimist.”
Gunther lachte vroolflk.
„Nou. zoo*n soort pessimist als ben ik tn
elk geval ook weL U kunt het. dus beste wagen.”
,Jk mag het niet, heer. Het eiland neemt
geen nieuwe bewoners meer op eer bezoeken
zfln heelemaal verboden."
„Dan aal bet dus langzamerhand uitster
ven?"
JDat moet het ook! Er sfln op bet eiland
alleen maar oudere echtparen. die geen kin
deren meer krijgen en trouwen is verboden.
De vroegere Jager begon een liefdeshistorie met
de dochter van de watervrouw en beide zon
daren werden verbannen."
„Wat is er van ben geworden?”
„Te gronde zfln zfl gegaan. Naar de groote
stad getrokken, getrouwd, drie kinderen gekre
gen en werken van *Z morgens vroeg tot
's avonds laat.”
„Nou, dat is een afschuwelijke geschiedenis!**
zen Gunther.
-Ja, en sinds dien tfld is bet eiland hele
maal afgesloten, geen mensch mag er meer
been of vandaan, geen krant, geen brief toomt
naar ginds.'
„Hebben ze niet af en toe een dokter noodlg.
gaan ae niet naar de kerk?”
„De graaf kent alle wetenschappen en ge
neest de zieke menschen zelf. En naar de kerk
gaan ae nteC.'
ontschuldiging voor de Inboorlingen zou kunnen
worden aangevoerd dat zfl niet weten hoe on
verteerbaar vele sterren van Hollywood zfln.
Van de legende betreffende den Idyllisch»
Zuldzee-ellander liet Mr. Harrison niets over.
Een jaar heeft bfl doorgebracht bfl da Groote
Nambas, een der vflf groepen die de Noordelijke
helft van t eiland bewonen. In den loop van dat
jaar werden dertig mannen gedood in de oor
logen tusschen de verschillende dorpen, en zeven
werden door de tegenpartij meegenomen om
thuis verorberd te worden. De kannibalistische
riten sfln gruwelijk. De Noordelijke Nambas
eten hun vijanden op bfl wijze van overwln-
w -r elen oneer hebben gelezen van die eilanden
y in de Stille Zuidzee waar blanke mannen,
T die voorloopig genoeg hebben van Picca
dilly en Leicester square, meestal In gezelschap
van blanke dames die er toevallig óók genoeg
van hebben, zulke schoone dagen slijten temid
den van de „noble savages”, onbedorven kinde
ren der natuur, en helden eener primitieve ro
mantiek.
Wfl hebben er ook films van gezien. *n Tfld
lang waren de Zuldzee-eilanden erg In de mode.
Maar nu is er een heel nuchter man uit het
Zuidzee -eiland Malekula te Londen aangeko
men. lis waar dat wat de filmen ons willen
doen gelooven aangenamer is dan wat Mr. T. H.
Harrlsson, Regeerlngsagent op het eiland, dezer
dagen vertelde In een voordracht voor het Ko
ninklijk Aardrijkskundig Genootschap te Lon
den. Fantasie is vaak aantrekkelijker dan de
werkelijkheid. De voornaamste conclusie welke
we uit Mr. Harrissons vaak gruwelijke mededee-
lingen kunnen trekken is deze, dat, wanneer de
Zuldzeefllmen werkelijk op een der eilanden
inplaats van veilig te Hollywood gemaakt wa-
„ren, wfl waarschijnlijk nooit het genoegen gehad
zouden hebben ae te zien, want dat alle „ster
ren”, producenten, technische en andere leiders,
en fotografen, met of zonder hun camera's, door
der onzen zfln, als hfl minder Oud-Castillaansch
was."
In het Engetoche parlement noemde men de»
zen Schotechen Oud-CastUlaan „the Hidalgo”.
De meeste zijner werken hadden betrekking
op het leven en vooral op den romantisch»
kant van het leven in Zuid-Amerika. Zfln
korte verhalen waren meesterwerken in hun
soort. Bovendien droegen zfl het zegel der echt
heid, want Cunnlnghame Graham moge een
deelen van Zuid-Amerika, was hfl volkomen I salon-soclallst geweest sfln, hfl was zeker geen
vertrouwd, en het was daar dat hfl zich werke- I aalon-ranchero.
tellen, vertel mfl dan tenminste iets over de
andere lieden, die het eiland bewonen.”
Maar Kajetan was wantrouwig geworden. Hfl
beriep er zich op, dat hij de vertrouweling van
den graaf was en er voor zorgen moest, dat bet
leven op het eiland een diep geheim bleef.
„Zoo aoo,” mompelde de ander en verder zei
hfl geen woord meer.
Na een poosje hoorde Kajetan naast zich een
zacht rinkelend geluld. Hfl draaide het hoofd
om en zag tot zfln geweldige verbazing, dat de
ander een groot aantal gouden ducaten in bet
gras neergeteld had.
„Wat doet u?" vroeg hfl bijna ademloos.
„Ik tel m*n geld.” zei de ander nonchalant;
Jk moet er nog een maand mee toekomen.”
„Bent u aoo rijk?"
Gunther antwoordde niet. Hfl raapte het
geld bijeen en stopte bet *u een leeren buidel.
Dan stond hfl op. „Vaarwel.” zei hfl; „uw
knecht is mfl te langzaamik zal probeeren.
verder stroomafwaarts over de rivier te komen;
en als het niet eerder kan dan In de stad,
waar immers een brug KJ-
.Maar, beer. Ik wil u toch zelf naar dan
overkant brengen,”
JDat neem ik niet aan,” zei Gunther; „het
kan mfl ook niets schelen. Iets anders zou bet
sfln. als u mfl des nachts eens naar het eiland
zoudt willen roeten. Dan zoudt u een paar
flinke goudvisseben bfl mfl kunnen vangen."
„Dat mag ik niet, beer. U moogt bet eiland
niet betreden.”
«Zoo maar da dichter, ww vztend, nwwhé
dolf toch een beetje al te bar en vrij bruusk
viel hfl uit:
Ik neem aan dat het mfl toch vrijstaat
naar die sigaretten te kijken!
WUt u aoo goed zfln niet te spreken! viel
zfl hem in de re-
de. Conversatie is
hinderlijk bfl de
studie. Het stoort
de concentratie.
Dat is best
mogelflk! gM Ru-
dolf terug. Hfl
wees op den ouden beer in den hoek, en zei
onverschillig
Maar hfl behoeft immers niet te luisteren!
Ik verzoek u dringend te zwijgen, beet zfl
hem toe met verheffing van stem.
Toen keek het oude heertje op uit zfln boek.
Berst naar de gans en toen naar Rudolf. Mop
perend vroeg hfl:
Wat heeft dit allemaal te betreken»?
Waartoe dient dat dwaze geklets?
Daar hebt u het al! snauwde de gans. Heb
Ik het u niet gezegd?
Met een gevoel van machteloosheid zonk Ru
dolf achterover in zfln hoek. Het oude beertje
verdiepte zich opnieuw in de studie. Gerulmen
tfld heerschte er volkomen stilte. t
Eensklaps werd de coupé-deur opengesohoven
en een restauratle-bedlende kondigde aan:
Bitte schön! Plaats nemen voor 't souper!
De oude heer stond op, en, zonder een woord
te zeggen, verliet hfl den coupé.
Heb ik uw vader gestoord?
Hij te mijn vader niet. Het is professor
Raupstein uit München. Ik ben zfln secreta
resse. Hfl is verschrikkelijk lastig.
Mag ik nu rooken?
Zeker, ga uw gang. Geef u mfl
maar een.
.Waarom gaat u niet mee soupeeren?
Ik blflf liever bier. Ik boud niet vaa sou
pers in restaura tie-wagens.
De trein reed het station Regensburg binnen.
Rudolf wenkte een kelner met een frultkarretje.
Mag ik een trosje druiven aanbieden?
Heel graag, mijnheer. Laten we liever wat
op het perron been en weer loopep. Voor een
verzetje.
Babbelend op het perron, kwam Rudolf nu
tot de conclusie, dat bet gansje eigenlijk nog
beet meeviel. En nu ae dien atechuwelljken bril
had af gezet, was ze zelfs niet onknap te noemen,
to vindingrijk bleek zfl óók.
Stapt u in dezen coupé! zei ae, toen zfl
voor een wagen verder stonden. Straks, als de
trein weer in beweging is, kom ik u dan vrat ge
zelschap houden Het ie een doorloopende trein,
en professor Raupstein zal er geen erg in heb
ben, wanneer hfl in zfln studie verdiept te.
Rudolf vond het een pracht-ldee.
Kort daarop zette de trein zich in bewegta*.
.Moelang woont de graaf eigenlijk al op bet
eiland?”'
„Bijna acht jaar. Zfln dochter te nu acht-
tien.”
„Heeft hfl ook een dochter?”
„Zfl heet Clothilde."
„Is zfl mooi?”
„Neen, geen enkele vrouw Is mooi. De dichter
zegt, dat de schoonheid der vrouwen bedrog
is. En Clothilde behoeft ook niet mooi te zfln,
want niemand vraagt er naar. De dichter zegt,
dat ae etherisch is, dat wil zeggen, dat ae erg
mager Is.”
Kajetan sloot de oogen. Van het vele praten
scheen hfl moe te zfln geworden en het thema
van de vrouwen verveelde hem. Na een halve
minuut reeds zette zfln neus de beglnmaten In
van een groote symphonle. Maar dat was den
ander niet naar den zin; dus schudde hfl
Kajetan bfl de schouders en zelde: „Slaap
niet, goede vriend, maar vertel mfl liever nog
een beetje over bet eiland.”
Kajetan antwoordde met tegenzin: „Ik kan
me niet een ongeluk praten. U hebt mfl het
nieuwste uit de wereld verteld en ik heb u over
het eiland verteld, dus zfln we quitte. Nu wil ik
slapen, want ik ben moe en heb bovendien
vandaag naamfeest."
„Wat drommel!” riep de ander, „hebt u uw
naamdag? Dat komt goed uit Dan moesten
we een feestje maken.”
Hfl rommelde wat In zfln bagage en overhan
digde Kajetan een kleine flesch. „Hier, neem dit
als feestgeschenk! Laat het u goed bekomen;
het te edele Bourgonje.”
Kajetan werd opeens weer levendiger. Hfl
bedankte en zei vervolgens: ,Jk heb het direct
gemerkt dat u een man bent van fijne be
schaving, maar Ik had graag, dat u mfl uw
stand en naam wilde noemen. U weet wie ik ben,
en ik weet niet, wie u bent, en dus staat de
weegschaal scheef.”
De vreemdeling stond onmiddelltjk op, maakte
een sierlijke buiging en ving aan:
„Sta dus toe. edele meester Kajetan, groote
admiraal van deae eilandvloot, dat Ik mfl aan
u voorstel: ik heet Gunther, baron von
Echtelflngen, ben de vierde soon van mijn vader
en moeder, kom uit de buurt tusschen Keulen.
Rome, Constantlnopel en Danzig en heb mfln
leven lang niets gedaan dan dwaze dingen,
door namelijk rechten te studeeren, met welk
belachelijk bedrijf Ik aoo juist ben klaar
gekomen. Daarna ben Ik de wereld Ingetrokken
om naar hartelust te zwerven en heb voorloopig
geen ander plan dan naar den overkant naai
het kloostergoed te varen, wanneer door den
terugkeer van uw knecht een gelegenheid
daartoe zich zal voordoen.”
Kajetan had uit den gebeden woordenvloed
slechts dit «ene onthouden, dat sfln «.gast en
buurman een edelman was; hfl sprong dus met
een snelheid, die In het geheel niet bfl hem
paste, overeind, trok sfln puntmuts af, zoodat
zfln dik, ruig, al *n beetje grijzend haar zicht
baar werd, stamelde een verontschuldiging en
bood aan, heer Gunther oogenbllkkelflk zelf
naar den overkant, naar het kloostergoed te
roeien.
4
Meen, want
vrouwen."
JDat hebt u zeker ook weer van den dichter?'
„Inderdaad, maar ik weet het ook van mij
zelf."
„Hebt u een vrouw?”
Kajetan trok met de hand een lijn door de
lucht.
„Gehad! weg!"
„Gestorven?”
.Meen, er vandoor gegaan!”
De vreemdeling keek Kajetan medelijdend
aan. Deze had sombere rimpels op zfln voor-
hoofd.
„Met haar vader te zfl er vandoor g^aan,”
zei hfl knarsetandend. „Hfl beeft baar weer
naar huis gehaald toen Ik ze nauwelijks twee
Jaar had. Hfl zei, dat ze bfl mfl te Teel moMt
werken!”
De ander glimlachte andermaal.
.Mat is pech. En toen bent u maar een pessi
mist geworden?”
Meker, toen ben ik een pessimist! geworden
en heb een knecht moeten houden, dien ik niet
aoodig bad, toen de vrouw er nog was.”
e Breisach kt Baden vierde te Maart,
eenzaam als In verbanning. Prof. dr. Jas
Schmidlin zfln zestigsten veris» rrt.g
de regeering op non-acUvlteit gesteld
unlversltelt gesloten en van Jjn
pensioen beroofd, vindt hfl zfln troost in «n
priesterleven, zfln wetenschap en in het bewust
zijn zfln plicht te hebben vervuld. Menschen
die op wetenschappelijk gebied zooveel ge-’
presteerd hebben In hun leven als hfl persoon
lijkheden met zulke talenten, rijn gewtewiluk
door de eenlgszlns eenzijdige ontwikkeling ook
menschen met bijzondere eigenaardigheden-
Dr. Schmidlin Is het type van een Duitsch ge
teerde!
Hfl is de zoon van den hoofdonderwijzer van
Blotzheim bfl Basel. Nog heel jong gaf hfl reeds
blflk een bijzonder vlug verstand te hebben
Op zekeren dag hfl was nog maar drie Jaar
oud kreeg hfl een boek te pakken en tot
groote verwondering van zfln ouders, las hfl er
hun uit voor. Het kereltje had een ware lees-
woede; bfl dag, maar ook In t donker,.... zoo
dat hfl op vijfjarigen teeltijd al zoo bflstende
was, dat de dokter hem de .studie" moest ver
bieden! Op negenjarigen leeftijd had hfl alle
klassen van de volksschool doorloopen en na
een paar maanden privaat-onderricht kwam de
jongen reeds op de „Quarta” van het kleine
seminarie van Zlllisheim.
Met zfln levendig en zelfstandig karakter kon
hfl zich maar moeilijk voegen naar de regels
van het internaat. Zelfs Werd hfl op het bis
schoppelijk pro-gymnasium bijna weggejaagd,
omdat hfl Schuier s „Réuber" had gelezen.
Omdat Joseph te jong was, moest hfl sommige
klassen dubbel maken; den vrflen tfld, waarover
hfl soodoende kon beschikken, gebruikte hfl
om veel „Unfug" uit te halen, zijn leeraar
dreigde eens, aan zfln vader te zullen schrijven
om hem maar naar huig te laten gaan „auf den
vaterlichen Mist”!
Doch deze jongensstreken vonden voorname
lijk hun oorzaak hierin, dat de inteUectueeie
eischen, die aan hem werden gesteld, ver be
neden zfln hooge capaciteiten bleven; zfln
levensenergie moest een object hebben, waar
op zfl zich concentreeren kon.
Joseph wilde absoluut priester worden; hfl
werd op het priesterseminarie van Straatsburg
toegelaten Daar kreeg hfl echter een zwaïe
longontsteking, waardoor zfln gewone theologi-
n tfld werden opge-
al, dat hfl bijzondere
lachend. Doch de kommiezen
uit hun oogen; hfl werd ingepikt
wagen naar Colmar gebracht.
werd er voor het Schmldün-proces een groote
perscampagne Ingezet. Nu hadden In dien tfld
juist de onderhandelingén en wederzfldsche be
zoeken plaats tusschen Briand en dr. Brünlng;
alle stof tot wrijving moest zooveel mogelflk
uit den weg worden geruimd: een reden, waar
om men ook prof Schmidlin maar weer In
vrflheid stelde. Het eerste college, dat hfl weer
te Münster gaf, werd een hulde gebracht aan den
.Mriester-Bekenner" en verdediger van het Duit-
sche recht!... En thans? Qpi
werelds loon! Dit strijdlustig
Hik zfln standpunt verdedigde tegen welke in
stantie ook. heeft vele tegenstanders gevonden.
Men twijfelde soms zelfs aan zfln echt ortho
doxe mentaliteit. Die hem evenwel persoonlijk
teerden kennen, twijfelden met in 't geringste
aan zfln diepe vroomheid en overtuigden sen-
sus cathollcus. Op geregelde tijden hield prof.
Schmidlin te Münster een publiek coUege over
de katholieke beoefening van de kerkhistori
sche wetenschap; dan wees hfl heel uitdrukke
lijk op haar pragmatisch karakter in het licht
van Gods Voorzienigheid en wist met zulke be
geestering over zfln Moeder de H. Kerk ojj
Haar gang door de eeuwen te spreken, dat we
allen onder den Indruk waren. Doch wanneer
hfl schreef, vooral in zfln critleken, kon hfl
bitter hard soms worden, omdat hfl altijd met
heel sfln persoonlijkheid stond In dienst
een Idee en voor geen intriges week.
Had dr. schmidlin niet die energie
hfl zou allang de beoefening van
wetenschap hebben opgegeven, want velen
zagen er *t nut met van in. Dat men nu in -ele
hoogere studies van misslonneerende orden en
congregaties aan dé toekomstige missiona
rissen een misslologische vorming geeft, dat
aan verschillende universitelten mlsslologie <n
het studleprogram Is opgenomen, dat tn de
nieuwere theologische vakliteratuur meer dan
vroeger de missie wordt genoemd zonder daar
door als onwetenschappelijk gequaliflceerd te
worden: dit alles gaat gedeeltelijk althans terug
op den goeden Invloed, die van Münster, d. w. s.
van prof. Schmidlin en zfln publicaties la uit
gegaan.
Het „Zeltachrift für Mlssionswlssenschaft",
door dr. Schmidlin opgericht, bestaat nu 2S
jaar Het laatste nummer geeft een analyti
sche en alphabetische inhoudsopgave van al
de artikelen, die er zfln verschenen. Wanneer
men zfln oogen eens laat gaan langs die lange
rijen van titels, ziet _nen al, hoe rijk van in
houd dit tijdschrift is en hoe zuiver weten
schappelijk het 25 jaar Is^geredlgeerd. Op welk
gebied er heden ook een misslologische studie
e AIO avond-expres naar München gleed
bet station Neurenberg uit.
Rudolf, behaaglijk In de coupé-kuseens
geteund, de heen» nonchalant voor zich mt-
wen*^' X tame. Zfl zaten naast elkaar,
schuin tegenover hem. Een van hen was een
jongeclAinc.
Rudolf stelde vast dat ae niet knap was, niet
knap van uiterlflk, en op het eerste gezicht ook
niet bijzonder Intelligent. Een vrijwel nteta-seg-
gend gezichtje, waarin een paar niets-zeggende
oogen achter een hoorngeranden bril, een goed-
zittend, maar afgeraagd manteltje van minstens
drie modes ten achter, een paar rubber-besoolde
schoenen geschikt om turf te trappen.... bordje .Mlchtraucher”. Ditmaal werd het Ru-
neen, dacht Rudolf, bijzonder aantrekkelijk ziet
er dat niet uit.
Rudolf'was echter niet zoo heel erg kiee-
keurig van aard. Er bleef hem met veel anders
over dan haar gezelschap voor lief te nemen en
hfl maakte nu bfl bfl zichzelf 't vaste voornemen
zich in ieder
meer amusant
dan met óf ti
Hfl wfldde
deae eigenhandig weer over zfln ooren, gaf'hem
een zachten duw, die Kajetan ultnoodlgde,
weer in het gras plaats te nemen, en zelde:
„Laten we geen gekheid maken, goede vriend;
ik ben blfl, dat Ik bfl u ben, en heb heele
maal niet aoo’n haast om weg te konten. Rust
eerst een beetje uit, verzamel uw gedachten en
vertel mfl dan nog wat van dat geheimzinnige
eiland waarvoor ik naar deze afgelegen streex
ben gekomen."
„Weet u al iets van de blosdkapel?vroeg
Kajetan zacht.
„Ja, daarover boorde ik In de herbergen
verder stroomopwaarts, en Ik vernam ook, dat
graaf Raymond, die nu dit eiland bezit, de
zoon is van dien man, die zfln vrouw op den
drempel van het heiligdom doodsloeg."
Kajetan wendde zich met een ruk naar
Gunther en hield zfln geweldige hand tegen
diens mond.
.Bsstl om Godswil dat mag niemand
zeggen. Dat is op de zwaarste straf verboden.
Als u daarover wilt gaan spreken, dan doe Ik
met mee.”
De vlsscher
oogen.
„Over den graaf mag niemand spreken, ook
met over de wflae waarop hij leeft of over wat
hfl doet”
.En wat doet hfl?' vroeg de ander opbe
zorgd.
’’Met seg k niet.' antwoordde Kajetan.
„Neem uw wfln terug en laat mfl met rust”
.Aha, vriendje, nu word je onaardig, wan
neer je mfl dan niets over den graaf wUt van
ache studies voor een
schort. Toen bleek echt
historische qualitelten bezat; in zfln gedwon
gen rust hield hfl zich met locale geschiedenis
bezig. En eenlge Jaren nadien verscheen, be
halve kleinere publicaties, een 720 blz. groote
geschiedenis van Blotzheim (se werd door zfln
vader uitgegeven, omdat het hem als seminarist
streng verboden was iets te publlceeren).
In 1899 werd hfl priester (wereldgeestelijke)
gewfld. Spoedig daarop promoveerde hfl bfl ien
bekenden Westfaalschen historicus Flnke te
Freiburg 1 Br. Eenigen tfld daarna maakte hfl
aan dezelfde universlteit zfln tbemogiscli
doctor-examen.
Sinds 1907 bekleedt dr. Schmidlin een profes,
aoraat aan de universlteit van Münster L W„
met enkel in de kerkgeschiedenis, maar sinds
1910 vooral in een toen nog heel nieuwe weten
schap onder de katholieken n.l. de missiologi»
Zfln critische geest en zfln phenomenaal ge
heugen, kwamen hem bfl de beoefening van de
geschiedenis en de mlsslologie goed van pas.
Ik herinner me nog, hoe hfl eens in het col
lege kwam, Vlug op zfln lessenaar sprong, In
de panden van zfln jas greep, waarin hfl ge-
woonlflk zfln scripts (plus vele andere pape
rassen) bewaarde.... maar tot de ontdekking
kwam, dat hfl zfln papieren vergeten had mee
te nemen.
.Meine Damen und Herren, entschuldigen
Sie, bitte, Ich weide das Kollegienheft sofort
holen”.
Na eenige minuten kwam hfl terug:
.Meine Damen und Herren, ich habe es mir
überlegt; ich könnte nicht mehr zeitlg zurück
sein. Ich werde es nur so versuchen."
Prof. Schmidlin gaf toen zonder scripta les.
Hfl behandelde den tegenwoordigen toestand
van een missiegebied (Ik ben vergeten welk
gebied het was); gaf uitvoerige statistieken
van het aantal staties, missionarissen, catechu
menen enz.; zonder een oogenblik te haperen,
rolden de getallen er uit. De volgende les gaf
hfl als eenlge correctie: „Ik heb den vorigen
keer gezegd, dat er dit jaar 2468 catechumenen
waren; dat is niet juist; men telt er maar
2467
Prof Schmidlin heeft een strijdlustig karak
ter. Dat blflkt met alleen In zfln wetenschap
pelijke publicaties, maar ook in het politieke
leven steekt hfl zijn nationale gezindheid niet
onder stoelen of banken. Hfl zou t liefst zfln
dierbaren Elzas vrfl zien staan van eiken Fran-
schen Invloed. Deze opvatting heeft hem eens
tien jaar tuchthuisstraf gekost (gelukkig alleen
op papier). Een onvoorzichtige journalist was
nJ. met eenlge Brieven van dr. Schmidlin op
zak de grens van den Elzas overgegaan. Hfl
werd door de Fransche douanen gefouilleerd
en de brieven werden gevonden; gevolg was, dat
Schmidlin tot tien Jaar tuchthuisstraf werd
veroordeeld. De daaropvolgende jaren mocht hfl
natuurlijk niet meer in zfln vaderland worden
gezien. Omdat er eehter nog twee van zfln
broers als priester werkzaam waren en een
Elzasser toch sterk aan land en familie ge
hecht is. kon bfl aan de verleiding niet weer
staan om se eens te gaan opzoeken. Hfl had
zfln baard laten groeien. .Men houdt mfl zeker
voor een verkapten capucfln,” bemerkte hfl
zal verschijnen, men mag gerust zeggen: zonder
eenlg citaat uit het „Z. M.” U bet bijna ón
mogelijk, voor den dag te komen.
Met medewerking van prof. Schmidlin is het
„Instltut für misstonswlssenachaftUche For-
schungen” tot stand gekomen, dat een serie
misslologische werken deed verschijnen, meer
dere specialisten zond naar Rome, Spanje ms.
om archief-materiaal te verzamelen en te be
werken. vele nationale en internationale cur
sussen organiseerde enz.
Verder schenk hfl aan de priesters en de uni
versiteitsstudenten een mlssle-organlsatle, die
door andere landen naderhand is overgeno
men.
Zeker, prof. Schmidlin to wel trotech op
zfln werk; maar voor iemand, die organisato
risch en literair-wetenschappelijk aoo ontzag
lijk gewerkt beeft, to dit gebrek wel verklaar-
Hfl is een eerlijke strijder, een goed priester, invitatie hoHriflk M
een groot geleerde, iemand, die ook onder de
nlet-katholleke geleerden mede den naam van
onze katholieke theologanten heeft boog ge
houden.
Al viert nu prof. dr. Schmidlin zfln zestigsten
verjaardag onder de droevige omstandigheden
waaronder trouwens heel de Katholieke Kerk
in Dultachland gebukt gaat, *t moge hem
toch niet aan bewijzen van medeleven en mede
lijden ontbreken. Moge deze dag hem brengen
een lichtpunt voor de toekomst, dat hij weer
spoedig zfln o«lg«broken levenskracht opnieuw
moge stellen in dienst van de katholieke we
tenschap en in dienst van de groote mlasle-
idealen, die voor hem gebleven sfln de schoon
ste van zfln leven!
F. Dr. GREGORIUS O. M. Cap.