Wat Kikker Karei en Tuimeltje beleefden ZKdu&fiaal aan den dag Prof. J. Schmidlin F 750.- F 750.- T A4D/CL4Z SOCIALIST Lastposten et eiland der eenzaaea DONDERDAG 2 APRIL 1936 7 Tevens Schotsch nationalist Menscheneter* Pionier van de missie* wetenschap De waarheid van de „idylle' in de Zuidzee Zwart als de Nacht! gaan dria meter richt m dan nog zonder achterlicht? Maar Gtmttter nam ham zfln Mate af. trok A w 1-» a OP bUd Ingevolge da venekeringsvoorwMrden tegen p 7^0 bW Hvenatange geheele ongeschiktheid tot werken door p 7^0 bfl een ongeval met p OEXfl bfl verflee van een hand, XX lw lw i O ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen vve verlies van beide armen, belde beenen of belde oogen A WaJe doodelljken afloop ^!<mUo" een voet of oen oog AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN U1TERUJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL Ill 1*3 2. i Dr, Jot. Schmidlin er ook ▼an I de Inboorlingen opgegeten zouden zUn. Als ver- «flat rt! 3E wel. Of 1» die uit den hemel ge- de komt onheil van alle fluisterde en kreeg angstige De deur ging open en daar keek Tuimeltje Ineens in het gezicht van kikker Karei. „Jonge, kereltje, wat zie jij er gek uit”, begon kikker Karei. „Je bent al weer druk in de weer, dat ik geloof, dat je niet veel geleden hebt van je luchtrels.” „Begin nou niet met die gekheid”, zei Tuimeltje. ,Jk heb al een heel schilderij gemaakt. Hoe vind je het?” Alle schilders uit het kikkerland kwamen naar het schilderij kijken. Ze hadden alken aal van die echte schilderadaajes aan en groote hoeden op. De eene bracht bloemen, de andere een hulde betuiging mee. Heel bet land was verrukt en Tuimeltje Uep maar met zfln handen in zijn sakken rond en had de grootste pret, dat ae sijn schilderij zoo mooi vonden. Hjk thuis voelde. En Argentinië kende hem als of hfl een zoon van het land was. Een bekend Roman van Paul Keiler Vertaald door Loui» de Bourbon (dankbaarheid is s karakter, dat eer- Door bulten de nlngz-apotheose en uiterste vernedering van den vijand, maar de Nambas van het Midden hou den werkelijk van menschenvleesch, en eten vrouwen. Mr. Harrlsson kent een man die zich erop beroemt honderd beenen gegeten te heb ben. Meestal mogen vrouwen aan deae maaltij den niet deelnemen, maar bij de Kleine Nam bas wordt haar onder zekere omstandigheden vergund andere vrouwen te eten. Mr. Harrlsson. die onder andere tot taak had een volkstelling uit te voeren, werd self her haaldelijk met den dood bedreigd, maar ten slotte kon hfl zich toch overal vrij bewegen, behalve In het groote dorp Amok, dat meer dan 1000 inwoners telt, en welks hoofdmannen hem. nadat hij het driemaal bezocht had. heten uit- noodigen tot een vierde bezoek. Mr. Harrtoson begreep dat de wensch. hem weer te zien, veel eer door de maag dan door het hart ingegeven zagen scherper en op een Onmlddellljk gehad, de mlssle- ,,f x, Is-t-le weg? vroeg professor Raupstein. Ja, vadertje, hfl zal je niet meer storen. Is hij In Regensbrug uitgestapt? Ja. vadertje. En hij Is er ook weer tngestapt Dan zal die lastpost direct wel weer hier zijn! Neen, vadertje. Hij zal je niet meer storen. Ik heb den zekersten weg genomen. Minachten ben ik eigenlijk wel wat tl te radicaal te werk gegaan. Maar hij heeft het aan zich self te wijten. Ik begrijp je niet, kind. Toch Is het heel eenvoudig, vadertje. Ook als u geen professor waart, zoudt u het ge- makkelljk begrijpen. Dat gedeelte van den trein, waarin hij nu zit. gaat niet mee naar München. Op het oogenblik is hfl onder zog naar Passau. „Kijk eens”, set Tuimeltje, „met dat schilderij zullen wij den ooievaar zien te vangen. Het is nog heelemaal nat van de verf en als de ooievaar eg, aan durft te komen, plakt hij er zeker aan vast.” „Wat een reu*kunstenaar ben je toch", zei kikker Karei. „Het la aoo mooi, dat ik het erg jammer vind*., als de ooievaar het vernielt” En kikker Karei ging de andere kikkers halen om het mooie schilderstuk te bezichtigen. Excuseer! zei Rudolf, en hij begon een hekel aan het meisje te krijgen. Weer een paar minuten stil Den voelde hfl dat hfl niezen moest. Hfl deed sfln uiterste best dit te onderdrukken, doch bet gelukte niet en tenslotte barstte de bom, driemaal achter- een, luid. WU u zoo goed zfln niet te niezen! zei da jongedame. Niezen verspreidt microben! Excuseer! sei Rudolf andermaal, en hfl begon het gansje te haten. Er volgde een nieuwe korte periode van rust Dan haalde hfl. een oogenblik geheel absent wederom zijn sigarettenkoker te voorschijn. De jongedame wees hem zwijgend op het Het kwam ar dus op aan een aanknoopings- punt te vinden. Hfl keek eens rond en zag tegen den coupé-wand een bordje .Mlchtraucher”. Htj greep in zfln zak en haalde een zilveren siga rettenkoker te voorschijn. Wilt u niet rooken, mijnheer! voorkwam hem het gansje. Dit Is een niet-rook-coupé! Rudolf maakte excuus en stak den koker weer in zfln aak. Hfl nam een tijdschrift, ging wat heen en weer zitten bladeren en keek daarbij zfln tfs-k-via vertrouwelflk-oodeugend-knlp- oogend aan. Wilt u daarmede ophouden I zei het gansje met eenigen nadruk, en fronste de wenkbrau wen. Rudolf hield op met knlpoogen en bladerde heviger in zfln tijdschrift. Ik bedoel dat heen-en-weer bladeren in uw boekje! Dat Is hinderlijk voor anderen. Met uw oogen kunt u doen waar u lust toe gevoelt. Rudolf maakte opnieuw excuus en begon zich een beetje ongeduldig te gevoelen. Hoogstens vflf minuten hield hfl zich stil. Toen begon hfl met de vingers op de leuning van zfln zitplaats te trommelen. Wilt u hiermede ophouden! riep de gans hem toe. Dat getrommel leidt de aandacht af! val gedurende de reis op min of wflae den tfld te korten, zfl .het >oste van het stokkerig gansje, j zfln aandacht aan den met gezel van de jongedame. Deze was een heer op leeftijd, sooato Rudolf vastetelde. Klein, mager en grfls, die, gedoken in sfln hoek van het compartiment, zfln volle aandacht scheen te wijden aan den in houd van een diklijvig boekwerk, hier en daar met vreemdsoortige schetsen geïllustreerd, het welk Rudolf bfl zichzelf zeer terecht met den naam van een studieboek bestempelde. Rudolf kreeg den Indruk, dat dit naarstig studeerend oude heertje zich wel niet tot een spelbreker sou ontpoppen, en, nogmaals sfln blikken op zijn vls-k-vls werpend, kwam hfl nu tot de conclusie, dat zonder die afschuwelijke brilleglasen en zoo.... et tegenwoordige geslacht heeft den in Argentinië overleden Cunnlnghame Gra ham ternauwernood gekend. Maar zelfs In zfln bloeitijd, toen een leder van hem sprak, be hoorde hfl tot *n anderen tfld dan dien, waarin hfl leefde. Geestelijk behoorde hfl tot een toe komst. die nimmer verwezenlijkt sou worden, daar zfl even fantastisch was als hfl zelf; moreel leefde hfl in den riddertijd en niet tn den riddertijd van zfln eigen romantisch Schotland, maar in dien van Spanje. Hfl droeg zfln baard en zfln hoed als een hi dalgo; gelijk de Spanjaarden sloeg hfl bfl voor keur zfln jas om als een mantel. Hfl was aristo cratisch en zeer elegant van voorkomen, maar had toch niets van een fat. want een halve eeuw geleden leefde hfl met het ruwe volk der ran cho's, in een land waar men menigmaal moest doodschieten om niet doodgeschoten te worden. Een avonturier Is belangwekkend zoolang hfl avonturen beleeft, maar hfl laat niets na, en bfl zfln dood mist men hem niet. Dat Cunnlnghame Graham een der grootste avonturiers en een der ridderlijkste en beminnelijkste warhoofden van zfln tij<j geweest is, maakt hem niet tot een his torische figuur; maar hfl is de eerste socialist geweest In het Britsche Parlement, en merkwaar diger dan dat sommigen zich nog iets van zfln avonturen herinneren, is het dat bijna niemand schflnt te weten, dat hfl de eerste parlementaire vertegenwoordiger is geweest van een partij, die tot twee maal toe Groot Brtttannië geregeerd heeft. Hfl kwam als liberaal in het Lagerhuis, maar zfln rebelsche geest deed hem weldra tot het socialisme overgaan en wel tot een socia lisme van de radicaalste soort, waarmee zfln aristocratische en wel-verzorgde, hoogst on-pro- letarische persoonlijkheid zeer vreemd contras teerde. Maar voor de politiek was hfl niet ge schapen; bovendien namen echte socialisten (er was er toen nog niet één die zitting had in het Lagerhuis) het hem kwalijk dat hfl een Schotsch nationalist was. en die roode broeders, die nog In hem waren blijven gelooven. verloren dit geloof, toen hfl zich In 1914 als 'n chauvinist ontpopte, en elf maanden In Argentinië doorbracht met het opkoopen van paarden voor het Britsche leger. Argentijn heeft van hem gezegd: „Hfl kon een Bfl de verkiezingen van 191» stelde hfl zich op nieuw candldaat voor het Parlement; hij kwam uit voor de liberalen, want hfl haul met de La bour-party, en de Labour-party had met hem, gebroken. Ondanks zfln SchotschNationalisme en Britsch-Chauvinlsme was hfl vóór alles coemo- pollet en geestelijk stond hfl Spanje en La- tflnsch Amerika nader dan zfln geboorteland. Met Argentinië en Uruguay, en ook met andere *f Is ‘ti poging tot zelfmoord om zondbr achterlicht te rijden (om wan stilstaan heelemièl niet ie sprekenl) Alleen reeds het transport naar een ziekenhuis is heel wat duurder dan de aan schaffing van aan veilig achter licht I Ondertusscben Is het niet vleiend voor onze eigenliefde dat de Nambas, die toch zeker als .kenners” beschouwd mogen warden, blanken minder lekker vinden dan inboorlingen. Uit de volkstelling bleek dat bet eiland door ongeveer 10.000 van die Idyllische wezens be woond wordt. het toch vallen?” „U bent geen pessimist.” Gunther lachte vroolflk. „Nou. zoo*n soort pessimist als ben ik tn elk geval ook weL U kunt het. dus beste wagen.” ,Jk mag het niet, heer. Het eiland neemt geen nieuwe bewoners meer op eer bezoeken zfln heelemaal verboden." „Dan aal bet dus langzamerhand uitster ven?" JDat moet het ook! Er sfln op bet eiland alleen maar oudere echtparen. die geen kin deren meer krijgen en trouwen is verboden. De vroegere Jager begon een liefdeshistorie met de dochter van de watervrouw en beide zon daren werden verbannen." „Wat is er van ben geworden?” „Te gronde zfln zfl gegaan. Naar de groote stad getrokken, getrouwd, drie kinderen gekre gen en werken van *Z morgens vroeg tot 's avonds laat.” „Nou, dat is een afschuwelijke geschiedenis!** zen Gunther. -Ja, en sinds dien tfld is bet eiland hele maal afgesloten, geen mensch mag er meer been of vandaan, geen krant, geen brief toomt naar ginds.' „Hebben ze niet af en toe een dokter noodlg. gaan ae niet naar de kerk?” „De graaf kent alle wetenschappen en ge neest de zieke menschen zelf. En naar de kerk gaan ae nteC.' ontschuldiging voor de Inboorlingen zou kunnen worden aangevoerd dat zfl niet weten hoe on verteerbaar vele sterren van Hollywood zfln. Van de legende betreffende den Idyllisch» Zuldzee-ellander liet Mr. Harrison niets over. Een jaar heeft bfl doorgebracht bfl da Groote Nambas, een der vflf groepen die de Noordelijke helft van t eiland bewonen. In den loop van dat jaar werden dertig mannen gedood in de oor logen tusschen de verschillende dorpen, en zeven werden door de tegenpartij meegenomen om thuis verorberd te worden. De kannibalistische riten sfln gruwelijk. De Noordelijke Nambas eten hun vijanden op bfl wijze van overwln- w -r elen oneer hebben gelezen van die eilanden y in de Stille Zuidzee waar blanke mannen, T die voorloopig genoeg hebben van Picca dilly en Leicester square, meestal In gezelschap van blanke dames die er toevallig óók genoeg van hebben, zulke schoone dagen slijten temid den van de „noble savages”, onbedorven kinde ren der natuur, en helden eener primitieve ro mantiek. Wfl hebben er ook films van gezien. *n Tfld lang waren de Zuldzee-eilanden erg In de mode. Maar nu is er een heel nuchter man uit het Zuidzee -eiland Malekula te Londen aangeko men. lis waar dat wat de filmen ons willen doen gelooven aangenamer is dan wat Mr. T. H. Harrlsson, Regeerlngsagent op het eiland, dezer dagen vertelde In een voordracht voor het Ko ninklijk Aardrijkskundig Genootschap te Lon den. Fantasie is vaak aantrekkelijker dan de werkelijkheid. De voornaamste conclusie welke we uit Mr. Harrissons vaak gruwelijke mededee- lingen kunnen trekken is deze, dat, wanneer de Zuldzeefllmen werkelijk op een der eilanden inplaats van veilig te Hollywood gemaakt wa- „ren, wfl waarschijnlijk nooit het genoegen gehad zouden hebben ae te zien, want dat alle „ster ren”, producenten, technische en andere leiders, en fotografen, met of zonder hun camera's, door der onzen zfln, als hfl minder Oud-Castillaansch was." In het Engetoche parlement noemde men de» zen Schotechen Oud-CastUlaan „the Hidalgo”. De meeste zijner werken hadden betrekking op het leven en vooral op den romantisch» kant van het leven in Zuid-Amerika. Zfln korte verhalen waren meesterwerken in hun soort. Bovendien droegen zfl het zegel der echt heid, want Cunnlnghame Graham moge een deelen van Zuid-Amerika, was hfl volkomen I salon-soclallst geweest sfln, hfl was zeker geen vertrouwd, en het was daar dat hfl zich werke- I aalon-ranchero. tellen, vertel mfl dan tenminste iets over de andere lieden, die het eiland bewonen.” Maar Kajetan was wantrouwig geworden. Hfl beriep er zich op, dat hij de vertrouweling van den graaf was en er voor zorgen moest, dat bet leven op het eiland een diep geheim bleef. „Zoo aoo,” mompelde de ander en verder zei hfl geen woord meer. Na een poosje hoorde Kajetan naast zich een zacht rinkelend geluld. Hfl draaide het hoofd om en zag tot zfln geweldige verbazing, dat de ander een groot aantal gouden ducaten in bet gras neergeteld had. „Wat doet u?" vroeg hfl bijna ademloos. „Ik tel m*n geld.” zei de ander nonchalant; Jk moet er nog een maand mee toekomen.” „Bent u aoo rijk?" Gunther antwoordde niet. Hfl raapte het geld bijeen en stopte bet *u een leeren buidel. Dan stond hfl op. „Vaarwel.” zei hfl; „uw knecht is mfl te langzaamik zal probeeren. verder stroomafwaarts over de rivier te komen; en als het niet eerder kan dan In de stad, waar immers een brug KJ- .Maar, beer. Ik wil u toch zelf naar dan overkant brengen,” JDat neem ik niet aan,” zei Gunther; „het kan mfl ook niets schelen. Iets anders zou bet sfln. als u mfl des nachts eens naar het eiland zoudt willen roeten. Dan zoudt u een paar flinke goudvisseben bfl mfl kunnen vangen." „Dat mag ik niet, beer. U moogt bet eiland niet betreden.” «Zoo maar da dichter, ww vztend, nwwhé dolf toch een beetje al te bar en vrij bruusk viel hfl uit: Ik neem aan dat het mfl toch vrijstaat naar die sigaretten te kijken! WUt u aoo goed zfln niet te spreken! viel zfl hem in de re- de. Conversatie is hinderlijk bfl de studie. Het stoort de concentratie. Dat is best mogelflk! gM Ru- dolf terug. Hfl wees op den ouden beer in den hoek, en zei onverschillig Maar hfl behoeft immers niet te luisteren! Ik verzoek u dringend te zwijgen, beet zfl hem toe met verheffing van stem. Toen keek het oude heertje op uit zfln boek. Berst naar de gans en toen naar Rudolf. Mop perend vroeg hfl: Wat heeft dit allemaal te betreken»? Waartoe dient dat dwaze geklets? Daar hebt u het al! snauwde de gans. Heb Ik het u niet gezegd? Met een gevoel van machteloosheid zonk Ru dolf achterover in zfln hoek. Het oude beertje verdiepte zich opnieuw in de studie. Gerulmen tfld heerschte er volkomen stilte. t Eensklaps werd de coupé-deur opengesohoven en een restauratle-bedlende kondigde aan: Bitte schön! Plaats nemen voor 't souper! De oude heer stond op, en, zonder een woord te zeggen, verliet hfl den coupé. Heb ik uw vader gestoord? Hij te mijn vader niet. Het is professor Raupstein uit München. Ik ben zfln secreta resse. Hfl is verschrikkelijk lastig. Mag ik nu rooken? Zeker, ga uw gang. Geef u mfl maar een. .Waarom gaat u niet mee soupeeren? Ik blflf liever bier. Ik boud niet vaa sou pers in restaura tie-wagens. De trein reed het station Regensburg binnen. Rudolf wenkte een kelner met een frultkarretje. Mag ik een trosje druiven aanbieden? Heel graag, mijnheer. Laten we liever wat op het perron been en weer loopep. Voor een verzetje. Babbelend op het perron, kwam Rudolf nu tot de conclusie, dat bet gansje eigenlijk nog beet meeviel. En nu ae dien atechuwelljken bril had af gezet, was ze zelfs niet onknap te noemen, to vindingrijk bleek zfl óók. Stapt u in dezen coupé! zei ae, toen zfl voor een wagen verder stonden. Straks, als de trein weer in beweging is, kom ik u dan vrat ge zelschap houden Het ie een doorloopende trein, en professor Raupstein zal er geen erg in heb ben, wanneer hfl in zfln studie verdiept te. Rudolf vond het een pracht-ldee. Kort daarop zette de trein zich in bewegta*. .Moelang woont de graaf eigenlijk al op bet eiland?”' „Bijna acht jaar. Zfln dochter te nu acht- tien.” „Heeft hfl ook een dochter?” „Zfl heet Clothilde." „Is zfl mooi?” „Neen, geen enkele vrouw Is mooi. De dichter zegt, dat de schoonheid der vrouwen bedrog is. En Clothilde behoeft ook niet mooi te zfln, want niemand vraagt er naar. De dichter zegt, dat ae etherisch is, dat wil zeggen, dat ae erg mager Is.” Kajetan sloot de oogen. Van het vele praten scheen hfl moe te zfln geworden en het thema van de vrouwen verveelde hem. Na een halve minuut reeds zette zfln neus de beglnmaten In van een groote symphonle. Maar dat was den ander niet naar den zin; dus schudde hfl Kajetan bfl de schouders en zelde: „Slaap niet, goede vriend, maar vertel mfl liever nog een beetje over bet eiland.” Kajetan antwoordde met tegenzin: „Ik kan me niet een ongeluk praten. U hebt mfl het nieuwste uit de wereld verteld en ik heb u over het eiland verteld, dus zfln we quitte. Nu wil ik slapen, want ik ben moe en heb bovendien vandaag naamfeest." „Wat drommel!” riep de ander, „hebt u uw naamdag? Dat komt goed uit Dan moesten we een feestje maken.” Hfl rommelde wat In zfln bagage en overhan digde Kajetan een kleine flesch. „Hier, neem dit als feestgeschenk! Laat het u goed bekomen; het te edele Bourgonje.” Kajetan werd opeens weer levendiger. Hfl bedankte en zei vervolgens: ,Jk heb het direct gemerkt dat u een man bent van fijne be schaving, maar Ik had graag, dat u mfl uw stand en naam wilde noemen. U weet wie ik ben, en ik weet niet, wie u bent, en dus staat de weegschaal scheef.” De vreemdeling stond onmiddelltjk op, maakte een sierlijke buiging en ving aan: „Sta dus toe. edele meester Kajetan, groote admiraal van deae eilandvloot, dat Ik mfl aan u voorstel: ik heet Gunther, baron von Echtelflngen, ben de vierde soon van mijn vader en moeder, kom uit de buurt tusschen Keulen. Rome, Constantlnopel en Danzig en heb mfln leven lang niets gedaan dan dwaze dingen, door namelijk rechten te studeeren, met welk belachelijk bedrijf Ik aoo juist ben klaar gekomen. Daarna ben Ik de wereld Ingetrokken om naar hartelust te zwerven en heb voorloopig geen ander plan dan naar den overkant naai het kloostergoed te varen, wanneer door den terugkeer van uw knecht een gelegenheid daartoe zich zal voordoen.” Kajetan had uit den gebeden woordenvloed slechts dit «ene onthouden, dat sfln «.gast en buurman een edelman was; hfl sprong dus met een snelheid, die In het geheel niet bfl hem paste, overeind, trok sfln puntmuts af, zoodat zfln dik, ruig, al *n beetje grijzend haar zicht baar werd, stamelde een verontschuldiging en bood aan, heer Gunther oogenbllkkelflk zelf naar den overkant, naar het kloostergoed te roeien. 4 Meen, want vrouwen." JDat hebt u zeker ook weer van den dichter?' „Inderdaad, maar ik weet het ook van mij zelf." „Hebt u een vrouw?” Kajetan trok met de hand een lijn door de lucht. „Gehad! weg!" „Gestorven?” .Meen, er vandoor gegaan!” De vreemdeling keek Kajetan medelijdend aan. Deze had sombere rimpels op zfln voor- hoofd. „Met haar vader te zfl er vandoor g^aan,” zei hfl knarsetandend. „Hfl beeft baar weer naar huis gehaald toen Ik ze nauwelijks twee Jaar had. Hfl zei, dat ze bfl mfl te Teel moMt werken!” De ander glimlachte andermaal. .Mat is pech. En toen bent u maar een pessi mist geworden?” Meker, toen ben ik een pessimist! geworden en heb een knecht moeten houden, dien ik niet aoodig bad, toen de vrouw er nog was.” e Breisach kt Baden vierde te Maart, eenzaam als In verbanning. Prof. dr. Jas Schmidlin zfln zestigsten veris» rrt.g de regeering op non-acUvlteit gesteld unlversltelt gesloten en van Jjn pensioen beroofd, vindt hfl zfln troost in «n priesterleven, zfln wetenschap en in het bewust zijn zfln plicht te hebben vervuld. Menschen die op wetenschappelijk gebied zooveel ge-’ presteerd hebben In hun leven als hfl persoon lijkheden met zulke talenten, rijn gewtewiluk door de eenlgszlns eenzijdige ontwikkeling ook menschen met bijzondere eigenaardigheden- Dr. Schmidlin Is het type van een Duitsch ge teerde! Hfl is de zoon van den hoofdonderwijzer van Blotzheim bfl Basel. Nog heel jong gaf hfl reeds blflk een bijzonder vlug verstand te hebben Op zekeren dag hfl was nog maar drie Jaar oud kreeg hfl een boek te pakken en tot groote verwondering van zfln ouders, las hfl er hun uit voor. Het kereltje had een ware lees- woede; bfl dag, maar ook In t donker,.... zoo dat hfl op vijfjarigen teeltijd al zoo bflstende was, dat de dokter hem de .studie" moest ver bieden! Op negenjarigen leeftijd had hfl alle klassen van de volksschool doorloopen en na een paar maanden privaat-onderricht kwam de jongen reeds op de „Quarta” van het kleine seminarie van Zlllisheim. Met zfln levendig en zelfstandig karakter kon hfl zich maar moeilijk voegen naar de regels van het internaat. Zelfs Werd hfl op het bis schoppelijk pro-gymnasium bijna weggejaagd, omdat hfl Schuier s „Réuber" had gelezen. Omdat Joseph te jong was, moest hfl sommige klassen dubbel maken; den vrflen tfld, waarover hfl soodoende kon beschikken, gebruikte hfl om veel „Unfug" uit te halen, zijn leeraar dreigde eens, aan zfln vader te zullen schrijven om hem maar naar huig te laten gaan „auf den vaterlichen Mist”! Doch deze jongensstreken vonden voorname lijk hun oorzaak hierin, dat de inteUectueeie eischen, die aan hem werden gesteld, ver be neden zfln hooge capaciteiten bleven; zfln levensenergie moest een object hebben, waar op zfl zich concentreeren kon. Joseph wilde absoluut priester worden; hfl werd op het priesterseminarie van Straatsburg toegelaten Daar kreeg hfl echter een zwaïe longontsteking, waardoor zfln gewone theologi- n tfld werden opge- al, dat hfl bijzondere lachend. Doch de kommiezen uit hun oogen; hfl werd ingepikt wagen naar Colmar gebracht. werd er voor het Schmldün-proces een groote perscampagne Ingezet. Nu hadden In dien tfld juist de onderhandelingén en wederzfldsche be zoeken plaats tusschen Briand en dr. Brünlng; alle stof tot wrijving moest zooveel mogelflk uit den weg worden geruimd: een reden, waar om men ook prof Schmidlin maar weer In vrflheid stelde. Het eerste college, dat hfl weer te Münster gaf, werd een hulde gebracht aan den .Mriester-Bekenner" en verdediger van het Duit- sche recht!... En thans? Qpi werelds loon! Dit strijdlustig Hik zfln standpunt verdedigde tegen welke in stantie ook. heeft vele tegenstanders gevonden. Men twijfelde soms zelfs aan zfln echt ortho doxe mentaliteit. Die hem evenwel persoonlijk teerden kennen, twijfelden met in 't geringste aan zfln diepe vroomheid en overtuigden sen- sus cathollcus. Op geregelde tijden hield prof. Schmidlin te Münster een publiek coUege over de katholieke beoefening van de kerkhistori sche wetenschap; dan wees hfl heel uitdrukke lijk op haar pragmatisch karakter in het licht van Gods Voorzienigheid en wist met zulke be geestering over zfln Moeder de H. Kerk ojj Haar gang door de eeuwen te spreken, dat we allen onder den Indruk waren. Doch wanneer hfl schreef, vooral in zfln critleken, kon hfl bitter hard soms worden, omdat hfl altijd met heel sfln persoonlijkheid stond In dienst een Idee en voor geen intriges week. Had dr. schmidlin niet die energie hfl zou allang de beoefening van wetenschap hebben opgegeven, want velen zagen er *t nut met van in. Dat men nu in -ele hoogere studies van misslonneerende orden en congregaties aan dé toekomstige missiona rissen een misslologische vorming geeft, dat aan verschillende universitelten mlsslologie <n het studleprogram Is opgenomen, dat tn de nieuwere theologische vakliteratuur meer dan vroeger de missie wordt genoemd zonder daar door als onwetenschappelijk gequaliflceerd te worden: dit alles gaat gedeeltelijk althans terug op den goeden Invloed, die van Münster, d. w. s. van prof. Schmidlin en zfln publicaties la uit gegaan. Het „Zeltachrift für Mlssionswlssenschaft", door dr. Schmidlin opgericht, bestaat nu 2S jaar Het laatste nummer geeft een analyti sche en alphabetische inhoudsopgave van al de artikelen, die er zfln verschenen. Wanneer men zfln oogen eens laat gaan langs die lange rijen van titels, ziet _nen al, hoe rijk van in houd dit tijdschrift is en hoe zuiver weten schappelijk het 25 jaar Is^geredlgeerd. Op welk gebied er heden ook een misslologische studie e AIO avond-expres naar München gleed bet station Neurenberg uit. Rudolf, behaaglijk In de coupé-kuseens geteund, de heen» nonchalant voor zich mt- wen*^' X tame. Zfl zaten naast elkaar, schuin tegenover hem. Een van hen was een jongeclAinc. Rudolf stelde vast dat ae niet knap was, niet knap van uiterlflk, en op het eerste gezicht ook niet bijzonder Intelligent. Een vrijwel nteta-seg- gend gezichtje, waarin een paar niets-zeggende oogen achter een hoorngeranden bril, een goed- zittend, maar afgeraagd manteltje van minstens drie modes ten achter, een paar rubber-besoolde schoenen geschikt om turf te trappen.... bordje .Mlchtraucher”. Ditmaal werd het Ru- neen, dacht Rudolf, bijzonder aantrekkelijk ziet er dat niet uit. Rudolf'was echter niet zoo heel erg kiee- keurig van aard. Er bleef hem met veel anders over dan haar gezelschap voor lief te nemen en hfl maakte nu bfl bfl zichzelf 't vaste voornemen zich in ieder meer amusant dan met óf ti Hfl wfldde deae eigenhandig weer over zfln ooren, gaf'hem een zachten duw, die Kajetan ultnoodlgde, weer in het gras plaats te nemen, en zelde: „Laten we geen gekheid maken, goede vriend; ik ben blfl, dat Ik bfl u ben, en heb heele maal niet aoo’n haast om weg te konten. Rust eerst een beetje uit, verzamel uw gedachten en vertel mfl dan nog wat van dat geheimzinnige eiland waarvoor ik naar deze afgelegen streex ben gekomen." „Weet u al iets van de blosdkapel?vroeg Kajetan zacht. „Ja, daarover boorde ik In de herbergen verder stroomopwaarts, en Ik vernam ook, dat graaf Raymond, die nu dit eiland bezit, de zoon is van dien man, die zfln vrouw op den drempel van het heiligdom doodsloeg." Kajetan wendde zich met een ruk naar Gunther en hield zfln geweldige hand tegen diens mond. .Bsstl om Godswil dat mag niemand zeggen. Dat is op de zwaarste straf verboden. Als u daarover wilt gaan spreken, dan doe Ik met mee.” De vlsscher oogen. „Over den graaf mag niemand spreken, ook met over de wflae waarop hij leeft of over wat hfl doet” .En wat doet hfl?' vroeg de ander opbe zorgd. ’’Met seg k niet.' antwoordde Kajetan. „Neem uw wfln terug en laat mfl met rust” .Aha, vriendje, nu word je onaardig, wan neer je mfl dan niets over den graaf wUt van ache studies voor een schort. Toen bleek echt historische qualitelten bezat; in zfln gedwon gen rust hield hfl zich met locale geschiedenis bezig. En eenlge Jaren nadien verscheen, be halve kleinere publicaties, een 720 blz. groote geschiedenis van Blotzheim (se werd door zfln vader uitgegeven, omdat het hem als seminarist streng verboden was iets te publlceeren). In 1899 werd hfl priester (wereldgeestelijke) gewfld. Spoedig daarop promoveerde hfl bfl ien bekenden Westfaalschen historicus Flnke te Freiburg 1 Br. Eenigen tfld daarna maakte hfl aan dezelfde universlteit zfln tbemogiscli doctor-examen. Sinds 1907 bekleedt dr. Schmidlin een profes, aoraat aan de universlteit van Münster L W„ met enkel in de kerkgeschiedenis, maar sinds 1910 vooral in een toen nog heel nieuwe weten schap onder de katholieken n.l. de missiologi» Zfln critische geest en zfln phenomenaal ge heugen, kwamen hem bfl de beoefening van de geschiedenis en de mlsslologie goed van pas. Ik herinner me nog, hoe hfl eens in het col lege kwam, Vlug op zfln lessenaar sprong, In de panden van zfln jas greep, waarin hfl ge- woonlflk zfln scripts (plus vele andere pape rassen) bewaarde.... maar tot de ontdekking kwam, dat hfl zfln papieren vergeten had mee te nemen. .Meine Damen und Herren, entschuldigen Sie, bitte, Ich weide das Kollegienheft sofort holen”. Na eenige minuten kwam hfl terug: .Meine Damen und Herren, ich habe es mir überlegt; ich könnte nicht mehr zeitlg zurück sein. Ich werde es nur so versuchen." Prof. Schmidlin gaf toen zonder scripta les. Hfl behandelde den tegenwoordigen toestand van een missiegebied (Ik ben vergeten welk gebied het was); gaf uitvoerige statistieken van het aantal staties, missionarissen, catechu menen enz.; zonder een oogenblik te haperen, rolden de getallen er uit. De volgende les gaf hfl als eenlge correctie: „Ik heb den vorigen keer gezegd, dat er dit jaar 2468 catechumenen waren; dat is niet juist; men telt er maar 2467 Prof Schmidlin heeft een strijdlustig karak ter. Dat blflkt met alleen In zfln wetenschap pelijke publicaties, maar ook in het politieke leven steekt hfl zijn nationale gezindheid niet onder stoelen of banken. Hfl zou t liefst zfln dierbaren Elzas vrfl zien staan van eiken Fran- schen Invloed. Deze opvatting heeft hem eens tien jaar tuchthuisstraf gekost (gelukkig alleen op papier). Een onvoorzichtige journalist was nJ. met eenlge Brieven van dr. Schmidlin op zak de grens van den Elzas overgegaan. Hfl werd door de Fransche douanen gefouilleerd en de brieven werden gevonden; gevolg was, dat Schmidlin tot tien Jaar tuchthuisstraf werd veroordeeld. De daaropvolgende jaren mocht hfl natuurlijk niet meer in zfln vaderland worden gezien. Omdat er eehter nog twee van zfln broers als priester werkzaam waren en een Elzasser toch sterk aan land en familie ge hecht is. kon bfl aan de verleiding niet weer staan om se eens te gaan opzoeken. Hfl had zfln baard laten groeien. .Men houdt mfl zeker voor een verkapten capucfln,” bemerkte hfl zal verschijnen, men mag gerust zeggen: zonder eenlg citaat uit het „Z. M.” U bet bijna ón mogelijk, voor den dag te komen. Met medewerking van prof. Schmidlin is het „Instltut für misstonswlssenachaftUche For- schungen” tot stand gekomen, dat een serie misslologische werken deed verschijnen, meer dere specialisten zond naar Rome, Spanje ms. om archief-materiaal te verzamelen en te be werken. vele nationale en internationale cur sussen organiseerde enz. Verder schenk hfl aan de priesters en de uni versiteitsstudenten een mlssle-organlsatle, die door andere landen naderhand is overgeno men. Zeker, prof. Schmidlin to wel trotech op zfln werk; maar voor iemand, die organisato risch en literair-wetenschappelijk aoo ontzag lijk gewerkt beeft, to dit gebrek wel verklaar- Hfl is een eerlijke strijder, een goed priester, invitatie hoHriflk M een groot geleerde, iemand, die ook onder de nlet-katholleke geleerden mede den naam van onze katholieke theologanten heeft boog ge houden. Al viert nu prof. dr. Schmidlin zfln zestigsten verjaardag onder de droevige omstandigheden waaronder trouwens heel de Katholieke Kerk in Dultachland gebukt gaat, *t moge hem toch niet aan bewijzen van medeleven en mede lijden ontbreken. Moge deze dag hem brengen een lichtpunt voor de toekomst, dat hij weer spoedig zfln o«lg«broken levenskracht opnieuw moge stellen in dienst van de katholieke we tenschap en in dienst van de groote mlasle- idealen, die voor hem gebleven sfln de schoon ste van zfln leven! F. Dr. GREGORIUS O. M. Cap.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1936 | | pagina 9