eKctwbfaal
I
Wat Kikker Karei en-Tuimeltje beleefden
1
wui den da^
11 -
De Via Dolorosa
H
I
F 250.-
sr
r
279'
k-
ri
11
2
Gebed in de St.Paulskerk
Loodertsen in Kazakstan
et eiland der eenzamen
Jean Patou overleden
Gezant der Franache modekunat
z
De weg dien Jezus, zijn kruis dragend, volgde
i\
Km
2IJ
bij levenslange geheel» ongeschiktheid tot werken door
WI
met
Terugkeer op
Paschen
De Kruisweg in de
historie
een sterk verlangen,
ulsweg zoo duidelijk
NI
levr
on n
Ams
K
EI
die
beht
onde
bure
ÏS«
K
NE
bied
din|
Brie
bet
G
p A DAKTKlf? >C! °P blad rlJn ingevolge de verzekerlngsvoorwaarden tegen
XV I .1 T. fX 111 JIN11 Cl O' ongevallen verzekerd voor een der volgende ultkeerlngen
Van Jezus Christus
bij verlies van een hand,
een voet of een oog
17 *7 tin bij levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door T7 7^0 «e“,,°hKevalJnet
vvo" verlies van belde.-armen, beide beenen of beidé oogen doodelljken afloop
~/J>MGlFTEMOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UIT ERLIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
216
ZATERDAG 11 APRIL 1936
Ek v,
een groet.
De Via dolorosa
BU Desclée de Brouwer, Paris*
1)
BK
ftiiMcfet Cttotne.
Ernould
lege
Oi
Oer
b
Ga
S’'
Oen
12
op te staan <e*
den
verdween
r-
L 4.'
G
„Ja," antwoordde Clothilde „vijf dagen I
maar!” *r*
<1
SM
let
Bli
Met die banaan sullen wy nog pleizier maken, riep Tulmeltje
uit, en hU_«el tegen kikker Karel: toe Kareltje, help eens mee
die banaan optillen. We zullen daar eens een fijne wip van
maken. Kikker Karei die nog nooit in een wfp gezeten had. sag
wel aan het gezicht van Tulmeltje, dat dat iets fijns moat
zijn en vlug tilde hu de banaan op en hielp Tulmeltje om de
banaan weg te brengen.
In de nabijheid van de keuken hielden ze stil. Tulmeltje sloop
heel stil naar de keuken en haalde een grooten kurkentrekker
uit de kast. Toen zetten zU de banaan rechtop en kikker Karei
moest den kurkentrekker in de banaan booren. Het was een
heel karwei, want Tulmeltje kon de banaan bijna niet recht
op houden, maar eindelijk waren ze klaar en begon het lieve
leven.
pUn overeind,
uit en zonk
Het is niet te verwonderen, dat sedert de
eerste eeuwen Christenen van lederen tang en
stand en uit de meest afgelegen landen naar
Jerusalem getrokken z(jn, om met eigen oogen
Christus’ kruisweg te zien en zoo hun geloof
««V.
•tras
MI
Dl
i
I te
leem
fevr.
nets
•tere
voor
koke
25
He
be:
27S
Gei
bet
me:
b
lett
10^4
«bove
kunj
des
arch
Jc
•v
Gi
Vi
Wilf
van 1
Br. t
(OW
anti
IBS'
Bd
as
1*-
Heet
Gev:
R.K.
der
ou
wen
lett
Oen
paar
28
W1B
Ble,
Roman van Paul Keiler
Vertaald door Louis de Bourbon
i<
ala
A 1
BUI
5?i]
h.h.
lew
fi
en "de
V
b<W«
sia
Tulmeltje en kikker Karei klommen leder op de kurkentrek
ker en de banaan jchommelde lekker heen en weer. Wat was
dat gezellig. Tulmeltje wilde hoe larger hoe harder wippen
en kikker Karei, die veel dikker was dan Tulmeltje, kon zich
niet goed meer vasthouden en viel er af. En de banaan, die
nog altUd heftig heen en weer ging, maakte een duikeling en
daar lag Tulmeltje naast kikker Karei op den grond.
■^Bw^JB^mrCÏothllde’s gevangenis. Acht keer
reeds had zU hier „gesmacht"; vijf keer telkens
een dag, drie maal telkens drie dagen en nu
vijf dagen. Dat was harh. Maar Clothilde ver
zette zich niet, zjj -huilde noch morde, maar
zat zwijgend en onverstoorbaar haar straftijd uit.
Slechts één ding kon zjj niet velen: dat van
bulten af haar deur werd afgesloten; zij deed
er zelf van binnen den grendel op.
van Christus, over datgene, waarvoor Christus
op de wereld gekomen is en gestorven op de
plaatsen, waar thans rumoer, koopmanschap,
en de grootste verdeeldheid heerschen; men kan
bier zien hoe Christus bij Zijn dood verlaten
was van lederen, op enkele trouwe zielen na,
die onder het Kruis stonden.
Zoo zjjn de droevige gedachten, die deze be
keerde Jood In Jeruzalem heeft geproefd.
S.
VIJFDE HOOFDSTUK
De oogsttijd was in het land. Overal rufsch-
ten sikkels en zeisen door de b’.eek-zllveren
korenhalmen en wierpen deze op den grond. Eén
maaier echter keerde met leege handen van het
eiland naar huis; zijn oogst was nog niet rijp.
De dood.
Ounther genas. De wonden heelden en hij
voelde zijn krachten terugkeeren. Toen hij
echter na vior weken voor het eerst van het
ziekbed wilde opstaan, kon hy niet goed meer
loopen. De blinde en Fridolln moesten hem
ondersteunen en h(j was blij, toen hij na eenlge
schreden weer in zijn bed lag.
„Het heeft mU toch flink aangepakt,” zuchtte
hl); „Ik za! weer moeten leeren loopen als een
klein kind.”
,4a, u hebt uw bezoek op het eiland duur
moeten betalen,” antwoordde zij. Hy schudde
zachtjes zjjn hoofd en greep haar hand
Het is mooi bier zei hij langzaam. .Zeid-
awall Wat heeft mb Bfflwb k ma.
Zoo’n défilé van mannequins is op zichzelf
niets bjjzcrtiders meer. Bijzonder was echter de
«naaf, waarvan elk zijner vindingen getuigde.
In dezen delicaten tak van nijverheid stond hjj
in het eerste gelid. In den goeden tijd kon hij
elschen stellen. Wie zijn drempel overschreed
temidden van de leverkleurige zalen, waar de
verkoopsters een -daarop afgestemd uniform
dragen, moest een flinke waarborgsom storten,
-die, wanneer een behoorlijke bestelling gedaan
was, In „mindering werd gebracht.
Uit Alma Ata wordt gemeld, dat een geolo
gische expeditie In- de bergen van Oost-Kgzak-
stan, over een gebied met een oppervlakte van
13 A® 15 duizend vierkante kilometer 44 lagen
looderts heeft aangetroffen.
Volgens oude geschiedbronnen zouden reeds
In het bronzen tijdperk^ oude stammen in dete
streek looderts hebben gewonnen en daar loo-
den voorwerpen uit hebben vervaardigd.
oe het eigenlijk gekomen was wist nie
mand te zeggen.... het minst Ferdinand
zelf. Eerst had hjj twist gehad met den
koster, later had hjj zich over den pastoor
gefi-gerd. Tenslotte had hjj dit en dat aan het
kleine kerkje in zijn geboorteplaats aan te mer
ken en eindelijk ging hij heelemaal niet meer
naar de kerk.
Zoo kwam het en zoo bleef het vele Jaren
lang, tot groot verdriet van de moeder, die
juist dezen zoon zoozeer liefhad, omdat hU
haar zorgenkind was.
O, wie kent het hart van een moeder!
En vlak voor een heilig Paaschfeest was Fer
dinand heengegaan. Hij had ternauwernood
zijn meester vaarwel gezegd en zijn verschrikte
moeder een afscheidskus gegeven.
Ferdinand trok de wijde wereld In, zocht
werk, vond werk, hier en daar.... en schreef
af en toe een groet naar huis,
die altijd vrooiyk van toon was.
Maar de moeder dacht vaak dat het toch
wel merkwaardig was, dat Juist haar Ferdinand,
die zoo stil en teruggetrokken was. dien nooit
het reizen en trekken In de wijde wereld aan
getrokken had, van stad tot stad wandelde en
er geen seconde aan scheen te denken.weer
naar huis te komen.
En Jaren verliepen en de moeder had nooit
opgehouden voor haar kind te bidden In tee-
dere, trouwe moederliefde, dat hy weer den
weg terug zou vinden naar de Communiebank,
waaraan hjj als kind en jongeman met geloovig
hart neergeknield had.
O, wat kon deze eenvoudige moeder bidden.,
heel haar sidderend, beminnend moederhart
legde ze In haar gebed neer. Maar nooit schreef
haar kind dat het naar de kerk geweest was
of de H.H. Sacramenten ontvangen had. En
hoe minder kans er scheen te bestaan dat deze
Ferdinand weer naar zijn oud geloof terug zou
keeren, des te Inniger werd het gebed der moe
der. En geen enkel nog zoo klein verwijt
deed zu hem zelfs in gedachte, integendeel, er
waren uren, waarin zij geheel In zichzelf keerde,
nadacht en peinsde: had zij, de moeder, wellicht
geen schuld, dat baar kind....? En Immer
dringender werd haar bidden....
En wanneer de nieuwsgierige buren dikwijls
gevoelloos en bits vroegen: „Nu, moeder Jenns-
sen, hoe staat het met het berouwvolle schaap
je?" dan knikte zij maar eens: „Let op. God
zal hem terugbrengen! Vóór het Paaschfeest is
hu weggegaan.... wie weet, of hjj niet juist op
een Paaschfeest, wanneer alle klokken in heel
de wereld zingen, terugkomt!**
Zes jaren waren voorbijgegaan. De moeder
was oud, ziek en gebrekkig en tenslotte lag zjj
op het ziekbed, waarvan zij niet meer kon
opstaan.
n lader Christen leeft
om sich Christus’ K
mogelijk voor te stelten.
Het is nog niet .zoo heel lang, dat
de veertien kruiswegstaties in onze kerken tot
een medltatleven rondgang willen ultnoodlgen
en cWe moeten er helaas by zeggen, zelden
met uitdrukkingsmiddelen, die ook maar in
de verte een ontroering In ons opwekken, die
het verHbven onderwerp waardig is. In de Mid
deleeuwen vinden we eerst alleen maar afbeel
dingen van de kruisdraging, zonder den stoet
van omringende personen. In de late Middel
eeuwen kregen de voorstellingen der kruisdra
ging, geïnspireerd door St. Lucas’ meer gede
tailleerd -Evangelieverhaal, een uitbreiding,
doordat de ontmoeting met de vrouwen van
Jerusalem uitgebeeld werd. Later werd ook nog
het verhaal van Veronica er aan toegevoegd.
Eerst In de vijftiende eeuw ontwikkelde zich,
onder Invlped der bedevaarten naar Jerusalem,
dec. eigenlijke kruisweg. HIJ bestond ephter uit
seven staties: le) Christus draagt het Kruis. 2e)
Christus valt voor den eersten keer, 3e) Christus
ontmoet.. Zjjn Móéder, 4e) Christus valt voor
de tweede maal, 5e) Veronica reikt Christus den
zweetdoek, 6e) Christus valt voor den derden
keer en 7e) Christus wordt In het graf ge
legd. Een van de mooiste en beroemdste kruis
wegen met zeven-statles is die van Adam Kraft,
welke in 1490 voor den weg naar het St. Jans-
kerkhof in Neurenberg'gemaakt werd.
In de 17e en 18e eeuw werden In,Europa de
kruiswegen met veertien staties door de Fran
ciscanen van ouds de bewaarders der hei
lige plaatsen In Palestina verbreid. Wellicht
de oudste en zeker een der belangrijkste van
déze kruiswegen is die, welke Januarius Ziek,
die van 1732 tot 1797 lééfde, voor de St. Ulrich
in Augsburg maakte. Maar eerst In de 19e
eeuw werd het algemeen gebruik de veertien
kruiswegstaties in onze kerken aan te brengen.
*e-
van haBpen, pakte hem dan stevig oU den
nek en propte zooveel brood In zijn mond dat
hij bijna stikte. Daarna ging zy naar het
keldergewelf. zag daarjeen malsche ham hangen,
kreeg er Alt trek In, en nam de ham mee
naar de kamer, waar zt) lekker begon te smul-
i kauwde zijn
Trwelllng van
In de fet.Paulskerk te Londen werd volgens
„,The Times” Zondag in het-gebed door den
dienstdoenden geestelijke gebeden „voor allen,
ené Schwab, de zeer intelligente Jood, die
katholiek geworden is, maar em nog
meer aan het lot van het Joodsche volk
te denken, he^ft van zijn pelgrimstocht naar
het Heilige Land de gedachten en Indrukken
neergelegd In een boek, waaraan hij den titel
gaf: Solitude de Jesus Christ, 1) de eenzaam
heid van Jezus Christus. Want dat is wat hem
het meest getroffen heeft in het Heilige Land
en in Jeruzalem vooral; de verlatenheid van der:
Zaligmaker juist op de plaatsen, waar Hij ge
wandeld en geleerd heeft, en waar Hjj den
verzoeningsdood gestorven Is.
Schwab heeft -dan ook geen woord over voor
schilderachtigheid, voor oudheidkunde, in *t
kort voor niets, wat wij onder den naam cul
tuur samenvatten. 1
De twee volken, die elkiar het Heilige Land
betwisten, de Joden en de Arabieren, geven
geen van belde veel om den Zaligmaker. Beide
deze volkeren hebben een Godsdienst van een
God die niet voor de andere volkeren bestaat,
maar slechts voor de uitverkorenen. En de
Zionistische Joden bekommeren zich in *t ge
heel niet om godsdienst; zij hebben van het
Joodsche ras niet den geest, maar alleen de
letter bewaard.
Doch ook de vraag, of Arabieren dan wel
Joden daar thuis behooren, is voor Schwab niet
van ttelang: want hij is gekomen voor Christin
«elf.
Het meest ontroerd heeft hem het geplaveide
plein, Llthostratos, waar Christus door Pilatus
veroordeeld werd, toen de Joden geroepen had
den. dat Zjjn bloed mocht komen over hen en
hun kinderen; de plaats vanwaar de uittocht
der Joden over de wereld begon.
Daar wordt thans, In de basiliek, die daar
overheen g*ebouwd is, eiken dag sedert de
stichting, op het «ogenblik van de Consecratie,
driemaal geroepen: Heer, vergeef het hun,
waarop door de geloovigen driemaal, telkens
luider geantwoord wordt: Want zi) weten niet,
wat zij doen. t,
Daar op de plaats, waar de Joden den Mes
sias verloochend hebben, leest Schwab óp Sf-
exvoto’s de namen van Joden, die bekeerd zjjn
en hun teeken van dankbaarheid hebbeti ach
tergelaten, Levy, Bauer, rabbijn D. en familie.
op dat oogenbUk schoot zijn gebloed vpl, en^
kon hij zijn tranen niet weerhöuden. r
„Maar zullen de christenen, die wij «ijn, er
in slagen, de Joden te genezen? Onze zonden,
onze lauwheden, en aelfs de verlatenheid, waar-
a^_mee wjj Christus omgeven, alles strijdt met
den geheelen tijd door had geslapen, sou het
ook hem wel reeds zjjn opgevallen, dat er sinds
drie tot vier weken geen goede wind meer was
geweest. Daardoor was men op het eiland in
groote moeilijkheden geraakt, omdat de eenlge
windmolen, waarover men hesphlkte, het meel,
noodig om* brood te maken, niet meer kon
malen, afgezien van het veevoeder, waaraan
in het geheel niet meer te denken viel. Dus
moesten ook de handmolens in gebruik worden
genomen, en Kajetan mocht nu om te beginnen
eens vier weken lang dage’ii’-s twaalf uur gaan
malta. Daarna mta nog wel eena aira,
op strengen toon. Zij beheerschte zich en
zelde met een zweem van weerspannigheid:
,De zieke, die bij den schcenmakerligLbegXL
gezegd, dat Kajetan aan dui MilÜpSil uas
vastgebonden; toen ben ik naar den overkant
gegaan en heb hem los gemaakt.”
„Hoe kwam de boot, hier, zoadat zjj naar den
overkant kon roeien?" wendde de graaf zich nu
tot den viascher.
Deze knielde In zjjn bootje neer en vertelde
onder geklaag en geween en met nu en dan
een smeekenden blik op Clothilde dé geschie
denis van den overval. De graaf hoorde hem
somber aan; dan zei hl): .Als je niet zoon
geweldige ezel was, zou je tenminste eeiri-een
andere leugen verzinnen. Voorloopig sul je
vier weken den molen draaien. Voor hem weg,
Lucas!”
Deze pretentie kon hjj zich veroorlooven. Men
aanvaardde het van hem en ^andere dan Mrst)
wlst-hM zich ook in de magere crisisjaren te-
handhaven. De» laatsten «lid ging het Juist
beter. In Amerika pad hij belangrijke orders
geplaatst en men fluisterde van een chéque van
een mlllloen franc, door hem Mn een zljde-fa-
brikant uitbetaald.
In de Vereenlgde Staten gold hij als de ge
zant van de Fransche modekunst. Zjjn glans
tijd lag tusschen 1934 en ’37. HIJ bleef trouw
aan de klassieke Ujn zonder opschlk en deze
sierlijke eenvoud werkt nog door. HIJ was de
eerste, die meer dan 500 modellen vertoonde
en er ook bont en hoeden bijnam.
Bulten de paleizen van zijn ateliers leefde hl)
het leven van een grpoten meneer. Men zag
hem op feesten en zelfs organiseerde hU er in
zfjn villa’s te Biarritz en elders. HIJ schrikte er
niet voor terug een hotel af te huren om zijn
vrienden te onthalen en was zelf een voorbeeld
van elegantie. Zoo toonde hij in vele opzichten
een ruime hand. Parijs mist hem zeer.
len. Kajetan keek begeertg toe en
brood. Na een poosje kon zjj de
den ander niet meer aanzien en stak haar ge
vangene een stuk ham In den mond, met de
woorden:
.Mier, vreet maar, jou- trouwelooee waak
hond!” Ze was overtuigd, dat ze daarmee Iets
.vernietigends gezegd had, maar Kajetan vatte
haar gezegde anders op. Hjj begon nu weer
hoop op bevrljding te koesteren, en kreeg het
zoover, dat Clothilde een groot stuk ham heele
maal in blokjes sneed, en er telkens één in
haar eigen en één in Kajetan’s mond stak
Tusschen deze bedrijven door probeerde zij haar
gevangene angst en schrik aan te jagen.
Zjj vertelde Kajetan: voor het geval hij niet
wanneer al zijn dagen rustig en vreedzaam ver-
loopen, de een gelijk aan den ander, kleurloos
eh zonder afwisseling, en wanneer hij aan bet
einde van zijn leven er op terug moet zien ais
op een glad, grijs meer, «onder eenfg relief!
Ik wil zoo niet leven. Ik moet eilanden hebben
en stormen en golven.”
.Eilanden!" zelde zij. „Ieder leven heeft
eilanden, zelfs het armste; steigers, waar eens
het scheepje heeft aangelegd en waarnaar de
blik nu en dan terugkêért, ook wanneer zi)
reeds achter ons liggen in de nevelige verten.
Het ergste is, wanneer het een eiland der
zaligen was, en wanneer men by den terug
blik een swart kruis boven den haveningang
ziet njaen: .geen toegang meer!”
HU wist, dat een zwaar harteleed haar
drukte, maar hij vroeg nooit naar de oorzaak
van haar verdriet.
De dagen verliepen vreedzaam. September was
gekomen. Het licht bulten over de welden was
koeoler en matter geworden. De zwaluwen in
de lucht riepen hun vaarwel, en een aoime-
bloem neigde haar blond hoefd en keek door
bet venster bij den zieke naar bftinen.
Gunther zat in een leunstoel, dien de blinde
hem had verschaft.
„Het wordt herfst!" zei hii en keek naar het
venster.
„Dat is goed,” antwoordde zij; „mij doet de
«on pijn; mij doet allee pijn, wat licht en
vroolijk Is."
Toen kon hij zich niet langer bedwingen.
te versterken. Een geheimzinnige kracht trok
al duizenden naar het eeuwig Jerusalem, toen
nog de martelende vermoeienissen van lang»
voettochten en de gevaren van een zeereis op
vermolmde karveelen moesten doorstaan wor
den. Maar Jerusaiem*»werd verwoest, herhaal
delijk Christus zelf had het Immers al ge
zegd: geen steen sou op den anderen bill ven
en zoo vonden de oude pelgrims in de Hei
lige Stad niet meer dan enkele plaatsen, meer
of minder vaag door de traditie van Jerusa
lems eerste Christenen aangewezen. Heel be
langwekkend zijn de geschriften, die tal van
pelgrims uit de eerste tijden ons hebben na
gelaten over de ervaringen, die zij op de
heilige plaatsen opdeden. Wij vinden er onder
het laconieke verhaal van. den pelgrim van Bor
deaux het oudste pelgrimsverhMl dat we
kennen die Jerusalem in 333 bezocht en de
naïeve vertelling van den Onbekende van
Plaisance, die omstreeks 570 de reis naar het
Heilig Land aanvaard had. Heilige en geleerde,
mannen, zooals Eusebius van Caesarea en Hle^
ronymus Heten ons hun Indrukken na. die
waardevolle aanwijzingen bevatten over de to
pografie der heilige plaatsen. Ook een vrouw
stelde haar reiservaringen te boek; het is de
Gallische dame Aetherea, die Palestina tegen
het einde der vierde eeuw bezocht en In haar
Peregrinatio ad loca sancta een verhaal geeft
met echt vrouwelijk opgemerkte kleinigheden.
In geen van deze verhalen vinden we een
aanwijzing, dat de Jerusalemvaarders de ge
woonte hadden den kruisweg te volgen. Slechts
fragmentarisch noemen zjj de heiligdommen,
die bezochten.
De kruistochten en de stichting van het ko
ninkrijk Jerusalem brachten hierin verande
ring. De kruisvaarders meenden tal van hei
lige plaatsen te kunnen identlficeeren. ZU
werden daarbU echter meer door devotie dan
door krlttachen zin gedreven. In dien tUd. het
einde van de twaalfde eeuw dus, ontwikkelde
zich langzamerhand, uitgaande van de plaats
waar men het pretorium van den landvoogd
Pilatus meende te ^moeten zoeken, de kruis
weg, dien de pelgrim ook nu nog volgt. In
teressant te het verhaal van den Angel-Saxer
Saewulf en van den Russlschen priester Da
niel, die beiden in het begin van de twaalfde
eeuw, toen het koninkrijk Jerusalem pas ge
sticht was, Palestina bezochten en waarvan
de een als Westerling, de ander als Slaaf zijn
visie op de toestanden geeft.
Jan van Wurtsburg is blijkens zijn „Des-
criptio Terrae Sanctae" dat in 1265 geschre
ven werd, een der eersten geweest, die zich
afvroeg, hoe Jezus van het rechthuis van Pj-
latus naar Calvarié gegaan is. Jammer ge-
die in deze ernstige dagen de verantwoorde-
Hjkheld van groote beslissingen ten aanzien
van de volkeren der aarde te dragen hebben,
in het büiphder voor onzen konlng en zijn
ministers, maar ook voor de heerschérs en lei
ders van andere naties, voor Adolf Hitler, voor
den president en. de regeerlng yjin FrgnkrUk,
„En ik dacht, dat ik in eten toren moest?"
riep Kajetan ontzet uit.
,,’s NaEhts in den toren," zelde rij uit de
hoogte; „overdag zou Je daar in dit heete
Jaargetijde te lekker slapen. En dat ligt niet
in de bedoeling van ons, rechters van het
eiland. Zoo. en nu hebben we genoeg gegeten.
Nu gaan we!”
„Waarheen?” vroeg hU jammerend.
„Naar het eiland waar anders heen? Maak
geen grapjes en kom mee!”
HU bad, hU smeekte, hU viel haar te voet
het hielp niets.
ZU-bond een touw om «Un arm en trok hem
als een weerbarstig kalf achter zich aan HU
moest in de- boot stappen, rij greep de riemen
en stootte af. ZUn huilen en smeeken roerde
haar niet in het< minst. Pas toen -rif dicht
bU het kreupelhout waren, zelde zU:
JZoo. nu heb je Je eerste waarschuwing
pakken! Nu zal ik je handen los maken. Ne
de riemen en laat mU uitstappen. En maak
dan, dat je weg komt, jou bandiet! Anders
komt tenslotte de heele geschiedenis nog aan
het licht!”
De bevrijde gevangene bedankte haar met een
vloed van woorden, terwUl alles werd uitge
voerd zooals ri) had gezégd. Bu d< elzen-
boschjes sprang zU op den otver.
En toen gebeurde er iets, wat geen van belden
had verwacht. De graaf trad uit het kreupel
hout te voorschUn en achter hem verscheen
de bewaker Lucas, die onmiddellUk «Un tams
op ’roietan richtte.
alsook voor de regeeringen van andere volken,
opdat zU gqwlllige instrumenten, mogen zynjot
bevordering der goddehjke doeleinden
menschheld op den weg das vzedes geleld
worde.”
(Ned. Chr. Persbureau)
Lucas
Kajetan.
„En nu JU, Clothilde. JU hebt geen andere
wet dan mijn wil, en daarnaar heb Je je te
voegen. Je weet, dat Je het eiland niet moogt
verlaten. Dus, ditmaal wordt het vUf dagen!"
Zonder een woord te antwoorden keerde
Clothilde rich om en ging naar het slot.
Daar aangekomen beklom zU de torentrap tot
aan de bovenste kamer, een nauw zeshoekig
vertrek dat vier kleine vensters had, die gele-
ken op schietgaten.
Een oude bewaakster stak het hoofd door
de deur naar binnen:
.Ben je er weer eens?” vroeg rij medeUj-
wm «r wieg de gaaf wiö dfi&te t
Weinigen zijn er maar, die den peest vaif
Christus begrijpen. De Moederkerk zelf lUdt
door de broosheid barer ledematen.
Het lijden en de eenzaamheid van Christus
zUn nergens duidelijker dan hier, juist door de
verdeeldheid der christenen, en ook nog door
de leelUkheld der monumenten. De pelgrims
moeten zoo snel mogelUk alles gezien hebben,
en hebben gepn tUd tot gebed en qjjerweglng.
Het is dan ook geen plaats, die de devotie
opwekt; maar een plaats, waar de eenzaam
heid van Jezus Christus tastbaar wordt. Wil,
geboren katholieken, leven meestal In de sleur,
en hebben opgehouden ons te verwonderen,
maar deze Jood riet met droeve, scherpe oogen
het groote verschil tusschen de liefdesleer van
Christus en de praktUk van de Christenheld.
In het Heilige Land is dit verschil aangrij
pend. Inderdaad, Is het niet wonderlijk,, kan
het toevallig zUn, dat na bUna tweeduizend
jaren Christendom de heilige plaatsen aldus
bestaan? Bete? dan waar oók beseft mten hier,
dat Christus in ZUn Kerk nog lUdt; en dit is
dan ook de korte inhoud en de strekking van
het boek van Schwab. Het is een droevig en
'pUnHJk boek, maar, zou ik durven zeggen, het
is ook een weldoend boek, omdat het met
Joodiéhen werkelUkheldsrin direct naar dc
groote waarheid gaat, en rich niet bekommert
om de lauwe archeologie, politiek en cultuur,
maar spreekt over de liefde en Verlatenheid
zelde zy.
‘-'J:.
al, nu komt het brood.**'
ZU vond ergens een geweldig stuk brood,
«wart er een groot brok af. Het KMetan er
De ParUache modekoning Jean Patou, die
onlangs is overleden, is maar negen-en-veeiüg
jaar oud geworden. HU was een der mannen
van de ParUsche beau-monde, om wlen het
meeste .gedrang” was, misschien alleen ge
ëvenaard door dat van zUn bekwamen college
Paul Poiret.
Patou had werkelUk een wereldnaam, want
ondanks alle pogingen, elders ondernomen,
blUven de ParUsche modekunstenaars toch bet
pulck van het puick, die hun wil aan de doch-
teren Eva’s van den aardbol opleggen. ZUn
.shows” waren meer dan beroemd, de vrouwen
kwamen er wat men noemt idolaat vandaan.
Kajetan smeekte, huilde, bekende volledig
achuld, beloofde rotsvast beterschap bet
hielp hem niets. Zij maakte hem weliswaar van
.Moeder, waar denk je toch den heelen dag
aan?” vroegen af en toe haar andere kinderen
vol deelneming, wanneer zU dMr zoo stil lag.
nooit naar iemand verlangde, geduldig wachtte
tot men haar voedsel of medlcUnen bracht....
en de oude vrouw knikte slechts: „Nu heeft de
goede God mU door riekte en ouderdom allen
arbeid ontnomen, opdat Ik ongestoord voor
hem zou kunnen bidden!”
Den gingen de kinderen, die al lang volwas
sen waren, stilletjes heen.
En wederom naderde een Paaschfeest.
was het en de bloemen bloeidenen alles
maakte zich op voor het groote feest....
Met de oude moeder echter ging het achter
uit. De dokter
was gekomen en
had het hoofd
geschud en ge
zegd: „Wie weet
of su het feest
nog overleven
zal.” En van Fer
dinand had men sinds maanden niets meer ge
hoordr -
^Toen Paschen gekomen was met hemelsblau
wste en helderen gouden zonneglans, en alle
klokken Jubelend zongen en de blijde Christen-
menschen in feéstdos naar de kerken stroom-?'
den, richtte het oude vrouwtje zich plotseling
in bed omhoog.de"oogen begonnen te schit
teren, de verwelkte, verrimpelde handen sid-
derden gevouwen: „Vandaag komt W)!” sta
melde zU en viel weer uitgeput In bet kussen
terug.
En plotseling werd de kamerdeur opengewor
pen en een van haar groote kleinkinderen
stormde met heet gezichtje naar grootmoeders
bed: „Oom Ferdinand Is er! Oom Ferdinand
is er! HU rit In de kerk in de vierde bank, vlak
aan de middengang! Grootmoeder, ik kende
hem direct!” Het oude vrouwtje kon geen woord
meer uitbrengen. Er gleed een lachje over haar
bleek gericht en het was of ze knikte....
En Ferdinand is teruggekomen. Terug naar
moeder in het allerlaatste uur en.... terug ook
naar zijn God en zUn kerk! En hy is niet alleen
gekomenhy heeft zUn jonge vrouw mee
gebracht. En dat alles is zoo „eenvoudig" ge-
gaanevenals het gebed van het oude moe
dertje altyd eenvoudig was, maar onultsprekelUk
vurig.
In Zuld-Duitechland by een meester had hU
werk gevonden, was daar gebleven, langer dan
hy gewoon was.... had de dochter van den
meester gezien en zUn hart was getroffen. De
dochter van zyn meester was echter een braaf,
goed meisje geweest. Voordat zy zyn liefde be
antwoordde, had zy zyn afgedwaald hart weer
gevoerd waarheen het op de allereerste plaats
behoorde..,, naar God, naar de kerk!
En soo was hst jarenlange gebed van een
trouw moederhart op IPaaschmorgen verhoord
noeg vermeldt hU in zyn werk slechts één sta
tie: die van Simon van Cyrone, die Christus
ZUn kruis helpt dragen.
De richting van den kruisweg vinden wli
voor het eerst aangegeven In het relaas van
Ernoul, „Estat de la Cltez de Ihérusalem” dat
van 1228 dateert. Behouflgps enkele kleine af
wijkingen wordt de weg, dien Ernould be-
schryft, ook nu nog gevolgd.
Van Fra Rlcoldo weten wy, dat hU voor
het eerst omstreeks 1280 een groep Wester-
sche pelgrims leidde „op den weg, dien Jezus,
ZUn kruis dragend, volgde". Eerst toont hy het
huls van Pilatus. Op den weg naar Calvarié
vereerde men achtereenvolgens: de plaats, wMr
Jesus tot de vrouwen van Jerusalem sprak, van
de bezwijming van Maria (waarover we het
later nog rullen hebben) en waar Simon ge
dwongen werd het kruis te dragen. Meer sta
ties kende men toen nog niet.
Eerst aan het einde van de 16e eeuw vin
den wy in het TheMrum Terrae Sanctae van
Adrichonfius een opgaaf van twaalf staties, die
wU nog kennen. De 13e en 14e statie van on
zen kruisweg ontbreken nog. ZU verschynen
pas na de 17e eeuw.
onze inneriyke bedoelingen. Neen! het zal niet
door onze kleine heiligschennissen zyn, dat wy
hun hardnekkigheid weten in te halen.”
Zoo herinnert hU zich met smart de predl-
catle op Goeden Vrydag van een leider eener
Fransche bedevaart, een welgedanen kanunnik,
die, om tyd te winnen, reeds bsyon te spreken,
toen de Massie op het altaar werd voorgelezen,
en die zjjn rede eindigde met de oorlogszuch
tige verzen van Déroulède te declameeren
-Op de plaats der kruisiging, wordt geld ge
offerd voor kaarsen, maar zoodra de pelgrim*
den rup gekeerd hebben, worden de kaarsen
door den pope gedoofd. Zoowel de Grieksch
katholieken, de Armeniërs, de Muzelmannen,
alsook de Franciscanen, leder heeft hier zyn
eigen rechten en zyn eigen hoekje
Van de Roomsch-katholieken zyn er alleen
maar Franciscanen, overigenf geen enkele
orde. De christenen munten hier uit door een
benauwende lauwheid.
Hy woont de Paaschplechtlgheid van de
Schismatleken by op het heilig Graf, waar nog
steeds de comedie gepeeld wordt, alsof dan
door den H. Geest zelf de toorts* van den Pa
triarch wordt ontstoken. En de nacht voor Jl.t
feest wordt ontluisterd door een orgte.
De katholieken zelf, zegt Schwab, zondigen
vooral door ydelheld. ,Jn *t algemeen Wint de
nationale hoogmoed *hét van het bovennatuur-
lyk apostolaat, zooals de liefde tot de steenen
(gebouwen) het wint van de smart van
Christus. Het schynt da| de Verlossing van het
menschelyk geslacht nergens zoo totaal ver
geten wordt als in Jeruzaleip. In tegenstelling
met de triomfeerende eenheid van de christe
lijke kerk, die te Lourdes heerscht, is het hier
de verdeeling, die woekert." i
schuld.
den tafelpoot lós en -deed ook het touw van
zyn beenen af, maar «U liet zyn handen ge
bonden en beval hem, op te staan en haar
te volgen.
Hy kwam met een kreet v»
rekte zyn mishandelde ledemal
neer op «een stoel.
„Ik kan niet," steunde hU, ,4k versmacht van
honger en dorst.”
ZU nam een beker met water bracht desen
Mn Kajetgn's Uppen en zei:.,Drink!" HU nam
een paar groote teugen, toen jammerde hU,
dat hy zulk een vreeseiyken honger had - naast
de kamer, fn het keldergewelf, moest gprr ge
rookte ham hangen.
'moesten -jtA rooken, jou lui varken!"
>rióe ta. -Weet JU niet, wat misdadigers te
eten krijgen? Water en brood! Water heb
s- ”7 v
- V
