het nieuwe land
Zielzorg
cm
1
z
KWIEK EN VIEF
Wie dezen
zomer
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel?
Plaats dan een „Omroeper”
gezinnen
den Geillustreerden Reisgids
aan, welke voor belangstellenden
gratis verkrijgbaar is en hun behulp-
c
io*.
w
in
B
KOLONISTEN-DEMO-
CRATIE
SR
1
voor 80.
H
hi
I
I
5
v
r
i
i
Sr
X
BOEK EN BLAD
i r
De Wieringermeer-
pastoor vertelt
Houtop (links), winnaar van alle seniores-races bij de motorwedstrijden op
de grasbaan te Alkmaar, in de finale tegen Jac Al
1
voornemens is, een reisje te maken
vraqe aan het
CENTRAAL REISADRES
N.Z. VOORBURGWAL 67-73, AMSTERDAM^
Een kort gebod in het meert ver
laten kerkje oan den'Witten
Donderdag
a M
DINSDAG 14 APRIL 1936
7 1
K
Wx
kampioen-
schap behaalde
dt.
V
T»n bat* van bat Vacantie-Kinderieett
ward Zaterdag in da booMctad da
e
jaarlijktcha collecte gehouden
r
f-
M
ji
I
X'
o
•te Ik wordt over-
aUOOTDORP, Aprfl.
De
X
mis aan een traditie van katholiek levan....
En geen katholieke scbeoL
„De Menechen hebben hun gebre
ken”, door A. van Duinkerken.
De
herb
van
nog
ding
nem
ge»
ook
Zo
8. D
Rott
De
part:
wap<
den
kam,
en d
O
aan
aenl:
hoe
hoe
nad<
wil
krijg
bom
maa
Ol
b«e<
tong
Volk
van
uon
tion
voor
na ti
O
van
A®
ti)P<
de1*
Stuui
waar
8p
tevei
staat
In
vaar
deelt
AI
nom
feit
maa
Wou
aan
stan
wel
moet
Ir.
tract
over
8p
telljl
De
fenis
erke:
Oi
groo
wij
SP
zich
aeto
natk
wien
De
niet
ken
lij o
leent
stam
Al
men
lieke
doelt
ons
voor
dere
dat
Oc
het
«en
‘r
L--
-
-*"■
Xi Jt.rL
natk
utste
is ge
niet
door
gron
De
dit i
ultbr
He
büzo
rond
diger
De
kiesr
hanc
He
verte
Dit
dach
»ang
De
rakt.
ging
der
bied
den
geer
van
kan
De
men
ka th
gene
SD.
dat
gene
SD
Or
vord
meei
geen
F ƒ2
Het elftal van
Feyenoorddet
Zondag in den
wedstrijd te
gen Excelsior
te Rotterdam
hetafdeelings-
k..
Het vreeselijk auto-ongeluk te Heesch heeft aen drie personen
het leven gekost De vernielde wagen op de plaats des onheil*
Se-.-.- «s-Mi
Jognet at hun face k main komen bekijken of
de boel van hun was, at zij t hier hadden
opgebouwd, al se In "n soort dierentuin zitten
en dan moet Je hooren hoe die toeristen
zich verbasen over wat se hier zien. Ja t gaat
hier beter dan in de oude polders, waar iedere
kolonist op zijn eigen Initiatief bleef aange
wezen. Hier regelt vadertje Staat de koloni
satie. En dat gaat heusch zoo kwaad niet. Hier
is heusch geen Wild West.
En de menschen, pastoor?
De menschen komen hier van alle kan
ten, dat weet u wel. Ais u bet mjj vraagt beeft
Nederland geen elf provincies, maar wel dub
bel zooveel. wanneer ten minste leder gewest
zijn eigen dialect spreekt. Wat Je hier alle
maal niet hoort! En alles Nederiandsch. Het
gebeurt hier herhaaldelijk, dat twee arbeiders
elkaar niet verstaan en elkaar dan verwijten
dat ae geen goed Nederiandsch spreken!
■resg veen•viiw«hi1 -
1/ -
interessanter en voor de zielzorg vooral
belangryker is echter, dat de mebschen,
hoewel ze uit allerlei landstreken stammen,
toch allen uit Mn stand komen, Mn stand
vormen athans.
Zoo, dat zijn onze problemen, gaat u
nu nog even mee naar mijn kerkje?
Het kerkje Ugt aan den overkant. Een paar
kinderen spelen er vóór.
In de stilte van bat wijde nieuwe land gaan
onze gedachten nog over dit alles: tot
de auto de houten brag weer over rammelt,
die naar den ouden polder voert, waar weer
boomen staan, en waar een lange historie ligt
geschreven in de bonte, oude hekken en de
kromme sloten »en de bochten van de hobbe
lige wegen....
Ook al Jal WU hebben hier bijzonder neu
traal onderwijs, dat weet u. Ideaal la het na
tuurlijk niet, maar in de gegeven omstandig
heden geloof ik, dat het voor bier het best-
bereikbare la Beschouwt men het zóó, dat de
openbare school vooral een gevaar vormt
door de q u a s 1-neutraliteit van haar leer
krachten, dan zjjn de gevaren hier sterk ver
minderd. Hier beeft een schoolbestuur, waarin
Z. Hoogw. Exc. onze thans regeerende Bisschop
Mgr. Huibers als Deken van Hoorn nog zitting
had. de benoeming in handen en ik moet
zeggen bet personeel is uitstekend. Voor het
godsdienstonderwijs moeten wtj echter een
stap terug. Niet meer de meester, doch moe
der moet voortaan toezien, dat de kinderen
hun les leeren. Is dat eigenlijk wei een achter
uitgang?
J FOTOREPORTAGE
j.
Perry, de wereld-tenniskampioen, la actie tijdens de wed
strijden welke hij Zaterdag tegen onzen landgenoot Timmer
in Amsterdam speelde
Zoo zit ik ook met andere dingen. Al mijn
bijzondere plechtigheden mijn eerste com
munies, plechtige communies en vormsels
moet ik op Zondag houden. Door de week
hebben de meneeben geen tijd. Zoo gebeurt
het, da* b<j een epoedbediening mtjn huis
houdster achter bet stuur moet gaan sitten
cm mtj met Ons Heer weg te brengen. Men
heeft mtj daar wel eens gek om aangekeken,
maar wat wil ik anders? Tachtig van de hon
derd menschen kunnen hier chauffeeren, maar
ik kan er niet Mn van zijn werk afhalen.
En bet peil van uw menschen, pastoor?
Uitstekend. Zooals ik seg: ze moeten nog
wennen aan bet Idee, dat zQ hler zelf de
élite van de parochie moeten vormen, al
lemaal samen. Maar naar de kerk komen ze
trouw, ook van grooten afstand. En dat weet
ik van allemaaL In oude parochies, vooral
in de stad, komt het nogal eens voor, dat bij
een missie of zoo plotseling een aantal „ka
tholieken” opduikt, die de pastoor nooit aU
zoodanig beeft gekend. Hier komt alles nieuw
binnen. Ik weet precies wie katholiek Is of
van katholieke afkomst en wie niet.
Hebt veel parochianen uit de katho
lieke streken van bet land?
Neen, gelukkig niet. *t Zijn beste, dlep-
geloovige menschen, maar *t valt hun hier
toch erg koud op het Hjf, de dagelfjksche om
gang met andersdenkenden en dat totale ge-
Dat geen natuurlijk «ün problemen in
de zielzorg?
Heel eigenaardige problemen zelfs. In
oude gevestigde parochies, u weet dat wel.
CkriztMwns, dw Bwlgizcltw doelvwrdediger
Nederland - België geblesseerd raakte, heeft
De geest, die hier onder de
menschen heerscht is die van een
volmaakte kolonisten-democratie.
Allen zgn jong verreweg dé
meesten althans. Allen moeten den
heelen dag door hard werken.
Ouden van dagen of menschen die
niets te doen hebben kennen wjj
hier niet. Alles werkt aam dezelfde
cultuurmaatschappij. Een paar zelf
standige pachtboeren doen toch óók
dezelfde soort arbeid. „Notabelen”
zijn er niet. Op Middenmeer woont
een dokter en we hebben een paar
onderwijzers en ingenieurs, maar
geen daarvan hoort tot mijn paro
chianen. Allen zfjn hier even wijs,
even machtig en even goed. Wij
leven hier werkelijk in een volko
men democratie. Hier ziet men on
der zijn oogen hoe in een land als
Amerika het door-en-door-demo-
cratiache voelen groeide.
(midden), die in den wedstrijd
wZaterdag het Wilhelmina-rieken-
huis te Amsterdam, waar hij verpleegd werd, hersteld verlaten
tt <te Anna-Paulownapolder rijden
wij da Wleringermeer binnen
bet wijde, vlakke nieuwe land, waar
nog maar enkele Jaren geleden de zee
overheen stond en waar nu wijd verspreid,
beelemaad los en var van elkaar splinter
nieuwe boerderijen met helder-roode pan
nendaken uit den grond worden opgetrok
ken. Wijd en zijd, wéér men ook kijkt
'pergens valt één enkele boom te bespeu
ren. Alléén maar boerderijen steken hier
uit de vlakte omhoog als vroeger de
schepen kilometers ver. Land zonder
boomen zonder traditie zonder his
torie.
Laat ik u sens vertellen vaz? den eersaeu
Zondag den besten bier in mijn kerkje. Toen
de Bisschop wijlen Mgr. Aengenent bet
kerkje was komen insegenen, liep alles prach
tig - masr den Zondag daarna.Ik had am
per twee misdienaars. Een organist koe ik
niet vinden, zangen evenmin. Als collectant
had zich zegge en schrijve één Jongeman aan
gemeld, die vroeger, in de parochie waar hij
vandaan kwam ook wel eens met t derde
zakje had geloopen. Alles moest worden op
gebouwd. Een organist heb Ik zelf zoo goed en
soo kwaad ais het ging, moeten vormen
zij heeft u daarstraks open gedaan, bet is
mijn eigen huishoudster. Ik moest wel man
nen, die tijd hebben om bet orgelspel te gaan
leeren heb ik niet. Om nu den goeden gang
van zaken niet ai te veel aan mijn eigen
huishouden te binden
geplaatst moet er toch iemand zijn die orgel
speelt heb Ik naar een nieuwe kracht om
gekeken. En ik heb er een gevonden; wMr een
meisje, een kind van 13 jaar met groote be
gaafdheid. De jongens werken als se 14 wor
den even hard als de vader. Zóó is het leven
hiér. Zangers had ik niet. Kwamen andere
pastoors uit weeldee tot den volkszang, ik moest
er mjjn toevlucht toe nemen uit armoe. Voor
collectant durfde niemand zich opgeven, om
dat ieder gewend was, hi de parochie, waar
hij vandaan kwam, anderen dat werk te sten
O;pknappen. Daar cleed de kerk geen beroep
op ben. Men achtte zich daardoor eigenlijk
nog niet waardig tot bet vervullen van zulke
functies. Ik ben toen denaelfden weg opgegaan
als met den zang: ik heb ze allemaal tot col
lectant gebombardeerd. Wie het dichtste MJ
zit, of het eerste naar voren komt, neemt bet
zakje en gaat rond. En dat gékt!
Op het altaar, in dit kleine,
breed-gebouwde. witte godshuis,
branden de kaarsen, en geuren de
bloemen. Onze Lieve Heer staat
hier maar gewoon in het taberna
kel. Het kan niet anders. Eén en
kele eenvoudige jonge vrouw bidt
in een zijbankje.
De menschen kunnen niet
komen, fluistert de pastoor mjj in.
Zjj zjjn aan het werk. Zjj kunnen
er niet van af. En de vrouwen zjjn
bjj de kleine kinderen. Het zijn al
lemaal jonge gezinnen. Dat ééne
meisje daar komt van acht kilome
ter ver.
Overal in het land staan de ker
ken operr Overal knielen héél den
dag menschen. die tijd hebben, voor
de versierde Sacramentsaltaren.
Hier in de kolonie, onder deze goe
de. hard werkende menschen. moet
Onze Lieve Heer alleen blijven, in
het meest verlaten kerkje van den
blanken. Witten Donderdag.
Wtj rijden bet -dorp" binnen een van
de drie plekken in de meer waar een paar
hulzen wat dichter op elkaar staan gebouwd,
waar een breed soort dorpsstraat, gloednieuw
in helderroode baksteen zich in de lengte rekt
In het laatste van deze SooCdorpscbe hul
zen woont de pastoor. pastoor Braak
een vlotte, hartellJke man, die ons mrt uit
gestrekte band al tegemoet komt, al* zijn
vriendelijke huisboudster ons maar amper bin-
nen beeft gelaten en ons met een „welkom
in de negorij’ rijn gezellige huls-sit-studeer-
k*mcr Mnnenleidt.
Zóór, we zullen maar eens beginnen met
de radlo-centrale af te zetten, dan kunnen we
rustig praten, niet?
Centrale, zei U?
Ja zeker, man. wfl krijgen hier de radio
per centrale. Dat dacht u niet hé? Dat den
ken trouwens de meesten niet: se meenen hier
allemaal in een land te komen, waar de men-
zeben nog in buien wonen en met dieren
veilen om loopen. Nu kennen wij hier na
tuurlijk niet de geneuchten ven een groote
stad. Maar bebt u wel gezien hoe keurig wtj
hier wonen, langt onze asphaltwegen? Hebt u
Men klaagt allerwegen over de verwUderizg
van onzen tijd. Bi voor menigeen is deze ver
wildering een raadsel bjj de uitgebreidheid van
onderwijs en ontzaglijke sommen gelds welke
oog dagelijks voor allerlei onderwijsinrichtin
gen worden uitgetrokken. Met recht wijst
men op vroegere tUden waar oneindig meer
met veel minder geldverkwlstlng bereikt
werd. Men vergeet echter daarbij dat bet on
derwijs van vroeger een heel ander karakter
droeg. Het was vooral bezield met een anderen
geest. De vorming van den mensch, en niet
veelweterij, stond op het voorplan. Geen me
chanisatie. maar humanlsatie Was het doel
waar men naar streefde. Nu is de mensch <z-
worden het verlengstuk der machine, opvoe
ding schikt zich naar efficiency; zelfs de ziels
vermogens worden getest, machinaal vastge
legd. gematerialiseerd, wetenschappelijk ge
kweekt om als goedkoop en economisch ver
antwoord product op de markt des levens te
worden gegooid. Er komt vast een tijd waarin
de gebreken van den mensch een kostbare dy
namische waarde zullen hebben, een tijd, waar
in wjj er om sullen treuren dat wij zonder
bochel, ot doofheid, of blindheid of de hemel
weet welk gebrek, ter wereld zjjn gekomen Als
inleiding tot dit glanstijdperk der nieuwe tij
den is het boekje van van Duinkerken een
kostelijke satyre. Hoe wij de grootheid van Ho
merus, Esopus, Ronsard en andere genieën
kunnen aankweeken ia ons nu bekend gewor
den. Wellicht krijgen wjj binnenkort een nieu
we wereldgeschiedenis op verbeterden grond
slag en een Vondelverklaring waaruit blflkt
dat da glorieuze visies zijner bespiegelingen
zonder zijn kousenhandel niet tot stand wa
ren gekomen. Moge dit verschiet onze In ar
moe levende dichters tot het kousenvak be-
keeren. Inmiddels biedt bet boek van van
Duinkerken een verbeugenden positieven
kant. HU vestigt wederom de aandacht der le
zers op de oudheid. Het zijn de klassieken die
Holland hebben groot gemaakt. De gouden
eeuw la hun werk. Grooter en onvergankelü-
ker dan welk stoffelijk bezit Is de humanisti
sche rijkdom welken onae voorouders uit de
werken en het leven der klassieken hebben
gepuurd. En bet is bet verwaarloozen en bet
minachten dezer schatten dat ons gebracht
beeft tot de geestelijke en zedelijke Inzinking
waarover nu zoo geklaagd wordt. Het is van
Duinkerken's verdienste ons wederom te heb
ben Ingeleid in populalren vorm, Mj enkele fi
guren der oudheid of der herboren oudheid.
Moge deze poging succes oogsten en de be
langstelling voor de bron eener betere en hu
manere beschaving nieuw leven inblazen. WU
hebben het meer dan noodlg in dezen tijd van
steeds wassende brutaliteit eet schaamtaloee-
held.
IS onze „Omroeper* Bkan avond weer opnmtM
spreekt hU ta «MM gezinnen, waar bij
ren trouw gehoor vindt. Zaken-Omroeper*
per regel. Particuliere Omroepers 30 A. 0*
egel Betrekkingen (gevraagd en aangrim**
ié et, per regel.
