A EN -FABRICAGE H MODERNE BEHANGSEÜKUNDE T Ijj j 11 itdli I DE INVLOED VAN VORM EN KLEUR OP ONS HUMEUR Een spreekwoord met een bewijs In den „Tuin van Allah” 1 h De eerste, die het gewicht in goud Poes komt altijd op z’n pootjes terecht betaald kreeg Les voor kwaadsprekers Musschen - Romantisch en mysterieus karakter van de Hembrug HOE Z^AAR IS TABAKS ROOK? I i ri n •5 01 1. 1 M t. Ben der fantastische drooggalerifen, waarlangs, waaronder en waarboven automatisch de verwarmde lucht wordt toegevoerd en weer weggezogen. Kilometerslange banen jparden later op ie bekende rolletjes meter gerold DE „SCHATKAMER” DER BEHANGSEL- FABRIEK. Van élk dessin liggen hier de drukwalsen. het kostbaarste bezit der fabriek, op archief-nummer s. te s c la n B. O >r n I- t. B It 11 a d druk, een vertrek verruimen of intiemer maken, zooals men maar wenscht. ir 1» r- la 0. zekere hoogte ook aan de menschen eigen zün. oe zwaar tabaksrook wegen kan, vraagt men het beate aan den wetgever, die uit de tabak aan belasting haalt, wat er uit te halen is. De clgaretten moeten het extra ont gelden. maar troosten wü ons, dat in vroeger tijd tabak niet altijd in eere heeft genteen, al aal de wetgever van sün standpunt om geld binnen te krijgen dit zoo grif niet toegeven. Ook zou de stand der chemische wetenschap in onsen tijd bet niet moeilijk vinden te bepalen hoe zwaar precies tabaksrook weegt. Dus niet in belasting maar in gewicht. Hier Ut een aardig verhaaltje aan vast. I er bescherming tegen plotselinge gevaren heeft de natuur aan de dieren zekere auto matische bewegingen verleend, welke tot op •*- - -J- zi maar door "hen ten deele door tegenwoordigheid van geest warden vervangen. Ais een dier in hst water valt, swemt het oogenbllkkeliJk van zelf, hoewel het te voren de verelaehte bewegingen daartoe nooit heeft ge leerd. Zoo geldt voor de kat een spreekwoord, dat - -j--k e techniek der behangsel-fabricage biedt I 1 den journalist veel punten van overeen- tnaek met de rotatie-techniek, die op de drukkerij van sün courant wordt toegepast. Ook hier loopen lange strooken papier van dikke rallen onder „kalanders" door en worden hier door bedrukt. Weliswaar niet met letters, maar dan toch met figuurtjes in diverse kleuren. Het eenvoudigste behangselpapier Is het z.g. „ngturel-papier". Hierbij vormt de tint van het gekleurde papier self het fond, waarop het pa troon wordt aangebracht, in één enkelen* be- drijfsgang. Een tweede groep wordt gevormd door de pa pieren, waarvan een deel van het dessin vooraf wordt gedrukt en het overige in oen tweede be werking. in den vorm van „overdruk" dus. Veelal herhaalde malen in nieuwe overdrukken. Soms ook wordt in een afzonderlijk fabri- cage-proces een effen verflaag in een bepaalde kleur op het papier gebracht. Daarvoor dient een speciale machine, die door middel van een aantal in de breedte heen en weer zwaaiende borstels de verflaag over bet voortrollende papier verdoelt. Dit noemt men „vóórgrondeerenhet papier wordt dan in volgende phasen met een patroon overgedrukt. n de vorige eeuw stond buiten de voormalige Koepoort op den Singel te Leiden, op een huis t volgende te leaen: .Xüe kwaad wil spreken wan mij - Die ga pkar *hufs én bezie de r En vindt hij daar dan géén gebreken. Die kom hier en heeft dan vrij spreken." Deze les. kort en krachtig, laat aan duide lijkheid niets te wenschen over! HET JIRUKMOMENT”. Walsen brengen de verf op het viltdoek, het viltdoek op den drukcylinder en tenslotte brengt de cylinder het op het behangselpapier complex tuser hen deze begroeide dijken heeft den naam gekregen van „tuin van Allah”, 'n niet ongeestige toespeling op het romantische en tevens mysterieuze karakter. De gebouwen zelf zijn soo geconstrueerd, dat de muren heel dik zijn en het dak heel licht. Bij *n explosie ontlast zich dientengevolge de gasdruk naar boven, het beste middel om een ongeval van deze orde te localiseerenIn de gebouwtjes zelf, waar met slagkwlk wordt gewerkt, zijn de werklieden weer afgeschermd door zware betonnen muren, met nauwe doorgeef-poortjes, wederom afgesloten door stalen platen en deuren. Sommige bewer kingen zijn ook weer uit een oogpunt van veiligheid uitsluitend controleerbaar achter dik triplexglas of *pertscopisch met behulp van spiegels De afgewerkte granaten worden gevuld met trotyl en daarna afgesloten met een heel lichten vulllngsdop. Zoo worden rij op magazijn ge borgen. Het opechroeven van den ontsteklngsdop geschiedt pas later, wanneer de artillerie de projectielen noodig heeft. Dit is in een oogwenk geschied. Mocht door een ongeval of door een lucht aanval een partijtje der met trotyl gevulde gra naten tot ontploffing worden gebracht, dan zul len zij niet hun buurgranaten aansteken, doch eenvoudig hun afslultplaatje verbreken en even ..staan te blazen", zooals de technische uitdruk king luidt. Om ook weer hier het fabrikaat onder opti male condities te tonnen aan den ingenieur der burger-Industrie, wordt het in een keurige mo derne draaierij afgewerkt Dit geschiedt op nor male zware banken, zooals die elders ook voor radig zijn. Maar men heeft er als „parade- paardjes" ook eenlge speciaal-banken opgesteld, waarop met een combinatie van beitels, bet draalwerk ineens plaats vindt. Het is een prach tig gezicht, maar helaas kunnen wü er onze aanmaak niet op instellen. Daarvoor zijn in geval van oorlog waarlijk .alle hens” noodig aan het technische dek. Evenals bij ’de fabricage van de geweerpatro nen volgt hier 00 de diverse stadia van ver vaardiging weer de precleae contröle. De tole ranties zijn hier al seer „intolerant”. Afwijkingen van fracties van honderdste millimeters zijn ta boe. En *t kost heel wat moeite en geduld en toe gevendheid van beide zijden, tot dat de fabri kant in den lande die zijn portie orders kreeg toegemeten, het werk naar den eisch aflevert. Maar de practUk bewijst, dat het gaat en dat is een geheele geruststelling voor hen die ver antwoordelijk zijn voor de organisatie en syste- matiseerixig OQger <Bsfane*a-voorbereiding. a den modernen tijd is het volstrekt noodig, dat de geheele beschikbare industrie mede werkt aan de voorbereiding van de defensie. Tot dit doel zijn 411e machinerieën in den lande geregistreerd, alsmeue hun oncierschelden ge schiktheid voor den aanmaak van de benoodig- de onderdeelen. De artillerie-munitie b.v. kan op alle .soorten van zware draaibanken worden vervaardigd. Op dat gebied is ons land volmaakt paraat. Alleen de grondstof moeten wij uit het buitenland betrekken. Maar die is weer in zoo grooten voorraad beschikbaar ten onzent, dat ook op dat punt geen bezorgdheid behoeft te bestaan. Het projectiel dat Uit een stuk geschut geschoten wordt, bestaat in hoofdzaak uit een hollen ogiefvormigen cylinder, welke met een brisante lading gevuld is. Bij het raken van het doel, wordt deze explosieve lading tot explosie gebracht door een buisje met slagkwlk. Men kan een deel dezer projectielen ook tot explosie brengen op een bepaald aantal seconden na het verlaten van den vuurmond, dus automatisch. Het explodeerende projectiel is in slaat vaste doelen te vernietigen en een groot aantal tegen standers, door zijn rondgeslingerde scherven, buiten gevecht te stellen. De grondvorm voor deze projectielen wordt uit taal staal geperst in reusachtige hydrauli sche persen, die door hun imposante voorkomen wel sterk de suggestie wekken aan ,4e smidse van Mars”, Later worden de ruwe vormen op groote banken in- en uitwendig afgedraaid en bjjgewerkt. Zij worden vervolgens voorzien van hun brisante lading. Daarvoor gebruikt men in hoofdzaak het be kende springmiddel „trinitrotoluol” of kortweg „trotyl” genaamd. Trinitrotoluol worflt ongeveer op gelijke wijze vervaardigd als nitroglycerine en gezuiverd door omkristalllseeren met behulp van alcohol. Het is een vaste stof, die geperst of tot een dichte massa gesmolten, moeilijk tot ontploffing is te brengen. Een Ideaal springstof dus voor den ar tillerist. Aan de Hembrug sagen wij het In allerlei vormen gieten en persen, zonder dat daarbij vrees behoeft te bestaan voor ontijdige explosies. Toch ia het een eigenaardig gevoel, scheiden door aarden wallen. ook wel op zeker slag van mensehen wordt toe gepost, n.L; .JU) komt altijd op züa pootjes terecht”. Gelijk alle spreekwoorden bevat ook ét een kern van waarheid, en zeker wanneer het van den wetenachappelljken kant bekeken wordt. Veertig jaren geleden heeft zelf, de Parijache Academie van Wetenschappen zich met de prac- tijk van het poesen-spreekwoord bezig gehou den. Prof. Dr. C. J. Marey. een medicus, lid van het ..Instituut de Prance”, had proeven genomen met het vallen van dieren. Hij experimenteerde hiertoe met konijntjes, honden en katten en kwam tot de conclusie, dat inderdaad katten zoowel als honden steeds op hun pooten te lande komen. Hü bewees dit door photograflsche opnamen. Tegenwoordig sou de vertraagde film het bewijs gemakkelijk en duidelijk leveren. Toch is de proef van den Franschen professor een zeer merkwaardige. Dr. Marey experimenteerde eerst aldus: Hfj liet door een assistent een witte poes wit om alle kleurschakeerlng te voorkomen bjj de vier pootjes vast houden, waarna die assistent poes plotseling vallen liet, zoodra het dier losgelaten was. draalde het zich om zijn eigen as rond, en kwam het eerst met de pooten op den grond terecht. In de sitting der Fransche Academie der We tenschappen deelde Prof. Marey zün bevinden mede. Andere hooggeleerde heeren wierpen hem echter aanstonds tegen, dat de wijze, waarop poes wa« losgelaten en tot vallen gebracht, niet deugde! Poes zou namelijk, zonder dat dit aan haar spveekwoordelijke valschheld zou behoe ven te worden toegeschreven, aan de handen, welke haar vasthielden en heten vallen, vol doende steunpunt hebben gevonden, om de draalbeweglng door eigen spierkracht te bewer ken. Dr. Marey wist hier weinig tegen In te brengen, zoodat hij besloot zijn proef op andere wijze te herhalen door te zorgen, dat poes géén steunpunt sou kunnen vinden. Hl) bond eenvoudig de kat, de pootjes, aan een koord vast en sneed dat door. Hoewel de pooten, vóór het touw atstd doorgesneden, naar boven gekeerd waren, kwam het dier ook nu het eerst met de pooten met den grond in aanraking. Het gaat met poes aldus: Zoodra het dier ls losgelaten, trekt het de voorpooten op en den kop in en kromt zijn ruggegraat. Daardoor wordt de versnelling der zwaartekracht van net voorste gedeelte van het lichaam verminderd, die van de achterste helft vermeerderd, en daardoor het zwaartepunt meer naar achteren verlegd Dat doet den draal ont staan. Door de wet der zwaartekracht Immers valt het achterste gedeelte van de kat, omdat het zwaarder is. sneller, en komt het voorste ge deelte, omdat het lichter is. achteraan. Door de onderscheidene krommingen der pooten ont staat een stuurbeweging naar deze of gene zijde. Wanneer de kat zich 180 graden om haar as. hier de ruggegraat van poes! heeft omge wenteld, brengt zij wijziging In den stand der pooten en bereidt deze voor op de aanstaande aanraking met den grond., ter bevestiging van de waarheid, dat een kat altijd op haar pootjes terecht komt! lende dessins we! twaalf walsen noodig zijn, die alle precies op elkander moeten aansluiten Mj 4e veigende overdrukken, terwijl het papier tij dens de dlverae bewerkingen aan rek en defor matie onderhevig is. dan begrijpt men wel, dat hier een heel brok techniek en bedrijfservaring om den hoek komt kijken. Ook de verf-mengsels die tegenwoordig kleurecht, dus llchtbestendlg moeten zijn, elschen veel technologische zorg. Wis het voorrecht had zooals wQ, eens een moderne behangselpapierfabrlek met al haar ar tistieke ateliers, laboratoria en drukkerijen door te wandelen, onder deskundige voorlichting, krijgt diep respect voor hetgeen onze Neder- landsche nljveren ook op dit gebied prestoeren. •a wacht uw kamer wat druk of somber zijn, |y<| kijk dan eens onderzoekend om u heen •t’A Ugen Mn kunt gy zetten, dat een behangaeltje daar grondige verbetering in zal brengen. Uw taak, of die van uw behanger is al heel gemakkelfjk, de rolletjes papier maar op de wanden te plakken. Maar daar achter die fabrieksmuren. daar zitten knappe koppen te piekeren om uw stemming en humeur en daarmede uw zaken- en levensgeluk, door wetenschappelijke beheerschlng der entourage- factoren, te verbeteren. Het is te probeenen, soo- als de katterige schipper zeide die een aspirien tje Innam, het recept is niet duur! zoo rustig rond te wandelen tusschen duizenden kilo's van dat hevig brisante goedje, voldoende om half Nederland In de lucht te laten vliegen. Maar gelukkig Is het slechts tot explosie te brengen door middel van slagkwlk. Een uiterst explosief en gevaarlijk goedje, dat op sich zelf niet gebruikt wordt als springstof. Het wordt verkregen door kwikzilver op te lossen in ver dund salpeterzuur en hierbij onder zwakke ver warming alkohol te voegen. Er vinden daarbij Ingewikkelde chemische omzettingen plaats, terwijl het knalkwlk ontstaat als een witte kris- tallijne massa, dte seer voorzichtig ultgewes- schen en gedroogd moet worden. Het ontploft reeds wanneer een gewicht van 3 K G. van een hoogte van 1 c.M. erop valt, volgens dr. van oss in zijn bekende handboek voor technologie. Voor trotyl sou deze valhoogte ongeveer 100 c.M. bedragen. De practijk leert echter anders. Trotyl is daarmede niet tot ontploffing te brengen, zooals majoor Parmentler ons ver zekerde Men heeft de proef genomen, door er zelfs op te schieten. Maar de met trotyl gevulde handgranaten die men tot deze proef bezigde, werden wel geperforeerd doch niet tot ontplof fing gebracht. Een heele geruststelling overigens voor den soldaat, die met een zak handgranaten moet loopen over een terrelnstrook die onder vuur ligt. Een andere eigenschap van Trotyl is. dat het niet verder explodeert dan de hoeveel heid slagkwlk als inltlaal-ontploffing toestaat. Be rest vindt men later ongeéxplodeerd terug. Houdt men dus het slagkwlk uit de buurt van het trotyl, dan is er geen gevaar. Inmiddels ware hel wel te wenschen. dat dese pyrotechnische fabrieken ergens ondV den grond zouden kunnen worden Ingericht. Zij zijn natuurlijk zeer kwetsbaar voor aanvallen uit de lucht. Ook dit is oorzaak, dat men de wapen- fabricage zoo veel mogelijk decentraliseert. Wanneer uitsluitend de Hembrug sou moeten voorzien in onze defensle-behoefte. dan waren wy er leeljjk aan toe. wanneer het een afdeellng bombardeer-vllegtulgen zou gelukken, door onze verdedigingslinie heen te breken en eenlge ex plosieve eieren te leggen boven de artlllerie- werknlaatsen Gelukkig Is dit niet het geval, ook bij onverhoopt uitvallen van de Hembrug kunnen wij onze munitie aanvullen. Om het exnloste-gevaar te verminderen wordt er in de artillerie-werkplaatsen streng de hand ■’rtouden aan een volmaakt systeem van veilig heid. Bovendien heeft men de gebouwtjes, waarin gevaarlijke onderdeelen gemonteerd of gevuld worden, onderling nog weer extra afge- Het gebouwea- ns leven, ons werken, ons denken, ja ge- f 1 heel ons wesen is ontvankelijk voor in- Vy vloeden uit onze omgeving. Wij zijn ons dat niet altijd bewust, de wetenschappelijke onderzoeker zegt dan ook, dat de wisselwerking tusschen ons innerlijk en onze entourage zich hoofdzakelijk afspeelt in ons „onderbewustzijn”, maar de resultante van deze wisselwerking er varen wjj seer duidelijk in den vorm van stem ming en humeur. Wij behoeven ons niet te vermoeien met het roeken naar geleerde definities van deze begrip pen. Ieder weet wat stemming en humeur is, leder kent ook den geweldigen Invloed, dien stemming en humeur hebben op onzen onderne mingslust, op ons zelfvertrouwen, op onse hou ding tot superieuren en ondergeschikten, op onze scheppingskracht, ja zelfs op onze gezond heid naar lichaam en naar ziel. Het ia dus van eminent belang die uit onze omgeving, die van zooveel l voor ons ajta-ele leven, te kennen en zoo moge- Hjk te kflUkn beheerschen. Maar dat Is ge- makkelijker aeeegd dan gedaan. De wetenschap pelijke ondéntoeker weet, dat ons Innerlijk ge voelig is voor kleur, vorm en rhythme. Maar de graad der gevoeligheid is bij ieder mensch niet dezelfde. Er ligt du» nog een rijk veld van on derzoek op dit gebied braak. Het eenlge wat wjj thans reeds met zekerheid weten, is, dkt wij gevoelig zijn voor de opgesom- de optische indrukken en dat is al veel. Immers nu kan leder voor zichzelf eens nagaan in welke omgeving htj Weh het gelukkigste voelt. Gewoon toetsend aan de ervaring, zooals een liefhebber van rooken ..zijn” sigaartje vindt ten langen leste, door diverse merken eens te probeeren. Ja.... dat zou men zoo zeggen. Maar het is niet zoo. De mensch ls moeilijk uit zijn sleur van alledag te halen. Let eens op. hoeveel men- schen om een stoel heenloopen. die hinderlijk In den weg staat, voordat er Iemand komt, die hem met één armzwaai even aan den kant zet. Zoo gaat het ons self ook zeer vaak. Wij leven in een huiskamer of in een kantoor, waar ons van de wanden de onrust tegenschreeuwt of een loodzware last van somberheid op de schou ders valt en lederen dag weer ondergaan w-ij dien Invloed, die onze stemming vergiftigt, ons denken benevelt, onze beslissingen verlamt. En wjj denken er gewoonweg niet aan, 'dat -de behanger dat bU tooverslag en met zeer geringe kosten kan verhelpen. Het is moge lijk In één dag een somber hol van een eet kamer te veranderen in een zonnig verblijf, waarin de meubels tot hun recht komen, waarin plotseling weer kleuren wemelen, zooals in een duistere kapel waarin eensklaps een zonnestraal door de gebrandschilderde ruiten naar binnen schiet. Wij hebben een kantoor gekend waar de saai heid letterlijk van de grijze wanden droop. Geen wonder, dat het oog van den werker daarbinnen beneveld werd, dat zjjn hersens zich schenen op te lassen in dienzelfden grijzen mist, dat alle Ideeën daar reeds bij de geboorte verstikt wer den en de cliënten blij waren, wanneer zü dit naargeestige verblijf konden verlaten. Het ging daar zakelijk natuurlijk niet goed en zelfs de spin werd ongemoeid gelaten, die haar webbe( spon van den verroesten knop der oude copiëer- pers naar het scharnier van de brandkast. Men zag het eenvoudig niet in het milieu van saaie grijsheid en lang gestorven kleuren. Toen de dochter van de H.BB. kwam en vader ging helpen, kwam er als bü tooverslag schot in de zaken. Niet, omdat zü zoo knap was in zaken. MEKSCH EN MACHINE Een der twaalfkleurige drukmachines van de be- hangselfabriek van Rath en Doodeheefver nog behandeld met een xg. „gaufrage-bewer- klng”. Hierbij passeert het papier tusschen wal sen. die een bepaald relief erin persen. Dit relief geeft diepte en warmte aan de tinten in het behang. Bü een courant sün het de half-cyünder- vormlge afgietsels van de tevoren gezette en opgemaakte pagina, die het papier bedrukken. Bü het behangsel zün het met de hand ver vaardigde houten rollen, waarop de drukvlakjes in hoog-reliëf zün uitgesneden of met koperen pennetjes en vilten plaatjes zün opgespükerd Een zeer moeUüke en dure techniek. Het ka- lander-archief is dan ook een seer kostbaar bezit van de fabriek. Wanneer men bedenkt, dat er voor verschll- Het was in den tijd van Koningin Ehaabeln van Engeland, die zeer wel te spreken was over de uitgestrektheden land welke de koene zee vaarder en ridderlüke Sir Walter Raleigh ont dekt had en haar ter eere Virginia had genoemd. Vrü wat minder ingenomen was zü met een gebruik en een voortbrengsel van den overkant van den Oceaan ingevoerd, al laten wü hier In het midden wie de ontdekker er van is: tabak en tabaksrooken. Over het kruid zelf is al zoo veel geschreven, dat we daar het swügen toe doen. Maar Koningin Elisabeth liet geen gelegen heid voorbügaan om haar gunsteling om sün PÜP te bespotten en op een goeden dag selde zü hem, dat het toch tüdverknoeien was zich over te geven aan een bezigheid, waardoor slechts rook ontstond, iets dat men niet meten en wegen kon. en de mijnen. ..Het zou er maar op aan komen het te pro- süMihi beeren.” aeMs schertsend en verdedigend Bir^ Walter. „Goed, probeer het.” riep de Koningin. „Kunt ge den rook van een pond tabak wegen? Oe kunt het hlet, en ik ga een weddenschap aan van duizend guinea's tegen honderd.” Sir Walter Raleigh ging er op in en vroeg een dag om over de saak na te denken. Voor dien tijd was het Inderdaad verre van gemakkelük. Na verloop van den toegestanen tüd liet de zeeheld zich bü de vorstin aandienen. Met zün PÜP. welke hü echter niet in den mond, maar In de hand had. trad hü de zaal binnen, waar de koningin zich bevond, omringd van het ge heele hof. „Majesteit.” selde Sir Walter Ralelgd. diep buigend, 4k heb het voorgeschreven pond tabak- gerookt»** „Uitstekend. Hlr Walter,” zeide de koningin, „weeg nu ook den rook.” Sir Waiter boog andermaal en haalde uit zün zak een kleine ivoren weegschaal te voorschün. bü het zien waarvan koningin Elisabeth luid be gon te lachen. „In die kleine weegschaal wilt ge al dien rook persen om hem te meten? vroeg zü- „üi hoe hebt ge den rook gevangen en waar hebt ge hem?” vervolgde zü. „Ge hebt de weddenschap verloren!” „Integendeel, ik heb gewonnen!" selde Sir Walter rustig. Hü plaatste op de weegschaal een klem gewicht, schudde in de andere schaal de asch van het gerookte pond tabak en woog deze. „De tabak is In aach en rook veranderd,” zoo verklaarde hü in diepen ernst, „wat hier behalve de asch ontbreekt aan een pond is het gewicht van den rook; ik heb dat hier nauwkeurig aan geduld." Elisabeth was verrast over deze scherpzinnig heid en verklaarde zich lachend gewonnen en bereid de weddenschap te betalen. Het goud werd aan Sir Walter Raleigh uitgereikt. „Neem het geld,” zeide zü. .Se hebt het eer lijk gewonnen en ge züt waarschünlük de eerste, die er sich op kan beroemen, dat asch en rook zich voor hem irt goud veranderde. Menigeen heeft zün geld In asch en rook zien opgaan." Sindsdien hebben de helastlngbeffsrs daar kn- ders over gedacht. w 1 y anneer wü deze waarheden voor oogen (ie invloeden \/\Z houden, dan beküken wü de behangsel- gewient zün Industrie, die in ons land soo voortretfs- lük vertegenwoordigd wordt, met opgen. V< dlreetle van de rage-kunst. Het sün niet alleen de beste schil ders en architecten, die kleuren-combinaties, dessins, motieven en patronen In rhythmlsche herhaling ontworpen hebben voor deze Indus trie, doch ook physiologen en psychologen van erkende reputatie, die daarbij hun adviezen geven. Wie oplet, kan er de gevolgen van constatee- ren. Wü Hollanders hadden jarenlang een rieke— lüke voorliefde voor donkere, .gedekte" kleuren. Wanneer men door de oude stalenboeken bla dert, dan ziet men de donkere kannoeünen da mastbloemen, de zware terra-cotta strepen. De venünige groene en bronskleurige motieven en de zware bruine dessins, als de kleur van natte bomeo. Daarin is een radicale wütiging gekomen. De kleuren zün opgehelderd ah een lentehemel na een donderbui. Zonnig geel en een rustig maar opgewekt „jeu de fond” van vroolüke, heldere kleurnuances voert den boventoon. Men beeft ervaren, hoeveel aangenamer het ls tusschen deze tinten te leven en hoeveel voordeellger de Contouren der meubelen daarop uitkomen! Hoe flatteus bovendien de weerschün is, dien dese wanden werpen op het gelaat van de bewoners, Fèl-groene wanden geven Iets ziekelüks aan het gezicht evenals schreeuwend blauwsel. Maar van de gele nuances selde Goethe „dit ls een opwek kende, zachte en aantrekkelüke kleur”. Van rood-geel zeide deze dichter en kleuronderzoe- ker: „deze kleur schijnt machtigef, heerlijker dan geel alleen”. De drukke motieven sün voorts geheel ver vallen. Dese geven een gevoel van onrust. Vooral patiënten, die bedlegerig waren In een kamer met zulke opdringerige bloemguirlandes of snorkerige krul-fantasieën, werden er kregel en koortsig van. Een zacht spel van in elkander overvloeiende kleuren is er voor In de plaats getreden. Desgewenscht kan dese muurbeklee- dlng geaccentueerd worden door een fries van levendiger patroon. Dese voert ntet den boven toon, doch dient slechts ah omlüsiing. Wanneer de blnnenhuls-architect de. fries handig toepast, kan hü iets persoonlüks geven zelfs aan het Interieur van karakterlooze massa-suites in een reeks cliché-wonlngen. Ditzelfde kan in hoogere mate nog bereikt worden, door de wanden te verdeden In tweeën of drieën met verschillen de eenvoudige kleurcontrasten. Deskundige toe passing van kleurvakken kan, naar den in- uzschen. die jongen hebben in *t nest, moeten die kleintjes natuurlük ook voeden en dat doen ze met grooten Over. Men heeft wel eens uitgetekend, dat deze vogels gedurende twaalf dagen voor ieder jong vogeltje ongeveer 10 of 11 Meikevers per dag noodig Rebben, t geen 'n totaal ulimaakt van pl.m. 720 Meikevers In 12 dagen, ongeacht dat gene. wat de oude vogels zélf eten! Andere be rekeningen wezen uit, dat 'n muaschenpaar. ten behoeve van de jongen en zichzelf, per week minstens 0000 rupsen, slakken, wonnen, enz. buitmaakten. Geen kleinigheid! Maar de Jonge vogeltjes kunnen ook altijd eten. Wel twintig maal per uur brengen de ouden hun een of ander lekker hapje; tot ze groot genoeg zün om te vliegen en dan zélf t voedsel te zoeken. niet omdat zü zoo üverig was, niet omdat zü het zooveel beter wist dan vader. Neen, in tegendeel, op die gebieden was verre zün mindere. Maar.... zü had haar vader één dag vacantie gegund. En in «Den éénen dag scheurde sü de verstikkende somberheid van de wanden en liet er een vroolük papiertje voor In de plaats plak ken. En het was shot plotseling de son naar binnen scheen, In alle opzichten. Het humeut werd beter, de stemming opgewekter, de vrien den kwamen terug, het zelfvertrouwen groeide en de met opgewektheid en frlssche energie ondernomen zaken slaagden. En dit is geen sprookje, maar de letterlüke waarheid. Wan neer gepaste bescheidenheid dit ons niet ver bood, zouden wü man en paard in dit geval „vader en dochter” kunnen noemen! al wanneer wü ser industrie rich Ideëele waarden •"Tir kiMirisr1 "si In de verfkeuken, waar de kleuren- chemicus met kkn- nis van zaken veel smaak -de tinten componeert

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1936 | | pagina 13