Pinksterbloem—Fo Ik lore 230 Niet o^toea K. DE HEER VOOR DE PINKSTER M. MEIJER ZN. WASSERIJ JORRITSM„ 1 1 G. J. Böttger ALKMAAR TELEFOON 39M HUIGBROUWBR8TRAAT 7 PINKSTER NADERT BERGEN TEL CENTRUM-HOTEL BEHANGSEL LOER WASGOED M PAPIEREN GLANSVERF J. C. MULLER 4 W. KLAASSE-BOS F’ GEBR. KAAL 5 2 TELEF. 074 - ALKMAAR TEL. 3-5-4-5 VAN NIEUWKUYK DE VRIES VOOR VERWARMING TELEFOON 2197-3897 „HONDERDEN REFERENTIES" „DE PELIKAAN” TURFMARKT 3-4 - TELEF. 2309 - ALKMAAR OMDAT 11 dsar BETER en GORDKOOPER Uw RIJWIEL DAMES! IN HEEL HETLAND Mantels Blouses Hoeden Complets Japonnen NIEUWE RIJWIELEN N. SNAAS, Molenstraat C29 Schagen Telefoon 143 VOOR DE PINKSTEREN VOOR DE FEESTDAGEN BBU8SELSCHE KERMIS U cent per pand FROU FROU 4 ons 25 cent G. L. KROONENBURG VOOR UW PLANNEN INZAKE LAGE PRIJZEN MAISON MARIE VAN VLIET 'i NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD 'I NAAR BUITEN, PER 10 ttnkt 0.25 het Boterstriot 15 - Alkmir ONTVINGEN WIJ NIEUWE ZENDING LANGESTRAAT 3-5 VOORMEER 3 TELEF. 3568 ALKMAAR Humber, Eijsink «n Burgers E.N.R. Rijwielen Kinder-Sportartikelen Autopeds, Hollanders enz. PtHMRMt f 1.50 De Ujd heeft ons gw leert. d*t het beste werk triomfeert Dus ea haarversorging uitslui tend Gemeste Braad- en Soepkippen Jonge Haantjes 40 cent per stuk (oanklaar) REIDE PINKSTERDAGEN Vrij entree Vrij entree Onze zaal is opnieuw gerestaureerd Schitterende verlichting Zeer gezellig zitje «.Parkeerterrein Steenbrug GROOTE KEUZE alt Fengera, Union, Sparta, A.J.P., Senders, Stokvis, Magneet en goedkoopere soorten vanaf f 17.75. Buitenbanden 48, 75, 95 ee 190 cent Rgune/en ook op gemakkelgke Aetcfing Beleefd aanbevelend Zllverstriat 8 - Alkmaar Moderne, elegante modellen - Lego prijzen JULI AN ASTRA AT 31 ƒ0.18 per pond 5 stuks 0.10 Koopt toch liever een MERKRIJWIEL Koopt een BURGERS E.N.R. DE FIETS met den LANG8TEN LEVENSDUUR Geniet U niet meer zoo van een wandeling als vroeger? Hm VOORKOMEN IS BETER DAN GENEZEN Fiotoenpech bederft U den geheelen dag WAAROM? gaan zoovele menschen naar RUWIELMAGAZIJN Hoogfeest van Pinksteren, naar een schilderij van Rubens V' in Gelderland iiep stj, De „Pinksterblom” naar een schilderij van Dusart als een bordering ver kleed, onder een boog, die met bloemen, linten en gekleurd papier versierd was en door twee LAAT 197 TELEF. 3312 G. N. MEIJROOS TELEF. 3492 LAAT 123 Pinkster-aanbieding int KOUSEN 49, M, 7», 1.S6, L15, 125. ONDERJURKEN prima mataUde, LIS, IJS. LST. MS Interlock Camisoles 39, 4S, M, SS. WOENSDAG 27 MEI 1936 ZEEUWSCHE AARDAPPELHAL Laat 42 Tel. 3337 tegenover Garage Kossen. Jacob Jong Irannen wij den nadrnk leggen op het feit, dat al onze artikelen dagelijkt vertch lijn. Deze zjjn niet te vergeleken met fabrieksproducten. CAKE f 0.32 en 0.16 per stdk TOERISTEN-CAKE 0.2^ per pakje SONNY-BOYS 0.06 per stak PIC-N1C-CAKE ƒ0.05 per stak KLEINE CAKE BLANKE KANTKOEK KORSTJES DIVERSE SOORTEN THEEBANKET 14 et. per ons FIJNE ALLERHANDE 10 et per ons VRAAGT ONZE EIGEN GEBAKKEN ONTBIJTKOEK t Onovertroffen in kwaliteit15 ct. per stak s Renzen-ontbijtkoek 20 ct. per stak ALKM. PATROONSBAKKERIJ PAYGLOP 7 TELEF. 3007 glfTSr moot en in het wit gekleed ALKMAAR ■egt Wert- Diploma Warenkennis. En in Ooevorden (Dr.), zingt de jeugd: Hierop vraagt Weet lust: Als verklaring antwoordt Waarmond: wesen. HOVTTIL Bezwaarlijk is een oud gebruik te ontwennen Dat honderden van jaaren ging in zwang *t Gemeene volk laat zelden iets door dwang. Hoe komt men nu dus buiten *t spoor te rennen? Leuke Sandalen voor jongens en meisjte! BITSEVOORT 22, TEL. 3763 Te Rome door bet krijgsvolk opgetilt. Wat wil toch zulk een ommegang bedieden? Waarmond licht hem in door te antwoorden: De pinksterbloem word dus; bij deeze lieden. Met zang en spel, eens in het jaar geviert. Dit *s de oorzaak, dat dees maagd dus is versiert. zich hier rijke Hjk vertoont, nu voor een uur eens van den' wagen, r wie word hier in zegepraal gedraagen. eenen schat van zilver overlaên, maagden, die in *t wit zijn aangedaan? Dees dochter weet, hoe jong zij is van jaaren Haar stemmigheid gantsch kunstig te bewaaren. een groel- met WtJl Men HEBBEN WIJ KOUSEN IN ALLE ZOMERTTNTKN, ONDER JURKEN IN INTERLOCK EN ZIJDE - BIJ PASSENDE DIRECTOIRES. - SPORTKOUSEN. SOKKEN EN SK1SOKJES. Beleefd aanbevelend, In Schermerhorn aangekomen, lust: GROOTE SORTEERING VINDT U IN DE NIEUWE ZAAK VAN Ruime 4- on 4-persoons wegens BILL IJ K TARIEF N. V. NASS AU-GARAGE Kan het misschien aan Uw voeten liggen? Probeer eens WELF-SCHOENEN van VAN NIEUWKUYK. Welf-Schoenen zjjn gemak- schoenen n.et plastische bin nenzool. En wanneer VAN NIEUWKUYK een Welf- schoen aanpast bij Uw voet, is hij als het ware een maatschoen, maar..., voor den prijs van een gewonen schoen! HOUTTTL 1? TEL. 316» Na afloop van den ommetocht wordt hst geld verdeeld. Meestal zetten de vrooUJke zangeres sen het in lekkernij om. De Terschellingsche Plnksterblom is geen klein, doch reeds een opgeschoten meisje. Zoo waren de Texelache Pinksterblomnvn. die nog niet zoo heel lang geleden het ella id rondgingen, ook al flinke meisjes. In v. d. Ve i’a „Kindervreugde en Volksvermaak** vinden *e een afbeelding van zoo’n Texelache Plnkster blom. Zjj heeft de kap met goud op het hoofd, kralen om den hals en armbanden om de polsen. Voorts ia zij behangen met zilveren geboorte- lepels en beugeltasschen. De groote geboorte- lepels dienen om de 'rozijnen in de „hraiMi.wi.n- met-boone-kom” om te roeren. Voor Plnksterblom en geleidsters speelden doorgaans de meisjes, die bU de een of andere naaivrouw onderricht ontvingen. Van bet in gezamelde geld hielden zU op den Tweeden Pinksterdag een partijtje, bekend onder den naam van Pinksterkriek. De feestviering begon dan met een rijtoer over het eiland, waarna de avond gewijd werd aan zang en dana. 1 alsmede ONDERDEELEN kunt koopen, TEGEN DE LAAGSTE PRIJZEN W* AB. NETEL -W Hoe lieflijk lagcht Dit heerlijk dorp ons toe, met zijn pieragie, Van Lindeloof, en Yp- en Elsplantagie, En huizen, daar, zo *t schijnt, de welvaart woont, derde dat. Toen werd de Plnksterbruid self de Plnksterlummel of langslaper. Dat blijkt wel uit het versje, dat de kinderen met Pinksteren in Horn (L.) zingen: Hier is onze fiere Plnksterblom En ik wou hem zoo graag er eens wezen, Met zijn groene kransen om het hoofd En met zjjn klinkende bellen. Recht is recht, krom is krom. Belief je wat te geven Voor de fiere Plnksterblom, Want de fiere Plnksterblom moet voost. Pinksterbloem, slechte roem, OU hebt zoo lang geslapen; Had gij vroeger opgestaan. Dan waart ge mijn kameraadje! Vlerge, vlerge Pinksterbloem Daar komt zij aangegangen, c. Met een krans al om haar hoofd En twee gebloemde wangen. Pinksterbroed. oranje zoet, Hoe zit je zoo diep in de veeren? Had je wat eerder opgestaan, We hadden je niet kunnen deren., De Plnksterbruid is dus de langslaapeter ge worden en aldus zijn de begrippen: luilak en Pinksterbloem samengesmolten. De jongens in de Zaanstreek worden op Ptnk- sterzaterdag niet graag voor luilak gescholden en zoo zUn de meisjes te Gees niet gaarne Pink sterbloem, want dan worden ze het heele Jaar zoon beetje voor de sukkelaarster gehouden. Is het met het Pinksterbloem loopen tegen woordig nü helemaal gedaan? Neen, dat niet. In Twente bestaat dit oude gebruik nog Daar maakt op Plnkstermlddag de Plnksterbruid nog een ommegang door de buurt, in geselschap van een paar andere meisjes. Voorop gaat de elerbruld. met de versierde mand, waarin de eieren geborgen worden, aan den arm. Op haar volgt de peelpronkster, zonder functie, maar pachtlg uitgedost (peelen is versleren). En als derde komt de Plnksterbruid, die het tinnen centenkroesje draagt. Zoo gaan aa op weg naar de oude boerenhoeven, waar men ae nog steeds gaarne ziet komen, omdat in de Plnksterbruid als het ware de zomer verschijnt. Provincie Limburg, waar het Ptnksterbnüdje nog in eere gehouden wordt. In Amby en Meersen zetelt aa, mooi versierd als een koninginnetje in een huisje van groen. De schoenen der voorbijgangers worden door de gedienstige knechtjes der Plnksterbruid af- Blitterswijk, Schlnnen, Doenrade, Afferden en nog «enige plaatsen in Umburg kennen de Plnksterbruid. die eerst uit de meisjes wordt «Bkoaen en dan onder gezang in optocht door het dorp wordt geleld. In Noord-Brabant la de Pinksterbloem ook «let uitgestorven. Op haar tocht door het stadje Cuyk aan de Maas zingen de kinderen den Pinksterdag kleine meisjes, die met groen behangen waren. Onder eén groot schort war den se van huls tot huis geleid. Groningen en Friesland kenden ook hun Pinksterbloem, waarbij merkwaardig is, dat de Pinksterbloem in Franeker, Bolsward ete-Mak- kum door een kleinen jongen werd voorgesteld. Deze Jongen liep in een zoogenaamden tempel, dat was een soort bijenkorf, samengesteld uit hoepels en stokken. De tempel was voorts ver sierd met ^groen, bloemen, uitgeblazen eieren en reepen vensterglas. Vier groote jongens bege leidden deze Pinksterbloem, die bij de hulzen een napje .uitstak om een gift in ontvangst te nemen. Uit het bovenstaande hebben we kunnen le zen, dat in de 17de en 18de eeuw de Pinkster bloem over het algemeen geen sieraad voor stad en platteland was. „En to<h, hoe geheel anders was dat geweest. Vóór dien tijd was zij geen bedelares. Integendeel, oorspronkelijk was zij de koningin van het .Meifeest. Zij werd gekozen uit de mooiste meisjes van het dorp. Vol vreug- .dezag zij zich gekroond met een bloemkrans en vereer versierd met allerlei bloemen en linten. Haar luiis werd ook versierd en wel met kam perfoelie en roken. Waar zij ging strooide men madeliefjes voor haar voeten en' verder deed leder zijn best, haar hulde te bewijzen. Vooral de jongemannen maakten het zich in dit op zicht niet gemakkelljk. Geen wonder dus, dat het een heele eer voor een, meisje en ook voor haar ouders was, als zij tot Pinksterbloem werd verkozen. Hoe moeten wij uit een folkloristisch oogpunt, de Pinksterbloem nu besdiouwen? Prof. Schrijnen zegt in zijn „Nederlandsche Volkskunde”: „In de Pinksterbloem moeten wtf zien verpersoonlijking van den genius der kracht. Daarom dan ook is zjj versierd groen en bloemen." Eenvoudiger zouden wU kunnen zeggen, dat in de Pinksterbloem de terugkeerende zomer wordt gehuldigd, die weer het leven en de groei kracht aan de natuur schenkt. De winterdemon moet dan op de vlucht ge jaagd worden en deze handeling wordt symbo lisch voorgesteld door iemand tot luilak uit te roepen en dezen persoon te bespotten of te slayn. De luilak was dus oorspronkelijk de antagonist van de Plnksterbruid. Later veran- In Noord-Brabant deed M men haar een wit gewaad over de bovenkleeren Dit u gewaad had men beplakt met allerlei bonte pepte- L ren. Verder was de Pink- r, sterbloem opgesierd met K bloemen en droeg zij een NP bloemenkrans als hoofd- sieraad. -- vc uewaarcu, meisjes gedragen werd. Boms was er ook een Dus wierd voorheen de veldheer met zijn schild, esel bU> d*e paar-versierde manden droeg, VAN HOUTEN REEPEN 5 cent NOUGATBLOKKKN 5 cent KERSENBONBONS 2 ons 34 cent BOERENJONGENS 2 ons 25 eent FUNE BANKETALLERHANDE 35 cent per half pond BOTERALLERHANDE 25 cent per half pond KATTETONGEN 25 cent per half pond EEN LEKKER KAASJE 53 eent Beleefd aanbevelend. Aanbevelend, schiedkundlge aanteekeningen. Bruin’s Noord -TTnHanrt«rhw Arkadia, in rijm geschreven, werd door hem opgedragen aan zijn vrienden, de heeren Andries en Ger rit Schoemaker, .keurige konstbemlnnaaren." Op den zevenden dag dan verlaten de reis- genooten Alkmaar, om over Schagen en Petten, Bergen te bereiken. dirken, tooiden ss zich zelf als Pinksterbloem, al wastm ae dan ook vaak de vijftig of zestig reeds ge passeerd. Over de Haagsche P!nk- Scher- «*«rbloem leest men, dat sU zich onderscheidde door een bijzonder swie- rtgen tooi. Zoo vertoonde - __1 al hare magnlflcentle". „Haer trony was zoo vol mouches, dat zij veel ge leek naar een opgesne den suster met krenten." Onder ..zuster** moeten wij dan verstaan een ze ker gebak. Zij werd voorafgegaan door twee staatsiejuffers. die een duif, symbool van den H. Geest, op een pre senteerblad droegen en giften voor de Pinkster bloem ingamelden. Van al onze provincies, behalve van Zeeland, le es» we, dat er de Pink sterbloem bekend was In de OostelUke provinciën noemde men haar: Plnk sterbruid. ZU was alttjd versierd. in de nieuwste zonnebrand- i tinten. Voordeetige aanbieding In Heeren- INTERLOCK ONDERGOEDEREN. (van Mlent naar Laat) Gerrit Schoemaker geeft in een voetnoot eerst «en beschrijving van de ligging van Schermerhorn, dat hij een vermakelljk en wet bewoond dorp noemt. En verder deelt hij ons het een en ander mede, omtrent de .Jhnxter- Blom tot Schermerhorn.” HU zegt, dat het rondgaan met een versierd meisje, dat dan de Pinksterbloem is, in Scher merhorn al zeer lang de gewoonte is. Hoewel in verschillende plaatsen verboden, omdat de vertooning een bedelpartij was geworden, is dit gebruik in Schermerhorn in zwang geble ven. Schoemaker zag, hoe een „Jonge vrijster”, staande op een burrie, door vier meisjes werd rondgedragen. De meisjes droegen over haar rok een lang schort en over haar jak, waarvan de wijde mouwen waren opgeslagen, een mooten, witten halsdoek. Haar hoofd hadden ze omkranst. De Pinksterbloem, als hoofdfiguur, moest er toch echter mooier uitzien, want hoe fijner deze er uitzag, hoe meer geld er onder de dor pelingen werd ingezameld. Zjj was omhangen met twintig zilveren tui gen, tien zilveren bellen, drie beugeltasschen en vUF-en-twlntlg kettingen, zoowel bestaande uit barnsteen als,uit bloedkoraal. In haar rech terhand hield zU een zilveren kommetje en in haarlinkerhand een zilveren- bel. waarmee rij klingelde, om de aandacht te trekken en de menschen tot vrijgevigheid aan te sporen. Af en toe hieven de vrijsters een pinkster lied aan. De oude gravure in de Noord-Hollandsche Arkadia toont ops de Pinksterbloem, als zij, met haar gezellinnen, zich bevindt ter hoogte van de dorpsherberg, waar over het uithang bord de groene krans is gehangen. ZU heeft voUedtg de aandacht der menschen. die in groepjes langs den kant staan, onj voor haar den weg vrij te laten. *n Paar kinderen gaan pretmakend vooraf, terwijl er ook eenlge kinderen volgen. Al vertelt Schoemaker het er niet bU, wij kunnen toch gerust wel zeggen, dat de pronk sieraden van de Pinksterbloem niet uitsluitend het bezit waren van het gezin, waartoe zU be hoorde. De draagsters hadden ook haar deel van het zilver geleverd en dan was er bij fami lieleden, buren en kennissen geleend. Het schijnt, dat in Schermerhorn, na afloop van het Plnksterbloemloopen, alles weer netjes aan de eigenaars werd teruggegeven, anders zou dit gebruik niet zoo lang stand gehouden hebben. In andere plaatsen echter haperde er met het teruggeven van het zilverwerk wel eens wat, met het gevolg, dat de politie soms tus- schenbelde moest komen. Dan werd het opge haalde geld meestal verbrast; de kinderen lie pen laat bU den weg; ergernisgevende liedjes werden er soms gezongen en zoo kwam het. dat de overheid vaak bet plnksterbloemloopen moest verbieden. Gerrit Schoemaker deelt in de verklarende voetnoot mede, dat „de te veel aangematigde vrijheden" de oorzaak waren, dat in Amster dam in het jaar 1812, in Enkhulaen in het jaar 1648 en in Kennemerland in het Jaar 16» het loopen met de Pinksterbloem verboden werd, tn Utrecht deed de vroedschap het in 1616 Wie in Amsterdam toch als Pinksterbloem rondging, werd beboet met een gulden. Daarbij kregen de geleidsters van de Pinksterbloem, ook elk een gulden boete. In Utrecht werd de boete op drie gulden gesteld, terwijl de xlei- noodiin, waarmee de kinderen behangen wa ren, ten behoeve van de armen werden ver kocht. In Amsterdam namen de schoutsdlena- ren van de Pinksterbloem ook al het goud- en zilverwerk af. Zóó werd men huiverig om de Pinksterbloem nog langer met edel metaal op te sieren. M endeed het nu voortaan met strik ken, linten en een kroon van gekleurd papier. Maar juist dit had tot gevolg, dat bet Plnk sterbloemloopen hoe langer hoe meer ontaard de en het alleen maar op bedelen aankwam. De maatregelen der overheid betreffende de Pinksterbloem werden soms verscherpt, maar steeds bleef men er op uit. deze te ontduiken. Maroniet verhaalt, boe in het begin der ne gentiende eeuw in Amsterdam, met Pinksteren. nog arme vrouwen rondgingen met een getooid meisje, dat In een wagentje door de straten gevoerd werd. Het doel was natuurlijk, giften in te zamelen. En voonoover bedelaressen geen meisje hadden, o< konden krijgen om cg te WIJ HEBBEN AF TE GEVDf: Orig. Zeeuwsche Blauwe per 10 Ko. 0 50; 35 Ko. 150. Idem handgelezen Blauwe per 10 Ko. f 0 60; 35 Ko. 1.70. Orig. Zeeuwsche Bonte per 10 Ko. f 0.65; 35 Ko. 1.75. Wij kunnen garandeeren: de re soorten xijn niet te overtreffen; de Zeeuwsche Bonte is gewoonweg een pracht. NIEUWE MALTA (SPRING) per Ko. K13; per 10 K.G. L35. Aanbevelend. Groenten en Fruit tegen laagste noteering. Ook proeforders worden gratis bezorgd. voor alle voort Y TT T anneer we in de folkloristische littera- yy tuur soeken naar de Pinksterbloem, dan zullen we zeker in elk boek ge noemd vinden, de Pinksterbloem van merhom. En dit danken we aan daas Bruin, die in zijn Ndbrd-Hollandsche Arkadia de Pinksterbloem van Schermerhorn speciaal -- vermeldt. Aan deae%doorluchte persoonlijk- ,ich 1898 Jn heid" wordt een bladzijde druks, benevens een -- „printverbeelding" gewijd. De Noord-Hollandsche Arkadia werd uitge geven, t Amsteldam bjj Evert Vlsscher, Boek- verkooper in de Dirk van Haseelteteeg, in het jaar 1732. Bruin Iaat in zijn Arkadia een geselschap een reisje door Noord-Holl^id maken. Het ge zelschap is samengesteld uit de personen: Waarmond. Goedaard, Weetlust en Zedenlust. zij bezoeken alle plaatsen, tot zelfs de klein ste dorpen, waarvan men nu vrijwel nooit hoort. Van elke bezochte plaats Is een afbeel ding aanwezig, terwijl de heer Gerrit Schoema ker gezorgd heeft voor oudheidkundige en ge- waarop de bloemboog rustte. De Nljmeegsche Plnksterbruid begaf zich, van andere meisjes vergezeld, bU het krieken van den dag, naar het Ubbergsche bosch. ZU was geheel in het wit, met kransen van gele bloemen omhangen. De andere meisjes droegen versierde korfjes aan den arm. Op haar weg naar het bosch songen ae welluidende liederen. Toch was het Plnksterbruldloopen in NUme- gen eveneens verboden en wel bl£ raadsresolutie van 8 Maart 1660. Maar men deed een oogje toe en bUna niemand zal de boete van vUf goud gulden hebben moeten tfetalen, die als straf’op het Plnksterbruldloopen stond. In Arnhem bedroeg de boete één goudgulden, maar meestal kwam de straf, als zU - toegepAst werd, hierop neer, dat de rozenhoed, dien de Plnksterbruidjes droegen, verbeurd verklaard werd. In Deventer gingen op Pinksteren meisjes zich als bruidjes neerzetten onder kronen, die van het eene huis naar het andere, over de straat gingen. Onder het zingen van een liedje werd er dan gebedeld om een cent. Te Friezenveen vertoonden zich op den twee- T lUks een rondgang met de Pinksterbloem houden. En dan leeft het gebruik bloemloopen nog ergens in ons land voort, war ftlAn - - is op het eiland Terschelling. Jaap Kunst vertelt daarvan in zijn „Terschel- lüHHr het 1M#- wordt uitgedost met allés, wat I;" 2 buurfamuiës te vinden la.~Ze*doet om haar hals en diarna gaat deze 1?et dorp rond ZU h**0 grooten 1 en zil- ï_'?I\.I.OOr,rer?en ,en. de andere kostbare zaken mag leder den mooien opschik wel zien, als hU ra vragen: wordt, na Mid- de lieftallige Pinksterbloem, die Ptaateen van YlaaT^^t^ p^^ i van het Pinkster- V wa V. T-T7- verwachten. HM - r -- moolst® meisje uit de buurt fraai igheden, goud en zilver bU de verschillende een krans &g. Plnk- omslagdoek om. waartoor de gouden aan het oog der ktjkers zUn önttrë*kën. "roch i-.-j— - maar wat wil offeren. De begelel Pinksterblom kik Je? en soo ja, i betaling, de groote omslagdoek opgelicht. Ü;d- del-wUl zingen Ze het oude Pinksterlied dat als volgt luidt:

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1936 | | pagina 23