FOLKLORE IN DEN PINKSTERTIJD
SPECIALE PINKSTER-AANBIEDING!
O
ZOMER-ARTIKELEN
WARENHUIS HEUSEVELDT
Hemelvaart
TA X
RIJZEN
LAAGSTE ZOME
K O
F]
H
T
I
PAYGLOP
VOETVERZORGING SP AANDER Co
Fa JOH. LAUWERS
BALLERO-COSTUUMS
HET LEDERHUIS
HET LEDERHUIS
Koffergramofoons
velerlei Modellen
YPMA
DE GEBRUIKEN ZIJN TALLOOS
BAD-
STRAND-
PIC-NIC-
65 ct.
ONS SUCCES
f 19.75 - f 25.- - f 35.-
A. HILDERING
Artikelen
fe'*
T MODEHOEKJE
Stoffen
Pracht collectie
KINDER- EN
WANDELWAGENS
voor elke beurs. Tevens een
mooie keuze in
Kussens en Spreitjes
Iedere kooper van een kinder
wagen ontvangt een
verrassing.
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
WOENSDAG 27 MEI 1936
rt
1*5^
Pinksterviering in een zeventiende-eeuwsche herberg
TUINSCHEPJES 29 ct.
LANGESTRAAT - ACHTERSTRAAT - HOUTTIL
TEL. 4 170
BRUIN-1
KEURIGE UITVOERING
FOTOGRAFEEREN
Vroolijke gebruiken
Pinksterdisch in een oud-Hollandsch gezin
ALKMAAR
TEL. 2-3-7-T
Garneering
Kousen
Fournituren
TELEF. 3.2.6.O
STEEMAN’S KOLENHANDEL
Grasmaaimachines
SHELL TOX
WED. B. 1-
HOMMA
LAAT ONS
OVERTREKKEN
Kwaliteit en afwerking stuk
ken beter in alle opzichten
Ton Bottemanne
Hoogstraat 8 - TeleL 2598
ALKMAAR
TUINSTOELEN
sterke houtsoort
prima lakwerk
INSECTEN-SPUITEN
vanaf 38 cent
VLIEGENVANGERS
prima kleefkr. 6 8 10 cent
GRASSCHAREN
THERMOSFLESSEN
VLIEGENKLAPPERS
gaas 5 cent
TUINSLANG
per meter
INSCHUIFBEKERS
9 cta
GIETERS
MIDDEN IN HET
BADSCHOENEN
per paar vanaf
BADTASSEN
schitt. collectie, v.a.
STRANDHOEDEN
vanaf
STRANDRINGEN
FOTOTOESTELLEN
Adverteer!
U verkoopt meer!
1<S
OUD PINKSTERLIEDEREN
MAAKT ZELF UW BOTER!
Mevrouw Kuyper
P. KUYPER - MIERT 13
ALKMAAR
TUINPARASOLS
vanaf
VLIEGENKAPPEN
wtt gelakt vanaf 29 cent
STRANDTENTEN
solide uitv., vanaf
VELDFLESSEN
vanaf
THEEKETEL
met splrituaoomfoor -
In elkaar pass., slechts
Vatt der Sinxenbloeme sermoene
FOTO-ALBUMS
vanaf 29 cent
GAZONSPROEIERS
IJSMACHINES
prima fabrikaat
LIGSTOELEN
vanaf 79 cent
(Bij voldoende deelname elke week):
3 dagen naar het mooiste gedeelte van België met nieuwe
5-persooni wagens (chauffeur inbegrepen). Afstand pl.m. 1000
K.M. Prijs slechts 6.— per persoon en per dag. Logies met
ontbijt en le klas hotel gratis.
2-daagsche tocht naar Brussel, met 100 K.M. toeren omstreken
Brussel. Logies en ontbijt inbegrepen, prijs slechts 5.— per
persoon en per dag.
ADRES: NIEUWLANDERSINGEL 69 TEL. 3220
i
VOUWSTOELTJES
in Foudraal 48 cent
VLIEGENKAPPEN
opvouwbaar 10 cent
FIETSTASSEN 28 ct.
RAAMHORREN
alle maten, vanaf 25 cent
PINKSTER
PAYGLOP 3 - ALKMAAR
VLIEGENKASTEN
vanaf 145
TUINSLANG 5 Meter
compl. met waterdlsf en
sproeier, vanaf 1.48
KWIEK EN VIEF
onze „Omroeper”. Eiken .rond
weer opnieuw spreekt hij In 80.000
gezinnen, waar hU steeds een trouw
gehoor vindt. Zaken-Omroepers 50
ct. per regel. Particuliere Omroepers
30 ct. per regel. Betrekkingen (ge
vraagd en aangeboden) 10 ct. par
ZONNEKLEPPEN
vanaf 5 cent
1.98
29 cent
18 cent
29 cent
2.90
12 cent
5.90
15 eent
s>
«40
5.40
38 cent
FILMROLLEN
1.95
Geworpen
llllllllllllllllllllllllllllllllllllltlIllllllllllHIIIIIIIIIIII
•en
werd
-i
TELEFOON 3101
Ritsevoort 36
1
I
Papieren
drinkbekers 21 ets.
Al comt er myn cledeken swaer beroyt!
Je hebt er slechgt gheraeden!
Meent
98 cent
T afelkleed-klemmen
5 cta
ld. cell, uitvoering 12'4 ets.
T uinhand schoenen
zeer practisch p. pr. 15 ets.
per 2 paar25 ets.
Hy sprac: ,Jty! myn lief bloemekyn toet.
Dat sonnekyn doet jou also goet,
En comt er jou herteken stoven,
Maer, ach! wat Is er je leven cort!
Je light hier spoedigh al verdort.
En comt niet mer naer boven!’"
„Maer nu ic soo aent sprecken sy,
Nu hoort oeck nogh een woort van mg
Het con je nuttigh wezen.
Jou edel sieltjen, christenbloedt!
Es lljck alsic een bloemeken zoet
Hoer Maecker moet geprezen.
„Te lentetift, op paescen-dach,
Ic hope sy is utet sonden-graf
Met Jhesus opgestanden.
Sy ghinc doen groeyen en werd groet,
Sy heeft gherust in Jhesus-soet,
En heeft hoer rust ghevanden.
,jiu sciet dat vrughtbar Sinxenvuer
Syn gracyën in jou sieltjen neer,
Syn gaven uut-vercoren!
Sorgh je nu niet dat tsaed ghedyt
Dan sterft jou ziel voor de eewickeit,
Jou sieltjen gaet verloren!"
elk
men
zeer
TUINFAUTEUILS
idem
TUINBANKEN
TUINTAFELS
le kl. Abner-fabr. va. 4.20
doodt ieder insect per bus
vanaf 35 cent
HUIGBROUWERSTRAAT No. 8
UW OUDE LAMP OPNIEUW
prima kwal., vanaf 98 ets.
m/alum. beker 39 cent
rubber extra sterk 12 ct.
extra zw. gegalv. va. 69 ct.
-tegenover de Breedstr.
1.—
25 cent
Hy vant hoer wel een scerp dinc,
Maer tsieltjen bleef behouen.
Hy dronek met maeten dat wynken zoet.
Hy leefde braef en stierf er goet
En quam tot goeten wouden.
nes groote feesten, zoo schreef eens Lsu-
f 1 rilland, beginnen In de sneeuw en loopen
uit In de roeen. En zoo Is het. Immers
de kerkelijke cyclus vangt aan met Kerstmis, als
de sneeuw de aarde bedekt en eindigt met
Pinksteren sis de natuur in vollen bloementool
steekt.
Pinksteren beteekent vijftigste en ontleent
zjjn naam aan de omstandigheid, dat <het zeven
weken na Paschen gevierd 'wordt, reden waar
om ook de Israëlieten van Schebocooth ot We
kenfeest spreken. Maar ook noemen sfj het
„Katsier”, dwz. Oogstfeest, welke benaming
wijst op de oorspronkelijke beteekenls van Pink
steren. hetwelk bU de Joden gevierd wordt ter
herinnering aan de Wetgeving op Sinal en by
de Christenen de gedachtenis levendig houdt
aan de uitstorting van den Heiligen Geest over
de Apostelen. Deze gebeurtenis wordt nog In
zekere landen In de katholieke kerken sym
bolisch herdacht door op het feest een duif neer
te laten uit een opening boven het hoofdkoor,
terwijl soms ook roeebladeren van de pioenroos
als vlammende tongen over de hoofden der aaH^
wezigen worden uitgestrooid.
De oude beteekenls van Pinkster als oogst- of
zomerfeest openbaart zich duidelijk In de wijze
waarop men het vroeger algemeen vierde. Van
deze nog niet geheel uitgestorven gebruiken, is
zeker niet het minst kenmerkend de worsteling,
zooals deze In de Rijnstreek hier en dasr nog
vertoond wordt en waarbij een als grijsaard ver
momde en met dorre takken getooide zich In
het strijdperk begeeft met een met veldbloemen
omkransten jongeling, tegen wien de oude het
al spoedig moet afleggen als zinnebeeld van de
overwinning van den zomer op den winter. Dan
zingen de menschen:
„Óch, christenziel! die bloem die set
Bedroefde niet te zeer om mg,
Myn saedekens bltven leven!
Te Lenten rys ic wederop,
Dan springht myn s wang her bloemecnop
En comt van bliscap beven!
De bloem sweegh stil; Claes Wyncruuc
ghinc,
Claes Wyncruuc minde het groene cruut,
Op Sinxen-dach so troc hy uut J
En quam int velt gheganghen,
Daer sach hy een bloemekyn, scoon ontdaen,
Met ten bladerkyns, fgn, ontploken staen,
Dat sonnevuer ontfanghen.
Zij werpen testen, vuur en bekers, kruik en
pul
Den anderen naar den kop. Een wordt de bek
te schanden
door een hout, tenkoste van zijn
tanden,
Hier treft de bierkan een gevoelig voor het
hooft
Terwijl een ander wordt de hersenpan geklooft.
BOTERKARN MET RECEPT, zeer'practisch
1 pond boter kostprijs 35 cent -
Onze speciale hygiënische
inrichting en 10-jarige
praktijk waarborgen
prima behandeling
Cedipl. Pedicure-Manicure
Meet- en Repar.-inrichting
CEDIPL. ORTH.
TUINPARASOLS
extra zw., 180 c.M.
Linnen D AMEST ASSEN
geweldig sortiment
nieuwste modellen van
af 98 cent
ld. aluminium, vanaf I
RUGZAKKEN
div. maten, vanaf 1
MARINE-ZAKKEN
zeer pract. badtassen- 68 cent
PIC-NIC-GARNITUUR
lepel, vork en mes 30 cent
0rif. PRIMUS STELLEN
vanaf 2.98
De antipode voor den „NuaBekoek" was de
„Vroegrijp’’ of „Dauwworm” die het eerst op
de Weide kwam en de beste plaats kreeg In den
stoet die door het dorp trok.
Ook thans nog treft men tn de groote ste
den uitvloeisels van Luilak aan. Dan wordt het
door de jeugd als een recht beschouwd 's mor
gens heel In de vroegte belletje te trekken of
met de tegenwoordige etectrlsche schellen, bel
letje te drukken. Dan wordt op de deuren der
langslapers met krijt „Luilak” geschreven.
Duidelijk is hier het verband te zien tusschen
dit gebruik en het oude feest van den, oogst, bij
welken het vooral aankomt op het „voor dag
en dauw” uit de voeren zijn.
-r-5 en soort vrljstersmarkt was het die 'te
H Ecaussines In Henegouwen op Zondag *na
Pinkster werd gehouden, waar de meisjes
van de Congregatie der H. Maagd de jongelin
gen uit den omtrek, op een „koffiemaal” noo-
Wjj willen dit overzicht van Pinkstergebrui-
ken, waarbij we ook een'zeer dankbaar gebruik
maakten van het aardige boekje „Mozaïek” van
P. W. Drijver, besluiten met de vermelding, dat
de Pioenroos, waarover we in het begin van-dit
stuk Iets memoreerden, de Paensia officinalis,
algemeen bekend is als de Pinksterbloem ct
Clnxenroos. Eensdeels symboliseert deze bloem
den herbloei In de natuur, maar tegelijkertijd
wordt de herinnering bewaard aan de vurige
tongen uit het Pinksterverhaal.
In het Thurlngerwoud trekt de Jeugd er op
den vooravond van Pinksteren op uit, om met
guirlandes van denneloof en kettingen van ge
kleurd papier, alsmede met vlaggetjes en strik
jes de bronnen te versieren, terwijl de klokken
plechtig luiden.
Hier,, hebben we nog te doen met een over
blijfsel van de oude bronvereerlng.
De winter heeft het verloten,
De winter Is gevangen I
et Pinksterfeest werd van ouds ingeluid
met Luilak. De bakkers zorgden dan op
den Zaterdag voor de feestdagen voor
een grooten voorraad wanne bollen en degene,
die 's morgens te laat aan te ontbijttafel vèr-
scheen, moest tracteeren op het dampende
brood.
Erger maakte het de straatjeugd, die er plei
ster in schiep allerlei viezigheden aan de deur
te hangen, welke onprettige verrassing oor
spronkelijk bedoeld was als een bestraffing voor
de langslapers.
Wee ook den Jongen of het meisje, die In
vroeger dagen ’s morgens als laatste op de ge
meenschappelijke wel verscheen. De Nussekoek
(van het werkwoord .jiusselen" of talmen af
geleid), aooals de langslaper in Drente heet
of de Pinksterbloed, moest het geducht ontgel
den. Soms met klissen (klitten) overdekt
vandaar ook de naam klisseboer voor „bloed ot
luilak” gegeven en met brandnetels gestriemd
wordt hjj In optocht door het dorp gevoerd,
onder bet zingen van een liedje als:
dlgen. Een koffiekopje aan het knoopsgat han
gen is Insigne van leder, dle'hler een verloofde
komt zoeken.
In Engeland gaat de Pinksterbloem op Mei
dag rond en heet dan „May Queen”, gelijk
wU ons herinneren uit Tennyson's gedicht van
dien naam, waarin hü de uitverkorene aan den
vooravond van ’t feest laat zeggen:
O, roep mU morgen, moederlief, bij de eerste
schemering op, want morgen is het een blijde
dag, dan stijgt mijn vreugd ten top, geen schoo
ner dag Ik immer zag, want morgen ben ik
Koningin van *t feest.
Jammer genoeg gaf de pret vaak aanleiding
tot al te groote uitgelatenheid.
Ook hier geldt het spreekwoord: „Zooals de
ouden zongen, zoo piepen de jongen,” In die
beteekenls dan, dat de ouderen hun feestvreug
de nog wat meer aandikten, aooals eens de tee-
kenaar en dichter Frans Freenwood het in zijn
„Boere Pinxter Vreugt" heeft vastgelegd:
Zaadmarfct 66-68, Tel. 2975
n Ikigeland waren vroeger op Hemelvaarts
dag tal van vroolijke gebruiken in zwang.
Te Newburn, bij Newcastle, werd nog in het
begin der negentiende eeuw een merkwaardige
wedren door vrouwen gehouden, „smoc-race”,
genaamd, waarbij de prijs een „smoc”, een hemd:
was en wel een hemd vervaardigd van het al
lerfijnste Hollandsche linnen. Wij Nederlanders
SCHATTIGE KINDERJURKJES
In ZIJDE en POPELINE,
vanaf 59 cent.
'Groote sorteerlng
JONGENSPAKJES
ZUDEN DAMESKOUSEN,
nieuwste kleuren, vanaf 39 cent.
ZIJDEN ONDERJURKEN
IN ALLE PRIJZEN.
Nussekoek, zitst dou zoo diep In de vaerren,
Kanst het geroep niet heuren,
Haat dou geen geen oogles van kiekerdekiek,
Komst Ja te laat met de koe’n op den diek!
FOTO-HOEKJES per 2
doosjes 25 stuks 15 eents
vanaf L20
Hoofd- en Kniekussen
maken van de eenvoudig
ste ligstoel een ideaal zitje
per paar7550 ets.
-LOSSE LOPERS v. Lig
stoelen, extra sterk 95 cta.
t omstren-
ipers, die op
^1
De Pinkstergebruiken zUn talloos. In
land, In elke streek van het land kent
weer andere. Toch wijzen alle op een
oude afkomst.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
LAAT BLOEMEN
UW TOLK ZIJN
•tsesstisssMiMtssssssesMifsiitttissMtieMeeeemsMsefest
BLOEMENMAGAZIJN
P. J. VAN KESSEL
Langestr. 99 - Alkmaar
Het adres voor Uwe bloem
werken voor alle gelegen
heden
BAGAGE-TASSEN 1.48
In het Schwaszwald wordt het Pinksterfeest
op meer ingetogen wijze gevierd Het wordt
het klokkenfeest genoemd, waaraan de herders
en herderinnen in hun feestkleed!) deelnemen
en waarbij het luiden der klokken In verschil
lende tonen te midden van de natuur een won
derlijke bekoring uitoefent.
,J>an sal de zoete Sinxenzon
I Volmaecken, dat myn saed begon
ii En stooft weer nieuwe saeden.
I Soo blivet gaen. Je sterf er nogt!
BU
VINDT U EEN UTTGEBREIDE COLLECTIE
FOTOTOESTELLEN
vanaf 2.10
FILMS, 8 opn„ alles inbegrepenf ••99 en f 1.
Ontwikkelen en afdrukken 's morgens gebracht, ’s avonds gereed.
kunnen daar dus groot op gaanl Vóór den wed
ren werd deze prijs, met bonte strikken ver
sierd, tentoongesteld. De wedloop zelf verliep
zooals aan volksvermaken doorgaans eigen Is,
onder allerlei vroolijke gebeurtenissen.
Een ander vroolljk gebruik op Hemelvaartsdag
was onder de jeugd van Exter, eveneens In En
geland, gewoonte. Reeds gedurende de geheele
week vóór Hemelvaart hield zij er zich mee
bezig: In de straat werd een goot door steenen
afgedamd. Met dit water worden de voetgan
gers onder algemeen gejuich, volgespat.
Een soortgelijk twijfelachtig vermaak
door de jeugd te Rome langen tijd In eere ge
houden Op den vooravond van Hemelvaart
maakten de kinderen van de Eeuwige Stad in
onderscheidene groepen jacht op.... kakkerlak
ken. Als de deugnieten er eentje ontdekt had
den plakten zU het arme slachtoffer een was-
llchtje op den rug en hieven dan een versje
aan, dat tot tekst had:
3.79
5.90
3.90
WU leveren al onze Tuin
meubelen In iedere ge
wenste kleur
ZONNEBRILLEN 24 cent
Het aangewezen adres voor
Kampeer-artikelen
uit voorraad.
Alle soorten tenten op bestelling.
Koopt bij on,s Uw LINNEN-
TASJES, zoo juist nieuwe zen
ding ontvangen. Zeer lage
prijzen.
ZIET DE ETALAGE!
Ot> Schiermonnikoog wordt nog altijd daAgs
voor Pinksteren de „Calemey” opgericht, zijn
de een hooge staak waarop een bootnstrulk en
iets lager een dwarsstok er aan, met aan weers
zijden een flesch, de een gevuld met alcohol, de
ander met water. Daaronder •een mand, waar
in tot Dinsdagavond een haan zit opgesloten.
Het oprichten en neerhalen van de Calemey
gaat met veel plezier gepaard. Wjj zullen ook
hier wel te doen hebben met een overblijfsel
van een oud oogstfeest. Het woord „Calemey”
heeft men in verband willen brengen met het
Engelsche „to call” en ons „Mei".
De haan zou dan „Meiroeper” zijn.
-^ot de meest eigenaardige Pinkstérgebrui-
ken behoort zeker dat, hetwelk in zwang
Is in Bretagne en bekend staat onder
den naam Grenouille.
De oorsprong Crvan ligt In t ver verleden. Eens
op een Pinksterdag stonden in de welde van
Cesson aan het riviertje de Vilalne twee groote
ketels te dampen, In een van welke zlch. ouder
gewoonte, haverdegortbrU bevond, terwijl de
andere boekweitbrU bevatte, welke lekkernijen
onmisbaar waren b|j de feestviering op Pink
stermaandag.
„Wat ruikt dat lekker,” zei een der liefheb
bers der haverdegort, terwijl een met dezelfde
woorden den lóf,van den Inhoud van den an
deren ketel verkondigde. Het zou echter bij deze
uitroepen niet blijven. De op de weide samen
gestroomde menigte koos deels partij voor de
eene, deels voor de andere lekkernij van woorden
kwam het tot daden, een paar boekweitllef-
hebbers ontzagen zich niet gras en aarde In den
havergortketel te werpen, waarna de kookvrouw,
die de haverdegort stond te roeren, met een
grooten potlepel zich op-den deugniet wreekte,
waarna de andere kookster opdaagde met haar
lepel en dien van haar mededingster In tweeën
sloeg. Nu trachtte deze het wapen aan de hand
van de andere te ontrukken, terwijl aanstonds
allen zich In den strijd wierpen. De strijd, die
niet onbloedig eindigde, wordt elk jaar her
haald, maar dan natuurlijk op meer vreedzame
wjjze. Twee boerenzoons, de een in Cessen, de
ander in Acigne thuishoorend klimmen ,op de
schouders van hun kameraden en nadat hun
een lange stok is toegestoken begint het schouw
spel. Wie Is zoo sterk dat ,hlj aan het langste
eind trekt?”
De dragers van de kampioenen hebben het
veel zwaarder te verantwoorden dan de strij
ders zelf, want wahneer het spel eenmaal aan
den gang is, voelen zij zich spoedig
geld door de armen van huil helpen,
hun beurt weer worden vastgehouden dóór de
anderen achter hen, zooals dit vaak by kinder
spel nog gebruikelijk Is. Hieruit ontstaan na
tuurlijk de kluchtlgste tooneelen. die de toe
schouwers tot niet weinig vermaak dienen. De
trekkers, die stevig worden aangevuurd, doen
door hun rood opgezwollen gelaat en hun uit
puilende oogen dan eenlgszins denken aan den
Grenouille of Kikker, aan welken het spel zijn
naam ontleent.
„Corri, corri bagarone,
Che domanl e l'ascenslone.”
Ook in sommige Qultsche streken heerschen
eigenaardige Hemelvaart-gewoonten. In het
Hanausche worden op Hemelvaart de
naamde .Kugelhoppengebakken. In Msrköbel
heet Hemelvaart zelfs ,.Kugelhoppen-Fest
Tusschen meisjes en jongens wordt dan een
wedloop om dit gebak gehouden.
in ons land zijn Hemelvaart-bollen bekend. Men
doet hier ook aan „dauwtrappen.”
„Hemelvaart-broodjes” kwamen 'noeger In de
kloosterkerk van Prtlm, in den Eifel, uit den
hemel geregend. Aan het einde vtn een lange
processie, welke In de omgeving werd gehou
den, en tn de kloosterkerk werd ontbonden,
werden door eene opening in het gewelf klein®
witte-broodjes geworpen. De pelgrims raapten
ze op en namen ze mee naar huis.
Deze Oeroude processie werd in 17TT door den
Keurvorst wenseslaus opgeheven.