«an den daq
Tuimeltje en Kruimeltje in het Kabouterkind
i.
President Azana
M
F 750.-
De onbekende Verloofde
DONDERDAG 18 JUNI 1936
De geleerde
vriend
In Noord-Brabant
Rembrandt te Moskou
È2J
TT
1
K
Zijn politieke denk
beelden
SACRAMENTSPROCES-
SIËN
II DOOR LEMAIRE
T HYGIËNISCHE
DAMESVERBAN D
bQ vnrilM van een band,
een vort of «en oog
airmen;
drukt z
aangifteIkoet, op straffe van verlies van alle rechten, geschieden uiterlijk drie maal vier en twintig uur na het ongeval
I
I
niet giste-
T
Gelukkig hield de tor woord en kwam hü na een poosje
alles
toch zoo eenvoudig
terwijl
t
houdt en zoo."
keek z’n gastheer Ietwat
i
Maar se varen niet zoo erg bang uitgevallen en spoedig was
het dikke i'«w om een schoorsteen geslagen en vastgebonden.
Het was nu alleen nog maar een kwestie van moed, want om
stfc maar l’nn een koordje zoo heelemaal van het dak naar
1 beneden te zakken, dat is nog zoo n kleinigheid niet. Doch
zooals altije. Tuimeltje zou er den moed wel in zien te houden
en zonder dralen greep ie naar het touw.
bi] levenslange geheele
verlies van beide armen,
Deze tndruk is voor een goed deel juist;
er is altijd iets slordigs aan, maar bet eigen
aardige ia, dat het bijna altijd toch goed ver.
loopt. Maar zie een prooessie trekken door
den tuin van een klooster. Als ge hiervan wilt
dat deze ordelijk is door stiptheid en mooi in
blik
maar
ooien
Het heeft pgocssslas leeren houden met een
geestdrift, die te groot is om se besloten te
houden binnen de muren, die baar tegen hou
den. We willen weer de straat op en trekken
over de wegen en pleinen, door onze steden
en onze dorpen, omdat Brabant katholiek ia.
niet alleen in de kerk en in huls, maar in
heel zijn leven en heel zijn wezen, over de
heele breedheid van het land.
103
T
I
omdat
zullen bli
Een, twee hup, zei Tuimeltje en daar gleed ie hoor. De
anderen volgden nu ook en het was een echt leuk gezicht, al
die kleine mannetjes aan het koord te zien hangen. Ze waren
nu al aan de tweede verdieping gekomen en hadden verschil
lende mensuren gezien. Maar gelukkig hadden die het te druk
en letten ze niet op het touw. Zouden ze het er goed afbrengen?
Kijk maar <ens
Dr. Alphons Mulders, professor aan 't groot
seminarie te Hoeven en lector aan de
Untversiteit te Nijmegen, die thans benoemd
is tot hoogleeraar aan deze Universiteit in
de vakken Missiologie en Oostersche theo
logie. Prof. Mulders is naar men weet
voorzitter der Apologetische Vereeniging
„Petrus Canisius”
maar
muren van
den tuin.
Er begint verandering te komen in de men
taliteit van Brabant. Het was voor jaren en
jaren iets heel gewoons en vanzelf ^sprekends
en schrijft ons uit Noord Brabant:
Op Sacramentsdag of op den Zondag
daarna trekken in Brabant de pro
cessies uit. maar ze trekken niet ver, want te
mogen niet komen buiten de beslotenheid van
den kloostertuin of van den tuin rond de kerk.
Sacramentsdag zou moeten zijn een feestdag,
hoog en verheven, als Paschen en Pinksteren,
en hij la geworden een dag als andere, waar
op we het feest vieren van een simpel heilige,
die niet groot was in de oogen der menschen.
Het sou moeten zijn een dag, waarop we ons
geloof naar bulten moeten kunnen dragen
over de velden en wegen, door de dorpen en
door de steden, en het is geworden een dag.
waarop we meer dan andere voelen, wat wij
missen en wat ons verboden la. Eenmaal toch
per jaar zouden wij de vrijheid moeten hebben
Christus rond te dragen over al Zijn bezittin
gen, waarop wjj werken om over ons werk Zijn
zegen te vragen. Maar we mogen het met.
We mogen wel veel. We mogen demonstnse-
ren op de straten met onze vereenlglngen en
bonden, we mogen laten z|en hoe groot ons' lange jaren heeft hü in korten tüd weer ge-
getal is en wat wij in jaren van organiseeren
hebben bereikt. Maar de openlijke getuigenis
van ons geloof mogen we niet geven; een open
lijke en publieke aanbidding is ons verboden.
De steden en dorpen in Brabant, die katholiek
zün, niet alleen, omdat alle bewoners gedoopt
leerd. Hjj kan weer processies houden en de
voot meeloopen in den langen stoet, die als
een eerewacht het H. Sacrament voorafgaat.
Hij kan geen optochten houden en niet de.
monstreeren; dit ligt niet in den aard van
zijn karakter. Als ge in Brabant een optocht
ziet of een stoet, krijgt ge altijd den Indruk,
.dat er tets nn-
voor den Brabanter dat hij zijn geloof moest
verbergen in de kerk en in de huiskamer, en
dat hij niet mocht doen, waartoe zijn hart hem
trok en uittrekken op de straat om te getuigen
van zijn geloof. Langzamerhand kwam de ge
woonte om processies te houden er meer in
Door de tuinen van de kloosters trokken ze en
over de terreinen, die bü de parochiekerk be-
hooren. Wat de Brabanter verleerd was in
ongeschiktheid tot werken door Ï7 *7 bJJ een met F O
o, belde beenen of belde oogen 4-rkz» doode lijken afloop tavV»
antwoorden op de vragen die haar gesteld
werden.
Ik vroeg mij af. wat er in haar mooi hoofdje
onding. Was 't de gedachte dat zij mijnheer de
Rlves zou terugzien, wiens aankomst zij zeker
door Lily Darolles vernomen had. dat zoo
vroolijk gestemd was geweest? Was zij verliefd
op dien gepommadeerden dandy? Ik was er
verwonderd over en tegelijk verrukt, ik was
daarmede verlost van de vrees, dat tante mij
mijn Robert zou ontnemen, om hem aan haar
dochter te geven. Ondanks zijn pommade vond
ik den jongen burggraaf opeens sympathiek,
toen hi; den wensch uitsprak ons allen op het
bal in het Casino te ontmoeten.
Die wensch werd vervuld. Nadat mijnheer de
Rives zijn diner verorberd had, kwam hij ons
in de balzaal opzoeken, waar hij de heele
groep van vrienden en kennissen bijeen vónd.
Michel had ze geteld: zes jonge meisjes en vijf
jongelieden.
„Dat komt niet uit,* zuchtte Marianne.
„En mijnheer de Rlves. die ginds aankomt,”
antwoordde mijn neef. ,Xn de dokter, en
mijnheer Servoix, die om negen uur voor het
weekeind komen en de onverwachte I Marianne,
rekende je dan niet op den onverwachte, den
verschrikkelijken onverwachte?
.Ja. den onverwachte,” dacht ik, terwijl ik om
mij heen keek.
Marianne glimlachte witjes. Zou het waar
zijn, hetgeen Michel beweerde en Frangolse
niet tegensprak? O, er gingen mij dien dag zoo
veel dingen door het hoofd! Wat leek mü«het
leven gecompliceerd, vol onverwachte gebeur-
De wederopbouw
Het eerste doel is de vorming van een nieuw
volksgeweten, de Republikeinse!» consciëntie.
Men legge daartoe beslag op de jeugd, en vorme
ze naar de utilistische, materialistische opvat
tingen. De religie wordt dus uit het onderricht
en uit de opvoeding gelicht. De strijd tegen het
confessloneele onderwijs is met groote felheid
opnieuw ontbrand. Alle organen van het oude
volksgeweten het wetboek, het openbaar be
stuur, het leger, de historisch gevestigde auto
riteiten worden geheel veranderd. Asana
zegt het ergens zeer duidelijk: Spanje en de
Republiek zijn voor allen, maar het bewind is
van de Republikeinen. Dit laatste nog beperkt
tot de groep die onder Republiek verstaat wat
de zegsman daaronder verstaat. Met een door
tastendheid daaraan overeenkomstig wordt het
geheele bestuur van Spanje herzien en her
vormd, en al zou men moeten terugvallen tot de
verbrokkelde Spaansche gewesten van vóór de
katholieke koningen, men «al met opereeren in
dezen trant doorgaan. De verspreide nléuwsbe-
nchten die de Pers geeft wijzen het proces der
aangerichte schade aan: een wankelend rechts
begrip, muiterijen in het officierencorps, auto
nomistische en separatistische stroomingen, ge
mis aan openbare veiligheid, toenemend com
munistisch gevaar, geschokt vertrouwen in de
stabiliteit van Spanje's handelsbetrekkingen en
verplichtingen, en een over het geheel ontred
derd volk.
De gestelde problemen
De vraagstukken die in deze veelomvattende
en. naar onze begrippen, wjjdloopende redevoe
ringen van Azana ter sprake worden gebracht
komen spontaan voort uit de grondstelling „de
democratische republiek.” Deze republiek eischt
krachtens haar opset en bedoelingen een alge
heels verandering van het politieke, sociale en
oeconomlsche leven. De Spaansche Staat en de
maatschappij hebben een lange geschiedenis, eb
zjj hadden in den loop der eeuwen vaste vormen
gekregen welke óf gevolg waren van den
Bpaanschen volksaard en de Spaansche toestan
den óf deze beïnvloed hadden tot in het diepste
wezen ervan. Een dergeljjk gegeven wijzigt men
niet in een menschenleven, en bovenal, als men
van een aldus geordende maatschappij de
grondslagen wegrukt dan stort, met meer of
minder ellende, het geheele bouwwerk ineen.
Dit is het kernprobleem. Volgens Azana wa
ren de grondslagen vermolmd, zü konden het
Spaansche staatsgebouw en de maatschappij al
sinds lang niet meer dragen. De ineenzakklng
zou reeds lang te constateeren zijn geweest
Hetgeen hij en de zijnen beoogen is de restau
ratie van het verzakte, gehavende bouwwerk.
Het plan van den wederopbouw is negatief en
positief. Het wU wegnemen wat practised en naar
wezen ondeugdelijk is gebleken, en daarvoor in
aanvliegen met een groot stuk touw achter zich aan. De kabou
tertjes huiverden wel even toen se zagen, dat ze zich met een
touw moesten behelpen, maar waren de tor toch erg dank
baar en nadat de tor verzekerd had zijn best te hebben gedaan
en nu vlug naar den Notaris te moeten, vertrok hij, de
kaboutertjes achterlatend met kleine rillingen of alles wel goed
zou afloopen.
Het comité voor kunstzaken heeft besloten
om naar aanleiding van den 19en verjaardag
der socialistische October-revolutle in Novem
ber M. m het ataatsmuseum te Moskou een.
Rembrandt-tentoonstelling te organiseeren. Het
middelpunt der tentoonstelling zal gevormd
worden door origineele werken van den mees
ter. ongeveer 40 schilderstukken en honderden
etsen uit musea in de Sovjet Unie. De overige
werken van den kunstenaar zullen op de ten
toonstelling aanwezig zjjn in den vorm van
copieën. -eproductles en foto’s
De knappe vreemdeling verwijderde zich, tus-
schen de vroolüke groepen doorgaande, die zich
geieed maakten voor een foxtrot.
„Wat is toch de liefde?” dacht Ik. toen Ik
Prancoise aan den arm van mijnheer de Rlves
en Marianne aan dien van Maurice Darolles
zich in de rij zag scharen. Hoe vreemd toch!
Mijn nicht bevindt zich in gezelschap van hem.
dien zij, als ik mij niet vergis, bemint en
Marianne met een. die haar onverschillig is.
En toch, beiden zien er uit alsof zü naar een
begrafenis gingen
Maar de muziek, de dans, het vroolljke ge
zelschap verjoegen weldra de melancholie van
de gelukkige en de ongelukkige liefde. Bjj belde
danseressen steeg de thermometer en na een
reeks van dansen, die mjj ver van ons gewoon
groepje hadden meegesleept, vond ik, toen ik
een oogenbllk aan ons tafeltje kwam uitrusten,
een vroolljke Marianne en een opgeruimde
Pranpoise.
„Apropos." ael mijn nicht, -Georges Feral is
er ook.’
Apropos van wat? Ik heb het nooit vernemen.
Zoo.... is hij er Des te beter, dan krijgt
Marinanne een danser naar haar zin en ik heb
gelegenheid cm mijn waarnemingen te maken.
.Dans je niet?” vroeg ik Prancoise.
.Neen, ik moet wat uitrusten.”
„Waar is mijnheer de Rlves?”
..Ginds.” rij maakte een gebaar in de rich
ting vdn het buffet en hernam: Uk had geen
dotal.”
(Wordt vervolgd.)
den pas loopen. dan heeft desa deselfde ge
breken als een gewone optocht. Maar als ge
vraagt, dat een processie zal zijn de uitdruk
king van geloof en eerbied voor het H. Sa.
crament, dan ontbreekt er niet veel aan. De
uitbundigheid, die onze feesten kan teekenen
en die spreken kan in onze optochten is hier
veranderd in Ingetogenheid bü de menschen.
ZU uit zich in een zin voor kleuren en verzie
ringen langs den weg van de procereir. in de
bloemen, die worden gestrooid, de eerepoorten,
die zijn opgericht, da eerezullen en rustaltaren.
versierd met bloemen en takken, met Vlaggen
en sjerpen.
Ziet deaen stoet. Voorop gaan de misdienaars
met kaars en kruis infel rood. Daarachter ko
men de jongens van de scholen, van da patra,
na tea, aan da jmigrtvsssenlgingan ia hna uni
formen, met hun vaandels en de beelden van
hun patroonheiligen; de meisjes van de K.
J V. trekken mee, de mannen van de H. Fa
milie, de vrouwen van de congregatie. En dan
de bruidjes, die wit van ziel en wit van klee.
ren bloemen en kleurig papier strooien voor den
priester, die Christus draagt, voor Wiens hul
de dit alles geschiedt en allen meetrekken.
Wierook gaat Hem vooraf en het klinken der
altaarbellen. Het luien der klokken vergezelt
Hem op Zijn tocht; luien, dat feestelijk is.
maar waar doorheen klinkt telkens de zware
klok mat somberen klank, omdat dit alles, deae
stoet, deae processie van hulde moet blijven
achter de muren en niet mag komen op de
wij ons altijd toch nog ver.
-lijven voelen, zoolang we niet
de Vrijheid hebben om button de muren te
kbmen.
Brabant heeft weer processies leeren hou
den. Achter de muren van de kloostertuinen,
in de stille tuinen rond de kerken.
levlng. Uit dit gebruikte beeld begrijpt de lezer
dat verwijderd zal moeten woeden, wat gewij
zigd zal moeten worden, en wat aan nieuwe
elementen zal moeten worden bijgebracht.
renmiddag? Of een anderen middag?? Waar
om nu juist vanmiddag?”
„Omdat." ah dochter lachte hem vrlende-
UJk toe „omdat een van Betert vrienden
la. en Ik vind bet prettig, dat u eens kunt aten,
met wat voor menschen we omgaan."
De deur der veranda ging open en Beter
kwam binnen. Achter hem kwam Josuah Mey
rick, die er een beetje onnooael uitzag met rt
vlug opgerolde broekspijpen en oen geïmpro
viseerd vlindernetje In z*n hand.
..Papa," ael Beter, „mijn vriend dr. Dolma-
winltch.*'
„We hebben gekeverd.” set Josuah, met «W
net wuivend. „Kevert u ook wel ernst"
.Waarachtig
niet", riep de ge
neraal. en keek
verschrikt, „ik
ben tn zaken.”
Toen sprak hij
tot z’n dochter:
„wat bedoelt die
eigenlek?**
Gwendoline lachte: „HU is een heel bekend
keverkundige, pappie.” en toen, wat zachter:
..en één van Peters beste vrienden."
De maaltijd verliep beter, dan Gwendoline
had durven verhopen. Er was maar één be
nauwd moment geweest, toen Josuah, die van
de soep af steeds over kevers geredeneerd had.
opeens den generaal aansprak en In een uiter
ste poging om beleefd te zijn, vroeg: „Wat ik
zeggen wou. generaal, verzamelt u ook insec
ten of wormen?"
Gwendoline had naar adem gesnakt en de
generaal had naar z’n linkerheup getast, als
zocht hU daar z’n degen.
Dankbaar had de jonge vrouw Josuah sten
vertrekken, en een uur had ze besteed, om d r
vader weer een goed humeur bü te brengen.
terwUl Beter op de Blnghafoon. opera-platen
af draalde.
De wijziging
In Spanje waren tal van nUpende vraagstuk
ken, van geestelUken en van stoffelUken aard
Sommige waren reeds oud en waren herhaal
delijk onder de oogen gezien, andere waren
nieuw, deels kunstmatig te weeg gebracht, deels
door de huidige algemeene moelUjkheden ver
oorzaakt. De Republiek predikte een aantal
elementaire geneesmiddelen tegen alle kwalen
waaraan Spanje had gesukkeld, en deze genees
middelen waren goeddeels van bultenlandsch»
heelmeesters die geen diagnose van de Spaan
sche kwalen konden maken. De Republikein
sche staatslieden zijn bijna zonder uitzondering
gevormd door on-Spaansche opvattingen, door
nutsideeén en materialistische Ideologieën
welke voortgevloeid zUn uit eertUds in Dultsch-
land en Engeland gehuldigde levensbeechouwin-
gen. Eén daarvan was dat het belang van een
volk en het peil van zUn beschaving werd be
paald door den omvang van zUn industrieel®
welvaart. Deze, voornamelük Emgelscbe, mis
vatting van de vorige eeuw deed ais achterlijk
kenmerken alle volken die een geringe industri
eels en commercleele ontwikkeling hadden. Het
Engelsche pauperdom werd verborgen gehouden
achter den schoonen schijn van algemeenen
welstand, al was een ontsaglUk deel van de be
volking van die voorlUke landen armlastig, het
groote aantal fabrieken en de handelsvloot wa
ren een bewUs van hun werkelUken rUkdom.
Een weerslag van de industrieele middelpunten
waren de, vocmamelUk technische, cultuur-
Toen de oude heer opstand cm te vertrekken,
nam hu z’n dochter apart.
„Zeg Gwendoline." zei hij. „Kun JU niet
zorgen, dat Peter wat menschen kent, wear
hij wat aan heeft? Dis professor was niet
kwaad maar daar komen jullie niet mee .voor
uit!"
,.Maar p&ppis....*
„Ik probeer al twee maanden in connectie te
komen met een man die hier woont. Dt wil
hem een centrale verwarming verkoopen. En
denk je. dat Peter me helpt? Geen zier. HU
komt met een wormenaoeker aanzetten!”
„Met wlen wou u dan in connectie komen,
vader? Misschien kent Peter hem.”
.Beter?" riep de generaal. .JBtel je voor....
Peter zou Josuah Meyrick kennen!”
centra welker gewicht en resultaten als norm
gevend voor het geheel golden. Naar dit breid
is een toekomstig Spanje ontworpen, een
industrieel en commercieel Spanje met West-
Europeesche, materialistische, doeleinden. Daar
aan wordt toegevoegd, als essentieel bestand
deel, het massa-onderricht in technische, siel-
loose, cultuur (met als hoogtepunt soolets als
onze HBS
Spanje moet ingeleid, ingedeeld, worden in de
inmiddels bankroet gaande West-Euro-
peesche utilistische cultuur. Spanje is echter een
landbouwland met een goeddeels geestelUken en
niet materialistisch- utlllst lachen volksaard.
Spanje is naar wesen anders dan West-Europa.
het is naar ligging en naar psychologie meer
Oostersch, dX contemplatief en geestelUk. Wij
ziging van de uit den volksaard en de bodemge
steldheid ontstane toestanden brengt ontwrich
ting. Zeer veel nadeel heeft Spanje gekend van
de geïmproviseerde Industrie van 1#141820.
Een goed deel van de oeconomlsche moetlUkhe-
den van tegenwoordig zUn daartoe te herleiden.
Thans, in de algemeene crisis der afzetgebieden,
Spanje in een kunstmatig Industrialisme te
voeren, moet schadelUk werken. Evenmin kan
men het landbouwprobleem, dat door de ge-
westelUke verschillen tot onderscheidene pro
blemen moet worden uiteengelegd, door aan bet
Westen ontleende agrarische politiek oplossen.
Een Andaloezi&r is geen Friesche boer, en zUn
grond is niet los van zUn aard te beschouwen.
Loet men, ik noem een algemeen feit, de be-
sproeilngskwestle op door verkaveling? Wil men
drastische maatregelen dan volge men de
Mooreche methode na, en deze landbouwpolitiek
is slechts gewestelUk bevredigend. Wat men nu
doet is volkomen los van de gegeven werkelUk-
bsid. De algemeene oeconomlsche en juridische
wUzlging komt als een vreemd element in het
Spaansche wezen
De laatste inzet
oen eenigen rijd geleden de Unksche par-
Uien weer de macht in handen kregen in
A Spanje heeft de, nu inmiddels president
geworden, Unksche voorman Azana gezegd dat
men aan de laatste poging tot vestiging van een
democratisch gezag was toegekomen. Als de
posing mislukt, zoo heeft hU gezegd, dan suUen
wU tot een extremistisch bewind van de recht-
»che of Unksche partUen vervallen.
Deze opmerking bracht mU de woorden van.
een Russisch journalist te binnen die mU. in de
eerste dagen van de Republiek, verzekerde dar
men ..met getelde passen, zeker en beslist, naar
een Sovjet Spanje op weg was”. Het is dan ook
waarschUnlük dat Azana het oog had op de toe
nemende werkzaamheid der uiterst Unksche
partUen, die in de oppositle-perlode vel met
hem samenwerkten ter verkrijging van de
macht, maar gereed waren om hem terzUde te
duwen zoo spoedig zUn bemiddeling en steun
overbodig waren.
Het rumoer rondom Largo Caballero es. zal
toch Azana beduchter hebben gemaakt dan de
bewegingen der rechtsche partUen welke im
mers. naar hU zelf heeft gezegd, slechts een
fossiele rest van het verleden waren. Leven, ge-
narlük, opbrulsend leven met systematische
actie zou van de uiterst Unksche groepeeringen
toch eerder te vreezen zUn dan van een „over
leefde, in routine-denken beklemde" partU,
waaruit hoogstens een groep jongelui met een
„uit Italië en Duitschland overgenomen pro
gram” zou kunnen te voorschUn treden?
Hoe dan ook, Azana zeide klaar en bondig
dat wanneer deze poging tot de vestiging van
een repubUkelnsch. democratisch gezag faalde,
oen extremistische dictatuur zeker zou zUn.
Het loont dus zeker de moeite eens na te gaan
wat de poging onder de auspiciën van Azana zal
Inhouden.
sprekender was. Maar zoocüs hU zich vertoonde
met zUn donkere oogen en fUn snorretje mis-
huagde hU mü absoluut niet en ik droeg op
Robert de sympathie over, die hU mU inspi
reerde.
Michel zat nog altUd aan zün dessert. .Ben
je nog niet klaar?" vroeg ik ongeduldig.
.Als je niet zooveel tUd voor Je toilet noodig
had gehad, zouden wU eerder hier geweest zUn
en Ik zou al lang klaar zUn.’
„Och, kinderen, wU hebben toch geen haast!’
zei tante Madeleine.
Ik zag toen opeens Prancoise de waterkaraf
grijpen, haar glas vullen en het aan haar Up-
pen brengen, hoewel zU een minuut te voren
Michel bedankt had, die haar die lafenis had
aangeboden. Er'was beslist zeker Iets.... Wat
bracht haar zoozeer in verwarring? Was het
mUnheer de Rives, gepommadeerd. als door een
ringetje te halen, die plotseling voor ons op
dook?
„Wat een prettige verrassing, dames!” riep
hU uit. terwUl hu zün buiging maakte.
Tante Madeleine vertoonde haar lief sten glim
lach, dien, welken zü bewaarde voor de gravin
de Rehal. „Inderdaad, een prettige verrassing,”
antwoordde zü. „Bent u al lang hier münheer?"
„Ik ben pas aangekomen en nam slechts den
tüd om mü te verkleeden.”
Tante vroeg hem nieuws van Parijs en nn
onze wederzijdsche kennissen. Zü was allernetst
en hU ook. Michel, die eindelük genoeg van
het dessert had, nam deel aan de conversatie
en Franpoise, die beurtelings bleek en rood
was geworden, vergenoegde zich cm kortaf te
Michel, die mU begon te begrijpen, geneerde
zich niet om mü uit te lachen.
Ik moet bekennen, dat hetgeen ik dien mid
dag at, volstrekt geen herinnering in mü ach
terliet. Belangstellend in hetgeen achter mü
voorviel, riskeerde ik er een srijven nek aan en
vervloekte ik het noodlot, dat wilde, dat die
heer mü steeds den rug toekeerde.
Eer wU gereed waren stond hU van tafel op.
schoof zün stoel achteruit, draalde zich om en
als het ware met een schok vestigde hij zün
op mü. Het was de bliksemstraal niet,
toch bloosde ik aoo hevig, dat zelfs mUn
rood werden, als een kostschoolklnd,
dat de wereld niet kent.
De vlugge gang van den vreemde bleef een
oogenbllk geremd, misschien vergiste ik mü,
want opnieuw zag ik slechts zün rug, omgeven
door een wolkje Royal Origan.
Niemand van mün omgeving had iets be
merkt. Prancoise babbelde opgewekt met haar
moeder, Michel, die lekkerbek, zat op z’n gemak
zün vruehtenüs te aavoureeren. Vrij om ook het
stilzwügen te bewaren, trachtte ik een beetje
orde In den chaos van mün gedachten te bren
gen. Laat eens zien, die münheer, voor wien ik
wel tienmaal mün kapsel veranderd had, was
hü de moeite waard, die ik mü gegeven had?
Was hü zün model Robert waard? Ja. ja. zeker.
Hü was zeer knap. Elgenlük gezegd, had ik hem
mü anders voorgesteld: Zün rug, zün silhouet,
zün vlugge gang herinnerden mü levendig aan
den jongeman, die langs mü heen was ge
gaan. toen Ik de portefeuille vond. Wat het
gelaat betreft, ik had gedacht, dat het smaller.
De politieke werken van Azana
Het is geen büzonder prettige taak alle poli
tieke geschriften van Azana te lezen, want, al
zün ze uitmuntend geschreven en goed uitgege
ven, het zün toch büna alle verzamelingen van
redevoeringen naar aanleiding van bepaalde
feiten. De drie deelen van de redevoeringen van
1930—1934. in de Cortes en daarbuiten, vormen
ruim zestienhonderd bladzüden. Daarbü komen
twee vlugschriften, het een geschreven als over
zicht en waardebepaling der Spaansche politiek
met een titel k la Balzac „Grootheid en el
lende van de politiek” en het ander naar
aanleiding van zün aandeel in den opstand te
Barcelona in 1933. Een Nederlander hoe
verspaanscht hü door lectuur en verblüf in
Spanje ook moge zün leest en hoort zulke
Spaansche politieke geschriften en redevoerin
gen met telkens vernieuwde verbazing. Ten eer
ste om den vorm ervan. Welk een prachtige,
sierlüke, gekutschte taal en welk een litteraire,
lyrische betoogtrant. Onze Kamerverslagen ma
ken daarnaast een triestig en poorer effect l
Maar ook de Inhoud is zoo geheel anders dam
politieke redevoeringen en .geschriften ten on
zent zün. Het zün beschouwende opstellen, kun
dig opgebouwde beschouwingen over den staat
en den mensch, de geschiedenis en de --religie,
de samenleving en de verhoudingen der enke
lingen, de sociale plichten en rechten, het on-
derwüs en de rSlifle. hét leger ed' Of jhftltié, den
landbouw en tje nijverheid. De Spanjaard
doorgaans op^rijn 'best als hü spreekt. ZÜn ge
hoor brengt zün geest tot de hoogste en vlam-
mendste werkzaamheid, hü improviseert zeer
gelukkig, en werkt uitmuntend met wat hü in
de vele gesprekken heeft opgevangen. Goede
lezers zün er in Spanje weinig, maar de Span
jaarden verstaan de kunst het wezen van een
boek te grüpen in een vluchtige doorbladerlng
of door een discussie erover. Azana heeft deze
algemeene geestesgesteldheid en begaafdheid
van de - Romaansche volken en van de Span
jaarden bü uitstek. Bovendien is hü. als uitzon
dering. goed belezen en hü heeft een snüdend
scherp verstand.
tenlsren,
eruit zag!
Dus, münheer de Rlves kwam in de balzaal
en ging naast Francoise zitten. Zü leek mü
erg senuwachtlg. hü praatte opgewekt, vertelde
moppen, welke dat weet ik niet, want.... mün
vreemde was in de zaal gekomen, die hü lang
zaam doorliep.
Nu kon ik hem op mün gemak gadealaan en
ik moet bekennen, dat hü er zeer gedistingeerd
uitzag. Op enkele kleinigheden na, zün snor
bijvoorbeeld of den vorm van zün kin. was he>
het beeld van* Robert, zooals ik mü dat had
voorgesteld.
„Dierbare Robert.” dacht ik. „als te hier was,
zou je net als die heer.... mooi aóo, nu ge
bruikte ik al de woorden van tante.... uitste
ken boven die menigte onbeduidende jongelie
den; zü zouden je beschouwen zonder welwil
lendheid maar de jonge meisjes met sympathie.
Je zou je echter alleen om mü bekommeren
en tot mü zou je hulde uitgaan....”
Daar.... alweer die bltk op mü gevestigd!
Ik had er toch aan moeten denken en niet
dien knappen vreemdeling met de oogen vol
gen! Opnieuw voelde ik, dat ik vuurrood werd
en des te meer, daar zün blik op mü gevestigd
bleef.
„Kük Denise eens rood worden!” merkte
Sabine d'Oemont op. „Zeg. heb je last van
bloedaandrang naar bet hoofd?”
„Loop heen," rei ik boos.
Maar Michel had begrepen, waardoor ik aoo
in de war was geraakt. Hü keek rond en ont
dekte gauw, wat de oorzaak was.
zün en "tn gehoorzaamheid aan den Paus van
n ogen dit niet openlük en publiek demonstree-
ren, maar moeten zich beperken binnen de
de kerk of achter de hagen rond
De afbraak
De afbraak begint bü de kerk. De Spaansche
•tart en maatschappü waren opgetrokken op de
basis van de kerk, dl. de Cbrlstelüke religie
volgens de Roomach Katholieke belijdenis. De
geschiedenis bewüst dit in haar groote levens
feiten. Het is evenzeer waar dat de Spaansche
beleving van het katholicisme een büzondere
geaardheid heeft, en dat deze zelfs een beslls-
senden formatteren invloed op de univeraeele
kerk heeft gehad. De naam Ignatius van Loyola
zal in dezen tot alten spreken, de naam Theresia
van Avila en Johannes van het Kruis tot velen,
het aandeel van Spanje in het Trentsche con
cilie en de na-Trentache theologie zal een be
perkte groep bereiken en overtuigen. De zaak
is dat het Spaansche volk door bijzondere om
standigheden het Katholicisme meer heeft in-
gelüfd dan andere, er meer en volstrekter uit
heeft geleefd en er zün sociale ordening aan
heeft ontleend. Dit heeft zün stempel op Spanje
gezet. De Republiek heeft dit met het bekende
artikel uit de Grondwet ongedaan willen ma
ken. in theorie, en het daarna in feite willen be
werkstelligen. Dit bleef niet bü een scheiding
van Staat en Kerk, welke om redenen die wü
indertüd hebben uiteengezet, aanvaardbaar en
verdedigbaar is. Het voerde tot afbraak. tot
slooping van de Kerk, tot bestrijding van de Kerk
in al haar organen en levensuitingen, den
clerus, de geestelüke orden, het godsdienstig ge
richte onderwijs, de godadienstig-maatschappe-
pelüke Instellingen.
Indien het geheele openbare leven van Spanje
berustte op het door de Kerk belichaamde be
ginsel, en de Kerk met dit beginsel als basis en
norm van staat en samenleving wordt geloo
chend en op züde gezet, dan blüft natuurlük
niets onaangetast. Het recht het princlpleele
en practische orgaan der openbare gerechtig
heidhet onderwijs, het leger, het algemeen be
stuur, de verhouding van steden en gewesten,
e.a, komt op een wankelend fundament. Wat in
eeuwen gegroeid (zoo men wil „vergroeid") is
kan men niet met een machtwoord ongedaan
maken. Weet men niet een nieuw organisch
proces te bewerkstelligen waardoor een inner-
UJke wüziglng tot stand komt, geleidelijk en
normaal, en grijpt men mechanisch en geweld
dadig in dan gaat dit ten koste van het leven.
Men reconstrueert niet, men doodt.
A W w 1-1 a °P Nad zijn ingevolge de verzekeringzvoorwaarden tegen
Al sl «l*« A TlCJlw |N r*« O ongevallen verzekerd voor een der volgende ultkeerlngen
*1
Toen wü in het Palace aankwamen, was de
eetzaal reeds vol aanzittenden, maar de ober-
kellner had voor ons een taf el gereserveerd aan ’t
andere einde van de zaal, zoodot wü die moesten
doorloopen onder de oogen van "n honderdtal
gasten. Ik zag wel. dat men ons met pleizier
bekeek, maar dat kleine succes kon mü toch
niet afleiden van mün idee: den onbekende van
bet Casino te ontdekken Hü zou zeker ook tn
het Palace zün: zün elegante, chique gestalte
Paste in die omgeving van verfünde luxe. Ik
zou hem wel gauw ontdekken
Het duurde niet lang. Nauwelüks waren wü
gereten voor onre borden met een heerlük
geurende soep, toen ik, mün hoofd een beetje
ter züde wendend, aan het tafeltje naast ons
bet donkerbruine hoofd en het vluchtige
profiel van mün onbekende bemerkte. Door den
heus op te halen probeerde ik of de geur van
Royal Origan mün ontdekking kwam bevesti
gen... ja, het was zooi
„Maar, Denlre.... liefje....” zei tante, ver
ontwaardigd door mün manier van doen.
>Wa« voor geur is dat?” vroeg
-j—y e wenkbrauwen van Gwendoline Shan-
1 mond gingen op en neer, een treken, dat
J--” re -nadocht. Vlug liep as naar d"r echt
genoot.
„Hoor eena Beter,” rei ze, „we kunnen dT
ons nog uitredden met wat comedte. Btei Jo
suah voor onder een anderen naam. Zeg tegen
papa, dat t sen geleerde is, dis hier leringen
houdt en zoo. Dat hikt wel. Ja weet, pa Is nog
al onnooael.”
.Ja,” ael Beter, „dat weet ik.”
Z’n vrouw keek hem eens aan.
Hjj ging den tuin in en vond daar z’n vriend.
^Josuah.” aoo begon hü. „je bent sen ge
leerde, die lezingen I
De aangesprokene
geamuseerd aan en trok stevig aan ata ctga-
rillo.
buister.” hernam Peter. Je moet helpen.
Gwendoline's vader komt hier eten. Ze wil je
laten doorgaan voor een geleerde met lezingen.
Vin je t erg?”
wou ze me voor een veearts uitgeven."
lachte Josuah. „Waar hou Ik lezingen over?
Over kevers?"
„Pulk," beaamde Beter, Jkevere zün reus
achtig.”
Toen ging hü naar z’n vrouw.
„HU aal aeggen, dat hü leringen houdt over
kevers.”
Gwendoline keek een beetje bedenkelük,
maar begreep, dat *t zoo maar moest. Al den
tüd, dat ze tegen pas zin met Peter getrouwd
was, had re tegen dergelüke situatie» moeten
kampen. Pa had hun aes duizend doijar ge
geven en gezegd: als re één jaar lang ordelük
huls hielden, soiled leefden, uit de schuld ble
ven, met degelüke menszhen omgingen, dan
zou hu Peter in de firma opnemen.
Ze had al eens een crisis doorstaan, toen
Beter wat vroolük thuis kwam. terwUl haar
vader er was. Toen had re t gered, door Peter
in bed te stoppen wat niet aoo makkeluk
ging en hem te laten beweren, dat hü ziek
waa wat wél zoo makkeluk ging. Nu be
greep re; als baar vader snapte, dat Josuah
Meyrick, millionnalr, sportsman, bekend we-
reldling en uitgaander. Beter’» beste vriend
was.... dan lag de zaak in de goot.
Er werd gebeld. Ze deed open. Generaal
Breedock, breed, grijs gekneveld, rood gericht,
stapte de kamer binnen.
„Wel Gwendoline." begon hü met zware
stem de flesschen achter den divan rinkel
den ervan „goed opgepast? Peter ook goed
opgepast? Je riet er waarachtig best uit.”
„Dank u, vader. Ik ben aoo blü, dat u van
middag komt.”
„Waarom vanmiddag? Waarom
